Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
1 o
f 17
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
TUTO
RIA
L A
NA
LISI
S P
OR
TAL
FRA
ME
2 D
IMEN
SI
DEN
GA
N S
AP
20
00
VER
SI 8
.0
P 2
P 1
q 2q 1
8m
7m
5 m
5 m
Base
LT-2
LT-3
LT-4
6 m
5 m
4 m
3,5
T
5 T
6 T
q 3q 4
q 3
q 5q 6
q 5
P 3
P 4P 5
P 5
P 6
P 7P 8
P 8
60
40
3
2
Dat
a-D
ata:
-
Mat
eria
l:
a)
Beto
n Be
rtul
ang,
fc’
= 2
5 M
pa
b)
Mod
. El
astis
itas
Beto
n =
235
00 M
pa
c)
Mut
u Tu
lang
an, f
y,fy
s =
240
Mpa
-
Pena
mpa
ng:
a)
Kolo
m:
40 x
60
cm2
b)
Balo
k LT
-4:
30x4
0 cm
2 c)
Ba
lok
LT-4
: 35
x45
cm2
d)
Balo
k LT
-4:
40x6
0 cm
2 -
Pem
beba
nan
a)
Beba
n M
ati:
- Be
rat
Send
iri S
truk
tur
- B.
Mat
i Tam
baha
n LT
-4:
q1=
400
Kg/
m, P1
= 6
00 K
g
q
2= 5
00 K
g/m
, P2
= 6
50 K
g LT
-3:
q3=
500
Kg/
m, P3
= 6
00 K
g
q
4= 5
50 K
g/m
, P4
= 7
00 K
g
P5
= 6
50 K
g LT
-2:
q5=
600
Kg/
m, P6
= 6
50 K
g
q
6= 6
50 K
g/m
, P7
= 7
50 K
g
P8
= 8
00 K
g b)
Be
ban
Hid
up:
LT-4
: q1
= 6
00 K
g/m
, P1
= 6
50 K
g
q
2= 6
50 K
g/m
, P2
= 8
50 K
g LT
-3:
q3=
650
Kg/
m, P3
= 8
50 K
g
q
4= 7
00 K
g/m
, P4
= 9
00 K
g
P5
= 9
50 K
g LT
-2:
q5=
750
Kg/
m, P
6= 9
50 K
g
q
6= 8
00 K
g/m
, P7
= 1
000
Kg
P8=
1100
Kg
c)
Beba
n G
empa
(Li
hat
Gam
bar)
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
2 o
f 17
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
Lan
gkah
-Lan
gkah
:
1)
Dar
i Jen
dela
SAP
2000
seb
elah
kan
an b
awah
atu
r un
it ke
Kgf
,m,C
2)
D
ari J
ende
la S
AP20
00, K
lik F
ile –
New
Mod
el, m
aka
akan
kel
uar
tam
pila
n sb
b:
Kom
bin
asi b
eban
: U
1 =
1,2
BS
+ 1
,6 B
M +
1,6
BH
U
2 =
1,0
5 BS
+ 1
,05
BM +
1,0
5 BH
+ 1
,05
BG
U3
= 1
,05
BS +
1,0
5 BM
+ 1
,05
BH -
1,0
5 BG
U
4 =
0,9
BS
+ 0
,9 B
M +
0,9
BG
U
5 =
0,9
BS
+ 0
,9 B
M -
0,9
BG
K
eter
anga
n:
BS =
Be
rat
Send
iri S
truk
tur
BM =
Beb
an M
ati
BH =
Beb
an h
idup
BG
= B
eban
Gem
pa S
tatis
Fa
ktor
Red
uks
i Un
tuk
Des
ain
Bet
on B
ertu
lan
g:
a) L
entu
r ta
npa
beba
n ak
sial
, φ =
0,8
b) A
ksia
l tar
ik &
aks
ial t
arik
den
gan
lent
ur, φ
=0,
8 c)
Aks
ial T
ekan
dan
Len
tur,
- D
enga
n Se
ngka
ng S
pira
l, φ
=0,
7 - D
enga
n Se
ngka
ng B
iasa
, φ =
0,65
d)
Ges
er d
an T
orsi
, φ =
0,6
3)
Pilih
Por
tal F
ram
e, a
kan
kelu
ar t
ampi
lan
sbb:
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
3 o
f 17
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
Atur
tam
pila
n se
pert
i te
rgam
bar
diat
as d
an t
ekan
tom
bol
OK,
mak
a ak
an t
ampi
l 2 je
ndel
a w
indo
ws
sbb:
4)
Tam
pilk
an
peno
mer
an
join
t da
n fr
ame
deng
an
men
ekan
to
mbo
l
tool
box
berik
ut,
5)
At
ur s
ettin
g sb
b:
Pa
da B
agia
n Jo
int:
Cek
Lab
els
Pada
Bag
ian
Fram
e/Ca
ble:
Cek
Lab
els
Cek
Appl
y to
All
Win
dow
s Se
lanj
utny
a Te
kan
Tom
bol O
K 6)
D
ilaya
r ak
an m
uncu
l nom
er jo
int
dan
fram
e sb
b:
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
4 o
f 17
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
7)
Tutu
p Je
ndel
a 3D
-Vie
w d
enga
n m
enek
an t
anda
X p
ada
bagi
an p
ojok
kan
an
atas
jend
ela
3D-V
iew
. Seh
ingg
a ya
ng n
ampa
k di
laya
r ha
nya
tam
pila
n 2
dim
ensi
X-Z
Pla
ne @
y=
0.
8)
Pilih
Sem
ua jo
int
perle
taka
n de
ngan
car
a w
indo
ws
sbb:
9)
Kl
ik A
ssig
n –
Join
t- R
estr
aint
s, a
kan
tam
pil k
otak
dia
log
sbb:
Pilih
Fas
t Res
trai
nt,
dan
tek
an t
ombo
l OK,
seh
ingg
a se
mua
kon
disi
pe
rleta
kan
seka
rang
ada
lah
Jepi
t.
10)
Klik
Fra
me
12,1
5, 2
4,27
dan
klik
Edi
t –
Del
ete,
mak
a ba
tang
fra
me
ters
ebut
ter
hapu
s.
11
) M
enge
dit
Jara
k Be
ntan
g da
n ke
tingg
ian,
klik
Def
ine
– Co
ordi
nate
Sy
stem
/Grid
s...,
mak
a ak
an t
ampi
l kot
ak d
ialo
g sb
b:
12)
Klik
Mod
ify/S
how
Sys
tem
s ...
, aka
n ta
mpi
l kot
ak d
ialo
g sb
b:
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
5 o
f 17
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
13
) Pa
da r
adio
but
ton
Dire
ctio
n X
yang
akt
if, P
ilih
-5
pada
X L
ocat
ion
dan
gant
i men
jadi
–7,
unt
uk m
erub
ah ja
rak
bent
ang.
Ce
k Sn
ap t
o G
rid li
nes
dan
Glu
e Jo
ints
to
Grid
Lin
es d
an k
emud
ian
teka
n M
ove
Grid
Lin
e.
14)
Pilih
kem
bali
-10
pad
a X
Loca
tion
dan
gant
i men
jadi
–15
, kem
udia
n te
kan
tom
bol M
ove
Grid
Lin
es, m
aka
sem
ua ja
rak
bent
ang
tela
h be
ruba
h.
15)
Aktif
kan
radi
o bu
tton
Z p
ada
dire
ctio
n, m
aka
akan
tam
pil k
otak
dia
log
sbb:
16
) Pa
da Z
Loc
atio
pili
h bi
lang
an 1
2 da
n ga
nti m
enja
di 1
1, la
lu t
ekan
tom
bol
Mov
e G
rid L
ines
. 17
) Pa
da Z
Loc
atio
pili
h bi
lang
an 1
8 da
n ga
nti m
enja
di 1
5, la
lu t
ekan
tom
bol
Mov
e G
rid L
ines
. Mak
a se
mua
ket
ingg
ian
tela
h be
ruba
h 18
) Te
kan
tom
bol O
K un
tuk
mel
ihat
per
ubah
an d
i lay
ar m
onito
r.
19)
Klik
File
– S
ave
untu
men
yim
pan
File
. Aka
n ta
mpi
l kot
ak d
ialo
g sb
b:
Be
ri na
ma
Port
al p
ada
File
Nam
e da
n te
kan
tom
bol S
ave.
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
6 o
f 17
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
20)
Men
defin
isik
an m
ater
ial,
klik
Def
ine
– M
ater
ials
, mak
a ak
an t
ampi
l kot
ak
dial
og s
bb:
Pilih
CO
NC
dan
teka
n to
mbo
l Mod
ify/S
how
Mat
eria
l...,
mak
a ak
an t
ampi
l kot
ak
dial
og s
bb:
At
ur n
ilai s
bb:
- Pa
da M
ass
per
unit
Volu
me
= 0
-
Wei
ght
per
unit
Volu
me
= 2
400
- M
odul
us o
f El
astic
ity =
235
00 M
pa
- Sp
esifi
ed C
on C
omp
Stre
ngth
, fc’
= 2
5 M
pa
- Be
ndin
g Rei
nf. Y
ield
Str
ess,
fy
= 2
40 M
pa
- Sh
ear
Rei
nf. Y
ield
Str
ess,
fys
= 24
0 M
pa
Sela
njut
nya
Teka
n to
mbo
l OK
2X u
ntuk
kel
uar
dari
men
u m
ater
ial.
21)
Men
defin
isik
an P
enam
pang
, kl
ik D
efin
e –
Fram
e/Ca
ble
Sect
ions
.., m
aka
akan
tam
pil k
otak
dia
log
sbb:
22
) Kl
ik C
ombo
Box
Add
I/W
ide
Flag
e da
n pi
lih A
dd R
ecta
ngul
ar.
23)
Klik
Add
New
Pro
pert
y...,
aka
n ta
mpi
l kot
ak d
ialo
g sb
b:
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
7 o
f 17
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
Gan
ti FS
EC1
pada
Sec
tion
nam
e m
enja
di K
OLO
M.
Uba
h ni
lai D
epth
(t3
) m
enja
di 0
.6
Uba
h ni
lai W
idth
(t2
) m
enja
di 0
.4.
Pilih
mat
eria
l CO
NC.
Te
kan
tom
bol R
einf
orce
men
t, m
aka
akan
tam
pil k
otak
dia
log
sbb:
Pada
bag
ian
Rec
tang
ular
Rei
nfor
cem
ent
ubah
nila
i sbb
: -
Cove
r to
reb
ar C
ente
r =
0.0
5 -
Num
ber
of B
ars
in 3
Dir
= 0
-
Num
ber
of B
ars
in 2
Dir
=0
- B
ar S
ize
= #
3 Ja
ngan
uba
h se
ttin
g ya
ng la
in, s
elan
jutn
ya t
ekan
tom
bol O
K.
24)
Klik
Add
New
Pro
pert
y...,
aka
n ta
mpi
l kot
ak d
ialo
g sb
b:
Uba
h Se
ctio
n N
ame
men
jadi
BLT
-4
Dep
th (
t3)
= 0
.4
Wid
th (
t2)
= 0
.3
Teka
n To
mbo
l Rei
nfor
cem
ent,
mak
a ak
an t
ampi
l kot
ak d
ialo
g sb
b:
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
8 o
f 17
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
Ik
uti s
ettin
g m
engi
kuti
gam
bar
diat
as d
an t
ekan
tom
bol O
K 2X
. 25
) La
kuka
n ke
mba
li se
pert
i lan
gkah
24
untu
k ba
lok
pada
LT-
3 da
n LT
-2,
sehi
ngga
aka
n ta
mpa
k pr
oper
ti pe
nam
pang
sbb
:
26)
Teka
n to
mbo
l OK
untu
k ke
luar
dar
i kot
ak d
ialo
g Fr
ame
Prop
ertie
s.
27)
Men
defin
isik
an t
ipe
beba
n, K
lik d
efin
e –
load
Cas
es...
, aka
n ta
mpi
l kot
ak
dial
og s
bb:
28)
Klik
DEA
D,
pada
Loa
d N
ame
dan
gant
i m
enja
di B
S, lal
u te
kan
tom
bol
Mod
ify lo
ad, a
kan
tam
pil s
bb:
29)
Pada
Loa
d N
ame
gant
i BS
men
jadi
BM
, ub
ah n
iliah
1 m
enja
di 0
pad
a Se
lf W
eigh
t M
ultip
lier,
gan
ti ty
pe D
EAD
men
jadi
SU
PER D
EAD
dan
te
kan
tom
bol A
dd N
ew L
oad
30)
Pada
Lo
ad
Nam
e ga
nti
BM
men
jadi
BH
, ga
nti
tipe
SUPE
R
DEA
D
men
jadi
LIV
E da
n te
kan
tom
bol A
dd N
ew L
oad
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
9 o
f 17
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
31)
Pada
Lo
ad
Nam
e ga
nti
BH
men
jadi
BG
, ga
nti
type
LI
VE
men
jadi
Q
UAK
E da
n te
kan
tom
bol
Add
New
Loa
d, m
aka
sem
ua t
ipe
beba
n te
lah
terd
efin
isi s
eper
ti pa
da g
amba
r be
rikut
:
Sela
njut
nya
teka
n to
mbo
l OK
untu
k ke
luar
dar
i kot
ak d
ialo
g D
efin
e Lo
ads.
32
) M
ende
finis
ikan
Kom
bina
si b
eban
, Kl
ik D
efin
e –
Com
bina
tions
, m
aka
akan
ta
mpi
l kot
ak d
ialo
g sb
b:
33
) Klik
tom
bol A
dd N
ew C
ombo
..., m
aka
akan
tam
pil k
otak
dia
log
sbb:
34
) U
bah
COM
B1 m
enja
di U
1, u
bah
BG m
enja
di D
EAD
pad
a ba
gian
Cas
e N
ame,
dan
uba
h Sc
ale
Fact
or 1
men
jadi
1.2
pad
a Sc
ale
Fact
or d
an t
ekan
to
mbo
l Add
35
) U
bah
DEA
D m
enja
di B
M p
ada
case
nam
e da
n te
kan
tom
bol A
dd.
36)
Uba
h BM
men
jadi
BH
pad
a ca
se,
ubah
sca
le f
acto
r 1.
2 m
enja
di 1
.6 p
ada
Scal
e Fa
ctor
dan
tek
an t
ombo
l Ad
d, s
elan
jutn
ya t
ekan
tom
bol
OK.
Mak
a ko
mbi
nasi
U1
tela
h te
rben
tuk
sbb:
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
10
of 1
7
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
37
) Te
kan
tom
bol
Add
New
Com
bo u
ntuk
men
defin
isik
an k
ombi
nasi
U2,
U3,
U
4 ,
dan
U5,
mak
a pa
da K
otak
dia
log
Def
ine
Res
pons
e Co
mbi
natio
n ak
an
tam
pak
sbb:
38)
Teka
n to
mbo
l OK
untu
k ke
luar
dar
i kot
ak d
ialo
g ts
b.
39)
Men
gapl
ikas
ikan
beb
an G
empa
, Klik
Joi
nt 4
pad
a po
jok
kiri
atas
40
) Kl
ik A
ssig
n –
Load
Loa
ds –
For
ce, m
aka
akan
tam
pil k
otak
dia
log
sbb:
Uba
h se
ttin
g se
pert
i ter
gam
bar
dan
teka
n to
mbo
l OK.
41
) Kl
ik J
oint
3,
klik
Ass
ign
– Jo
int
Load
s- F
orce
mak
a ak
an t
ampi
l ko
tak
dial
og s
bb:
U
bah
sett
ing
sepe
rti t
erga
mba
r da
n te
kan
tom
bol O
K.
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
11
of 1
7
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
42)
Klik
Joi
nt 3
, kl
ik A
ssig
n –
Join
t Lo
ads-
For
ce m
aka
akan
tam
pil
kota
k di
alog
sbb
:
43)
Pada
laya
r m
onito
r ak
an t
erga
mba
r po
la p
embe
bana
n ge
mpa
sbb
:
44)
Men
gapl
ikas
ikan
Beb
an M
ati t
erba
gi m
erat
a, p
ilih
fram
e 18
, kl
ik A
ssig
n –
Fram
e Lo
ads
– D
istr
ibut
ed, m
aka
akan
tam
pil k
otak
dia
log
sbb:
Ikut
i Se
ttin
g se
pert
i te
rgam
bar
diat
as d
an t
ekan
tom
bol
OK.
Mak
a pa
da lay
ar
mon
itor
beba
n te
lah
terg
amba
r pa
da f
ram
e ts
b.
45)
Pilih
fra
me
21, k
lik A
ssig
n –
Fram
e Lo
ads
– D
istr
ibut
ed, m
aka
akan
tam
pil
kota
k di
alog
sbb
:
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
12
of 1
7
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
Ikut
i Se
ttin
g se
pert
i te
rgam
bar
diat
as d
an t
ekan
tom
bol
OK.
Mak
a pa
da lay
ar
mon
itor
beba
n te
lah
terg
amba
r pa
da f
ram
e ts
b.
46)
Laku
kan
lang
kah
yang
sam
a se
pert
i la
ngka
h 45
dan
46
untu
k se
mua
fr
ame
balo
k ya
ng d
ibeb
ani
beba
n te
rbag
i m
erat
a pe
nuh,
has
ilnya
aka
n ta
mpa
k pa
da la
yar
mon
itor
sbb:
47)
Men
gapl
ikas
ikan
beb
an M
ati T
erpu
sat,
Pili
h Fr
ame
18, Kl
ik A
ssig
n –
Fram
e Lo
ads
– Po
int,
mak
a ak
an t
ampi
l kot
ak d
ialo
g sb
b:
Atur
Set
ting
sepe
rti t
erga
mba
r di
atas
. 48
) La
kuka
n La
ngka
h ya
ng s
ama
untu
k be
ban
mat
i te
rpus
at s
eper
ti la
ngka
h 47
, seh
ingg
a di
laya
r m
onito
r ak
an n
ampa
k pe
mbe
bana
n sb
b:
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
13
of 1
7
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
49)
Laku
kan
Lang
kah
yang
sam
a un
tuk
beba
n H
idup
ter
bagi
mer
ata
dan
terp
usat
. Sep
erti
gam
bar
diba
wah
ini.
50)
Men
gapl
ikas
ikan
pe
nam
pang
pa
da
port
al
Fram
e,
Pilih
se
mua
ko
lom
bahw
a de
ngan
men
ggun
akan
too
lbox
Int
erse
ctio
n.
Cros
sing
mul
ai
dari
sebe
lah
kiri
kolo
m k
iri k
e se
bela
h ka
nan
kolo
m k
anan
ter
akhi
r sb
b:
51)
Laku
kan
lang
kah
yang
sam
a un
tuk
sem
ua k
olom
yan
g di
atas
. Kl
ik
Assi
gn -
Fr
ame/
Cabl
e –
Sect
ion,
mak
a ak
an m
uncu
l men
u sb
b:
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
14
of 1
7
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
Pilih
KO
LOM
dan
tek
an t
ombo
l O
K, m
aka
prop
erti
kolo
m s
ekar
ang
suda
h be
rlabe
l KO
LOM
sem
uany
a.
52)
Pilih
Bal
ok 1
8 da
n 21
den
gan
cara
men
gklik
, Kl
ik A
ssig
n –
Fram
e/Ca
ble
– Se
ctio
n, m
aka
akan
tam
pak
kota
k di
alog
sbb
:
Pilih
BLT
-4 d
an t
ekan
tom
bol O
K.
53)
Laku
kan
lang
kah
yang
sam
a un
tuk
balo
k-ba
lok
yang
lai
n pa
da L
T-3
dan
LT-2
seh
ingg
a ak
an n
ampa
k pe
ruba
han
nam
a la
bel p
enam
pang
sbb
:
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
15
of 1
7
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
54)
Klik
Ana
lyze
– S
et A
naly
ze O
ptio
ns, m
aka
akan
tam
pil k
otak
dia
log
sbb:
Pilih
Gam
bar
XZ p
lane
dan
tek
an t
ombo
l OK.
55
) Kl
ik A
naly
ze –
Run
, mak
a ak
an t
ampi
l kot
ak d
ialo
g sb
b:
Klik
tom
bol R
un N
ow.
56)
Pada
ba
gian
ak
hir
runn
ing
prog
ram
ak
an
mun
cul
kota
k di
alog
ya
ng
men
yata
kan
bahw
a an
alys
is s
eles
ai s
bb:
Kl
ik T
ombo
l OK
untu
k m
elih
at d
efle
ksi.
57)
Tam
pil D
efle
ksi a
kiba
t be
rat
send
iri s
bb:
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
16
of 1
7
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.
58)
Unt
uk m
elih
at m
omen
t 33
, kl
ik D
ispl
ay –
Sho
w F
orce
/ S
tres
ses
– Fr
ame/
Cabl
e, m
aka
akan
tam
pil k
otak
dia
log
sbb:
Pilih
DEA
D p
ada
bagi
an C
ase
untu
k m
elih
at m
omen
3-3
aki
bat
bera
t se
ndiri
st
rukt
ur. Ce
k Rad
io B
utto
n M
omen
t 3-
3 da
n kl
ik t
ombo
l OK,
mak
a ak
an m
uncu
l di
agra
m m
omen
3-3
sbb
:
59
) La
kuka
n la
ngka
h ya
ng s
ama
untu
k m
elih
at A
xial
For
ce d
an S
hear
2-2
un
tuk
mas
ing-
mas
ing
tipe
beba
n m
aupu
n ko
mbi
nasi
beb
an
60)
Sele
sai.
Tuto
rial S
AP 2
000
Vers
i 8.0
Page
17
of 1
7
by F
ikri
Alam
i, S.
T., M
.Sc.