เมษายน - มถนายน 56

ปท 3 ฉบบท 12

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

เรองเดนในฉบบ• โครงการพฒนาแผนการรบมอและแผนเศรษฐกจ-เชยงราย• โครงการIntervention-ภเกตและอดรธาน

ปรบตว รบมอ

M-BRACEwww.thaicity-climate.org

2

FO

R

MO

RE

G

RA

PH

IC

D

ES

IG

N

FR

EE

BI

ES

:

VI

SI

T

WW

W.

DE

SI

GN

FR

EE

BI

ES

.O

RG

2

สารบญ

ปรบตว รบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

CityFocus...3 การพฒนาแผนการรบมอและแผนพฒนา

เศรษฐกจของเมองเชยงรายภายใตบรบทการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

5

7 ACCCRNจบมอหนวยงานระดบนโยบายจดเวทถกประเดนการกลายเปนเมองและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

8 หาดใหญรวมประชมเครอขายเพอเตรยมความพรอมรบมอภยพบตในงานHealthFairครงท3

11 สารพดจดมาเลา “สถานการณนำเมองเชยงราย(ตอ)” โดย ดร.องกร วองตระกล

12 DidUKnow?ไขปม!“เกาะความรอน”

โครงการInterventionภเกต-อดรธาน

รอบรวกจกรรม

สวสดผอานทกทาน “สารปรบตว รบมอ การเปลยนแปลง สภาพภมอากาศ” กลบมาทำาหนาทเกาะตดและจบกระแสความตนตว ดานการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอกครง จะเหนไดวา ตงแตอดตจนถงปจจบนสภาพภมอากาศของโลก มความแปรปรวนทรนแรงและคาดเดาไดยากยงขน การตระหนก ถงความเปลยนแปลง การตดตามรบทราบขาวสารดงกลาวและ การเตรยมตวรบมอกบสถานการณทจะเกดขน จะทำาใหเมองมความพรอม และสามารถผานสถานการณและวกฤตตางๆ ไดเปนอยางดคะ

“สารปรบตว รบมอ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ” ฉบบน ทานผอานจะไดพบกบแนวทางการเสรมสรางการรบมอของ เมองผานโครงการยอยโครงการใหม – พนทเมองเชยงราย ใน City Focus รอบรวกจกรรม รายงานความคบหนาจากเวทถกประเดนดาน กระบวนการกลายเมองและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ระดบนโยบาย และกจกรรมทง 4 พนทภายใตโครงการ ACCCRN และ M-BRACE

และเพลด เพลนกบสาระตอ เน อง ในบทความสะทอน สถานการณนำาเมองเชยงรายโดย ดร.องกร วองตระกล อาจารย ประจำาสาขาวศวกรรมโยธาและสงแวดลอมมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคลลานนา คอลมนสตพเศษทปรกษาโครงการ ACCCRN - เมองเชยงราย ใน สารพดจดมาเลา และสงทายกบการรวมสนก ลนรางวลทายเลมอกเชนเคย แตฉบบนขอเวนวรรคเกมไวชวคราว ดวยแบบสอบถามสำารวจความคดเหนตอ “สารปรบตว รบมอ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ” เพอทมงานจะนำาขอเสนอแนะ ทไดมาปรบปรงสารฯ ใหนาอาน และเพมสาระความรแกทานผอาน ไดมากยงขน

รวมสงขอเสนอแนะมาตามท อย ท แจงไวทายเลม หรอ thaicityclimate@hotmail.com, www.facebook.com/ACCCRNTHAILAND และ www.facebook.com/M-BRACE และทายสดนทมบรรณาธการขอขอบพระคณผอานทกทานทตดตาม สารปรบตว รบมอ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มาโดยตลอด พบกนใหมฉบบหนานะคะ สวสดคะ

สารปรบตว...รบมอ...การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศปท3ฉบบท12ประจำเดอนเมษายน-มถนายน2556

ทปรกษา ดร.ผกามาศ ถนพงงา กองบรรณาธการ กรณา คำสงหนอก กรองจต กตกาศ วรรโณบลควรอาจ สวรรณภาหอมชน รจนา นลมานนท อำมาตย ไชยทววงศ ศรลกษณ บอสราง ขวญเรอนยอดคำ กนกวรรณ พาลกา วราภรณ บรรกษ ปารสทธ สทองด เปรมกมล สมใจ อนสรา โพธศรอศเรศศรขำ จตลดดา ศรพลจดทำโดยโครงการเครอขายเมองในเอเชยเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Asian Cities Climate Change Resilience Network - ACCCRN)

โครงการเสรมสรางการรบมอของเมองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Mekong Building Climate Resilient Asian Cities - M-BRACE)

โดยความรวมมอระหวางสถาบนสงแวดลอมไทยเทศบาลนครเชยงรายเทศบาลนครหาดใหญเทศบาลนครภเกตเทศบาลนครอดรธานISET

3

FO

R

MO

RE

G

RA

PH

IC

D

ES

IG

N

FR

EE

BI

ES

:

VI

SI

T

WW

W.

DE

SI

GN

FR

EE

BI

ES

.O

RG

City Focus... “พฒนาแผนการรบมอและแผนเศรษฐกจ - เชยงราย”

เมองเชยงรายภายใตโครงการ ACCCRN ปจจบน การดำาเนนงานอยในระยะท 3 เพอเสรมสรางการรบมอ ตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในพนทอยางตอเนอง ซงโครงการ “การพฒนาแผนการรบมอและแผนพฒนา เศรษฐกจของเมองเชยงรายภายใตบรบทการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศ” นเปนโครงการยอยภายใตโครงการ ACCCRN ทเกดขนจากการระดมสมองของคณะทำางาน ACCCRN - เมองเชยงราย ทมงเสรมสรางศกยภาพเมอง ดวยการคำานงถงบรบทของพนทเพอใหโครงการฯ ทจดทำาขน เกดประโยชนตอเมองมากทสด

เปาหมาย เพอเพมการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศของเมองเชยงรายผานการพฒนาและดำาเนน งานดานการใชประโยชนทดน และแผนการพฒนาเศรษฐกจ โดยบรณาการรวมกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยมระยะเวลาการดำาเนนกจกรรมในพนท 2 ป

หลากหลายกจกรรม...ภายใตโครงการ ดวยความพยายามทจะใหเมองมความตระหนกและเกดการขบเคลอนดานการรบมอตอผลกระทบจากการ เปลยนแปลงสภาพภมอากาศไปพรอมๆ กนในทกภาคสวน การดำาเนนกจกรรมในพนท จงมหลายกจกรรมทให ความสำาคญในทกดานโดยมงประเดนทคดวาจะเปน ปญหาจะสงผลกระทบตอเมองเชยงรายในอนาคตและ มภาคทเขารวมจากทกภาคสวนของเมอง ประกอบดวย ภาครฐ ไดแก เทศบาลนครเชยงราย สำานกงานเกษตร อำาเภอเมองเชยงราย สำานกงานทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมจงหวดเชยงราย (ทสจ.ชร.) ภาคการศกษา ดวยการระดมผเชยวชาญจากมหาวทยาลยในพนทและ ใกลเคยงเขารวมดำาเนนกจกรรม ภาคธรกจ มสมาคม ทองเทยวจงหวดเชยงรายเปนผดำาเนนงานหลก

กจกรรมทดำาเนนงานแลวเบองตนโครงการ “การพฒนาแผนการรบมอและ แผนพฒนาเศรษฐกจของเมองเชยงราย

ภายใตบรบทการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ”

คมอการทำาการเกษตรแบบบรณาการ สภาพภมอากาศ

ยทธศาสตรการทองเทยวแบบบรณาการดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ยทธศาสตรฯ ด งกลาวได จากการสงเสร ม ทองเทยวเชงอนรกษ ดวยการวางแผนและพฒนา ยทธศาสตรการทองเทยวแบบบรณาการท รวม การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ศนยเรยนรเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

การเสรมสรางความรเชอมโยงการพฒนาเมอง กบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศผานกจกรรมการ ประสานงานเครอขายความหลากหลายการเรยนร

3

การเกษตรในเมองแบบยงยนแกผมรายไดนอย ไรทดนทำากนเพอลดความเปราะบางดานภมอากาศ ของเมองเชยงรายดวยการทำาเกษตรในเมองและ สงเสรมพนทสเขยว

4

FO

R

MO

RE

G

RA

PH

IC

D

ES

IG

N

FR

EE

BI

ES

:

VI

SI

T

WW

W.

DE

SI

GN

FR

EE

BI

ES

.O

RG

แบบจำาลองเหตการณการพฒนาเมองทเชอมโยง กบสภาพภมอากาศ

การจำาลองเหตการณพฒนาเมอง เชอมโยงนำา เมอง สภาพภมอากาศและขอเสนอแนะในการพฒนา พนทสเขยว เพอบรณาการการรบมอตอสภาพ ภมอากาศเขาไปอย ในกระบวนการจดทำาแผน ของทองถน

การประเมนโครงการภาครฐทอาจมความเสยงจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโดยใชกระบวนการประเมนผลกระทบสงแวดลอม

กจกรรมการบรณาการสภาพภมอากาศในการ ประเมนผลกระทบของเมอง เพ อประเมนและ ทบทวนแผนและโครงการการพฒนาเมองในอนาคต ดวยการทบทวนขอมลทเกยวของกบการพฒนา โครงสรางพนฐาน การออกแบบถนนและระบบ ระบายนำา รวมถงผลกระทบทเกดกบสงแวดลอม จากการขยายตวของเมอง

นอกจากนยงมในสวนกจกรรมดานทรพยากรนำา ทจะทำาใหเมองรบรและเหนความเชอมโยงของปญหา สถานการณนำาของเมอง ทงปจจบนและอนาคต

อยางไรกตาม ผลทไดจากการดำาเนนกจกรรม ทงหมดจะตองนำามาบรณาการในภาพรวม เพราะ แตละกจกรรมลวนมความสมพนธเชอมโยงกนและมผล ตอการพฒนาเมอง ซงการสรางการรบมอทเขมแขง จะตองมการแลกเปลยนขอมล และบรณาการผล การศกษารวมกน สวนความคบหนา และผลสำาเรจจาก การดำาเนนงานนน สารปรบตว รบมอ...การเปลยนแปลง สภาพภมอากาศ จะนำามารายงานอยางตอเนอง

ท งน จากการดำาเนนโครงการนยงหวงใหเกด การเพมภาคเครอขาย โดยใหหนวยงานอนๆ ในเมอง ตระหนกถงความสำาคญของการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศ พรอมนำาหลกการหรอการปฏบตทดไปปรบ และวางแผนในการสรางความตระหนก การเตอนภย ปรบปรงระบบและการจดการทด เพอตอบสนองตอปญหา ทมอยในปจจบน และรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศ เพอใหเมองเชยงรายเปนเมองทสามารถรบมอ ตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระยะยาว ไดอยางยงยน

5

FO

R

MO

RE

G

RA

PH

IC

D

ES

IG

N

FR

EE

BI

ES

:

VI

SI

T

WW

W.

DE

SI

GN

FR

EE

BI

ES

.O

RG

ก า รดำ า เน น ก จกรรม เพ อ ร บม อก บผล กระทบจากการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศ หรอ โครงการ Intervention (โครงการยอย) นนเปนหนงในกจกรรมหลกของโครงการ M-BRACE โดยม วตถประสงคเพอใหเปนโครงการตนแบบในการเรมตน เสรมสรางศกยภาพและเตรยมความพรอมใน การวางแผนการรบมอของเมองกบการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศ

ทำาไมตองม...โครงการ Intervention ? จากการดำาเนนการประเมนความเปราะบาง ของเมองภเกตและอดรธาน พบวามจดออนทสำาคญ คลายกน คอ ดานขอมล เน องจากการประเมน สถานการณและการวางแผนอนาคตเมองไมไดนำา ขอมลทเกยวของกบภยพบต และการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศมาใช รวมไปถงการขาดการมสวนรวม ของทกภาคสวน เชน การบรหารและจดสรรนำา การรวมวางแผนเพอเตรยมความพรอมสำาหรบรบมอ กบนำาทวม เปนตน อกทงการเผยแพรขอมลไมเปน สาธารณะทภาคประชาชนไมสามารถเขาถงได ทำาใหเกด ปญหาตางๆ เชน นำาทวม และการขาดแคลนนำา ฯลฯ โครงการ Intervention ของทง 2 เมอง ภายใตโครงการ M-BRACE จะทำาใหทกภาคสวนของ เมองไดเขามามสวนรวมในการหาวธการเพอลด จดออนดงกลาว รวมทงเปนจดเรมตนในการสราง แนวทางใหเมองเกดความสนใจ และตระหนกใน การดำาเนนการจดการเพอรบมอกบผลกระทบจาก การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในปจจบนและ อนาคตกอนทจะมการพฒนาแผนยทธศาสตรใหเขาสการปฏบตในระดบเมองและทองถนตอไป

โครงการ Intervention

ในพนทเมองภเกตและอดรธาน

ขอบเขตโครงการ Intervention ของเมองภเกตและอดรธาน

จากการทเมองภเกตและอดรธาน เปนเมองทม การพฒนาและขยายตวทางดานเศรษฐกจอยางรวดเรว สงผลใหเกดปญหาตางๆ โดยเฉพาะการเปลยนแปลงการใช ประโยชนท ด น และการขาดแคลนน ำา ประกอบกบใน ปจจบนเมองไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศ เชน ฤดกาลคลาดเคลอน พายทมความถและ รนแรงเพมมากขน ซงสงผลกระทบตอการพฒนาเมองเปน อยางมาก ทกภาคสวนของเมองจงรวมกนหาแนวทางใน การดำาเนนโครงการ Intervention เพอเสรมสรางใหเมอง เปนเมองท รบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภ มอากาศ อยางยงยน

เมองภเกต แนวทางในการดำาเนนโครงการ Intervention เมองภเกต คอ ม งส การเปนเมองทมการพฒนาอยางย งยน แบบ “Green Island” หรอ “Green City” รวมทง สามารถเสรมสรางศกยภาพและเตรยมความพรอมใน การวางแผนรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศไดอยางเหมาะสม

City Focus... โครงการInterventionในพนทเมองภเกตและอดรธาน

6

FO

R

MO

RE

G

RA

PH

IC

D

ES

IG

N

FR

EE

BI

ES

:

VI

SI

T

WW

W.

DE

SI

GN

FR

EE

BI

ES

.O

RG

ผลทคาดวาจะไดรบ จากโครงการ Intervention

เมองภเกตและอดรธานจะมแนวทางและวธการเบองตนในการเสรมสรางศกยภาพและเตรยมความพรอมในการวางแผนการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และนำาไปเปนแนวทางในขยายผลสโครงการอนๆ ตอไปได รวมทงสามารถผลกดนไปสนโยบายและ แผนยทธศาสตรการรบมอของเมองอดรธานตอการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศเขาส แผนนโยบาย กฎหมายระดบเมองและทองถน

เมองอดรธาน ในสวนของเมองอดรธานนน เรมจากการลด จดออนของเมองในดานขอมล ดวยการสรางการมสวนรวม ของทกภาคสวนของเมองในการทำาความเขาใจ กระตน ความตระหนก และวางแผนการเตรยมความพรอมรบมอ ของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดอยาง เหมาะสมกบบรบทของเมอง อนง การทจะทำาใหเมองภเกตและอดรธาน เปนเมองทสามารถลดจดออนและรบมอกบการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศไดนน การดำาเนนโครงการ Intervention จะเนนใหทกภาคสวนของเมองรวมกน ในการสรางความร ความเขาใจและวางแผนการดำาเนนงาน โดยผานกจกรรมและกระบวนการตางๆ

การจดเวทเสวนา/เวทสาธารณะ เพอการสำารวจ รวบรวม และขยายผลการประเมนความเปราะบาง ของเมองสสาธารณะ รวมทงรวมกนวางแผนการเตรยม ความพรอมรบมอของ เมองตอการ เปล ยนแปลง สภาพภมอากาศในระดบชมชนและเมอง

การคดเลอกพนทนำารองเพอทดลองใชแนวทาง และแผนการรบมอของเมองฯ

เพ มชองทางการเผยแพรขอมลในการเตรยม ความพรอมของเมองสสาธารณะ เชน การจดตงศนย ประชาสมพนธเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และศนยแจงเตอนภยเกยวกบอทกภย เปนตน

กจกรรมทดลองจดการประกวด/แขงขน ใหแก เยาวชนเมอง เชน การวาดภาพ การทำา Application ซงเปนการเรมตนการสรางความตระหนกและจตสำานก แกคนรนใหมเขามารวมวางแผนเมองในอนาคต เพอให เรยนรและซมซบถงความเปนเจาของเมอง

7

FO

R

MO

RE

G

RA

PH

IC

D

ES

IG

N

FR

EE

BI

ES

:

VI

SI

T

WW

W.

DE

SI

GN

FR

EE

BI

ES

.O

RG

เมอเรวๆ น มลนธสถาบนสงแวดลอมไทย โดยโครงการ ACCCRN และ M-BRACE ภายใตความรวมมอ กบองคกร ISET จดเวทระดมความคดเหนระหวางผมสวน เกยวของจากหนวยงานรฐระดบนโยบายภายใตการประชม หารอดานนโยบาย ครงท 1 (The 1st National Local Stakeholders Consultation for Policy Dialogues) ในประเดนเกยวกบกระบวนการกลายเปนเมองและ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพอหาแนวทางรวมกน ในการสนบสนน เผยแพร และขยายผลบทเรยนการรบมอ ของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ณ หองประชม ธระพนธมวนช อาคารมลนธสถาบนส งแวดลอมไทย โดย ดร.ขวญฤด โชตชนาทววงศ ผอำานวยการสถาบนฯ เปนประธานเปดการประชม ทงนมผแทนจากหนวยงานภาครฐทมอำานาจตดสนใจ เขารวม นำาโดย นายรชทน ศยามานนท อดตคณะกรรมการ ยทธศาสตรเพอวางระบบบรหารจดการทรพยากรนำา (กยน.) ดร.ธงชย โรจนกนนท กรมโยธาธ การและผงเม อง นางพรทพย จยสน ผอ.สำานกฯ สำานกนโยบายและแผน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดร.บณฑร เศรษฐศโรตม สถาบนธรรมรฐเพอการพฒนาสงคมและสงแวดลอม (GSEI) รวมดวยนกวเคราะหนโยบายฯ จากสำานกงานคณะกรรมการ พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และผแทนทองถน จาก 4 เมอง ไดแก เชยงราย หาดใหญ อดรธาน ภเกต และ 2 เมองเครอขาย ไดแก ทงสง และขอนแกน ในทประชมรวมถกประเดนเกยวกบกระบวนการ กลายเปนเมอง หรอ Urbanisation ของประเทศไทยใน ปจจบนทมรปแบบการขยายตวแบบไรทศทาง ขาดแผน การรองรบทด โดยเฉพาะการวางผงเมอง สงผลใหเมองมความ ลอแหลมและมความเสยงสงทจะไดรบภยตางๆ และหากม ผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเขามาเกยวของ จะทำาใหภยทไดรบทวความรนแรงมากยงขน ดงนนการประชมในครงนนบเปนโอกาสทด เพอเปน เวทสอกลางใหผแทนจากภาครฐระดบนโยบายและระดบ ทอง ถนไดมการแลกเปลยนความคดเหนเ พอรวมหา แนวทางสงเสรมกจกรรมดานการรบมอของเมองตอการ เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ หรอ Urban Climate Resilience ททองถนดำาเนนงานอย นำาไปสการมสวนรวม วงกวางในระดบชาตและผลกดนใหเกดการเปลยนแปลง ในระดบนโยบาย เพอใหเมองในประเทศไทยมการพฒนา ทควบคกบการคำานงถงผลกระทบทจะเกดขนกบเมองและ เมองมความสามารถในการรบมอตอการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศอยางยงยน

คณะทำางาน ACCCRN-ประเทศไทย เดนทางแลกเปลยน ณ เมองกวเญน เวยดนาม

เมอวนท 8-9 พฤษภาคม 2556 คณะผแทนจาก คณะทำางานโครงการ ACCCRN เมองหาดใหญและเชยงราย รวมทงเจาหนาทจากสถาบนสงแวดลอมไทย เดนทางไปยง เมองกวเญน ประเทศเวยดนาม เพอเขารวมกจกรรม “Climate Resilience Learning Exchange Visit to Quy Nhon City” ซงองคกร ISET และ ศนยประสานงานการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศเมองกวเญน เปนเจาภาพ กจกรรมนเปนการแลกเปลยนความร ประสบการณ และบทเรยนจากการดำาเนนงานดานการรบมอกบการ เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การพฒนาเมอง เศรษฐกจ และสงคม ระหวางคณะทำางานของแตละเมองในเครอขาย และนำาส งท ไดมาปรบใช ให เหมาะสมกบเมองของตน นอกจากนยงไดมการศกษาดงานในพนทสำาคญตางๆ ของเมอง เชน เขตนคมอตสาหกรรม พนทฟนฟปาชายเลน และพนททไดรบผลกระทบจากการเกดอทกภย

รอบรวกจกรรมมลนธสถาบนสงแวดลอมไทยจบมอหนวยงานระดบนโยบาย

จดเวทถกประเดนดานกระบวนการกลายเปนเมอง และการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

8

FO

R

MO

RE

G

RA

PH

IC

D

ES

IG

N

FR

EE

BI

ES

:

VI

SI

T

WW

W.

DE

SI

GN

FR

EE

BI

ES

.O

RG

คณะทำางาน ACCCRN-หาดใหญ นำาโดย นายสมพร สรโปราณานนท ใหการตอนรบคณะ เครอขายจดการภยพบตชมชน สถาบนชมชนทองถน พฒนา (LDI) ณ ศนยเร ยนร เพ อร บมอก บการ เปลยนแปลงสภาพภมอากาศเมองหาดใหญ โดยรวม พดคยแลกเปลยนประสบการณการดำาเนนงานของ ศนยเรยนรฯ รวมทงลงพนทชมชนวดหาดใหญในเพอ ศกษาดงานการดำาเนนโครงการ ACCCRN ในพนทดวย

LDI เยยมชมศนยเรยนรฯ หาดใหญ พรอมศกษาดงานพนทชมชนวดหาดใหญใน

เมอเรวๆ น ACCCRN - หาดใหญ ไดเขารวมประชม เครอขายรบมอกบภยพบตในงาน สงขลา เฮลธ แฟร 2556 (Songkla Health Fair 2013) ซงจดขนเปนครงท 3 ณ หองประชมนานาชาตฉลองสรราชสมบต ครบ 60 ป ม.สงขลานครนทร ภายใตแนวคด “การเชอมโยง เครอขายรบมอภยพบตจงหวดสงขลา” เปนการประชมเพอรวมหารอในการเตรยม ความพรอมรบมอกบภยพ บต ทจะเกด ขนในทกๆ ชวงสนปในเดอนตลาคม - ธนวาคม ของทกป โดยม ผแทนจากคณะทำางานโครงการ ACCCRN - หาดใหญ ทมาจากหนวยงานตางๆ รวมแลกเปลยนขอมล นายสมภพ วสทธศร ผแทนศนยอตนยมวทยา ภาคใตฝ งตะวนออก และ ดร.ธนต เฉลมยานนท ทมประเมนและวเคราะหสถานการณจงหวด รวมกน นำาเสนอ “ระบบการเตอนภยจงหวดสงขลา” ท ม หลกการและขนตอนในการประเมนสถานการณ นำาทวม เพอนำาเสนอใหแกผวาราชการจงหวดสงขลา ในการประกาศเตอนภยตอไป นอกจากน นายสมโชต พทธชาต ยงเพมเตม ในสวนของขอมลเกยวกบเสนทางการไหลของนำาของ พนทเสยงภยทง 5 ลมนำา เพอใหหนวยงานทมาเขารวม ไดรบร พรอมทงยงชวยกนระดมความคดเหนเพอรบมอ และมขอเสนอแนะวาควรจะมการวางระบบเตอนภย ในจดสำาคญตางๆ อยางไรกตาม การแลกเปลยนขอมลระหวาง เครอขายในเวทเสวนาครงนเปนการเชอมโยงเครอขาย ในชวงวกฤตโดยใหเกดการสอสารทหลากหลายและทวถง เพอใหเมองสงขลาสามารถรบมอกบอทกภยไดทนทวงท

ACCCRN – หาดใหญ รวมประชมเครอขาย อยางตอเนองเพอเตรยมความพรอมรบมอภยพบต

ในงาน HEALTH FAIR ครงท 3

8

9

FO

R

MO

RE

G

RA

PH

IC

D

ES

IG

N

FR

EE

BI

ES

:

VI

SI

T

WW

W.

DE

SI

GN

FR

EE

BI

ES

.O

RG

9

เมอวนท 28 มถนายน 2556 คณะทำางาน ACCCRN – เมองเชยงรายรวมกบเทศบาลนครเชยงราย ใหการตอนรบคณะดงานจาก คณะกรรมการเศรษฐกจ และสงคมแหงเอเชยและแปซฟก (UN-ESCAP) และ โครงการตงถนฐานมนษยแหงสหประชาชาต (UN-HABITAT)

ซงประกอบไปดวยผเชยวชาญจากสาขาตางๆ ทงดาน สงแวดลอม การวางผงเมอง เศรษฐศาสตร และอนๆ จากนานาประเทศทงหมด 15 ทาน ทไดคดเลอก เมองเชยงราย สำาหรบจดการประชมคณะทปรกษา ครงท 3 วาดวยการรายงานสถานการณเมองในภมภาค เอเชยและแปซฟกประจำาป 2014 เพอรวมทบทวน ถงความทาทาย และทศทางในประเดนใหมเกยวกบ การกลายเปนเมอง นอกจากน ยงลงพ นท ศกษาดงานในพนท เขตเทศบาลนครเชยงราย พรอมเยยมชมศนยเรยนร และรบมอกบการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศ (Chiang Rai Climate Resilience Learning Center - CCRLC) โดย นางสรนตย อองฬะ ปลดเทศบาล นครเชยงรายและประธานคณะทำางานโครงการ ACCCRN – เมองเชยงราย ไดนำาเสนอรายละเอยด เกยวกบการดำาเนนโครงการในพนท รวมถงประโยชน ทประชาชนจะไดรบในแงของการเรยนรถงแนวทาง วธการ และการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ จากศนยการเรยนรฯ แหงน

ACCCRN – เชยงราย เปดบานตอนรบคณะดงาน จาก UN-ESCAP และ UN-HABITAT

ACCCRN - เชยงราย รางแผนแมบท สงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษ ภายใตโครงการ

“การพฒนาแผนการรบมอและแผนพฒนาเศรษฐกจ ของเมองเชยงราย ภายใตบรบทการเปลยนแปลง

สภาพภมอากาศ”

เมอเรวๆ น คณะทำางาน ACCCRN - เชยงราย จดการประชมกจกรรมสงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษ จงหวดเชยงราย ทจดขน ณ หองราชพฤกษ ทค การเดน สปา รสอรท จ.เชยงราย โดยรวมกบ ภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน หารอรวมกนเพอจดทำาแผนแมบทการทองเทยว เช งอน รกษ จงหวดเชยงรายแบบบรณาการดาน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทงนยงมการจดตงคณะทำางานและวางแผนผง การทำางานใหครอบคลม โดยมการแบงหนาทรบผดชอบ เพอรวมกนสงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษทคำานงถงการรบมอตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศใหจงหวดเชยงรายใหเปนเมองทนาอยตอไป

9

10

FO

R

MO

RE

G

RA

PH

IC

D

ES

IG

N

FR

EE

BI

ES

:

VI

SI

T

WW

W.

DE

SI

GN

FR

EE

BI

ES

.O

RG

10

การประชมครงนทำาใหโครงการ M-BRACE มกลม นกวชาการทสนใจ เขารวมเปนเครอขายในการรวมกนกำาหนด แนวทางการดำาเนนงานดานวชาการเกยวกบ Urbanisation และ Climate Change เพมมากขน นอกจากนยงพบชองวาง ในการพฒนาและการขยายผลทยงคงไมเพยงพอในอนาคต เนองจากความรดงกลาวมเฉพาะบางกลม ซงยงขาดการรวบรวม ขอมลและการเผยแพรข อมลใหเปนสาธารณะ อกท ง ยงขาดการรวมมอในการกำาหนดแนวทาง และวางแผนการ ทำางานแบบบรณาการ

เมอวนท 16 พฤษภาคม 2556 โครงการ M-BRACE ไดจดประชมสรางเครอขายนกวชาการซงจดขนเปน ครงท 2 ณ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน โดยมวตถประสงคเพอรวบรวมกลมนกวชาการ และผเชยวชาญจากมหาวทยาลยเขามามสวนรวมในการ แลกเปลยนประสบการณและความคดเหนในการกำาหนด แนวทาง การวางแผนการทำางานเกยวกบกระบวนการกลาย เปนเมอง (Urbanisation) และการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศ (Climate Change) ในดานตางๆ เชน การสอน การทำาวจย การเขยนงานวจย การจดประชมวชาการ เปนตน

เมอวนท 24 - 26 พฤษภาคม 2556 เทศบาลเมองอดรธาน นกวชาการ นกวจย และเจาหนาท โครงการ M-BRACE ไดรวมกนหารอถงแนวทางใน การดำาเนนโครงการ Intervention เพอเปนโครงการ ตนแบบในการเร มตนเสรมสรางศกยภาพ และเตรยม ความพ รอม ในการ รบม อขอ ง เม อ งอ ด ร ธ าน ก บ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

จากการพดคยดงกลาว ทำาใหไดโครงการในเบองตน ทเหมาะสมกบบรบทของเมองอดรธานภายใตการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทงหมด 4 โครงการดวยกน ซงปจจบนอยระหวางการดำาเนนงานภายใตความรบผดชอบ ของภาคสวนตางๆ ไดแก

• โครงการอดรธานเมองแหงอนาคตเพอการรบมอ ตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางยงยน

• โครงการเตรยมความพรอมของเมองและชมชน รอบเขตเมองในการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศ

• โครงการเสรมสรางการเตรยมความพรอมรบมอ ของเมองอดรธานตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

• โครงการเยาวชนรกษเมองอดรธานกบการ วางแผนรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รน 1

M-BRACE อดรธานรวมกนกำาหนดแนวทาง การดำาเนนโครงการ Intervention

M-BRACE จดประชมสรางเครอขายนกวชาการ ดานการพฒนาเมองตอการเปลยนแปลง

สภาพภมอากาศ ครงท 2

การประชมน ทำาใหไดขอเสนอแนะทเปนประโยชนเพอลดชองวางดงกลาว ดวยการใหทกภาคสวนไดเรยนร และแลกเปลยนความคดเหนระหวางภาควชาการ เพอเปนการเพมประสบการณ รวมทงไดนำาประเดน Urbanisation และ Climate Change มารวม ในหลกสตรเพอใหเขากบเนอหาการเรยนการสอน โดยการสรางความรความเขาใจในการนำาไปใชใน ดานวชาการของสาขาตางๆ ไดอยางเหมาะสม

อยางไรกตาม การสรางเครอขายดานวชาการ ในประเดนนของประเทศไทยจำาเปนตองใชเวลาในการ ปรบความเขาใจและรวมกนพฒนาวางแผน เพอใหเปนไป ในแนวความคดเดยวกน ซงทางโครงการฯ จะมการจด งานประชมอยางตอเนองกบสถาบนการศกษาตางๆ เพอผลกดนประเดนดงกลาวตอไป

11

FO

R

MO

RE

G

RA

PH

IC

D

ES

IG

N

FR

EE

BI

ES

:

VI

SI

T

WW

W.

DE

SI

GN

FR

EE

BI

ES

.O

RG

พนทสวนใหญของจงหวดเชยงราย ตงอยในลมนำากก ซงประกอบดวย 4 ลมนำาสาขา คอ ลมนำาสาขาแมลาว แมสรวย กกตอนลาง และฝาง มพนทรวม 7,300 ตร.กม. ลมนำาสาขาทง 4 มความแตกตางกนทงทางสภาพภมศาสตร ภมสงคม การใชประโยชน พนท ปรมาณนำาทาเฉล ยปรมาณความตองการใชน ำาท มาจาก หลายวตถประสงค ทำาใหเกดความซบซอนของปญหาทตองการ แนวคดทแตกตางจากการจดการทวๆ ไป โดยทฐานของความรวมมอ ระหวางหนวยงานทเกยวของเปนสงทจำาเปน ภาพรวมของความตองการใชนำาในลมนำากกนน ไมไดม ความแตกตางจากภาพรวมความตองการใชนำาของประเทศไทย “โดยทความตองการจากภาคการเกษตรยงคงสงเปนอนดบทหนง ประมาณ 60%” และเปนความตองการทกระจายตวอยในทง 4 ลมนำาสาขา สำาหรบนำาเพอการอปโภค - บรโภค ความตองการสงถกพบ และกระจกตวอยในเขตเมองทประมาณ 1.2% สำาหรบความตองการนำา ในภาคอตสาหกรรม กระจายตวอยทง 4 ลมนำาสาขา ทประมาณ 0.8% ทเหลอจากความตองการของสามสวนแรก ไดถกพยายามอธบาย อยางไมชดเจนวา “เปนสวนทใชเพอการรกษาสภาพนเวศดานทายนำา ของแตละล มน ำา การทองเท ยว และปลอยลงส แมน ำาโขง” (อยางไรกตามในประเดนนยงคงเปนเรองทไมสามารถถกอธบาย ไดอยางเปนระบบ เนองจากขาดขอเทจจรงเชงขอมลและรองรอย ของความรวมมอระหวางหนวยงาน) การจดการนำาเพอการเกษตร ระบบชลประทานมบทบาท สำาคญยงตอการเพมผลผลตทางการเกษตร เพอหลอเลยงจำานวน ประชากรทเพมมากขน ระบบเพาะปลกพชมากกวาหนงครงตอปนน สามารถทำาไดและมผลผลตทสงขนกตอเมออยเฉพาะในเขตทระบบ ชลประทานทไดถกพฒนาเปนอยางดแลวเทานน ในประเทศแถบ เอเชยตะวนออกเฉยงใตขาวสามารถถกผลตไดตลอดทงป ถามนำา ตนทนทพอเพยงเพราะสภาพเงอนไขอนๆ นน เหมาะสมแกการผลต ระบบชลประทานแทบทงหมดในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต ถกออกแบบใหสงนำาชลประทานเพอเสรมกบนำาฝนใหสามารถสงนำา เตมพนทเปาหมาย อยางไรกตามในฤดแลงจะมเพยงบางพนทในพนท ชลประทานเทานน ทสามารถไดรบนำา เพราะนำาตนทนมจำานวนจำากด โดยเฉพาะอยางยงในโครงการชลประทานขนาดใหญ ปญหาของ การกระจายนำาท ไม เทาเทยมกนในพนท เปาหมายเปนสภาพ ทสามารถพบเหนไดบอยๆ

โครงการสงนำาและบำารงรกษาแมลาว เปนหนงในโครงการ ชลประทานขนาดใหญ และมความสำาคญตอระบบเศรษฐกจทม ฐานทางการเกษตรของภาคเหนออย ในความรบผดชอบของ กรมชลประทาน ในระยะแรกของโครงการถกออกแบบใหสงน ำา เฉพาะในชวงฤดฝนเทาน น โดยการสรางฝายแบบ โอก เวยร (Ogee Weir) ปดกนลำานำาแมลาว เพอยกระดบนำาใหสงพอทจะถกผน เขาสคลองสงนำาสายใหญฝงซาย ยาว 24 กม. อตราการไหลสงสด 8.5 ลบ.ม./ว และฝงขวายาว 50 กม. อตราการไหลสงสด 26.7 ลบ.ม./ว สามารถสงน ำาใหกบพ นท เปาหมายในฤดแลงได ประมาณ 70,000 ไร และสงนำาชลประทานเพอเสรมกบนำาฝนให สามารถสงนำาเตมพนทเปาหมายไดประมาณ 140,000 ไรในฤดฝน หลงจาก พ.ศ. 2546 เข อนแมสรวยไดถกกอสรางเพอขยายพนท ชลประทานใหมากขนในฤดแลง และนนคอ ความคาดหวงของโครงการ ในเชงทฤษฎ หลงจากการกอสรางเขอนแลวเสรจ ดเหมอนวารปแบบ และแผนการสงนำาในฤดแลงทเหมาะสม ยงไมสามารถถกกำาหนดได เน องจากขอจำากดของอางเกบน ำาท มขนาดเลกเกนกวาท จะ สามารถสงนำาแบบตอเนอง (Continuous Water Distribution) ใหแกพนททงหมดในเวลาเดยวกนได และกลายเปนความยงยาก ในทางปฏบต ทจะควบคมพนทเปาหมายสงนำาใหสอดคลองกบ ปรมาณนำาตนทนในอางและจดการใหเปนไปตามแผนการสงนำา เนองจากยงมปจจยทสำาคญอกมากมายสามารถกระทบกบ ระบบ เชน ความเขมแขงขององคกรทงกลมผใชนำาและเจาหนาท ชลประทาน ความรวมมอในการจดการอาคารควบคมนำาตอมาระบบ สงนำาแบบรอบเวร (Rotational Water Distribution) ไดถกนำามา ทดลองใชโดยแบงพนทสงนำาชลประทานออกเปน 4 สวนใหญๆ นนทำาใหการวางแผนการสงนำายงยากและมความซบซอนมากยงขน แมวาการกระทำาดงกลาวจะทำาใหสถานการณดข น แตน ำากยง ไมสามารถถกสงไปถงพนทเปาหมายตามแผนทงหมดไดโดยเฉพาะ อยางยงพนททายคลอง ภยคกคาม ผลลพธของปญหาดงกลาว ทำาใหปรมาณนำาสงจรง (ปรมาณนำาทใชตลอดฤดกาล) กบปรมาณนำาตามแผน มความแตกตางกน มากเกนไป และมนกำาลงจะถกเปลยนใหเปนคำาถามทสำาคญวา “ถารปแบบของความตองการใชนำาของลมนำาเปลยนไปตามแรงกดดนใหมๆ ทกำาลงจะเกดขน การวางแผนจดการใชนำาของลมนำา จะตองถกปรบใหเหมาะสมอยางไร พรอมไปกบการสรางกลไก ท เ หมาะสมท ส ามารถผล กดนแผนการจ ดการด งกล าว ใหประสบความสำาเรจ?”

โดย ดร.องกร วองตระกลอาจารยประจำาสาขาวศวกรรมโยธาและสงแวดลอม

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา เขตพนทเชยงราย

“สถานการณนำเมองเชยงราย(ตอ)”

สารพดจดมาเลา

FO

R

MO

RE

G

RA

PH

IC

D

ES

IG

N

FR

EE

BI

ES

:

VI

SI

T

WW

W.

DE

SI

GN

FR

EE

BI

ES

.O

RG

สถาบนสงแวดลอมไทย16/151 เมองทองธาน ถ.บอนดสตรท ต.บางพด อ.ปากเกรด จ.นนทบร 11120 โทร. (66 2) 503 3333 ตอ 304 แฟกซ (66 2) 504 4826-8

http://www.tei.or.th

http://www.thaicity-climate.org

http://www.acccrn.org

http://www.facebook.com/ACCCRNTHAILAND

http://www.facebook.com/M-BRACE

จากเหตการณพายฝนฟาคะนองทเกดขนอยางรนแรง และฝนทตก อยางหนกในเขตดอนเมอง เมอชวงตนเดอนมถนายนทผานมา ถงขนเครองบนลงจอดไมไดนนสรางความตนตระหนกใหกบคนกรงเทพฯ ไมนอย ซงจากเหตการณน ดร.รอยล จตรดอน ผอ.สถาบนสารสนเทศทรพยากรนำาและการเกษตร (องคการมหาชน) ออกมาเปดเผยขอมลวากรงเทพฯ กำาลงเผชญกบภาวะปรากฏการณ “เกาะความรอน” (Urban Heat Island) บางพนทมอณหภมสงขน 4-5 องศาเซลเซยส และเกดฝนตกหนกเนองจากความรอนสะสม อนมทมาจากการกอสรางอาคารชดขนาดใหญ และการใชเครองปรบอากาศ

“เกาะความรอน” หรอ Urban Heat Island คออะไร? และเกดขนไดอยางไร?

“ปรากฏการณเกาะความรอนเมอง” หรอ “โดมความรอน” (Urban Heat Island : UHI) คอการทเมองเตมไปดวยอาคารบานเรอน และตกสงมากมาย ซ งตกหรออาคารท กอดวยคอนกรตเหลาน มความสามารถในการกกความรอนไดดกวานำาถง 2 เทา และจะเกบ ความรอนจากแสงแดดในชวงกลางวน แลวระบายในตอนกลางคน ทำาใหอากาศในเมองเยนตวชากวาอากาศรอบนอกเมอง อกทงการใช รถยนตทเพมมากขน การใชเครองปรบอากาศระบายความรอน ออกจากอาคาร และการลดลงของพนทสเขยวในเมองทเปนแหลง ชวยดดซบรงสของดวงอาทตย ยงเปนการเพมระดบความรอนในอากาศ ใหมากขนไปอก ความรอนเหลานจะลอยตวขนแลวระบายออกรอบขาง

Did You Know

กลายเปนโดมทครอบเมองไว โดยอากาศภายในโดมจะมอณหภมคอนขางคงท และอากาศภายนอกพดเขาไดยาก จงทำาใหเกดการสะสมของมลพษทไมสามารถพดพาไปทอนได

นอกจากนผลกระทบทเหนไดชดทางดานอณหภมแลว ยงสงผลกระทบทางดานอตนยมวทยาอกดวย เชน การเปลยนแปลงรปแบบของลมประจำาถน การเกดเมฆ หมอก ความชนและหยาดนำาฟา (Precipitation – ฝน นำาคาง ฯลฯ)

ดงนนอาจกลาวไดงายๆ คอ ปรากฏการณ “เกาะความรอน” คอ การเปลยนแปลงพนผวของแผนดนจากการพฒนาเมอง โดยใชวสดทเกบสะสมความรอน และจากกจกรรมการเผาผลาญเชอเพลง เชน การใชรถยนต การใชเครองปรบอากาศ รวมถงการทพนทสเขยวหรอพนทสวนสาธารณะมขนาดพนทลดลง ซงลวนแลวแตสงผลใหเกดปรากฏการณเกาะความรอนขยายตว และเช อมตอกนจนครอบคลมพนทกวางขวางมากยงขน และสำาหรบประเทศไทยในปจจบนไมใชเปนปญหาเฉพาะกบกรงเทพฯ เทานน แตเปนเหตการณทเกดขนกบเมองใหญๆ ทวประเทศ และทวโลกดวยเชนกน

ไขปม! “เกาะความรอน” เตอน! คนเมองจะเจอสภาพอากาศแปรปรวนถข น

กจกรรมลนรางวล...ประกาศรายชอผโชคด... ทไดรบของทระลกเสอโปโลผาเนอด

จากการรวมสนกกบสารฯ ฉบบท 11 ซงสามารถเขาไปตรวจสอบไดท

http://www.facebook.com/ACCCRNTHAILAND หรอ M-BRACE

และทางโครงการฯ จะจดสงของทระลกไปตามทอยททานใหไวคะ

สำาหรบลนรางวลฉบบน ชวนทานผอานรวมแสดงขอคดเหนตอ “สารปรบตว รบมอ กบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ” เพอการพฒนา

รปแบบ เนอหาสาระ ใหตรงใจและเกดประโยชนกบผอานใหมากทสด โดยตอบแบบสอบถามทแนบมากบสารฯ ฉบบน และสงมาตามทอยทายเลม หรอ thaicityclimate@hotmail.com และ เฟซบค ACCCRN / M-BRACE

***ภายในวนท 15 ตลาคม 2556***