Vision A premier Philippine university by 2028
Mission
To develop virtuous human capital and sustainable innovations in a knowledge-driven global economy
Our Core Values
Knowledge Inclusivity
Professionalism Spirituality and Social Responsibility
MMSU-ED-IEC-
Material No.
2018-06
ISSN 2651-8287
Naimaldit iti Nobiembre 2018
Agiprosesotayo iti Bawang ken
Lasona
Editorial Board Immuna a naipablaak iti Bannawag Magazine iti panangisurat ni Mercy R. Gano Compiled and Lay-out Mercy R. Gano Kimberly S. Miguel Consultants Dr. Aris Reynold V. Cajigal, Director of Extension Dr. Epifania O. Agustin, VP for Research, Extension and Business
& Director, ILAARRDEC Dr. Shirley C. Agrupis, President, MMSU
Daytoy a pagbasaan ket maysa kadagiti pito a naaramid manipud kadagiti
nagduduma nga impormasion ken teknolohia nga iwarwaras ti Mariano
Marcos State University (MMSU) iti pannakibinnuligna kadagiti ahensia kas iti
Phillipine Council for Agriculture Aquatic and Natural Resources Research and
Development (PCAARRD), Ilocos Agriculture, Aquatic, Resources, Research
and Development Consortium (ILAARRDEC), Department of Agriculture
(DA), Agricultural Training Institute (ATI) ken dadduma pay nga ahensia.
10
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
9
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
2
Agiprosesotayo iti Bawang ken Lasona
Maysa kadagiti kangrunaan a ganuat iti agdama dagiti nagduduma nga ahensia pakairamanan ti Mariano Marcos State University (MMSU), Department of Agriculture- Bureau of Agricultural Research (DA-BAR), Agricultural Training Institute (ATI) ken dadduma pay nga ahensia ket ti mangpsayaat ken mamagbalin a dakkel a panguartaan ti panagmula iti bawang kasta met iti pannakaiproseso daytoy a mula tapno matulongan dagiti mannalon nga agmulmula iti bawang.
Maaramat ti bawang (Allium sativum) a rekado ti lumpia,
adobo, pansit, ken dadduma para taraon. No kanen a presko, makaited daytoy iti di-nasayaat nga
angot iti bagi ken sang-aw. Ngem no maigisar, mangted iti makaay-ayo nga ayamuom.
Nupay addaan daytoy kadagiti saguday a di kayat dagiti
dadduma a tattao, adun dagiti naiwayat a panagsukisok iti benneg ti medisina a mangipaneknek nga agpaay ti bawang a natural nga antibiotiko a manglapped iti sakit ti puso ken mangkissay iti taba iti dara nga isu ti manglapped iti pannakaurnong dagiti taba iti urat. Tumulong pay daytoy a mangpatay kadagiti mikrobio a pakaigapuan iti sakit iti bara (pneumonia), sarut, ken panateng. Kangrunaanna, dalusan ti bawang ti bagitayo kadagiti adu a rugit (pollutants) iti aglawlaw.
Adu dagiti mamati a makatulong ti bawang a manglapped iti
kanser. Adda met dagiti agkuna a makapaubing daytoy. Padasentayo man ngarud dagitoy a resipe a naaramid
manipud iti bawang ken lasona. Malaksid a mangted iti mataginayon a suplay a pagrekado, mabalin pay a mangted iti nayon a pamastrekan.
3
Panagproseso iti Bawang
Agyamantayo kada Dr. Wilhelmina P. Castaneda ken Dr. Luciana ‘Shine’ T. Cruz manipud iti
Department of Agriculture (DA) kadagitoy a resipe.
Garlic Pickles
Dagiti ramen: ½ kilo a naukisan ken
naiw-iwa a bawang 1 kutsarita a garnishing
(carrots, nalabaga a sili, lasona)
Brining solution: ½ tasa nga asin + 2 tasa a danum
Pickling solution: 1 ½ tasa a puraw nga asukar + 1 ¼ tasa a brown nga asukar + 1 kutsarita nga asin
Panagisagana: 1. Ukisan ti bawang. 2. Bugguan a nasayaat iti danum. 3. Iw-iwaen ken bugguan iti faucet (running water). 4. Isagana ken ipaburek ti brine solution agingga a matunaw a
nasayaat ti asin. Pabaawan. 5. Yuper ti naukisan a bawang iti brine solution iti agpatnag. 6. Ikkaten ti bawang a naiyuper iti brine solution. 7. Bugguan iti danum (masapul a bugguan iti running water/
faucet tapno maikkat amin a nabati nga asinna). 8. Isagana met ti carrots, nalabaga a sili, ken lasona. 9. Urnosen ti bawang ken inayon dagiti carrots, nalabaga a sili,
ken lasona iti kayat a langana. 10. Isagana ti pickling solution. Agaramat iti stainless a kaserola.
8
Ilocos Shallot Chips
Dagit ramit a kasapulan: Garrapon (glass jar) Laminated plastic bag
wenno aluminum pouch
Dagiti ramen: Napintas ti kalidadna ken
natangkenan a lasona Panagisagana: 1. Dalusan ken klasien
dagiti lasona maibatay iti kadadakkelda.
2. Iyuper dagiti lasona iti danum iti 2 aginggat’ 3 nga oras. Bugguan a nasayaat.
3. Ukisan dagiti lasona. Agaramat iti mechanical peeler.
4. Ikkaten amin dagiti ramut ken mabati nga ukisna.
5. Bugguan a nasayaat. 6. Iwa-iwaen dagiti
lasona. Agaraat iti mechanical slicer.
7
Ilocos Shallot Pickles
Dagiti ramen: 1 kilo a shallot bulbs (lasona) 100 gramo nga asin 900 mL distilled white vinegar 200 gramo a white sugar Peppercorn wenno naadat a sili Panagisagana: 1. Dalusan ken klasien dagiti lasona maibatay
iti kadadakkelda. 2. Iyuper dagiti lasona iti danum iti 2
aginggat’ 3 nga oras. Bugguan a nasayaat. 3. Paglaoken ti asin ken naukisan a lasona.
Nayonan iti 1 litro a naipaburek a danum. 4. Kaluban ken bay-an iti walo nga oras. 5. Ipaburek ti suka ken asukar iti tallo a
minuto. 6. Ikkaten ti lasona iti nakaiyuperanna a brine
solution. 7. Inayon iti naipaburek a suka ken asukar.
Ipaburek iti lima a minuot agingga nga agbalin a transparent ti kolor daytoy.
8. Adawen. Inayon ti sili no kasapulan. 9. Ikabil iti na-sterelized a botelia. Saan a
punnuen. 10. Ikabil iti naipaburek a danum. Inayon ti sili
a naadat. 11. Ikkaten dagiti burek a Makita iti botelia. 12. Pabaawan. I-seal ken idulin a nasayaat.
4
11. Inayon ti pickling solution iti botelia a nakaipanan wenno nakaiyurnosan ti bawang. Saan a punnoen ti botelia. Mangibati iti 1 pulgada manipud kalubna.
12. I-sterilize/ Ipaburek tapno maikkat dagiti burekna. 13. Sayaaten a rikpan ken ikkan ti etiketana.
Garlic-enriched Miki Noodles Dagiti ramen: 1 kilo nga arina (all-purpose flour) 1 kutsara a garlic powder 2 tasa a danum Panagisagana: 1. Yukuyuken ti arina. 2. Paglaoken ti arina ken garlic
powder. 3. Gamayen a nasayaat. 4. Iwa-iwaen iti kayat a kadadakkel. 5. Ipinas a nasayaat. Agaramat iti
rolling pin. 6. Iwa-iwaen ti noodles. 7. Pamagaan.
5
Garlic Powder Dagiti ramen: Bawang ti Ilocos Panagisagana: 1. Ukisan a nasayaat ti bawang
sa ibilag. 2. Dekdeken/Pulbosen ti
bawang iti garlic pulverizer wenno blender agingga a mapulbos a nasayaat.
3. Yukuyoken ken ibotelia. 4. Sayaaten a rikpan tapno saan a malamiisan.
Garlic Chips Dagiti ramen: Bawang Ilocos Manteka Asin (iodized salt) Panagisagana: 1. Ukisan a nasayaat dagiti bawang. 2. Iwa-iwaen iti kalalainganna a
kadadakkel. 3. Iprito agingga ng ag-golden brown
ti kolorna. 4. Adawen ken iwaras iti tissue paper
agingga a lumamiis, maubosan a nasayaat ti mantekana.
5. Ikabil iti napintas a packaging material.
6
Panagproseso iti Lasona
Ti lasona ti maysa kadagiti kangrunaan a mula iti pagilian, nangruna iti Ilocos. Tapno dakdakkel ti mapastrek dagiti mannalon iti daytoy a produkto, naisuro kadakuada ti panagiproseso iti lasona iti naisayangkat nga Adopter’s Training on Onion Production and Processing iti Mariano Marcos State University (MMSU) kadagiti naglabas a tawen.
Agyamantayo kada Dr. Luciana T. Cruz kenni Dr. Aida D.
Solsoloy kadagitoy a resipe.
