MOI - คํานํา · บทที่ 4 ผลการดําเนินงาน •...

ก

คานา

การบรหารจดการชมชนตนแบบการทองเทยวเชงสขภาพทนาเสนอในรายงาน

ฉบบน เปนการจดการการทองเทยวในรปแบบใหม คอ การทองเทยวทมการนาเอาภมปญญา

ความรเกยวกบแพทยแผนไทย มาปรบเปนการบรการทางการทองเทยวในเสนทางใหมของ ๔

จงหวดภาคเหนอตอนบน ไดแกจงหวดเชยงใหม จงหวดลาปาง จงหวดลาพนและจงหวด

แมฮองสอน และเนองจากพนททไดรบการคดเลอกใหเปนหมบานพฒนาเพอเปนตนแบบการ

ทองเทยวเชงสขภาพนน บางแหงเปนหมบานทมการทองเทยวระดบหนง เชน หมบานแมกาปอง

จงหวดเชยงใหม แตหมบานทไดรบการคดเลอกอก ๓ แหง ไมไดมลกษณะเปนหมบานทองเทยวมา

แตเดม ดงนน การพฒนาหมบานดงกลาวใหเปนหมบานทองเทยวเชงสขภาพจงเปนกจกรรมทตอง

ใชเวลาและความสามารถในการคนหาศกยภาพและทรพยากรทมอย และพฒนาตอยอดใหเปน

หมบานทสามารถรองรบนกทองเทยวไดตอไป

ในระยะเวลาทจากดประกอบกบพนทการพฒนาอยในเขตจงหวด ๔ จงหวด

ภาคเหนอตอนบน ทาใหทมทปรกษาตองอาศยความรวมมอจากหลายฝาย โดยเฉพาะอยางยง

จากประชาชนในพนท จากความพยายามของทงสองฝายทาใหการพฒนาในครงนเสรจสนไปดวยด

จงขอขอบพระคณทกๆฝาย ทงสาธารณสขจงหวดเชยงใหม จงหวดลาปาง จงหวดลาพนและ

จงหวดแมฮองสอน รวมทงหนวยงานทเกยวของ โดยเฉพาะประชาชนในพนททใหการตอบรบเปน

อยางดในทกๆ กจกรรม

ประธานคณะทางาน

ค

บทคดยอ

รายงานฉบบน เปนรายงานเกยวกบการบรหารจดการชมชนตนแบบการทองเทยวเชง

สขภาพ ในเขต ๔ จงหวดภาคเหนอตอนบน ไดแก จงหวดเชยงใหม จงหวดลาปาง จงหวดลาพน และ

จงหวดแมฮองสอน โดยมสานกงานสาธารณสขจงหวดเชยงใหมเปนผประสานงานหลก การบรหาร

จดการชมชนน เรมจากการคดเลอกชมชนซงเสนอจากสานกงานสาธารณสขจงหวดตางๆ โดยมเงอนไข

คอเปนหมบานทมศกยภาพพรอมทจะพฒนา ซงหมบานทไดรบการเสนอชอไดแก หมบานแมกาปอง

จงหวดเชยงใหม หมบานปาเหมยง จงหวดลาปาง หมบานทาก จงหวดลาพนและตาบลผาบอง จงหวด

แมฮองสอน หลงจากทมการคดเลอกผเชยวชาญเพอรวมโครงการในเบองตนแลว ทมทปรกษาได

เรมทาการสารวจพนททง ๔ แหง ซงมกจกรรมทงการสารวจขอมลความพรอมในการพฒนาและใชเปน

โอกาสประชมทาความเขาใจกบประชาชนในพนทรวมถงบคลากรของทางราชการทเกยวของ หลงจาก

นนไดมการวางแผนเพอพฒนาโดยเลอกทฤษฎทนทางสงคมและเหนชอบทจะใชกระบวนการฟนฟ

เครอขายอยางเปนรปธรรมเพอเปนการเพมความเขมแขงของทนทางสงคมตามแบบของประเทศญปน

โดยกจกรรมของประเทศญปนทสาคญไดแก การสรางศนยชมชนเพอเปนศนยกลางการทากจกรรม

การทากจกรรมอยางมสวนรวมของประชาชน และการสงขาวสารขอมลเพอทาความเขาใจกบผมสวน

รวมในชมชนนนๆ ดงนนการบรหารจดการหมบานตนแบบทองเทยวเชงสขภาพจงมกจกรรมทสาคญ

ไดแก การตงคณะกรรมการเพอประสานงาน การศกษาศกยภาพในชมชน การพฒนาตนแบบการ

ทองเทยวและบรการรวมถงการอบรมตนแบบสนคาและบรการ รวมถงการอบรมหลกสตรตางๆ

รวมถงมการสรางศนยกลางการเรยนรในแตละชมชน เพอเปนศนยกลางในการทากจกรรมตางๆและ

เปนศนยกลางขอมลทองเทยวและบรการสาหรบนกทองเทยว

จากผลการพฒนาพบวา ประชาชนทง ๔ จงหวดใชความรวมมอกบทมทปรกษาและ

สามารถพฒนาศกยภาพในการพฒนาเครอขายการทองเทยวและบรการไดจนเหนผลประจกษอยาง

เปนรปธรรม ทาใหเกดเสนทางการทองเทยวในรปแบบใหมในเชงสขภาพตามภมปญญาแพทยแผนไทย

และยงกอใหเกดการทางานรวมกนระหวางประชาชนในชมชนอยางเปนรปธรรมและมระบบมากขน

คาสาคญ

การทองเทยว การมสวนรวม เครอขาย ทนทางสงคม

ข

สารบญ หนา

คานา ก

สารบญ ข

บทคดยอ ค

บทท 1 บทนา

• ความเปนมา 1

• วตถประสงค 1

• ประโยชนทไดรบ 2

• ขนตอนในการดาเนนงาน 2

บทท 2 แนวคดและทฤษฏทเกยวของ

• แนวคดพนฐานจากการบรหารจดการชมชนแบบประเทศญปน 3

• ทฤษฎทนทางสงคม 4

• สาเหตทเลอกใชแนวคดทนทางสงคมแบบประเทศญปน 4

• ทนทางสงคมกบเครอขายในประเทศญปน 5

• ความเปลยนแปลงขององคกรประชาชน 9

• นโยบายจากภาครฐทสงผลตอการพฒนาทนทางสงคม 10

• กลไกทสาคญในการสรางความเขมแขงของทนทางสงคม 12

• พฒนาการของความสมพนธระหวางภาครฐและภาคประชาชนสงคม :

จากความขดแยงไปสการมสวนรวมและการรวมทางาน

14

• รางวลฟรซะโตซคร ตวอยางความรวมมอในการพฒนาชมชน 16

บทท 3 ขนตอนการดาเนนงาน

• วางแผนงานบรหารจดการเตรยมความพรอม 21

• พฒนาการวางแผนงานและการบรหารจดการของชมชน 24

บทท 4 ผลการดาเนนงาน

• ผลการอบรมเพอสรางความเขมแขงแกชมชน 30

o หลกสตรการอบรมการบรหารจดการ 30

o หลกสตรการอบรมการสรางกลมและสรางเครอขายชมชน 32

o หลกสตรการอบรมการบรหารจดการทองเทยวเชงสขภาพโดยชมชน 33

ข

• ผลการวเคราะหบรบทของชมชน

o บานแมกาปอง ต.หวยแกว อ.แมออน จ.เชยงใหม 35

o บานทาก ต. ทาปลาดก อ.แมทา จ.ลาพน 43

o บานปาเหมยง ต. แจซอน อ. เมองปาน จ. ลาปาง 50

o ตาบลผาบอง อ. เมอง จ. แมฮองสอน 57

• ผลสารวจปจจยทมอทธพลตอนกทองเทยวในการทองเทยวเชงสขภาพ 64

บทท 5 สรปผลการดาเนนงาน

• การพฒนาเครอขายของประชาชน 73

• การพฒนาศนยกลางการเรยนรรวมกน 74

• การมสวนรวมของประชาชน 75

• ปญหาอปสรรคในการดาเนนงาน 80

• การแกปญหาทเกดขนระหวางการดาเนนงาน 81

• สรป 81

• เอกสารอางอง 83

ภาคผนวก 85

1 รายงานการพฒนาการบรหารจดการ

บทท 1

บทนา

คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ไดรบวาจางเปนทปรกษาโครงการ

พฒนาตนแบบชมชนทองเทยวทองเทยวเชงสขภาพเครอขายกลมภาคเหนอตอนบน 1 (เชยงใหม

ลาพน ลาปาง แมฮองสอน) เพอทาหนาทดงตอไปน

๑. การวางแผนงานบรหารจดการโครงการ

๒. การพฒนาการวางแผนงาน และการบรหารจดการชมชน

๓. การพฒนาสนคาและบรการของชมชนตนแบบ 4 ชมชน

๔. การพฒนาสถานทตนแบบ

๕. การจดอบรม 6 หลกสตร

๖. การจดอบรมการกาหนดจดขายและการนาเสนอจดขาย

๗. การบรหารจดการหลงจากการพฒนาสนคาและบรการของชมชนตนแบบ

๘. การจดทารายงานฉบบสมบรณเพอเปนการสรปผลการดาเนนงานและการ

พฒนาโครงการ

ซงในสวนของการพฒนาการวางแผนงานและการบรหารจดการชมชน ไดเรมม

การดาเนนการตงแตเดอนมถนายนถงเดอนกนยายน พ.ศ.๒๕๕๕ ครอบคลมในเขต ๔ จงหวด

ภาคเหนอตอนบน ไดแก จงหวดเชยงใหม จงหวดลาปาง จงหวดลาพนและจงหวดแมฮองสอน โดย

มการคดเลอกชมชนในแตละพนทดงตอไปน

1. บานปาเหมยง ต. แจซอน อ. เมองปาน จ. ลาปาง

2. บานแมกาปอง ต.หวยแกว อ.แมออน จ.เชยงใหม

3. บานทาก ต. ทาปลาดก อ.แมทา จ.ลาพน

4. บานผาบอง ต.ผาบอง อ. เมอง จ. แมฮองสอน

1. วตถประสงค

1. เพอเตรยมความพรอมของชมชนสาหรบการจดการทองเทยวเชงสขภาพ

2. เพอสรางความเขาใจรวมกนระหวางผนาชมชนและกลมชาวบาน

3. เพอวเคราะหบรบทชมชน กลมลกคาของชมชน ทเปนนกทองเทยวหลกของชมชน

4. สารวจความตองการของลกคาเชนบรษททองเทยว นกทองเทยว

2. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ชมชนมความพรอมสาหรบการจดการทองเทยวเชงสขภาพ

2. ชมชนมความเขาใจกนระหวางกลมผนาและกลมชาวบาน

คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม


3. ชมชนมขอมลเกยวกบบรบทชมชน กลมลกคาชมชนทเปนนกทองเทยวหลกของ

ชมชน เพอเปนแนวทางในการบรหารจดการชมชน

4. ชมชนมขอมลความตองการของลกคาชมชน เชนบรษททวร นกทองเทยว เพอ

วางแผนในการบรหารจดการ

3. ขนตอนในการดาเนนงาน

1. ประสานงานกบผนาบคคลทเกยวของในแตละพนท และแตละตนแบบ เพอเตรยมความ

พรอมของชมชน

2. ลงพนทชมชนเพอเตรยมความพรอมสรางความเขาใจรวมกนระหวางผนาชมชนและกลม

ชาวบาน โดยเนนเรองการสรางความเขมแขงของชมชน และผลกดนใหมการตง

คณะกรรมการเพอบรหารจดการชมชน

3. การวเคราะหบรบทชมชน กลมลกคาของชมชน ทเปนนกทองเทยวหลกของชมชน เพอ

กาหนดทศทางและรปแบบการบรหารจดการของแตละชมชน

4. สารวจความตองการของลกคาเชนบรษททองเทยว นกทองเทยว



บทท 2

แนวคดทฤษฏทเกยวของ

จากเงอนไขในเรองเวลาท จากดทาใหคณะทปรกษาพจารณาทหลกการท

เหมาะสมทจะนาศกยภาพของแตละทองถนมาพฒนาเพอใหเสรจทนตามกาหนด จงมมต

เหนสมควรใชแนวคดการพฒนาทนทางเศรษฐกจ ทนทางธรรมชาต และทนทางสงคมไดแกการ

พฒนาเครอขายของประชาชนอยางมระบบ และไดนาแนวคดพนฐานจากการบรหารจดการชมชน

แบบประเทศญปน ซงใหหลกการฟนฟเครอขายในสงคมดวยทฤษฎทนทางสงคม โดยพจารณา

จากความเปนจรงของสงคมในชนบททงประเทศไทยและประเทศญปนมลกษณะเปนแบบชมชน

ทวไปทประสบปญหาความสมพนธทลดนอยลงระหวางเครอขาย จากการลดตวลงของจานวน

ประชากร และจากการเปลยนสภาพจากสงคมเกษตรกรรมกลายเปนสงคมเมองดงปรากฏใน

สงคมตางๆทวโลก ซงการเปลยนแปลงจากสงคมเกษตรกรรมทมการพงพาอาศยซงกนและกน

และถกเปลยนเปนการพงพงและใชบรการจากภาครฐ จนทาใหเกดการแยกตวระหวางคนในชมชน

กลายเปนสงคมทโดดเดยว นอกจากนไดนามาซงความขดแยงระหวางภาครฐและภาคประชาชน

จากการพฒนาประเทศ และยงนามาซงความสมพนธทลดนอยลงระหวางคนในสงคมเดยวกน ถอ

เปนการลดลงของทนทางสงคมทสงผลตอความสมพนธระหวางประชาชน การเปนประชาธปไตย

และการพฒนาชมชน

สภาพทวไปของสงคมไทยและสงคมญปนในชนบทไมสามารถหลกเลยงจากการ

เผชญปญหาการลดลงของทนทางสงคมดงเชนประเทศทมการพฒนาทางอตสาหกรรมและ

เศรษฐกจ สงผลตอความสมพนธของผคนในชมชน ปญหาความขดแยงระหวางคนในชมชน ปญหา

ความขดแยงกบภาครฐ ปญหาความออนแอของชมชน ปญหาอาชญากรรมและอนๆ แตอยางไรก

ตามประเทศญปนไดมการดาเนนนโยบายเพอการฟนฟทนทางสงคมทดาเนนมาอยางตอเนอง

สงผลใหเกดการสรางกจกรรมตางๆทนามาซงความเปนประชาธปไตยและความรวมมอระหวาง

คนในชมชน และระหวางภาคประชานกบภาครฐ คณะทปรกษาจงมการเลอกใชแนวคดพนฐานใน

การบรหารจดการจากการบรหารจดการชมชนแบบญปน ทเนนถงความสาคญของการพฒนา

เครอขายระหวางประชาชนดวยทฤษฎทนทางสงคมในแบบของประเทศญปน ดงจะไดกลาวตอไป

แนวคดพนฐานจากการบรหารจดการชมชนแบบประเทศญปน

การบรหารจดการโครงการพฒนาชมชนหมบานตนแบบการทองเทยวเชงสขภาพน มการ

ยดหลกการจดการชมชนโดยประชาชนมสวนรวมในแบบประเทศญปน ทเนนใหมการพฒนา

เครอขายตามทฤษฎทนทางสงคม สาเหตทมการเลอกใชตนแบบการพฒนาชมชนแบบประเทศ



ญปน เนองจากประเทศญปนไดชอวามความเขมแขงและสามารถจดการตนเองไดอยางม

ประสทธภาพ ดงจะเหนไดจากกจกรรมตางๆ เชน การใชความเขมแขงของชมชนในดแลผสงอายใน

สภาพสงคมทเปนสงคมผสงอาย การจดการศกษาและการดแลเดกเลก การจดการสงแวดลอม

การฟนฟเศรษฐกจในยานการคา และการจดการดานเกษตรกรรม เปนตน ถงแมประเทศญปนจะ

เปนประเทศทพฒนาแลวและมการอพยพของประชากรทาใหเกดปรากฎการณประชากรหนาแนน

และประชากรเบาบางในพนทชนบท และกอใหเกดปญหาตางๆ เชน ปญหาคนชราถกทอดทง

ปญหาการดแลบตรของมารดาวยรน ปญหาการถดถอยของเศรษฐกจในทองถนและการปดตวลง

ของรานคาในชมชนซงเกดปญหาตอเนองตอผสงอายในการยงชพในชมชนทขาดแคลนรานคาของ

ชาทวไปและรานคาเพอการดารงชพ นอกจากนยงมปญหาขาดแคลนแรงงานเกษตรกรรม ในสวน

สงคมเมองนนกประสบปญหาของสงคมเมองเชน ปญหาสงแวดลอม ปญหาความปลอดภยในชวต

และทรพยสน ปญหาการจราจรและปญหาอาชญากรรม แตการจดการชมชนอยางเปนระบบของ

ประเทศญปนในชวงสามสบปทผานมาสามารถสรางความเปนปกแผนของคนในชมชนทงในสงคม

ชนบทและสงคมเมอง อกทงยงชวยลดปญหาในทองถนไดโดยประชาชนในทองถนนนๆและเปนการ

สรางพนฐานการปกครองตนเองไดเปนอยางด

ทฤษฎทนทางสงคม

ทฤษฎทใชในเปนหลกในการดาเนนงานคอ ทฤษฎทนทางสงคม ซงในปจจบนนทฤษฎทน

ทางสงคมไมไดใชวเคราะหแตเพยงเฉพาะในสาขารฐศาสตรหรอทางสงคมศาสตรเทานน แตยงถก

ใชในวงกวางรวมไปถงแนวคดทางสงคมทใชในทางเศรษฐศาสตร พฤตกรรมองคกร สาธารณสข

และสงคม ซงกลาวถงความสมพนธภายในและระหวางเครอขายสงคม คาวาทนทางสงคมนถกใช

เปนคร งแรกในปค .ศ.1916 โดยL.J.Hanifanนกวชาการจากสหรฐอเมรกา ซ งกลาวถง

“ความสาคญของการมสวนรวมของประชาชน” (Community involvement) หรอความเขมแขงของ

การเชอมโยงของประชาชนและเครอขายนนจะสงผลตอการยกระดบการศกษาในทองถนและการ

พฒนาประชาธปไตย

ถงแมวาจะมการใหคาจากดความเกยวกบทนทางสงคมทหลากลาย เชน “Something of a

cure-all” สาหรบปญหาสงคมยคใหม แตนกวชาการสวนใหญใหความเหนเดยวกนเกยวกบ

ความคดทวา “เครอขายสงคมเปนสงทมคณคาและมความสาคญทจะเพมผลตภาพ เชนเดยวกบ

การสอสารในสงคมซงสงผลตอการสรางผลตภาพทงสวนบคคลและระดบกลม นกวชาการท

กลาวถงทฤษฎทนทางสงคมนนมหลากหลาย และทมความโดดเดนในเรองเครอขายดงเชน Robert

Putnam ใหคาจากดความวา “ทนทางสงคมเปนลกษณะของสวนประกอบของสงคม เชน ความ

เชอถอและเครอขายทสามารถพฒนาศกยภาพของสงคมดวยการทาใหกจกรรมประสานงาน

เปนไปอยางงายขน และยงเปนสวนประกอบทสาคญในการสรางและทาใหประชาธปไตยคงอย



โดยใชแนวคดทนทางสงคมเชอมโยงกบความสาเรจในการมสวนรวมในประชาธปไตยและการ

ปกครอง โดยRobert Putnam กลาววาทนทางสงคมในประเทศสหรฐอเมรกาลดนอยลงโดยดได

จากความเชอมนในรฐบาลและการมสวนรวมของประชาชนทลดนอยลง การเชอมโยงระหวาง

ประชาชนลดนอยลงจากการขยายตวของสงคมเมองและโทรทศน ซง Putnam เชอวาทนทาง

สงคมสามารถวดไดจากความเชอและการพงพาอาศยกนในชมชนและระหวางบคคล

สาเหตทเลอกใชแนวคดทนทางสงคมแบบประเทศญปน

สาเหตทเลอกใชแนวคดทนทางสงคมแบบประเทศญปนในการใหความสาคญกบการ

พฒนาความเขมแขงของเครอขาย เนองจากองคประกอบในชนบทของทงสองประเทศมความ

คลายคลงกนในเรองของจานวนประชากรทเบาบางลงและลกษณะความสมพนธของประชาชนใน

สงคมทมความคลายคลงกน และประชาชนทงสองประเทศยงคงมขนบธรรมเนยมประเพณและ

ความเชอทเปนตวเชอมระหวางคนในสงคม นอกจากน สงคมญปนยงเปนแบบอยางทนาศกษา

เนองจากมการจดระบบความสมพนธระหวางกลมตางๆในสงคม ททาใหเกดความเขมแขงในชมชน

ถงแมจะประสบปญหาเกยวกบการลดจานวนของประชากรในพนทชนบท แตเครอขายทเขมแขง

ของประชาชนนสงผลตอการแกปญหาตางๆในสงคมไดเปนอยางด เชน ปญหาคนชรา ปญหา

ความปลอดภยในชมชน รวมไปถงการพฒนาทองถนอยางมสวนรวมของประชาชน

ทนทางสงคมกบเครอขายในประเทศญปน

ในสวนของทนทางสงคมประเทศญปนซงเปนกระบวนการทโครงการพฒนาหมบานชมชน

ตนแบบการทองเทยวเชงสขภาพนเนนหลกในความเขมแขงของความเชอถอและเครอขาย ซงทน

ทางสงคมแบบญปนนมรากฐานมาจากระบบการปกครองตนเองซงเรมตงแตในสมยเอโดะหรอราว

สรอยปทผานมา ซงจะไดอธบายอยางคราวๆคอ คนทอาศยในเมองจะมการปกครองตนเองโดย

การแตงตงสมาชกในเมองเปนตาแหนงตางๆ รวมเรยกวามะจยะคนน มาจากการเลอกชาวเมองชน

ชนเจาของทดนและเจาของบานใหเชา ถงแมจะอยภายใตการปกครองของซามไรกตามคนกลมนม

บทบาทดแลและปกครองชาวเมองโดยรวมและสงขาวจากรฐบาลไปยงประชาชน โดยมระบบหา

คนหรอโกะนนกมทใชควบคมชาวเมองอยางเขมงวดอกระดบหนง สวนชาวนาทอาศยตามเมอง

ตางๆกมการปกครองตนเองเชนเดยวกบชาวเมองคอ มการประชมเพอกาหนดกฎระเบยบและการ

ลงโทษโดยกลมคนในสงคมของตนเองทเรยกวามระฮะชบ คนในสมยเอโดะจงควบคมอยางเขมงวด

ดวยกฎระเบยบและการลงโทษโดยกลมคนในสงคมของตนเองภายใตเครอขายประชาชนทเขมแขง

เครอขายการปกครองตนเองถกใชเปนเครองมอควบคมประชาชนอยางเขมงวดในชวงสงครามโลก

ครงทสองดวยระบบโทะรกม หรอกลมเพอนบานซงอยภายใตองคกรประชาชนทเรยกวาโชไนไค

ถงแมโทะนะรกมและโชไนไคจะถกประกาศยกเลกไปในชวงหลงสงครามเนองดวยมลกษณะของ



เผดจการสงคราม แตจากการปฏบตจนเปนเสมอนวฒนธรรมของคนญปนของการเปนสงคมกลม

ทมการพงพาอาศยกนทสบเนองมาเกอบสรอยปตงแตสมยเอโดะ ทาใหมการรวมตวกนอกดวยชอ

ขององคกรทเรยกวา จจไค หรอองคกรปกครองตนเอง หลงจากทมการประกาศยกเลกกฎ

ควบคมโชไนไค ทาใหเกดองคกรการปกครองตนเองของประชาชน เชน โชไนไคและจจไคขนทว

ประเทศญปน ซงมประมาณ 293,000 แหงทวประเทศ เวนแตเพยง 7-8 องคการบรหารสวน

ทองถนเทานน เชน เขตเทศบาลเมองมซะชโนะในกรงโตเกยวเปนตน จนกลาวไดวาองคกรการ

ปกครองตนเองทเรยกวาโชไนไคนนเปนวฒนธรรมเฉพาะของประเทศญปนทสบทอดตอกนมา และ

มความแตกตางจากการปกครองตนเองของสงคมเมองและสงคมเกษตรกรรมของประเทศตางๆใน

โลก สมาชกของโชไนไคและจจไค ไดแก ตวแทนจากทกครวเรอนในชมชนนนๆ จากชมชนท

ครอบคลมเกอบทวประเทศญปน และหนาทหลกของโชไนไคและจจไคไดแก

1. การประชมรวมกนของผแทนจากแตละครวเรอนเพอหาแนวทางรวมกนในการดแล

ปกครองพนทของตน

2. การสรางความสมพนธระหวางคนในชมชน เชน การจดแขงขนกฬาและงานเทศกาลและ

งานวดตางๆ

3. การปองกนภยรวมกน เชน การปองกนอคคภย การซอมปองกนภย การดแลความ

ปลอดภยของคนในชมชน การปองกนอาชญากรรมรวมกนเชนการออกตรวจตราพนทใน

เวลากลางคน และความปลอดภยในการจราจร

4. การดแลรกษาสงแวดลอม เชน การดแลถนน ดแลหลอดไฟฟาในทองถนน การจดการ

ขยะ และการรวมกนทาความสะอาดชมชน ทงถนนหนทางและคคลอง

5. การสงเสรมงานของราชการ เชน การแจงขาวสารตางๆจากทางราชการ การสารวจสา

มโนประชากร การเชญชวนใหรวมกนบรจาคเพอภาครฐ เปนตน

6. การเรยกรองหนวยงานราชการและการเปนตวแทนของประชาชน ในกรณทไดรบการรอง

ขอจากประชาชนในชมชนใหเปนตวแทนของชมชนในการเจรจาตอรองและเรยกรองความ

เปนธรรมจากภาครฐ

ภาพการใชกจกรรมการพาสนขเดนเลนพรอมๆกบการดแลความปลอดภยของชมชน

http://www009.upp.so-net.ne.jp/jj1vkl/kinuta_wanpat/


http://www009.upp.so-net.ne.jp/jj1vkl/kinuta_wanpat/


ตวอยางภาพการจดกจกรรมของโชไนไคฟตะบะฟจม กรงโตเกยว

กจกรรมการแขงกฬาเพอเชอมความสามคค

http://www33.atwiki.jp/futabafujimi/pages/106.html

การซอมปองกนอคคภย


การจดเทศกาลฤดรอน




การรวมกนปลกตนไมในชมชน


การจดงานวดของศาลเจาในชมชน


จากหนาทดงกลาวจะเหนไดวากจกรรมทงหลายของโชไนไคและจจไคนนครอบคลมเกอบ

ทกดานในการดาเนนชวตประจาวนของประชาชนในประเทศญปน ในปจจบนทนทางสงคมทมา

จากเครอขายภาคประชาสงคมนน นอกจากจะมองคกรททางานครอบคลมทกดาน คอโชไนไค จจ

ไคและกรรมการจดการอาคารทพกในอพาตเมนทแลว ในประเทศญปนยงมการรวมกลมของ

ประชาชนแบงเปนกลมตางๆซงมการทางานประสานรวมกบกบโชไนไคและจจไคดงนคอ

1. องคกรแบงตามกลมชนอาย เชน ชมรมแมบาน ชมรมเดก ชมรมเยาวชน และชมรม

ผสงอาย

2. องคกรสงเสรมงานภาครฐ เชน กลมอาสาสมครปองกนภยและรกษาความสงบ

3. องคกรทแบงตามหนาท เชน กลมการศกษา กลมกฬา กลมสวสดการ และกลม

วฒนธรรม




4. องคกรแบงตามอาชพเชน กลมเกษตรกรและประมง กลมพอคา สมาพนธแรงงานและ

กลมผประกอบอาชพทางการแพทย

5. องคกรแบงตามปญหาเชน กลมอาสาสมคร กลมสวสดการ กลมสรางและจดวางเมอง

กลมรกษาสงแวดลอมและกลมรณรงคเพอประชาชน ซงบางองคกรมลกษณะเปนกลม

อาสาสมครขนาดเลกรวมตวกนแบบหลวมๆ และบางองคกรมการจดทะเบยนเปนองคกร

ไมหวงกาไรทเรยกวา NPO

6. องคกรกงสาธารณะ เชน สมาคมความปลอดภยทางจราจรและคณะกรรมการสวสดการ

สงคม

7. องคกรเอกชนและอนๆ เชน องคกรทางศาสนา

ซงหลายๆองคกรมพฒนาการมาจากกลมทตงขนตงแตสมยเอโดะ เชน กลมชนอาย กลม

ปองกนภยพบต และกลมอาชพเกษตรกรรม และในสมยปจจบน การสาคญในการศกษาทาให

กลมของชมรมครและผปกครองหรอPTA มบทบาทสาคญและไดรบความรวมมออยางสงจาก

ประชาชนในสงคม และมบทบาทในการจดการชมชนไดอยางเขมแขงไมยงหยอนไปกวาองคกรท

เรยกวา โชไนไคและจจไค

ความเปลยนแปลงขององคกรประชาชน

จากสภาวะสงคมในปจจบน ความสมพนธของประชาชนญปนในชมชนตางๆลดนอยลง

จากการเคลอนยายของประชากรสเมองใหญทเรมมมาตงแตสมยเมจเมอเรมมนโยบายสงเสรม

อตสาหกรรม และขยายตวมากขนในสมยไทโชและโชวะ และมการเคลอนยายอยางสงสดในชวง

พฒนาเศรษฐกจสงสดในราวครสตทศวรรษท 1960 ทาใหประชากรในชนบทมจานวนลดนอยลง

ยงคงเหลอเพยงคนชราเปนสวนใหญ แรงงานเกษตรกรรมเหลอเพยงปยาตายายและแมบาน

ครอบครวเปลยนสภาพจากครอบครวใหญทมสมาชกเฉลยครอบครวละสบคนกลายเปน

ครอบครวเดยว และความสมพนธของประชากรในเมองใหญซงเดมมความสมพนธอยางเหนยว

แนนของชาวเมองซงประกอบดวยพอคาและชางฝมอลดนอยลงจากการเคลอนยายของประชากร

จากทตางๆ New-comer ซงสวนหนงไมสามารถผสมกลมกลนกบผอยเดมหรอมความตองการท

จะอยอยางโดดเดยวมากกวาทจะรวมกลมดงเชนปฏบตมา

นอกจากทนทางสงคมทสาคญของประเทศญปนเรมเปลยนแปลงอยางมากจากการอพยพ

ยายถนฐานจากบานเกดของผใชแรงงานจากการพฒนาอตสาหกรรมและเศรษฐกจในชวงสมย

ไทโชและโชวะ และทาใหโครงสรางครอบครวของญปนเปลยนไปเปนครอบครวเดยวแลว สงท



เปลยนแปลงอยางเหนไดชดอกอยางหนงคอแตเดมคนมพนทอยอาศยและททากนอยในพนท

เดยวกนตามแบบสงคมสมยกอน ไดถกเปลยนแปลงไปสการแบงแยกระหวางททากนและทอย

อาศยของชนชนกลางหรอมนษยเงนเดอนในสงคมสมยใหมทาใหความสมพนธของคนในชมชนและ

ทองถนออนแอลงอยางเหนไดชด

นอกจากนการพฒนาประเทศหลงสงครามครงทสองทาใหปญหาสงคมทวประเทศญปน

ทวความรนแรงขนจากการพฒนาอตสาหกรรม ทาใหเกดการอพยพเคลอนยายถนฐานมากขน คน

ทองถนละทงบานเกดสเมองใหญ ความสมพนธระหวางคนในครอบครวรวมถงคนในพนทลด

นอยลง ทาใหทนทางสงคมเดมในทองถนลดนอยลงตามลาดบและทนทางสงคมในเมองใหญไมม

ความเขมแขงจากการขาดความเชอถอซงกนและกนของกลมผยายถนฐานเขามาใหม หรอท

เรยกวา New-comer นอกจากนยงมปญหาคณภาพชวตทลดลงจากการทางานหนกและสภาวะ

แวดลอมทเปนพษอยางรนแรง ทาใหเกดการเคลอนไหวทงประชาชนและนกการเมองหวสมยใหม

ในการทจะตอตานการพฒนาและทเกดเปนคดโดงดงทวประเทศคอการฟองรองในคดมลพษ

สาคญสคด คอโรคทางเดนหายใจทเมองเมองยคคะอจ คดโรคมนามาตะ โรคอไตอไต ในชวง

ทศวรรษท 1960-1970

นโยบายจากภาครฐทสงผลตอการพฒนาทนทางสงคม

จากปญหาความสมพนธของประชากรในชมชนออนแอลงน ทาใหรฐบาลญปนประกาศ

นโยบายเพอฟนฟความสมพนธของคนในชมชน ซงเปนไปตามหลกการการพฒนาทนทางสงคม

คอ การสรางความเขมแขงของเครอขาย และการสรางความไววางใจของประชาชนในชมชนนนๆ

ดงเชนนโยบายดงนคอ

นโยบายการปกครองชมชน –เกดขนในปค.ศ.1969 เมอรฐบาลประกาศนโยบายชมชน

ตวอยางเพอฟนฟความสมพนธของคนในสงคมเมองใหญทถดถอยลงจากการขยายตวของเมอง

รวมทงภาคประชาสงคมเดมออนแอลง จงมการประกาศนโยบายชมชนหรอทเรยกวา Community

Gyousei （コミュニティー行政）ม ก า ร ก า ห น ด ช ม ช น ต น แ บ บ แ ล ะ ส ร า ง

Community Center ทวประเทศญปนโดยใหภาคประชาชนเปนผดาเนนการดแลและบรหาร เพอ

เปนสถานททากจกรรมอาสาสมครและรณรงคของประชาชนรวมกบองคการปกครองสวนทองถน

รวมถงเปนความพยายามสรางกลมประชาชนทแตกตางไปจากกลมประชาสงคมเดมคอโชไนไค



และจจไค นโยบายนมผลใหเกดการมสวนรวมระหวางประชาชนกบประชาชนและภาครฐกบภาค

ประชาชนอยางตอเนองในชวงทศวรรษท1970-1980 มผลใหเกดการขยายตวของกจกรรม

อาสาสมครของระหวางประชาชนในวงกวางนอกขอบเขตของการปกครองตนเองแบบเดมของโชไน

ไคและจจไคไปสกจกรรมทตนเองสนใจ

ตวอยางอาคารศนยชมชน

http://numanohata.tomakomai-comisen.com/

การกระจายอานาจสทองถน – ในราวตนศตวรรษท21 เมอประเทศญปนประสบปญหา

สงคมคนชราและกลายเปนภาระเพมมากขนเรอยๆของรฐบาลกลาง ทตองรบผดชอบตอ

งบประมาณสาหรบสวสดการและการศกษาของรฐบาลสวนทองถนเปนเงน 70% ของ

งบประมาณทงหมด การกระจายอานาจสทองถนจงเปนภารกจสาคญในการปรบตวเพอเตรยมรบ

การสงคมคนชราของประเทศญปน โดยเรมจากการออกกฎหมายการกระจายอานาจสทองถนใน

ปค.ศ.2000 กาหนดใหรฐบาลกลางและรฐบาลสวนทองถนมความสมพนธทเทาเทยมกนและ

กาหนดใหรฐบาลสวนทองถนรบผดชอบงานทเกยวของกบการอยอาศยของพลเมองและการ

บรการสาธารณะโดยพจารณาตามความตองการ ความเหมาะสมของสภาพความเปนจรงและ

สถานะทางการเงนของทองถนนนๆ เปาหมายของการกระจายอานาจสทองถนของประเทศญปน

คอ 1)การกระจายอานาจจากรฐบาลกลางส รฐบาลสวนทองถน 2)การกระจายอานาจส

ขาราชการภายในองคการปกครองสวนทองถน 3)การกระจายอานาจสภาคเอกชนและ 4)การ

กระจายอานาจสประชานและภาคประชาสงคมในทองถน และถงแมการกระจายอานาจสทองถน

จะเรมขนดวยเหตผลของความตองการของประชาชนเปนสาคญ แตการวพากษวาการกระจาย

อานาจสทองถนเปนการลดภาระทางการเงนของรฐบาลกลางซงเปนสงทไมอาจปฏเสธได(田中

豊治,2002) การกระจายอานาจสทองถนนามาซงการเปดเผยขอมลของภาครฐสสาธารณะ

และความเคลอนไหวของประชาชนทจะเขาใจและตระหนกถงบทบาทการมสวนรวมในการ



ตดสนใจในกจกรรมตางๆของทองถนของตน ถงแมการกระจายอานาจสทองถนมไดมจดมงหมาย

เพอการพฒนาทนทางสงคมโดยตรงแตการสอสารทดและการใหพนทในการทางานรวมกน สงผล

ใหมการสรางและฟนฟเครอขายทเขมแขงขนและนาไปสการพฒนาทนทางสงคมในทสด

นโยบายการสนบสนนกลมอาสาสมครและNPO – บทบาทของกลมอาสาสมครและ

การรวมกลมของประชาชนทมพนฐานมาจากนโยบายการปกครองชมชนชดเจนมากขนหลงจาก

เหตการณแผนดนไหวครงใหญทเมองโกเบ ทาใหการขยายตวของกลมอาสาสมครและองคกรไม

หวงกาไรทเรยกวา NPO อยางรวดเรว จากขอจากดของงบประมาณจากการบรหารสวนทองถน

ทาใหมการสนบสนนใหองคกรภาคประชาชนใหมบทบาทมากขน ดวยการกาหนดนโยบายสงเสรม

การมบทบาทใหเขามามสวนรวมมากขน ไมวาจะเปนการจดสรรงบประมาณ การจางทางาน และ

การอานวยความสะดวกในเรองสถานท วสดอปกรณรวมถงการใหคาแนะนาแกกลมประชาชนและ

NPO สงผลใหกจกรรมของกลมประชาชนมความเขมแขงในปจจบน

กลไกทสาคญในการสรางความเขมแขงของทนทางสงคม

จากนโยบายการบรหารทองถนของประเทศญปนทาใหเกดกลไกทสามารถสรางทนทาง

สงคมใหเขมแขงขนดวยการใหพนทแกภาคประชาสงคม คอ

- Community Center – หลงจากการประกาศนโยบายปกครองชมชนในปค.ศ.1969

รฐบาลไดกาหนดชมชนตนแบบขน 40 แหง หลงจากนนจงมการสรางในแตละเขต

โรงเรยนประถมทวประเทศ Community Center ดาเนนการจดการดแลโดยกลมประชาชน

ใชเปนศนยกลางของชมชนในการทากจกรรมตางๆ เชน การแสดงศลปะ และกจกรรมเพอ

สงเสรมการเลยงดบตร หรอใชประชาชนเชาในราคาถกเพอทากจกรรมเชนซอมพธชงชา

ทาอาหารและประชม เปนตน ถงแมจะประสบปญหาทคลายกบปญหาขององคกร

ประชาชนคอโชไนไคและจจไค เชนเรองของสมาชกทยงคงเปนกลมเดมและเปนผสงอาย

แตนบวาประสบความสาเรจในเรองการเตรยมความพรอมของประชาชนในการทา

กจกรรมอาสาสมครและสามารถฟนฟความสมพนธในชมชนจากปญหาการขยายตวเปน

เมองใหญรวมทงเปนจดเรมตนของการมสวนรวมของประชาชนดวยเชนกน（羽貝正

美、2007）ดงตวอยางของเขตเทศบาลเมองมซาชโนะในกรงโตเกยวซงไมมองคกร

ประชาชนเชนโชไนไคเนองจากเปนเมองใหมทขยายตวหลงสงครามโลกครงทสอง แต



ประชาชนสามารถรวมตวกนทากจกรรมไดอยางเขมแขงจากการจดตง Community

Center นนเอง（コミュニティシンポジウム報告書、1997）

- การวางแผนพฒนาเมอง（都市計画マスタープラン）- การปรบปรง

กฎหมายการปกครองสวนทองถนในป ค.ศ.1969 ในมาตราท 2 วรรค 5 ระบวา “หนวย

ราชการสวนทองถนในระดบเทศบาลเมองและหมบานจะตองมการกาหนดแนวคดพนฐาน

(Fundamental Concept) เพอการบรหารงานสวนราชการอยางมแบบแผนและเปนไป

ในทางเดยวกน” ทาใหแตละหนวยงานราชการสวนทองถนในระดบเทศบาล เมองและ

หมบานมหนาททจะตองกาหนดแนวคดพนฐาน เพอใหเปนพนฐานของแผนพฒนาอนๆ

และการเขยนแผนนถอเปนหนาทอยางหนงของขาราชการสวนทองถนนบแตนนเปนตนมา

และฟกโอกะเปนจงหวดแรกทเขยนแผนพฒนาเมองและมความรวมมอจากภาคประชาชน

ในวงกวาง จากการกระจายอานาจสทองถนสงผลใหมการแกไขกฎหมายการวางผงเมอง

ซงกาหนดใหการรางแผนพฒนาเมองในทกระดบตองกระทาโดยใหประชาชนมสวนรวมซง

กอใหเกดความเปลยนแปลงอยางมากตอระบบการวางแผนพฒนาเมอง จากการทา

แบบสอบถามเพอสารวจจาก 668 เขตเทศบาลทวประเทศญปนโดยศนย Nihon Toshi

(日本都市センター) สาหรบวธการเขารวมพจารณาแผนพบวา มหนวยราชการ

สวนทองถนทมตวแทนจากองคกรในทองถน เชน กลมแมบาน และกลมพอคาเขารวมเปน

คณะกรรมการพจารณาแผนประมาณ 84%ซงถอวาเปนจานวนทมากทสด ตอมาคอ

หนวยงานราชการสวนทองถนทมตวแทนจากกลมองคกรประชาชนเชนโชไนไคและจจไค

รวมเปนคณะกรรมการพจารณาแผนม 61.3% จากการสารวจเดยวกนนพบวา การเขา

รวมเปนคณะกรรมการพจารณาแผนโดยประชาชนทวไปซงไมสงกดกลมใดเลยนนมเพยง

3.3% ซงนบเปนจานวนทนอยมาก และการเขยนแผนพฒนาเมองสงผลใหขาราชการปรบ

วธการทางานเปนการทาศกษาวจยในปญหาตางๆรวมกบกลมของประชาชนมากขน

- NPO Support Center – หลงจากเหตการณแผนดนไหวครงใหญทเมองโกเบในปค.ศ.

1995 บทบาทขององคกรอาสาสมครและกลมประชาชนมการขยายตวเปนอยางมาก

จนกระทงมการประกาศกฎหมายเกยวกบNPO ในปค.ศ.1998 ซงแบงประเภทของ NPO

เปน 12สาขา(ภายหลงปรบเปน 17สาขา) การกระจายอานาจสทองถนสงผลใหNPOและ

กลมอาสาสมครกลายเปนผรวมงานของรฐบาลสวนทองถนโดยเฉพาะอยางยงในเรองของ

สวสดการสงคมและการจดการเมองเชนเรองสงแวดลอมเปนตน （横倉節夫、

2005）และจากบทบาทของNPOและกลมอาสาสมครในฐานะผรวมงานทสาคญของ

รฐบาลสวนทองถน รฐบาลจงมนโยบายสนบสนนกจกรรมของNPOและกลมอาสาสมครใน



รปแบบของ”องคกรกลางสนบสนนกจกรรม”(中間支援組織) ทเรยกวา NPO and

Volunteer Support Center เปนศนยสนบสนนและใหความชวยเหลอแกองคกรอาสาสมคร

และเปนตวกลางระหวางภาครฐและNPOและกลมอาสาสมครเชนในเรองจดสรรเงนทน

และอานวยความสะดวกในดานสถานท หองประชมและเครองถายเอกสารซงมการสราง

ขนทวประเทศญปนซง40%กระจกตวอยในเขตเมองใหญและเขตคนไซ 0 （内閣府

国民生活局、2002）

- กระบวนการการสอสารทงแบบเดม(โคโฮช)และแบบ e-conference – นอกจากพนททเปน

รปธรรมแลว พนททเปนตวหนงสอทสงผลดตอการสอสารระหวางภาครฐและประชาชน

ไดแกการออกหนงสอประชาสมพนธทเรยกวาโคโฮช（広報紙） ยงเปนสวนสาคญ

ในการสอสารทดจากการสารวจของสมาคมประชาสมพนธพบวามประชาชนราว80%

ตอบแบบสอบถามวาอานโคโฮช อยางไรกตาม โดโฮชยงมอปสรรคในการถายทอดเนอหา

ไปสคนรนใหมทเปนกลมNew-comer และผอาศยเดยวในชมชนซงเปนกลมคนทกลบมา

ยงชมชนเพยงเพอพกอาศยและไมมการตดตอสอสารทดกบคนในชมชน อยางไรกตาม

ปจจบนนมการสอสารผานเวบไซตของแตละองคการบรหารสวนทองถนรวมถงมการ

พดคยกนในเวบบอรดผานระบบ e-conference ซงสามารถตอบสนองความตองการแก

ประชาชนในวยทางานและมความถนดในการใชคอมพวเตอรคอชวงอาย 20-40ปได

อยางด

พฒนาการของความสมพนธระหวางภาครฐและภาคประชาสงคม: จากความขดแยงไปส

การมสวนรวมและการรวมทางาน (Conflict-Participation-Collaboration)

จากนโยบายและกลไกตางๆ จะเหนไดวารฐบาลญปนมความพยายามทจะสรางตวเชอม

ระหวางเครอขายประชาชนดวยกระบวนการตางๆทเปนรปธรรมเชน การใช Community Center

และ NPO Support Center เปนการสรางพนทสาธารณะระหวางประชาชนในชมชน และใชการ

สอสารดวยจดหมายขาวคอทงทเปนกระดาษคอโคโฮชและเปนจดหมายอเลคทรอนคสในการสราง

ความเขาใจและความมสวนรวมของประชาชน ทาใหความสมพนธระหวางภาครฐและภาค

ประชาชนของประเทศญปนมการเปลยนแปลงอยางเหนไดชดในชวงราวสามทศวรรษหลงจากการ

พฒนาอตสาหกรรมหลงสงครามโลกครงทสองเปนตนมา ซงทงสองฝายสามารถพฒนา



ความสมพนธจากความขดแยงไปสการมสวนรวมภายในราวสองศตวรรษและยงนาไปสการรวม

ทางานหลงจากความพยายามในการกระจายอานาจสทองถน โดยมความเปลยนแปลงดงนคอ

Conflict（対立）- จากการพฒนาทางเศรษฐกจและอตสาหกรรมอยางตอเนอง

หลงสงครามโลกครงท2 ทาใหเกดปญหาทางสงคมของเมองใหญ เชน ปญหาการขยายตวของ

เมอง ปญหาการลดจานวนของเกษตรกร ปญหาสงแวดลอมและปญหาการจราจร ในชวงครสต

ทศวรรษท1960ความสมพนธระหวางรฐบาลกบประชาชนเปนไปอยางขดแยงและเปนการ

เผชญหนา(Confrontation) เกดการรวมกลมของประชาชนในการประทวงตอภาครฐตอการนโยบาย

พฒนาอตสาหกรรมโดยรฐบาลกลาง ในทศวรรษท 1970 มการประทวงโดยประชาชนประมาณ

3,000 กรณซงประมาณ 80% เปนการประทวงเกยวกบปญหามลภาวะ （早瀬昇、

2004）

Participation（参加）- จากปญหาความขดแยงและขาดความเชอมนในรฐบาล

ประกอบกบปญหาการยายถนฐานของประชาชนเขาสเมองใหญทาใหทนทางสงคมซงสงสมมานาน

หลายรอยปไดลดนอยลง ความสมพนธระหวางภาครฐและประชาชนเกดการเปลยนแปลงเมอ

นกการเมองรนใหมเขามามบทบาทในการบรหารทองถน ในฐานะนกการเมองปฏรปซงมาสราง

ความเปลยนแปลงในการบรหารเพอแกปญหาของประชาชนในขณะนน เชน ปญหามลพษไดตามท

ประชาชนตองการ นอกจากนยงมการปรบปรงกฎหมายการปกครองสวนทองถนในปค.ศ.1969

ทระบให “หนวยราชการสวนทองถนในระดบเทศบาลเมองและหมบานจะตองมการกาหนดแนวคด

พนฐาน (Fundamental Concept) เพอการบรหารงานสวนราชการอยางมแบบแผนและเปนไป

ในทางเดยวกนทาใหหนวยงานราชการสวนทองถนในระดบเทศบาล เมองและหมบานจงมหนาทท

จะตองกาหนดแนวคดพนฐาน เพอใหเปนพนฐานของแผนพฒนาอนๆ ซงเปนจดเปลยนของ

ความสมพนธระหวางภาครฐและภาคประชาชนท นาไปสความสมพนธแบบมสวนรวม

(Participation)

Collaboration（協働）- จากความเปลยนแปลงทางสงคม เชน ปญหาการเขาส

สงคมคนชราซงทวความรนแรงมากขนเรอยๆ และกระแสการเปลยนไปสรฐบาลขนาดเลกของ

รฐบาลในประเทศตางๆ ทาใหเกดกระแสการกระจายอานาจสทองถน และการมสวนรวมของ

ประชาชนในฐานะผรวมกระทารปแบบของความรวมทางาน(Collaboration) หรอบางครงใชคาวา



Partnership（パートナーシップ） เปนการสรางความเขมแขงของทองถนซงม

พนฐานมาจากการเปลยนกระบวนการพฒนาเมองแบบรวมศนยทใชมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ

เปนการพฒนาตามเอกลกษณของเมองจากการกระจายอานาจสทองถนซงมผลกระทบจากชวง

เศรษฐกจฟองสบแตก（佐藤滋,2005） การรวมทางานระหวางภาครฐและภาคประชา

สงคมสามารถแบงออกเปน 1)การทางานรวมกนในกจกรรมตางๆของประชาชนเชนการแยกขยะ

การรณรงคเพอลดขยะ การปองกนภยพบต การฟนฟยานธรกจ การจดการสงแวดลอมบรเวณท

อยอาศยและกจกรรมทเกยวกบการดแลคนชรา 2)การทางานรวมกนในกจกรรมการดแลสถานท

สารธารณะเชน การดแลสวนสาธารณะและCommunity Center 3)การทางานรวมกนในรปแบบ

ของสภาประชาชน เชน การรวมมอในฐานะสมาชกหรอกรรมการของสภาประชาชนในการรางแผน

ตางๆของเมอง เชน วสยทศน แผนหลกและแผนปฏบตงานของเมอง(辻山幸宣編,1998)

การทางานรวมกนระหวางภาครฐและภาคประชาชนจากการกระจายอานาจสทองถนททาใหเกด

การถายโอนทรพยากรของภาครฐสภาคประชาสงคม การลดบทบาทการรเรมโครงการตางๆและ

กจกรรมจากภาครฐนสงผลตอโครงสรางของสงคมคอทาใหการมสวนรวมระหวางภาคประชา

สงคมทงกลมอาสาสมคร NPO และภาคเอกชนมากขน อกทงยงสงผลตอกจกรรมหรอการบรการ

เฉพาะดานของภาครฐมากขนดวยการสนบสนนใหกลมดงกลาวมสวนรวมดวยการใหการ

สนบสนน เปนเจาภาพรวม ปฏบตงานรวมกน การสนบสนนทางการเงนและการมอบหมายให

ปฏบตแทน（今川晃,2005）ซงในปจจบนการทางานระหวางภาครฐและภาคประชาสงคม

นบทบาทสาคญในการทางานดานสวสดการคนชรา การดแลเดกและการปองกนภยพบต และชวย

แกปญหาสงคมปจจบนไดอยางมประสทธภาพ

รางวลฟรซะโตะซคร ตวอยางความรวมมอในการพฒนาชมชน

จากการพฒนาบทบาทของประชาชนในทองถนใหมการทางานรวมกน โดยมกจกรรมท

สงผานนโยบายตางๆของภาครฐทาใหเกดกจกรรมทหลากหลายตามความตองการของประชาชน

และมการปรกษาหารอเพอหาขอสรปและสามารถแกปญหาทเกดขนในทองถนได จนมการมอบ

รางวลการจดกจกรรมพฒนาทองถนดเดนโดยคนในชมชนทเรยกวา รางวลฟรซะโตะซคร จดขน

โดยสมาคมการสรางญปนเพอวนพรงน โดยมตวอยางกจกรรมของเครอขายประชาชนจาก

กจกรรมทไดรบรางวลกจกรรมทองถนดเดนของประเทศญปนในปค.ศ. 1994 ดงตอไปน



ปกหนงสอแสดงกจกรรมการสรางเครอขายเพอพฒนาทองถน

การประชมรวมกนในการแกปญหานาทงจงหวดอวะเตะ



การรวมกนทาความสะอาดคคลองรวมกนระหวางคนในชมชนกบนกเรยนมธยมตน

การสรางพพธภณทขนาดเลกในจงหวดฟกโอกะ



การจดกจกรรมรวมกนระหวางเดกในเมองใหญและเดกในชนบทจงหวดอวะเตะ

การจดรถแทกซสวสดการ จงหวดฟคชมะ



บทท 3

ขนตอนการดาเนนงาน

ในการดาเนนงาน ทางคณะทางานไดดาเนนการตามขนตอนดงตอไปน

1. วางแผนงานบรหารจดการเตรยมความพรอม

• คดเลอกผเชยวชาญเขารวมโครงการ

• แตงตงคณะทางาน

• กาหนดกรอบระยะเวลาในการดาเนนงานในกจกรรมตางๆ

• กาหนดขอบเขตการศกษาของโครงการในดานตางๆ

• ฝกอบรมทมผเชยวชาญเพอใหมแนวคด ทฤษฎ การพฒนาการทองเทยวโดย

ชมชนใหเปนในทศทางเดยวกน

• กาหนดกรอบการบรหารจดการเพอใหชมชนพฒนาไดอยางยงยนและเปน

รปธรรม

• วางแผนการอบรมจานวน หลก ๖ สตรและการอบรมของแตละตนแบบ

• กาหนดตวบคคลใหเปนผประสานงานในสวนงานของคณะมนษยศาสตร

• วางแผนจดสรรและดแลการใชจายงบประมาณใหเปนไปในระยะเวลาทกาหนด

ตามระเบยบการเบกจายของทางราชการ

2. พฒนาการวางแผนงานและการบรหารจดการของชมชน

• ประสานงานกบผนาชมชนทเกยวของในแตละพนทและแตละตนแบบเพอเตรยม

ความพรอม

• ลงพนทใน ๔ จงหวด เพอเตรยมความพรอมและสรางความเขาใจรวมกนระหวาง

ผนาชมชนและกลมชาวบาน

• การวเคราะหบรบทของชมชน

• การสารวจความตองการของลกคา



1. การวางแผนงานบรหารจดการเตรยมความพรอม

คณะมนษยศาสตรมการประชมวางแผนในการดาเนนโครงการ ตามประเดนตางๆ ไดแก

1.1 การคดเลอกผเชยวชาญเขารวมโครงการ มการคดเลอกผเชยวชาญเพอเขารวม

โครงการจากนกวชาการจากวงความรตางๆ เชน สาขาวชาบานและชมชน คณะมนษยศาสตร ซง

ความรความสามารถในการจดการชมชนและการเพมมลคาทรพยากรในชมชน สาขาวชาการ

ทองเทยว คณะมนษยศาสตร ซงมความรความสามารถในการจดการการทองเทยว การพฒนา

คณคาของทรพยากรการทองเทยว การจดเสนทางการทองเทยวและการพฒนาศกยภาพของ

ประชาชนในชมชนเพอการทองเทยว สาขาวชาจตวทยา ซงมความรความสามารถในการพฒนา

ทนทางสงคมดวยการสรางกจกรรมเพอพฒนาความสมพนธและการมสวนรวมของประชาชน

สาขาวชาภาษาองกฤษ เพอเตรยมความพรอมของประชาชนในดานภาษา นอกจากนยงม

สมาพนธแพทยแผนไทย ซงมสวนรวมในการพฒนาภมปญญาแพทยแผนไทยใหแกประชาชนใน

พนท และคณะตางๆทจะรวมใหความรในการอบรมแกประชาชน เชน คณะพยาบาลศาสตร และ

คณะเภสชศาสตร

1.2 แตงตงคณะทางาน ในสวนของคณะมนษยศาสตร โดยมผชวยศาสตราจารย

เบญจางค ใจใส แดร อารสลานออง (รองคณบดฝายวจยและวเทศสมพนธ) ทา

หนาท เปนประธานคณะทางาน ม ผ ช วยศาสตราจารย ดร. สนธ สโรบล

(มหาวทยาลยแมโจ) เปนทปรกษาโครงการ นอกจากนนกจะมคณาจารยในสาขาวชา

บานและชมชน สาขาวชาภาษาองกฤษ รวมเปนคณะทางาน โดยมบคลากรจากงาน



บรหารงานว จย บรการวชาการและวเทศสมพนธ คณะมนษยศาสตร เปนผ

ประสานงานโครงการ

1.3 การรวมกนกาหนดกรอบระยะเวลาในการดาเนนงานในกจกรรมตางๆ ตงแตเดอน

มถนายนพ.ศ. ๒๕๕๕ ถงเดอนกนยายน พ.ศ. ๒๕๕๕

1.4 การกาหนดขอบเขตการศกษาของโครงการในดานตางๆ ไดแกดานการวจย การอบรม

การกาหนดตนแบบ ๔ ลกษณะ การกาหนดตนแบบการจดการทองเทยวเชงสขภาพ

เรมจากการกาหนดพนทจาก ๔ ชมชนเปนเปาหมายในการพฒนา โดยเสนอเปน

ขอเสนอจากสวนราชการทเกยวของ ไดแก หมบานปาเหมยง จงหวดลาปาง หมบาน

ทาก จงหวดลาพน หมบานแมกาปอง จงหวดเชยงใหม และตาบลผาบอง จงหวด

แมฮองสอน และกาหนด ๔ ชมชนนใหเปนตนแบบ ๔ ลกษณะ เพอการทองเทยวเชง

สขภาพในดานทแตกตางกน ตามศกยภาพและทรพยากรทมอยในชมชน กาหนดใหม

การวจยในแตละพนท และกาหนดใหมการอบรมตามความตองการของพนท ซง

กาหนดเปนคาสาคญของแตละพนทไดแก

• “วถธรรมชาตสสขภาพด” (บานแมกาปอง)

• “งามดวยวถพอเพยง” (บานทาก)

• “อยหล กนวาน ตระการตาวฒนธรรม” (ตาบลผาบอง)

• “ปรบสมดลชวต” (บานปาเหมยง)

1.5 การฝกอบรมทมผเชยวชาญเพอใหมแนวคด ทฤษฎทนทางสงคม การใชหลกการสราง

ความเขมแขงของเครอขายและการพฒนาการทองเทยวจากทรพยากรทมอยใน

ทองถน และกาหนดกจกรรมในการสรางความเขาใจในการทากจกรรมการพฒนาของ

ประชาชนในพนท และมการจดประชมเพอเตรยมความพรอมดงกลาว

1.6 การกาหนดกรอบการบรหารจดการเพอใหชมชนพฒนาไดอยางยงยนและเปน

รปธรรม ดวยการประสานกบผนาชมชนตางๆและสวนงานราชการทเกยวของ ในการ

กาหนดการทางานของชมชนในรปแบบคณะกรรมการ และมการกาหนดพนทใน

หมบานเพอสรางเปนศนยกลางการทากจกรรมรวมกนในชอของ “ศนยกลางการ

เรยนร” เพอใชเปนแหลงเรยนรและเปนพนทพฒนาความเขมแขงภายในเครอขายของ

หมบานและนามาซงการพฒนาทนทางสงคมในชมชนตอไป



1.7 การวางแผนการอบรมจานวน หลก ๖ สตร ซงประกอบดวย

1. หลกสตรการบรหารจดการ

2. หลกสตรการสรางกลมและสรางเครอขายชมชน

3. หลกสตรการอบรมการทองเทยวและสงแวดลอม

4. หลกสตรการอบรมความรดานสขภาพ แบงเปน

• การดแลสขภาพดวยสมนไพรไทย

• สขภาพดวถไทย

• การใชนาเพอสขภาพ

5. หลกสตรการอบรมดานภาษาองกฤษพนฐานสาหรบมคคเทศกทองถน

6. หลกสตรการจดการสงแวดลอมโดยชมชน

ซงมหลกสตรทเกยวของกบการบรหารจดการชมชน จานวน 3 หลกสตร คอ

หลกสตรการบรหารจดการทองเทยวโดยชมชน หลกสตรการสรางกลมและสรางเครอขายชมชน

และหลกสตรหลกสตรการอบรมการบรหารจดการทองเทยวเชงสขภาพโดยชมชน

1.8 กาหนดตวบคคลใหเปนผประสานงานในสวนงานของคณะมนษยศาสตร โดยแบงเปน

๒ กลมๆละ ๒ จงหวด ไดแกกลมจงหวดลาปางและเชยงใหม เนองจากมพนทพฒนา

ในเขตทตดตอกน และกลมจงหวดลาพนและแมฮองสอน ซงผประสานงานนน แบง

ออกเปน ๒ ระดบคอ ระดบการบรหารโดยรวมและระดบการประสานงานกบ

บคลากรในทองถนและประสานงานการลงพนท ซงผประสานงานทงสองระดบทางาน

ขนตรงตอหวหนาโครงการ

1.9 มการกาหนดจดสรรและดแลการใชจายงบประมาณใหเปนไปในระยะเวลาทกาหนด ตาม

ระเบยบการเบกจายของทางราชการ โดยมผประสานงานเปนผดแลควบคกบพนกงาน

บญช



2. การพฒนาการวางแผนงานและการบรหารจดการของชมชน

2.1 ประสานงานกบผนาชมชนทเกยวของในแตละพนทและแตละตนแบบเพอเตรยมความ

พรอม โดยไดมการแตงตงคณะกรรมการเพอบรหารจดการโครงการของแตละชมชน

ดงน

บานปาเหมยง ตาบลแจซอน อาเภอเมองปาน จงหวดลาปาง

คณะกรรมการบรหารจดการชมชน

1. นายมนส สงหชย ประธาน (ผใหญบานปาเหมยง ประธานกลมแปรรป

กาแฟ และประธานกลมมคคเทศก )

2. นายศภชย รกวงค รองประธาน (ประธานกลม Home stay)

3. นายชาญชย จาตมา รองประธาน (อบต.)

4. นายตบ หวานแหลม รองประธาน (ผชวยผใหญบาน)

5. นายอนนต ตะคา คณะกรรมการ (ผชวยผใหญบาน)

6. นายครองทรพย เทพสงห คณะกรรมการ (ผชวยผใหญบาน)

7. นางสนย เสยงด คณะกรรมการ (ประธานกลม อสม.และกลมหมอนใบชา)

8. นางเพญศร รกวงค คณะกรรมการ (ประธานกลมเมยง)

9. นายนอย สออนนอม คณะกรรมการ (ประธานกลมสมนไพร)

10. นายทน ปลากอง คณะกรรมการ (ประธานกลมจกรสาน)

11. นางเกษร ปลากอง คณะกรรมการ (ประธานกลมแมบาน)

12. นางแสงจนทร หวานด คณะกรรมการ (ประธานกลมนวด)

13. นายสะอาด กาลงวอง คณะกรรมการ (ประธานกลมดนตรพนเมอง)

บานแมกาปอง ตาบลหวยแกว อาเภอแมออน จงหวดเชยงใหม

1. นายประทบ นงคยา ประธานกรรมการ (ผใหญบาน)

2. นายพรมมนทร พวงมาลาจรส รองประธาน (ประธานกองทนเงนลาน สหกรณไฟฟาพลงนา)

3. นายประดษฐ ถมมา เลขานการ (ประธานกลมดนตรพนเมอง)

4. นางดารนทร ธรรมวงค ผชวยเลขานการ (ผแทนกลมนวดแผนไทย)

5. นายสเทพ กตคณ เหรญญก (สมาชกองคการบรหารสวนตาบลหวยแกว)

6. นายยทธ ขนยา ผชวยเหรญญก (กลมทานบารงศลปวฒนธรรม ศาสนา)

7. นายดวงจนทร ไทยตน กรรมการ (ประธานกลมหมอนใบชา, สบอต.)

8. นางเจนจรา ภขตหมน กรรมการ (ประธานกลมแมบาน)

9. นายสพล สนนตา กรรมการ (ผชวยผใหญบาน)

10. นายประภทร พวงยอยแกว กรรมการ (กรรมการหมบาน)



11. นายเสรม พวงเรอนแกว กรรมการ (กรรมการหมบาน)

12. นายใบ พวงเรอนแกว กรรมการ (กรรมการหมบาน)

13. นายจานงค อนเรอน กรรมการ (ประธานกลมเลยงผงโกน)

14. นางวนเพญ พรอนตา กรรมการ (กรรมการหมบาน)

15. นายสมจตร บญเลศ กรรมการ (ผชวยผใหญบาน)

บานทาก ตาบลทาปลาดก อาเภอแมทา จงหวดลาพน

1. คณอดศร มธนศกด ประธาน (ผใหญบาน)

2. นายธรยทธ มลงาม รองประธาน (ผชวยผใหญบาน)

3. นายเจรญ ทาเกด กรรมการ

4. นางผด องคการ กรรมการ

5. นายกโกศล ชยมาสบงค กรรมการ

6. นายรตน ตยพนสสก กรรมการ

7. นายแสวง สภาไผ กรรมการ

8. นางพรรณ พงคะสน กรรมการ

บานผาบอง ตาบลผาบอง อาเภอเมอง จงหวดแมฮองสอน

กรรมการทปรกษา

1. นายอมร ศรตระกล กานนตาบลผาบอง

2. นายอภชาต ปญญามลวงษา นายกองคการบรหารสวนตาบล

3. นายบญชวย คนธสาร ผอานวยการโรงเรยนชมชนบานผาบอง

กรรมการผตรวจสอบ

1. นางยพน ผองตน

2. นางสาวทกษภร เสรชาต

3. นางอรชร ภมคอนสาร

คณะทางาน

1. นางอาทพย ศรกลกจ ประธาน (กลมอาหาร)

2. นางอารณ ปญญามลวงษา รองประธาน (กลมอาหาร)

3. นางบวทพย เสรมประชา เลขานการ (กลมทอผา)

4. นางศตาภค พทกษธรรมแท ผชวยเลขานการ (กลมของทระลก)

5. นางประนอม ศรตระกล หรญญก (กลมโฮมสเตย)

6. นางสาวรอยพมพ ทพยทอง ผชวยเหรญญก (กลมของทระลก)

7. นางอไร ทพยทอง ประชาสมพนธ (กลมอาหาร)



8. นายกระแส นยมรตน ประชาสมพนธ (กลมอาหาร)

9. นางโสภณ ทองด ผนากลมรกสขภาพ (กลมผสงอาย)

10. นางพวงชมพ พรมเทพ ผนากลมรกสขภาพ (กลมหนมสาว)

11. นางวจตรา เสรชาต กรรมการ (กลมนวด)

12. นางละจตต ดจดา กรรมการ (กลมอาหาร)

13. นางจรรยา ไชยมง กรรมการ (กลมอาหาร)

14. นางจนทรเพญ จนทรโอภาส กรรมการ (กลมอาหาร)

15. นางราตร ปรชญาปรชากล กรรมการ (กลมทอผา)

16. นางสพศ วรรธกยศ กรรมการ (กลมนวด)

17. นางจาป สปนโย กรรมการ (กลมโอมสเตย)

18. นางศรจนทร เกษมจต กรรมการ (กลมโฮมสเตย)

การกาหนดตวผนาชมชนในแตละชมชนนน กาหนดตามแบบผนาชมชนของทางราชการกลาวคอ ม

การกาหนดใหผนาชมชนหลกเปนผใหญบานใน ๓ จงหวดในพนทๆเปนหมบานและ กานนใน ๑

จงหวด ในพนททเปนตาบล มหนาทประสานงานกบผนากลมตางๆและสวนราชการ นอกจากนยง

มการขอใหมตวแทนจากทางสานกสาธารณสข คอ สาธารณสขจงหวดเชยงใหมเปนผประสานงาน

และกาหนดตวแทนในสวนของงานราชการ ไดแก สาธารณสขอาเภอ และโรงพยาบาลสวนตาบล

เปนตน เพอเปนการถายทอดรปแบบการพฒนาเพอใหเปนการประสานทดระหวางภาครฐและ

ประชาชนตอไป



2.2 การลงพนทใน ๔ จงหวด เพอเตรยมความพรอมและสรางความเขาใจรวมกนระหวาง

ผนาชมชนและกลมชาวบาน โดยเนนการสรางชมชนเขมแขง และมการศกษาเกบขอมลเกยวกบ

ลกษณะของชมชน ประชากรในชมชนและทรพยากรทมอยในชมชน พบวา ชมชนใน ๓ หมบาน

มการรวมตวกนในแบบของชมชนในทองถนทวไปและมความขดแยงในชมชนบาง ยกเวนชมชนใน

หมบานทาก ซงไมเหนปญหานอยางเดนชด สวนชมชนของตาบลผาบองนน มลกษณะเปนชมชน

ระดบตาบลทมพนทกวางกวา และยากตอการประสานงาน จงมการบนทกไวเพอปรบรปแบบการ

จดการชมชนตอไป และพบวาในแตละชมชนมการจดตงคณะกรรมการเพอบรหารจดการชมชน

ของตนเองอยแลว และมความเขมแขงในระดบหนง โดยชมชนแมกาปองมความเขมแขงมากทสด

สวนตาบลผาบองนนถงแมจะมลกษณะเปนตาบลแตเนองจากมการกาหนดและพฒนากลมของ

ชาวบานโดยสาธารณสขจงหวดแมฮองสอนเมอปทแลว จงทาใหมการทางานทสะดวกขน

2.3 การสารวจความตองการของลกคา เชน บรษททองเทยว และนกทองเทยว เพอ

ประกอบการพฒนากลมลกคาของชมชนทเปนนกทองเทยวหลกของชมชน เพอกาหนดทศทางและ

รปแบบของการบรหารจดการการทองเทยวตามความตองการของลกคา

การสารวจนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทมอทธพลตอนกทองเทยวในการ

ทองเทยวเชงสขภาพโดยชมชน โดยมวธดาเนนการวจยดงน



1. ประชากร(Population) และกลมตวอยาง (Samples)

ประชากรททาการศกษาของโครงการพฒนาชมชนตนแบบการทองเทยวเชงสขภาพ

เครอขายภาคเหนอตอนบน 1 (เชยงใหม ลาพน ลาปาง แมฮองสอน) โดยแบงเปน 4 กลมคอ

1) นกทองเทยวชาวตางชาต จานวน 44 คน1

นกทองเทยวชาวตางชาตทมความสนใจในดานวฒนธรรม และ การทองเทยวโดยชมชน

กรณไมทราบจานวนประชากร

2) นกทองเทยวชาวจนและญปน จานวน 7 คน

นกทองเทยวชาวจนและญปนทมความสนใจในดานวฒนธรรม และ การทองเทยวโดย

ชมชน กรณไมทราบจานวนประชากร

3) หนวยงานราชการ จานวน 15 คน

หนวยงานราชการทมการจดทศนศกษาดงานนอกสถานท เชน องคการบรหารสวนตาบลเปนตน

4) ผประกอบการนาเทยว จานวน 2 บรษท

บรษทนาเทยวดานการทองเทยวเชงนเวศ การทองเทยวแบบผจญภย การทองเทยวเชง

วฒนธรรม

หมายเหต กลมตวอยางทง 4 กลม มขอจากดเรองของระยะเวลาการสารวจ (เดอนมถนายน

2555) ซงทาใหไดกลมตวอยางมจานวนไมเพยงพอ หรอ พบกลมตวอยางทเปนตวแทนจากเขต

ประเทศใดประเทศหนงมากกวาภาคอน เนองจากฤดกาลทางการทองเทยวขณะทาการสารวจ

นอกจากนดวยขอกาหนดของโครงการทระบใหตองสารวจประชากรจนและญปน แยกออกจาก

กลมชาวตางชาตทาใหตวแทนจากกลมตวอยางมจานวนนอย

2. เครองมอทใชในการสารวจ (Research Instrument) เครองมอทใชในการเกบรวบรวม

ขอมล แบงตามกลมผใหขอมล ดงน

2.1 กลมนกทองเทยวชาวตางชาต ใชแบบสอบถาม (Questionnaire) โดยแบงเปน 2 สวน คอ

- สวนท 1 ขอมลทวไป แบบเลอกตอบ จานวน 11 ขอ

- สวนท 2 ปจจยทมอทธพลตอนกทองเทยวในการทองเทยวเชงสขภาพโดยชมชน

8 ดาน จานวน 40 ขอ โดยใชเกณฑการแปลผล ของ Likert Scale เปนวธแบง

ตามมาตราสวน (Scale) เปน 5 ชวง คอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอย

ทสด

1 กาหนดขนาดกลมตวอยางในกรณไมทราบจานวนประชากร จานวน 60 ราย โดยใชการสมตวอยางแบบบงเอญ (Accidental

Sampling) จากนกทองเทยวทมาเทยวชมโบราณสถาน(วด) และวถชวต แตเนองจากมแบบสอบถามทไมสมบรณ จากกรณของ

นกทองเทยวไมมประสบการณในกจกรรม/บรการสขภาพบางประเภท ทาใหไมสามารถใหขอมลได จงทาใหมแบบสอบถามทใชใน

การประมวลผลได จานวน 44 ชดเทานน



2.2 กลมนกทองเทยวชาวจนและญปน ใชแบบสอบถาม (Questionnaire) โดยแบงเปน 2

สวน คอ





ทสด

2.3 กลมหนวยงานราชการ ใชแบบสอบถาม (Questionnaire) โดยแบงเปน 2 สวน คอ





ทสด

2.4 กลมผประกอบการนาเทยว ใชการสมภาษณแบบไมมโครงสราง (Unstructured

Interview)

3. การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการนาเทยว ระหวางวนท

13-24 มถนายน 2555

4. การวเคราะหขอมล การวจยทาการวเคราะหขอมลดงน

4.1 ขอมลเชงปรมาณ ไดจากแบบสอบถามและสรปขอมลเปนจานวน รอยละ และความถ

4.2 ขอมลเชงคณภาพ ไดจากการสมภาษณผประกอบการนาเทยว นาเสนอเปนลกษณะ

คาบรรยาย



บทท 4

ผลการดาเนนงาน

การพฒนาการวางแผนงาน และการบรหารจดการชมชนมวตถประสงคสาคญ

ทจะเตรยมความพรอมของชมชนสาหรบการจดการทองเทยวเชงสขภาพ ในเครอขายกลม

ภาคเหนอตอนบนซงประกอบดวยจงหวดเชยงใหม จงหวดลาพน จงหวดลาปาง และจงหวด

แมฮองสอน สรางความเขาใจรวมกนระหวางผนาชมชนและชาวบาน รวมทงวเคราะหบรบทชมชน

ดานทรพยากรการทองเทยวเพอกาหนดทศทางการบรหารจดการของแตละชมชน กลมลกคาท

เปนนกทองเทยวหลกของชมชน และการสารวจปจจยทมอทธผลตอนกทองเทยวในการทองเทยว

เชงสขภาพ โดยผลการดาเนนงานในสวนน แบงออกเปน 3 ตอน คอ

1. ผลการอบรมเพอสรางความเขมแขงแกชมชน

2. ผลการวเคราะหบรบทชมชน

3. ผลสารวจปจจยทมอทธพลตอนกทองเทยวในการทองเทยวเชงสขภาพ

1. ผลการอบรมเพอสรางความเขมแขงแกชมชน

จากแนวคดการฟนฟทนทางสงคมดวยการสรางความเขมแขงของเครอขายและความ

เขมแขงแกชมชน และเพอเปนการเตรยมการจดการในชมชนนน คณะทปรกษาไดจดการอบรม

เกยวกบเรองการบรหารจดการใหแกประชาชนในพนทจานวน 3 หลกสตร ไดแก

• หลกสตรการอบรมการบรหารจดการ

เนองจากปญหาในการพฒนาการทองเทยวชมชนนน สวนหนงมาจากการขาดการ

จดการ การทองเทยวอยางเปนระบบ การบรหารจดการทไมมประสทธภาพ ซงกอใหเกดความ

ขดแยงในชมชน รวมถงการขาดความรความเขาใจเรองการตลาดทเหมาะสม จงมการตงเปาหมาย

ทจะพฒนาขดความสามารถในการจดการทองเทยวชมชน เพอสนบสนนการพฒนาศกยภาพของ

อาสาสมครใหเปนนกจดการทมความรความสามารถและเขาใจการจดการการทองเทยวโดยชมชน

อยางมประสทธภาพตอไป

การอบรมดงกลาวเปนการอบรมเพอพฒนาแกนนาการทองเทยวชมชน เพอ

พฒนาการเรยนรและทกษะในเรองการทองเทยวโดยชมชน และพฒนาทกษะการบรหาจดการเพอ

สนบสนนการทองเทยวโดยชมชน การอบรมหลกสตรนจดขนเปนเวลา ๒ วน โดยมรปแบบทงการ

บรรยาย การสาธต การฝกปฏบตและการจดกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวม ซงกระบวนการ

เรยนรแบบมสวนรวม พบวา ผเขาอบรมมความสนใจทจะเรยนรวธการวางแผน การบรหารจดการ

การเปนผนา การสงการ การสอสารอยางมประสทธภาพ การประเมนและการควบคมทงตวงาน



และการบรหารจดการคนไดไปพรอมๆกน ในทง ๔ ชมชน โดยกระบวนการหนงสาหรบการ

พจารณาจดออนจดแขง เพอสรางความเขาใจรวมกน และความรสกรวมตอปญหาและสงตางๆท

เกดขนในชมชนนน ทง ๔ ชมชน สามารถรวมกนสรปจดออนและจดแขง ดงน คอ

ชมชนบานแมกาปอง

ชมชนบานแมกาปองเปนอกชมชนหนงทมการอบรมโดยเรมจากการรวมกน

พจารณาจดออนจดแขงของชมชน ซงตางกมความวตกรวมกนในเรองของปญหาสงแวดลอม เชน

กลนเหมนจากการเผาขยะ วถชวตของคนในชมชนเรมเปลยนไปจากเดม และปญหาจากเสยง เปน

ตน และสงทแกนนาคาดหวงในอนาคตคอ อยากใหมการอนรกษสงแวดลอม ธรรมชาต วฒนธรรม

วถชวตแบบชาวบานและการทองเทยวทยงยน อกทงแกนนาสวนใหญอยากใหมความสามคคใน

ชมชน เดกและเยาวชนสามารถสบสานงานตอไป

ชมชนบานทาก

ชมชนบานทากซงเดมมความพรอมทางดานเครอขายนน มความงายตอการทา

กจกรรมดงกลาว ซงพบวาแกนนาสามารถรวมกนพจารณาจดออนและจดแขงของชมชนของตน

โดยตางกมความเขาใจถงความเขมแขงของชมชน จากการสรปจดแขงพบวา ชมชนนมความ

เขมแขงในดานเศรษฐกจพอเพยง มชมชนเขมแขง มศนยปองกนภยของหมบาน มฐานการเรยนรใน

หมบานมากถง ๖ ฐาน มทรพยากรเชนนาทเพยงพอ และมพระธาตเกาแกตงแตครงสมยกรงธนบร

คอ พระศรตรเพชร สวนในดานจดออนนน แกนนาในชมชนตางมความวตกกงวลรวมกนในปญหา

ยาเสพตดและการพนน และมความเปนหวงในเรองของการสบทอดอาชพ ประเพณและวฒนธรรม

ของหมบานเชนกน จากกจกรรมทาใหแกนนาสามารถเขาใจถงสงทคาดหวงรวมกนเกยวกบชมชน

เชน อยากเหนการอนรกษธรรมชาต สงแวดลอมและวถชาวบาน อยากใหการทองเทยวของ

หมบานยงยน อยากใหคนในชมชนมความรกสามคค และอยากใหเดกและเยาวชนสบสานงานของ

คนรนปจจบนตอไป

ชมชนบานปาเหมยง

ชมชนบานปาเหมยงเปนชมชนเลกๆทมความเปนธรรมชาตทสมบรณกวาชมชนทง

๓ แหงทไดกลาวมาแลว และมความเปนอยทเงยบสงบและเรยบงาย ซงการอบรมในครงน

นอกจากประชาชนจะไดเรยนรกระบวนการทางานแบบมสวนรวมแลว ยงไดมโอกาสรวมกน

พจารณาถงจดออนจดแขงของชมชน โดยตางกมความกงวลรวมกนปญหาของยาเสพตด การนา

วฒนธรรมภายนอกเขามา การทาลายธรรมชาตตนนาลาธาร ความสะอาดในหมบาน การขาด

ความสามคคและไฟปา เปนตน สวนในเรองของจดแขงนน ตางมความเหนพองตองกนในเรองของ

ธรรมชาตทงดงามและการมความพรอมในดานการทองเทยว ซงแกนนาผเขารวมอบรมมความ



คาดหวงเชนเดยวกบชมชนอนๆคอ อยากใหมการอนรกษสงแวดลอม วฒนธรรมและวถชาวบาน

รวมถงอยากใหการทองเทยวของหมบานมความยงยนเชนกน

ชมชนบานผาบอง

จากการระดมความคดวเคราะหจดออนจดแขงของชมชนของตนเองนน พบวาแกนนาม

ความเขาใจในจดแขงของชมชนและตางมความวตกกงวลตอปญหาโดยรวมของชมชนรวมกน และ

พบวา แกนนาตางมความคาดหวงใหมการอนรกษธรรมชาต สงแวดลอมและเอกลกษณ

วฒนธรรมของชนเผา อยากเหนความรกความสามคคในชมชน ซงแสดงใหเหนถงการมความรสก

รวมของคนในชมชน ทนามาถายทอดรวมกนในการอบรม และเกดความรสกทดจากการม

ความคดทเปนไปในแนวทางเดยวกน

• หลกสตรการอบรมการสรางกลมและสรางเครอขายชมชน

การอบรมหลกสตรนมคาสาคญคอ “การทางานเปนทมเพอประสบความสาเรจ” ซงเปน

หลกสตรทเนนความเขาใจการทางานกลมและการทางานของคนในชมชน ซงเปนพนฐานทสาคญ

ในการดาเนนโครงการ โดยหลกสตรเนนการทาความเขาใจหลกการเบองตนในการทางานรวมกน

และเนนการมสวนรวมของคนในชมชน รวมถงการจดการกลมอยางเปนระบบเพอสราง

ความสมพนธอนดในชมชนและลดความขดแยงในชมชน รวมทงทาใหเกดการพฒนาในชมชนอยาง

ยงยน รปแบบของการอบรมคอ การสรางกจกรรมการเรยนรแบบผานประสบการณตรง การ

ระดมสมอง และการพดคยเพอใหเกดประสบการณภายในจตใจ เชน กจกรรม “จบคคย” “ตวเลข

มหศจรรย” “ลกบอลของความรสกด” “ฉกกระดาษ” และ “กลมกลงสงหปงปอง” เปนตน และ

เมอสรปทายกจกรรมตางๆพบวา คนในชมชนทง ๔ ชมชนมความเหนไปในทางเดยวกนคอ เขาใจ

สงทเรยนรรวมกนในการฝกอบรมคอ หวใจของการทางานรวมกนนนตองมความสมพนธทดตอกน

มมมมองทดตอตนเองและผอน มการพดและฟงกนมากขน พดเรองดของกนและกน และม

เปาหมายในการทางานสรปผลการอบรมแตละชมชนดงนคอ


วทยากรพบวา ผเขารบการอบรมมความคาดหวงกบโครงการพฒนาชมชนตนแบบการ

ทองเทยวเชงสขภาพ และมความวตกกงวลวาจะเสยเวลาทไมคมคาจากการเขารวมกจกรรม

เนองจากทปรกษาไมคอยเอาใจใส นอกจากน ผเขาอบรมคาดหวงใหคนอนๆเขามามสวนรวมใน

โครงการมากขน รจกวธการทางานรวมกนและสามารถนาความรจากการฝกอบรมไปถายทอด

และนาไปใชได นอกจากนยงมความวตกกงวลคอกลวทาไดไมเตมท บางกกลวทากจกรรมไมได

และไมอยากทากจกรรม แตในทายของการอบรมพบวาชาวบานไดมารวมกนทากจกรรมตางๆ ได

หวเราะ และเขาใจการทางานรวมกนมากขน




ผเขาอบรมมความคาดหวงตอโครงการนเชนเดยวกนกบคนในชมชนอนๆ และคาดหวงจะ

ไดรบความรเรองการทางานสมนไพร การนวด ภาษาและอนๆ และมความกงวลเชนกนในเรอง

ความไมสาเรจ การไมไดมาตรฐาน นอกจากนยงมความกงวลในเรองของเวลาในการอบรม

เนองจากชวงเวลาดงกลาวเปนชวงทตองหารายไดจากการเกษตร แตหลงจากทไดอบรมและ

พดคยกนแลว วทยากรไดนาเอาประเดนทพดคยมาทาความเขาใจเพอปรบความคาดหวงและลด

ความกงวลของผเขารวมการฝกอบรม ทาใหสามารถดาเนนการอบรมอยางราบรนและผเขาอบรม

สามารถเขาใจจดประสงคของโครงการไดเปนอยางด


วทยากรในหลกสตรพบวา ผเขาอบรมมความคาดหวงกบโครงการพฒนาฯวาจะนามาซง

รายไดของคนในหมบาน ชาวบานมความเขมแขง บรหารงานเองได มงบประมาณมากพอทจะทา

ใหเกดความเจรญและมรปแบบการทางานทด แตในเวลาเดยวกนกมความวตกกงวลวาจะไม

ประสบความสาเรจในการดาเนนงาน เนองจากเคยมประสบการณการทางานทลมเหลว เนองจาก

ชาวบานสวนหนงไมสนใจทางานนและไมรวมกนทางาน เนองจากขาดความสามคค ไมชวยกน ทม

ทางานไมมาอยางตอเนองและไมรกษาคาพด เปนตน การอบรมในชมชนนประสบความสาเรจใน

การทาใหคนในชมชนตระหนกถงการมสวนรวมในการทากจกรรมรวมกน และการมความรสกทด

ตอกนเชนเดยวกน


คนในชมชนผาบองมความคาดหวงตอการพฒนาเพอการทองเทยวเชนกน แตอยากใหวถ

ชวตของชาวบานยงคงเดมไมเปลยนแปลง ไมอยากใหปรงแตง อยากใหหมบานเปนจดแวะ ไมใชจด

ผาน คาดหวงจะใหโครงการสาเรจ แตยงคงมความกงวลวาจะมนกทองเทยวเขามามากจนเกนไป

และกลวทาไดไมดนก นอกจากนยงมความคาดหวงกบการฝกอบรมวาจะมความรมากขนในการ

พฒนาหมบาน แตไมมความกงวลในการฝกอบรม ผลของการอบรมพบวา คนในชมชนมความ

สนกสนานทไดเขารวมกจกรรมและมความเขาใจในความหมายของความสาคญในการทางาน

รวมกนมากขน

• หลกสตรการอบรมการบรหารจดการทองเทยวเชงสขภาพโดยชมชน

การอบรมนเปนหนงในหวขอการอบรมทมความสาคญทจะทาใหชมชนไดเขาใจถง

องคประกอบและลกษณะสาคญของการบรหารจดการแหลงทองเทยวเชงสขภาพ และเขาใจ

วธการและหลกการพนฐานในการบรหารแหลงทรพยากรการทองเทยวเชงสขภาพ รวมไปถงการ

สรางความเขาใจ และวธการจดการแหลงทพก และจดโปรแกรมการทองเทยวทเหมาะสมสาหรบ

ชมชนทองเทยว ซงการอบรมครงนสงผลดตอการไดเขามารวมแลกเปลยนเรยนรของคนในชมชน



ทง ๔ ชมชน ทเขารวมอบรมแลกเปลยนความรรวมกนในการจดกจกรรม จงเนนการสรางความ

เขาใจทถกตองในหลกการบรหารจดการการทองเทยวเชงสขภาพโดยชมชน ซงภายหลงจากการ

บรรยายแลวพบวา ผเขารบการอบรมมความเขาใจเกยวกบปจจยสาคญในการบรหารจดการ

การทองเทยวโดยชมชน มากขน

ในการอบรมครงนไดกลาวถงหวขอสาคญในการบรหารจดการการทองเทยวเชงสขภาพ

โดยชมชนใน ๘ องคประกอบทสาคญคอ

1. การบรหารจดการดานทพกของชมชน – เพอใหผเขาอบรมเขาใจถงโครงสรางบานพกทมความ

มนคง มอากาศถายเทสะดวก มแสงสวางไมมกลนอบ มทนอนทสบายตามสภาพของชมชน

และมความสะอาดทงในทพก หองนาและมการดแลสงแวดลอมทด

2. การบรหารจดการดานโภชนาการ – เพอใหเขาใจถงการบรการดวยอาหารทปรงมาอยางด

ภาชนะทใชมความสะอาดปลอดภย ครวมความสะอาดถกสขลกษณะ มนาดมนาใชทสะอาด

รวมถงมรานคาในชมชน

3. การบรหารจดการดานความปลอดภย – เพอใหเขาใจถงการจดการความปลอดภยแก

นกทองเทยว เชน การจดเวรยามดแลความปลอดภย การมเครองมอสอสารกบเจาหนาทเมอม

เหตฉกเฉน การตกเตอนใหนกทองเทยวดแลทรพยสนของตน มประตและหนาตางทปดลอคได

4. การบรหารจดการชมชนทองเทยว – ประกอบดวยการบรหารจดการในรปของกลม ชมรม

หรอ สหกรณ มคณะกรรมการในการบรหารและมหลกเกณฑของกรรมการ มขอปฏบต

สาหรบนกทองเทยว มระบบการจองลวงหนาและการลงทะเบยนของนกทองเทยว ม

รายละเอยดคาธรรมเนยมและคาบรการตางๆ ชมชนไมหวงรายไดหลกจากการทองเทยว มคน

นาเทยวเปนคนในทองถน เปนตน

5. การบรหารจดการดานกจกรรมการทองเทยว – เพอใหคนในชมชนเขาใจถงการมกจกรรมการ

ทองเทยวตามสภาพแวดลอมของชมชน มการทองเทยวทเปนภมปญญาทองถน มการตอนรบ

ตามประเพณทองถน มกจกรรมทไมทาลายสงแวดลอม และมกจกรรมการแลกเปลยนเรยนร

กบนกทองเทยว

6. การบรหารจดการดานสภาพแวดลอมของชมชน – เปนการบรหารจดการสภาพแวดลอมท

ประกอบดวยมแหลงทองเทยวทนาสนใจในชมชน มการดแลสภาพแวดลอมทเปนแหลง

ทองเทยวของชมชน มสถานพยาบาล ไปรษณยและธนาคารอยไมไกล พนทยงคงสภาพเดม

ของชมชน และรกษาวฒนธรรมประเพณของตน

7. การบรหารจดการดานมลคาเพมของชมชน – มองคประกอบทสาคญคอ มผลตภณฑของท

ระลกททามาจากวตถดบของทองถนและมรานขายของทระลกในชมชน



8. การบรหารจดการดานการตลาดและประชาสมพนธ – มองคประกอบทสาคญคอ ชมชนมการ

เผยแพรขอมลการทองเทยวของชมชน มแผนพบและเอกสารในการนาเสนอประชาสมพนธ

แหลงทองเทยว รวมทงโปรแกรมการทองเทยวและอตราคาบรการ

2. ผลการวเคราะหบรบทของชมชน

การศกษาชมชนตนแบบไดทาการวเคราะหกลมลกคาของชมชน รวมทงการ

สารวจทรพยากรการทองเทยวเพอกาหนดทศทางการบรหารจดการของแตละชมชน

1. การบรหารจดการตนแบบบานแมกาปอง ต.หวยแกว อ.แมออน จ.เชยงใหม

บานแมกาปองเปนหมบานทมอายประมาณ 100 กวาป ชาวบานทเดนทางมาตง

รกรากสวนใหญเดนทางมาจากอาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม จากผลพวงของสงครามโลก

ครงท 2 โดยยดอาชพการเกบเมยง (ใบชา) เปนอาชพหลกมาจนถงปจจบน มสภาพพนททเหมาะ

กบการเพาะปลก มความอดมสมบรณของระบบนเวศ และความหลากหลายทางชวภาพของพช

พรรณธรรมชาตและแหลงนาทอดมสมบรณเกอบตลอดทงป โดยลกษณะพนทเปนทลาดชนใน

ภเขา มลาธารไหลผาน และมดอกไมสเหลอง-แดง ขนบรเวณใกลลาธารตลอดแนว ชาวบานเรยก

ดอกไมนวา ดอกกาปอง รวมกบการมแมนาไหลผาน จงตงชอหมบานวา “แมกาปอง”

จดเดน บานแมกาปองเปนหมบานตนแบบของการบรหารจดการดวยตนเองของชมชนจน

ไดรบรางวลทงระดบภมภาค ระดบประเทศ และระดบนานาชาต มากมาย ทาใหสถานทแหงนม

จดเดนทสามารถเหนและสมผสได ดงตอไปน

• มการจดตงสภาชมชน เพอเปนกลมทใชขบเคลอนการบรหารจดการและพฒนาชมชน

แบบองครวมในทกๆ ดานอยางเปนระบบ ซงการบรหารจดการดานการทองเทยวกอย

ในคณะทางานสภาชมชนดวยเชนกน มภารกจหลกในการกาหนดทศทางและ

เปาหมายในการพฒนาการทองเทยวในชมชนใหเปนไปในทศทางเดยวกน ไดแก การ

กาหนดราคาคาสนคาบรการดานการทองเทยว การจดเกบคาธรรมเนยมแกสมาชกท

เขารวมในกจกรรมทเกยวของกบการทองเทยว และการบรหารจดการสวสดการใน

ชมชน

• มการบรหารจดการกลมโฮมสเตยอยางเปนระบบ บนหลกของความไวใจและความ

เทาเทยมกน ซงผใหญบานจะเปนผรบจองการเขาพกจากนกทองเทยวโดยตรง หรอ

จากบรษทนาเทยวและประสานงานไปยงสมาชกกลมโฮมสเตยและประธานกลม

กจกรรมการทองเทยว



• การใชทรพยากรทมอยในพนท เพอสรางผลตภณฑของชมชน ไมวาจะเปนเมยงท

สามารถบรโภคสดหรอผานการแปรรป กาแฟ

• ทรพยากรธรรมชาตทเหมาะสมกบการดาเนนกจกรรมการทองเทยว โดยบานแม

กาปองมเสนทางการทองเทยวทงหมด 4 เสนทาง ตงแตเสนทางระยะสน และ

เสนทางทเรยกวา adventure ซงเหมาะสาหรบนกทองเทยวผรกการผจญภย แต

ทงนตองอยบนพนฐานความปลอดภยของนกทองเทยวเปนหลก

• มวฒนธรรมและประเพณ ซงสามารถบรรจเปนปฏทนประเพณไดตลอดทงป

รวมถงการมการแสดงพนบานทสามารถใชตอนรบนกทองเทยวได อาท การฮอง

ขวญ การฟอนแบบตางๆ เทศกาลทางศาสนา การแสดงดนตรพนเมอง ตลอดจน

มสถาปตยกรรมทสาคญของชมชนเปนโบสถกลางนา ทใชประกอบพธกรรมทาง

ศาสนา

จดดอย

• จากการศกษาพนทพบวา บานแมกาปอง ยงขาดศนยการประสานงานหรอ

กจกรรมดานการทองเทยวทชดเจน ทงทมนกทองเทยวเดนทางไปเยยมชมตลอด

ทงป รวมถงนกทองเทยวของ Flight of Gibbon ทมอยทกวน

• บรเวณโดยรอบศนยทใชเปนสถานทตอนรบนกทองเทยว กลมคณะทเดนทางมา

ศกษาดงาน ยงขาดการจดระเบยบและทศนยภาพทสวยงาม รวมถงหองนาท

คอนขางสกปรกและชารดเสยหายคอนขางมาก

• การดาเนนงานโดยสวนใหญเกดความเขมแขงจากผนาชมชนทานเดม คอ พอ

หลวงพรมมนทร พวงมาลาจรส ซงหากสามารถถายทอดความร ประสบการณ

ใหแกสมาชกในชมชนได กจะเกดการเรยนรภายในชมชนและเกดความยงยนใน

การพฒนาชมชนตอไป

• ผลตภณฑชมชน ยงขาดความหลากหลาย ขาดความโดดเดน และมรปแบบซากบ

ผลตภณฑในชมชนอน

กลมนกทองเทยวเปาหมาย ไดแก

1. นกทองเทยวชาวไทย

2. นกทองเทยวชาวตางชาต (เอเชย/ยโรป)

3. คณะศกษาดงานตางๆ



บานแมกาปอง เปนหมบานทมทนทางสงคมคอนขางสง กอปรกบการมภม

ประเทศทสวยงาม นาพกผอน และใชเวลาเดนทางจากตวเมองเชยงใหมไมนานนก จงแสดงใหเหน

ถงบรบทชมชนทโดดเดนและสามารถพฒนาศกยภาพได อกทง คนในชมชนยงมความเปนนาหนงใจ

เดยวกนและเชอมนในตวของผนาจากผลงานทผานมา จงทาใหชาวบานเชอมนตอการบรหารจดการ

และการทองเทยววาจะสามารถพฒนาคณภาพชวตของตนใหดขนได แตยงมประเดนทนาสนใจใน

ดานการพฒนาสนคาและบรการ รวมถงการพฒนาศนยประสานงานการทองเทยวทางกายภาพให

สามารถรองรบนกทองเทยวหลากหลายกลมใหมากยงขน โดยตองอยบนพนฐานของการทองเทยว

เชงอนรกษและการทองเทยวเชงสขภาพ

การบรหารจดการแหลงทรพยากรทองเทยว

การสารวจแหลงทรพยากรการทองเทยว บานแมกาปอง จ.เชยงใหม

บานแมกาปอง เปนหมบานเกาแกมอายกวา 100 ป ชาวบานสวนใหญอพยพมา

จากอาเภอดอยสะเกด บานแมกาปองอยสงจากระดบนาทะเลประมาณ 1,300 เมตร และอยหาง

จากตวเมองเชยงใหมประมาณ 50 กโลเมตรเศษ ลกษณะการตงบานเรอนของบานแมกาปองจะตง

เรยงรายในหบเขา และสองฝงของลาหวย สภาพทวไปของชมชนรายลอมไปดวยภเขา มไรชา

กาแฟ และมนาตก และปาทอดมสมบรณ (ดอยมอนลาน) รวมทงทรพยากรธรรมชาตทสวยงาม

มอากาศเยนสบายตลอดทงป บานแมกาปอง ปจจบนม 132 หลงคาเรอน มประชากรประมาณ

362 คน อาชพหลกของชาวชมชนบานแมกาปองคอ การทาเมยง (ชา) อาชพรองคอ การปลกกาแฟ

คาขาย และรบจางชาวบานสวนใหญเปนคนพนเมองทนบถอศาสนาพทธ ลกษณะทางสงคมของบาน

แมกาปองชาวบานอยกนแบบพงพาเหมอนญาตพนอง มความเออเฟอเผอแผซงกนและกน มความ

เชอในพธกรรมตางๆ ของชมชน มความเคารพในกฎ ระเบยบ กตกาของชมชน และสมาชกมสวนรวม

ในการพฒนาชมชนในทกรปแบบ



บานแมกาปองมความอดมสมบรณของระบบนเวศ มความหลากหลายทาง

ชวภาพของพชพรรณตามธรรมชาต มอากาศทสะอาดและแหลงนาทสมบรณ มดอกไมสเหลอง-แดง

ขนบรเวณใกลๆ ลาหวยตลอดแนว ชาวบานเรยกดอกไมนวา ดอกกาปอง รวมกบมแมนาไหลผาน

หมบาน จงรวมเรยกวา "แมกาปอง" ซงเปนทมาของชอหมบาน สวนพชพรรณทโดดเดนชนดหนงท

พบไดในพนทบานแมกาปอง คอ ดอกเออง หรอดอกกลวยไมดน

บานแมกาปองเปนหมบานโอทอปแหงหนง ทไดรบคดเลอกใหเปนหมบาน OTOP

Village Champion ทงน หลกในการพจารณาการคดเลอกหมบาน OTOP Village Champion นน ก

มหลกเกณฑอยวา คนในชมชนนนๆ จะตองมสวนรวม ในการพฒนาหมบาน OTOP อยางเขมแขง

ตองมผลตภณฑ OTOP ทโดดเดน นอกจากนน ในหมบานกตองมศกยภาพ ในการพฒนาเปนแหลง

ทองเทยว แลวกจะตองสามารถรกษาอตลกษณ และเอกลกษณของทองถนในหมบานชมชนไวได

การทองเทยวแบบ Homestay ของหมบานแมกาปองนนเรมมาจากทผนาองคกรทองเทยวชมชน

ซงในอดตดารงตาแหนงผใหญบานไดมความสนใจและไดไปดงานในพนทตางๆ หลายพนทเกยวกบ

การทองเทยวชมชนทจดโดยภาครฐ จงเกดความคดวา หมบานแมกาปอง มศกยภาพทจะพฒนา

ใหเปนหมบานการทองเทยวเชงอนรกษได จงมการพดคยปรกษากนระหวางกลมผนาของหมบาน

จากนนจงเรมมการจดประชมชาวบาน ทาเวทชาวบานเสนอใหมการจดตงเปนหมบานการ

ทองเทยวเชงอนรกษใน ลกษณะของ Homestay ขน โดยเรมเปดดาเนนการในเดอนเมษายน ป

2542 ซงมชาวบานเขารวมโครงการในระยะแรกจานวน 5 หลงคาเรอน กอนทจะมการเปด

ตวอยางเปนทางการในวนท 10 ธนวาคม 2543 ปจจบน ในสวนของกจกรรมการทองเทยวอนๆ

ชาวบานทงหมบานจะเขามามสวนรวมในการจดการการทองเทยวของชมชน

19การเดนทาง รถยนต สามารถใชเสนทางได 3 เสนทาง ไดแก

1. เสนทางแรก เดนทางจากตวเมองเชยงใหมใชเสนทางหลวง 1317 (แอรพอรต -นาพรอน)

ตรงไประยะทาง 50 กโลเมตร ผานสนกาแพง ตวอาเภอแมออน ผานปากนาพรอนสน

กาแพง ระยะทาง 18 กโลเมตร ไปตาบลหวยแกว ผานโครงการศนยตนตกแลวเขาสบาน

แมกาปอง



2. เสนทางทสอง ดอยสะเกด ผานตาบลปาเมยง เขาสตาบลหวยแกว และหมบานแมกาปอง

3. เสนทางทสาม อทยานแหงชาตแจซอน จงหวดลาปาง เขาสบานแมกาปอง ระยะทาง

ประมาณ 23 กโลเมตร

19รถสาธารณะ19 ไมมรถทใหบรการไปยงบานแมกาปอง ตองเหมารถจากตวเมองเชยงใหม หรอ

นาพรอนสนกาแพง

ประเภทของแหลงทรพยากรการทองเทยว

1. แหลงทรพยากรการทองเทยวประเภทธรรมชาต

1.1 นาตกแมกาปอง

ขอมลทวไป มกาเนดมาจากดอยมอนลาน มทงหมด 7 ชน มปรมาณนามาในฤดฝน มตนไม เฟรน

ตะไครขนอยทวบรเวณ ตลอดทางเดนมปายบอกทาง สญลกษณบอกความปลอดภย

กลมนกทองเทยวทเหมาะสม เหมาะสาหรบนกทองเทยวทชอบการเดนปา ผจญภย และควร

ระมดระวงสาหรบผสงอาย

ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม ตลอดป ชวงฤดฝนการทองเทยวนาตกควรเพมความ

ระมดระวง

กจกรรมในแหลงทองเทยว ชมนาตกและสามารถลงเลนนาได (บรเวณแองนาตกชนท 1)

การเดนขนนาตกชนท 1-3 สามารถเดนไดสะดวก นกทองเทยวเดนไดทกวย ตงแตชนท 4 เปนตน

ไปทางสงชน ผสงอายไมควรเดนเกนชนท 4

ระยะทางจากหมบานแมกาปอง ระยะทางเดนเทาประมาณ 1 กโลเมตร หรอสามารถนารถไปถง

บรเวณทางเขานาตกได สาหรบการเดนชมนาตกใชเวลาประมาณ 1 ชวโมง ชน 1-4 ประมาณ

15 นาท ระยะทาง 100 เมตร

1.2 เสนทางเดนปาศกษาธรรมชาต บานแมกาปอง

ขอมลทวไป เสนทางเดนปาศกษาธรรมชาตหมบานแมกาปอง มทงหมด 4 เสนทาง แตละเสนทาง

แตกตางกนทพชพรรณไมและระยะทางการเดน เหมาะสาหรบผทชอบการผจญภย สาหรบการ

เดนปาทกเสนทางนน ทางหมบานมการกาหนดพนทในการเดนเทยวชมและนกทองเทยวตองเดน



ในเสนทางทกาหนดไวเทานน เพอการทาลายสงแวดลอม โดยมการออกกฎระเบยบขอบงคบ

สาหรบการทองเทยวของหมบานดวย

เสนทางท 1 ระยะเวลาเดนไป-กลบ ประมาณ 2 ชวโมง เปนเสนทางศกษาพนธไม อาท ไม

กฤษณา ไมตม (ตานา) กลวยไม ดอกเอองดน ชมสวนเหมยง กาแฟ เปนตน และเดนชมนาตกแม

กาปอง

เสนทางท 2 และ 3 ใชระยะเวลาการเดน 1 วน ไปยงยอดดอยมอนลาน พบพรรณไมเชน ดอกละ

เกดดาว (เดอนมนาคม) กหลาบพนป พญาเสอโครง

เสนทางท 4 ใชระยะเวลาการเดนศกษาสมนไพรและธรรมชาตประมาณ 5 ชวโมง และสาหรบ

การเดนทางไป- กลบอก 5 ชวโมง เปนเสนทาวกงผจญภย จะพบสตวปาหายากและระบบนเวศ

ของปา

กลมนกทองเทยวทเหมาะสม เหมาะสาหรบผทชนชอบการเดนปาศกษาธรรมชาต โดยเสนทางท 1

จะเหมาะสมกบนกทองเทยวทวไปมากทสด คอ เสนทางสะดวกสบายและระยะเวลาการเดนศกษา

ธรรมชาตชวงสน สาหรบเสนท 2-4 เหมาะสาหรบนกทองเทยวกลมผจญภย ตองเตรยมพรอม

ดานรางกายและชอบการเรยนรระบบนเวศปา

ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม ตลอดป

กจกรรมในแหลงทองเทยว เสนทางศกษาธรรมชาต เรยนรปาไม ระบบนเวศ และวถชวต

ระยะทางจากหมบานแมกาปอง ขนอยกบเสนทาง

2. แหลงทรพยากรการทองเทยวประเภทโบราณคดและประวตศาสตร

1.1 วดแมกาปอง )วดคนธาพฤกษา(

ขอมลทวไป วดประจาหมบานแมกาปอง โดดเดนดวยสถาปตยกรรมอโบสถแบบอทกเสมา ท

ปจจบนเหลอเพยง 2 แหงในจงหวดเชยงใหม คอ แมแจม และแมกาปอง เปนศนยรวมทางศาสนา

ของชาวบาน

กลมนกทองเทยวทเหมาะสม ทกประเภท



ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม ตลอดป ชวงฤดฝนจะมตะไครปกคลมหลงคาโบสถ เปน

ทศนยภาพทสวยงามอกแหงหนง

กจกรรมในแหลงทองเทยว ทาบญตกบาตรตอนเชา และวนสาคญทางศาสนา ชมสถาปตยกรรม

อทกเสมา )โบสถกลางนา(

2. แหลงทรพยากรการทองเทยวประเภทวฒนธรรม ประเพณ และกจกรรมพเศษ

2.1 พธบายศรสขวญ

ขอมลทวไป ชาวบานหมบานแมกาปองนบถอศาสนาพธ มวฒนธรรมการดารงชวตทอางองพทธ

ศาสนา มขนบธรรมเนยมประเพณโบราณทสบทอดกนมาอยางชานาน ทกวนพระชาวบานจะไป

ทาบญตกบาตร ฟงธรรมทวดอยเปนประจาและมพธประจาหมบานหลายอยาง เชนพธบายศรสขวญ

พธการแตงงานแบบลานนา พธการบวชปา ฯลฯ

พธบายศรสขวญ (ฮองขวญมดมอ ( ซงน ยมทาเวลาทมผเจบไขได ปวย และหายปวย

หายไข เพอเปนการเรยกขวญกลบมา รวมถงทาขน เพอตอนรบนกทองเทยวทเขามายงชมชน ซง

เปนวฒนธรรมเด ยวกบชมชนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

กลมนกทองเทยวทเหมาะสม นกทองเทยวทกประเภท ควรสอบถามกอนเพราะเกยวเนองกบความเชอ


3. แหลงทรพยากรการทองเทยวประเภทกจกรรมการผลต เกษตรกรรม และ

อตสาหกรรมภายในครวเรอน

3.1 การเกบเหมยง

ขอมลทวไป ประชากรสวนใหญในหมบานประกอบอาชพทาไรเหมยง โดยจะเกบเหมยงประมาณ

เดอนพฤษภาคม -พฤศจกายน

กลมนกทองเทยวทเหมาะสม ทกประเภท ยกเวนผทเปนภมแพ


กจกรรมในแหลงทองเทยว กจกรรมเรยนรรวมกบโฮมสเตย วถชวตชมชน การเกบใบเหมยง



3.2 ไรกาแฟ

ขอมลทวไป ฤดกาลเกบกาแฟประมาณเดอนพฤศจกายนถงเดอนมกราคม และมการสงผลตผล

กาแฟใหกบโครงการหลวงตนตก


ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม เดอนพฤศจกายน-มกราคม

กจกรรมในแหลงทองเทยว กจกรรมเรยนรรวมกบโฮมสเตย วถชวตชมชน เกบกาแฟ ชมกาแฟ

นอกจากนหมบานแมกาปองยงมการรวมกลมเกยวกบการนวดแผนโบราณ การทาหตถกรรมจกร

สาน การตมด การแสดงดนตรพนเมอง โดยไมไดเปดใหเขาชมทงหมด ขนอยกบกลมการทองเทยว

3.3 โครงการหลวงตนตก

ขอมลทวไป ศนยพฒนาโครงการหลวงตนตก ตงอยในเขตตาบลหวยแกว กงอาเภอแมออน

จงหวดเชยงใหม มอาณาเขตในความรบผดชอบ 34.65 ตารางกโลเมตร หรอ 21,656 ไร เปน

พนทเขตอทยานแหงชาตแมตะไคร ครอบคลม 4 หมบาน คอ บานปอก หม 1, บานแมลาย

หม 2, บานแมกาปอง หม 3 และ บานธารทอง หม 8, ประชากรเปนคนเมองทงสน พนทสวน

ใหญเปนปาดบเขา มทราบเชงเขาอยบางสวน สงจากระดบนาทะเลระหวาง 700-1,200 เมตร

จดอยในเขตอบอนคอนขางหนาว อณหภมเฉลย 23 องศาเซลเซยส


ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม ตลอดป แตชวงฤดหนาวจะมผลตภณฑโครงการหลวงและ

ดอกไมใหชม

กจกรรมในแหลงทองเทยว

• ชมแปลงสาธตการปลกกาแฟอราบกาภายในศนยฯ

• ชมงานแปรรปจากผลตผลทางการเกษตร เชน การทามนฝรงทอดกรอบ การทานาพรก

เปนตน

• เสนทางศกษาธรรมชาต

• ชมนาตก 5 แหง อาท นาตกแมกาปอง อยหางจากศนยฯ ประมาณ 2 กโลเมตร

สามารถเทยวไดทกฤด

• จดชมวว อยตรงขามนาตกแมกาปอง ใชทางรถประมาณ 1 กโลเมตร แลวลงเดนเทา

300-400 เมตร

• เดนปาศกษาธรรมชาต



2. การบรหารจดการตนแบบบานทาก ต. ทาปลาดก อ.แมทา จ.ลาพน

เนองจากบรบทของชมชนจะมความโดดเดนในดานเกษตรกรรม จงสามารถ

วเคราะหบรบททโดดเดนไดดงน

จดเดน

• จดขายหลกของการทองเทยว คอ การเกษตรในพนท โดยนกทองเทยวสามารถทา

กจกรรมรวมกบเกษตรกรไดหลากหลาย แตบางกจกรรม เชน ฟารมโคนม นนจะตอง

ทาความเขาใจและจดทาระบบความปลอดภยจากเชอโรคจากนกทองเทยวกอน

• การผนวกเอาวฒนธรรมกบกจกรรมการเกษตร เชน แหไมกา ตานขาวใหม เลยงผตน

นา นนจะคอนขางมมากในภาคเหนอ

• มจดขายทางการทองเทยวดานชาตพนธชาวยองและวฒนธรรมหลกของชมชนยอง

ดงเดม โดยนามาขยาย เพอเสรมในกจกรรมใหมความโดดเดน

จดดอย

• ตองสรางพนทขวงหรอศนยการเรยนรวฒนธรรมชาตพนธชาวยอง ซงตองการทนและ

ความรวมมอของหลายภาคสวน โดยสามารถใชวดเปนฐานขอมลเบองตน และสถานท

• ควรสรางฐานการพกฟนในปาชมชนชม หรอ การทาฐานกายภาพบาบดในปาชมชน

เนนลกคาทเปนโรค เชนไต หวใจ หอบหด เปนตน โดยใชกจกรรมบาบด หรอ ฐานการ

ออกกาลงกายแบบ บรเวณชายปาชมชน เนองจากมปาชมชน อางเกบนา และ

ผลตภณฑปลอดสารพษ เปนทนอยแลว


1. กลมนกเรยนนกศกษาของไทย

2. กลมนกเรยนนกศกษาของอาเซยน

3. กลมนกศกษาแลกเปลยนจากตางๆประเทศ

แตโจทยเรองสขภาพจะยากพอสมควร เนองจากจดเดนเชงสขภาพนนมนอยมาก

อกทงบรบทของชมชนทอยใกลเมอง และนคมอตสาหกรรม ทาใหการไหลบาของอาหาร

เทคโนโลยทมผลตอการทาลายสขภาพ มมากพอสมควร

สวนรปแบบและทศทางนนจะตององกบวถชวตเกษตรเปนหลกเนองจากเปน

จดเดน และตองตามปฏทนอาชพของชมชน เนองจากการทาฟารมโคนนเปนงานหนก และตองอย

กบการหาอาหาร สงนม ทาความสะอาด บวกกบจานวนววมมากกวาปรมาณขาวโพดและหญาทม

อยในชมชน ทาใหผชายตองออกหาแหลงอาหารววจากภายนอกชมชน ผหญงกตองดแลฟารม ทา

ใหการทากจกรรมภายในชมชนนนคอนขางลาบาก ฉะนนการพฒนาทเปนรปธรรมนนอาจจะคาด



เดาไดยาก แตจดทพอจะสามารถทาไดภายในระยะเวลาทจากดกคอการสรางจตสานก และสข

ภาวะอนามย ของชมชนใหอยในระดบทดขน เพราะจากจากพดคยกบเจาหนาทสาธารณสขก

พบวาคนในชมชนมปญหาสขภาพพอสมควร เชน เบาหวาน หวใจ ความดนโลหตสงและโรคไขขอ

เสอม เปนตน


การสารวจแหลงทรพยากรการทองเทยว บานทาก จ.ลาพน

19 บานทาก 0 ตาบลทาปลาดก เดมเปนแควนทาปลาดก เมอมการปฏรปการ

ปกครองแผนดนหวเมองประเทศราชใหขนกบสวนกลางในป พ.ศ.2441 ขนอยกบแขวงในเมอง

และนอกเมองลาพน ในป พ.ศ.2458 ไดมการตงแขวงแมทา แควนทาปลาดก ขนกบแขวงแมทา

ตอมาในป พ.ศ.2485 ไดตงเปนกงอาเภอแมทา แควนทาปลาดกไดเปลยนเปนตาบลทาปลาดก

แยกออกมาจากอาเภอเมองลาพน ตาบลทาปลาดก ประกอบดวย 14หมบาน ไดแก บานทาก

บานทาปาสก บานทาทงไผ บานทาชมภ บานทาปลาดก บานทาปาเปา บานทาสองทา บานขน

ตาล บานศรทรายมล บานปงออ บานหนาสถาน บานแมปาขา บานปาตง, บานปาตงเหนอ

ตาบลทาปลาดก ตงอยตอนเหนอของอาเภอแมทา การตงถนฐานสวนใหญตงอย

สองฟากทราบลมแมนาทา กบลมนาสาขาของแมนาทา เชน หวยแมปาขา หวยแมยอนหวาย

หวยสองทา หวยตนผง หวยทรายขาว เปนตน โดยมเทอกเขาขนตาล (เทอกเขาผปนนาตะวนตก)

เปนแนวยาวอยสองทางทศตะวนออกของตาบล ทปจจบนเปนทตงของอทยานแหงชาตดอยขนตาล

กบเทอกเขาดอยพอ ทางทศตะวนตก พนทตาบลมทงสน 143.74 ตร.ก.ม. หรอ 89,840 ไร

พนทกวา 70% เปนพนทปา ทบางสวนเปนของอทยานแหงชาตดอยขนตาล ปาสงวนแหงชาต ปา

แมทา และปาชมชน ทชาวบานกนไวใชประโยชนจากการเกบผลผลตจากปา นอกนนเปนพนท

ทากน (ทไร-ทนา) พนททเหลอเปนพนทอยอาศย และพนทสาธารณประโยชนตางๆ

บานทาก คาวา “ก” มาจากภาษาพนเมองลานนา คอ มเจดยเกาแกองคหนงม

ยอดดวน ชาวบานเรยกกนวา “กกด” และคาวา “ทา” มาจากชอแมนาแมทา ซงเปนแมนาสาย

หลกของหมบานสวนใหญในการประกอบเกษตรกรรม นอกจากนบานทาก หมท 1 ตาบลทาปลา

ดก อาเภอแมทา จงหวดลาพน ไดรบคดเลอกเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงเฉลมพระเกยรต 84

พรรษา เฉลมพระชนมพรรษา 7 รอบ เพอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองใน

โอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธนวาคม 2554 โดย ประชาชนบานทากได



นอมนาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เปนแนวทางในการ

ดาเนนชวต มาสการปฏบตอยางเปนรปธรรม ทงในดานการลดรายจายดวยการปลกพชผกสวน

ครวและเลยงสตวไวบรโภคในครวเรอน การเพมรายไดดวยการจดตงกลมอาชพตาง ๆ ประกอบ

อาชพเสรม และการออมดวยการรณรงคปลกจตสานกใหใชจายอยางประหยดและมการออมทก

ครวเรอน เพอใหประชาชนใชชวตอยางสมดลและยงยน มภมคมกนทด และสามารถพงตนเองได

อกทงยงไดปฏบตตามวาระแหงยทธศาสตรการพฒนาจงหวดลาพน (Smile Lamphun) ภายใต

วสยทศนการพฒนา “ลาพนเมองบญหลวงแหงลานนา นาอย นาทองเทยว เกษตรปลอดภย

อตสาหกรรมคณภาพ สมรดกโลก” ภายใตแนวคดคนฮกหละปน แทนคณแผนดน คดเชงระบบ

ครบองครวม ทมเทใจ กาย สตปญญา พฒนาจงหวดลาพนเพอแทนคณแผนดน

19การเดนทาง

1. รถยนตสวนตว19 จากแยกทางหลวงหมายเลข 11 ทางเขาสนามกอลฟกสซน เสนทาง

หลวงชนบทหมายเลข 2031 (ผาตง-ทาก) ถงบานทากประมาณ 18 กโลเมตร

2. รถไฟ19 ลงทสถานทาชมพ



1.1 อทยานแหงชาตดอยขนตาล

ขอมลทวไป เปนเทอกเขากนเขตแดนระหวางจงหวดลาพนทอาเภอแมทาและจงหวดลาปางท

อาเภอหางฉตรประกาศเปนอทยานแหงชาตเมอวนท 5 มนาคม พ.ศ. 2518 มเนอททงสน

159,556 ไร มอโมงครถไฟยาวทสดในประเทศไทย เปนระยะทาง 1,352 เมตร รถไฟใชเวลาวง

ผานประมาณ 5 นาท อทยานแหงนอยกงกลางเสนทางคมนาคมทางรถไฟ ระหวางลาปาง-ลาพน

ดอยขนตาลประกอบดวย ปาไมหลายลกษณะ เชน ปาดงดบ ปาสน เปนตน ม 4 ยอดเขา จากเชง

ดอยถงยอดสงสดประมาณ 7 กม. การเดนทางขนไปบนดอยขนตาล ไปได 2 ทางคอ ทางรถไฟ

ลงทสถานขนตาลแลวเดนเทาไปททาการ อกประมาณ 900 เมตร เปนทางทสะดวกทสด หรออก

เสนทางหนงคอทางรถยนตโดยเลยวขวาตรง หลกกม.ท 47 (เสนทางสายลาปาง-ลาพน) เขาไป

ตามทางลกรงอก 18 กม. ซงสภาพถนนไมดนก บางชวงกชนมากจงควรใชรถสภาพด

กลมนกทองเทยวทเหมาะสม เหมาะสาหรบนกทองเทยวทกประเภท

ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม ตลอดป ชวงฤดฝนควรเพมความระมดระวง หรอตดตาม

ประกาศอทยาน



กจกรรมในแหลงทองเทยว อโมงครถไฟขนตาล ยอดเขาสงเปนจดเดนทเหมาะสาหรบการพกคาง

แรม นาตก

ระยะทางจากหมบานทาก ประมาณ 12 กโลเมตร

1.2 หนวยพทกษอทยานแหงชาตขนตาลท 4 ) ทาก( และอางเกบนาหวยโฮงฮาง

ขอมลทวไป บรเวณทางเขาหนวยพทกษอทยานแหงชาตขนตาลท 4 จะมอางเกบนาซงสรางขน

ตามโครงการพระราชดารเมอครงในหลวง ร.9 เสดจ ฯ เมอ พ.ศ.2523 โดยกรมชลประทานเปน

ผรบผดชอบรวมกบคณะกรรมการการบรหารจดการนาของหมบาน และเปนเสนทางเดนเขาไป

ยงประปาหมบานซงหางจากททาการหนวยพทกษอทยานแหงชาตขนตาลท 4 อก 1 กโลเมตร



กจกรรมในแหลงทองเทยว ชมวว ตกปลา (ปจจบนปดไมใหทาการตกปลา รอผลการจด

สมปทาน)

ระยะทางจากหมบานทาก อยบรเวณหมบาน



1.3 มอนผานาค

ขอมลทวไป เกดจากการเรยงตวของหนทรายทเกดขนตามธรรมชาต เปนรปลกษณะคลาย

พญานาค จงไดชอวา “มอนผานาค” จากการสารวจและสอบถามเปนพนทมเปนดนโคลน ปารก

การเดนทางยงไมสะดวก การเดนทางเขาไปตองเตรยมรองเทาบธยาง ใชเวลาเดนเทาเพยง 10

นาท แตยงมสตวเลอยคลานชกชมเพราะไมไดมการเผาปาไล ซงหากจดเปนแหลงทองเทยวยงคง

อนตรายสาหรบนกทองเทยว โดยเฉพาะในฤดฝน หรอชวงทมความชนของปาหากตองการเทยวชม

ควรเปนฤดแลง


1.1 วดทากแกว

ขอมลทวไป กอตงพรอมกบหมบานทากโดยเรมสรางเมอปใดไมปรากฏ ตงอยทศตะวนตกของลา

นาแมทา เมอประมาณรอยกวาป วดนปกคลมไปดวยตนไมคงเหลอแตซากปรกหกพงของกาแพง

และเจดยเกา ทชาวบานเรยกวา เคยมเจาหนาทกรมศลปากรมาสารวจ “กกด” ตรวจสอบจาก

ดอกประดบอโบสถและเจดยเดมไปพสจน แจงวา สรางประมาณป 300-400 ป โดยทงอโบสถ

และเจดย สรางในยคเดยวกน ตอมมพระเถระทถกเรยกนาววา “ครบาเสนา” จะสรางวดขน แต

เกดอปสรรคหลายอยาง ทงศรทธาไมถง 10 ครวเรอน เกรงวาจะสรางไมสาเรจ จงไปสรางอารา

ทางทศใตอาศยศรทธาและผอปการะบานทาก บานหลวง บานปงออ โดยใชนามวา “มอนวด”

ตอมามการยายมาทใหมคอทวดทากแกวปจจบนและไดรบพระราชทานวงสงคามสมา เมอวนท

25 พฤษภาคม 2438

1.2 สะพานขาวทาชมภ

ขอมลทวไป การเดนทางระหวางสถานรถไฟขนตานกบสถานรถไฟทาชมภ จะผานสะพานทาชมภ

โดยสะพานนจะเปนสะพานคอนกรตสขาว หรอทชาวบานเรยกวา "สะพานขาว" หนงสอ "ประวต

อโมงคขนตานและทองเทยวดอยขนตาน" ทเขยนโดย เสกสรร สรรเสก (นามแฝง) เขยนไววา

สะพานขาวทวาน ชอ "สะพานทาชมภ" ตงอยบรเวณพนทเกาแกในอดตทชอ "เวงปางยาง"


http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%A3%E0%B8%96%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%82%E0%B8%B8%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%99

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B0%E0%B8%9E%E0%B8%B2%E0%B8%99


ทมา : http://travel.kapook.com/view20638.html

สรางขนเมอป พ.ศ. 2462 เปนสะพานโคงทาดวยคอนกรตเสรมเหลก ตงอยท

กม.690 / 340.60 ในเสนทางสายเหนอ ระหวางสถานขนตานกบสถานทาชมภ ในเขตอาเภอแม

ทา จงหวดลาพน การสรางสะพานทาชมภแหงน เปนงานททาทายความเปนวศวกรของนายพล

เอก กรมขนกาแพงเพชรอครโยธน (พระยศในขณะนน) เปนอยางยง เนองดวยปกตสะพานรถไฟจะ

สรางขนจากเหลกเทานน เพราะตองรบแรงสนสะเทอนมาก คอนกรตจะไมสามารถออนตวได

เทา แตเนองจากสภาวะสงครามทาใหไมสามารถสงเหลกจากยโรปเขามาได จงเปนทถกเถยงกน

มากวา เมอสรางเสรจแลวสะพานกคงจะพงใน 3 - 6 เดอน แตดวยการคานวณและควบคมงาน

อยางยอดเยยมของพระองค สะพานทาชมภจงยงคงยนหยดอวดความสงางามมาไดตราบเทาทก

วนน



กจกรรมในแหลงทองเทยว ชมสะพานประวตศาสตร

ระยะทางจากหมบานทาก เสนทางเขาสบานทาก บรเวณตรงขามสนามกอลฟกสซน หางจากหม

บานประมาณ 9 กโลเมตร


http://travel.kapook.com/view20638.html



2.1 เลยงผขนนา

ขอมลทวไป เปนการเลยงเพอขอบคณทใหชาวบานไดใชนาอปโภคบรโภค ซงบานทากไดจดระบบ

นาประปาภเขา โดยนานาจากหวยแมโฮงฮางมาใช เรมกอสรางประปาภเขาเมอ 14 กมภาพนธ

2545 จงถอเอาวนดงกลาวของทกปเปนวนเลยงผขนนา

ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม 14 กมภาพนธของทกป

กจกรรมในแหลงทองเทยว กอนจะทาการเลยง ชาวบานจะชวยกนพฒนาเสนทางทจะเขาไปยงหอ

ขนนา และทาแนวกนไฟ ถางหญาตามทางททอประปาฝงอย

ระยะทางจากหมบานปาเหมยง บรเวณทางเขาอางเกบนาหวยโฮงฮาง ไปถงทตงประปาภเขา 1

กโลเมตร



3.1 การตมด

ขอมลทวไป มการตมดในหมบานโดยตจากเหลกแหนบรถ ชบคม โดยเปนมดประเภทมดครว )ชบยาง

ขอน) มดพรา (ชบปกภ) มดเหลก โดยผทาคอ พอเยน )ปจจบนอาย 80 ป ) และนองชาย แตไมไดเปด

เปนกจกรรมใหเขาชม

3.2 ฟารมโค

ขอมลทวไปบานทากเปนหมบานปศสตวเลยงโค ปจจบนมจานวน 47 ฟารม โดยมการเกอหนน

กนกบกลมเกษตรขาวโพดและโคนม (สงอาหาร) โดยปจจบนแตละฟารมจะมการรดนมวววนละ 2

ครง คอ เชารดนมเพอสงเวลา 8.30 น. (รดชวง 6.00-7.30 น.) และเยน รดนมเพอสงในเวลา

18.30 น. โดยเฉลยประมาณ 300 กโลกรม

อปสรรค ฟารมโคนม ไมอนญาตใหคนนอกเขาชมฟารม เนองจากกลวการตดเชอจากโรคปากเทา

เปอย ซงจะสงผลกระทบตอโคโดยตรง โดยเฉพาะคนทมาจากพนทโรคปากเทาเปอยระบาด เชน

บานธ สนกาแพง เปนตน ซงเปนอปสรรคทไมสามารถใหนกทองเทยวเขาไปชมได หากจะใหจด

กระบวนการฆาเชอ/ปลอดเชอแกนกทองเทยว กเปนคาใชจายทไมคมคา จงแนะนาใหไปชม

โรงงานนมโคทมกระบวนการทไดมาตรฐานแทนการเยยมชมฟารม เชน TK ซงหางจากหมบาน

2 กโลเมตร มฟารมแบบครบวงจร

นอกจากนยงมการรวมกลมการผลตขนาดเลกอกหลายกลม เชน ธปไลยง สมนไพร

แพทยแผนไทย เปนตน



3. การบรหารจดการตนแบบบานปาเหมยง ต. แจซอน อ. เมองปาน จ. ลาปาง

บานปาเหมยง มจานวนครวเรอนทงหมด 113 ครวเรอน พนทสวนใหญเปน

เทอกเขาสงสลบซบซอน มลกษณะเปนปาดบเขา จงเหมาะกบการทาสวนเมยงทใหผลผลตและ

รายไดด จงทาใหชาวบานหนมาทาสวนเมยงแทนทไรฝนทถกหนวยงานราชการเขาปราบปรามกอน

หนานน ดงนน อาชพหลกของชาวบานในแถบนจงยดอาชพทาสวนเมยงและหาของปามาจาหนาย

เนองจากบานปาเหมยงตงอยในพนทราบสงทาใหมอากาศเยนมากในฤดหนาว และคอนขางเยนชน

ในชวงฤดฝน แตในฤดรอนอากาศจะเยนสบาย จงทาใหการทองเทยวเชงนเวศเปนทางเลอก

ทางการทองเทยวทเหมาะสมทสดกบพนทน

จดเดน

• บานปาเหมยงมวฒนธรรมและประเพณตลอดทงป ซงบางประเพณเปนทรจกกนอยาง

แพรหลาย เชน เทศกาลวนดอกเสยวบาน เปนตน

• ชาวปาเหมยงมการแสดงตางๆ ทแสดงถงเอกลกษณและอตลกษณของตน เชน การ

รองเพลงพนบาน การฟอนราทแสดงถงความผกพนกบการทาสวนเมยง ซงกลม

แมบานไดรวมกนคดประดษฐทาราทประยกตมาจากทาทางของการเกบเมยงนามา

ประกอบดนตร เพอใชแสดงในงานรนเรงและเปนการเผยแผทาทางในการเกบเมยงท

สะทอนถงวถชวตของชมชนไดงาย โดยไดชอการแสดงนวา “ฟอนเกบเมยง”

• มการจดตงสภาชมชน เพอทาหนาทกาหนดทศทางและเปาหมายในการพฒนาการ

ทองเทยวในชมชนใหเปนไปในแนวทางและมาตรฐานเดยวกน

• มการบรหารจดการกลมโฮมสเตย



จดดอย

• เนองจากบานปาเหมยงตงอยในทราบสง จงอาจเปนอปสรรคสาหรบการเดนทางไป

ทองเทยวของนกทองเทยวบางกลม เนองจากการเดนทางไปยงพนทนคอนขางลาบาก

และอนตราย

• ขาดความเขมแขงในการบรหารจดการชมชน

• กจกรรมกลมโฮมสเตยยงไมไดมาตรฐานเทาทควร

กลมนกทองเทยว

1. นกทองเทยวชาวไทยทชอบการผจญภย

2. นกทองเทยวชาวตางชาตแถบยโรปยงมอตราสวนทคอนขางนอย

3. คณะศกษาดงานยงมอตราสวนทคอนขางนอย


การสารวจแหลงทรพยากรการทองเทยว บานปาเหมยง จ.ลาปาง

1 9บานปาเหมยง0 เปนหมบานทตงอยในอทยานแหงชาตแจซอนโดยอยหางจากตวอทยานฯ

ประมาณ 14 กม. บานปาเหมยง ชมชน บนเขาสง โอบลอมดวยปาเหมยง มอากาศเยนสบาย

ตลอดป มลกษณะพนทสวนใหญเปน ภเขาสลบซบซอน สงจากระดบนาทะเลปานกลางประมาณ

1,200 เมตร หมบานแหงนมจานวนครวเรอน ประมาณ 126 ครวเรอนชาว บานสวนใหญ

ประกอบอาชพทาสวนเหมยงแปรรปเหมยงและหาของปาวถชวตของคนในชมชนยงคงรปแบบ

ดงเดมมความเปนเอกลกษณในดานขนบธรรมเนยมประเพณวฒนธรรมและการละเลนตางๆ

อาหารประจาถนไดแก ยาใบเหมยง ยาดอกเสยว หลามปล ไขปามสมนไพร ไสอวเหดหอมฯลฯ

1 9บานปาเหมยง 1 9เรมเปนทรจกในหมนกทองเทยวมากขน เนองมากจากในชวงเดอน

กมภาพนธของทกป ดอกเสยวปาสขาวบรสทธ จะบานทวหบเขาและระหางทางเดน ดอกเสยวปา

เปนดอกไมพนเมอง ลกษณะดอก จะมสขาว ม 5 กลบ มแตมสชมพทกลบใหญ ขนบนภเขาทม

ระดบความสง 1,000 เมตรขนไป มขนมากทสดท บานปาเหมยง ต.แจซอน อ.เมองปาน ซงในทก

ปจะมเทศกาลดอกเสยวบาน นอกจาก 1 9เทศกาลดอกเสยวบาน 1 9แลวบานปาเหมยง ยงมแหลง

ทองเทยวทนาสนใจไดแก เสนทางศกษาธรรมชาต จดชมววดอยกวฝน ซงเปนจดชมพระอาทตย

ขนทสวยทสดแหงหนงของจงหวดลาปาง นอกจากนยงมสถานททองเทยวใกลเคยงทสาคญ คอ

อทยานแหงชาตแจซอนทม จดเดนคอ นาพรอน และนาตกแจซอน หากตองการมาสมผส



ธรรมชาตและวถชวตของชาวบานอยางใกลชด บานปาเหมยงมทพกแบบโฮมสเตยเพอใหสมผส

วฒนธรรมและชวตของคนทองถน


4. 19โดยรถยนตสวนตว19

เสนทางท 1 จากอทยานแหงชาตแจซอน เปนระยะทางประมาณ 16 กโลเมตร จะถงหมบาน

ปาเหมยง เสนทางเปนทางลาดยาง 6 กโลเมตร และทางคอนกรตอก 10 กโลเมตร ลดเลาะ

ตามภเขาสงใชเวลาประมาณ 20 นาท

เสนทางท 2 เดนทางจากตวเมองเชยงใหมมาตามเสนทาง ตาบลหวยแหว กงอาเภอแมออน

เขาทางหมบานแมกาปองระยะทางจากตวเมองประมาณ 100 กโลเมตร ใชเวลาประมาณ

1.30 ชวโมง

5. 19รถสาธารณะ19 ไมมรถทใหบรการไปยงบานปาเหมยงตองเหมารถจากตวเมองลาปางขนไป



1.1 อทยานแหงชาตแจซอน

ขอมลทวไป อยหางจากตวจงหวดลาปาง 38 กม .ตงอยหมท 8 ตาบลวงเงนถนนลาปาง -เดนชย

เลยวขวาเขาไป 500 เมตร เปนหมบานทองเทยวเชงอนรกษ ซงมอากาศเยนสบายตลอดทงป เปน

แหลงทองเทยวเพอสขภาพทไดรบความนยมสงและเปนแหลงทดาเนนงานตามแนวพระราชดารส

ในการใชพลงงานนาธรรมชาตมาประยกตการดาเนนงานอยางสอดคลองเปนประโยชนและเพอ

เปนการ สงเสรมการอนรกษและการรกษาสภาพแวดลอมใหคงอยอยางยงยนบรเวณ อทยานฯม

ธารนาแร ทเตมไปดวยโขดหนธรรมชาตทสวยงามบรเวณโขดหนทแซกอยทามกลางแองนารอน

นาแร ทมอณหภมสงถง 70 – 80 องศาเซลเซยส สามารถแชไขใหสกไดภายใน 15 นาท



บรเวณนาตกแจซอนและ อทยานแหงชาตแจซอนหางกนประมาณ1กโลเมตร

ธารนาจากนาตกแจซอนไหลมาบรรจบกบธารนารอนจากนาแร กลายเปน ธารนาอน ทางอทยาน

ฯจงสรางทอาบนาแรขนอยางมาตรฐานเพอบรการแกนกทองเทยวเพอจะไดมาแชนาแร อทยาน

แหงชาตแจซอนไดรบรางวล “อทยานแหงชาตดเดนประจาป 2543 ” นอกจากนอทยานแหงชาต

แจซอนนอกจากจะไดรบรางวลอตสาหกรรมทองเทยว )Tourism Awards) ป 2543 ประเภท

แหลงทองเทยวทางธรรมชาตยอดเยยมในดานการออกแบบ สงอานวยความ สะดวกใน อทยานฯ

ไดอยางกลมกลนกบธรรมชาตแลว

กลมนกทองเทยวทเหมาะสม เหมาะสาหรบนกทองเทยวทกประเภท โดยเฉพาะผทจะไปเทยวแบบ

ครอบครว

ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม ตลอดป ชวงฤดฝนการทองเทยวนาตกควรเพมความ

ระมดระวง และสงเกตสญญาณจากธรรมชาต เพอปองกนอบตเหตจากนาปาไหลหลาก

กจกรรมในแหลงทองเทยว เสนทางศกษาธรรมชาตนาตกแจซอน อาบนาแรธรรมชาต นวด ม

บานพกอทยานและรานคาใหบรการ

อาบนาแรธรรมชาต นาแรทใชตอทอโดยตรงมา จากบอนาพรอน มอณหภม

นาแรประมาณ 39-42 องศาเซลเซยส ซงสามารถใชแชอาบได ประโยชนของการอาบนาแรคอ

ชวยบาบดความเมอยลาของรางกาย ชวยใหระบบไหลเวยนของโลหตดขน ชวยรกษาโรคผวหนง

บางชนดได เชน กลาก เกลอน ผนคน และยงชวยบรรเทาอาการของโรคเกยวกบกระดก แตนาแร

จากทนไม สามารถใชดมได เพราะมแรธาตบางชนดสงกวามาตรฐาน

ระยะทางจากหมบานปาเหมยง อยทางสญจรเขาไปยงหมบานปาเหมยง ประมาณ 16 กโลเมตร

แตเสนทางคดเคยว ชน ควรระมดระวงสาหรบผไมชานาญทาง ยานพาหนะทเหมาะสมควรเปนรถ

ขนาดใหญ )กระบะ) ฤดฝนรถยนตเลกไมควรใชเสนทางน โดยอาจจอดรถสวนตวไวในสถานทจอด

รถของอทยาน และตดตอรถของชาวบานมารบ



1.2 เสนทางเดนปาศกษาธรรมชาต บานปาเหมยง

ขอมลทวไป เสนทางเดนปาศกษาธรรมชาตหมบานปาเหมยง เปนเสนทางเดนชมไรเหมยง สวน

เกษตรของชมชนโดยมธารแมปานไหลผาน และพชพนธไมในทองถนบรเวณสองขางทาง อาท ตน

ผง ตนกลาดอกเสยว อโวคาโด ไผหกตนมย ตนเตยนฤๅษ ตนกฤษณา และสมนไพรทองถน เปน

ตน ปลายทางเปนนาตกหวยปออน

กลมนกทองเทยวทเหมาะสม เหมาะสาหรบผทชนชอบการเดนปาศกษาธรรมชาต และมสภาพ

รางกายทแขงแรง เนองจากทางเดนชน ลน และเนองจากพนทมความชนสงจะพบทากจานวนมาก

นกทองเทยวตองเตรยมตวปองกนกอนการเดนทาง ผสงอายควรงดกจกรรมน

ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม ตลอดป ชวงฤดฝนการเดนปาควรเตรยมตวปองกน หรอ ใส

เสอผาทหนามดชด เพราะพบทากจานวนมาก เปนอปสรรคในการเดนปา ชวงทเหมาะสมทสดคอ

ฤดรอน )ฤดแลง(

กจกรรมในแหลงทองเทยว เสนทางศกษาธรรมชาต และชมทศนยภาพนาตก

ระยะทางจากหมบานปาเหมยง ทางเดนเทาประมาณ 2 กโลเมตร ใชเวลาประมาณ 2 ชวโมง



1.3 จดชมววกวฝน

ขอมลทวไป กวฝนหรอดอยลานอยในเขตพนทหนวยพทกษอทยานแหงชาต จซ .7 หรอเรยกกน

อกชอคอ ดอยลาน อยสงจากระดบนาทะเล 1528 เมตร เปนจดทสามารถมองเหนทวทศนไดถง

4 จงหวดคอ ลาปาง ลาพน เชยงใหมและเชยงราย ววสวยมากทสดคอตอนเชาตอนพระอาทตยขน

และตอนเยนกอนมด ประมาณกลางๆเดอนกมภาพนธจะมงานดอกเสยวบาน


ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม ตลอดป ชวงฤดฝนระมดระวงในการขบขยานพาหนะเดนทาง

แตในสวนของจดชมววตองเดนเทาเขาไปเทานน

กจกรรมในแหลงทองเทยว ชมววทวทศนผนปาอทยานแหงชาต

ระยะทางจากหมบานปาเหมยง หางจากหมบานปาเหมยง 4 กโลเมตร )โดยรถยนต) และตองเดนเทา

เขาไปเพยง 5 นาท


2.1 วดปาเหมยง

ขอมลทวไป วดปาเหมยงตงอยในหมบานปาเหมยง หางจากโรงเรยนเพยง 3 นาท เปนสถานททา

พธกรรมทางศาสนาของชาวบานในหมบานตาวนสาคญทางศาสนา

2.2 แหลงทรพยากรการทองเทยวประเภทวฒนธรรม ประเพณ และกจกรรมพเศษ

2.2.1 เทศกาลดอกเสยวบาน

ขอมลทวไป ชวงเดอนมกราคม -กมภาพนธของทกป ดอกเสยวจะบานเตมผนปา นกทองเทยว

สามารถขบรถชมดอกเสยวบานไดตามเสนทางแจซอน-บานปาเหมยง เปนระยะทาง 16 กโลเมตร

ตนดอกเสยวเปนไมยนตน ทงดอกและใบคลายตนชงโคแตมสขาวอมชมพ จงเรยกวาเสยวขาว ตน



เสยวเหลานขนเองตามธรรมชาต แทรกกบพรรณไมปาชนดอน พบเหนไดทวไปในปาผนนแตจะพบ

มากบรเวณน ชวงทดอกเสยวผลบาน จงเหนสขาวอมชมพไปทงปากลายเปนทศนยภาพทสวยงาม

ปจจบนมการสงเสรมใหเปนเทศกาลชมดอกเสยวบาน ในชวงเดอนกมภาพนธของ

ทกป จะมนกทองเทยวเขาไปชมความงดงามของดอกเสยวทบานพรอมกนกลายเปนจดดงดด

สาหรบนกทองเทยวไทยในชวงเวลาดงกลาว

กลมนกทองเทยวทเหมาะสม เหมาะสมกบนกทองเทยวทกประเภท นยมในกลมนกทองเทยวไทย

ในชวงเทศกาล

ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม ประมาณเดอนกมภาพนธ ขนอยกบสภาพอากาศทสงผลตอ

ตนเสยว ซงจะมการประกาศชวงเทศกาลในแตละป

กจกรรมในแหลงทองเทยว ชมทศนยภาพของดอกเสยวบานพรอมสมผสบรรยากาศฤดหนาว

ระยะทางจากหมบานปาเหมยง บรเวณตงแตกอนถงทางเขาหมบาน 1 กโลเมตร ตามถนน 2 ขางทาง



3.1 การเกบเหมยง /หมกเหมยง



ขอมลทวไป ประชากรสวนใหญในหมบานประกอบอาชพทาไรเหมยง กาแฟ โดยจะเกบเหมยง

ทงหมด 8 เดอน (พฤษภาคม-ธนวาคม) และเตรยมตอกอกประมาณ 3-4 เดอน (มกราคม-

มนาคม)

กลมนกทองเทยวทเหมาะสม ทกประเภท ยกเวนผทเปนภมแพ

ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม ตลอดป แตสวนใหญเขามาเทยวในฤดหนาว

กจกรรมในแหลงทองเทยว กจกรรมเรยนรรวมกบโฮมสเตยในการเกบใบเหมยง และหมกเหมยง

ระยะทางจากหมบานปาเหมยง สถานทอยบรเวณรอบ ๆ หมบาน ขนอยกบไรของโฮมสเตยนน

4. การบรหารจดการตาบลผาบอง อ. เมอง จ. แมฮองสอน

ผาบองเปนชมชนขนาดใหญ เนองจากเปนตาบลทมขนาดใหญทประกอบดวย 12

หมบาน และมความหลากหลายทางวฒนธรรม โดยสวนใหญเปนไทใหญ กะเหรยง ซงตรงนเปน

ทงจดเดนและดอยในเวลาเดยวกน

จดเดน

• มความหลากหลายทางวฒนธรรมเปนทนชนเลศของการทองเทยว ไมวาจะเปน

วฒนธรรมไทใหญ ขาวเขา ลวนแตมเอกลกษณทโดดเดน ทสะทอนออกมาทาง

สถาปตยกรรม อาหารการกน เครองแตงกาย และวถชวตแบบชนเผา

• ชมชนมแหลงทองเทยวทางธรรมชาตทสามารถนามาตอยอดการทองเทยว ไดอก เชน

นาพรอน จดชมวว ลองแกง ตกปลา นาตก

• ชมชนสงปลกสรางทมความโดดเดนทางสถาปตยกรรม เชน บานทรงไทใหญ วด เปน

ตน ซงทงหมดนมอยในผาบอง

• ชมชนมตนทนการทองเทยวเดมทด คอ เปนชมชนกะเหรยงคอยาว

• มหนวยงานทงภาครฐและเอกชนอยในพนท ไดแก โครงการพระราชดาร และม

โรงแรม รสอรท คอยบรการนกทองเทยว ซงเปนปจจยสนบสนนการทองเทยวไดอก

ทางหนง

จดดอย

• เนองจากผาบองเปนชมชนเดยวใน 4 จงหวดภาคเหนอทเปนตาบลทมขนาดใหญ และม

ชมชนทประกอบดวยหลายเชอชาตทาใหมวถชวตทแตกตางกน มวธการทางาน และ

มมมองทตางกน ทาใหการทางานเปนกลมนนคอนขางจะยากพอสมควร เพราะดวย

ความทเปนชนเผา และเคยไดรบการชวยเหลอจากหนวยงานของรฐอยเสมอ และ

กจกรรมตางๆ ททาในพนท ชมชนเหนวา จะตองมลกษณะท จบตองได เชน เงน

งบประมาณ การสรางศนย การอบรมอาชพ การใหกเงนทนสวสดการ เปนตน ทาให



ชมชนมความคาดหวงทเปนรปธรรมและจบตองไดทนท ซงไมสอดคลองกบวตถประสงค

ของโครงการนเทาใดนก

• ชมชนมทาเลทตงในจงหวดทอยไกล ทาใหการเดนทางจากเมองใหญลาบาก จาก

ปญหาทางสภาพภมอากาศ เชน จากเชยงใหมหรอกรงเทพฯ โดยเฉพาะอยางยงในฤด

หนาวจะมหมอกมาก หรอปญหาจากมลภาวะทางสงแวดลอม ไดแก ชวงทมไฟปา

เครองบนโดยสารไมสามารถใหบรการได หรอปญหาดานการคมนาคมทางบก ซงหาก

เดนทางโดยรถโดยสารกจะใชเวลานาน และถนนมลกษณะทคดโคงอนตราย เปนตน


กลมนกทองเทยวนนควรจะเปนนกทองเทยวเฉพาะกลมทงชาวไทยและชาว

ตางประเทศ ทมกาลงการจาย (Niche Market) โดยอาศยความโดดเดนทางวฒนธรรม ทงน

สามารถปรบเปลยนจดดอยทมไปเปนจดขายไดเชนกน

รปแบบการบรหารจดการ การเรมตนโครงการนน กานนจะเปนผประสานงานกบ

ผใหญบาน โดยรวมกน 3 หมบาน คอหมท 1 มทรพยากรคอ อาหาร นาพรอน หม 2 มผาทอ

โฮมสเตย ขาวกลอง หม 12 มจดชมวว ของทระลก การจกสาน การทางานขนตนมปญหาการ

สอสารเนองจากหมทเปนไทใหญ สวนหม 2 เปนกะเหรยง บวกกบการมองภาพโครงการเปนแบบ

แยกสวน ไมเหนเปนรปเดยวกน อกทงวถชวตทตางกน แตกเพมการสอสาร และการพบปะพดคย

บอยครงขน

นอกจากนความรวมมอภายในชมชนในดานอนทตองรบผดชอบรวมกนมนอย เชน

สหกรณ การรวมกลมอาชพ(สวนใหญจะอยภายในหมบาน มากกวาตาบล) และความไมตอเนอง

ของโครงการบางโครงการ ทาใหชมชนไมมความเชอมนในการทางานของหนวยงานภายนอก

ฉะนนความไวใจ และศรทธา เปนฐานการพฒนาชมชนแหงน ซงมความพรอมในทรพยากรอยแลว


การสารวจแหลงทรพยากรการทองเทยว ตาบลผาบอง จ.แมฮองสอน

ตาบลผาบอง 0 เปนตาบลในเขตการปกครองของอาเภอเมอง ซงประกอบดวย

12 หมบานไดแก หมท 1 บานผาบอง, หมท 2 บานปาป, หมท 3 บานหวยเดอ, หมท 4 บานแม

สะกด, หมท 5 บานทาโปงแดง, หมท 6 บานหวยโปงกาน, หมท 7 บานหวยแกว, หมท 8 บาน

ขนหวยเดอ, หมท 9 บานหวยนาสอม, หมท 10 บานหวนาแมสะกด, หมท 11 บานมอนตะแลง,

หมท 12 บานผาบองเหนอ ตาบลผาบองโดดเดนดวยความหลากหลายทางชาตพนธ เชน

ไทยใหญ กะเหรยง ทาใหมอตลกษณแสดงถงวถชวต วฒนธรรมทเปนแหลงเรยนรทแตกตาง

รวมถงทรพยากรธรรมชาตทมอยหลากหลายทงนาพรอน หมบานชาวเขา จดชมวว เปนตน




1. เครองบน การเดนทางจากทาอากาศยานเชยงใหม สแมฮองสอน ปจจบนมสายการบนทา

การบนทกวน

2. ทางรถยนต ผานทางหลวงหมายเลข 108 แมฮองสอน – แมสะเรยง



1.1 นาตกผาบอง

ขอมลทวไป ตงอยในเขต อทยานแหงชาตนาตกแมสรนทร มชอเรยกอกอยางหนงวา นาตกดาขอน

เปนนาตกทไหลลงมาจากหวยดาขอน ซงเปนหนาผาสงชนเปนชนๆ ลดหลนลงมาถง 3 ชน มความ

สงประมาณ 40 เมตร และดานซายของนาตกนยงแยกเปนนาตกเลกๆ


ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม ตลอดป แตปจจบนในฤดรอนไมมนา หรอปรมาณนานอยมาก

กจกรรมในแหลงทองเทยว ชมนาตกและสามารถลงเลนนาได

ระยะทาง ระยะหางจากจงหวดแมฮองสอนประมาณ 12 กโลเมตร หรอจาก ต.ผาบอง ประมาณ

3 กโลเมตร จอดรถหนาหนวยพทกษอทยานถงตวนาตกไดเลย

1.2 นาพรอนผาบอง

ขอมลทวไป มพนทประมาณ 4 ไร เปนบอนารอนทมแรกามะถนเจออย อณหภมความรอนไม

สงมาก เพยงตมไขสก นาพรอนแหงนชาวบานเรยกวา “โปงนาไหม” ตงแตโบราณเปนเพยงบอนา

รอนผดออกมาจากพนดนเปนจด ๆ ในสมยจอมพล ป. พบลสงครามเปนนายกรฐมนตรไดมาเยยม

จงหวดแมฮองสอนและบอนารอน พรอมทานผหญงละเอยด พบลสงคราม จงไดทาบอซเมนตไว

1 บอและรกษาไวจนถงปจจบน ตอมาไดรบงบประมาณจากรฐบาลในการพฒนาจนกระทงเปน

แหลงแชนารอนดงในปจจบน

กลมนกทองเทยวทเหมาะสม เหมาะสาหรบนกทองเทยวทกประเภท ผทมอาการปวยควรแจงให

พนกงานทราบ

ระยะเวลาการทองเทยวทเหมาะสม ตลอดป เปนทนยมในชวงฤดหนาว

กจกรรมในแหลงทองเทยว ตมไข อาบนาแร กางเตนท นวดแผนไทย

ระยะทาง ทางหลวงหมายเลข 108 แมฮองสอน – แมสะเรยง จากอ.เมอง เขาสตาบลผาบอง

ประมาณ 6 กโลเมตร ตดถนนทางซายมอ



1.3 จดชมววผาบอง กม .249

ขอมลทวไป จดชมววทวทศนแบบ 180 องศา ชมสญลกษณทมาของชอ “ผาบอง” มลกษณะเปน

ชองเขา และมองเหนทศนยภาพของเขอนนาลนเบองลาง ภเขาลกษณะแปลกตา และบรรยากาศ

เยนสบาย ลมพดตลอดป หลงภเขามหมบานไมโครเวฟตงอย



กจกรรมในแหลงทองเทยว ชมววทวทศน มบรการศาลานงพก รานกาแฟ

ระยะทางจากหมบานแมกาปอง หางจากนาพรอนผาบองประมาณ 4 กโลเมตร (เสนทางไปแมลา

นอย) ทางเนนเขา สงชนเปนบางชวงแตสภาพถนนคอนกรต 2 เลน เดนทางสะดวก


2.1 วดผาบองเหนอ

ขอมลทวไป เดมทบานผาบองเปนเพยงชมชนเลก ๆ มเพยงผนาหมบานโดยชาวบานเลอกกนขนมา

เปนหวหนา เมอป จ.ศ.1236 ตรงกบ พ.ศ. 2418 มผนาชอ “อกถาง” พรอมชาวบานเหนพอง

กนวา บานผาบองไมมวดจงรวมแรงรวมใจสรางวดขนมาทางทศเหนอของหมบาน เดมชอวา “จอง

ผาบอง” โดยมครซงเปนพระภกษ ชอ “พระอหวาโส” เปนเจาอาวาสรปแรก และเปนครสอน

หนงสอไทยใหญในขณะนนซงยงไมมโรงเรยน

ตอมาเมอ จ.ศ.1242 ตรงกบ พ.ศ.2524 ไดมชาวบานชอ “พะกามน” และ “คา

ปฮอยเลก(เหลก)” มศรทธาจะสรางพระพทธรปไวเปนทเคารพสกการะถวายไวทวดผาบองเหนอ

จงไดสรางไว 2 องค (ปจจบนคอ นบจากทศใตคอองคท 2 และ องคท 4 ดานทศเหนอ) โดยม

หลกฐานภาษาพมาเขยนไวทปะหลาง (ฐานพระ) มชอผสราง วนเดอนปทสรางตดไว และใน พ.ศ.

1244 หรอ พ.ศ.2426 อกถางไดสรางอก 1 องค คอองคใหญสด ตอมาป จ.ศ.1250 หรอ

พ.ศ.2432 ลงจองนอยหนม พรอมลกหลานไดสรางอก 1 องค เปนองคเลกสดดานทศใตบนวด

ในขณะนมทงหมด 4 องคทสรางตามแบบโบราณ



ปพ.ศ.2440 อกถางไดนาชาวบานสรางพระเจดยขนดานทศใตเปนเจดยองคแรก

ของบานผาบอง สวนองคทศเหนอสรางโดยพอเฒาคองปาง โดยสรปแลวดผาบองเหนอ มอาย

จนถง ป พ.ศ.2555 ได 137 ป

กลมนกทองเทยวทเหมาะสม นกทองเทยวทกประเภท


กจกรรมในแหลงทองเทยว ทาบญ ไหวพระ พธกรรมทางศาสนา


3.1 หมบานกะเหรยงคอยาวบานหวยเสอเฒา

ขอมลทวไป กระเหรยงคอยาว มชอเรยกหลายชอ ไดแก กะยน และปาดอง เดมทเปนชาวเขาเผา

หนงทอาศยอยในประเทศพมา บรเวณทราบสงตอนเหนอของแมนาสาละวน เนองจากตอนนนเกด

การสรบบอยครง จงไดอพยพจากประเทศพมาและมาอาศยอยในประเทศไทย หมบานกะเหรยง

คอยาวในจงหวดแมฮองสอนมดวยกน 3 แหง คอ บานนาเพยงดน บานในสอย และบานหวยเสอ

เฒา ชาวปาดองยงชพดวยการเกษตรกรรม ปลกขาว ใบชา ยาสบสวนใหญจะนบถอ ศาสนาพทธ

กบถอผ หญงสาวชาวปาดองจะสวมหวงทองเหลองทคอและแขนขา

หมบานหวยเสอเฒา ตงอยทตาบลผาบอง อาเภอเมอง จงหวดแมฮองสอน หางจากตว

เมองประมาณ 6 กโลเมตร มลกษณะเปนธรรมชาต โดยรอบจะเปนปาไมรมรน ทางเขาของบาน

หวยเสอเฒาจะผานฝายทดนาทมนาลนหลายฝาย ภายในหมบานมสถานทจาหนายของทระลก

ใหกบนกทองเทยว โดยมากจะเปนผาทอ กาไรเงน สรอยคอ เครองประดบของชนเผากระเหรยงคอ

ยาวในแบบตางๆ ซดเพลงทขบรองโดยชาวกระเหรยงคอยาว นอกจากนยงมสนคาทรบจากทอนมา

ขาย เชน เสอผาแบบตางๆ ผาคลมเตยง กระเปา ทเสยบปากกา ตกตาชาวเขาเผาตางๆ เปนตน

สงทนาสนใจ คอ การแตงกายของกะเหรยงคอยาว ทจงหวดแมฮองสอน



• การแตงกายของผชายในปจจบนไมแตกตางไปจากผชายไทยในจงหวดแมฮองสอน แตในชวง

เทศกาล เชน งานกะควาง ชายหนมทเขารวมเตนรอบเสากะควาง จะใสกางเกงขากวย

เสอเชตแขนยาวสขาวโพกดวยผาสแดง

• การแตงกายของผหญง จะใสเสอทรงกระสอบสขาวคอวตวยาวถงสะโพก และผาถงสนแค

เขาสดาทรงกระสอบ ทนองใสหวงทองเหลอง ใตเขาจะพนผาตงแตใตหวงทองเหลองถงขอ

เทา ทขอมอจะใสกาไลอลมเนยมประมาณ 6-7 อน ถาเปนเดกจะใส 3 อน สวนทรงผม

ไวผมหนามา ดานหลงเกลาเปนมวยไวหรอโพกผาทมสสน เดกๆ มกจะตดผมสน ทคอก

สวมแคหวงทองเหลองและผาสใตคางกนการเสยดส

• การใสหวงคอทองเหลองของสาวกะเหรยงคอยาว จะเรมตงแตมอายได 5-9 ป โดยเขา

พธใสหวงคอทองเหลอง มหมอผประจาเผาใสให กอนใสจะใชกระดกไกทานายหาฤกษ

ยามทดทสด แตเดมนนเลากนวาผหญงทจะสวมหวงทองเหลองจะตองเปนหญงทเกดวน

พธตรงกบวนเพญเทานน และจะตองเปนหญงกะยนทแทจรงไมใชผสมกบเผาอน ถาไม

ยอมสวมหวงจะถกขบออกจากเผาทนทไมใหความชวยเหลอหรอตดขาดจากเผา ผหญง

บางคนจะอบอาย

• การสวมหวงทองเหลองทคอและแขนขาจะเพมจานวนหวงมากขนเมอมอายเพมขน การ

สวมหวงคาคอไวตลอดเวลา หวงจะดนใหคอดยาวกวาปกต แตเคยมการพสจนในวงการ

แพทย โดยการเอกซเรยไดผลออกมาวา ความจรงแลวคอปาดองจะไมยาวขนกวาคน

ธรรมดา กระดกคอยงคงเทาเดม แตหวงจะ ไปกดกระดกชวงไหลใหลตาลงไป จนดวาคอ

ยาวกวาปกต



กจกรรมในแหลงทองเทยว ชมวถชวตของกระเหรยงคอยาว เลอกซอของทระลก ผาทอดวย

มอของชาวกระเหรยงคอยาว ตกตาชาวเขาเผาตางๆ



4.1 โครงการศลปาชพหวยเดอ

ขอมลทวไป โครงการศลปาชพหวยเดอ เปนสวนหนงของโครงการพฒนาตามพระราชดาร

ซงสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ทรงมพระมหากรณาธคณตอพสกนกรในจงหวด

แมฮองสอน โดยเมอวนท ๑๖ กมภาพนธ ๒๕๒๓ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว สมเดจพระนาง

เจาฯ พระบรมราชนนาถ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร และสมเดจพระเจา



ลกยาเธอเจาฟาจฬาภรวลยลกษณ อครราชกมาร ไดเสดจฯ ทรงเยยมราษฎรจงหวดแมฮองสอน

ณ ศนยบรการและพฒนาลมนาปาย ในครงนนสมเดจพระนางเจาฯ สมเดจพระนางเจาฯ

พระบรมราชนนาถ ไดทอดพระเนตรความเปนอยของราษฎรบานหวยเดอ หมท 3 ตาบลผาบอง

ซงมฐานะยากจน ทรงมพระราชประสงคใหราษฎร มงานศลปาชพพเศษเปนอาชพเสรมเพอเพม

รายได จงมพระราชเสาวนยใหหนวยงานทเกยวของเขาไปดาเนนการสงเสรมศลปาชพพเศษแผนก

หมอนไหม



กจกรรมในแหลงทองเทยว ผลตภณฑแปรรปจากหมอนไหม

4.2 กลมทอผาบานปาป

ขอมลทวไป ชอ “ปาป” นน สนนษฐานกนวา เมอตอนทชาวบานชดแรกเขามาตงรกรากทน สภาพ

ภมประเทศดงเดมมตนพลขนไปทว ปาพลจงถกเรยกเพยนเสยงไปตามสาเนยงชาวเหนอวา “ปาป”

ไปในทสด ชาวบานสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยมงานหตถกรรมทอผาพนเมองเปน

อาชพเสรม ชาวบานนบถอทงศาสนาพทธและศาสนาครสต จดเดนของหมบานนอกประการหนง

วถชวตทผสมผสานระหวางความเปนชาวไทยใหญและชาวกะเหรยงทอยรวมกนอยางกลมกลน

สาหรบการทอผากะเหรยง (ตากยะ) นน สนนษฐานกนวาการทอผาเขามาสบาน

ปาป โดยชาวกะเหรยงชดแรกๆทอพยพเขามาทามาหากนแถบนสมยเมอราว 50-60 ปทแลวการ

ทอผาของชาวปาปจะเปนการนาทรพยากรจากธรรมชาต ทงเปลอกไม ใบไม ผลไม มายอมสผา

ไมวาจะเปน ใบสะหมอยอมใหสนาตาลออน ลกสะหมอยอมใหสเทาเขม สนาเงนจากใบหอม สเทา

จากลกมะขามปอม เปลอกเพกาผสมใบถวยอมใหสเขยวออน สโอรสจากเปลอกเงาะปา สชมพ

จากเปลอกตนมะขาม สเลอดหมจากเปลอกมงคด และสเหลองจากขมนและเปลอกมะมวง รวมถง

นาสจากธรรมชาตมาถายทอดลงบนลายผา



นอกจากนตาบลผาบองยงมกลมผลตภณฑขนาดเลก เชน กลมถวเหลอง ชาใบ

หมอน ไวนมะเมา นามะขามปอม โครงการผลตนาออยอนทรย หมวกจกรสาน กลมอาชพปาน

ซอยทาโปงแดง(ลายฉล) เปนตน

3. ผลสารวจปจจยทมอทธพลตอนกทองเทยวในการทองเทยวเชงสขภาพ

สวนท 1 ขอมลทวไป

การสารวจปจจยทมอทธพลตอนกทองเทยวในการทองเทยวเชงสขภาพโดยชมชน

ไดสารวจกลมตวอยางทเปนนกทองเทยว 3 กลม โดย นกทองเทยวกลมท 1 นกทองเทยว

ชาวตางชาต เปนเพศชายรอยละ 54.5 และเพศหญงรอยละ 45.5 นกทองเทยวกลมท 2

นกทองเทยวชาวจนและญปน เปนเพศหญงรอยละ 71 และเพศชายรอยละ 29 และกลมท 3

นกทองเทยวจากหนวยราชการ เปนเพศชายรอยละ 60 และเพศหญงรอยละ 40 และพบวาโดย

สวนใหญของกลมตวอยางเปนเพศชาย อายของนกทองเทยวทง 3 กลมตวอยางอยระหวาง 26-

40 ป โดยกลมนกทองเทยวชาวตางชาตมระยะเวลาทองเทยวภาคเหนอยระหวาง 2-3 วน สวน

ใหญมสถานภาพโสดและมวตถประสงคของการเดนทางเพอการพกผอนวนหยด ในขณะท

นกทองเทยวชาวจนและญปนมระยะเวลาการทองเทยวทไมเกาะกลมทาใหไมสามารถสรปผลได

ชดเจน โดยจากผลการสารวจพบวาระยะเวลาการทองเทยวมมากกวา 10 วนแตไมถง 1 เดอน

ซงสอดคลองกบสถานภาพโสดและวตถประสงคการทองเทยวของนกทองเทยวชาวจนและญปน

คอเพอการศกษา

สาหรบนกทองเทยวจากหนวยงานราชการมชวงอายกระจายตงแต 26-70 ป และม

เหตผลหลกในการเลอกสถานททองเทยวเพอการศกษาดงานเพราะตองการศกษาเรยนรเรองใหม

ๆ สงดงดดใจในการทศนศกษาในดานของแหลงทองเทยวคอ วถชวตความเปนอย และ กจกรรม

ทองเทยวเกยวกบการสาธตทดลอง สวนนกทองเทยวชาวตางชาตมแรงจงใจในการเลอกทองเทยว

ประเทศไทยเพราะวฒนธรรมและคนไทย ในขณะทนกทองเทยวชาวจนและญปนมแรงจงใจเรอง

ของอตราคาเงนตรา

ชองทางการรบขอมลทสาคญของนกทองเทยวชาวตางชาตและนกทองเทยวชาวญปนคอ

เวบไซด และสาหรบนกทองเทยวกลมหนวยราชการคอ การตดตอประสานงานเองเพอการจดการ

ทองเทยวทศนศกษาดงาน ซงกลาวไดวาการใชเทคโนโลยในการเปนชองทางการสอสารขอมลการ

ทองเทยวเปนทางเลอกทนกทองเทยวใหความสนใจมากเนองจากความสะดวกสบายในการเขาถง

ขอมล และเปรยบเทยบทางเลอกในการเดนทางกบแหลงทองเทยวอน ๆ ได



นกทองเทยวชาวตางชาตใหเหตผลในการเลอกใชบรการดานสขภาพของประเทศไทย

เนองจากตองการทดลองประสบการณใหม โดยมคาใชจายของงบรการสขภาพอยระหวาง 200-

300 บาทตอกจกรรม และราคาโปรแกรมการทองเทยวเชงสขภาพทเหมาะสมอยระหวาง

1000-1500 บาท ในขณะทจากการสารวจพบวานกทองเทยวชาวจนและญปนมเหตผลและ

คาใชจายของบรการสขภาพรวมถงราคาโปรแกรมเหมอนกบนกทองเทยวชาวตางชาต

นอกจากนสาหรบนกทองเทยวจากหนวยงานราชการพบวาคาใชจายทเหมาะสมของบรการ

สขภาพเหมอนกบสองกลมตวอยาง คอ อยระหวาง 200-300 บาทตอกจกรรม แตมความ

แตกตางในดานราคาโปแกรมการทองเทยวเชงสขภาพ ทสวนใหญผลสารวจอยระหวาง 1501-

2000 บาท แตยงพบอยในกลมราคาอน ๆ ทกระจายตวอาจเปนเพราะนกทองเทยวกลมหนวย

ราชการมประสบการณการรบบรการสขภาพหรอโปรแกรมทองเทยวเชงสขภาพมากอนจงทาใหม

การรบรดานราคาทแตกตางกน

สวนท 2 ปจจยทมอทธพลตอการทองเทยวเชงสขภาพโดยชมชน

ปจจยทมอทธพลตอนกทองเทยว

นกทองเทยว

ชาวตางชาต

นกทองเทยว

ชาวจนญปน

หนวย

ราชการ

1. สถานท (Location)

1.1 ความสะดวกของการคมนาคมขนสง (Convenient transportation) 3.98 4.43 4.47

1.2 ระยะเวลาของการเขาถงพนท (Duration of accessibility) 3.36 3.86 4.20

1.3 บรรยากาศภายในชมชน (Atmosphere of local community) 4.36 4.43 4.20

1.4 สงอานวยความสะดวก (Range of facilities) 3.84 3.29 4.27

รวม 3.89 4.00 4.28

2. ทพกโฮมสเตย (Type of accommodation -Home Stay)

2.1 ความสะอาดของทนอนและผาปทนอน (Bed sheet & mattress

cleanliness)

4.25 4.57 4.40

2.2 หองพก/สวนทบรการทนอน (Rooms / Service Places) 3.91 3.14 4.40



2.3 หองนา (Toilet) 4.27 4.14 4.53

รวม 4.14 3.95 4.44

3. แหลงทองเทยวและกจกรรมตามความสนใจ (Attractions)

3.1 นาตก (Waterfalls) 3.59 4.57 3.93

3.2 เดนปา (Trekking) 3.59 3.71 4.13

3.3 การเยยมชมหมบาน (Local village visiting) 3.82 3.71 4.20

3.4 หตถกรรมทองถน (Local handicraft) 3.34 3.43 4.40

3.5 การศกษาชวตและวฒนธรรม (Cultural life) 4.25 4.29 4.13

รวม 3.72 3.94 4.16

4. สมนไพรทองถน (Local Thai herbs)

4.1 คณภาพของวตถดบ (Quality of raw material) 3.73 4.00 4.40

4.2 สรรพคณของสมนไพร (Properties of Thai herbs) 3.52 3.29 4.27

4.3 มาตรฐานในการผลต (Standard of production) 3.45 3.57 4.47

4.4 สมนไพรใชภายนอก (Herbs for external use) 3.34 3.29 4.53

4.5 สมนไพรใชภายใน (Herbs for internal use) 3.20 3.14 4.60

รวม 3.45 3.46 4.45

5. กจกรรมการดแลสขภาพดวยสมนไพร

(Health care activities by Thai herbs)

5.1 การนวดเทา (Foot massage) 3.77 4.43 4.47

5.2 การนวดไทย (Thai massage) 4.32 3.86 4.40

5.3 การประคบสมนไพร (Herbal Compress) 3.11 3.00 4.40

5.4 การอบสมนไพร (Herbal Stream) 3.02 2.71 4.33



5.5 การบาบดดวยโภชนาการอาหารทองถน

(Local Nutrition Therapy (Food Therapy) in Home Stay)

2.95 2.57 4.33

5.6 การออกกาลงกาย (Physical exercise) 3.41 3.86 4.33

5.7การดแลรกษาใบหนาและรางกาย (facial & body treatment) 3.77 3.00 4.33

รวม 3.48 3.35 4.37

6. กระบวนการบรการ (Operation / Process)

6.1 มาตรฐานการบรการ (Acknowledged Standardization) 3.61 4.14 4.27

6.2 กระบวนการทเปนระบบ (Systematic Process) 3.57 4.00 4.20

6.3 การบรการทรวดเรว คลองตว (Prompt service) 3.93 3.71 4.27

6.4 ความนาเชอถอของการบรการ (Reliability of service) 4.05 4.29 4.27

6.5 ระยะเวลาของการบรการ (Duration of service) 3.77 3.86 4.13

รวม 3.79 4.00 4.23

7. ผลลพธของกจกรรมเชงสขภาพ

(Result of activities with health concerns)

7.1 บรรเทาความตงเครยด (Stress and tension relief) 4.32 3.86 4.33

7.2 บรรเทาความเมอยลาและความนาเบอ (Joint stuffiness & fatigue

relief)

3.84 3.71 4.33

7.3 รกษาความเจบปวยทางกายภาพ (Physical illness treatment) 3.02 3.71 4.60

7.4ดแลสขภาพทวไป (General physical health care) 3.43 4.00 4.27

7.5ปญหาทางผวหนง หรอ การรกษาโรคผวหนง (Skin problem or

skin disease treatment)

2.70 3.86 4.20

7.6 โภชนาการอาหาร (Food Nutrition) 3.27 3.14 4.47

7.7 ความสบายใจ (Peace of mind) 3.75 3.43 4.67



รวม 3.48 3.67 4.41

8. คนในทองถน (Local People)

8.1 ทศนคตการบรการ (Service Attitude) 4.43 4.71 4.53

8.2 ความออนนอม สภาพ และมารยาท (Courtesy, politeness &

manners)

4.52 4.43 4.40

8.3 การสอสารภาษาตางประเทศ (Communicate in foreign

language)

4.05 4.14 4.20

รวม 4.33 4.43 4.38

ปจจยทมอทธพลตอนกทองเทยวในการทองเทยวเชงสขภาพโดยชมชนของ 3 กลม

ตวอยาง คอ กลมท 1 นกทองเทยวชาวตางชาต กลมท 2 นกทองเทยวชาวจนและญปน และ

กลมท 3 นกทองเทยวจากหนวยงานราชการ โดยแบงเปน 8 ดาน คอ 1) ดานสถานท 2)ดานท

พกโฮมสเตย 3)แหลงทองเทยวและกจกรรมตามความสนใจ 4)สมนไพรทองถน 5) กจกรรมการ

ดแลสขภาพดวยสมนไพร 6) กระบวนการบรการ 7)ผลลพธของกจกรรมเชงสขภาพ และ 8) คน

ในทองถน

ปจจยทมอทธพลตอนกทองเทยวในการทองเทยวเชงสขภาพโดยชมชน ปจจยดานสถานท

นกทองเทยวกลมท 1 นกทองเทยวชาวตางใหความสนใจดานบรรยากาศในชมชนมากทสด

(คาเฉลย 4.36) นกทองเทยวกลมท 2 นกทองเทยวชาวจนและญปนใหความสนใจดานความ

สะดวกของการคมนาคมขนสงและบรรยากาศภายในชมชนมากทสด (คาเฉลย 4.43)

นกทองเทยวกลมท 3 นกทองเทยวหนวยงานราชการใหความสนใจดานความสะดวกของการ

คมนาคมขนสงมากทสด (คาเฉลย 4.47) ซงจากคาเฉลยพบวา นกทองเทยวกลมท 1 และ กลม

ท 2 มปจจยทมอทธพลดานบรรยากาศภายในชมชนมากทสดเหมอนกน และ นกทองเทยวกลมท

2 และ 3 มปจจยทอทธพลดานความสะดวกของการคมนาคมขนสงเหมอนกน

ปจจยดานทพกโฮมสเตย นกทองเทยวกลมท 1 ใหความสนใจดานหองนามากทสด

(คาเฉลย 4.27) นกทองเทยวกลมท 2 ใหความสนใจดานความสะอาดของทนอนและผาปทนอน

มากทสด (คาเฉลย 4.57) นกทองเทยวกลมท 3 นกทองเทยวหนวยงานราชการใหความสนใจ



ดานหองนามากทสด (คาเฉลย 4.53) ซงพบวานกทองเทยวสวนใหญใหความสนใจในดานของ

สขอนามยและความสะอาดของหองนาและสถานทนอนคางคน

ปจจยดานแหลงทองเทยวและกจกรรมตามความสนใจ พบวานกทองเทยวกลมท 1

นกทองเทยวชาวตางชาตใหความสนใจดานการศกษาชวตและวฒนธรรมมากทสด (คาเฉลย

4.25) นกทองเทยวกลมท 2 นกทองเทยวชาวจนและญปนใหความสนใจดานแหลงทองเทยว

ประเภทนาตกมากทสด (คาเฉลย 4.57) นกทองเทยวกลมท 3 นกทองเทยวหนวยราชการให

ความสนใจดานหตถกรรมทองถนมากทสด จากคาเฉลยของกลมตวอยางพบวานกทองเทยวแต

ละกลมมความสนใจในแหลงทองเทยวและกจกรรมแตกตางกน ซงอาจมาจากความแตกตางของ

สงคม วฒนธรรม และสงแวดลอมของนกทองเทยวแตละกลม ซงตรงกบ McIntosh ทกลาววา การ

ทองเทยวเปนการเดนทางเพอเปลยนบรรยากาศและสงแวดลอม โดยมแรงกระตนจากความ

ตองการในดานกายภาพ ดานวฒนธรรม ดานปฏสมพนธ และดานสถานะหรอเกยรตคณ(อางถง

ใน สวฒน จธากรณ และจรญญา เจรญสขใส, หนา 71) ซงหมายถงนกทองเทยวมกเสาะหา

สถานทพกผอนทแตกตางจากสงแวดลอมทตนเองอาศยอย ดงนน นกทองเทยวจงเลอกสถานท

ทองเทยวทตนเองไมเคยไดรบประสบการณมากอน หรอเคยสมผสมาบางแตยงคงซงความ

แตกตางในบางปจจยอย

ปจจยดานความสนใจสมนไพรทองถน พบวานกทองเทยวกลมท 1 นกทองเทยว

ชาวตางชาต และนกทองเทยวกลมท 2 นกทองเทยวชาวจนและญปนใหความสนใจดานคณภาพ

วตถดบมากทสด (คาเฉลย 3.73 และ 4.00 ตามลาดบ) นกทองเทยวกลมท 3 นกทองเทยว

หนวยราชการใหความสนใจดานสมนไพรใชภายในมากทสด (คาเฉลย4.60) จากการวจยตลาด

การทองเทยวขององคการทองเทยวโลก (WTO) พบวาปจจบนกระแสความนยมของนกทองเทยว

ไดเปลยนแปลงจากเดม นกทองเทยวในปจจบนและอนาคตจะมความสนใจในเรองของ 3S ท

แตกตางจาก Sea Sand Sun เปน Security (ความปลอดภย) Sanitation (สขอนามย) และ

Satisfaction (ความพงพอใจ) ดงนน นกทองเทยวชาวตางชาตและจนญปน จงใสใจในเรองของ

คณภาพวตถดบทเปนสมนไพรวามความปลอดภยและสขอนามยดานตาง ๆ เพอความมนใจในการ

ทดลองสนคาและประสบการณ

ปจจยดานกจกรรมการดแลสขภาพดวยสมนไพร พบวานกทองเทยวกลมท 1

นกทองเทยวชาวตางชาต มความสนใจกจกรรมการนวดไทยมากทสด (คาเฉลย 4.32)



นกทองเทยวกลมท 2 นกทองเทยวชาวจนและญปน และ นกทองเทยวกลมท 3 นกทองเทยว

หนวยงานราชการ มความสนใจกจกรรมการนวดเทามากทสด (คาเฉลย 4.43 และ 4.47

ตามลาดบ) โดยพบวากจกรรมดแลสขภาพทกลมตวอยางเลอกสวนใหญเปนกจกรรมท

นกทองเทยวรจกหรอเคยมประสบการณมากอน

ปจจยดานกระบวนการบรการพบวา นกทองเทยวกลมท 1 นกทองเทยวชาวตางชาต ม

ปจจยดานความนาเชอถอของการบรการมากทสด (คาเฉลย 4.05) ซงเปนปจจยดานเดยวกบ

กลมท 2 นกทองเทยวชาวจนและญปน (คาเฉลย 4.29) และ นกทองเทยวกลมท 3

นกทองเทยวหนวยงานราชการ (คาเฉลย 4.27) ทง 3 กลมตวอยางใหความสาคญของ

กระบวนการบรการดานความนาเชอถอของการบรการ ฉลองศร พมลสมพงษ (อางใน สทธพร วน

เต,2551) ไดกลาวถงเกณฑการพจารณาคณภาพบรการ สวนหนงคอเรองความเชอถอได

(Creditability) และความไววางใจ (Reliability) ลกคาจะเกดความไววางใจ เมอไดรบบรการอยาง

ถกตองสมาเสมอ และเทาเทยมกนกบลกคารายอน กจะเกดความจงรกภกดตอสนคาบรการ

ปจจยดานผลลพธของกจกรรมเชงสขภาพ พบวานกทองเทยวกลมท 1 นกทองเทยว

ชาวตางชาต ใหความสนใจในผลลพธของกจกรรมเชงสขภาพทสามารถบรรเทาความตงเครยด

มากทสด (คาเฉลย 4.32) นกทองเทยวกลมท 2 นกทองเทยวชาวจนและญปนใหความสนใจใน

ผลลพธในการดแลสขภาพทวไป (คาเฉลย 4.00) นกทองเทยวกลมท 3 นกทองเทยวหนวย

ราชการใหความสนใจของกจกรรมเชงสขภาพทกอใหเกดความสบายใจ (คาเฉลย4.67) ซงพบวา

สวนใหญเปนผลลพธในการบรรเทาอาการทางสขภาพดานจตใจและการดแลสขภาพทวไป

ภายนอก เนนทการบรรเทาอาการมากกวาการรกษาทางการแพทย โดยนกทองเทยวกลมการ

ทองเทยวเชงสขภาพมวตถประสงคในการดแลสขภาพหรอใชบรการสขภาพในขณะทากจกรรม

ทองเทยวอน ๆ ซงมความหมายตรงกบ Wellness Tourism หรอ Health Promotion Tourism

ปจจยเกยวกบคนในทองถน พบวา นกทองเทยวกลมท 1 นกทองเทยวชาวตางชาต ให

ความสนใจในปจจยของความออนนอม สภาพและมารยาทมากทสด (คาเฉลย 4.52)

นกทองเทยวกลมท 2 นกทองเทยวชาวจนและญปน และ กลมท 3 นกทองเทยวหนวยราชการ ให

ความสนใจปจจยดานทศนคตการบรการเหมอนกน (คาเฉลย4.71 และ 4.53 ตามลาดบ) ซง

ตรงกบ แนวคดดานสวนผสมทางการตลาดบรการ ของ Philip Kotler (1999) เรองของบคคล

(People) บคคลทมสวนรวมในกระบวนการบรการ ซงบคคลถอเปนองคประกอบทอยใน

กระบวนการผลตงานบรการ และ ในดานการทองเทยวบคลากรหมายความรวมไปถงประชาชนใน



พนททเขามามสวนรวมในการสนบสนนการทองเทยวของชมชนอกดวย (สมควร กวยะ, 2547,

หนา 210; Lumsdon, 1997, pp. 70, 77)

กลมท 4 ผประกอบการนาเทยว

จากการสมภาษณผประกอบการนาเทยว สามารถสรปประเดนของขอคดเหนในการ

พฒนาการทองเทยวเชงสขภาพโดยชมชนได 3 ดานดงน

1. เรองความปลอดภย

• การแจงขอมลใหนกทองเทยวทราบกอนลวงหนากอนทองเทยวเพอใหนกทองเทยวได

เตรยมตวและอปกรณตาง ๆ ทจาเปน โดยมการเตรยมความพรอมและชแจง (Brief) กอน

ออกเดนทางทกครง เพอใหนกทองเทยวเตรยมการเตรยมใจ กบแหลงทองเทยวทกาลงจะ

ไปเยอน

• ควรมปายแนะนาหรอสญลกษณในถาพนท ๆ มจดเลยง เชนนาตก เพอปองกนอนตรายท

อาจเกดขน

• จดสถานทเกบสมภาระทมดชดปลอดภยใหนกทองเทยวระหวางทองเทยวในชมชน เชน ต

ทมกญแจปดในบานพกโฮมสเตย

2. สขอนามยและความสะอาด

• นกทองเทยวจะเนนในเรองของความสะอาดของอปกรณประกอบอาหาร แตประเภท

อาหารนนนกทองเทยวสามารถทานอาหารทองถนได เพราะการทองเทยวในชมชนเพราะ

ตองการเรยนรประสบการณใหมเปนทนเดมอยแลว

• นกทองเทยวใหความสาคญกบความสะอาดของหองนาของชมชน/โฮมสเตย

3. ความพงพอใจในการทองเทยว

• ชแจงขอบงคบของการทากจกรรมของชมชน

• การเปลยน Theme ตามฤดกาล ตองมการบอกใหทราบวา กจกรรม อาหาร ในแตละชวง

ฤดกาลมอะไร หรอ ชวงไหนทงดกจกรรมบางประเภทเพอไมใหนกทองเทยวเสยความรสก

• หลกเลยงเสนทางทมนกทองเทยวมาก หรอแหลงทองเทยวทคนไปเยอนจานวนมาก ควรม

การจากดจานวนนกทองเทยว



• การขายของทระลกควรจดเปนสดสวนในชมชน หรอจดเปนรถรอขายเปนจดตามเสนทาง

หรอทางเขาสถานทเดนปา หรอชมชน การหาบเรขายแบบเดนตามนกทองเทยวเปนสงไม

ควรกระทา

• ราคาโปรแกรมทองเทยว 2 วน 1 คน ไมควรเกน 3,000 บาท หรอเหมาะสมกบคณภาพ

สนคาคณภาพของการทองเทยวตอคมกบราคาทจายไป

• การจดแบบโปรแกรมสาเรจรป (Package) เปนการอานวยความสะดวกแกลกคาทมาเปน

กลม แตถามาแบบ F.I.T (กลมยอย) ตองเปนโปรแกรมทมความยดหยนและปรบเปลยนได

• นกทองเทยวชอบการขายความจรง ไมควรอวดอางสรรพคณเกนความจรง เพราะเมอไป

เทยวแลวไมไดตามทคาดหวงจะมการบน รสกเหมอนถกหลอก เกดอคต และนาไปพดตอ

ในทางทไมด รวมถงบางครงไปเลาประสบการณในสอออนไลน ทาใหแหลงทองเทยวนน

ตกอยในภาพลกษณทไมด

หมายเหต สามารถดรายละเอยดตางรางผลสารวจทงหมด และการสมภาษณไดทภาคผนวกทาย

เลม

จากการลงพนทและสอบถามขอมลจากผนาชมชนเกยวกบการเกบขอมลนกทองเทยว

พบวามเพยงชมชนหมบานแมกาปองเทานนทมการบนทกการมาเยอนของนกทองเทยว และ

นกทองเทยวมทงชาวไทยและชาวตางประเทศทตองการเขามาพกอาศยชวคราวเพอพกผอนใน

ระยะเวลาสนๆ สวนชมชนอนๆนนไมปรากฏวามการบนทก จงมการวเคราะหบรบทของชมชนเพอ

หาจดเดนและจดดอยเพอกาหนดเปาหมายการทองเทยวของแตละชมชน รวมถงการเลอก

หลกสตรทเหมาะสมเพออบรมประชาชนในชมชน ซงกาหนดใหมการศกษาหาทรพยากรทางแพทย

แผนไทยของแตละชมชน และกาหนดลกษณะอนๆเพอสงเสรมการทองเทยว เชน ตาบลผาบอง

จงหวดแมฮองสอนนนกาหนดใหมการพฒนาเปนแหลงทองเทยวทมลกษณะเดนทางวฒนธรรม

และธรรมชาต หมบานปาเหมยงเปนแหลงทองเทยวทมลกษณะเดนทางดานธรรมชาต และหมบาน

ทากเปนลกษณะเดนในเรองเศรษฐกจพอเพยง



บทท 5

สรปผลการดาเนนงาน

จากการพฒนาหมบาน โดยใชหลกการของประเทศญปนในการฟนฟและพฒนา

ทนทางสงคมคอ 1) การพฒนาเครอขายของประชาชน 2) การพฒนาศนยกลางการเรยนรรวมกน

และ 3) การมสวนรวมของประชาชน ซงสามารถสรปผลจากทง ๔ ชมชนโดยกระบวนการเกบ

ขอมลดวยการสงเกตอยางมสวนรวม และพบความแตกตางหลงจากการเขาไปทากจกรรมใน

ชมชนจนกระทงจบโครงการ พบการเปลยนแปลงในทางทดและมความคลายคลงกน โดยสรปเปน

ผลรวมของทง ๔ ชมชนดงนคอ

1. การพฒนาเครอขายของประชาชน

โครงการพฒนาฯนมการกาหนดเครอขายของประชาชนอยางเปนรปธรรมมากขน ซง

สงผลดตอการสอสารระหวางคนในชมชนและการประสานงานอยางเปนรปธรรมมากขน

มการกาหนดบทบาทของแตละคนและแตละกลมอยางชดเจน รวมทงสงผลใหมการ

ประสานระหวางกลมตางๆมากขน นอกจากน กจกรรมการอบรมโดยคณาจารยจาก

สาขาวชาจตวทยา คณะมนษยศาสตรนนเปนกจกรรมทสรางความสนกสนานและม

บรรยากาศทรนเรงไมเครงเครยด เปนการละลายพฤตกรรมของคนในชมชน ชวยในการ

ลดความขดแยงในชมชนไดเปนอยางด จากขอสงเกตของทมทปรกษาพบวา ในพนททม

ความขดแยงของบคลากรระดบผนาทองถน ซงเปนความขดแยงทเกดขนมาเปนระยะเวลา

ยาวนน มความขดแยงนอยลง มการเขามารวมกจกรรมและมการพดคยกนมากขน

• ชมชนบานแมกาปอง เปนชมชนทมความพรอมในดานเครอขายของ

ประชาชนมากทสดตงแตกอนการพฒนา มการจดตงคณะกรรมของหมบาน

และมการทากจกรรมอยางเปนรปธรรม ดงนนการพฒนาเครอขายของ

ประชาชนของโครงการฯจงไมสงผลตอเครอขายของประชาชนในหมบาน

เทาใดนก

• ชมชนบานทาก กอนการพฒนานน หมบานทากมพนทสวนกลางทรวมกน

ทากจกรรมเชนกน หากแตยงไมไดมาตรฐานในดานความสะอาดและ

สขอนามยเทาทควร เนองจากยงมสตวเขามาเดนในบรเวณดงกลาวในขณะท



ทากจกรรมได หลงจากการพฒนานน พบวาศนยกลางการเรยนรมความ

งดงามและสะอาดสะอานมากขน สวนในดานผลทางจตใจของการเปน

เจาของรวมกนนน ปรากฏมขนในหมบานตงแตกอนการเขาไปพฒนาแลว จง

ไมสงผลทางดานจตใจแตสงผลทางดานกายภาพมากกวา

• ชมชนบานปาเหมยง เปนชมชนทจดไดวามปญหาในดานความสมพนธของ

คนในพนทซ ง เปนปญหาทสะสมมายาวนาน จากความขดแยงทาง

ผลประโยชน แตหลงจากทมการพฒนาเครอขายของประชาชนแลว พบวา

ยงคงมพนฐานของความขดแยงอย หากแตวาแตละกลมสามารถเขามาทา

กจกรรมรวมกนไดมากขน

• ชมชนบานผาบอง กอนการพฒนาพบวามการตงกลมของคนในชมชนระดบ

หนง เนองจากมการเขามาพฒนาชมชนโดยสานกงานสาธารณสขจงหวด

แมฮองสอนประมาณ ๑-๒ ปกอนหนานน แตเปนเพยงการจดตงกลมของ

ชาวบานและไมมกจกรรมใดๆตอจากนน และหลงจากมการพฒนาเครอขาย

ของโครงการจงสงผลใหแตละกลมมความเขาใจขอบเขตและบทบาทของแต

ละกลมมากขน อกทงยงไดรบการสนบสนนจากกานนของตาบลผาบองใน

ฐานะผนาในการดาเนนกจกรรม ทาใหการดาเนนกจกรรมเปนไปอยางราบรน

และสงผลดตอการพฒนา

2. การพฒนาศนยกลางการเรยนรรวมกน

จากแนวคดเกยวกบศนยชมชน หรอ Community Center ของประเทศญปน จงมการสราง

และพฒนาพนทในบรเวณหมบานใหเปนศนยกลางการเรยนร ซงเปนสถานทจดการ

ประชมแลกเปลยนความคดเหน และทากจกรรมตางๆรวมกนระหวางประชาชนในพนท

รวมถงเปนศนยขอมลและการใหบรการแกนกทองเทยว หลงการพฒนาพบผลสมฤทธใน

ทางบวกและพบวา ศนยกลางการเรยนรรวมกนนน ทาหนาทเปนพนทสาธารณะสาหรบ

คนในชมชนและเปนแหลงทากจกรรมตางและเปนทพบปะชมนมของประชาชน ซงมสวน

คลายกนทง ๔ ชมชน ดงน

• ชมชนบานผาปอง กอนการเขาไปพฒนาดานศนยกลางการเรยนรนน

ชมชนบานผาบองมการทากจกรรมกนอยางกระจดกระจายของกลมตางๆ

และจากการใหความรวมมอจากกานนตาบลผาบองในการจดสรร

งบประมาณของตาบลในการพฒนาศนยกลางการเรยนร ทาใหเกดศนยกลาง

การเรยนรทเปนรปธรรม มความสะอาดสะอานสวยงาม และเปนแหลงให

ขอมลทดแกนกทองเทยว รวมทงเปนศนยจาหนายสนคาแกนกทองเทยวดวย



เชนกน และสงผลในทางจตใจของการมพนทสวนกลางททกคนในหมบานรวม

เปนเจาของ

• ชมชนบานแมกาปอง เปนหมบานทมความพรอมในดานการจดการ และ

เดมมโรงเรยนเกาเปนศนยกลางขอมลสาหรบนกทองเทยว หลงจากการ

พฒนาฯ มการพฒนาโรงเรยนเดมใหเปนศนยกลางการเรยนร ซงมขอมล

ทางการทองเทยว ขอมลทเกยวกบการพฒนาของโครงการ รวมทงมการ

พฒนาพนทเพอการใหบรการภมปญญาแพทยแผนไทยในบรเวณดงกลาว

คอ หองอบสมนไพร หองนวด และพนทเพอการยางแคร ซงการพฒนา

ศนยกลางการเรยนรน สงผลในทางจตใจของการมพนทสวนกลางททกคนใน

หมบานรวมเปนเจาของและสงผลใหมการทากจกรรมในบรเวณทกาหนด

อยางเปนรปธรรมมากขน

• ชมชนบานปาเหมยง แตเดมกอนการพฒนานน หมบานปาเหมยงไมม

ศนยกลางการเรยนรอยางเปนรปธรรม หากแตใชโรงเรยนในการทากจกรรม

เปนครงคราว หลงจากการพฒนานน มการกอสรางศนยกลางการเรยนรใน

หมบานซงสรางจากไมทมในปาของหมบาน ทาใหเกดพนทสวนกลางของ

หมบานทสะอาดสะอานตงอยทามกลางธรรมชาตทงดงาม เปนแหลงทา

กจกรรมตางๆของคนในชมชนรวมกน สงผลในทางจตใจของการมพนท

สวนกลางททกคนในหมบานรวมเปนเจาของเชนกน

3. การมสวนรวมของประชาชน

โครงการพฒนาฯนพยายามสรางใหมกระบวนการมสวนรวมของประชาชน โดยการจด

กจกรรมตางๆ เชน การรบฟงความคดเหนเกยวกบโครงการในการเรมสารวจขอมลใน

พนท การรวมกนเขยนแผนทชมชน การรวมกนเขยนแผนทอาหาร แผนททองเทยว และ

การรวมกนเขยนปฏทนกจกรรมของชมชนนนๆ ซงจากการประเมนโดย ผประสานงานใน

โครงการพบวา จากการอบรมของคณาจารยจากสาขาจตวทยา คณะมนษยศาสตรใน

เรอง “การสรางกลมและสรางเครอขายชมชน” สงผลตอการมสวนรวมของประชาชนใน

โครงการโดยรวมของทง ๔ ชมชนในระดบนาพงพอใจ จากการตงขอสงเกตของคณะท

ปรกษาพบวา ถงแมจะมกาหนดการอบรมของโครงการทง ๖ หลกสตรและการอบรมของ

ตนแบบทง ๔ ตนแบบ ซงเปนตารางการอบรมทมความถในการจดอบรมสง เนองจากม

ปญหาในเรองของระยะเวลาการดาเนนโครงการทสน ซงสงผลตอการทามาหากนของ

ประชาชนในพนทเชนกน แตประชาชนกยงเขามารวมกจกรรมตางๆอยางพรอมเพรยง เปน

ทนาพงพอใจของทมทปรกษาเปนอยางยง ซงสามารถสรปของแตละชมชนดงตอไปน




ชมชนบานแมกาปอง จงหวดเชยงใหม เปนชมชนทมความโดดเดนในดานการ

จดการชมชนมากกวาชมชนอนๆ โดยเฉพาะอยางยงในดานการจดการดานการทองเทยวภายใน

ชมชน ทงในเรองของบานโฮมสเตยและแหลงทรพยากรทางธรรมชาตในชมชน ทงนเนองจาก

หมบานแหงนมทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทสมบรณและบรสทธมาก และมหนวยงาน

ตางๆ ทงภาครฐและเอกชนเขามารวมจดกจกรรม โครงการอบรมพฒนา โครงการการวจย โดยได

สนบสนนชมชนทงความร ครภณฑและงบประมาณอยางตอเนองตลอดทงป เพอชวยใหชมชน

สามารถคงรกษาไวซงทรพยากรกรในชมชนใหมดงเดมไมเปลยนแปลง ชมชนจงมความคนชนกบ

การเขารวมกจกรรมตางๆ อยเปนประจา จนบางครงมความเบอหนายกบกจกรรมตางๆ เพราะใน

หลายกจกรรมกมความซาซอนกน และในหลายโครงการกเปนโครงการในลกษณะไมตอเนอง

หลายโครงการทเคยเขามาพฒนาชมชนเปนโครงการทถกตงงบประมาณมาเพยง 1 ป หรอเพยง

ครงเดยว ทาใหขาดความตอเนองในการพฒนาชมชนและขาดการกลบมาดแลหลงโครงการเสรจ

สน จนบางครงสมาชกในชมชนมความรสกทอยากจะปฏเสธการเขารวมโครงการ ทถกจดขนอย

เปนประจาเพราะการเขารวมกจกรรมในแตละครงนนจะกระทบตอเวลาทใชไปกบการเกบเมยง

และการใหบรการบานพกโฮมสเตย แตดวยชมชนนมผนา แกนนา กฎหมบานทเขมแขงและใชชวต

ตามแบบวถพอเพยง อกทงชมชนมศกยภาพทโดดเดนมากในดานการจดการกลมตางๆ ไมวาจะ

เปนกลมอาชพและกลมกองทน ประกอบกบคณะผดาเนนงานโครงการนไดเขามาศกษาขอมลและ

ใหขอมลการดาเนนงานของโครงการ ทาใหชมชนเกดความเขาใจในตวโครงการและยนดเขารวม

โครงการนหากสามารถชวยพฒนาชมชนตามความตองการของชมชนไดอยางชดเจนและตอเนอง

ดวยเหตดงกลาวจงทาใหหมบานแมกาปองตดสนใจเขารวมโครงการน และยนดทจะจดสรร

งบประมาณจากกองทนหมบานเพอสนบสนนกจกรรมรวมกบโครงการนดวย

แมชมชนจะไดรบการสนบสนนการพฒนาชมชนจากหนวยงานภายนอก และ

ชมชนกมความเขมแขงและอยอาศยเคารพในกฎหมบานเปนตนทนเดม ทาใหเปนชมชนทคง

เอกลกษณทมเสนหไวไดเหมอนเดมแมจะผานไปนานกลายสบป แตชมชนกยงคงมความตองการท

จะพฒนาอกหลายดาน และชมชนกาลงประสบปญหาและตองการความชวยเหลอจากหนวยงาน

ภายนอกเพอชวยพฒนาและเพมพนความรใหแกชมชน อาทเชน การสบสานภมปญญาและระบบ

การจดการสคนในรนตอไปโดยเฉพาะในในกลมของเยาวชน การเพมศกยภาพและความสามารถ

ในการสอสารกบนกทองเทยวชาวตางประเทศ เทคนคการสรางจดขายใหมจากตนทนภมปญญา



และทรพยากรเดม หรอแมกระทงรปแบบในการบรหารจดการชมชนสมยใหม เปนตน จงเปนทมา

ใหการอบรมของโครงการทง ๖ หลกสตรและการอบรมของตนแบบทง ๔ เกดขน และไดรบความ

สนใจจากชมชนเปนอยางมาก แมชมชนนจะอยใกลกบเมองใหญทเจรญทางดานวตถแลวกตาม

และการจดกจกรรมจะมความถในการอบรมและใหความรอยางกระชนชดและถมาก รวมถงมการ

เลอนกาหนดการอบรมออกไปอยบอยครง เนองจากชมชนตองใหการตอนรบนกทองเทยวและ

คณะศกษาดงานตางๆ มากมาย จงไมมเวลาเพยงพอทจะเขารบการอบรมตามวนทไดรวมกน

กาหนดไวกอนหนานนได แตทายสดแลวโครงการนและสมาชกในชมชนกสามารถกาหนดวน

รวมกนเพอจดการอบรมและสามารถจดกจกรรมตางๆ ใหเปนไปตามวตถประสงคทตงไวทก

ประการ กดวยความรวมมอจาก ผนาและแกนนาชมชนทเขมแขง กลมเครอขายภาคตางๆ ใน

ชมชน และสมาชกในชมชนทกคน ทมความตงใจจรงทจะตองการพฒนาเพมพนความรใหแกชมชน

ของตนเองอยางจรงใจและจรงจง และทาใหชมชนบานแมกาปองกลายเปนหมบานผนาหลกและ

เปนตนแบบนารองใหแก 3 หมบานตนแบบดานทองเทยงเชงสขภาพไดอยางยงยนตลอดไป


ชมชนบานทาก จงหวดลาพน เปนชมชนทมลกษณะการดาเนนชวตความเปนอยและ

ลกษณะทางกายภาพใกลเคยงกบชมชนเมองคอนขางมาก แตชาวบานในชมชนกลบมอตราการเขา

สชมชนเมองคอนขางตา เนองจากการประกอบอาชพหลกของชาวบานในชมชนสวนใหญเปนอาชพ

เกษตรกรรมและกสกรรม คอ การปลกขาวโพด การทาฟารมโคนม การทาไรนาสวนผสม เปนตน

ดงนน บานทากจงไดรบการคดเลอกใหเปนศนยเรยนรชมชนเศรษฐกจพอเพยงทมหนวยงานตางๆ

เขามาศกษาดงานอยางตอเนอง จงทาใหชมชนแหงนมความคนเคยกบการจดกจกรรมเพอตอนรบ

คนภายนอก การจดการบานพกโฮมสเตย การจดการแสดงพนบาน

ความโดดเดนของบานทากนอกเหนอจากการเปนชมชนเศรษฐกจพอเพยง การทา

เกษตรกรรมปลอดสารเคม กคอ ความสมครสมานสามคคของคนในชมชนซงสามารถสงเกตได

จากการรวมกจกรรมตางๆ ทจะสามารถพบเหนสมาชกในหมบานเขารวมกจกรรมอยางตอเนอง

ตงแตระดบผนาหมบาน ชาวบานทงวยชรา วยกลางคน วยรน และวยเดก จงนบเปนโอกาสทดของ

คณะทปรกษาโครงการทสามารถดาเนนงานโครงการตงแตตนจนจบไดอยางราบรน และยงไดรบ

ความชนชมจากกลมนกขาวและกลมแขกผมเกยรตทไดรวมทดลองทองเทยวเชงสขภาพ ณ ชมชน

น โดยกอนหนานบานทากถกประเมนวามศกยภาพตาในการเปนชมชนตนแบบทองเทยวเชง

สขภาพและการขาดสถานททองเทยวทนาสนใจ แตดวยความรวมมอและการมสวนรวมของคนใน

หมบานและเจาหนาทจากหนวยงานภาครฐทรวมระดมสมองเพอแกไขปญหาดงกลาวและคนหา

จดเดนทางกายภาพทมอยในพนทพฒนาเปนกจกรรมการทองเทยวของโครงการพฒนาตนแบบ



ชมชนทองเทยวเชงสขภาพจนสามารถพฒนากจกรรมทองเทยวใหเปนทประทบใจและไดรบผล

ประเมนความพงพอใจอยในระดบสงจากนกทองเทยวทมโอกาสเขารวมกจกรรมการทองเทยวใน

ทสด


ชมชนบานปาเหมยง จงหวดลาปาง เปนชมชนทอยทามกลางขนเขา ไกลปนเทยง

เสนทางคมนาคมมความยากลาบากและยงไมคอยเปนทรจกในในฐานะหมบานทองเทยวโฮมสเตย

ชมชนนมตนทนหลก คอ ทรพยากรทางธรรมชาตอนอดมสมบรณ และสมาชกในชมชนเองกอย

อาศยกบธรรมชาตดวยความเคารพ ทกครวเรอนมรายไดหลกมาจากการเกบเกยวผลผลตจากตน

เมยง เพอนามาทาเมยงและใบชา และมผลผลตเสรมคอ กาแฟทไดรบการสงเสรมการปลกจาก

โครงการหลวงเมอหลายปทผานมา อกทงชมชนนเคยมประสบการณจะการถกคดเลอกโดย

หนวยงานทงภาครฐและเอกชนใหเปนหมบานนารองในการพฒนาใหเปนหมบานทองเทยวแบบ

โฮมสเตยดวย แตโครงการทเขามาหลายโครงการกเปนไปในลกษณะทไมตอเนองและเปนโครงการ

ในลกษณะเชงนโยบายมากกวาทจะเกดจากความตองการของชมชนอยางแทจรง ทาใหการมสวน

รวมและความตอเนองของกจกรรมนนขาดไปและหลายกจกรรมเมอโครงการตางๆ สนสดลง

กจกรรมกจะสนสดลงตามไปดวยเพราะชมชนไมมแรงจงใจในการดาเนนกจกรรมตอเนอง ทาให

โครงการนตองสรางความเขาใจในวตถประสงคของโครงการวา ชมชนจะเกดการพฒนาอยาง

ยงยนดานการเปนตนแบบหมบานทองเทยวเชงสขภาพ โดยไมกระทบตอวถชวตดงเดมของชมชน

อกทงยงจะสามารถชวยเสรมสรางรายไดใหแกชมชนไดอยางตอเนองดวย การฝกอบรม 6

หลกสตร และการถายทอดองคความรของตนแบบทงส โดยมเปาหมายใหชมชนสามารถพงพา

ตนเองและเกดแรงจงใจในการพฒนาชมชนอยางตอเนองแมโครงการนไดสนสดลงซงไดแฝงการ

กระตนคดไวในกจกรรมตางๆ ตลอดโครงการ

บานปาเหมยง เปนหมบานทถกสนบสนนจากหนวยงานตางๆ ใหเปนหมบานทองเทยวกอน บานแม

กาปอง แตดวยความไมตอเนองและการขาดการเหลยวแลจากการพฒนาอนเนองมาจากเปน

ชมชนทอยกลางปาเขาและมเสนทางคมนาคมยากลาบาก สงชนและอนตราย ทาใหบานแมกาปอง

ถกพฒนาไปไดดกวาเพราะมเสนทางคมนาคมทปลอดภยกวา เขาถงไดงายกวา แมจะไดรบการ

สนบสนนในภายหลงกตาม และมความขดแยงในการจดการกลมในชมชนอกดวย ทาใหกอนทจะ

เรมกจกรรมทงหมด ทางโครงการไดเขาไปแกปญหาหลกของชมชนกอน คอ จดกจกรรมการ



จดการความขดแยงใหกบสมาชกในชมชนเพอลดความขดแยง โดยเนนการสรางปรบเปลยน

ทศนคต สรางความเขาใจ สรางความสามคคและสรางเปาหมายในการพฒนาชมชนรวมกน จงทา

ใหโครงการไดรบการตอบรบจากผนาและสมาชกในชมชนเปนอยางด เนองจากทาใหชมชนม

บรรยากาศในการดาเนนชวตและการรรวมกนพฒนาชมชนทดขนกวาเดม

คณะผวจยสงเกตไดวา ทงผนาและสมาชกในชมชนทงหมดตางกอยากทจะเขามา

มสวนรวมในโครงการในทกกจกรรมแมในชวงของการจดกจกรรมจะกระทบตอชวงเวลาในการ

ประกอบอาชพหลก คอ การเกบใบเมยง ซงถอเปนรายไดหลกของทกครวเรอน ทกครงทสมาชก

ในชมชนเขารวมการอบรมหรอเขารวมในกจกรรมตางๆ ของโครงการจะทาใหครวเรอนทสง

สมาชกมาเขารวมนนขาดรายไดทพงไดรบจากการทางานของสมาชกคนดงกลาวไปอยางหลกเลยง

ไมได แตดวยวสยทศนของผนาและความเขาใจในโครงการนของสมาชกบานปาเหมยงทกคน จง

ยนดทจะเขารวมในกจกรรมททางโครงการจดขนแมจะสญเสยรายไดในวนนนกตาม ซงทางหวหนา

โครงการและผประสานงานไดดาเนนการประสานงานอยางเตมทเพออานวยความสะดวกและ

สรางความเขาใจกบชมชนในการสรางความรวมมอทงแรงกาย แรงใจ และงบประมาณจากทง 2

ฝายในการชวยพฒนาชมชนใหเปนหมบานตนแบบการทองเทยวเชงสขภาพของกลมจงหวด

ภาคเหนอ


ชมชนบานผาบองเปนชมชนทมลกษณะแตกตางจากชมชนตนแบบอนๆ ทมลกษณะ

เปนหมบาน ในขณะทบานผาบองมลกษณะเปนตาบลทมหมบานในการปกครอง ดงนน คณะท

ปรกษาจงตองหาตวแทนทสามารถประสานงานและเชอมโยงระหวางคณะทางานและชาวบาน

ชมชนบานผาบอง นนกคอ กานนอมร ศรตระกล ซงเปนนกปกครองทองถนทมความสมพนธกบ

ชาวบานและหนวยงานรฐบาลเปนอยางด คณะทปรกษาไดรบความรวมมอทดทงจากผนาชมชน

และชาวบานตงแตเรมตนดาเนนงานโครงการ ตงแตการลงพนทสารวจขอมลบรบทชมชน การ

รวบรวมขอมลเพอใชในการพฒนาตนแบบทงสดาน การจดทาปฏทนชมชน การอบรม 6 หลกสตร

และการถายทอดองคความรของตนแบบทงส เปนตน

แตอยางไรกตาม การดาเนนงานของโครงการในบางสวนยงมขอจากดอนเนองมาจาก

กจวตรประจาวนและการประกอบอาชพของชาวบานในชมชน สงผลใหการอบรม 6 หลกสตรตอง

จดใหมการอบรมแกชาวบานในวนหยดเสาร-อาทตย เพอไมใหเกดผลเสยและผลกระทบตออาชพ

ของชาวบานซงสวนใหญมรายไดคาตอบแทนรายวน ดงนน หากวนใดตองเขารบการอบรมก

เทากบสญเสยรายไดหรอคาตอบแทนในวนนนไป โดยในทสดการดาเนนงานในทกดานของ



โครงการทตองอาศยความรวมมอรวมใจจากชาวบานในชมชนกสามารถผานพนไปไดดวยด บรรล

เปาหมายของโครงการทกประการ

ปญหาอปสรรคในการดาเนนงาน

1. ระยะเวลาในการดาเนนงาน – จากปญหาขอจากดในการดาเนนงานในชวงสน ทาใหเกด

ปญหาทเกดขนจากการจดการเรองเวลา

2. พนทการพฒนาครอบคลมในวงกวาง - จากการเปนโครงการเพอการพฒนาภาคเหนอ

ตอนบน และเปนการทางานทตองทมเทอยางมากจากมระยะเวลาทจากด

3. ความเขาใจของประชาชนในพนท – จากระยะเวลาทจากดทาใหไมสามารถเตรยมพนท

การพฒนาทมาจากการเสนอความตองการจากประชาชน แตเปนการเสนอจากสวน

ราชการทพจารณาจากพนฐานของชมชนทมความเหมาะสม ซงทาใหคณะทปรกษา

ประสบปญหาในการสอสารกบประชาชนในระยะแรก

4. ขนาดของชมชน – ขนาดของชมชนทเปนหมบานนนมปญหาของตนเองระดบหนงจากการ

มจานวนประชากรนอย กลาวคอ ประมาณ ๑๐๐-๒๐๐ คนตอหนงหมบาน ดงนนจงม

ชาวบานจานวนหนงทจะตองรวมทากจกรรมหลายๆอยางในเวลาเดยวกน เชน รวม

กจกรรมตนแบบอาหารและกจกรรมของทระลกพรอมๆกน ในทางกลบกน ชมชนทมขนาด

ใหญเชนตาบลผาบอง จงหวดแมฮองสอน กประสบปญหาการสอสารและปญหา

5. ความแตกตางของความพรอมในการพฒนาของแตละชมชน – พบวาแตละชมชนมความ

พรอมแตกตางกนไป เชน บานผาบองมความพรอมในดานทรพยากรเพอการทองเทยวใน

ระดบสง แตขาดความพรอมเรองการประสานเนองจากเปนพนทกวางระดบตาบล บานทา

กมความพรอมในดานเครอขายของประชาชนแตขาดความพรอมทางทรพยากรทจะ

พฒนาเปนแหลงทองเทยวได บานปาเหมยงมความพรอมปานกลางทงในดานเครอขาย

และทรพยากรเพอการทองเทยว สวนบานแมกาปอง มความพรอมทงดานเครอขายและ

ทรพยากรเพอการทองเทยว

6. การเบกจายงบประมาณจากทางราชการ – จากกระบวนการขนตอนการเบกจาย ทาให

เกดความลาชาในการเบกจาย

7. ปญหาความเครยดของผรวมทมงาน – เนองจากโครงการดงกลาวถกกาหนดใหเสรจสน

ภายในเดอนกนยายน จงมระยะเวลาทางานทกระชนและจะตองทางานในเขต ๔ จงหวด

ทาใหทมงานเกดความเครยดจากเวลาทจากดในการลงพนท การสอสารระหวางทมงาน

การสอสารระหวางทมทปรกษาและผวาจาง นอกจากนชาวบานมวถชวตทเปลยนไป

เนองจากจะตองเขารวมอบรมหลายหลกสตรในเวลาทจากดเชนกน



การแกปญหาทเกดขนระหวางการดาเนนงาน

1. ปญหาระยะเวลาในการดาเนนงาน - ใชวธการตงผประสานงานทงในคณะและในพนทซง

รวมถงระดบประชาชนและสวนราชการ มการประชมเพอสรางความเขาใจรวมกน ซงชวย

ลดปญหาการสอสารไดระดบหนง

2. ปญหาพนทการพฒนาครอบคลมในวงกวาง - ไมสามารถแกปญหาโดยตรงได

3. ปญหาความเขาใจของประชาชนในพนท - แกปญหาดวยการประชมรวมกนเพอหาขอสรป

ในวธของการใหประชาชนมสวนรวมเพอฟนฟเครอขายในแนวคดของทนทางสงคม ซงชวย

สรางความสมพนธทดไดระดบหนง

4. ปญหาขนาดของชมชน - ไมสามารถแกปญหาโดยตรงได แตมการปรบหลกสตรและเวลา

ในการอบรมเพอความเหมาะสม

5. ปญหาความแตกตางของความพรอมในการพฒนาของแตละชมชน - ไมสามารถ

แกปญหาโดยตรงได และใชวธพฒนาตามศกยภาพทมอย แตประชาชนในบางพนททม

ความพรอมทางเครอขายประชาชนเดม เชน บานทาก สามารถดาเนนงานไดจนเกดผล

เปนทประจกษ ซงแสดงใหเหนถงศกยภาพของทนทางสงคมของประชาชนในพนทดงกลาว

6. ปญหาการเบกจายงบประมาณจากทางราชการ - ใชวธการยมเงนทดรองจายจากสวน

ราชการทสงกด

7. ปญหาความเครยดของผรวมทมงาน - แกปญหาดวยการรบฟงและชวยแกปญหาอยาง

ยดหยนและรอมชอมและทาใหทมงานสามารถทางานรวมกบประชาชนและสวนราชการ

จงถงกาหนดเสรจสนโครงการ

สรป

การใชทฤษฎทนทางสงคมโดยใชตนแบบนโยบายการฟนฟทนทางสงคมเพอการ

พฒนาน ทางทมทปรกษาเลอกกระบวนการการสรางและใชพนทสาธารณะรวมกนคอการสราง

ศนยการเรยนรของชมชน ซงมลกษณะเปนพนทกลางททกคนในชมชนสามารถมาใชรวมกนทา

กจกรรมได โดยทมงานไดพยายามสรางความคนเคยในการใชพนทสาธารณะรวมกนดวยการ

จดการอบรมและการประชมตางๆในศนยการเรยนรนน พบวา การสรางพนทสาธารณะนน

สามารถชวยลดความขดแยงของคนในชมชน กลาวคอ แตเดมนนในชมชนมความขดแยงอยระดบ

หนงทาใหปจจยการเขามามสวนรวมของคนในชมชนบางแหงขนอยกบพนททจดวาเปนพนททม

ความขดแยงกบตนเองหรอกลมของตนเองหรอไม การสรางศนยการเรยนรโดยคานงถงหลกการ

พนทสาธารณะของญปนในเรอง Community Center และ NPO Support Center ทาใหประชาชน

ในชมชนทมความขดแยงทงสองฝายสามารถเขามารวมทากจกรรมได และลดความขดแยงทเหน

เปนรปธรรมคอมการพดคยกนในการทากจกรรมรวมกน ถงแมศกยภาพและการใชศนยการเรยนร



จะไมสามารถเทยบเทา Community Center และ NPO Support Center ของประเทศญปนทมการ

ดาเนนมานานกวาสสบป แตโดยหลกการแลวมศกยภาพในการสรางพนทสาธารณะรวมกนของ

คนในชมชนทเหมอนกน และสามารถทาใหเกดการมสวนรวมไดเชนกน

สวนหลกการทสาคญอนๆ ไดแก การสอสารดวยการทาจดหมายขาวนนไมไดมการสราง

กจกรรมดงกลาว เนองจากขอจากดของเวลาและความไมคนเคยของคนไทยตอการทาจดหมาย

ขาว และกระบวนการในการสอสารในชนบทประเทศไทยโดยทวไปคอการออกเสยงตามสายนน

เปนการกระจายขาวทดในระดบหนง ถงแมจะขาดความละเอยดในเนอหากตาม กจกรรมทนามา

ทดแทนหลกการใชจดหมายขาว คอ การประชมรวมกนและความพยายามเผยแพรแนวคดตางๆ

ระหวางการทากจกรรมฝกอบรมรวมกนในการอบรม เปนตน พบวาประชาชนในพนทใหความ

รวมมอในการเขารวมทากจกรรมเปนอยางด สวนในดานของการแสดงความคดเหนนน ทมท

ปรกษาสรางความรสกของการแสดงความคดเหนและกจกรรมการมสวนรวมตางๆ เชน การ

รวมกนเขยนแผนทชมชนและการเขยนปฏทนอาหารและเทศกาล ซงกอใหเกดความรสกมสวนรวม

ของประชาชนในการเสนอความคดเหนอยางเหนไดชด

จะเหนไดวากจกรรมทอยบนพนฐานของการฟนฟเครอขายระหวางคนในชมชนตามทฤษฎ

ทนทางสงคม โดยเนนความพยายามในการสรางเครอขายระหวางประชาชนในพนท ระหวาง

ประชาชนและสวนราชการในพนท และระหวางประชาชน สวนราชการในพนทและทมทปรกษา

ดวยกระบวนการตางๆ เชน การกาหนดตวบคคลในการสอสารและประสานงาน การเปดชองทาง

การสอสารระหวางประชาชน สวนราชการและทมทปรกษา การกระชบความสมพนธในเครอขาย

ดวยการจดกจกรรมอบรมทางจตวทยา และการสรางศนยการเรยนรในพนท ไดชวยฟนฟ

ความสมพนธของคนในชมชนอยางเปนรปธรรมดงจะเหนไดจากการเขามามสวนรวมในการทา

กจกรรมของประชาชน ถงแมจะมเวลาทจากดและตารางเวลาการอบรมทเตมแนน ประชาชนใน

พนทกไดใหความรวมมอทดเสมอมาและจะเหนไดถงเครอขายของประชาชนทมการยาใหมความ

เขมแขงขนอยางเปนรปธรรม



เอกสารอางอง

横倉節夫・自治体問題研究所編、（2005）『公民の協働とその政策

課題』自治体研究社

辻山幸宣編（1998）『住民・行政の協働』、ぎょうせい

田中豊治、（2002）『まちづくり組織社会学』良書普及会

東北産業活性化センター編、（2005）『公共サービスの民営化』日

本地域社会研究所、

人見剛・辻山幸宣編著（2001）『協働型の制度づくりと政策形

成』、ぎょうせい

田中豊治（2002）『まちづくり組織社会学』良書普及会

日本まちづくり協会、（2002）『住民参加でつくる地域の計画・ま

ちづくり』技術書院

大森彌・卯月盛夫・北沢猛・小田切徳美・辻琢也、（2004）『自立

と協働によるまちづくり読本』ぎょうせい

福岡市総務局企画調整部編集・発行（2000）『第７次福岡市基本計

画』

福岡市都市整備局都市景観室編集・発行（1995）『福岡市の都市景

観づくりのあらまし』

福岡市都市整備局編集（1999）『福岡市都市景観情報誌：官民協働

のまちづくり Vol.４』（福岡市都市整備局）

福岡市総務企画局企画調整部編集・発行（2000）『第７次福岡市基

本計画ダイジェスト』

福岡市都市整備局都市計画部都市計画課編集・発行（2000）『福岡

の都市計画１９９９年度版』

田村明（2000）『自治体学入門』、岩波書店



佐藤滋・早田宰編（2005）『地域協働の科学：まちの連携をマネジ

メントする』、成文堂

今川晃・山口道昭・新川達郎編（2005）『地域力を高めるこれから

の協働』、第一法規

羽貝正美編（2007）『自治と参加・協働』学芸出版社

横倉節夫・自治体問題研究所編、（2005）『公民の協働とその政策

課題』自治体研究社

内閣府国民生活局編（2002）『NPO支援組織レポート 2002－中間支援

組織の現状と課題に関する調査報告書』財務省印刷局

コミュニティシンポジウム報告書、（1997）『What’s community?』、武蔵

野市市民部生活文化課

早瀬昇・松原明、（2004）岩波ブックレット No.618『NPO がわかる

Q&A』、岩波

Putnam, R. (1993). Making democracy work: civic tradition in modern Italy.

Princeton: Princeton University Press.

Putnam, R. (2000). Bowling Alone: the Collapse and Revival of American Community.

New York: Simon and Schuster.

http://www.koho.or.jp/consulting/research.html#koukasokutei



http://www.koho.or.jp/consulting/research.html%23koukasokutei



ภาคผนวก







กาหนดการลงพนทชมชนโครงการพฒนาตนแบบชมชนเชงสขภาพ เครอขายกลม

ภาคเหนอตอนบน 1

มถนายน– กนยายน 2555

บานผาบอง ตาบลผาบอง อาเภอเมอง จงหวดแมฮองสอน

จงหวดแมฮองสอน ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.

1 การพฒนาสนคาและบรการ • ดานภมปญญาสขภาพ o การประชม/สารวจขอมลในพนท 19-22 o การอบรม 17-18 • ดานเครองแตงกาย o การประชม/สารวจขอมลในพนท 19-20 o การอบรม 14-15 • ดานอาหาร o การประชม/สารวจขอมลในพนท 18-20 o การอบรม 6-7

Pretest 8

• ดานของทระลก o การประชม/สารวจขอมลในพนท 19-20 o การอบรม 14-15

2 การพฒนาสถานทตนแบบ การสารวจพนทตนแบบ การพฒนาตนแบบ 30 1

3 การกาหนดจดขาย สารวจขอมลชมชน 13-14 อบรม 11-12

4 การพฒนาบคลากร 6 หลกสตร • หลกสตรการอบรมการสรางกลมและสรางเครอขายชมชน 16-17 • หลกสตรการอบรมการบรหารจดการ 27-28 • หลกสตรการอบรมการทองเทยวและสงแวดลอม 28-29 • หลกสตรการอบรมดานภาษา 18-19 • หลกสตรการอบรมความรดานสขภาพ 7-8 • หลกสตรการจดการสงแวดลอมโดยชมชน 21-22

5 การบรหารจดการหลงพฒนา อบรม 6-7



กาหนดการลงพนทชมชนโครงการพฒนาตนแบบชมชนเชงสขภาพ เครอขายกลมภาคเหนอตอนบน 1

มถนายน – กนยายน 2555 บานปาเหมยง ตาบลแจซอน อาเภอเมองปาน จงหวดลาปาง

จงหวดลาปาง

ม.ย ก.ค. ส.ค. ก.ย.

1 การพฒนาสนคาและบรการ

• ดานภมปญญาสขภาพ

o การประชม/สารวจขอมลในพนท 4

o การอบรม 2-3 (4-5

อบรมนวดแถม)

• ดานเครองแตงกาย

o การประชม/สารวจขอมลในพนท 9-10

o การอบรม 28-29

• ดานอาหาร


o การอบรม 2

Pretest 3

• ดานของทระลก


o การอบรม 20, 26

2 การพฒนาสถานทตนแบบ

การสารวจพนทตนแบบ 4 30

การพฒนาตนแบบ ปลายเดอน

3 การกาหนดจดขาย

สารวจขอมลชมชน 4

อบรม 2-3

4 การพฒนาบคลากร 6 หลกสตร

• หลกสตรการอบรมการสรางกลมและสรางเครอขายชมชน 10-11

• หลกสตรการอบรมการบรหารจดการ 18-19

• หลกสตรการอบรมการทองเทยวและสงแวดลอม 25-26

• หลกสตรการอบรมดานภาษา 25-26

• หลกสตรการอบรมความรดานสขภาพ 4-5

• หลกสตรการจดการสงแวดลอมโดยชมชน 4-5

5 การบรหารจดการหลงพฒนา

อบรม 30-31




มถนายน – กนยายน 2555 บานทาก ตาบลทาปลาดก อาเภอแมทา จงหวดลาพน

จงหวดลาพน

ม.ย ก.ค. ส.ค. ก.ย.




o การอบรม



o การอบรม 17-29 ,

25



o การอบรม Pretest

26


o การประชม/สารวจขอมลในพนท

o การอบรม 21, 30


การสารวจพนทตนแบบ

การพฒนาตนแบบ 7-8


สารวจขอมลชมชน

อบรม 18-19




• หลกสตรการอบรมการทองเทยวและสงแวดลอม 30-31





อบรม 4-5




มถนายน – กนยายน 2555 บานแมกาปอง ตาบลหวยแกว อาเภอแมออน จงหวดเชยงใหม

จงหวดเชยงใหม

ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.




17







o การอบรม 25

Pretest 1





การสารวจพนทตนแบบ 1

การพฒนาตนแบบ ปลายเดอน


สารวจขอมลชมชน

อบรม 13-14




• หลกสตรการอบรมการทองเทยวและสงแวดลอม 1, 4





อบรม 1-2


Date post:	29-Aug-2020
Category:	Documents
Upload:	others
View:	5 times
Download:	0 times

MOI - คํานํา · บทที่ 4 ผลการดําเนินงาน •...

Documents