ghuâah® gšfiy¡fHf«ghuâah® gšfiy¡fHf«ghuâah® gšfiy¡fHf«ghuâah® gšfiy¡fHf«ghuâah® gšfiy¡fHf«nfha«ò¤ö® - 641 046nfha«ò¤ö® - 641 046nfha«ò¤ö® - 641 046nfha«ò¤ö® - 641 046nfha«ò¤ö® - 641 046
ïs§fiy - m¿Éaš g£l¥go¥ãš Kjyh©L, jÄœïs§fiy - m¿Éaš g£l¥go¥ãš Kjyh©L, jÄœïs§fiy - m¿Éaš g£l¥go¥ãš Kjyh©L, jÄœïs§fiy - m¿Éaš g£l¥go¥ãš Kjyh©L, jÄœïs§fiy - m¿Éaš g£l¥go¥ãš Kjyh©L, jÄœ
gÆšnth®¡FÇaJgÆšnth®¡FÇaJgÆšnth®¡FÇaJgÆšnth®¡FÇaJgÆšnth®¡FÇaJ
(mid¤J ïsÃiy¥ (UG) g£ltF¥ò khzt®¡FÇaJ)
(B.A., B.Sc., B.Com., B.B.M., B.C.S., etc.)
brŒíŸ - ciueil¤ âu£LbrŒíŸ - ciueil¤ âu£LbrŒíŸ - ciueil¤ âu£LbrŒíŸ - ciueil¤ âu£LbrŒíŸ - ciueil¤ âu£L(khDl¢ áw¥ãaš rh®ªjJ)
2007 -2008 M« fšÉah©L Kjš nr®nth®¡FÇaJ
ïu©lh« gUt«
gFâ I jÄœ
2
m¿Kfîium¿Kfîium¿Kfîium¿Kfîium¿Kfîiu
gŸË¡ fšÉ ÃiwtilªJ gšfiy¡fHf¡ fšÉ¡F tU« g£ltF¥ò
khzt®j« fU¤J¥ gÇkh‰w¤âw‹ (Communicative skill) áªjid¤âw‹,
MSik¤âw‹ M»at‰iw ts®¤J, thœÉaš ÉGÄa§fis czu¢ brŒJ, njáa
cyf xUik¥ gh£Lz®it kd¤âš ïU¤â thœth§F thœtj‰FÇa ne®Kf
v©z« (Positive thinking) tY¥bgW« tifÆš ï¥ghl¤â£l«
cUth¡f¥g£LŸsJ.
Kj‰ gUt¤âš, eh£L¥g‰W, r_f« , bg©Âa« F¿¤j ÉGÄa§fŸ rh®ªj
fÉijfS«, fU¤J¥ gÇkh‰w¤âwD¡F mo¥gilahf cŸs ïy¡fz¥ gFâí«,
gƉᥠgFâí«, j‹ Ra áªjidíl‹ gil¥gh¡f¢ áªjid¤ âwid
ts®¤bjL¡F« tifÆš áWfij¥ gFâí«, fhynth£l¤Jl‹ ïizªJ áªâ¡F«
M‰wiy¥ bgW« tifÆš ïy¡»a tuyh‰W¥ gFâí« bjÇî brŒa¥g£LŸsd.
ïu©lh« gUt¤âš, khDl¢ áw¥ãaiy (Human Excellence) ika¥gL¤â, mj‹
òÇâwid nk«gL¤J« tifÆš brŒí£ gFâfS« ciueil¡ f£LiufS«
bjhF¡f¥g£LŸsd. ïªüiy khzt®fŸ fU¤ö‹¿¡ f‰W¥ ga‹bgWth®fshf.
j‰fhy khzt® Ãiyia¡ fU¤âš bfh©L ghl¤â£l¤ij kh‰¿aik¡f
nt©L«; fU¤J¥ gÇkh‰w¤ âwD¡F« khDl¢ áw¥ã‰F« Kj‹ikÆl« mË¡f
nt©L« v‹W ÄFªj M®t¤Jl‹ C¡f¥gL¤âí«, mj‰fhd bra‰gh£L¥
bghW¥ig V‰W« gšyh‰whD« cjÉa nk‹ikÄF Jizntªj® mt®fS¡F«,
ghl¤â£l¡FG¡ T£l¤â‰F« k‰w gÂfS¡F« m‹òl‹ Jiz Ëw
kâ¥ã‰FÇa gâths® mt®fS¡F«, üyh¡f¥ g¡F¤ JizËw gšfiy¡fHf¤
jÄœ¤Jiw¤ jiyt® mt®fS¡F« ghl¤â£l¡ FGÉdÇ‹ e‹¿ cÇaJ.
ghl¤â£l¡ FGÉd®ghl¤â£l¡ FGÉd®ghl¤â£l¡ FGÉd®ghl¤â£l¡ FGÉd®ghl¤â£l¡ FGÉd®
3
ïu©lh« gUt«ïu©lh« gUt«ïu©lh« gUt«ïu©lh« gUt«ïu©lh« gUt«
jÄœ : jhŸ 2 - ghl¤â£l«jÄœ : jhŸ 2 - ghl¤â£l«jÄœ : jhŸ 2 - ghl¤â£l«jÄœ : jhŸ 2 - ghl¤â£l«jÄœ : jhŸ 2 - ghl¤â£l«
brŒíŸ- ciueil¤âu£L ( khDl¢áw¥ãaš rh®ªjJ )
gšfiy¡fHf btËpL.#]‹ 2007
myF 1.
âU¡FwŸ
ehyoah®
myF 2.
ghuâjhr‹
KUF Rªju«
myF 3.
ciueil Kjš 4 f£LiufŸ
myF 4.
ciueil 5 Kjš 7 tiu cŸs f£LiufŸ
myF 5. ïy¡»a tuyhW ( ghl¤â£l¤ij¤ jGÉaJ )
1. gâbd© Ñœ¡fz¡F üšfŸ
2. jÄœ ciueilÆ‹ njh‰wK« ts®¢áí«
gƉá¡FÇad
1. ïy¡»a tuyhW - f£LiufŸ vGj¢ brŒjš
2. É©z¥g§fŸ, klšfŸ vGj¢ brŒjš
4
ïu©lh« gUt«ïu©lh« gUt«ïu©lh« gUt«ïu©lh« gUt«ïu©lh« gUt«
bghUsl¡f«bghUsl¡f«bghUsl¡f«bghUsl¡f«bghUsl¡f«
brŒí£ gFâbrŒí£ gFâbrŒí£ gFâbrŒí£ gFâbrŒí£ gFâ
1. bgÇahiu¤ Jiz¡nfhlš - âU¡FwŸ
2. MŸÉid cilik - âU¡FwŸ
3. e£ã‰ ãiH bghW¤jš - ehyoah®
4. mit m¿jš - ehyoah®
5. rŠÓÉ g®tj¤â‹ rhuš - ghuâjhr‹
6. vL¤Ja®¤J« F¿¡nfhŸ - KUF Rªju«
ciueil¥ gFâciueil¥ gFâciueil¥ gFâciueil¥ gFâciueil¥ gFâ
1. Mirfis¢ Óuik¤jš - m¿P® FG
cyf rKjha nrth r§f«
MÊahW
2. r_f kâ¥ÕLfis ca®¤J« fšÉ - lh¡l® fh. Ûdh£áRªju«
3. âahfk‰w tÊghL - fhªâa mQfš - R. gh©oa‹
4. bgÇah® cz®¤J« RakÇahijí« rkj®kK« - nt. MidK¤J
5. jÄH® g©ghL - xU És¡f« - lh¡l® nrh.eh. fªjrhÄ
6. òâ® vâ® fhy« - lh¡l® á‰ã. ghyR¥ãukÂa«
7. ïiz¢áªjidfŸ - ».åukÂ
5
âU¡FwŸâU¡FwŸâU¡FwŸâU¡FwŸâU¡FwŸ
1. bgÇahiu¤ Jiz¡nfhlš1. bgÇahiu¤ Jiz¡nfhlš1. bgÇahiu¤ Jiz¡nfhlš1. bgÇahiu¤ Jiz¡nfhlš1. bgÇahiu¤ Jiz¡nfhlš
mw‹ m¿ªJ _¤j m¿î cilah® nf©ik,
âw‹ m¿ªJ, nj®ªJ, bfhsš
c‰w nehŒ Ú¡», cwhmik K‹ fh¡F«
bg‰¿ah®¥ ng¡ bfhsš
mÇat‰WŸ všyh« mÇnj - bgÇahiu¥
ng¤ jkuh¡ bfhsš
j«Ä‹ bgÇah® jkuh xGFjš,
t‹ikíŸ všyh« jiy.
Nœth® f© Mf xGfyh‹, k‹dt‹
Nœthiu¢ NœªJ bfhsš.
j¡fh® ïd¤jdhŒ¤ jh‹ xGf tšyhid¢
br‰wh® bra¡»lªjJ ïš.
ïo¡F« Jizahiu MŸthiu, ahnu,
bfL¡F« jifik at®?
ïo¥ghiu ïšyhj Vkuh k‹d‹,
bfL¥gh® ïyhD«, bfL«.
Kjš ïyh®¡F Câa« ïšiy kjiyM«
rh®ò ïyh®¡F ïšiy, Ãiy.
gšyh® gif bfhsÈ‹ g¤J mL¤j Ôik¤nj
ešyh® bjhl®if Élš
6
2. MŸÉid cilik2. MŸÉid cilik2. MŸÉid cilik2. MŸÉid cilik2. MŸÉid cilik
mUik cil¤J v‹W mrhthik nt©L«
bgUik Ka‰á jU«.
Éid¡f© Éidbflš X«gš - Éid¡ Fiw
Ô®ªjhÇ‹ Ô®ªj‹W, cyF!
jhsh©ik v‹D« jifik¡f© j§»‰nw
ntsh©ik v‹D« brU¡F.
jhsh©ik ïšyhjh‹ ntsh©ik, ngoif
thŸM©ik nghy¡ bfL«
ï‹g« ÉiHah‹, Éid ÉiHth‹ j‹ nfË®
J‹g« Jil¤J C‹W« ö©.
Ka‰á, âUÉidM¡F«: Ka‰W ï‹ik
ï‹ik òF¤â ÉL«.
ko cshŸ, kh Kfo v‹g: ko ïyh‹
jhŸ cshŸ, jhkiuÆdhŸ
bgh¿ ï‹ik ah®¡F« gÊ m‹W: m¿î m¿ªJ,
MŸÉid ï‹ik gÊ.
bjŒt¤jh‹ MfhJ vÅD«, Ka‰áj‹
bkŒ tU¤j¡TÈ jU«
CiHí« c¥g¡f« fh©g® - ciyîï‹¿¤
jhHhJ cP‰W gt®
7
ehyoah®ehyoah®ehyoah®ehyoah®ehyoah®
3. e£ã‰ ãiH bghW¤jš3. e£ã‰ ãiH bghW¤jš3. e£ã‰ ãiH bghW¤jš3. e£ã‰ ãiH bghW¤jš3. e£ã‰ ãiH bghW¤jš
ešyh® vd¤ jh« eÅ ÉU«ã¡ bfh©lhiu,
mšyh® vÅD«, ml¡»¡ bfhsš nt©L«
bešY¡F cÄ c©L Ú®¡F Eiu c©L
òš ïjœ óɉF« c©L.
brW¤njhW cil¥ãD«, br« òdnyhL Clh®,
kW¤J« áiwbrŒt®, Ú® eirï thœe®
btW¥g btW¥g¢ brÆD«, bghW¥gnu,
jh« nt©o¡ bfh©lh® bjhl®ò.
ïw¥gnt Ôa brÆD«, j‹ e£lh®
bghW¤jš jFtJ x‹W m‹nwh? Ãw¡ nfh§F
cUt t©L M®¡F« ca® tiu ehl!
xUt® bghiw ïUt® e£ò.
ko âiu jªâ£l th‹ fâ® K¤j«
fL Éir ehthŒ fiu miy¡F« nr®¥g!
ÉLj‰F mÇah® ïašò ïynuš, beŠr«
RLj‰F _£oa Ô.
ï‹dh brÆD«, Él‰ghy® mšyhiu¥
bgh‹dhf¥ ngh‰¿¡ bfhsš nt©L« - bgh‹ndhL
ešïš áij¤j Ô ehŸbjhW« eho¤ j«
ïšy¤âš M¡Fjyhš.
ï‹dh brÆD«, ÉLj‰F mÇahiu¤
J‹dh¤ Jw¤jš jFtnjh? - J‹d mUŠ Ó®
É© F¤J« ÚŸ tiu bt‰g! - fisgnth,
f© F¤â‰W v‹W j« if?
8
ïy§F Ú®¤ j© nr®¥g! ï‹dh brÆD«,
fyªJ gÊ fhzh®, rh‹nwh® fyªjã‹,
Ôik vL¤J ciu¡F« â© m¿î ïšyhjh®
jhK«, mtÇ‹ fil.
Vâyh® brŒjJ ïw¥gnt ÔJ vÅD«,
nehj¡fJ v‹ c©lh«, neh¡F§fhš? fhjš
fGÄah® brŒj, - fw§F mUÉ ehl!
ÉGÄjh«, beŠr¤JŸ ËW.
jk® v‹W jh« bfhŸs¥g£lt® j«ik¤
jk® m‹ik jh« m¿ªjh® MÆ‹, mtiu¤
jkÇD« e‹F kâ¤J, jk® m‹ik
j«KŸ ml¡»¡bfhsš!
F‰wK«, Vid¡ FzK«, xUtid
e£lã‹ eho¤ âÇntndš, e£lh‹
kiw fhth É£lt‹ bršîÊ¢ bršf,
miw flš Nœ ita« ef!
4. mit m¿jš4. mit m¿jš4. mit m¿jš4. mit m¿jš4. mit m¿jš
bkŒŠ Phd¡ nfh£o cwœtÊ É£L, M§F X®
mŠPhd« jªâ£L, mJ M§F mw¤ JHhŒ
ifŠ Phd« bfh©L xGF« fhu¿ths® K‹
brhš Phd« nrhu Élš!
eh¥ ghl« brhšÈ ea« cz®th®nghš br¿¡F«
Ô¥ òyt‰ nruh®, br¿îilah® Ô¥ òyt‹
nfh£oíŸ, F‹w¡ Fo gÊ¡F«, mšyh¡fhš
njhŸ òil¡bfhŸsh vG«.
brhš-jh‰W¡ bfh©L Rid¤J vGjš fhKWt®
f‰w M‰wš t‹ikí« jh« njwh®, f‰w
bry ciu¡F« MWm¿ah®, njh‰gJ m¿ah®,
gy ciu¡F« khªj® gy®
9
f‰wöc« ï‹¿, fz¡fha® ghl¤jhš
bg‰wjh« ngij X® N¤âu«: k‰W mjid
ešyhÇil¥ ò¡F, ehzhJ brhšÈ, j‹
òšy¿î fh£oÉL«
bt‹¿¥ bghU£lhš Éy§F x¤J, bkŒ bfhŸsh®,
f‹¿¡ fW¤J vGªJ, fhŒthnuhL x‹¿,
ciu ɤjf« vGth® fh©gnt, ifíŸ
Riu ɤJ¥ nghY« j« gš.
ghlnk X⥠ga‹ bjÇjš nj‰whj
_l® KÅj¡f brhšY§fhš, nfL mUŠÓ®¢
rh‹nwh® rkœ¤jd® Égnt, k‰W mtiu
<‹wh£F ïw¥g¥ gǪJ.
bgWtJ bfhŸgt® njhŸnghš, be¿g£L¡
f‰gt®¡F všyh« vËa, üš: k‰W m«
K¿òiu nkÅa® cŸs« ngh‹W, ah®¡F«
m¿j‰F mÇa, bghUŸ.
ò¤jfnk rhy¤ bjhF¤J«, bghUŸ bjÇah®,
cŒ¤J, mf« všyh« Ãiw¥ãD«, k‰W mt‰iw¥
ngh‰W« òytU« ntnw: bghUŸ bjǪJ
nj‰W« òytU« ntW.
bghÊ¥ò, mfy«, E£g«, üš v¢r«, ïª eh‹»‹
bfhʤJ, mfy« fh£lhjh® brh‰fŸ, - gÊ¥òïš
Ãiu Mkh nr¡F« beL§ F‹w ehl!-
ciu Mnkh, üȉF e‹F?
ï‰ ãw¥ò ïšyh® vid¤Jüš f‰ãD«,
brhš ãwiu¡ fh¡F« fUÉanuh? ï‰ ãwªj
eš m¿ths®, eÉ‹w üš nj‰whjh®
òšy¿î jh« m¿tJ ïš.
10
5. rŠÓÉ g®tj¤â‹ rhuš5. rŠÓÉ g®tj¤â‹ rhuš5. rŠÓÉ g®tj¤â‹ rhuš5. rŠÓÉ g®tj¤â‹ rhuš5. rŠÓÉ g®tj¤â‹ rhuš
-ghuâjhr‹-ghuâjhr‹-ghuâjhr‹-ghuâjhr‹-ghuâjhr‹
FÆšTÉ¡ bfh©oU¡F«: nfhy« ÄFªj
kÆyho¡ bfh©oU¡F«: thr« cilae‰
fh‰W¡ FË®ªjo¡F«: f©zho ngh‹wÚ®
C‰W¡fŸ c©L: fÅku§fŸ Ä¡fc©L:
ó¡fŸ kz§fkG« ó¡fŸnjhW« br‹Wnj
Ü¡fŸ ïUªjgo ï‹Åirgh o¡fË¡F«:
nt£Lt¥ bg©fŸ Éisahl¥ nghtJ©L:
fh£L kwt®fS« fhjškz« brŒtJ©L.
beŠáš ÃW¤J§fŸ ïªj ïl¤ij¤jh‹
rŠÓÉ g®tj¤â‹ rhuby‹W brhšÈLth®.
rŠáÉ g®tj¤â‹ rhuÈny X®ehËš
bfhŠr« Fiwak eh‹fhF« khiyÆny
F¥g‹vD« ntl¡ Fku‹ jÅÆUªJ
br¥ò¢ áiynghny bj‹âiria¥ gh®¤jgo
Mlh jirahkš thoËwh‹ r‰W¥ã‹,
thlhj óKo¤j tŠátu¡ f©lh‹.
tu¡f©l J«F¥g‹ thÇ miz¡f¢
Ru¡»‹w fhjbyhL br‹wh‹ bjhlhÔ®fŸ!
v‹Wbrh‹ dhŸtŠá ïisah‹ âL¡»£lh‹.
F‹Wnghš Ëwgo F¥g‹ ciu¡»‹wh‹:
`̀f©Q¡FŸ ghitna! f£lKij eh‹gánah
L©z¥ngh« nghJÚ X®j£L¤ j£oÉ£lhŒ!
jhH¢ RLbtŒÆš jhshkš eh‹FË®ªj
ÚHiy¤jh î«nghJ Úv‹W Ú jL¤jhŒ!
bjh£l¿ªj ifia¤ bjhlhnjv‹ whŒne‰W¥
g£l¿ªj njfRf« É£oU¡f¡ TLtnjh?
c‹ndhL ngr xUthu« fh¤âUªnj‹
v‹ndhL KªjhehŸ ngr ïz§»dhŒ
ne‰W¤jh‹ ï‹g¡ fiufh£o dhÆ‹W
nr‰¿ny jŸËÉ£lhŒ! fhuzK« br¥gÉšiy
11
v‹Wiu¡f¡ nf£l ïstŠá, fhjynu!
m‹WÚ® brh‹dgo m›Éu©L _Èifia¢
rŠÓÉ g®tj¤âš ijabyid¡ T£o¥nghŒ¡
bfhŠr« g¿¤J¡ bfhL¤jhš cÆ®thœnt‹.
ïšiyba‹whš MÉ Æuhbj‹whŸ. nt£Lt‹
fšÈš elªjhšjc‹ fhšfL¡F« v‹Wiu¤jh‹.
fhÈu©L« nehtj‰F¡ fhuzÄš iybeŠr«,
_ÈifÆ u©o‹nkš bkhŒ¤âU¥g jhšv‹whŸ
ghœÉy§fhš mªnjh gLnkhr« neUbk‹wh‹
thœÉby§F« cŸsJjh‹ thU§fŸ v‹Wiu¤jhŸ
m›Éu©L _ÈifÆ‹ mªju§f« m¤jidí«
ï›Él¤â‰ nf£L¡bfhŸ v‹Wiu¥ gh‹ F¥g‹
x‹iw¤â‹ whÈ› îyfk¡fŸ ngRtJ
e‹whf¡ nf£F«k‰ bwh‹iwth Æšngh£lhš
k©Qyf¡ fh£ábayh« k‰¿§ »Uªjgo
f©Q¡ bfâÇny fhzyh« brhšÈÉ£nl‹
Mjyhš _ÈifÆ‹ Mir jÂv‹wh‹.
nkhâLnj nf£lã‹ò _ÈifÆš Mirba‹whŸ,
v‹do bg©nzeh‹ v›tsî brh‹dhY«
brh‹dgo nf£fhkš njhõ« Éis¡»‹whŒ
bg©Q¡ »JjFnkh? t©zky®¢ nrhiyÆny,
v©z«nt wh» ÆU¡»‹nw‹ ehbd‹W
f©izatŸ f©ÂÈ£L¡ ifnaªâ Ë¿£lh‹.
bg©Q¡F¥ ng¢RÇik nt©lhbk‹ »‹Önuh?
k©Q¡F§ nflhŒ kâ¤Ônuh bg©Âd¤ij?
bg©zoik ÔUk£L« ngRª âUeh£L
k©zoik Ô®ªJ tUjš Ka‰bfh«ng.
Cikba‹W bg©iz íiu¡Fk£L« cŸsl§F«
Mik Ãiyikjh‹ Mlt®¡F« c©L.
òyd‰w ngijahŒ¥ bg©iz¢ brŒ jhšmª
Ãy«Éisªj ig§Tœ Ãiyikí« m«k£nl
á¤âu«ngh‰ bg©o®fis¢ ÓuÊ¡F« ghuje‰
ò¤âuiu¥ g‰¿a‹nwh ónyhf« ö‰WtJ?
r‰Wª ja§nf‹ jÅahŒ¢rŠ ÓÉkiy
c‰nw¿ _ÈifÆ‹c©ik m¿ªâLnt‹
12
_Èifia¤ njl KoahÉ£ lhškiyÆ‹
nkÈUªJ ÑnH ÉGªâw¡f ehd¿nt‹
CÇYŸs bg©fbsšyh« cŸs¤ij¥ ó®¤âbrí«
ÓÇa®¡F khiyÆ£L¢ ÓuilªJ thœ»‹wh®
njhif kÆny! ïijÚnfŸ brhšY»‹nw‹
ehf«nghš ÓW»‹w ehjÇl« brhšÈÉL
g¢áiy¡F¢ rŠÓÉ g®tj«brš ntbd‹whŸ.
m¢R¥ gJikna! Muz§nf! Únyo!
ehD« tU»‹nw‹ eha»na! eha»na!VŪj¡ nfhg«? vÊyhd fhjÈna!v‹WF¥g‹ Xo ïstŠá ia¤jGÉ
Ëwh‹. ïstŠá ËW k»œî‰whŸ
m›Éu©L _ÈifÆš Muz§nf ÚMir
ï›tsî bfh©oU¤jš ï¥nghJ jhd¿ªnj‹.
T£o¥nghŒ¥ g¢áiyia¡ bfhŒJ jU»‹nw‹;
Ú£lh©ik¡ fhÇ! vd¡bf‹d ÚjUthŒ?
v‹W bkhʪjh‹ vG§fhj yhšF¥g‹.
K‹nd ïiybfhL¤jhš K¤j« ãwbf‹whŸ.
v‹»Ëna ÚK¤j« v¤jid< thba‹wh‹?
v‹w‹ fu¤jhš ïWf cik¤jGÉ
nehfhkš K¤j§fŸ üWbfhL¥ ngbd‹whŸ.
Mifahš X®K¤j« m¢rhu« nghbl‹wh‹
nfÈ¡F neu« ïJtšy nfS§fŸ
_Èif¡F¥ g¡f¤âš K¤j« »il¡Fbk‹whŸ.
F¥g‹ jɤâ£lh‹ fhj‰ bfhLikÆdhš
v¥nghJ eh«c¢á¡ nf¿¤ bjhiy¥gbjd
m©zhªJ gh®¤â£lh‹ m«kiyÆ‹ c¢ájid!f©zh£o j‹idí«X® f©zh‰ ftŤjh‹.
tŠám¥ nghJ kzhs‹ kiy¥gjid¡
bfhŠr« mtkâ¤J¡ nfhit cjL
âwªjhŸ, âwªJ áÇ¡FK‹, F¥g‹
gwªjh‹ gUtjnkš gh§»iaí« ö¡»na,
»£lÇa fhj‰ »H¤â ïL«ntiy
É£bl¿ªj fšiy¥nghš nkny¿¥ ghahnjh!f©Â‹ fil¥gh®it fhjÈa® fh£oÉ£lhš
13
k©Âš FkuU¡F khkiyí« X®fLfh«.
khkiyjh‹ br‹Å tisªJ bfhL¤jJnth
eh« kiy¡f¡ F¥g‹ ÉiuthŒ elªjhndh
k§ifÆid¡ ÑÊw¡», khnj! ïitfns
m§Fiu¤j _ÈiffŸ, m£oÆ‹¿¡ »ŸË¡bfhŸ
v‹Wiu¤jh‹ F¥g‹. ïstŠá jh‹k»œªJ
br‹W g¿¤jhŸ. âU«ã¢ á¿JtÊ
tªjh®fŸ. m§nfh®ku¤J ÃHÈny
áªij k»œªJ áw¡f mk®ªjh®fŸ.
_ÈifÆš X®ïd¤ij K‹nd ïUtUkhŒ
Phy¤J¥ ng¢r¿a eh¡»È£L¤ â‹wh®fŸ.
tŠá¡F« F¥gD¡F« ita¤J khªj®fË‹
beŠr« trkhf neÇyt® ngRjšnghš
brªjÄÊš j§fŸ brÉƉnf£ f¥bg‰wh®.
mªj bkhÊfŸ moÆš tUkhW:
ï¤jhÈ njr« ïUªJÚ Æ§F tªjhŒ
g¤J¤ âdkhf¥ gh§fhŒ czî©z
ï›ÉLâ j‹Åš ïUªJ tU»‹whŒ!v›thW eh‹r»¥ng‹ ïªj¡ fW¥g‹
vd¡bfânu c£fh®ª âU¥gjid v‹whŒ:
jd¡bfdnt ešYzî¢ rhiyx‹ W©lh¡»
m§ft‹ br‹whš mL¡F« vdciu¤jhŒ?
ï¤jhÈ¢ nrhjund! v‹d kâíd¡nf?
br¤J kotâY« nr®ªJ ãw¥gâY«
ï›îyf k¡fËny v‹dng j§f©lhŒ?
br›itbgW« m‹ãšyh® Ôang j«bfhŸth®.
v§fŸ ãuhŠáa®fŸ ï¥ngj« ghuh£o¤
j§fŸ gH§Ñ®¤â jhœtila x¥gh®fŸ:
ngjò¤â r‰W« ão¡fhJ ngh! ngh! ngh!ngj«bfh© nlh®¡F¥ ãuhŠáš ïlÄšiy.
v‹w bkhÊf Ët®fhâš nf£lîl‹
e‹W ãuhŠáa®¡F eh¡FËu thœ¤Jiu¤jh®.
ã‹d® mbkÇ¡f‹ ngRtij¡ nf£lh®fŸ
m‹dt‹ ng¢R« moÆš tUkhW:
ešy mbkÇ¡f‹ ehÅy¤âš thœ»‹w
všyhU« e‹whŒ ïU¡f Ãid¤âLth‹
14
bghšyh mbkÇ¡f‹ bgh‹dilªJ jh‹k£L«
brštdhŒ thH¤ âdK« Ãid¤âLth‹
ešytdhŒ ehÅU¡f ehS« ÉU«ò»nw‹
brhšY« ïJnf£l njhifí« F¥gD«
bfh¤joik ah»¡ FiwîgL« eh£L¡F
bk¤jJiz ah»Æt‹ nk‹ik milfbt‹wh®
炙yhªJ njr« ïUªbjhUt‹ ngádh‹
炙UªJ nf£lh® ïUtU« v‹dbt‹whš
X! v‹ rnfh junu! x‹W¡F« mŠrhÔ®!
ehtyª Ôî eikÉ£L¥ nghfhJ
thœ»‹wh® K¥g¤J K¡nfho k¡fbs‹whš
Nœ»‹w ngjK« mªj¤ bjhifÆU¡F«:
Mifahš všyhU« m§nf jŤjÅjh‹
Vfkd jh» mt®e«ik v⮥gbj§nf?
ngj« ts®¡f¥ bgU«bgU«ò uhz§fŸ!
rh⢠r©ilts®¡f¤ j¡fïâ fhr§fŸ!
f£o¢ r_f¤â‹ f©zɤJ¤ jhK©z¡
bfh£o ms¡F« FU¡fŸ fz¡f‰wh®
nj‹Ru¡f¥ ngáïªJ njr¤ij¤ â‹Dj‰F
th‹Ruiu É£Ltªj óRuU« thœ»‹wh®
ïªj cis¢nr‰iw Vwhj MH¤ij
v›Éj« Ú§» e«ikbaâ¥gh®? ï‹dK«
áªjdh r¡â á¿JÄ‹¿ k¡fS¡F¤
j«njhŸ ciH¥ãny e«ã¡if jhDÄ‹¿
CW« gF¤j¿it ïšyh bjhʤJÉ£L¢
rhu‰w r¡ifahŒ¢ r¤Jl«ig¡ F‹wit¤J¥
bgh‰òŸs khªj®fis¡ fšyh¡» namªj¡
f‰fŸ flîŸfshŒ¡ fhz¥ gLk§nf
ïªj ÃiyƉ Rjªâu¥ nghbu§nf?
bfhªj˥㚠ešybjhU bfhŸif Kis¥gbj§nf?
njf« mʪJÉL«: R‰w¤jh® br¤âLth®:
nghf§fŸ nt©lh« bghUŸnt©lh« k‰wÉj«
ghGyf« bghŒna gukgj« ngh v‹D«
jhœtf‰w v©Q§fhš rh¡FUÉ ntjhªj«.
15
rhâ¥ãÇî rka¥ ãÇîfS«
Ú⥠ãiHfŸ Ãak¥ ãiHfS«
_l¥ gH¡f§fŸ všyh« Ka‰ábrŒnj
Xl¢brŒ jhšeikí« Xl¢brŒ th®v‹ng‹.
ïªj¥ ãur§f« ï›ÉUt® nf£lh®fŸ:
brhªj Ãiy¡F¤ JaU‰wh®, tŠá
áiynghš ïUªjhŸ: âif¤jhŸ: ã‹ eh£o‹
Ãiya¿a ne®ªjJ g‰¿ k»œªâ£lhŸ!
g¢áiyÆš ešy gy‹Éisí« v‹W brh‹dhŸ!
g¢áiyia¤ jªj gUtj¤ij¡ F«ã£lhŸ
ïªj ïiyahš ïÅe‹ik bfhŸf v‹W
brhªj¤jhŒ eh£L¡F¢ brh‹dhŸ bgUthœ¤J
tšyikbfhŸ g¢áiyÆ‹ k®k¤ij¡ f©lgo
brhšÈ vid¤ ö¡»tªJ N£Rk¤ij¡ fh£oaf©
zhs®jh« thœtilf v‹whŸ: mtDila
njhis xUju« f©zh‰ Ritgh®¤jhŸ
m¢rka« F¥g‹, mH»aj‹ jhŒeh£lh®
g¢ir¥ gRªjÄÊš ngRtij¡ nf£oUªjh‹
F¥gdJ njhËš FË®ªjky® x‹WÉH
ï¥g¡f« gh®¤jh‹ tŠá ïs§ifahš
j£oa j£bl‹W rªnjf« Ô®ªjtdhŒ¡
f£o¡ fU«ng! ftd« vd¡F
ekJ njr¤âš el¡»‹w ng¢áš
mikªJ »l¡Fbj‹wh‹ tŠá mJnf£nl
m‹Åa®fŸ ngRtâš m‹ig¢ brY¤J§fŸ.
f‹d¤ij kh¤âu«v‹ ifƉ bfhL§fbs‹whŸ
m‹ò« cd¡F¤jh‹ MUÆU« c‹dJjh‹
ï‹g¡ »Ëna! vd¡fË¥ghŒ K¤jbk‹wh‹
ifnahL if fyªjh®: K¤jÄl¥ nghifÆny
Iianah! Iianah! v‹w mtybkhÊ
fhâny 圪jJ K¤j« fiyªjnj
<bj‹d ɪij! vÊštŠá! nfŸv‹wh‹
tŠá ftŤjhŸ r¤j« tU«tÊahŒ!
beŠir¢ brY¤âdh® neÇiHí« fhjyD«
X®behoƉ rŠÓÉ g®tj¤ij Xo¥nghŒ
16
ntnuhL ng®¤Jtu nt©Lnk Iahnt?
ï¥ghG« th¡if ïUtU« nf£lh®fŸ
F¥g‹ Äf¥gaªJ nfhijKf«gh®¤â£lh‹
tŠá atŸeif¤nj ï‹g kzhsnu!
rŠÓÉ g®tj¤ij¤ jhÉ¥ bga®¡F«
kÅjU« ïšiy! kiyí« mirah
âÅmªj¢ r¤j¤âš v©z« brY¤jhÔ®
v‹Wiu¤jhŸ tŠá. ïJbrhšÈ¤ ÔUK‹
e‹whf c§fS¡F uhk‹ mUS©L
thd« tiu¡F« tsU« clY©nl
VŧF Ë֮? vL¤JtU å®kiyia
v‹wï¢ r¤j« ït®brÉÆš 圪jîl‹
F‹W bga®tJ bfhŠrK« bghŒ ašybt‹W
F¥g‹ eLeL§»¡ bfhŠRÄs tŠáÆl«
k§ifna uhkdUŸ thŒªjtdh« thdk£L«
m§f« ts®thdh« m¥go¥ g£ltid
ïªj¢ rŠÓÉkiy j‹id baL¤Jtu
mªj kÅjd§nf Miz ÆL»‹wh‹
ehyoÆš ï§F elªJtªJ eh«kiyÆ‹
nkÈU¡F« nghnj btL¡bf‹W ö¡»Lth‹
ï§F tUK‹ ïUtU« ÑÊw§»
m§FŸs rhuš milªâLnth« thbt‹wh‹.
uhkbd§nf! uhk‹ mUbs§nf! rŠÓÉ
khkiyia¤ ö¡FbkhU tšyikv§ nfït‰¿š
bfhŠrK« c©ik ïUªjhšeh« bfh¤jtiu¥
ãŠRfŸnghš tho¥ ãiH¥gjÇ jh»
moikahŒ thnHhnk? M©ikí« ï‹¿
ÄoikÆš MœªJ ÉÊnahnk? v‹wªj
tŠá íiu¤jhŸ ã‹ k‰nwh® bgUŠr¤j«
mŠR»‹w F¥g‹ mâu¢brŒ â£lnj.
m«kiyia X®behoÆš ö¡»tª ijahnt
c«vâÇš it¡»‹nw‹ CA]A CA]A]
17
F¥g‹ gij¤jh‹ FlšmWªJ nghdJnghš
v¥go¤jh« eh«ãiH¥ngh«? VJ« m¿»ny‹
rŠÓÉ g®tj¤ij¤ jhɤ jiunahL
gŠáU¡F« _£ilnghš ghÉ mt‹vtndh
ö¡F»‹wh‹! tŠá! R»¤âU¡f v©Âidna!
rh¡fhL tªjjo! j¡fÉj« K‹dnk
e«bg‹W eh‹brh‹d th®¤ijbayh« e«ghkš
t«ò òǪjhŒ! kiyí« m⮪âLnj!
K¤j« bfhL¤J KGneu K«bjhiy¤jhŒ
br¤Jko í«nghJ K¤j« xUnflh?
v‹wDÆ U¡nf vkdhf thŒ¤jhna!
c‹w‹ cÆiu¤jh‹ fh¥g‰¿¡ bfh©lhah?
ö¡»É£lh‹! ö¡»É£lh‹! ö¡»¥nghŒ¤ öshf
M¡»¢ rK¤âu¤âš m¥gona ngh£oLth‹!
v›thW eh«ãiH¥ngh«? Vo, ïijÚjh‹
br›itahŒ nahá¤J¢ br¥ghnah X®kh®¡f«?
v‹W JoJo¡F« nghâš ïstŠá
ËW eif¤J¤j‹ nerid¡ ifahš miz¤nj
ï¥òÉjh‹ c©lh» v›tsî ehËU¡F«
m¥nghJ bjh£oªjmªâne u«tiu¡F«
khkiyia¤ ö¡F« kÅj‹ ïUªjâiy
Xkz thsnu! ï‹d« ciu¡»‹nw‹
k‹D« cyf« kiwªbjhÊí« fhyk£L«
ã‹D« kiyö¡F« kÅj‹ ãw¥gâšiy
m›thnw X®kÅj‹ Mfha« óÄk£L«
v›thW Ú©L tsUth‹? ïšiyïšiy
fhjš Ãr«ï¡ fÅK¤j« Ä¡fc©ik
khJnjhŸ c«njhŸ kUîtJ bkŒahF«
e«ò§fŸ bkŒahŒ el¡F«Éõ a§fËit
r«gɤj c©ik mr«ght¤jhš jh¡FWnkh?
thœ¡if eâ¡F, å© th®¤ijkiy í«jilnah?
thœ¤jhkš ö‰W»‹Ö® tªJÉF« ï‹g¤ij¥
bghŒíiu¥gh® ïªj¥ òÉiaX® á‰bwW«ò
18
ifahš vL¤jbj‹gh® Inahv‹ wŠRtnjh?
K¤j¤ij¡ bfhŸf KG¥ga¤âš x¥gil¤j
á¤j¤ij th§»¢ brY¤J§fŸ ï‹g¤âš
v‹Wiu¤jhŸ tŠá, ïjdh‰ gaÅšiy:
F‹W bga®ªjbj‹W F¥g‹ kd«mʪjh‹:
ïªneu« nghÆU¥gh®! ïªneu«ng®¤bjL¥gh®!
ïªneu« nkf¤ây V¿¥ gwªâLth®:
cÞv‹W nf£FJgh® X®r¤j« thd¤âš!
ÉÞt% g§bfh©L nkny¿¥ ghŒ»‹wh®
ï«bkhÊnf£ lh‹F¥g‹ Inah vdciu¤jh‹
m«k£L« brhšy¤jh‹ MƉW¡ F¥gD¡nf
c©ik a¿ªJ« ciu¡fh âU¡»‹w
bg©zhd tŠájh‹ ã‹D« áǤJ
kdij ÉlhÔ® kzhsnu fhâš
ïÅÉH¥ nghtijí« nfS§fŸ v‹Wiu¤jhŸ
tŠáí« F¥gD« r¤j« tU«tÊÆš
beŠirí« fhijí« neuhf it¤âUªjh®:
ï¥go ahf mDkh® vG«ã¥nghŒ
m¥nghJ #h«gtªj‹ MuhŒªJ brh‹dJnghš
rŠÓÉ g®tj¤ij¤ jhÉ¥ gwªJnk
bfhŠrne u¤âš ïy§ifÆš bfh©LtªJ
it¤jh® clnd kiykUªâ‹ r¡âahš
br¤j ïuhkD« yZkzD« nr®ªbjGªjh®.
c‰¿jid¡ nf£lF¥g‹ XnAh kiyaJjh‹
r‰W« mirahkš jh‹ö¡»¥ nghdhnd!
y§ifÆny it¤jhnd! y§ifÆšeh« j¥nghnk!
v‹wh‹, eL¡f« ïja¤âš Ú§fÉšiy
ï‹D« bghW§fŸ vd ciu¤jhŸ tŠá.
bgU«ghu¢ rŠÓÉ g®tj¤ij¥ ã‹d®
ïUªj ïl¤âš mEkh® vL¤nj»
it¤JÉ£L tªjh® kWÃÄl« MfhK‹
br¤jh®¡FÆ®bfhL¤jh® bj©lK« ngh£L Ëwh®!
F¥gÅJ nf£L¡ FY¡bf‹W jh‹eif¤jh‹
m¥nghnj ehÅid¤nj‹ Mg¤âuh bj‹W
19
eh‹Ãid¤j t©z« elªjJjh‹ M¢rÇa«
Vdo! tŠá! ïÅa¢r« ïšiy ba‹wh‹
MdhY« ï‹D« miuÃÄl« fh¤âU§fŸ:
ehD« mj‰FŸns ehjnu c«ikbahU
rªnjf« nf£»‹nw‹. j¡f ÉilaË¥Õ®!
ïªj kiyÆšeh« V¿a ã‹elªj
M¢áÇa r«gtªjh‹ v‹d? mijíiu¥Õ®!
ng¢ir ts®¤j¥ ãÇa¥ glÉšiy:
v‹whŸ ïstŠá, F¥g‹ ïir¡»wh‹.!
v‹do tŠá! ïJî« bjÇahjh?
ehħF tªnjh«, ek¡nfh® eÈÉ‹¿
khkiyia m›tEkh® ö¡» tÊelªJ
y§ifÆny it¤jJ! uhk‹ vGªjJ«,
ï§bfL¤J tªnj ïU¥ãl¤âš it¤jJ!
f©nz! kiyia¡ fLfsî« Mlhkš
f©zho¥ gh¤âu¤ij¡ fšjiuÆš it¥gJnghš
jªâukhŒ k©Âš jiyFŪJ it¤â£l
mªj¥ gFâjh‹ M¢rÇa« MFko!
M¢rÇa r«gt¤ij¡ F¥g‹ m¿É¤jh‹.
ng¢brL¤jhŸtŠá: ãwF« xUr¤j«:
ï«k£L« ï‹W fijia ÃW¤J»‹nw‹:
br«ikahŒ ehis¡F¢ br¥ò»‹nw‹ k‰wt‰iw¢
r¤âauh khaz¤â‰ r¤jhd ï¥gFâ
c¤âahŒ¡ nf£nlh® ciu¤njh®vš nyhUnk
ï§FŸs nghf§fŸ všyh« mDgÉ¥gh®:
m§FŸs itFªj« m£oÆ‹¿¢ nr®th®fŸ:
#hdÑ fhªjÞ kunz! #a#auh«!
khnd< bj‹dv‹wh‹ ita«m¿ ah¡F¥g‹
K‹òeh‹ c§fS¡F K¤j« bfhL¡ifÆny
brh‹d Iianah bjhl§» ïJtiu¡F«
uhkhaz«brhšÈ ehis¡ fÊ¡»‹w
Vkhªjh® fhR¡ bfrkhd‹ v‹Wiu¡F«
ghftj‹ brh‹dh‹ gyngiu¡ T£ona
M»aJ« ïªjmÇa ciH¥ò¡F¥
g¤njh gâidª njh ghftj‹ bg‰¿Lth‹
20
á¤j kiy¡f¢ á¿JÄâš ïšiyba‹W
ifÆÈUªjxU fh£ájU« _Èifia
Iah ïijÉG§» m›Él¤â‰ ghU§fŸ
v‹wªj¡ F¥gÅl« <ªJjh D«â‹whŸ
â‹wJ« j§fŸ ÉÊahš bjUbth‹¿š
khËifÆ DŸns kÅj¡ T£ l¤ijí«,
MËthŒ¥ ghftj‹ m§F eLÉny
c£fh®ª âU¥gijí« C®k¡fŸ brštijí«
g£ileh k¡fhu¥ ghftj‹ %ghia¤
j£o¥ gh®¡»‹wijí« rªnjhõ« bfhŸtijí«
f©lh®fŸ: f©L flflbt‹ nwáǤjh®
t©L ÉÊíila tŠá íiu¡»‹whŸ:
thdsî« m§f§fŸ, thdu§fŸ, uhk®fŸ
MdJ brŒí« mEkh®fŸ rh«gtªj®
x‹wšy: MÆu« üšfŸ ciu¡f£L«
ÉÞt% g¥bgUik nknyW« t‹ikfŸ
cÞv‹w r¤j§fŸ mÞv‹w r¤j§fŸ
v›tsnth üÈš vGâ¡ »l¡f£L«
br›it¡ »Uig brG§fUiz mŠrÈ¡if
K¤â KG¢Rt®¡f« K‰W« ciu¡f£L«
ï¤jidí« nru£L« v‹d gaD©lh«?
cŸs gF¤j¿î¡ bfh›thj VLfshš
v‹id mir¡f ïayhJ: khÅl®fŸ
M¡Ftij Mfh jÊ¡Fnkh? ngh¡Ftij¤
nj¡Fnkh? á¤j« rÈah¤ âw‹nt©L«
k¡fŸ ciH¥ãš kiyahj e«ã¡if
v¡fË¡f nt©L« ïja¤âš <j‹¿
ešy¿it ehS« ca®¤â ca®¤âna
òšy¿it¥ ngh¡»¥ òJÃiynj lšnt©L«
k¡fŸ ciH¡fhK‹ nkÈUªJ tªâLnkh?
v¡fh uz¤jhY« ï‹ikÆny c©ikí©nlh?
Ûshj _l¥ gH¡f§fŸ Û©L« cik
ehlh âU¥gj‰F ehD§ fisÆ‹W
21
rŠÓÉ g®tj¤âš T¥ã£nl‹ j‰brayhŒ
mŠR« Ãiyikna m§nf ÃfœªjJ©lh«
c§fŸ kd¤âš ciwªJ »lªâ£l
g§fŠbrŒ _l¥ gH¡f tH¡f§fŸ
炙Ånkš Úyh vdeh‹ Ãid¡»‹nw‹
j§fŸif Ú£o¤ jÄahis K‹dnu
rhuÈny K¤j« ju¡nf£O® rhaÉšiy
<u kiyÆny ah‹jªnj‹. V‰fÉšiy
r¤j¤ij v©Â¢ rȤԮm¢ r¤j¤jhš
K¤j¤ij kh‰w Koahk‰ nghdhY«
c«ik¥ ga§fh£o CisÆ£l r¤j¤jhš
br«ikK¤j« bfhŸsÉšiy nr®ªJK¤j« bfhŸånu
VVV eh‹ï‹iw¡ nfsd¤J¡ fhshnd‹
Úna‹ ïijbašyh« ârakhŒ¢ brhšyÉšiy?
uhkh azbk‹w eÈî jU§fij
óÄÆ ÈU¥gijï¥ nghnj m¿»‹nw‹
e«g¤ jfhjbtyh« e«git¤J¤ jh§fŸey«
r«ghâ¡ »‹w rǤâu¡ fhu®fshš
ehL eÈFtij eh‹ï‹W f©Lz®ªnj‹
njhL òidªj Rl®¡bfhona e‹Wbrh‹dhŒ
ešy ïka«, ey§bfhÊ¡F« f§ifeâ
btšy¤ jÄœeh£o‹ nk‹ik¥ bghâakiy
brªbeš tašfŸ br§fU«ò¤ njh£l§fŸ
â‹d¡ fÅfŸ bjÉ£lh¥ ga‹ku§fŸ
ï‹g« br¿ªâU¡F« ï¥bgÇa njr¤âš
K¥g¤J K¡nfho khªj®fŸ bkhŒ¤bj‹d?
br¥ò« ïa‰if ts§fŸ br¿ªbj‹d?
_l¥ gH¡f« Kot‰w f©Qw¡f«
XLt bj‹nwh? ca®tbj‹nwh? ehd¿na‹
ghuo nk‰¿irÆš NÇa‹ ghŒ»‹wh‹
rh®ªj xËjh‹ jf¤jfh a¡fh£á
khiy¥ bghGJ« totHF fh£LJgh®
rhiyÆnyh® m‹d¤ij¤ j‹ngL njLJgh®
v‹do brhš»‹whŒ Vo ïstŠá?
v‹beŠir c‹beŠr« M¡»¥gh® v‹Wiu¤jh‹
bj‹wÈny bkšy¢ áÈ®¡F« ky®nghny
22
f‹Å ílšáÈ®¡f¡ fhjynu eh«ÉiuthŒ¢
rhuš milnthnk fhjY¡F¤ j¡f ïl«
rhuY« j‹khiy eha»ia¢ rhu¡
FÆšTÉ¡ bfh©oU¡F«: nfhy ÄFªj
kÆyho¡ bfh©oU¡F« thr Kilae‰
fh‰W¡ FË®ªjo¡F« f©zho ngh‹wÚ®
C‰W¡fŸ c©L fÅku§fŸ Ä¡fc©L
ó¡fŸ kz§fkG« ó¡fŸbjhW« br‹Wnj
Ü¡fŸ ïUªjgo ï‹Åirgh o¡fË¡F«
m‹ò ÄFªnj mH»U¡F« ehafnu
ï‹gK« ehK« ïÅ.
6. vL¤Ja®¤J« F¿¡nfhŸ6. vL¤Ja®¤J« F¿¡nfhŸ6. vL¤Ja®¤J« F¿¡nfhŸ6. vL¤Ja®¤J« F¿¡nfhŸ6. vL¤Ja®¤J« F¿¡nfhŸ
- fÉP® KUFRªju«- fÉP® KUFRªju«- fÉP® KUFRªju«- fÉP® KUFRªju«- fÉP® KUFRªju«
bto¡»‹w kyU¡F kz¤ij ba§F«
åR»‹w bfhŸifí©L: ÉU«ã ehS«
go¡»‹w üY¡F k¡fŸ beŠir¥
g©gL¤J« bfhŸifí©L: bfhonghš bg©o®
ïL¥ò¡F nkYliy¤ jh§»¤ jh§»¤
ïis¡»‹w bfhŸifí©L: ek¡F« thœit
vL¤Ja®¤J« F¿¡nfhŸfŸ ïU¡f nt©L«,
ïir¤jÄG¡ nfÊirfŸ ïU¤jš nghny.
á¤âiuÆš ïsntÅš bjhl§F jšnghš
áWtaâš áªijÆny ešy bfhŸif
ɤJ¡fŸ ÉHnt©L«: nt£if ahšthŒ
ÉǪâU¡F« á¥ã¡FŸ åG« kiHÚ®
K¤J¡fŸ MtJnghš ekJ thœ¡if
KGikbgW«: brGikíW«: gâ¤j itu¡
f¤âia¥nghš T®ikíl‹ xËí« åR«:
fh®fhy¡ fhÉÇnghš bgh§»¥ ghí«.
23
fU«òilªJ áijªJÉ£lhš fr¥g âšiy
f‰f©L bghoahdhš òË¥g âšiy:
mU«òilªJ áijªjhY« njnd a‹¿
mâÈUªJ ntbwh‹W tUt âšiy:
bgU§bfhŸif jidneh¡»¥ nghF« nghJ
bgUªnjhšÉ f©lhY«, òfnH a‹¿
tUªJ‹g« nt¿šiy: Mj yhny
thœÉYa® bfhŸiffis¡ fil¥ã o¥ngh«.
ó¤âU¡F« kybušyh« ãz¤â‰ bf‹whš
ó¡fhL tUªjhjh? kidÉ ba‹ghŸ
fh¤âU¡f¡ fhšão¡f k£L bk‹whš
f©ÙÇš bg©Âdnk eidªâ lhjh?
nkh¤jY¡bf‹ bw©zhkš bghongh l¤jh‹
_¡bf‹whš K£lhbs‹ ¿fœªâ lhuh?
kh¤jÄiH¡ f‰gbjšyh« nrh‰W¡ bf‹whš
kâ¥ghd âU¡FwS« ãw¤jš c©nlh?
bgh‹D¡F« bghUS¡F« m‰g® TW«
òfG¡F« Mil¡F«, ts¤âš Ä¡f
k©Q¡F« khoit¤j khË if¡F«
kdka¡f« bfhŸStjh ïy£á a§fŸ?
v©z¤â‹ ne®¡nfhnl F¿¡nfhŸ: j£L«
ïÊbt‹D« go¡f£il¡ flªJ Ëwhš
f©Q¡F¤ bjÇtJjh‹ bt‰¿¥ ghij:
fy§fhkš m›tÊÆš fhiy it¥ngh«
bgh‹D¡F¥ òyikÆid ɉ¿ Uªjhš
òÈ¥òyt‹ ghuâia ï‹¿ u©L
f©Q¡FŸ bfhŸnthkh? áiyba L¤J¡
ifFɤJ Énghkh? mtÅ ir¤j
g©Q¡F bkŒkwªJ gh«i¥ nghy¥
glbkL¤J Énghkh? cz®¢á bg‰W
É©Q¡F¥ ghŒnthkh? moik ba‹D«
Éy§bfho¤J bt‰¿gy bfhŸS nthkh?
24
»ŸËtU« Ñiuia¥nghš F¥ig nk£oš
»il¥gj‹W e‰F¿¡nfhŸ: Fkz‹ ngh‹w
tŸsÈl« Xo¥nghŒ¥ gh£L¥ gho
th§»tu KoahJ: jŸË dhY«
JŸËtU« FHªijia¥nghš koÆš tªJ
bjh¥bg‹W åHhJ: fhj nyJ«
bfhŸshj bfh«bgh‹iw tÈa¢ br‹W
bfhojGtš nghše«ik¤ jGÉ lhJ.
F©L¡F¤ j«Kliy¤ jªJ«, e¢R¡
nfh¥ig¡F¤ j«Kj£il¤ jªJ«, mšÈ¢
br©il¥nghš átªâUªj ekJ kh®ig¢
áYitÆU¥ ghÂÆdhš áij¤J¡ bfh©L«,
bfh©ltis¥ ãǪâUªJ«, FU¤J thiH¡
FHªijfis¥ g¿bfhL¤J«, ïu¡fÄšyh¤
j©liz¡F¤ jiyFŪJ« ïy£áa¤ij¤
jhuÂÆš bgÇnah®fŸ ÃW¤â¢ br‹wh®
j©ÙÇ‹ nkšk£l« caU« nghJ
jhkiuÆ‹ óîaU«: ïy£á a¤ij¡
f©iz¥nghš jÅkÅj‹ fh¡F« nghJ
f£lha« rKjha« caU«: gh£lhš
g©QaU«: òâabjhU ctik ahny
gh£L¡F kâ¥òaU«: guªj ïªj
k©QaU« ca®ªjbgU« ïy£á a¤jhš
k¡fSa®th®: v§F« bgh§F Ä‹g«.
25
ciueil¥ gFâciueil¥ gFâciueil¥ gFâciueil¥ gFâciueil¥ gFâ
1. Mirfis¢ Óuik¤jš1. Mirfis¢ Óuik¤jš1. Mirfis¢ Óuik¤jš1. Mirfis¢ Óuik¤jš1. Mirfis¢ Óuik¤jš
ntjh¤Ç kfÇÎntjh¤Ç kfÇÎntjh¤Ç kfÇÎntjh¤Ç kfÇÎntjh¤Ç kfÇÎ
Mir v‹w v©z¤ij ÉU¥g«, mth, g‰W, ï¢ir, nt£if, fhk«, fhÄa«,
nt©Ljš vd¥ gythwhf miH¡»wh®fŸ. Miria¥ bghJthf k©zhir,
bgh‹dhir, bg©zhir v‹w _‹W mik¥ghf¥ gh®¤jh®fŸ. J‹g§fŸ
njh‹Wtj‰F ï«_tif Mirfns fhuz«. Mfnt, mt‰iw xÊ¡f nt©L« v‹w
fU¤J beL§fhykhf ÃyÉ tU»wJ.
ãwÉ¥ bgU§flš ÚªJjš v‹w ïy£áa¤ij eh« mila nt©L« v‹gnj
X® Mir jhnd. ïªj Miria v¥go xÊ¥gJ? thœªJ bfh©L jhnd mªj
y£áa¤ij mila nt©L«. c©zhkš cL¤jhkš k‰w bghUŸfŸ gyt‰iw
mDgÉ¡fhkš v¥go thœtJ? m¥nghij¡f¥nghJ czÉ‹ ÛJ«, cil
KjÈat‰¿‹ ÛJ« Mir bršy¤jhnd brŒí«?
k©zhiria vL¤J¡ bfhŸnth«. eh« thH XusthÆD« ÃyK« åL«
nt©L« jhnd? k©Â‹ nkš jhnd ËW«, mk®ªJ«, elªJ«, gL¤J« thœ¡if
el¤J»nwh«? bgh‹ÅdJ ãuâÃâahf És§F« gyÉjkhd bghUŸfis
cgnah»¤jthWjhnd thœ»nwh«. kidÉahf ïšyhÉ£lhY« jhahf,
rnfhjÇahf¥ bg© Jiz ïšyhkš ah® thœ»wh®fŸ?
Miria xÊ¡f KoahJ; xÊ¡fî« TlhJ. vdnt, e«Äš vG« Mirfis
MuhŒªJ, J‹g« ju¡Toa Kiwa‰w Mirfis¤ jÉ®¤J, jd¡F e‹ikahfî«
rKjha¤â‰F eykhfî« mik»w Mirfis Ãiwnt‰¿ tskhd thœit¥
bgwyh«. ï›thW e« Mirfis xG§FgL¤Jtnj `Mirfis¢ Óuik¤jš'
vd¥gL«.
Mir vH¡ fhuz«Mir vH¡ fhuz«Mir vH¡ fhuz«Mir vH¡ fhuz«Mir vH¡ fhuz«
kÅj‹ cÆ® thœtjhš gá, jhf«, clš j£g bt¥g V‰w¤jhœî, cl‰ fÊî¥
26
bghU£fË‹ cªJntf«ngh‹w ïa‰if¤ J‹g§fŸ V‰gL»‹wd. ït‰¿‹
fhuzkhf¤ njití« Mirí« V‰gL»‹wd.
Mir m¿it ka¡f¡ fhuz«Mir m¿it ka¡f¡ fhuz«Mir m¿it ka¡f¡ fhuz«Mir m¿it ka¡f¡ fhuz«Mir m¿it ka¡f¡ fhuz«
njitia¡ fhuzkhf¡ bfh©L vGªj Mir, njit ÃiwnthL ËWÉl
nt©L«. gá, jhf« KjÈa ïa‰if¤ J‹g¤ij¥ ngh¡»¡ bfhŸs vGªj Mir
J‹g¤ij¥ ngh¡FtnjhL Ëwhf nt©L«. cÆuh‰wš bryit¢ rÇ brŒa vGªj
Mir m¥go¢ rÇbrŒtnjhL Ëwhf nt©L«. Mdhš, bghJthf m¥go
Égâšiy.
njit Ãiwî brŒa¥gL«nghJ V‰g£l âU¥âÆ‹ ÛJ mšyJ ï‹g¤â‹ ÛJ
kd« ka§» ÉL»wJ. vªj¢ braš ï‹g¤ij¤ jªjnjh m¢braiy kd«
njitÆšyhkš Û©L« brŒa ÉU«ò»wJ. mjhtJ, c©ikahd njit
ïšyhknyna Mir vG»wJ. J‹g¤ij¤ Ô®¡F« tifÆš njh‹¿a Mir
ï¥bghGJ m¿î ka§»¢ bra‰ifahf ï‹g¤ij¤ njL« Ka‰áÆš <LgL»wJ.
thœ¡ifÆš cau, â£lÄLjš x›bthUtU¡F« mtáa«. Mdhš, jFâiaí«
mj‰fhd M‰wiyí« ts®¤J¡ bfhŸshkš btWknd x‹iw mila ÉU«òtJ
nguhirahF«. ïJ J‹g¤ij c©L g©Q«. ïªj¥ nguhirna m¿it ka¡F»wJ.
ïªj Miria¤jh‹ f£L¥gL¤j nt©L«: vHhknyna fh¡fî« nt©L«.
cÆuh‰wš Fiwit Ãiwî brŒtj‰fhf mšyhkš, ïa‰if¤ J‹g¤ij¤
Ô®¥gj‰fhf mšyhkš, c©ikahd ca®thd njitÆ‹ fhuzkhf mšyhkš
V‰gL« Mirfbsšyh« m¿É‹ ka¡f¤jhš njh‹Wtd mit J‹g¤ij¤jh‹
jU«.
ï‹bdh‹W, jFªj fhuz¤jhnyna V‰g£l ï¢irfshdhY«,
m›thirfis Ãiwî brŒí« Ka‰áÆš jd¡nfh, ãwU¡nfh J‹g«
njh‹Wkhdhš, m›thirfS« jL¡f¥gl nt©oaitna. nkY«, Ãiwnt¿a
ã‹d® Ôa Éisîfis¤ ju¡Toa ï¢irfisí« f£L¥gL¤â¤jh‹ Mf nt©L«.
vdnt, vG« ï¢irÆ‹ fhuz¤ij Muha nt©L«. j¡f fhuz« ïUªjhY«
ahU¡F« ghjf« ïšyhkš mªj Miria¢ brašgL¤j¢ NœÃiy, thŒ¥ò, trâ
ïU¡»‹wdth vd¥ gh®¡f nt©L«. ïUªjhšjh‹ brayh¡f Kida nt©L«.
m¥nghJ« Tl vâ®fhy Éisthf ï‹g« njh‹Wkh? J‹gªnjh‹Wkh?
27
v‹gijí« f¤J¤ jd¡F«, ãwU¡F« ï‹g« njh‹W« v‹whš k£Lnk
brayh¡f nt©L«.
`̀ï¢ir vG«nghnj fhuz« f©oL
ï¢ir Koªâl¢ NœÃiy gh®¤âL
ï¢ir Ko¤jhš vG« Éisit ô»
ï¢ir KiwahŒ ïa§F« mikâÆš"
-ntjh¤âÇ kfÇÎ
Mdhš, eh« v‹d brŒ»nwh«? njitfis ehkhf¥ bgU¡»¡ bfhŸ»nwh«.
m¥go ehkhfnt bra‰ifahf c‰g¤â brŒJ bfh©l njit tÊahfî«, MirfŸ
njh‹W»‹wd. Éisî v‹d tU«? eh« thœ¡ifÆš Ãiwa¤ J‹g¤ij¢
rªâ¡»nwh« v‹whš mj‰F ïJî« xU K¡»a fhuz«.
kâ¡f¥gl nt©oa Mirkâ¡f¥gl nt©oa Mirkâ¡f¥gl nt©oa Mirkâ¡f¥gl nt©oa Mirkâ¡f¥gl nt©oa Mir
e«Äš vG»‹w MirfŸ e« m¿É‹ nk«gh£il mo¥gilahf¡
bfh©lit v‹whš mt‰iw Ãiwî brŒayh«. e« thœÉš K‹nd‰w¤ij
V‰gL¤J« v‹whš mt‰iw Ãiwî brŒayh«. rKjha¤â‰F ey« nr®¥gjhf
ïUªjhY« Ãiwî brŒayh«. mij ÉL¤J mJ nt©L« ïJ nt©L« v‹W
ï¢iria ÉǤJ¡ bfh©nl nghfyhfhJ.
nt©Ltbjšyh« v‹d? Kiwahd njitfŸ Ãiwî bgw nt©L«. ïa‰if¤
J‹g§fŸ rk‹ brŒa¥ bgwnt©L«. ehS¡FehŸ m¿Éš nk«ghL nt©L«.
Kiwahd njitahd MirnaahdhY« mij Ãiwî brŒí« nghJ«, Ãiwî
brŒJ Éisit mDgÉ¡F«nghJ« mj‹ÛJ ÔÉukhd g‰¿id it¡fhkš
mjid xU flikahfnt bfhŸs nt©L«. njtiahd MirahdhY«, e‹ikna
ga¥gjhdhY« j‹ta« ïHªJ mj‹nkš x‹Wjš KGikahd e‹ikia¤ juhJ;
kdK« khRW«.
bghU£fŸ J‹g¤ij¡ Fiw¡»‹wd: Ô®¡»‹wd v‹gjhš m¥bghU£fŸnkš
kd« eh£l« bfhŸSjš ïa‰ifna v‹whY«, bghU£fŸ ÛJ v©z¤jhš
ão¥ò¡ bfhŸsš, MirÆš ÔÉu« fh£lš jtW. m¥bghU£fS¡F« ek¡F«
28
flikÆš cŸs bjhl®igí«, m¥bghU£fnshL eh« bfhŸs nt©oa cwÉ‹
msití«, Kiwiaí« â£lt£lkhf tiuaW¤J¡ bfhŸs nt©L«. m¥goÆ‹¿
m¥bghUis v©zkhdJ ão¤J it¤âU¤jiy¤jh‹ g‰W v‹W T¿dh®fŸ.
ïªj¥ g‰W Ú§f¤jh‹ nt©L«. bghU£fis É£LÉl nt©oaâšiy. mªj¥
bghU£fËšjh‹ všyh« ïU¡»wJ v‹w v©z¤â‹ ïW¡f¤ij, g‰iw Él
nt©L«. ï¥g‰iw Élhj tiu cÆU¡F ÉnkhrdÄšiy.
`̀g‰w‰w f©nz ãw¥gW¡F« k‰W
Ãiyahik fhz¥ gL«" (FwŸ-349)
fhuz fhÇa Éisî¡ fz¡F, j¥ghj ÉÊ¥ò ÃiyÆš bghU£fnshL bfhŸs
nt©oa bjhl®ã‹ ï‹¿aikahikiaí«, it¤J¡ bfhŸs nt©oa cwÉ‹
j‹ik k‰W« msÉidí« rÇahf vilngh£L MirÆid V‰W¢ brŒí«
bfhŸifÆš Mir njitjh‹. m¥go ïšyhj MirfŸ eš Éisitna
k‰wt®fS¡F¤ jªjhY« kd«mâš á¡»¡ bfh©l fhuz¤jhš ek¡F¤ Ô§fhfnt
mikí«.
ãwÉÆ‹ neh¡f¤â‰F cjthj MirãwÉÆ‹ neh¡f¤â‰F cjthj MirãwÉÆ‹ neh¡f¤â‰F cjthj MirãwÉÆ‹ neh¡f¤â‰F cjthj MirãwÉÆ‹ neh¡f¤â‰F cjthj Mir
MirÆ‹ ngÇY« mDnghf¤â‹ ngÇY« kdij¢ á¡f ÉLjšjh‹ g‰whF«.
ïªj¥ g‰W¡TlhJ. ãwÉÆ‹ neh¡f¤ijna g‰whdJ ghHh¡»ÉL«. ãwÉÆ‹
neh¡f¤â‰F ïirthf thœit mik¤J¡ bfhŸsÉlhkš ïªj¥ g‰W jL¤JÉL«.
thœtnj bghU£fis Efuî«, ãw® ftu x£lhkš jL¡fî«jh‹ v‹w fU¤J
kdâ‹ ïašghfnt M»ÉL«. g‰whdJ nyhg« v‹D« fL«g‰whfî« khW«.
jiltU« nghJ mJnt ádkhfî« cUbtL¡F«. I«bgU« gÊ¢brašfis¢
brŒa¤ ö©L«. fil¤ njwbth©zh¥ gLFÊÆš ÉH it¡F«.
`̀ï¢ir FW»oš mWFz kh»L«
ï¢irÆ‹ óuz« î¡Fz kh»L«"
njitia¥ bgU¡»¡ bfh©nl bršy¡ TlhJ. bgU¡»ndhkhdhš
mDnghf¤ânyna kd« br‹W bfh©oU¡F«. gÊ¢braš òǪJ nkY« nkY«
ãwɤ bjhl® ÚS«. njitfis Koªjtiu (to the minimum) RU¡f nt©L«.
m¥nghJ jh‹ tªj ntiyia Ko¡f Koí«. tªj ntiy vJ? KiwnahL thœªJ
29
ght¥ gâîfis všyh« mʤJ, ïÅ¥gÊ òÇahj jifik bg‰W, j‹id m¿ªJ,
m¿Éš KGik milªJ, MirfŸ všyh« xʪj Ãiw kd« v‹D« î¡Fz«
tªJ, K¡â bgw nt©oaj‹nwh tªj ntiy? mªj ntiy¡F ïilôwhd ïªj
Miria KjÈš xG§F brŒjhf nt©L«. ešy ÉU¥g§fËš cz®¢á ntf¥
ão¥ig kh‰¿ahf nt©L«.
cwÉny f©l c©ikÃiy¤ bjËîcwÉny f©l c©ikÃiy¤ bjËîcwÉny f©l c©ikÃiy¤ bjËîcwÉny f©l c©ikÃiy¤ bjËîcwÉny f©l c©ikÃiy¤ bjËî
bghU£fnshL«, k¡fnshL« njit¥gL« bjhl®ã‰F V‰g msnthL
ÉÊ¥òl‹ it¤J¡ bfhŸS« cwnt JwthF«. Jwî v‹gJ kdâ‰F¤ jh‹. vdnt,
ï‹g Ef®¢áÆš á¡»¡ bfhŸshj kdÃiy jh‹ cwÉšJwî (Detached attachment)
v‹gjhF«. ïij¤jh‹ ̀ÃZfhÄa«' v‹W brh‹dh®fŸ. ïªj Ãiyia cz®ªJ
brŒí« brašfns ̀ÃZfhÄa f®k«' vd¥gL«.
ö§F«nghJ jiyaiz nt©L«. mj‰fhf mjid vªneuK« jiyÆš f£o¡
bfh©oU¥gâšiy. mJnghš, bfhâ¡F« ghiy ïw¡f¤ Jo¡F« nghJ ão
JÂia kwthjJ nghy, ÉÊ¥ò ÃiyÆš bghU£fnshL msnthL«, KiwnahL«
cwî bfhŸs nt©L«.
cÆ®fnshL, bghU£fnshL bjhl®ò bfhŸS« nghJ ãz¡»‹¿
ïz¡f¤njhL ïU¥gJjh‹ Éist¿ªj ÉÊ¥ò Ãiy vd¥gL«.
gƉágƉágƉágƉágƉá
x›bthUtU¡F« K¡»akhd áy MirfŸ ïU¡fyh«. m›t¥nghJ
tªJnghF« á‹dŠá¿a MirfŸ gyî« ïU¡fyh«. mt‰iwbašyh« Muha
nt©L«. KjÈš (1) mit njit jhdh v‹W gh®¡f nt©L«. mL¤J (2) Ãiwî
brŒJ bfhŸs trâ ïU¡»wjh v‹W« gh®¡f nt©Lk. ïu©L« rÇahf
mikíkhdhš (3) ã‹Éisî v‹dthF« v‹W ftŤJ všyh« rÇahdhš mªj
Miria¢ brayh¡f¤ ÔÉu« fh£lyh«. ï¥go¤â£lÄ£L bt‰¿ bgw nt©L«.
(i) njitÆšyhj Mir v‹whš mikâahf¢ áªâ¥gJ ešyJ. ïªj Mir vGªjnj
jtW. ïij Ãiwî brŒjhš J‹g§fŸ tUnk. vdnt, ïªj Miria eh‹
É£LÉLnt‹ v‹W bjËthf v©Â, jt« ïa‰¿¢ r§fšg« nk‰bfhŸs
nt©L«. ã‹bdhU fhš ïªj Mir kdâš njh‹¿dhY«, K‹ng vL¤J
30
it¤âU¡F« Koî« Tlnt tªJ,mªj MirahdJ fhy¥ngh¡»š kiwí«.
(ii) mnj nghš njit v‹W f©lÉl¤J«, Ãiwî brŒa trâ ïšiy v‹whY«
K‹ brh‹dJ nghynt MuhŒ¢áí« r§fšgK« brŒJ bfhŸs nt©L«.
(iii) njití«, trâí« xU§nf To ïUªjhY« ã‹Éisî Ô§F jUtbj‹whš, mªj
Miriaí« K‹brh‹d mnj KiwÆš rk‹ brŒJ bfhŸs nt©L«.
Ãiwî« brŒahkš kh‰wî« brŒahkš Mirfis kdâš RkªJ
bfh©oUªjhš kd mikâ bfL«. clÈš tƉW¥ò© KjÈa nehŒfŸ c©lhF«.
xU Miria ï«khâÇ kdâš it¤âU¡F« fhy¤âš vL¤j fhÇa§fËbyšyh«
braš ntf« F‹¿, âwik kG§», njhšÉ V‰g£L¡ bfh©nl ïU¡F«.
Mir, â£lÄlš, braš _‹W« rÇahf ïUªjhš bt‰¿ nkš bt‰¿ tªJ
bfh©nlÆU¡F«
`̀ï‹g« ïilawhJ <©L« mthbt‹D«
J‹g¤JŸ J‹g§ bfo‹" (FwŸ.369)
v‹gJ tŸSt«.
j‰nrhjid¡F¥ ãwF Ä¢r¥gL« Mir x‹W¡F nkš ïUªjhš
ï‹¿aikahik¡nf‰g, x›bth‹whf vL¤J¢ brašgL¤âdhš bt‰¿ âra«.
(1) xU ehŸ XŒthf ïU¡F«nghJ xU fhš k neu« jt« ïa‰¿¤
j‰nrhjidia¤ bjhl§Fnth«. Mirfis xG§FgL¤JtJ jh‹ j‰nrhjid.
X® vGJnfhY« jhS« vL¤J¡ bfh©L kd¤âš ïU¡»w Mirfis všyh«
bjhF¤J¥ g£oaš nghLnth«. Äfî« c£»l¡ifahd Mirfisí«
á‹dŠá¿a Mirfisí« nr®¤jhš Tl ahU¡F« xU ïUgJ¡F nkš
ïU¡fhJ.
(2) Äfî«ï‹¿aikahjJ vd¡fUâ KjÈš vGâÆU¡F« Miria vL¤J¡
bfhŸnth«. Kjš Édh v‹dthf ïU¡f nt©L« v‹whš, thœÉ‹
F¿¡nfhis mila ïJ njitah? v‹W e‹whf, Ãjhdkhf, bjËthf
MuhŒnth«. ïªj Miria Ãiwî brŒahkY« thH Koí« v‹whš
g£oaÈÈUªJ mij Ú¡» Élyh«.
31
`ïªj Mirí« ïJngh‹w njita‰w MirfS« ïÅ v‹ kdâš vH ïl«
bfhL¤J Û©L« xU j‰nrhjid tiu bfh©L tukh£nl‹' v‹W r§fšg« V‰f
nt©L«.
ï¥nghJ ekJ kd« v›tsî ïnyrhf ïU¡»wJ. X® Miria bt‹whƉW.
ïªj bt‰¿ahš kdâ‰F¥ òâa tÈik »il¤âU¡»wJ. mªj tÈiknahL mL¤j
Miria vâ®bfhŸnth«.
(3) ïªj Mir njit jh‹. ïjid Ãiwî brŒjhš ca®î jU« v‹W f©lhš ïªj
ïl¤âš k‰bwhU Édhit¥ nghl nt©L«. ïij Ãiwî brŒa v‹dhš
Koíkh? trâ thŒ¥òfŸ cŸsdth?
xU nkh£l® ir¡»Ÿ th§f nt©L«: mtáa«jh‹: mYtyf« öu¤âš
ïU¡»wJ: fil åâí« öu«jh‹: m‹whl« el¥gJ fod«: ngUªJ¡F ÉgJ
fod«: f£lz« ntW mâf« bryth»wJ.: nkh£lh® ir¡»Ÿ th§f nt©oaJ
jh‹. nrĥ㚠ïUgjhÆu« %ghŒ ïU¡»wJ. mij¡ bfh©L« th§fyh«. eiffis
ɉW« th§fyh« mšyJ jtiz KiwÆY« th§fyh«.
ïijna ntWÉjkhf¥ gh®¡fyh«. nkh£lh® ir¡»Ÿ njitna v‹whY«,
th§f tÊÆšiy v‹whš mªj Miriaí« JÂîl‹ g£oaÈÈUªJ«
kd¤âÈUªJ« mf‰¿¤jh‹ Mfnt©L«. âU«g¤ njh‹whkš ïU¡f r§fšg«
x‹W ïa‰¿¤jh‹ Ô®¡f nt©L«. ïijÉl¢ áwªj ï‹bdhU tÊÆšiy.
(4) áy ÉU¥g§fŸ ïUfF«. mit njit vdî« KothF«. Ãiwî brŒJÉlî«
trâ ïU¡F«. Mdhš, ã‹ ÉisîfŸ jd¡nfh ãwU¡nfh J‹g« jUtjhf
ïUªjhš mt‰iwí« Ú¡»Él nt©oaJ jh‹.
thlif¡ fh® bryî mâfkh»wJ. xU fh® th§f nt©L«. Mir ÃahakhdJ
jh‹: th§f trâí« ïU¡»wJ v‹W it¤J¡ bfhŸnth«. th§»a ãwF
bg£nuhY¡F« k‰w guhkÇ¥ò¢ bryî¡F« X£Le® Câa¤â‰F« MF« bjhif
thlif¡ fh® bryitÉl ïu©L kl§F tU« v‹W fz¡F tªjhš v‹d brŒtJ?
mJ k£Lk‹W, ïJtiu ir¡»Ëš fšÿÇ¡F¢ br‹W bfh©oUªj kf‹
ïÅ¡fhÇšjh‹ bršnt‹ v‹gh‹: g¡â ÄFâahšelªnj nfÆY¡F¢ br‹W tªj
kidÉí« ïÅ¡ nfhÆY¡F¥ nghf¡ fh® nf£ghŸ. Mf v‹dthƉW? FL«g¥
32
bghUshjhu¤âš ehsht£l¤âš xU bgU« gŸs« ÉGªJ behoªJ nghF«
Ãiyí« mšyth tªJÉL«. vdnt, ïªj Mirí« Ú¡f¥gl nt©oanj.
(5) bt‰¿¡F tÊ(5) bt‰¿¡F tÊ(5) bt‰¿¡F tÊ(5) bt‰¿¡F tÊ(5) bt‰¿¡F tÊ
ï¥nghJ g£oaÈš njitahdití«, Ãiwî brŒa trâ cŸsití«,
ã‹Éisî¤ Ô§F ïšyhjitíkhd MirfŸ xU eh‹ifªJ¡F nkš ïuh.
mt‰iw x›bth‹whf vL¤J¡ bfh©L brayh¡f¤ â£lÄl nt©L«. KjÈš
vij vL¤J¡ bfhŸsyh« vd MuhŒªJ Ãjhdkhf mj‰fhf k£L« â£l« tF¤J¢
brašgL¤j nt©L«. xU rka¤âš x‹¿š k£L« ftd« brY¤âdhš bt‰¿
âra«.
`ifasî cŸs« it¤J¡ flšnghš Mir it¤jh‹" v‹»wh® f©zjhr‹:
ïJ nghš Ãiwî brŒa Koahj üW Mir¡ F¥igfis kdâš nr®¤J it¤J¡
bfh©L âzWtâš ahU¡F v‹d yhg«? kd mikâ KjÈš nghƉW: clš ey«
nghƉW: e‰Fz§fŸ nghÆd: vÇ¢rY«, nfhgK« mo¡fo tªjd; Kf¤âš bjËî
nghŒ¢ nrhf« goªjJ. Mdhš, ïªj¤ j‰nrhjidÆš bt‰¿ milªjã‹ gh®¤jhš
kd« fyfy¥ghf ïU¡F«. kdâš ijÇa« tªJÉL«. vijí« rhâ¤J Élyh« v‹w
c‰rhf« ÄFªJ ÉF«. kd¤â‹ FW»a Ãiy xʪJ ÉǪj ÃiytªJ É£ljhš
bghWik, m‹ò v‹w gy e‰Fz§fŸ ÄFªJ fhz¥gL«; vL¤j fhÇa« âra«
bt‰¿ jU«.
flik cz®ªJ bghW¥òz®ªJ v©z¤âš öŒiknahL brašfis¢ brŒa
nt©L«. bra‰gh£oš cwthf¤ bjǪjhY« v©z¤âš Jwthf ïU¡f nt©L«
`cwÉny f©l c©ik Ãiy¤ bjËnt Jwî' v‹»wh® ntjh¤âÇ kfÇÎ.
Miria ml¡»dhš mJ ãJ§»¡ bfh©L ntWntW J‹g§fshf cUthF«.
MuhŒªjhš ãwªj ïl¤ânyna mJ xL§F«. Mir Ãiw kdkhdhš k‰w všyh
ey‹fisí« bgWtJ vËjhf¢ rh¤âakh», thœÉ‹ ïy£áank Ãiwnt¿a X®
cz®î c©lhF«.
MirÆ‹ kWky®¢ána MW Fz§fŸ. Kiw¥gL¤j¥glhj Mirna nguhir
(fhk«). Mir jilgL«nghJ m¤jilia Ú¡f vG« M®tnk ád« (Fnuhj«).
33
MiríŸs bghU£fis¤ jd¡F nt©Lbkd¥ ãw® ftuhkš ghJfh¤J¡ bfhŸS«
brany fL« g‰W (nyhg«). Mir ãw ghiy eho vGªjhš mJnt Kiwa‰w
ghšft®¢á (nkhf«). MirahdJ bghUŸ, bršth¡F, òfœ ït‰¿‹ÛJ mGªâ
mij¡ bfh©L k¡fis ca®thf mšyJ jhœthf¡ fUJ«nghJ ca®î jhœî
kd¥gh‹ik (kj«). ád¤ij Ko¡f tYití«, thŒ¥igí« eho ÉF« Mirjh‹
tŠr« (kh¢rÇa«).
MirÆ‹ ïašg¿ªJ mij eynk ÉisÉ¡f¤j¡f tifÆš ga‹gL¤â
xG§FgL¤â É£lhš, mJnt Phdkhf tsU«.
34
2. r_f kâ¥ÕLfis ca®¤J« fšÉ2. r_f kâ¥ÕLfis ca®¤J« fšÉ2. r_f kâ¥ÕLfis ca®¤J« fšÉ2. r_f kâ¥ÕLfis ca®¤J« fšÉ2. r_f kâ¥ÕLfis ca®¤J« fšÉ
- lh¡l® fh. Ûdh£áRªju«- lh¡l® fh. Ûdh£áRªju«- lh¡l® fh. Ûdh£áRªju«- lh¡l® fh. Ûdh£áRªju«- lh¡l® fh. Ûdh£áRªju«
r_f« v‹w brhš j«KŸ cwîfis V‰gL¤â¡ bfhŸS« k¡fŸ midtiuí«
F¿¡F«. M©fŸ, bg©fŸ, FL«g§fŸ, bjhÊyhs®fŸ, KjyhËfŸ ïd§fŸ,
r§f§fŸ, FofŸ M»a kÅj¢ nr®¡iffŸ všyh«, j«KŸ x¤jhY« m‹¿
khWg£lhY« mt‰iw¢ r_f« v‹W brhšY»nwh«. r_f¤âš j«KŸ ntWgL«
gH¡f tH¡f¥ g©gh£L¥ bghJÉašòfSila gy rKjha§fis¥ gh®¡fyh«.
rKjhaK« r§fK« r_f¤âš vG»‹w ïUtif¤jhd cwîfSila k¡fŸ
bjhFâfshF«. vdnt r_f« v‹gâš rKjhaK« r§fK« c£g£L¡ »l¡»‹wd.
Mfnt r_f« v‹gJ cwîfis V‰gL¤â¡bfhŸS« k¡fis¢ nr®¤J¡ F¿¥gj‰F
tH§F« brhšyhF«. gH¡f tH¡f§fŸ, ÉâÉy¡FfŸ, f£L¥ghLfŸ, mâfhu
Mâ¡fKiwfŸ, bjhÊš JiwfŸ M»ad fhy¥ngh¡»š kh¿¡bfh©nl nghF«
kÅj r_f« v‹nw bkh¤jkhf¢ brhš»nwh«. VbdÅš kh¿¡ bfh©nl nghjš
cÆÇd§fË‹ ïašghF«. ï›Éašò cyf ïašgh«.
`ntší' (value) v‹w M§»y¢ brhšY¡F ̀kâ¥ÕL' v‹gJ bghUshF«. ïªj
å£o‹ kâ¥ò v‹d v‹W nf£lhš IªJ y£r« %ghŒ vd¡ Tw¡fh©»nwh«.
ï¡fhy¤âš bghJthf¥ bghUŸfË‹ kâ¥ig %ghia - gz¤ij - msînfhyhf¡
bfh©nl T¿ tU»nwh«. kÅjUila kâ¥ig¡Tl mªj msînfhiy
mo¥gilahf¡ bfh©nl ïy£rhâgâ v‹W« nfhOÞtu‹ v‹W« ngRtij
m¿nth«. gjÉfisí«, bjhÊyhs® Ãiyfisí« Tl mtut® tUthŒ Ãiyia¡
bfh©nl, mjhtJ mt®fŸ bgW« Câa¤ bjhifia¡ bfh©nl kâ¥ãL»nwh«.
RU§f¢ brh‹dhš ï¡fhy¤âš vjidí« gz¤ij msînfhyhf¡ bfh©nl
kâ¥ÕLfŸ eilbg‰W tU»‹wd. kâ¥ÕLfŸ khW« j‹ik bfh©lit.
x›bthUtU« Rit¡F V‰g kâ¥ÕL brŒth®. gz«, gjÉ, rKjha Kiwfis x£o¢
áy® kâ¥ãLt®. ïJ bghUŸ mo¥gilÆš brŒa¥gLtjhF«. ï‹D« áy® m‹ò,
fšÉa¿Éš nj£l«, nguhirÆ‹ik ngh‹wt‰¿‹ mo¥gilÆš kâ¥ãLjš
35
brŒth®fŸ. ïJ Fz§fŸ, g©òfŸ M»at‰iw msînfhyhf¡ bfh©L
TWtjhF«. ï¡fhy¤âš áwªj ngu¿Puhf¡ fUj¥gL« Mšg®£ RÉ£r® ̀`ca®ªj
bgUªjifikahd, jukhd j‹khd thœ¡ifna ca®ªj kÅj kâ¥ÕL" vd¡
TW»wh®. [“The highest human value must be attached to the dignity of life as an universal
standard”] vdnt cyfshÉa r_f¤â‰FÇa ca®ªj kâ¥Õlhf ïjid m¿P® V‰g®.
bgUªjifik bfh©l thœnt mtUila msînfhyhF«. mj‹ ÉÇití«
És¡f¤ijí« mjid¥ bgWtj‰FÇa fšÉiaí« ïWâÆš TWnt‹.
kâ¥ÕLfËš khwh¤ j‹ik bfh©lijna Mšg®£ RÉ£r® T¿íŸsh®
vdyh«. Mdhš bghJthf kâ¥ÕLfŸ fhy¤â‰nf‰wthW« ïl¤â‰nf‰wthW«
khW« j‹ik bfh©lit. khWjšfŸ K‰ngh¡fhdjhfnth ã‰ngh¡fhdjhfnth
m‹¿ mÊthfnth ïU¡fyh«. tuyhW, RH‰á nghy kh¿kh¿ tU« v‹g®. “History
repeats itself” v‹gJ M§»y¡ T‰W. k¡fŸ m¿ahikahY« NœÃiyÆdhY« tÈî«
RjªâuK« ïHªJ nfLWjš c©L.
Rkh® eh‰gjh©LfS¡F K‹ò ïªâa¥ bg©fŸ ehlf¤âš eo¥gnjh
âiu¥gl¤âš g§FbgWtnjh Äf ïÊthf¡ fUj¥g£lJ©L. M©fns
bg©ntl« mªJ eo¤jJ« c©L. mnjnghš eh£oa« ML« bg©fS« mj‰F
K‹ r_f¤jhš j¡fthW kâ¡f¥glÉšiy. Mdhš ï‹W eof®, eoiff£F ïU¡F«
r_f kâ¥ò Äf ca®ªJŸsJ. mJk£LÄ‹¿ mt®fis¡ fhz¤ Jo¡F« r_f¡
T£l« btŸs«nghš âu©L tU»wij¥ gh®¡»nwh«.
xU fhy¤âš áiw¥gLtJ r_f¤âš Äf ïÊthf¡ fUj¥g£lJ. Mdhš
ÉLjiy¥ nghuh£l¤â‰F¥ã‹ r_f« ca®ªj kâ¥ig¢ áiw br‹w ÉLjiy
åu®f£F¤ jU»wJ. K‹ãUªj r_f m¢r« ï¥nghâšiy.
áy M©LfS¡F K‹ ÃyKjyhËfS¡F ïUªj kâ¥ò ï¥nghJ FiwªJ,
bjhÊš KjyhËfS¡F mªj kâ¥ò¡ bfhL¡f¥g£LŸsJ. vdnt kâ¥ÕLfŸ
khW« j‹ikíilait v‹gJ btË¥gilahf¤ bjÇ»wJ.
fšÉ v‹gJ m¿it MH¥gL¤JtJ, mfy¥gL¤JtJ. kâ E£g« cilat‹
üš E£g¤ij m¿thdhdhš ngu¿PdhŒÉLth‹ v‹»wh® âUtŸSt®. fšÉ
k¡fS¡F¡ fU¤nj‰w« brŒJ áªâ¡f it¤J tsu¢ brŒtJ. vdnt fšÉ r_f
36
kâ¥ÕLfis kh‰Wtj‰F ešy fUÉahF«. mâY« kâ¥ÕLfis msªJ
fh£Ltj‰nf‰w gF¤j¿it, MŒî¥ òyikia, ÃidªJ, áªâ¤J, v©Â, JªJ
brašòÇí« M‰wiy¡ fšÉ jutšyJ.
ï‹iwa fšÉ¥ ngh¡F« r_f kâ¥ÕLfS« v›thWŸsd? m«kâ¥ÕLfis
ca®¤j, fšÉaika nt©oa gh§F v‹d? v‹gdt‰iw¥ gh®¥ngh«.
ï‹iwa fšÉia ïUbgU«ãÇîfshf¥ ãÇ¡fyh«. mit (1) kÅj« rh®ªjit.
(2) m¿Éaš rh®ªjit v‹gd. (1) btW« m¿ití« bfhŸiffisí« òf£Lgit,
(2) kÅjÅ‹ thœ¡if trâfis¥ bgU¡Ftj‰fhfî« cyf ïa‰ifia¥ òǪJ
bfhŸsî« m¿Éaš tÊ braš ó®tkhf¤ bjhʉg£L Égit vd mt‰iw
Kiwna ÉǤJ¡ Twyh«. ï¡fšÉKiw 1835M« M©L ã¥utÇ 2M« njâa‹W
jhkÞ ghã§l‹ bk¡fhny v‹gtuhš M§»y bkhÊtʤ â£lkhf ïªâahɉF¡
bfh©Ltu¥g£lJ. ïªâa bkhÊfŸ tsk‰wit, fuLKulhdit (Poor and rude)
vd mtuhš R£l¥bg‰W Éy¡f¥bg‰wd. MÆD« 1854ïš ãÇa‹ m›l‹ m¡r‹
v‹gtU« #h‹ Éšr‹ v‹gtU« jhŒbkhÊfËš jh« f‰ã¡f nt©L« vd¡T¿í«
mJ brašglhknyna ïUªJtU»wJ. ï‹W« ca®fšÉ M§»y¤ânyna
f‰ã¡f¥g£L tU»wJ. ï›tif¡ fšÉia¡ fhªâaofŸ jhŒbkhÊ tÊna f‰ã¡f
nt©L« vd¡ T¿í« KGikahd braš cUt« bgwÉšiy. ghuâah® ngh‹w
òu£á¡ fÉP®fŸ `ngo¡fšÉ' `mšyš Ä¡fnjh® k©gLfšÉ' fšÉ¥gLFÊ
‘bfhL«ãy«’ v‹gd ngh‹w bjhl®fshš ï¡fšÉKiwia¡ T¿í« ï«Kiw
kh‰w« bgwhkš ão¥òl‹ cŸsJ. jhŒbkhÊÆš f‰ã¡fhj fšÉ¡ Tl§fis¢
‘RLfhL’ v‹W« m§F thœnth® ‘ãz§fŸ’ v‹W« Äf ntfkhf¥ ghuâah®
f£LiuÆY« vGâdh®. MÆD« jhŒbkhÊÆš f‰gij¢ r_f«
kâ¡f¤jahuhÆšiy v‹W«, m›thW f‰nghU¡F ntiy thŒ¥ò¡fŸ »il¥gJ
mUik v‹W« jhŒbkhÊÆšï‹iwa m¿Éaš ts®¢áfis m¥nghij¡f¥nghJ
brhšy ïayhbj‹W« ï¥go¥ gy fhuz§fis¡ T¿ M§»y tÊÆnyna
ca®fšÉia mik¤JŸsd®. r_f kâ¥Õ£il kh‰¿ ca®¤j nt©oa Ãiy
V‰g£LŸsJ v‹W«, r_f kâ¥Õ£L¥go jhŒbkhÊ tÊ f‰wt®fis¢ r_f«
M§»y tÊ f‰wt®fis¥nghy kâ¥gâšiy v‹W« M£á¥ bghW¥ãÈU¥ngh®
T¿ tU»‹wd®. vdnt jhŒbkhÊ tÊ¡fšÉahš jh‹ e‰ga‹ Éiuthf Éisí«
v‹gjid¡ fšÉahs® fh£o ÃWÉdhšjh‹ r_f kâ¥ÕLfŸ cautÊ c©L.
ïUtÊfËY« cŸs ÃiyikfŸ bjËthf¡ fh£l¥g£L kâ¥Õ£il¢ r_f«
37
V‰whšjh‹ ViH vËa eL¤ju jhœªj k¡fŸ vËâš f‰W cz®ªJ rKf
kâ¥ÕLfis ca®¤j ïaY«. r_f« v‹gJ eL¤ju jhœªj k¡fis¤ jhnk
bgU«ghY« bfh©LŸsJ!
m¿îila k¡fŸ v‹W«, ghku k¡fŸ v‹W« r_f« ãǪJ, bgU«ghyhd
ghku k¡fis¡ bfh©ljhŒ mikªJ, x‹W k‰bwh‹¿ÈUªJ ntWg£L ÉgJ
r_f¤ij mÊ¡F« ò‰W nehahF«. ešneh¡Fl‹ Tw¥gL« brŒâfS« V‰f ïaY«
ÃiyÆš ïšyhkš gad‰W¥nghŒÉL«. k¡fŸ ešthœî¡fhf vL¤J¢ brhšy¥gL«
brŒâfis¡ fšÉ m¿Éšyhjjhš òǪJ bfhŸsî« kh£lh®fŸ. Mfnt
mt®fS¡F¡ fšÉ m¿it¡ bfhL¥gJ jhŒ bkhÊÆšjh‹ vËikahfî«,
Éiuthfî« bjËthfî« brŒa ïaY«. nkY« mt®fS« ãw®¡F¥ òf£lî«
gu¥gî« brŒí«nghJ r_f« KGtJ« òÇí« r¡âia ÉiuÉš bg‰W r_f
kâ¥Õ£il ca®¤j cjî«. lhšÞlhŒ ehtÈš, byÉ‹ v‹w Ãy cilikahs®
Ãy¤ij¥ g§»¡ bfhL¡f miH¤J« k¡fŸ Ia¥gh£nlhL òǪJ bfhŸs
ïayhjt®fshŒ ïUªjjhš tukW¤jd® vd¡TWtJ ïj‰F ešy
vL¤J¡fh£lhF«. nkY« rKf¡ nfLfŸ v‹gd T£L Ka‰áahnyna Ú¡f¡
Toait. jŤj xUtnuh áW FGnth k£L« brŒjhš r_f« KGikiaí«
kh‰¿Él Koíkh? bjU¡fËš ky« fÊ¡f¡ TlhJ vd m¿îilah® m¿ÆD«
ghku k¡fŸ m¿ªJ fil¥ão¡fÉšiyahdhš v›thW r_f« KGikí«
öŒikahfî« mjdhš Éisí« nehia¥ ngh¡Ftjhfî« mika Koí«? vdnt
áy® fšÉ f‰gjdhš k£L« r_f¡ nfLfis¤ jf®¡f KoahJ. r_f« KGtJ«r_f« KGtJ«r_f« KGtJ«r_f« KGtJ«r_f« KGtJ«
f‰gj‰FÇa mo¥gil¢ r_f ey§fis¥ òǪJ brašgLj‰FÇa go¥ãidf‰gj‰FÇa mo¥gil¢ r_f ey§fis¥ òǪJ brašgLj‰FÇa go¥ãidf‰gj‰FÇa mo¥gil¢ r_f ey§fis¥ òǪJ brašgLj‰FÇa go¥ãidf‰gj‰FÇa mo¥gil¢ r_f ey§fis¥ òǪJ brašgLj‰FÇa go¥ãidf‰gj‰FÇa mo¥gil¢ r_f ey§fis¥ òǪJ brašgLj‰FÇa go¥ãid
KjÈš jUtJ e« flikahF«.KjÈš jUtJ e« flikahF«.KjÈš jUtJ e« flikahF«.KjÈš jUtJ e« flikahF«.KjÈš jUtJ e« flikahF«. m¥nghJjh‹ fšÉ r_f kâ¥Õ£il ca®¤j
ïaY«. mj‰F¡ f‰nwh® midtU« ghku k¡fS¡F¡ fšÉ òf£Ltij¡
F¿¡nfhshf¡ bfhŸs nt©L«. nfhil¡fhy ÉLKiwia åzh¡F« fšÿÇ
khzt®fŸ ïu©L ïy£r¤â‰F nkYŸst®fis ï¢rKjha¥ gÂia¢
brŒíkhW fšÉ¤ â£l¤âš ïiz¤jhš XÇU M©LfËš ghku k¡fŸ
midt®¡F« òÇí« r¡âia¤ jªJÉl¡TL«. munrh, jÅ ÃWtdnkh, ïij¢
rhâ¥gJ vËik ïšiy. fšÉ¤ â£l¤ânyna x›bthU khztD« FiwªjJ
ïUgJ MS¡fhtJ fšÉa¿it C£odhšjh‹ rh‹¿jœ bgw¤jFâíilat‹
vd¡ nr®¡f nt©L«. všnyhU« KjÈš ey§nfLfis¥ òǪJ bfh©lhš jhnd
38
ã‹g‰Wjš ïaY«. òǪJ bfh©lhš k£L« nghjhJ. braÈY« ÔÉukhŒ ïw§f
nt©L«. eilKiw¥ gL¤jÉšiyahdhš m¡fšÉahš gand »ilahJ.
âUtŸSt® cyfk¡fŸ midt®¡F« bghUªJkhW gy khwhj c©ikfis¡
T¿íŸsh®. mt‰WŸ x‹W ï§F vL¤J¥ ngr¤j¡fJ. ``f‰f frL mw¡ f‰git
f‰w㋠Éf mj‰F¤ jf" v‹gJ v‹W« c©ikah«. f‰wã‹ mj‰nf‰wthW
el¡fÉšiyahdhš fšÉahš ga‹ VJ« ïšiy vd¡ TWtJ všnyhU«
x¥g¡Toa x‹W. go¡F« khzt®fS« go¤j m¿P®fS« j‰nghija fšÉia¡
f‰»‹wh®fns ašyhkš mjid¥ ã‹g‰¿ el¥gâšiy. Rfhjhu¤ij¡ f‰ã¡F«
MáÇa® òifÆiyÆ‹ Ôikfis¥ òÇíkhW vL¤J¡T¿ És¡F»wh®. Mdhš
tF¥giwia É£L btËna tU« tÊÆnyna áfbu£il¥ g‰wit¤J¥
òifão¡f¤ bjhl§F»wh®. ït® f‰ã¥gj‰F« ït® el¤ij¡F« vâ®Kuzhf
cŸsJ. v›thW ïªj¡ fšÉ gaDilajhF«? r_f« ï¥ng®¥g£lt®fis
kâ¥ÕL brŒJ ï¤JiwÆÈUªnj Ú¡»Él nt©L«. mj‰nf‰g¢ r£l â£l§fis
ïa‰W« muirna bjǪbjL¡f nt©L«. brhšYjš ah®¡F« vËJ. brŒtJ
Äf¡fLik. c©ikjh‹. Mdhš m¿tJ brŒtj‰F¤jh‹ v‹gij cz®ªnj Mf
nt©L«. bghJ¡ f£ll§fS¡F K‹ áWÚ® fÊ¥gJ nfL vd m¿nth«. gŸË
khzt®f£F ïJ tF¥giwÆš f‰ã¡f¥g£L¤ nj®Éš Édhî« mJg‰¿¡ nf£f¥
bg‰W m¿îiuí« Tw¥gL»wJ. Mdhš gŸËÆš k mo¤jJ« khzt®fŸ
btËna XotªJ gŸË¡ f£ll¤â‹ K‹ng T£lhf¢ áWÚ® fÊ¥ã‹
m¥go¥ãdhš ga‹ v‹d? ïJnghy gy vL¤J¡fh£L¡fŸ Twyh«. nkil¥
ng¢rhËfS«, muáaš jiyt®fS«, MáÇa®fS«, bg‰nwh®fS«, V‹, všyh¥
bgÇat®fSnk vit ešyit v‹W TW»wh®fnsh, vGJ»wh®fnsh.,
f‰ã¡»wh®fnsh mitfis mtut®fŸ fil¥ão¡f¡ ToathW fšÉ¤ â£l«
mika nt©L«. všnyhU« ca®fšÉ f‰gJ v‹gJ ïayhjJ. mâY« ca®ªj
jÅ¡fšÉia Äf¢áynu f‰f ïaY«. jŤâw‹ bfh©nlh® j« áw¥ò¡fšÉahš
ãǪJ thHhkš ghku k¡fSlD« fyªJ thH nt©L«. xUtiubahUt® xJ¡»
thœtJ r_f¤â‰F¥ ò‰Wnehah»ÉL«. všnyhU¡F« ïa‰ifÆ‹ bfhilahd
E©z¿î¤ âw‹ »il¥gâšiy. m¥gona »il¤jhY« fLikahd ciH¥ò¤
âwD« ešel¤ijí« mt‹ghš miktâšiy. m¥gona mikªjhY« f‰gj‰F
nt©oa gztrâ ïšiy. ï«_‹W« mikªjt®fŸ Äf¢áynu. mt®fns ca®ªj
39
áw¥ò ¡fšÉia¥ bgw ïaY«. MÆD« mt®fŸ ghku k¡fis É£L¤ jŤJ¥
nghfhkš FL«g«nghš thœtj‰fhd fšÉia ïUrhuh®¡F« f‰ã¡f nt©L«.
thœ¡ifÆ‹ c©ikfisí« neh¡f¤ijí« njo¡f©Lão¤J¥ òǪJ
bfhŸs, fšÉ ïUªjhf nt©L«. rÇahd tÊÆš thœtj‰F cÇa be¿fisí«
Kiwfisí« fh£Ltjhf, gƉá jUtjhf, brašgL¤j Kotjhf¡ fšÉ ïU¤jš
ï‹¿aikahjJ. všyhU« X®Fy«, všyhU« XÇd«, všyhU« X®Éiy vd
cz®ªJ všyhU« x‹Wnghy thœtj‰fhd kÅjnea¡ fšÉbe¿ia tF¤jhy‹¿¢
r_f kâ¥ÕL cautÊÆšiy. gF¤J©L gšYÆ® X«òjš jhnd všyh üšfS«
TWtJ. ïij¢ brašgL¤Jtj‰fhd fšÉ¤â£l« nt©L«. m¿Éaš
bjhÊšE£g§fŸ ts®ªJ tU« cyf¥ngh¡»‰nf‰g, fšÉa¿îl‹ bjhÊš
E£g¤âw‹fS« brašKiw¥ gƉáíl‹ ïiz¤J¡ f‰whšjh‹ ga‹ c©L.
m›thW f‰F« nghJ x›bthUtD« xU rgj« vL¤J¡ bfhŸs nt©L«. jh‹ f‰w
fšÉí« âwD« j‹ngh‹w cyf kÅj®fŸ všyh®¡F« cjîtj‰fhfnt v‹W«,
v¡fhuz« bfh©L« ahiuí« Ru©Ltj‰fšy v‹W«, kÅj® czit kÅj®
g¿¡fnth kÅj® nehf kÅj® gh®¡fnth brŒtâšiy v‹W« cWâbkhÊ vL¤J¢
brašgL¤j nt©L«. j‹ thœÉ‰F KjÈl« juhkš j‹gÂí« fšÉí« k¡fŸ
r_f¤â‰fhfnt vd v©Â¤ jd¡F« j‹ FL«g¤â‰F« á¿jsnt m¥gÂÆÈUªJ
bgwnt©Lnka‹¿¢ r_f¤ij¢ Ru©o¤ j‹dy« Ä¡fjhŒ miktJ MfhJ. c¢r¤
bjh©L« Fiwªj ïyhgKnk cŸSz®Éš gâa¤j¡f fšÉnjit. j‹id¤
bjhÊÈš m®¥g¤J¡ bfh©L r_f¤â‰F¤ bjh©lh‰W« kd¥g¡Ft¤ij¡
fšÉ jUjš ï‹¿aikahjJ.
fšÉa¿ití« bjhÊš E£g¤âwidí« Él mt‰¿‹ ga‹ghnl
ca®ÃiyahdJ. j‰fhy eåd rKjha¤âš ïu©L K¡»akhd bfLjš Ãiwªj
Koîfis¤jU« fšÉ¥ngh¡F fhz¥gL»wJ (1) fšÉia muáaY¡F«
bghUshjhu¤âwF« fUÉah¡» cŸsik, ïjdhš fšÉÆ‹ bgUkâ¥ò« RjªâuK«
mt‰whš âUl¥bg‰WŸsd. (2) fšÉ v‹gJ ï¡fhy¤âš áw¥ò vd¡ fUj¥gL«
m¿ÉaY¡F« bjhÊš E£g¤âwD¡F« moik¥g£L mt‰¿‰F ntiy¡fhudhf
kh¿íŸsJ. ïªj ïu©L ngh¡FfËY« kÅj r_f¤â‰FÇa kÅj kÇahijia
ïH¡f¤ bjhl§»¥ go¥goahŒ ïHªJ tU»wJ.
40
x›bthU kÅjU« á‰áy âwikfis¡ bfh©lt®; jFâfisí«
Fz§fisí« cilat®. vdnt j‹ghš cŸs âwikfisí« Fzhâra§fisí«
btË¡bfh©L tªJ mitfis¡ bfh©L m‹whl thœÉš ga‹gL¤â
ÃiyikfS¡F¤j¡fthW thœ¡ifia¡ bfh©L brY¤J« M‰wiy
x›bthUt®¡F« fšÉ ešf nt©L«.
xUtDila j‰âwikfis¥ gŸË¥ go¥ig¡ bfh©L f¤jš ÃiwthfhJ.
všyh Kid¥ghd khzt®fS« gaDila Fok¡fshf mika ïaY« vd¡ fUj
ïayÉšiy. ã‹j§»a FHªij, Kid¥ghd ïisPdhŒ., thÈg¤âš
njhšÉí‰wtdhŒ, KJikÆš bt‰¿thif NoatdhŒ, ïU¥gJ©L. É‹br‹£
r®¢áY«, j‹ vGgjhtJ taâš »¿¤jt rka¤ij¢ Ó®âU¤âa »nu¡f¥ ghâÇ
ânahlU«, ÉntfhdªjU«, vL¤J¡ fh£Lfsht®. Kid¥ghŒ mikahj
khzt®fŸ ã‰fhy¤âš rKjha¤â‰F e‰ga‹ ÉisÉ¥gtuhŒ ïU¤jš c©L.
ghuâahiuí«, ïuhkȧf RthÄfisí« ïj‰F¢ rh‹whf¡ bfhŸsyh«. gy
ÉŠPhÅfŸ ï›tifia¢ rh®ªjt®fns.
m¿î ts®¢áÆ‹ ntfK« mt‰¿‰F¤ jU« bghUŸ És¡f ntWghLfS«
ts®ªJ tU« ï¡fhy¤âš ÃWtd§fËš bgW« fšÉ k£L« nghjhJ.
ÃWtd§fËš f‰wit thœ¡if KGtj‰F« ga‹gLtâšiy. áy neu§fËš
gaÅšyhjdthfî« mikí«. ÃWtd§fËš bgW« rh‹¿jœfnsh g£l§fnsh
j‰fhÈfkhdit. thœ¡if KGtJ« ts® Ãiy¡nf‰g¡ f‰W¡ bfh©nl ïUªjhš
jh‹ r_f kâ¥ig¥ bgw ïaY«. ‘rhF«tiu f‰W¡bfh©nl ïU’ v‹w tŸSt®
bkhÊ K¡fhy¤âY« c©ik. 16 tanjh 22 tanjh ïU¡F« nghJ Kjš tF¥ò
v‹W« _‹wh« tF¥ò v‹W« fšÉÆš TWtJ mªneu¤â‰F¢ rÇ. thœ¡if
KGtJ« m«kâ¥ò¡F mt‹ V‰wtdšy‹. vdnt thœ¡if KGtJ« gFâ neu¡
fšÉ f‰gj‰F¤ â£lK« thŒ¥ò« junt©oaJ r_f¤â‹ flikahF«.
gá, jhf«, fhk«, jhŒik, ga«, åu« ngh‹w ïašòz®¢áfS« nt£iffS«
(Instincts and impulses) k¡fË‹ brašfS¡F mo¥gil. mitfis mo¤J Éu£o
kd¤â‹ mo¤js¤â‰ áiw¥gL¤âdhY«, tÊfis _odhY«, fáªJUF« m‹ò«
x¥òuî« x¤JiH¥ò« V‰gLtj‰F¥ gâyhf, fhŒªJ cy®ªJ ïWF« ãÇîfS«
ãz¡FfS« nghuh£l§fSnk c©lh»‹wd. ïªj¢ r_f¥ bghJîz®¢áfis¥
gadË¡F« thŒ¡fhÈš brY¤jhkš K‰¿Y« mil¤J miznghLtJ
41
mÊitna c©Lg©Q«. ïitfis¥ gj¥gL¤Jtj‰fhd fšÉ be¿na r_f
kâ¥ÕLfis ca®¤J«.
go¥ò« fšÉí« guÉÉ£lhš ãz¡FfS« nghuh£l§fS« Ú§F« v‹gJ
c©ika‹W. ehLfS¡»ilna bgU«ngh®fŸ Ãfœtj‰F¡ fhuzkhdt®fŸ
go¤jt®fns. fšÉ k£L« m¿ití« k¡f£ g©igí« mˤJÉL« vd¢ brhšy
ïayhJ. r_f« mwbkd¡fUjhijí«, xG¡f Éâahfnth r£lkhfnth brŒjhY«,
eilKiw¥gL¤j ïayÉšiy. m‹ò« mwD« Toa k¡f£g©ò tsuÉšiy.
g©ghL v‹gJ k¡fSila áªjid, brhš, braš, fUÉfŸ M»a mid¤â‹
KGikahF«. k¡f£g©ò r_f ÚâÆD« Ä¡Fa®ªJ guªj X® cwî ÃiyahF«.
mtut®fŸ bgWkhd¤ij¤ Ô®khŤJ mj‰F ïilôwhf Éfhkš ïU¥gJ
k£Lk‹W. mj‰F nkyhfî« nghŒ, mt®fS¡F ey« brŒí« g©òkhF«. mij¡
f£lha¥gL¤jî« KoahJ. nkY« f£lha¥gL¤JtJ r_f Úâia¡ bfh‹W FÊ
njh©o¥ òij¥gjhF«. ïij¤jh‹ lhÆ‹ãí«, ilrhF ï¡»lhî« khdÄF
bgUªjifik thœî (Dignity of life) v‹»‹wd®. TÇa m¿î gil¤jhY« k¡f£
g©ò ïšyhkš ïU¤jš TL« v‹gij mu« nghY« T®ikanuD« ku« nghšt®
k¡f£g©ãšyhjt® vd¤ âUtŸSt® TW»wh®. kâ¥ÕL v‹gJ x‹iw¢ rh®ªJ
miktJ. k¡f£g©ngh mšyJ khd«Ä¡f bgUªjifik thœnth m¥go m‹W;
KGikahdJ; jŤJ ca®ªJ ïiwik¥ g©òilaJ. kÅjU¡FŸ e«ã¡ifí«
T£Lwî« V‰gL«nghnj bghJkâ¥Õ£L¡FÇa msînfhšfhz ïaY«. xUt‹
j‹ k¡f£g©ig¥ gz¤â‰nfh gjÉ¡nfh j‹ thœit¡ fh¥gj‰nfh ɉghdhdhš
mt‹ ãwuhš ïfH¥gLtJl‹ j‹id¤jhndí« ïfH nt©oadth»‹wh‹. mJ
clY¡F« cÆU¡F« nfhiH¤jdKkhF«. j‹ thGÆiu ïHªJ cyf¤ij¥
bg‰whY« v‹d ïyhg« vd ïnaR »¿¤J nf£gij v©Â¥ gh®¡f nt©L«.
xUtid mʤnjh ifô£L¡ bfhL¤njh brŒí« braš bgUªjifika‰w
brayhtnjhL mt‹ bgUªjifikia KGtJ« ïHªjtdh»‹wh‹. lhÆ‹ã
(Toynbee) TWtJ: "A human being is dignified in so far as he is disinterested altruistic,
compassionate, loving and devoted to offer living beings and to the universe. He is undignified in
so far as he is greedy and aggressive". j‹dyk‰wtdhŒ, ãw®¡bfd thG« bg‰¿ahsdhŒ,
ãw® Jaiu¤ j‹ Jaiu¥nghš cz®gtdhŒ, m‹òilatdhŒ cyfKGJKŸs
42
x›bthU cÆÇ‹ ÛJ« mUSilatdhŒ vt‹ xUt‹ ïU¥ghndh mtnd
khdÄ¡f bgUªjifikahs‹, k¡f£g©òilat‹. m›th¿‹¿¥ nguhirí«,
tY¢r©il¡F ïG¡F« Kid¥ò« bfh©lt‹ khdÄHªj
bgUªjifika‰wtdhth‹. ï›thwhd e‰g©òfisí« Ô¥g©òfisí« cz®¤â
k¡f£g©òilatdh¡F« fšÉ¤â£l«, gƉá be¿Kiw njit. ïjid¤ jÅ
kÅj‹, FL«g«, r_f«, muR M»a eh‹F« ïizªJ brašgL¤J« ehŸjh‹
ešehŸ. ïšiyahdhš óÄ m⮢á, òaš, bgUbtŸs«, tw£á, vÇkiy,
bjh‰WnehŒ, bfhoa ó¢áfŸ ngh‹wit mÊ¥gJ nghy kÅj rKjha« ÉiuÉš
mÊí«. vdnt fhªâaofS« tŸStU« fh£L« kÅj be¿Æš ËW cyif
cŒÉ¡f Kašnthkhf. “The disparity between our technology and our ethics is greater today
than it has everbeen. This is not simply humiliating, it is mortally dangerous” v‹»wh®fŸ
m®dhšL lhÆ‹ãí«, ilrhF ï¡»lhî«. vdnt mwîz®ití«, bjhÊšE£g
m¿Éaiyí« ïiz¡f Kida nt©lhkh?
43
3. âahfk‰w tÊghL - fhªâa mQfš3. âahfk‰w tÊghL - fhªâa mQfš3. âahfk‰w tÊghL - fhªâa mQfš3. âahfk‰w tÊghL - fhªâa mQfš3. âahfk‰w tÊghL - fhªâa mQfš
-R. gh©oa‹-R. gh©oa‹-R. gh©oa‹-R. gh©oa‹-R. gh©oa‹
`̀ãwÉ¥ bgU§flš ÚªJth® - Úªjh®
ïiwtdo nruhjh®" -âU¡FwŸ
jÄHf murhdJ nj®ªbjL¡f¥g£l ïªJ¡ nfhÆšfËš m‹djhd«
brŒaî«, M‹Ûf mw¥nghjidfis el¤jî« â£lÄ£L¢ brašgL¤â tUtJ
ngh‰Wj‰FÇaJ.
``Mya« bjhGtJ rhyî« e‹W" v‹gJ xsitÆ‹ th¡F.
``nfhÆš ïšyhj CÇš FoÆU¡f nt©lh«" v‹gJ« ekJ K‹ndh® th¡F.
kÅjÅ‹ clš, cŸs«, M‹kh M»a _‹¿‹ ïizªj ešby©z§fË‹
brašgh£L ts®¢ájh‹ kÅj nea¤âidí«, mikâiaí« cUth¡F»‹wJ.
jÄHf¤âš k£Lkšy; ïªâahÉ‹ gšntW òÅj Þjy§fËY« m‹djhd«,
m¿îjhd«, M‹kjhd« M»ad g‹bdL§fhykhf elªnj¿ tU»‹wJ. ̀ `c©o
bfhL¤njh® cÆ® bfhL¤njh®" v‹gnj rhy¢ áwªj mwkhfî« fUj¥g£lJ.
mjidna, ̀`jÅbahU kÅjD¡F czÉšiy vÅš ïªj cy»id mÊ¥ngh«" vd¥
òu£á¡ fÉP‹ ghuâ KH§»dh‹.
ïªJ rka¤â‹ j¤Jtkhd kWãwÉ¡ bfhŸifÆid e«ò»‹w midtU«
flîË‹ mUis¥ bgwî«, nkh£r¤ij milaî« gšntW jhd, j®k fhÇa§fËš
<LgL»‹wd® v‹gij m¿»nwh«. nkh£r« miltnj x›bthU ïªJÉ‹ ïWâ
ïy£áakhf¡ fUj¥gL»‹wJ. mªj ïy£áa¤i¤ mila eh‹FÉjkhd
kh®¡f§fŸ m¿îW¤j¥gL»‹wd. mit, f®knahf«, g¡ânahf«, Phdnahf«
k‰W« ïuh#nahf« v‹gdthF«.
kfh¤kh fhªâaofŸ, `mgÇ¡»ufh' v‹w ïªJrka¤â‹ j¤Jt¤âidna
`j®kf®¤jh' áªjidahf brašgL¤j v©Âdh®. mjidna, ÉnehghÍ mt®fŸ
óÄjhd ïa¡fkhf (18.4.1951) brayh¡f« brŒjh®. ïj‹ gÇzhk ts®¢áahf
»uhkjhd«. r«g¤jhd«, ò¤âjhd«, ciH¥òjhd«, étjhd« v‹w gšntW
44
ÃiyfËš jhdj®k§fis fhªâa ïa¡f¤âd® brayh‰¿ tªjd®. kDj®k üÈš,
khght§fŸ IªJ vd tif¥gL¤j¥g£LŸsJ. mit, bghŒ, bfhiy, kJtUªJjš,
âU£L, FU kidÉia¡ TLjš ïit jŤJ«, nr®ªJ« khght§fŸ MF«. nkY«,
áWght§fŸ, ght¤â‹ Éisî, ght¤â‹ fGthŒ, ght¤âÈUªJ Ûs ntŸÉ
ngh‹w mwbe¿fŸ kDÚâ üÈš fhz¥gL»‹wd.
fhªâaofŸ j‹id ̀všyh¥ g©ghLfS¡F« ãuâÃâ' vd¡ T¿dh®. r®nthja
rKjha cUth¡f¤â‰F Mjhukhf jÅkÅj®fË‹ xG¡f be¿fS¡fhf gâbdhU
kfhÉuj§fis nk‰bfhŸs nt©L« vd¡ fUâdh®. nkY«, r_f - g©gh£L,
muáaš - fšÉ - rka - m¿Éaš k‰W« bghUshjhu K‹nd‰w¤â‰fhf VG rKjha¥
ght§fis mf‰wî« m¿îW¤âdh®. ï¡f£LiuahdJ, ̀`âahfk‰w tÊghL" g‰¿a
kfh¤kh fhªâÆ‹ fU¤J¡fis¤ bjhF¤J mË¥gijna neh¡fkhf¡ bfh©LŸsJ.
flîŸ tÊghLflîŸ tÊghLflîŸ tÊghLflîŸ tÊghLflîŸ tÊghL
fhªâaofŸ jdJ ãw¥ò Kjyhf gšrka¢ NHÈš ts®ªJŸsh®. gšrka
ešÈz¡f¤â‰fhfî«, ïªJ - KÞä« x‰Wik¡fhfî« cWJizahf És§»dh®.
1929¡F¥ ã‹d® ̀`c©ikna flîŸ" v‹w Ãiy¥gh£il¡ bfh©oUªjh®.
ïªJ rka¤âš, cUt tÊghL áw¥ghd m«rkhf¡ fUj¥gL»wJ. cUt tÊghL
v‹gJ »U¤Jt®fË‹ ̀`áYit tÊghL" k‰W« ïÞyhÄa®fË‹ ̀`fhgh tÊghL"
ïitfËÈUªJ K‰¿Y« khWg£lJ. fhªâaofŸ Mya tÊgh£oid¥ g‰¿¡
T¿anghJ, ̀ `nfhÆšfŸ M‹Ûf kU¤JtkidfŸ" vd¡ F¿¥ã£LŸsh®. nkY«,
flîis¥ g‰¿¡ T¿ajhtJ, ̀`flîŸ c©L v‹gJ g‰¿ Ia¥gLtj‰F ïšiy. eh«
ïU¥gJ c©ikahdhš e« bg‰nwh®fS«, mt®fis¥ bg‰wt®fS«
c©ikahdhš ãugŠr¤ij¥ gil¤j flîS« c©ik. mtÅšyhkš ehK«
ïšiy. ïjdhnyna cyf¤âš midtU« xU flîis¥ gy bga®fŸ ï£L tÊghL
brŒJ tU»‹wd®," (ïisa ïªâah-21.1.26).
``M©ltD¡F ehk§fŸ MÆu« k£Lkšy. cyf¤âš v¤jid cÆ®fŸ
cŸsdnth m¤jid cÆ®fË‹ bga®fS« flîË‹ bga®fŸ MF«. (ïisa
ïªâah-31.12.31)
``j‹id xU öáahf Ãid¤J¥ ãuh®¤â¡f nt©L«. mUŸ kh®¡f¤âdhš
45
ml¡f« jhdhf tU«. j‹id¤ öáahf¥ ghɤJ¡ bfh©L ó{akhf
M»É£lhšjh‹ M©ltid neU¡Fne® fhz Koí«. ïšyhÉ£lhš
M©ltid xUnghJ« fhz ïayhJ" (ïisa ïªâah 25.6.25)
``vªj¢ áwªj f®knah»í« ói#iaí«, g¡â brY¤Jtijí« ÉLtâšiy.
ãwU¡F¢ nrit brŒtnj ói#ahF«" (mÇr‹ - 13.10.40)
``tÊgh£o‹ rhuK« cÆU« ãuh®¤jid. tÊghL ïšyhkš kÅj‹
ãiH¤âU¡f KoahJ. Mfnt ãuh®¤jid kÅj thœ¡if¡F ï‹¿aikahjJ"
(uFgâ uhft - g¡f«.72)
``M©ltD¡F ói# brY¤j vªj neu« vªj¡ fhy« v‹W â£l«
nt©oaâšiy. m¥go¤ â£l«. nghlî« KoahJ. mtutUila cŸs¤â‹
ïašig¥ bghW¤jJ. âdrǤ â£l¤âš ãuh®¤jid neu« K¡»akhd gFâ.
cŸs¤âš cŸs mG¡FfŸ Ú§Ftj‰F nt©oa fhÇa¡»ukkhF«. ml¡f« jU«
rhjdkhF«". (ïisa ïªâah - 10.6.26)
kfh¤kh fhªâÆ‹ áªjidfŸkfh¤kh fhªâÆ‹ áªjidfŸkfh¤kh fhªâÆ‹ áªjidfŸkfh¤kh fhªâÆ‹ áªjidfŸkfh¤kh fhªâÆ‹ áªjidfŸ
fhªâaofŸ jdJ thœehËš flîŸ tÊghL k‰W« gšrka tÊghLfŸ g‰¿¤
jdJ bjËthd áªjidfis¥ gšntW NHšfËš btËÆ£LŸsh®. mjid¤
bjhF¥gJ fodkhd gÂahF«. ï§F mtuJ Äfî« bghU¤jkhd áªjidfis,
âahfk‰w tÊghL g‰¿ tif¥gL¤âíŸnsh«.
``vdJ bfhŸif r«gªj¥g£l tiuÆš, v‹ thœ¡if xU âwªj ò¤jfkhF«.
mâš ufáa« vJî« ïšiy. eh‹ v‹id všyh¥ g©ghLfS¡F« ãuâÃâ v‹W
T¿¡bfhŸ»nw‹. VbdÅš, v‹Dilarka«, mij vªj¥ bgauhš F¿¥ã£lhY«
rÇ všyh¥ g©ghLfS« Ãiwªjtdhf eh‹ ïU¡f nt©L« v‹nw nfhU»nw‹.
eh‹ v§nf br‹whY«, v‹ å£oš ïU¥gJ nghynt ïU¡»nw‹. v‹ brhªj
rka¤ij¥ nghš všyh rka§fS¡F« eh‹ mnj kÇahij brY¤Jtnj mj‰F¡
fhuzkhF«." (9 jÇr‹-13.4.40)
``vdJ j¤Jt« vd VjhtJ x‹W ïU¡FkhÆ‹ mJ. xUtUila y£áa¤ij
btËahuhš v¤jifa mghaK« V‰gLtJ rh¤âaÄšiy v‹gijna
tÈíW¤J»wJ. ïy£áa« bf£ljhf ïUªjhš k£Lnk mj‰F mgha« neU«.
46
m›Éj« neUtJ Ãahakhfî« ïU¡F«. mšyJ mªj ïy£áa¤ij MjÇ¥gt®fŸ
c©ikÆšyhjt®fshfnth nfhiHfshfnth mšyJ öŒika‰wt®fshfnth
ïUªjhY« ïy£áa¤â‰F mgha« V‰gL«." (mÇr‹.25.7.36)
``j®k thœ¡if v‹gJ ïªj b#‹k¤âš Koîbgwhj ah¤âiuahF«.
Mdgoahš, rka§fŸ ntWghLfS«, bfhŸiffŸ ntWghLfS« cyf¤âš ïUªJ
tU»‹wd. midtU¡F« xU bfhŸif, mšyJ xU kj« v‹gJ Koahj fhÇa«".
(ïisa ïªâah - 22.11.28)
``xU ku¤âš gy »isfŸ ïU¥gJnghš j®k« v‹gJ xnu ku«. rka§fŸ
»isfisí«, ïiyfisí« nghy ntWg£oUªjhY« ku« x‹nw. všyh¢
rka§fS« flîË‹ ãurhj«... ãw rka§fis¢ r»¥gJ flikahF«. ãw
rka§fisí« bfsuÉ¡f nt©L«." (ïisa ïªâah-2.10.30)
``ïiwt‹ xUt‹ c©L. ght ò©Âa¤â‹ gydhf kWb#‹k« c©L. K¡â
c©L. ïJ ïªJ rKjha¤ij¢ rh®ªj vªj¢ rhjhuz kÅjD« m¿th‹. eh‹ xU
Ó®âU¤j¡fhu‹ v‹gâš rªnjfÄšiy. Mdhš, Ó®âU¤j c‰rhf¤âš ïªJ rka¤â‹
mo¥gilahd bfhŸiffŸ vijí« É£LÉlkh£nl‹." (ïisa ïªâah 6.10.21)
``kÅjD« mtDila brašfS« bt›ntwhdit. e‰braiy¥ ghuh£l
nt©L«; Ôa braiy¡ f©o¡f nt©L«. braiy¢ brŒí« kÅj®,
ešytuhÆU¥ãD« ÔatuhÆUªjhY« braÈ‹ j‹ik¡F V‰wthW kÇahij¡F«
gÇjhg¤â‰F« cÇatuh»wh®. ̀ght¤ij btW¥ghahf. Mdhš, ght« brŒgtiu
btW¡fhnj; v‹gJ cgnjr«. ïJ òǪJ bfhŸs vËjhdjhfnt ïUªjhY«,
eilKiwÆš ïij mDrÇ¥gJjh‹ Äf mÇjhf ïU¡»wJ. ïjdhnyna gifik
v‹w eŠR cyf¤âš guî»wJ. xUKiwia v⮥gJ«, mij¤ jh¡FtJ« v‹gJ
j‹idna v⮤J¡ bfhŸStj‰F x¥ghF«. VbdÅš eh« midtU« xnu
k©iz¡ bfh©L brŒj g©l§fŸ; xnu flîË‹ ò¤âu®fŸ. Mfnt, e«KŸ
ïU¡F« bjŒåf r¡âí« kf¤jhdJ. jÅ xU kÅjiu my£áa« brŒtJ mªj¤
bjŒåf¢ r¡âfis my£áa« brŒtjhF«. mšyJ m«kÅjU¡F k£LÄ‹¿ cyf«
KGtj‰Fnk Ô§F brŒtjhf MF«." (r¤âa nrhjid: g¡f«330)
``e‹ik Ôik ïu©L¡F« _y« Mth‹ ïiwt‹. bfhiy brŒí« r¡âí«
nehia¤ Ô®¡F« uz it¤âa‹ f¤âí« ïu©L« mtDila fUÉfns. e‹ik Ôik
47
ïu©Lnk mtDila cgha§fŸ. MÆD« ek¡FŸ m›thW ïu©ilí«
x‹wh¡»¡ bfhŸs KoahJ. k¡fË‹ fhÇa§fËš e‹ikntW; Ôik ntW. x‹W
k‰bwh‹whŒ M»ÉlhJ. ïUS« xËí« nghš x‹W¡bfh‹W vâÇilahf ÉF«".
(mÇr‹ 20.2.37).
``eh‹ Mir¥gL»nw‹; ght« VJ« brŒahkš c©ikia É£L« ãwHhkš
v©z«, ng¢R, braš _‹¿Y« gGj‰w m»«iria¡ fil¥ão¤J el¡f
Mir¥gL»nw‹. "(ïisa ïªâah-9.4.25)
``FHªij¥ gUt¤â‹ ÃidîfŸ tU»‹wd. v§fŸ CÇš, v§fŸ å£L¡F¥
g¡f¤âÈUªJ uhk® nfhÉY¡F¤ âdK« br‹W tUnt‹. v‹Dila uhk‹
m¥nghJ m§nfjh‹ ïUªjh®. v‹Dila ght¤ijbašyh« mt® ngh¡»dh®.
v‹id¥ ght¢ brašfËš ïw§fhkš jL¤jh©lh®. ïJ _le«ã¡ifÆšiy;
c©ikahF«... ïJnt, ïªJ rKjha¤âYŸs nfho¡fz¡fhd k¡fË‹ c©ik
ÃiyíkhF«." (mÇr‹ 18.3.33)
``ntiy brŒa¡Toa Mnzh bg©nzh ahU¡nfD« bjhÊš brŒa
trâÆšyhkš gáahš tUªâdhš mJ khd¡nflhF«. mt®fŸ gáahš tUªJ«
nghJ, eh« c©gJ ght« MF«" (ïisa ïªâah--6.10.27)
`̀czî¡bf‹W ciH¡fhkš rKf¤âš thH vtD¡F« cÇik »ilahJ. clš
ciH¥ò v‹gJ ntŸÉna MF«." (ïisa ïªâah-10.9.28)
``cyf¤âš V‹ ght« ïUªJ tU»wJ? ïJ vd¡F És§fÉšiy. v›tsî
MuhŒªJ gh®¤jhY« ïªj¢ á¡fiy¤ Ô®¤J¡ bfhŸs KoaÉšiy. M©ltD¡F¢
rkkhf Phd« gil¤âUªjt®fns Ô®¤âU¡f Koí«... v‹dhš Ô®¡f¡Toa fhÇa«
v‹dhš brŒa nt©oa flik, ght¤ij btW¥gJ x‹nw... ght¤njhL ngh® brŒa
nt©oaJ v‹Dila flik. cÆiu¡ bfhL¤J« mj®k¤njhL ngh® òÇa nt©L«
v‹gij cz®ªJŸns‹." (ïisa ïªâah-11.10.28)
``cyf¤âš Ôik ïU¥gj‰F M©ltnd fhuzK« bghW¥ò« v‹W
v©Q«nghJ fZlkhf¤jh‹ ïU¡»wJ. Mdhš, Rf¤J¡F« rªnjhr¤J¡F« mt‹
fhuzkhf ïUªjhš J‹g¤J¡F« Ôik¡F« mt‹jhnd fhuz«. mtnd Ãaâia
mik¥gt‹. mtnd Ãaâ." (mÇr‹.24.2.46)
48
``Ôikia btW¡f nt©L«. F‰w¤ijí« ght¤ijí« btW¤jhY« F‰w«
brŒJÉ£ltid m‹nghL el¤j¥gÆy nt©L«. ght« brŒgt®fËl« m‹ò
brY¤Jtâdhš ghg¤â‹ngÇšek¡FŸ btW¥ò¡ Fiwa¡ TlhJ." (ïisa
ïªâah-2.10.30)
`̀ehbkšyh« âUl®fŸ v‹nw brhšy nt©L«. v‹Dila mtáa¤â‰F nkš
ïªj¢ rka« vd¡F nt©lhjJ x‹iw eh‹ vL¤J¥ g¤âu¥gL¤â
it¤njndahdhš, mij eh‹ âUoatnd Mnt‹" (1918). ̀ `ïªâahÉš j‰nghJ xU
ntis czî c©L thœnth® ïy£r¡fz¡fhndh®. ïªj ïy£r¡fz¡fhd
ViHfŸ gáahw c©L, khd«fh¡f cilí« milªj ãwnf Ú§fS« ehD« vijí«
ekJ v‹w brhšÈ cÇik ghuh£l Koí«. ek¡F m¿î nt©L«. e«Kila
Mirfis¡ Fiw¤J¡bfh©L ViHfS¡F Xusî ÄŠR«go brŒtJ e«Kila
flikahF«"(1918) (uFgâ uhft-g¡f«.47)
``ãw® e‹ik¡fhf¢ nrit brŒí« g¡jDila ïjank M©lt‹ ãÇa¥gL«
nfhÆš. mtnd njo tUth‹. ``Móbg‹ MF«" m¤jifa xU g¡j‹ mt‹
Ml«guÄ‹¿ ViHfS¡F« gÂbrŒJ thœªjh‹. mjdhš, njtnyhf¤âš
it¤âUªj g£oaÈš Kjš ïl« bg‰wh‹. ..Úr®fŸ v‹W fUj¥gL»wt®fŸ
thG»‹w nrÇna M©ltD¡F¥ ãÇakhd nr¤âu«. m¤jifa FoirfËš
thœgt®fS¡fhf üš ü‰nwhkhdhš mJnt bgÇa ãuh®¤jidí«, ói#í«,
ntŸÉíkhF«"(ïisa ïªâah-24.8.25)
``FZlnuh» ÉLâfis¥ nghš gy ÃWtd§fis ghâÇkh®fŸ
ÃWÉÆU¡»wh®fŸ v‹gij eh‹ x¥ò¡bfhŸs nt©L«..." ....̀ `khÅl t®¡f¤â‰F¤
bjh©L brŒí« gy tÊfËš FZlnuh» ÉLâfis Þjhã¥gJ« x‹whF«"...
`̀m¤jifa ÉLâfËš j‹dyÄ‹¿ CÊa« brŒí« ghâÇah®fS¡F eh‹ kÇahij
brY¤J»nw‹. cyf¤âš cŸs â¡f‰wt®fS«, mdhijfS« xUòw« ïU¡f£L«;
ïªâahÉš cŸs ï¤jifnah® Éra¤âš Tl m¡fiw fh£l¥glhj msî¡F
ïªJ¡fŸ m›tsî ïu¡fk‰wt®fsh» É£lij x¥ò¡ bfhŸs eh‹
bt£fkil»nw‹" (ïisa ïªâah-26.2.25)
1941 V¥uš khj« lhlhó® br‹W, kndhf® âthÅ‹ bjhGnehŒ gÂfis¥
gh®itÆ£l fhªâaofŸ, ̀`všnyhU« v‹id kfh¤kh vd miH¥gij m¿nt‹.
49
Mdhš, c©ikÆnyna kndhf® âth‹jh‹ c©ikahd kfh¤kh Mth®", vd¡
F¿¥ã£LŸsh®.
``ï‹W eilKiwÆš fhQ« ïªJ rka¤â‹ nkhrkhd Fiwfis eh« x¥ò¡
bfhŸs¤jh‹ nt©L«. gy kl§fS«, mt‰¿‹ îthfK« ïªJ rka¤â‰nf
mtkhdkhf ïU¡»‹wd v‹gâš IaÄšiy. áy kl§fS¡F¡ bfhL¡f¥gL«
gz«. bjh©o‹ _y« g¡j®fS¡F¤ âU«g¡ »il¥gâšiy. ïªj Ãiyia x‹W
xʤJ¡f£l nt©L«. mšyJ Ó®âU¤j nt©L«." ...``ïªJ rka¤ây gy FiwfŸ
ïU¡»‹wd v‹gij ehnd czU»‹nw‹. mâš Ôa m«r§fS« ïU¡»‹wd"
(mÇr‹.6.3.37)
``ght« brŒjt®fis¡ nfhÉšfS¡FŸ mDkâ¡f¡ TlhJ v‹W TWtJ
rÇašy. nfhÉšfŸ M‹Ûf MÞg¤âÇfŸ ngh‹wit. M‹Ûf« r«gªjkhd
nehahËfis, mjhtJ ght« brŒjt®fns nfhÉšfËš Ợir bgw Kjš cÇik
bg‰wt®fsht®. nfhÉšfŸ ght« brŒjt®fS¡fhfnt V‰g£lit.
KÅt®fS¡fhf V‰g£litašy... vdnt, ghtk‰wt®fS¡F k£Lnk nfhÉšfŸ
V‰g£oU¡FkhÆ‹ khÅlt®¡f« KGtj‰Fnk jilahf¡ nfhÆš fjîfis¥ ó£l
nt©oaJjh‹". (mÇr‹.19.5.1934).
``Ô©lhik ïªJ rka¤ij mÊ¡ftšy xU rhg¡nfL, xU fs§f«, xU ga§fu
r¡â thŒªj Éõ«. ï›Éj« eh‹ V‹ TW»nw‹ bjÇíkh? ãw¥ò¡ fhuzkhf xU
kÅjiu¡Tl¤ Ô©lhjtuhf¡ fUJtJ ekJ étfhU©a cz®¢á¡F K‰¿Y«
ÉnuhjkhdJ. cyf¤âYŸs ntj üšfisbašyh« MuhŒ¢á brŒJ ghU§fŸ.
ïªJ¡fis¤ jÉu k‰w k¡fË‹ elto¡iffisí« MuhŒªJ ghU§fŸ; mt‰¿š
Ô©lhik¡F ctikahf Ú§fŸ vijí« f©Lão¡f KoahJ.... ̀`Ô©lhik v‹w X®
mrhjhuz Ãiy, ïªJ rka¤âš kh¤âunk cŸs Éá¤âukhF«. mJ gF¤j¿î¡F
KuzhdJ. mj‰F¢ rh¤âu§fËš MjhuÄšiy. mÇrd§fŸ Éra¤âšeh« ght§fŸ
brŒJŸnsh«. k‹Å¡f KoahjthW mt®fis¡ nftykhf el¤âíŸnsh«.
ïªâahÉYŸs mÇrd§fŸ ntbwhU kj¤â‰F kh‰w¥g£L ïªJ rka¤âš xnu xU
mÇr‹ gh¡»ÆUªjhšTl mÇrd§fS¡fhf¡ nfhÆšfis¤ âwªJÉl nt©L«
v‹gij eh‹ t‰òW¤j¤jh‹ nt©L«." (mÇr‹20.6.36)
50
mÇrd nrtf r§f« mik¤jj‹ neh¡fkhf fhªâaofŸ T¿ajhtJ,
``ï¢r§fkhdJ, K‹ndh® brŒj Ô©lhik¡ bfhLikfS¡fhf tUªâ,
ãuha¢á¤jkhf gÇfhu« brŒa K‹tªjnjh® mik¥ò MF«" (mÇr‹. 28.7.46)
mÇrd nrth r§f¤âš KGtJkhf rhâ ïªJ¡fŸ k£Lnk m§f¤âd®fshf
ïUªJ brašgl nt©Lbkd m¿îW¤âdh®. Ô©lhik v‹gJ mÇrd§fË‹
Fiwašy; rhâ ïªJ¡fË‹ Fiwna MF«. (ïisa ïªâah-26.11.31)
njtnfh£il¥ gFâÆš, mÇrd§fŸ »¿ÞJt rka¤â‰F khWtij¡ F¿¤J
tUªâ, mÇrd nrtf® vGâa foj¤â‰F¥ gâyhf fhªâ mÇrÅš vGâaJ: clš
r«gªjkhd trâ¡ Fiwî¡fhf kj« khWtJ M‹Ûf kjkh‰w« mšy: vÅD«,
j§fSila thœ¡if trâfis mãÉU¤â brŒJ bfhŸtj‰fhfî«,
bfhLikfËÈUªJ ghJfh¥ò¥ bgWtj‰fhfî« mÇrd§fŸ kj« khWtij¡
F¿¤J eh« KDKD¡f¡ TlhJ" ̀`kjkh‰w¤â‰F¡ fhuz« rhâ ïªJ¡fns v‹gij
eh« czUtJl‹ mij x¤J¡ bfhŸsî« nt©L«" ̀ `xU rhuh®, mÇrd§fis¤
J‹òW¤Jtâš M®t« bfh©oU¡»wh®fŸ. k‰bwhU rhuh®, ftiyÆ‹¿ mij¥
gh®¤J¡ bfh©oU¡»wh®fŸ. ï›Éu©Lnk xUÉj nehŒfŸ jh‹...mªj nehÆ‹ xU
áW Éisnt kjkh‰wkhF«. fhuz¤ij mf‰¿É£lhš kjkh‰w« kh¤âukšy
k‰W« gy nkhrkhd ÉisîfS« ËWÉL«."(mÇr‹.22.3.35)
``Ô©lhik ïUªJ tUtijÉl ïªJkj« mʪJ nghtnj nkš v‹ng‹...
Ô©lhjh® ïÞyh« rka¤â‰nfh, »¿¤Jt rka¤â‰nfh kj« kh‰w¥g£L ÉLtij¡
F¿¤J vd¡F¡ ftiy ïšiy. ïjid eh‹ r»¤J¡ bfhŸnt‹. Mdhš, »uhk§fËš
ïu©L ãÇîfŸ c©lh¡f¥ gLtjhš ïªJ rka¤â‰F V‰gl¡Toa á¡fiy eh‹
r»¤J¡ bfhŸs KoahJ. Ô©lhjh® ïuh{a cÇikfis¥ g‰¿¥ ngRgt®fS¡F
ïªâahit¥g‰¿¤ bjÇahJ. ïªâa r_f«, ï‹W v›thW mik¡f¥g£oU¡»wJ
v‹gJ« bjÇahJ. ïij v⮡f nt©oat‹ eh‹ xUtnd v‹whš, v‹ cÆiu¡
bfhL¤J« ïij v⮥ng‹" (y©l‹ R.T.Cš ikdhÇ£o fÄ£oÆš fhªâ ngáaJ.
(ïisa ïªâah-26.11.31)
``ïªJ rka« öŒik¥gL¤j¥gl nt©Lkhdhš, Ô©lhikia¥ nghynt,
Ôikia Ãuªjukh¡F« ïªj¥ gH¡f« (njtjháfŸ) xʪjhf nt©L«... njtjháfŸ,
r_f¤â‹ Ôik¡F c£gl kW¤JÉ£lhš, mªj¥ gH¡f« clnd bjhiyªJ ÉL«.
51
Mdhš, ïJ m›tsî vËjhd tÊíkšy. gá ght¤ij m¿ahJ... Mifahš,
Ég¢rhu¤â‰F¥ gâyhf, F‰wk‰w xU bjhÊiy mt®fS¡F¡ f©Lão¤J¡ bfhL¡f
nt©L«" (mÇr‹.14.9.34)
``â¡f‰wt®fS¡F¤ bjh©L brŒtnj rka«. â¡f‰wt®fË‹,
J‹g¤â‰FŸshdt®fË‹ cUt¤ânyna flîŸ ek¡F¡ fh£á jU»wh®. ekJ
be‰¿Æš eh«, flîŸ g¡â¡F m¿F¿ahf¤ âyf§fŸ ï£L¡ bfh©oUªjhY«
â¡f‰wt®fisí« J‹g¤â‰FŸshdt®fisí« mjhtJ flîis eh«
ftÅ¥gâšiy". ï‹iwa kj¤ij e‹F m¿ªJ bfh©LŸs xU ãuhkz®, ârakhf
ntj¤â‰F ïu©lhtJ ïlnk bfhL¥gh®. ïuh£od rka¤ijna ãurhu« brŒth®.
g£oÅ »l¡F« nfho¡fz¡fhd j‹ njr k¡fË‹ gáia¤ Ô®¥gh®." (ïisa
ïªâah-14.8.24)
$ ÉšLuh©£ nf£l nfŸÉ¡F¡ fhªâ T¿aJ... ̀ `v‹ r«gªj¥g£l tiuÆš
rkaK«, jUkK« x‹Wjh‹". ̀ `cÆ®thG« všyht‰¿‰F« bjh©L brŒtâšjh‹
eh‹ MWjiyí« Mdªj¤ijí« fh©»‹nw‹. VbdÅš, bjŒåf m«rnk všyh
cÆ®fSila ïWâ ÃiyahF«. mÚâfisí«, Ôa r¡âfŸ aht‰iwí« v⮤J¥
nghuhLtijna eh‹ bgUikahf¡ fUJ»‹nw‹." ($ ÉšLuh©£ vGâa thœÉ‹
bghUŸ v‹w üÈÈUªJ vL¤jJ)
KoîiuKoîiuKoîiuKoîiuKoîiu
ïªâahÉš rka¢ rl§FfS¡F«, tÊghLfS¡F«jh‹ mâfkhd gzK«,
neuK« bryÉl¥gL»‹wd. k¡fË‹ m‹whl thœî« Mya tÊghLfis¥
ãujhd¥gL¤âna mikªJŸsJ. gšrka¤âd® thœ»‹w ïªâahÉš nfhÆšfis¥
ghJfh¡fî«, òÅj Þjy§fis cÇik bfh©lhLtâYnk muR«,
muáašthâfS« ftd« brY¤J»‹w ngh¡FfŸ rka¤ ÔÉuthâfis C¡FɤJ,
rka¥ óršfis cUth¡», kÅj cÆ®fis¥ gÈflh¡fsh¡F« Ãiyik ts®ªJ
tU»‹wJ.
fhªâaofŸ, áWtaâš nfhÆšfS¡F¢ br‹W tÊg£LŸsh®. Mdhš,
rka§fŸ, flîŸ g‰¿a ÉÊ¥òz®î bg‰w ã‹d®, nfhÆšfS¡F¢ br‹W
tÊg£lnjÆšiy. mÇrd§fis mDkâ¡fhj nfhÆšfis¤ jhK«
52
òw¡f¤jjhf¡ T¿íŸsh®. mÇrd§fŸ Mya EiHî¥ nghuh£l§fËš
fyªJbfh©L nfhÆšfËš tÊghL brŒjh®. jdJthœehËš bgU«ghY« r®t
rka tÊghLfŸjh‹ brŒJ tªjh®.
``kÅj®t®¡f« x¥òuÉdhš nk«ghL milªJ tU»‹wJ. K‹nd‰w« bgw¢
brŒí« r¡â m‹ng MF«. m‹ng kÅjid¡ fh¡F« r¡âí«, ca®¤J« r¡âí« MF«.
e«ikí« m¿ahkš kÅj t®¡f¤âYŸs ïªj x¥òuî ntiy brŒJ tU»‹wJ.
kÅj t®¡f¤Jl‹ cÆUl‹ ïU¥gnj ãǪJ Éy¡F« ntf§fis¡ fh£oY«, x‹W
nr®¡F« m‹ò ntfnk mâf r¡â thŒªjJ v‹gj‰F m¤jh£áahF«." (ïisa
ïªâah-12.11.31)
ïªJ rka¤âd®, tUl« KGtâY« Miya tÊghL, cUt tÊghLfËš
<LgL»‹wd®. kfhkf«, âÇnt r§fk«, òÅj ah¤âiu ngh‹wt‰iw
nk‰bfhŸ»‹wd®. »U¤Jt rka¤âd® e‰brŒâ¡ T£l§fŸ, PhÆW Mya tÊghL
ngh‹wt‰¿š <LgL»‹wd®. ïÞyh« rka¤âd® 5 ntis¤ bjhGif, bk¡fh òÅj¥
gaz« ngh‹wt‰iw nk‰bfhŸ»‹wd®. ãw rka¤âdU« j¤j« tÊfËš
ïiwtÊghLfŸ brŒ»‹wd®.
xU òw«, gšrka¤âdU« Mya tÊghLfËš xUtiu xUt® ÄŠR« msɉF¥
g¡âkh‹fshf¥ gtÅtU»‹wd®. kWòw«, rka¤ÔÉuthj mik¥òfis V‰gL¤â,
rka¥ óršfis cUth¡», rka¤â‹ bgauhš kÅj cÆ®fis¥ gÈbfhŸS«
ïÊthd fhÇa§fËš <LgL»‹wd®. ïÅtU« fhy§fËš rka x‰Wik, cyf
mikâ ït‰¿‰fhf brayh‰w¡Toa rKjha« cUthf nt©L«. âahf cz®î«,
ÉntfK« bfh©l ïisa rKjha« njáa ey‹fS¡fhfî« K‹nd‰w¤â‰fhfî«
ghLgl K‹tu nt©L«. ``nrit¡fhfnt czî c©gJ«, Ú® mUªJtJ«,
ö§FtJ«, ÉÊ¥gJkhF«. ï¥ãwÉÆš RfK«, ã‹ò nkh£rK« jU«" (vuthlh
áiwÆÈUªJ vGâaJ).
53
4. bgÇah® cz®¤J« RakÇahijí« rkj®kK«4. bgÇah® cz®¤J« RakÇahijí« rkj®kK«4. bgÇah® cz®¤J« RakÇahijí« rkj®kK«4. bgÇah® cz®¤J« RakÇahijí« rkj®kK«4. bgÇah® cz®¤J« RakÇahijí« rkj®kK«
nt. MidK¤Jnt. MidK¤Jnt. MidK¤Jnt. MidK¤Jnt. MidK¤J
g©il¢ r_f§fËš ngj§fŸg©il¢ r_f§fËš ngj§fŸg©il¢ r_f§fËš ngj§fŸg©il¢ r_f§fËš ngj§fŸg©il¢ r_f§fËš ngj§fŸ
cy»š Kiwahd tuyh‰iw¤bjhl§» it¤jt®fŸ »nu¡f®fns Mt® vd¡
fUjyh«. rh¡uOÞ (».K. 469 - 399) fhy¤â‰F¥ ãwF »nu¡f eh£oš njh‹¿a
ãns£nlh (».K.428-347) bghJîilik v‹»w fU¤ij¥ g‰¿¥ ã‹tU« j‹ikÆš
m¿É¤JŸsh®.
MS« t®¡f¤jhU«, j¤Jt PhÅfS« j§fS¡bf‹W jÅahf¢ brh¤J
it¤âU¡f¡ TlhJ; j§fS¡bf‹W FL«g« it¤âU¡f¡TlhJ. ïitÆu©L«
mt®fis¢ RaeythâfŸ M¡»ÉL« v‹gjhf mt® fUâdh®.
m¤Jl‹, ̀`âUkz« v‹gJ jÅ¥g£ltUila Étfhukhf ïU¤jš TlhJ.
muR Éâ¡F« f£L¤ â£l¤J¡F c£g£ljhf mJ ïU¤jš nt©L«. mnj nghš
FHªijfŸ muá‹ nk‰gh®itÆš ts®¡f¥g£L muádhnyna guhkÇ¡f¥gl
nt©L«" vdî« mt® fU¤j¿É¤jh®.
``k¡fË‹ thœ¡ifÆ‹ ngÇš bgUksî Mâ¡f¤ij muR bfh©oU¡f
nt©L«; k¡fË‹ thœ¡ifia xG§FgL¤Jtâš muR nkyhâ¡f« brY¤j
nt©L«" vdî« ãns£nlh fUâdh®.
ãns£nlh m¿É¤j ïªj¢ áªjidfis¢ áy kh‰w§fnshL, mt®j«
khztuhd mÇÞlh£oš (».K.384-322) V‰W¡ bfh©lh®.
ãns£nlhî«, mÇÞlh£oY« bfh©oUªj ï¥go¥g£l v©z§fŸ
j¤Jt Érhuiz¡F cÇaitfshfnt bfhŸs¥g£ld.
MÆD« ãns£nlhÉ‹ áªjidÆš, ̀`kÅj rKjha¤âš ngj« ïU¤jš TlhJ"
v‹»w v©z« K»œ¤âUªjijí«, mªj¥ ngj¤ij mf‰Wtâš muR¡F¤jh‹
bgU« g§F c©L v‹»w Koî bfhŸs¥g£oU¥gijí« eh« fhz Koí«.
Mdhš ïªj v©z§fis miltj‰fhd tÊ KiwfŸ ahit v‹gJ g‰¿
nk‰f©l m¿P®fshš vJî« brhšy¥glÉšiy.
54
Äf¥ gH«bgU« tuyh‰iw¥ bg‰WŸs »nu¡f¤âš ãuò¡fŸ, ÉtrhÆfŸ,
bjhÊš ÉidP®fŸ, moikfŸ vd¥ gy ãÇÉduhf k¡fŸ ãÇ¡f¥g£oUªjd®.
ït®fŸ bg‰¿Uªj cÇikfŸ bt›ntwhdit; ɤâahr« cŸsit. MÆD« m§F
ïit ».K. rfh¥j¤ânyna gy§F‹w¤ bjhl§»É£ld.
cnuh« eh£oš ng£ÇÎa‹Þ (ãuò¡fŸ), ãbsãa‹Þ (moikfŸ) v‹»w
bgU« ãÇîfŸ Ãiy bg‰¿Uªjd.
ï›thW »nu¡f eh£oY«, cnuh« eh£oY« ïUªj ngj§fŸ bghUshjhu
mo¥gilÆš brh¤J cilat‹ - ïšyhjt‹; M©lh‹ - moik v‹»w
KiwÆnyna ïUªjd. muáaš cÇikfis mË¥gâY« ïªj¥ ngj« MSik
bg‰¿UªjJ.
bjhÊš v‹gJ thÇR KiwÆš tUtJ«, bg©fŸ ÉU«ãa xUtiu kz¡f
Koahj Ãiyí« cnuh« eh£oš Ãiy bgwyhÆd. ïJî« m§F ÃyÉa xU
tifahd rhâ mik¥ò Kiwna MF«.
Äf¥ gHik thŒªj ehfÇf« cila RnkÇa®fËilna mur‹, kj FU, ãuò
(Rich) , tÂf‹, ifÉidP‹, ViH (Poor) v‹»w r_f¥ ãÇîfŸ ïUªjd. ïªj
mik¥ò m§F¡ ».K. 2000 tiuÆš gy« bg‰¿UªjJ. k¡fË‹ thœ¡if¤ JiwfŸ
mid¤ijí«g‰¿a r£l tiuaiwfis¢ RnkÇa® cUth¡»ÆUªjd® vdî« eh«
m¿»nwh«.
ghãnyhÅa®fËilnaí« K¥bgU« r_f¥ ãÇîfŸ ïUªjd. gz¡fhu®fŸ,
kj FUkh®fŸ, mâfhÇfŸ Kjš ãÇÉd®; tÂf®fŸ, ifÉidP®fŸ, ÉtrhÆfŸ
ïu©lh« ãÇÉd®; moikfŸ _‹wh« ãÇÉd®. ïªj¢ r_f mik¥ò«
».K.2000nyna m§F¥ gyÄHªJÉ£lJ.
cyf ehLfËš Äf¥guªj bgU ehlhf cŸsJ Ódh MF«.
Ód¤âš ãuò¡fŸ (Nobles), ViHfŸ (Poor) v‹»w bgU« ãÇîfŸ ».K. Mwh«
ü‰wh©L tiu bršth¡F¥ bg‰¿Uªjd. ïil¡fhy¤âš (1) go¤j ãÇÉd®, (2)
ÉtrhÆfŸ, (3) ifÉidP®fŸ, (4) tÂf®fŸ, (5) ngh® åu®fŸ vd¥ gy ãÇîfŸ
njh‹¿d. ïªj¥ ãÇîfŸ ».K.2M« ü‰wh©L tiu bršth¡F¥ bg‰¿Uªjd.
55
ï¤jifa cyf ehfÇf tuyh‰W Étu§fis¡ bfh©L«, m§bfšyh« ïUªj
rkjha mik¥ig¡ bfh©L« mt‰Wl‹ ïªâa ehfÇf¤ijí« rKjha
mik¥igí« eh« x¥ã£L¥ gh®¡f¡ flik¥g£LŸnsh«.
ïªâahÉ‹ gH§fhy tuyhW ».K.3000ïš bjhl§Ftjhf¡ bfhŸsyh«.
MÆD« ïªâahit¥ g‰¿a bjËthd fhy tiuaiwíl‹ Toa tuyhW.
mby¡rh©lÇ‹ (».K.356-323) ïªâa¥ gilbaL¥ãÈUªnj (».K.327-325) ek¡F¥
òydh»wJ.
ntj fhy¤ bjhl¡f¤ânyna ãuhkz, B¤âÇa, itáa, N¤âu v‹»w ngj§fŸ
ïªâahÉš Ãiybgw¤ bjhl§»É£ld. m¡fhy¤âš m›tsî bfhLikahd
j‹ikÆš ïªj¥ ngj§fŸ Ãiy bg‰¿U¡fÉšiy. MÆD« ntj fhy¤â‰F¥
ã‹dhš nk‰f©l ehštUz ngj« jf®¡f¡Tlhj x‹whfî«, Ûw¡Tlhj (Rigid)
x‹whfî« ï§F Ãiybg‰WÉ£lJ.
Kjš njh‰w¤âš, ïªj tUz ngj« v‹gJ »nu¡f«, cnuh«, RnkÇah,
ghãnyhÅah, Ód« ngh‹w ehLfËš ÃyÉa khâÇÆš mur®, kjFU, ãuò, ÉtrhÆ,
ifÉidP® v‹»w mnj j‹ikÆšjh‹ ïªâahÉY« mikªâUªjJ vd¤
bj‹gl¡TL«.
MdhY«, (1) nkiy ehLfËš m›thW ÃyÉa ngj§fŸ ».K. rfh¥j¤ânyna
gyÄHªJ É£ld. (2) m§bfšyh«, mªj¥ ngj§fŸ, ãwÉ mo¥gilÆyhditahf
ïšiy (3) mªj¥ ngj§fŸ mâfhu«, bghUŸ, bjhÊš v‹»w ngj§fis k£Lnk
mo¥gilahf¡ bfh©oUªjjhš, M§fh§F ïUªj r_f¤jh® xU ãÇÉdUl‹
ï‹bdhU ãÇÉd® fy¡f KoahJ, cwî bfhŸs¡TlhJ v‹»w Ãiyik
m§bfšyh« ÉiuÉš rǪJ É£lJ.
Mdhš ïªâahÉš m¥go ïšiy.
ïªj mik¥ig Kj‹ Kjš f©o¤jt® ò¤jnu Mth®. mt® jªj v⮥ò
ïu©blhU ü‰wh©LfËnyna ï§F¥ gyÄHªjJ.
ò¤jU¡F¥ ã‹d® gî¤jK«, rkzK«, ïªâahÉš áy gFâfËš bršth¡F¥
bg‰¿Uªjd v‹gJ c©ik. MÆD« ïit ïu©L« ̀ `ntj v⮥ò kj§fŸ" vd
56
M¡f¥g£L ».ã.12M« ü‰wh©onyna cU¤bjÇahkš mÊ¡f¥g£LÉ£ld. vdnt
ïªj kj« vªj M£á kh‰w¤âdhY« ÃiyFiyahj x‹whf ï§F ïl«bg‰wJ.
gî¤j«, rkz« M»at‰W¡F Äf¥ ã‰g£l fhy¤âš njh‹¿a »¿¤Jt«
mŒnuh¥ãa ehLfËš Äf¥ bgUŠ bršth¡Fl‹ âfœªjJ. ïªÃiyÆš
mŒnuh¥ãa ehLfËš kj FUî¡F« murD¡F« ïilna elªj cÇik¥
nghuh£l§fËš kj FU¡fŸ njhšÉna f©ld®.
ã‹d® murD¡F« k¡fS¡F« ïilna elªj cÇik¥ nghuh£l§fË‹
Éisthf k¡fŸ ehaf« v‹»w rdehaf Kiw m§F¤ jiybaL¤jJ.
nkiy ehLfËš ».ã. 12M« ü‰wh©L Kjš murD¡F«, k¡fS¡F« ïilna
elªj cÇik¥ nghuh£l§fŸ ghuhSk‹w§fŸ cUthtâY«, ghuhSk‹w§fË‹
_ynk r£l§fŸ cUthtâY« Koªjd.
všnyhU¡F« fšÉ, všnyhU¡F« th¡FÇik v‹»w ÃiyikfŸ m§bfšyh«
go¥goahf tu¤bjhl§»d.
fšÉ thŒ¥ò midt®¡F« »£l¤ bjhl§»aJl‹, ».ã. 18 19M«
ü‰wh©LfËš j‰brayhf¡ f©Lão¡f¥g£l m¿Éaš f©Lão¥òfS«,
rhjd§fS« bghUŸ c‰g¤â Mjhu§fËY« c‰g¤â KiwfËY« Äf¥ bgÇa
òu£á thŒªj kh‰w§fis Éisɤjd.
cyf ehLfŸ bgU«ghyhdt‰¿š ntsh©ikna K¡»a¤ bjhÊyhf ïUªjJ.
ã‹, Ä‹ M‰wš, üjd¡ fUÉfŸ Kjyhdit ntsh©ik¤ JiwÆš Éisɤj
K‹nd‰w§fŸ Ãy¥ ãuò¤Jt KiwÆ‹ mo¥giliana jf®¤jd.
MÆD« m¿Éaš rhjd§fŸ V‰bfdnt Ãy¥ ãuò¡fshf ïUªjt®fË‹
if¡fUÉfshf¥ ga‹g£L, nkY« nkY« mt®fŸ bgUÃy¥ãuò¡fshf Mtâš
ngUjÉahf miktâš nghŒ KoªjJ.
ifÉid _ykhf berî k‰W« cHî¡ fUÉfŸ, k‰w bghUŸfis¢ brŒí«
Ãiyik kh¿ Miy berî bgÇa MiyfËš ïU«ò¡ fUÉfŸ, v©bzŒ c‰g¤â
v‹»w Ãiy cUthƉW. ï¤JiwfËš òF¤j¥g£l m¿Éaš ts®¢á v‹gJ
bjhÊš JiwÆš xU áyÇ‹ Vf nghf¥ bghUshjhu ts®¢á cUthfî« Ãiy
bgwî« ngUjÉahf ËwJ.
57
vdnt, nkiy ehLfËš ».K. rfh¥j¤ânyna gyÄHªJ nghd giHa
rKjha§fËilna m¿Éaš ts®¢á, Miy¤bjhÊš ts®¢á fhuzkhf gz¡fhu®
(Rich), ViH (Poor), cilat® (Haves) , ïšyhjt® (Have-nots) v‹»w bgaÇš
bghUshjhu ngj« k£Lnk bjhÊš ts®¢á¡F¥ ãwF« Ãiybg‰wJ.
mjhtJ, cHt®fS¡F¢ brhªjkhd Ãy§fis xUtnd it¤J¡ bfh©L,
m¿Éaš fUÉ trâfisí« áy cHt®fisí« jd¡F moikah¡»¡ bfh©L mt‹
k£Lnk Ãy¥ãuòthf cUthF« Ãiyí« Tlnt njh‹¿‰W.
mnjnghš gšyhÆu« if¤j¿fis¤ ö¡» v¿ªJÉ£L, m¿Éaš
rhjd§fisí«, áy berths®fisí« jd¡F moikah¡»¡ bfh©L xUt‹
k£Lnk bgÇa berî Miy KjyhËahf MF« Ãiyí« cUthƉW.
ïªj Ãiy cUthd nkiy ehLfËš giHa rKjha mik¥òfŸ gyÄHªJ nghŒ
ïUªj fhuz¤âdhš, gz¡fhu‹ ViH v‹»w ngj« cUthdJ midt®¡F«
gË¢brd¤ bjǪjJ.
giHa rKjha ngj« gyÄHªâUªjjhY«, fšÉ ts®¢á V‰g£oUªjjhY«
gz¡fhuÇ‹ Mâ¡f¤ij cz®ªj ViHfËš áynuD« mªj Mâ¡f¤ij v⮤J
m§bfšyh« x‹W nruî«, j§fË‹ cÇikfS¡fhf¥ nghuhlî« K‹tu KoªjJ.
Mdhš ïªâa¢ r_f¤âš Ãiy m¥go ïšiy.
ïªâa¢ r_f« g‰¿a bgÇahÇ‹ fU¤Jïªâa¢ r_f« g‰¿a bgÇahÇ‹ fU¤Jïªâa¢ r_f« g‰¿a bgÇahÇ‹ fU¤Jïªâa¢ r_f« g‰¿a bgÇahÇ‹ fU¤Jïªâa¢ r_f« g‰¿a bgÇahÇ‹ fU¤J
bgÇah® <.bt.ïuh. ïªâa¢ r_f mik¥ig¡ fz¡»š vL¤J¡ bfh©L, ï§F¢
rkj®k rKjha mik¥ò tu nt©Lkhdhš v‹bd‹d brŒa¥gl nt©L«
v‹gij¡ T¿íŸsh®. mt® T¿íŸs ã‹tU« fU¤JfŸ áªâ¡f¤ j¡fit.
``ïªj¤ njr¤âš V‰g£oU¡F« #dr_f mik¥ã‹ mÞâthunk rÇahŒ
ïšyhkš ïU¡»wJ. ïªj mÞâthu¤â‹ ÛJ f£l¡Toa vªj mik¥ò«
#dr_f¤â‰F e‹ikaË¡f¡ Toajšy.
xU jf¥g‹ tƉ¿š ãwªj ãŸisfS¡F v¥go¢ rk mªjÞJ« rk cÇikí«
c©nlh, m¥gona xU njr¤âš ãwªjt®fS¡F« ïU¡f nt©oaJ mtáakhF«.
m¥nghJjh‹ k¡fŸ Rfkhf thHKoí«. Vnjh jh‹ ãwªj ntisÆ‹ gy‹
58
fZl¤ij mDgÉ¡f nt©oaJjh‹; k‰bwhUt‹ Rf¤ij mDgÉ¡f¥ gh¤âaij
cilat‹jh‹ v‹D« nrh«ng¿ v©znk k¡fis mʤJ tUtj‰F K¡»a
fUÉahŒ ïU¡»wJ. ïªj v©z« khWgl nt©oaJ mtáakhF«. ïj‰fhf
v›tsî âahf« brŒjhY« mJ åzhfhJ. #d§fË‹ kndhghtK«, thœ¡ifia
el¤J« Kiwí« kh¿dhbyhÊa, ntW xU KiwahY« e‹ik c©lhfhbj‹gJ
â©z«.
j‰nghâU¡F« ÃiyikÆš Rauh{a« tªjhš FU£L e«ã¡ifí«,
itâfK«jh‹ tY¡F«. j‰nghJ Rauh{a« mDgÉ¡F« njr§fis vL¤J¡
bfhŸS§fŸ. ViHfŸ Ãiyik m§nf v¥go ïU¡»wJ? mbkÇ¡fh #dehaf
M£áíilajhf¤jh‹ ïU¡»wJ. m§nf ïy£r¡fz¡fhdt®fŸ ntiyÆšyhkš
â©lhL»‹wh®fŸ. mbkÇ¡fh cy»š bršt¤â‰nf ïU¥ãlkhÆUªJ«, m§nf
ViHfŸ Éf ÃHÈ‹¿, cw§f ïlÄ‹¿¤ jÉ¡»wh®fŸ. b#®kÅÆ‹ Ãiyik ï‹W
v›Éjkhf ïU¡»wbj‹gJ midtU¡F« bjǪj Éõank. NÇand mÞjÄ¡fhj
rh«uh{a¤ij cilabj‹W brhšY«. 炙yhªJ Rauh{anjrnkahF«. cyf¤â‹
gy ehLfŸ 炙yhªâ‹ MSif¡F£g£oU¡»‹wd. Mdhš, m§F ViHfŸ gL«
Jau« bfhŠr eŠrkšy.
Rauh{aKŸs x›bthU njrK« ï¥go¤jh‹ ïU¡»wJ. Rauh{ankh, m‹Åa
uh{ankh, Fomunrh, Ko munrh vªjÉjkhd KiwÆY« k¡fŸ Rf«bgw Koahj
ÃiyikÆš cyf« ï‹W ïUªJ tU»wJ.
Mifahš, ViHfŸ Jau¤ij¥ ngh¡f ïªâa Rauh{a« ï¥nghJ áyuhš
fUj¥gL« KiwÆš ahbjhU e‹ikí« bfhL¡f¥ nghtâšiy v‹gJ âra«.
rkj®k¤ijí«, bghJ cilikiaí« mÞâthukhf¡ bfh©l ïuh#h§f
mik¥bgh‹nw k¡fŸ Rfthœ¡if¡FÇa tÊahF«. ïj‰fhf V‹ eh« âahf«
brŒa¤ jahuhÆU¡f¡ Tlhbj‹W nf£»nw‹" (gF¤j¿î 9.9.1934; bg.á.g¡.1689)
``bghJîilik v‹gJ xU FL«g¤âYŸs brh¤J¡fŸ, tU«gofŸ,
bjhÊšfŸ, ïyhg eZl§fŸ, ï‹g J‹g§fŸ, nghf ngh¡»a§fŸ, bghW¥ò,
ftiyfŸ Kjyh»ait všyh« v¥go m¡FL«g k¡fS¡F¥ bghJnth,
mJnghšjh‹, xU »uhk¤ânyh, xU g£lz¤ânyh, xU khfhz¤ânyh, xU
njr¤ânyh, xU f©l¤ânyh, xU cyf¤ânyh cŸs nk‰f©litfŸ všyh«
59
M§fh§FŸs m›tsî ngU¡F« bghJthdJ v‹gjhF«. RU¡fkhŒ¢ brhšy
nt©Lkhdhš, bghJîilik¡ bfhŸifÆ‹ f£á ïy£áa« - cyf« óuhî« xU
FL«g«; cyf k¡fŸ všnyhU« rnfhju®fŸ; cyf¤âYŸs bršt«, ï‹g«, nghf
ngh¡»a« KjÈait všyh« m¡FL«g¢ brh¤J FL«g k¡fŸ (cyf k¡fŸ)
všnyhU¡F« m¡FL«g¢ brh¤âš (cyf¢ brh¤âš) rÇghf« v‹»‹w
bfhŸifahF«.
``Mfnt, ï¥go¥g£l fU¤J¡bfh©l bghJîilik¡ bfhŸifia
btW¡fnth, v⮡fnth Ãahakhd KiwÆš ahbjhU fhuzK« ïU¥gjhŒ ek¡F¤
njh‹wÉšiy. Mdhš, rnfhjuDila g§if nkhr« brŒJ rnfhju Jnuhf¤â‹
_y« mâf¥ g§F¡F Mir¥gL»w kd¥gh‹ik cŸstD«, FL«g ntiyfËš
jd¡FŸs rÇghf¥ bghW¥ig¤ jh‹ V‰W¡ bfhŸshkš k‰w rnfhju®fisna
mâfkhŒ ciH¡f¢ brŒJ jh‹ nrh«ng¿ahÆUªJ, mâf¥ g§ifailªJ,
k‰wt®fS¡F¥ nghJkhd msî TÈ bfhL¡fhkš tŠá¤J Vkh‰w nt©L«
v‹»‹wjhd kd¥gh‹ik cŸstD«jh‹ bghJîilik¡ bfhŸifia
btW¡fî« v⮡fî« TL«. (FomuR 10.9.1933; bgÇah® <.bt.ïuh. áªjidfŸ g¡.1707)
``bghJîilik ntW; bghJ cÇik ntW. bghJîilik v‹gJ rkg§F
v‹gjhF«; bghJ cÇik v‹gJ rk mDgt« v‹gjhF«.
ïªeh£oš rhâahš Ñœ¥gL¤j¥g£l k¡fS¡F¢ rk cilik ïUªjhY« rk
cÇik (mDgt«) ïšiy v‹gJ FUlD¡F« bjǪj r§fâahF«. mjdhnyna
mt®fŸ cilik fiuªJ bfh©nl ngh»wJl‹ cilik¡F V‰w mDgtK«
ïšyhkš ïU¡»wh®fŸ.
ïªj ÃiyÆš jÅ cÇikia KjÈš xʤJÉ£nlhkhdhš, jÅ cilikia
kh‰w mâf¥ghLglhkny ïªj eh£oš bghJîilikí« Ãiy¤J ÉF«.
F¿¥ghf¢ brhšy nt©Lkhdhš rhâ fhuzkhf¤jh‹ gy® nk‹k¡fshŒ -
gz¡fhu®fshŒ ïU¡»wh®fŸ; ïU¡fî« nt©oÆU¡»wJ. ïJ ï‹iwa¥
ãu¤âa£r¡ fh£áahF«.
M§»y¤ây ̀nfÞ£' ̀»shÞ' (Caste, Class) v‹w ïu©L th®¤ijfŸ cŸsd.
mjhtJ jÄÊš rhâ tF¥ò v‹W brhšy¥gLtdthF«. rhâ ãw¥ãdhš cŸsJ;
tF¥ò bjhÊš mšyJ j‹ikÆdhš V‰gLtJ.
60
bjhÊY« j‹ikí« ahU¡F« V‰glyh«. rhâÃiy, mªjªj¢ rhâÆš
ãwªjtD¡F¤jh‹ c©L; ãw¡fhjtD¡F¡ »ilant »ilahJ.
cy»š rkj®k cz®¢á¡F Énuhjkhd j‹ikfËš k‰w njr¤â‰F«
ïªâahî¡F« xU K¡»akhd ɤâahr« ïUªJ tU»wJ. mbj‹dbt‹whš k‰w
ehLfËš xU Éõaªjh‹ K¡»akhf¡ fUj¥gL»wJ. mjhtJ, KjyhË (gz¡fhu‹)
ntiyahŸ ViH v‹gJntahF«. Mdhš ïªâahÉnyh nkš rhâah® - Ñœ¢rhâah®
v‹gJ x‹W mâfkhfî« Kj‹ikahdjhfî« ïU¥gjhš ‘mJ’ gz¡fhu‹ - ViH
j¤Jt¤â‰F xU nfh£ilahf ïUªJ fh¥gh‰¿¡ bfh©L tU»wJ. ((FomuR
4.10..9.1931; bgÇah® <.bt.ïuh. áªjidfŸ g¡.1680)
bgÇahÇ‹ ïªj¡ fU¤J ïªâahÉš rkj®k« kyu nt©L« v‹gijí«
ïªâa¢ rKjha mik¥ãš rkj®k« tu¢ bra‰ifahf cŸs Kj‹ikahd jil vJ
v‹gijí« bjËthf¢ R£o¡ fh£LtJ MF«.
cyf ehLfËš ï‹W tiuÆY« cŸs r_f mik¥òfŸ, m›tik¥òfŸ g‰¿
m§bfšyh« ïa§F»w murik¥òfŸ tiuaiw brŒJŸs És¡f§fŸ g‰¿ Xusî
bjǪJ bfh©lhš ïjid eh« nkY« bjËîgl És§»¡ bfhŸs Koí«.
cy»š gy ehLfËY«ï‹W cŸs rKjha§fËš ngj§fis¥
ghuh£Ltj‰fhd TWfŸ gy cŸsd.
mbkÇ¡f mŒ¡»a ehLfËš, ïd«, Ãw«, K‰fhy¤âÈUªj moik Ãiy
ït‰WŸ vj‹ fhuzkhfî« xUt®¡F th¡fË¡F« cÇik kW¡f¥glnth
Fiw¡f¥glnth TlhJ vd mªeh£L muáaš r£l¤â‹ Éâ (Article XV) TW»wJ.
ãbuŠR¡ Fo muR, mªeh£L muáaš r£l¤â‹ KfîiuÆš, ïd«, kj«
fhuzkhf vªj xU ãbuŠR¡ FokfÅ‹ kh‰w KoahjJ«, òÅjkhdJkhd
cÇikfis moik¥gL¤jnth, ïÊîgL¤jnth brŒahJ vd Û©L«
ãufld¥gL¤J»nwh« vd 1952ïš cWâ¥gL¤âaJ.
b#®k‹ T£lh£á¡ FomuR, muáaš r£l« Éâ 3 (Articleï 111) ïš
``ghš, t«rtÊ, ïd«, bkhÊ, ãw¥ãl«, gH§fhš tÊ (Origin) kj«, muáaš
bfhŸif ït‰WŸ vj‹ fhuz« bfh©L« vªj¡ FokfD¡F« òw¡fÂ¥ò¡
fh£Ltnjh (Prejudiced) rYif fh£Ltnjh ïšiy" vd¤ bjËthf¡ TW»wJ.
61
ïªehLfŸ všyh« mŒnuh¥ghití«, nkiy¤ âiriaí« rh®ªjit.
ÑiH ehLfŸ mšyJ Máa, M¥ãÇ¡f ehLfËš cŸs ngj§fS¡fhd TWfŸ
ï¤j‹ikfis k£L« bfh©litah? ïšiy. ï¤jŤj‹ikia eh« T®ªJ neh¡f
nt©L«.
F¿¥ghf, ïªâahÉš cŸs ngj« ghuh£l¥gLtj‰fhd TWfŸ g‰¿, ïªâa
muáaš r£l« Éâ 12(5), Éâ 16(2), Éâ 23(2), Éâ 29(2) Kjyhdt‰¿š bjËthf¡
F¿¡f¥g£LŸsJ.
ïªj eh‹F ÉâfS« murik¥ò¢ r£l¤âš mo¥gil cÇikfŸ g‰¿¥
ngR»w _‹wh« gFâÆ‹ Ñœ (Part III) it¡f¥g£LŸsd.
ï›ÉâfË‹ _y« F¿¡f¥g£LŸs ngj¤â‰fhd TWfŸ ahit?
kj«, ïd«, rhâ, ghš, ãw¥ãl«, fhštÊ (Descent), FoÆU¡FÄl«, bkhÊ
v‹gdnt m¡TWfshF«.
Éâ 23(2) ïš k£L« (Class or Caste) tF¥ò mšyJ rhâ v‹W TLjyhf¡
F¿¡f¥g£LŸsJ.
ït‰¿‹ _y« eh« czUtJ v‹d?
cyf ehLfŸ gyt‰¿Y« ïšyhjJ« üjdkhdJkhf rhâ v‹»w xU TW,
mâfkhdjhfî«, ngj¤J¡F mo¥gilahdjhfî«, ãw¥ig mo¥gilahf¡
bfh©ljhfî«, Äfî« tYthdjhfî« ï§nf ïU¡»wJ. ïij¤jh‹ bgÇah®
nfho£L¡ fh£oíŸsh®.
ïªâa¢ rKjha« : mo¤jsK« nkš f£Lkhd§fS«ïªâa¢ rKjha« : mo¤jsK« nkš f£Lkhd§fS«ïªâa¢ rKjha« : mo¤jsK« nkš f£Lkhd§fS«ïªâa¢ rKjha« : mo¤jsK« nkš f£Lkhd§fS«ïªâa¢ rKjha« : mo¤jsK« nkš f£Lkhd§fS«
ïªj üjdkhd xU ngj¤j‹ik ïªâahÉš k£LÄ‹¿, ïªâa t«rh tÊÆd®
Fona¿íŸs všyh ehLfËY« ï‹W« cŸsJ.
kh®¡áa á¤jhªj¥go, r_f¤â‹ mo¤jskhf És§F»w c‰g¤â¢ rhjd§fŸ,
c‰g¤â¡ fUÉfŸ, c‰g¤â cwîfŸ v‹»w bghUËaš mik¥ò¡ fhuzkhf mªjªj¡
fhy¤âš njh‹¿a nkš f£Lkhd§fŸjh« kj«, rhâ, muáaš bfhŸiffŸ, Úâ
k‹w§fŸ, r£l§fŸ, xG¡f ÉâfŸ k‰W« ït‰iw¢ rh®ªnj ts®ªJÉ£l
62
fU¤JfŸ, nj‰w§fŸ (theories) , rKjha cz®¢áfŸ, ïašòfŸ M»a všyh« MF«
v‹gJ c©ik.
vdnt rKjha¤â‹ mo¤js¤ij monahL kh‰¿lhkš mªj mo¤js¤â‹
Éisîfshfî« ãuâgÈ¥òfshfî« ïU¡»w nkny brhšy¥g£lit ngh‹w
f£Lkhd§fis mÊ¡fnth, kh‰wnth, áij¡fnth Ka‰á¥gJ kh®¡áa
á¤jhªj¤J¡F vâuhdJ - fU¤njhL nghuhLtJ - ÃHnyhL r©ilÆLtJ v‹gJ
ïj‹ bghUŸ.
ïa¡fÉaš bghUŸ KjšthjK«, tuyh‰¿aš bghUŸ Kjš thjK« ek¡F¡
f‰ã¥gJ ïJjh‹. ïJnt c©ik.
vdnt, gHikÆ‹ v¢rkhf ïU¡»w TWfŸ bjhl®ªJ Ãiybg‰¿U¥gij
mf‰¿l eh« Kay nt©L«; m¤Jl‹ Tl, bghJîilik cz®it c©lh¡»
ts®¤bjL¡f V‰w Ãiyikfisí« c©lh¡f nt©L«. ïJnt gHikÆ‹
v¢r§fis mf‰Wtj‰fhd mo¥gil tÊKiwahF«. rkj®k« ky®ªj ãwF« Tl,
bjhl®ªJ brŒa¥gl nt©oa gÂahF« ïJ. V‹?
».ã. v£lh« ü‰wh©L¡F¥ ãwF ïªâahÉš rhâ mik¥ãš V‰g£l
ïW¡fK«, jŤjÅ¡ Fy§fŸ x‹nwhL k‰bwh‹W fyªJ cwthl ïayhjgo
jŤjÅ¡ Tl§fËš ãǤJ (Compartmentalisation) it¡f¥g£lJ«, xU rhâah®
ï‹ndh® rhâahnuhL«, X® cŸrhâah® ï‹ndh® cŸrhâahnuhL« âUkz cwî
bfhŸStJ jL¡f¥g£L mfkzKiw tÈíW¤j¥g£lJ«, ïªJ¡ T£L¡ FL«g
Kiw tÈíW¤â mDrÇ¡f¥g£lJ«, ïªJ thÇR cÇik - jªij tÊ¢ brh¤JÇik
Kjyhdit eilKiw¡F tªjJ«, rhâ Mrhu§fis cil¥gt®fis¢ rhâia
É£L Éy¡» it¤jJ«, ï‹Å‹d rhâ¡F ï‹Å‹d bjhÊš vd
îzƤJÉ£lJ«., rhâ mik¥ig¡ f£o¡ fh¤J tU»‹wd.
ï¥go v©QtJ Tl Ãy¥ãuò¤Jt¡ fyh¢rhu« - ïªJ kj¡f£lisfŸ -
rh¤âu ÉâfŸ ï¥go¥g£l nkšf£Lkhd§fŸ, mÊ¡f¥gLtjhš rhâ xʪJ ÉL«
v‹W fUJtj‰nf x¥ghF« vd¡ Twyh«.
ïªj¤ js§fËš k£Lnk ËW bfh©L bgÇah® <.bt. ïuhkrhÄ rhâia¢
rhodh® v‹Wjh‹ ïªâahÉš cŸs všyhÃiy kh®¡áathâfS« fUJ»‹wd®.
63
Mdhš bgÇah® m¥go¡ fUjÉšiy v‹gnj c©ik. VbdÅš rhâ mik¥ò
v‹gJ ï§F xU nkšf£Lkhdkhf k£L« ïšyhkš, mo¤jskhf És§F»w
c‰g¤â¢ rhjd§fŸ, c‰g¤â¡ fUÉfŸ, c‰g¤â cwîfŸ v‹»w bghUshjhu
mik¥ãY« bgÇa msÉš CLUÉ ïl«bg‰W É£lJ v‹gJ c©ikahF«.
ïªj¡ fÂ¥ò f©Tlhf ï‹W« cŸsjh v‹gij eh« MuhŒªJ gh®¡f
nt©L«.
c‰g¤â¢ rhjd§fŸc‰g¤â¢ rhjd§fŸc‰g¤â¢ rhjd§fŸc‰g¤â¢ rhjd§fŸc‰g¤â¢ rhjd§fŸ
ïªâahÉš jiyikahd c‰g¤â¢ rhjdkhf ïU¥gJ ntsh© ÃykhF«.
ntsh©ik brŒa¥gL« Ãy¥gu¥ãš Vw¡Fiwa 100¡F 60 g§F thd« gh®¤j
Ãy§fŸ; Ûâ 40 g§F M‰W¥ ghrd«, VÇ¥ghrd«, ïiwit¥ ghrd Ãy§fŸ.
ï¥go vªj tif¥g£l Ãykhf ïUªjhY« bgÇa Ãy cilik¡fhu®fshf
ïU¥gt®fŸ k¡fŸ v©Â¡ifÆš 100¡F 15 nguhf cŸs nkšrhâ¡fhu®fŸjh«.
rKjha¤âš nkš j£L¥ãÇÉd® (Upper Crust) fshf cŸs ït®fns bgÇa Ãy
cilik¡fhu®fŸ.
100¡F 15 nguhf cŸs nkšrhâÆd® m¤Jiz¥ ng®fS« bgÇa Ãy
cilik¡fhu®fsh v‹whš, ïšiy Mdhš, bgÇa Ãy cilik¡fhu®fSŸ
Äf¥bgU«gh‹ikÆd® nkšrhâ¡fhu®fŸ v‹gJ c©ik.
vdnt, nkšrhâÆd® v‹W brhšYtJ« - bgÇa Ãy cilik¡fhu®fŸ v‹W
TWtJ« Vw¡Fiwa x‹nw MF«.
ïRyhÄauhfî«, »¿¤Jtuhfî« kj« kh¿at®fËilnaí« Tl, Ãy cilik
v‹gJ, ï¤j‹ikÆnyna ï‹W« mikªJŸsJ.
Ñœ¢rhâÆduhf cŸst®fËš Ég¤J¥ nghy Äf¢áy® bgÇa Ãy
cilik¡fhu®fshf ïU¥gJ c©ik. ï‹W ã‰gL¤j¥g£l tF¥ãd® v‹W
miH¡f¥gL»w Ñœ¢rhâÆdUŸ bgU«ghnyh® miu V¡f® Kjš 5 V¡f® tiu cŸs
áW Ãy cilik¡fhu®fns. ït®fSŸ áWgh‹ikÆd® Ãyk‰w TÈ
ciH¥ghs®fns Mth®fŸ.
64
MââuhÉl® vd¥gL« Ô©l¥glhj tF¥ò k¡fSŸ ï‹W« ghâ¥ngU¡F
nkš FWÃy cilik¡fhu®fshf (Marginal farmers) î«, F¤jif¡fhuuhfî«, Ûâ¥ng®
Ãyk‰w clYiH¥ò¡fhu®fshfî« TÈ ntiy¡fhu®fshfî« cŸsd®.
vdnt ïªâahÉš jiyikahd c‰g¤â¢ rhjdkhf ïU¡»w ntsh©
Ãy¤ij¥ bgÇa cilikfshf¥ bg‰W, Ru©L« t®¡fkhfî«, Ru©L« tF¥ghfî«
ïU¡»wt®fŸ ne‰W«, ï‹W« nkšrhâ¡fhu®fns v‹W T¿dh® bgÇah®.
ïªâahÉš Ru©Lnth® - Ru©l¥gLnth® v‹»w c‰g¤â cwîfŸ (1)
jiyikahd c‰g¤â¢ rhjdkhf Ãy§fis¥ bgÇa cilikfshf¡ bfh©oU¡»w
nkš rhâ¡fhuh®fŸ 2) áW FW Ãy cilik¡fhu®fshfî« Ãyk‰w TÈ Étrha¤
bjhÊyhs®fshfî« ïU¡F« Ñœ¢rhâ¡fhu®fŸ v‹»w tot¤âš ïU¥gij eh«
czu nt©L«.
ntsh©ik ïaªâukakh¡f¥g£ljdhš nkY« mâfkhd Ru©lš
thŒ¥ig¥ bg‰wt®fŸ bgÇa Ãy cilik¡fhu®fshd nkšrhâ¡fhu®fns
v‹gJ« m¿a¤j¡fJ. nkY« ït®fns MS« t®¡fkhf tF¥ghf rhâahf ï‹W«
cŸsd®.
x›bthU eh£oY«MS« tF¥ò c©L. Mdhš vªj¡ fhy f£l¤âY«, vªj
eh£oY« ïªâahÉš cŸsJ ngh‹W ïl« khwhj mâfhu¥ gjÉfËš mG¤jkhf
mk®ªJ bfh©l X® mâfhu t®¡f¤ij eh« f©lâšiy. ïªâa MS« t®¡f¤â‹
_‹W Fzh«r§fŸ ïªj ntWgh£il¡ fh£L«. mitahtd: (1) nkšrh⥠ãw¥ò,
(2) ca® M§»y¡fšÉ cilik; (3) brh¤Jlik. ïªj _‹W TWfËš vªj ïu©L
TWfŸ xUtÅl« nr®ªJ ïizªJ É£lhY« mtid MS« t®¡f¤âš (Ruling
Class) mJ nr®¤JÉL« vd lh¡l® uh« kndhf® nyh»ah T¿íŸsJ« ï§F
neh¡f¤j¡fJ.
bgÇah® TW»wh®:bgÇah® TW»wh®:bgÇah® TW»wh®:bgÇah® TW»wh®:bgÇah® TW»wh®:
buh¡f¢ brh¤J¡fS«, óÄ¢brh¤J¡fS«, mnefkhŒ ca®ªj
rhâ¡fhu®fËlK«, nythnjÉ¡ fhu®fËlK« nghŒ¢ nru¡ToajhŒ ïU¥gjhš,
ca®ªj rhâ¡fhu®fŸ v‹gt®fisí« f© it¤J¡ bfhŸisao¡f¥
g£oU¥gjhf¤ bj‹gL»wJ.
65
Mfnt, ït‰¿ÈUªJ, ïªj (rkj®k) Kiw ca®ªj rh⤠j¤Jt¤ijí«
gz¡fhu¤ j¤Jt¤ijí« mÊ¥gj‰nf ifahs¥g£ljhf e‹whf¤ bjÇa tU»‹wJ.
cyf¤âš bghJthf ahtU¡F« xU rkhjhdK« rhªâ Ãiyí« V‰gl
nt©Lkhdhš, ïªj Kiw filá Ka‰áahf VjhtbjhU fhy¤âš ifahs¥g£nl
ÔU« v‹gâš ek¡F¢ á¿J« rªnjf« ïšiy. (Fo muR. 4.1.1931, bgÇah® <.bt. ïuh.
áªjidfŸ. g¡.1676)
(1) ïªâahÉš brh¤ij¡ FÉayhf it¤âU¥gt®fŸ nkš rhâ¡fhu®fŸ
v‹gijí« (2) cyf« KGtJ« Vnjh xU f£l¤ây rkj®k¤ij milí« v‹gijí«
ïj‹ _y« bgÇah® 1931ïš m¿É¤jh® vd¤ bjËthf eh« m¿»nwh«.
rkj®k« v‹gJ v‹d?rkj®k« v‹gJ v‹d?rkj®k« v‹gJ v‹d?rkj®k« v‹gJ v‹d?rkj®k« v‹gJ v‹d?
1. ïJ xU rKjha mik¥ò¤â£l«
2. ïJ jÅ¥g£l ïd¤â‰nfh, rhâ¡nfh, tF¥ò¡nfh, kh¤âu« V‰g£ljšy.
3. ïij¥ òF¤j nt©L« v‹whš eh£oYŸs všyh k¡fS¡F« x‹W nghš
òF¤j nt©L«.
4. xU rKjha¤â‰F xU tF¥ò¡F všyh rîfÇaK« mik¥gJ rkj®kkhfhJ.
5. bgU«gh‹iknah® thœÉš x›bthU ÃiyfËY« Fiwgh£ilí«, Fiwªj
msî njita‰wJkhd thœî thœtJ«, áW T£l¤âd® njit¡F, jFâ¡F
mtáa¤â‰F nk‰g£lJkh»a j‹ik jiyö¡» ïU¡Fkhdhš mªeh£il
eufntjid ÄFªj ehL v‹W jh‹ brhšy nt©L«.
kÅj tF¥ãš xUt‹ j‹id¡ ÑHhd tF¥ãd‹ v‹W v©Â¡bfh©L
thœtJ«, eh« ViHfŸ ek¡F ïJjh‹ jFâ v‹W Vœik Ãiyia V‰gJ«,
kÅj¤j‹ikí«, khdK« ïšyhik¡F ešy rhjdnkahF«. ï¥go¥g£l ïÊthd
Ãiy Mw¿îgil¤j kÅjD¡FŸ òFªjj‰F¡fhuz« _le«ã¡iffS«
M£áKiwfSnkahF«.
xU kÅj‹ j‹ MíËš rkj®k¤J¡fhf, eh« v‹ brŒnjh«? v‹W áªâ¤J
v‹d brŒant©L« vd¡ fUJthndahdhš mt‹ _le«ã¡iffis
mÊ¡fnt©L«.
66
ï¡fU¤J¡fis¢ rkj®k rh¤âu«, rkj®k« v‹W brhšyyh«. Mdhš
rkj®k¤ij¥ ãu¤âa£r braÈš fh£L« fhÇa« vJbt‹whš nkLfis¡ Fiw¡f
nt©L«; mjhtJ nk£ilbt£o¥ gŸs¤âš nghl nt©L«. rkÃiy - k£l«
vªj msɉF ïU¡fyh« v‹W c¤njrkhŒ¤ â£l« brŒJ, mªj k£l¤â‰F
nk£il¡ fiu¡f nt©L«. mj‰nf‰w M£á Kiw tF¡f nt©L«; mj‰nf‰wt®fŸ
M£áÕl¤ij milí«go brŒa nt©L«. (ÉLjiy, jiya§f« 18.1.1965, bgÇah®
<.bt.ïuh. áªjidfŸ, g¡.1692-93)
(nt. MidK¤J mt®fË‹ üÈÈUªJ (bgÇahÇaš) bjhF¡f¥g£lJ.)
67
5. jÄH® g©ghL - xU És¡f«5. jÄH® g©ghL - xU És¡f«5. jÄH® g©ghL - xU És¡f«5. jÄH® g©ghL - xU És¡f«5. jÄH® g©ghL - xU És¡f«
lh¡l® nrh. e. fªjrhÄ lh¡l® nrh. e. fªjrhÄ lh¡l® nrh. e. fªjrhÄ lh¡l® nrh. e. fªjrhÄ lh¡l® nrh. e. fªjrhÄ
ïªü‰wh©oš g©ghL v‹w brhš ‘Culture’ v‹w M§»y¢ brhšÈ‹ jÄœ
M¡fkhf ïuáfk o.nf.á mt®fshš m¿Kf« brŒa¥bg‰wJ. g©ghL v‹w
brhšÈ‰FÇa rÇahd És¡f§fis¤ jÄÊY« M§»y¤âY« òy¥gL¤Jtj‰F
m¿P®fŸ Ka‹¿U¥ãD« KGikahd És¡f« ïJfhW« tH§f¥glÉšiy.
g©ghL v‹w bghU©ikia¡ F¿¤J¤ jÄœ ïy¡»a§fËš bgh¿¡f¥ bg‰WŸs
fU¤J¡fŸ g‰gy. khªjÅayhU« rKjhaÉayhU« g©ghL g‰¿¥ gšntW
És¡f§fis tH§» cŸsd®. ï¢rh‹nwh®fË‹ be¿Æš g©ghL g‰¿a
És¡f¤ij ï¡f£LiuÆš fh©ngh«.
Ãy¤ij cGJ g©gL¤â Éistj‰F cÇajhf¢ brŒí« bjhÊiy Agriculture
v‹W TWt®. Agri v‹w brhšÈ‰F Ãy« v‹gJ bghUŸ. MjÈ‹ Ãy¥g©ghL v‹w
bghU©ikÆš Agriculture v‹w brhš gÆy¥bgW»wJ. ï¢brhš cHî¤ bjhÊiy
cz®¤JtjhF«. kÅjÅ‹ I«òy‹fisí« kd¤ijí« Óy«, be¿, xG¡f« KjÈa
ca®g©òfshš cGJ g©gL¤â ešthœ¡if¡F cÇajhf¢ brŒí« Ka‰áia¥
g©ghL F¿¥gjhf¡ bfhŸsyh«. g©ghL v‹gJ ÉGÄa g©òfŸ gyî« Ãu«g¥
bg‰W¡ FL«g¤jhUlD« cyf¤jhUlD« bghUªâ m‹ò‰W thG«
kd¥g¡Ft¤ij¡ F¿¤jš fhzyh«. g©ghL v‹w bghUËš rhšò, rh‹wh©ik,
Fzey«KjÈa gy brh‰fŸ ïy¡»a§fËš ïl«bg‰W cŸsd. cyf eilKiw¡F
V‰wh‰nghš x¤J el¥gnj g©ghL v‹W r§f¥ òyt®fŸ v©Â cŸsd®.
fȤbjhifƚ,
`̀g©bgd¥ gLtJ ghl¿ªJ xGFjš (133:8)
vd ïl«bgW« gFâ g©gh£oid¥ òǪJ bfhŸs¥ bgÇJ« cjî«.
cyf¥bghJkiwah»a âU¡FwŸ g©gh£o‹ bg£lfkhf mikªâU¤jiy
xU Kiw f‰ghU« cz®ªJ bfhŸt®. F¿¡nfhŸ cila Fok¡fS¡FÇa
ïy¡fz§fisí« ïašòfisí« bghU£ghÈš cŸs FoÆaÈš cl‹gh£L
thrf¤jhY« vâ®kiwahD« âUtŸSt® Fiwtw¡ T¿íŸsh®. bgUik v‹D«
mâfhu¤âš ``gÂíkh« v‹W« bgUik", ``m‰w« kiw¡F« bgUik" v‹W
68
gÂîilikí« ãw® F‰w« fhzhikí« áwªj g©ghlhf¡ F¿¡f¥bg‰wd.
rh‹wh©ik v‹w mâfhu« KGikí« khªjÇ‹ kd¥g©gh£il ÉǤJiu¥gJ.
m‹ò, eh©, x¥òuî, f©nzh£l«, thŒik v‹w IªJ« bghUªâatnu rh‹nwh®.
mt®fns g©gh£lhs®. g©òilik v‹w mâfhu« KGikí« g©gh£o‹
És¡fnk MF«. xU kÅjD¡F m¿îilik njitjh‹. vÅD« g©ghL
mikaÉšiynaš m¿Édhš gaÅšiy. m¿itÉl g©gh£o‰F âUtŸSt®
Kj‹ik jªJŸsh®. go¡fhj ghku®fŸ Tl g©ghL gil¤jt®fshf
És§F»‹wd®. jhíkhdt®, fšyhj ng®fns ešyt®fŸ ešyt®fŸ v‹W mG¤j«
bfhL¤J¥ghLjš m¿a¤j¡fJ. g©ghL ïšyhj TÇa m¿Édiu ku« v‹nw
tŸSt® ïo¤J¡ TW»wh®.
`̀mu«nghY« T®ika nuD« ku«nghšt®
k¡f£g© ãšyh jt®"
k¡fshf ïUªJ« k¡fS¡FÇa g©òfis¥ bgwhjt®fis ca®âizahf¡
fUjhkš m~¿izahfnt bjhšfh¥ãaU« fUâíŸsh®. g©ghL gil¤j
khªjiuna k¡f£ R£L v‹W kâ¤JŸsh®. kd¥g¡Ft« gy ÃiyfËš g©ghlhf
btË¥gL»wJ. bghWik, rhšò, É£L¡bfhL¤jš, ãw®ey« ngQjš, e‰rh®ò,
bgUÄj«, mUSŸs« v‹w gy tot§fËš xUtÇ‹ g©ghL òy¥gL»wJ.
ï¤jifa g©ghL thŒªj ešnyh® e£ãidna ehyoah® gǪJiu¡»wJ.
ïªüÈDŸ,
`̀g©gh‰W« beŠr¤ jt®fnsh blŠPh‹W«
e©gh‰¿ e£f£ bg¿‹"
vdtU« ghl‰gFâ ï§F v©õz¤j¡fJ. áwªj g©ghs®fŸ ïU¥gjhšjh‹
cyf« Ãiybg‰WŸsJ v‹w c©ikÆid¥ òweh}W ‘c©lhy«k ï›îyf«’
v‹w ghlÈš cz®¤âíŸsJ. âUtŸStU« g©òilah®¥ g£L©L cyf« vd¥
òf‹wd®.
g©ghL v‹gJ ãw¥ãdhš mšyJ fšÉÆdhš k£L« tUtJ m‹W;
ïašghf miktJ. ct®k© Ãy¤âY« ešy Ú®njh‹W«; kiyÃy¤âY« c¥òÚ®
njh‹W«. vdnt, vªj Ãy¤âY« vªj ÚU« njh‹Wjšnghš, v›tif¥ ãÇÉY«
69
v›tif khªjU« njh‹Wth®. vÅD« k¡fŸ v‹W áw¥ã¤J¢ brhšy¥ bgWgt®
kd¤â‹ kh©òilatnu Mt® v‹gJ ehyoah® ešF« ÉGÄa fU¤jhF«:
`̀flš rh®ªJ« ï‹Ú® ãw¡F«; kiyrh®ªJ«
c¥Õ© LtÇ ãw¡Fkhš j¤j«
ïd¤jida® mšy® v¿flš j©nr®¥g
kd¤jida® k¡fŸv‹ gh®" (25.5)
ï¥ghlš kd¥g¡Ft¤ij ikakhf¡ bfh©Ljh‹ k¡fË‹ g©ghL
btË¥gL« v‹gij tÈíW¤J»wJ. ehyoahÇš g©ghs®fŸ v›thW elªJ
bfhŸth®fŸ v‹gJ mHfhf És¡f¥bg‰WŸsJ. bghJthf¥ ãw® ngR«
ïufáa§fis (kiw bghUis) x‰W¡nf£gJ khªj® ïašò. m¤jifa ÃiyfŸ
tU«bghGJ fhâid¢ brÉlhf it¤J¡ bfhŸtJjh‹ áwªj g©ghL. ãw‹
kidÉ mHF« ft®¢áí« cilatshÆD« f©bzL¤J¥ gh®¡fhkš
ïU¥gJjh‹ g©ghL. MÆu« ahidfis bt‹wtidÉl, j‹ bgh¿òy‹fis
bt‹wtnd bgUåu‹ v‹W rh‹nwh® ngh‰¿d®. k‰wt‹ kidahis
neh¡fhikÆid¥ nguh©ik v‹W âUtŸSt® TWjš fhz¤j¡fJ. ehyoah®,
kh‰wh‹ kidÉia neh¡F« ÃiyÆš f©fis¡ FUlhf it¤J¡bfhŸs
nt©Lbkd¢ R£L»wJ. 劉d« TW« brh‰fË‹ mo¥gil¥ bghUŸ Ôa
neh¡nfhL gh®¤jš TlhJ v‹gnj MF«. k‰bwhU tif¥ g©gh£oidí«
ehyoah® R£L»wJ. cy»aÈš Câa« fUâ xUt‹ T¿aij¢ RkªJ bfh©LnghŒ
k‰wtÅl« òw«ngRjš bghJthf¡ fhz¥gL»wJ. 劉d« òw§Tw nt©oa
njittÇD« j‹ thÆid Cikahf it¤J¡ bfhŸtnj ca®ªj g©ghL v‹W
ehyo¥ òyt® eÉ‹WŸsh®. 劉d« j‹id be¿¥gL¤â¡ bfhŸS«
g©ghsD¡F ntW mw§fŸ Tw¤ njitÆšiy v‹»wh® ehyo¥ òyt®.
`̀ãw®kiw Æ‹f© brÉlhŒ¤ âwd¿ªJ
Vâyh® ï‰f© FUldhŒ¤ Ôa
òw§T‰¿‹ _§ifahŒ Éghndš ahJ«
mw§Tw nt©lh mt‰F" (16.8)
ï¥ghlš kÅj Fy« KGik¡F« V‰òila g©gh£il¡ f‰ã¡»wJ ï¤jifa
xG¡fKilatnd g©ghL thŒªjt‹.
70
áy ÃiyfËš m¿ªnjh m¿ahknyh xUt® ò©gL«go áy® ngRjš c©L.
mjid¡ nf£L¥ bghW¤âU¤jny g©ghlhF«. <Lf£L« tifÆš xUt®
ngáatiu¡ FiwT¿ ïÊbrh‰fshš F¤â¡ fh£Ljš g©ghL m‹W. ï¢braÈid
aht®¡F« ehyoah® m¿îW¤J»wJ. ehŒ f›ÉaJ v‹W ešnyh® ehia¡ f›îtJ
ïšiy v‹gJ v›tsî caÇa g©gh£il¡ fh£L»wJ. v©Â¥ ghU§fŸ.
ehyoah® ghliy ï§nf fh©ngh«:
`̀T®¤JehŒ bfsÉ¡ bfhs¡f©L« j«thahš
ng®¤JehŒ bfsÉdh® <§»šiy - Ú®¤j‹¿¡
Ñœk¡fŸ ÑHha brhšÈa¡fhš brhšgnth
nk‹k¡fŸ j«thahš Û£L" (7:10)
ï¥ghlÈš rh‹nwhuh»a nk‹k¡fis¢ áwªj g©ghsuhf ehyoah®
ngh‰W»wJ. ïJfhW« g©ghL v‹gJ ÉGÄa g©òey§fis¥ bg‰¿U¤jiy¢
R£Ltjhf¤ jÄœ ïy¡»a§fË‹tÊ m¿ªJbfh©nlh«. ï¥g©òfŸ
ahî« mf¥g© ghlhfnt (Internal culture) bfhŸs¤jFtd. ït‰¿‹ K⮢áahš
ÉistJ òw¥g©ghL (External Culture). ïir, Mlš, á‰g«, XÉa«, ïy¡»a« KjÈa
gil¥ò¡fŸ ahî« mf¥g©gh£o‹ mo¥gilÆš òw¥g©gh£o‹ És¡f§fshf
miktd. xU F¿¥ã£l rKjha¤â‹ fiyts«, ïy¡»a ts«, mwîz®îfŸ, rka
e«ã¡iffŸ, gH¡f tH¡f§fŸ v‹gdbtšyh« áwªj g©gh£o‹ gil¥ò¡fshf
kâ¡f¤j¡fd. ï›tifÆY« jÄH®fŸ áwªj fiy¢bršt§fisí« ïy¡»a¢
bršt§fisí« bkŒ¥bghU£ bfhŸiffisí« eÅáwªj g©ò ey§fisí«
xU§nf gil¤j tuyh‰W ehaf®fŸ v‹gJ m¿P® gyÇ‹ xUĤj fU¤jhF«.
M§»y üšfËš g©ghL F¿¤J m¿P® bgUk¡fŸ MuhŒªJ vGâíŸsd®.
mt®fËš ï.ã., blŒy® v‹gh® fU¤âid k£L« ï§F x¥òik fU⢠R£Ljš jF«:
“rKjha¤â‹ X® cW¥ãd® v‹w KiwÆš kÅjuhš <£l¥bgW« m¿î, e«ã¡if,
fiy, ÚâfŸ, ÉâKiw, tH¡f« v‹gdî«; Vida M‰wšfS« gH¡f§fS« M»a
x£Lbkh¤jkhd KGikÆid¥ g©ghL R£L»‹wJ. g©ghL v‹gJ
fšÉa¿nthL bghUªâa všyh xG§FKiw, el¤ij Kiw tifikfisí«
cŸsl¡»ajhF«.”
nk‰F¿¥ãl¥bg‰w g©ghL g‰¿a tiuÉy¡fz¤â‰F¤ jÄH® g©gh£L
És¡f« K‰¿Y« bghUªâÆU¤jš m¿ªJ ï‹òw¤j¡fJ.
71
6. òâ® vâ® fhy«6. òâ® vâ® fhy«6. òâ® vâ® fhy«6. òâ® vâ® fhy«6. òâ® vâ® fhy«
lh¡l® á‰ã ghyR¥ãukÂa«lh¡l® á‰ã ghyR¥ãukÂa«lh¡l® á‰ã ghyR¥ãukÂa«lh¡l® á‰ã ghyR¥ãukÂa«lh¡l® á‰ã ghyR¥ãukÂa«
kÅj Fy tuyh‰¿‹ K‹ v¥bghGJ« ïuhj msî¡F kiy¥ó£L« ntf¤âš
âif¥ó£L« kh‰w§fŸ ÃfœªJ bfh©oU¡F« fhy« vd ».ã. 1950 Kjš 2025
tiuÆyhd vGg¤ijªjh©Lfis kâ¥ãL»wh® MšÉ‹ lh~¥s®.
g¤J¥ g¤jh©L ïilbtËÉ£L 1970, 1980, 1990 M»a M©LfËš Future Shock,
Third Wave, power Shift v‹D« _‹W mâ®ñ£L« üšfis btoF©Lfshf¤
jªâU¡»wh® mt®. MšÉ‹ lh~¥s® Fortune ïjÊ‹ ïiz MáÇauhfî«, fh®bdš
gšfiy¡fHf¤âš tUif jU« nguháÇauhfî«, mbkÇ¡f¡ FoauR¤ jiyt®fŸ
áyU¡F Mnyhrfuhfî«, ïUªâU¡»wh®. mt® TW« fU¤J¡fis KGikahf
V‰fhjt®fS« Tl, Ô®¡fkhf MŒî brŒJ bjËthf ÉL¡f¥g£l fhy¡Fuš
mtUila üšfŸ v‹gij kW¡f KoahJ.
mtUila v¢rÇ¡iffË‹ ã‹òy¤âš vGªj áªjidfns ï¡f£LiuÆ‹
bghUŸ.
_‹W òu£áfŸ_‹W òu£áfŸ_‹W òu£áfŸ_‹W òu£áfŸ_‹W òu£áfŸ
cyf« gy tuyh‰W Ãfœîfis¥ òu£á v‹W ngáÆU¡»wJ. m¡nlhg® òu£á,
ãbuŠR¥ òu£á, Ód¥òu£á, ïªâa Rjªâu¥ òu£á v‹bwšyh« vL¤J¡
fh£l¥gL« òu£áfŸ kÅj Fy¤â‹ ÛJ áy áÈ®¥òfis V‰gL¤âaitjh‹.
MÆD« Ãuªjukhd kh‰w§fis x›bthU kÅjÅ‹ thœÉY« Ãfœ¤â, tuyh‰¿‹
ngh¡if¤ jiyÑHhf kh‰¿, ïa‰ifÆ‹ ÛJ«., cÆÇd§fË‹ ÛJ« x£L
bkh¤jkhf¤ jh¡f§fis V‰gL¤â¥ giHa e«ã¡iffisí« nfh£ghLfisí«
jf®¤J¥ òâa thœÉaiy mid¤Jyf k¡fS¡F« jªj òu£áfshf ntWáy
Ãfœîfis m¿P®fŸ milahs« fh£L»‹wd®.
Vw¤jhH 10,000 M©LfS¡F K‹ Ãfœªj ntsh©ik¥ òu£á, »ã.1650¡F«
1750¡F« ïilÆš cUth» 1950 tiu Úo¤j bjhÊš òu£á. mj‹ã‹ ï‹W fUth»
tobtL¤J ts®ªJ bfh©oU¡F« bgaÇl¥glhj òâa òu£á vd _‹W
nguiyfis¤jh‹ kf¤jhd òu£áfŸ v‹W bjÇÉ¡»‹wd®.
72
Kj‰òu£áKj‰òu£áKj‰òu£áKj‰òu£áKj‰òu£á
Éy§Ffis nt£ilaho, fhŒfÅfis c©L, ehnlhofshŒ ïl«bga®ªJ
thœªJ bfh©oUªj fh£LÄuh©o¢ r_f¤ij, fy¥ig v‹w f©Lão¥ò«, gUt
fhy§fis m¿ªJ gÆÇL« bjhÊš E£gK«, K‰¿Ykhf kh‰¿ mik¤jd.
Xo¡bfh©oUªj kÅj®fis XÇl¤âš Ú v‹wJ Ãy«. ahU¡F ah® v‹d
cwî v‹W m¿a Koahj FG¡fshŒ miyªJ âǪj khDl¤ij, fzt‹, kidÉ,
FL«g« v‹w f£L¡FŸ bfh©L tªjJ ntsh©ik. f£oahŒ¡ »lªj óÄia¡
FilªJ fiy¥ig V‰gL¤âa fy¥ig k©iz¡ »s¿aJ - kÅj®fis
x‹WgL¤âaJ. cGtJ, Éij¥gJ, fisbaL¥gJ, Ú® ghŒ¢RtJ, mWtil brŒtJ
vd¥ gy brašfis¢ brŒa ne®ªjjhš T£L¡ FL«g« cUthƉW. cHt®fS¡F
cWJizahf cg bjhÊšfshf¤ j¢rU«, bfhšyU«, ãwUkhd rKjhaK«, bjhÊš
mo¥gilahš rhâfS« ãwªjd.
ntsh©ik ehfÇf« cHî¤ bjhÊiy¡ nfo‹¿¡ fh¡f, Éy§F« gifí«
ï‹¿¡ fh¡f mur‹ v‹w fhtyid¡ f©Lão¤jJ.
cHtÅ‹ if¡nfhÈ‹ F¿pnl murÅ‹ br§nfhš. bešyo¤J¥ ngh®
FÉ¡F« fs¤â‹ kW ã«gnk gifaʤJ cÆ®Fo¡F« murÅ‹ ngh®¡fs«.
g¤jhÆu« M©LfŸ j§F jilÆ‹¿ Úo¤j ntsh©ik ehfÇf« fhl‹, khl‹,
ntlÅÈUªJ j‹ k‹did¥ ngh‹W bjŒt¤ij totik¤J¡ bfh©lJ. mur‹
thGÄl« nghynt M©lt‹ thGÄl« (nfh + ïš)nfhÆš v‹W bga® bg‰wJ.
fiy ïy¡»a§fŸ mid¤J« ntsh©ik brŒgtÅ‹ òfiH¥ ngád.
`̀bghUgil j%c« bfh‰wK« cGgil
C‹Wrhš kU§»‹ <‹wj‹ gand"
v‹W ngR« òweh}W Kjš, cG bjhÊš bgUikia eh£L¥ gly§fŸ _y«
brhšY« fh¥ãa§fŸ, gŸS¥ ãugªj§fŸ tiu ntsh©ik ehfÇf« bršth¡F¢
brY¤â‰W. ̀cHnt jiy' v‹W«, k‰wtbušyh« bjhGJ©L ã‹ bršgt® v‹W«
ntsh©ik ehfÇf¤â‹ ÉisÉid¤ âU¡FwŸ ngáaJ.
73
ntsh©ik rh®ªj tÂf« bgU»anghJ«, áy gy fUÉfŸ f©Lão¡f¥g£l
nghJ«, jiyik¢ áw¥òÄ¡f bjhÊyhf ntsh©ikna Úo¤jJ.
V® fod ciH¥igí«, vU thœî¡F¤ njitahd g¡Ft¤ijí«, Ú® bjËití«,
mWtil g»®ªJ©Q« g©gh£ilí« ntsh©ik tÊahf cyF¡F¡ f‰W¡
bfhL¤jJ. ntÈfŸ nghL« RaeyK«, M©lh‹ moik¢ Ó®nfL«, rhâfË‹
ïW¡fK« bkšy ts®tj‰F ntW NHšfS« fhuzkhÆd.
vÅD« g¤jhÆu« M©Lfshf muáaš,r_f mik¥ò, bghUshjhu« v‹w
mo¤js§fŸ ntsh©ik ehfÇf« fh£oa be¿Ænyna Úo¤jd. Éijí«, ntU«,
ÉGJkhŒ bkhÊ, fiy, thœî, tÊghL, thfd«, thŸ vd mid¤ijí«
M£bfh©l ntsh©ik ehfÇf« 17, 18M« ü‰wh©oš jiyö¡»a
f©Lão¥òfS«, ÚuhÉ ïaªâu§fshY« Ä‹rhu¤jhY«, thfd¥ òJikfshY«
R¡FüwhŒ cilªJ áj¿¥ nghƉW. bjhʉòu£á NwhtËahŒ¢ RH‹W,
nguiyahŒ¥ bgh§» mJfhW« ngh‰¿¥ ghJfh¡f¥g£l mid¤â‹ ÛJ« Ó¿¥
ghλjJ.
ntsh©ik íf« kÅj clš tÈikiaí«, JizòÇ»w Éy§FfË‹
tÈikiaí« jh‹, j‹ fhy¤â‹ M‰wš mšyJ r¡âahf ts®¤âUªjJ. V‰wK«,
fh‰whiyí« j©Ù® ïiw¤jd. Éy§FfŸ t©ofisí« fy¥igiaí« ïG¤jd.
NÇa‹, fh‰W, Ú® M»at‰iw e«ãaJ ntsh©ik. Inuh¥ghÉš xU fz¡»‹go
(ãbuŠR¥ òu£á¡ fhyf£l¤âš) 149 y£r« FâiufS«, 250 y£r« vUJfS« M‰wš
jªJ cjÉd vd m¿»nwh«.
bjhÊš òu£á íf«bjhÊš òu£á íf«bjhÊš òu£á íf«bjhÊš òu£á íf«bjhÊš òu£á íf«
br‹w íf¤âš ÉwF¡F¡ fhLfS«, fy« brY¤j¡ fh‰W«, ghrd¤J¡F ÚU«
r¡âfshf¥ ga‹g£ld. ïit Û©L« Û©L« ga‹gL¤j¤j¡f - Fiwahj r¡â
tskhf ïUªjd. Mdhš, bjhʉ òu£á íf« ãwªjnghJ Ãy¡fÇí«, vÇthíî«,
v‹bzí« óÄÆ‹ f®¥g¤âÈUªJ vL¡f¥gL« M‰wš, fUÉfshf kh¿d. bjhÊš
íf«, Û©L« òd®#‹k« vL¡f Koahj bghUŸfis¥ ga‹gL¤â, óÄÆ‹
nrÄ¥ig¢ Niwahl¤ bjhl§»aJ.
74
K‹ v¥nghJ« f©ouhj uh£rj aªâu§fŸ ntsh©ik ehfÇf¤â‹ kÅj +
Éy§F r¡âia vŸË eifahod. mWtil brŒa, Éij¡f, òil¡f, ãǤbjL¡f,
üš ü‰f, J berî brŒa, r£il ij¡f, kiyfis cil¡f, khÄF ghijfŸ
tF¡f ïaªâu íf« f«Õukhf¥ gtÅ tuyhƉW. uÆšfŸ, nkh£lh®fŸ, f¥gšfŸ,
Ékhd§fŸ neu¤ijí« öu¤ijí« btšy¤ bjhl§»d. RU§f¢ brh‹dhš,
ïaªâu§fis¥ ãurÉ¡F« fU¥igfshf ïaªâu§fns (Technological womb) kh¿d.
òâa bjhÊš efu§fŸ ãwªjd. kh‹brÞl®, bl£uhŒ£, ãyhŒ ngh‹w
K‰¿Y« bjhÊš rh®ªj ïaªâu efu§fŸ cUth¡f¥g£ld. xnu khâÇahd
r£ilfŸ,fhyÂfŸ, fh®fŸ, fofhu§fŸ, bgh«ikfŸ, nrh¥òfŸ, J¥gh¡»fŸ,
mHF¥ bghU£fŸ, kiykiyahŒ¢ brŒJ FÉ¡f¥g£ld. bjhÊš ngh£ofS«
bghUshjhu¥ ngh®fS« cyif¡ FY¡f¤ bjhl§»d.
ïu©lhtjhf X§» vGªj bjhÊš íf¤âš ntsh©ik ehfÇf« f©l FL«g
Kiw - 10,000 M©LfŸ ghJfh¤J ts®¡f¥g£l T£L¡ FL«g« -
á‹dhã‹dkhƉW. ÉisÃy§fËÈUªJ bjhÊyf§fis neh¡» k¡fŸ gaz«
(from fields to factories) Mu«gkhƉW. »uhk§fËÈUªJ bjhÊš efu§fis mila
ah¤âiufŸ Mu«gkhdnghJ T£L¡ FL«g« - jh¤jh, gh£o, jªij, jhŒ, c‰wh®,
cwÉd® ml§»a T£L¡FL«g« - cilªJ Nuclear Family vd¥gL« jÅ¡FL«g«
(jªij, jhŒ, FHªijfŸ ml§»aJ) eilKiw¡F tªjJ. nt®fnshL Éilbg‰W¥
ngh»w NHš cUthƉW.
gh£ldh® (fhuzt®) mâfhu« gŠrhŒ¥ gwªjJ. FHªijfS¡F«
bg‰nwh®fS¡F« cŸs cwîfËš ÉÇrš ÉGªjJ. ãŸisfŸ, gŸË¡Tl¤â‹
Fok¡fshf kh¿d®. bgÇat®fŸ, Kânah® ïšy§fË‹ ãui#fshf nt©oa
î¥gªj« V‰g£lJ.
bjhÊš gÂahs®fŸ xnu ïl¤âš tá¡f Koahkš khWjšfS¡F cŸshf
neÇ£ljhš v§fŸ C®, v§fŸ ïšy« v‹w g‰W¡nfhLfŸ bkȪJ nghÆd.
Ãiya‰w thœÉaš fhuzkhf všyh¡ nfh£ghLfËY« Ãiy¤J ÉgJ
rh¤âaÄšyhJ nghƉW. cwîfŸ ïaªâukakhƉW ïaªâu íf¤âš.
75
gšngU‰g¤â (Mass Production) g©ila ntsh©ik íf¤â‹ j‹dsî
j‹Åiwî c‰g¤âia cj¿ v¿ªjJ. mj‹ fhuzkhf¡ fšÉÆš khWjš V‰g£lJ.
midtU¡F« fšÉ (Mass Education) v‹w fU¤JUth¡f« brašglyhƉW.
bjhʉrhiyfŸ ngh‹nw fšÉ¡ Tl§fŸ mik¡f¥g£ld. neu« kÂbahÈahš
f£L¥gL¤j¥g£lJ. mâfhÇfŸ nghš MáÇa®fŸ mikªjd®. vGjî«, go¡fî«,
fz¡F¥ nghlî« brhšÈ¡ bfhL¥gJ neuo¡ fšÉ Kiwahf ïUªjhY«,
bjhʉrhiyfS¡F« mYtyf§fS¡F« njit¥gL« neu«jtwhik, ml§»
el¤jš, âU«g¤ âU«g ntiy brŒjš v‹gJ kiwKf¥ ghl¤â£lkhf mikªjJ.
efu§fŸ mRu ts®¢á mila¡ »uhk§fŸ js®ªjd. 1850M« M©oš g¤J
y£r« k¡fŸ bjhif bfh©l efu§fŸ cy»š eh‹F jh‹ ïUªjd. 1900« M©oš
mJ 19 MƉW. 1960š 141 efu§fŸ mªj všiyia¤ bjh£ld. ï‹W ïUüW¡F
nk‰g£l efu§fŸ ïªj v©Â¡ifnahL ts®ªJÉ£ld.
ntf«, všiyfis Û¿ tU»‹wJ. ».K.6000š x£lf« ntfkhd thfdkhf¡
fUj¥g£lJ. xU k¡F gâ‹_‹W »nyhÛ£l® bršY« ntf« mJ. ».K.1600
th¡»š nj®fŸ cUthF« tiu x£lf ntf« jh‹ mântfkhf ïUªjJ. nj®fŸ
k¡F ïUgJ ikš ntf¤âš gaz« brŒjd. Vw¡Fiwa 3500 M©LfS¡F¥ ã‹
ÚuhÉ ïaªâu« f©Lão¡f¥g£L 1825š ga‹gh£L¡F tªjnghJ k¡F 13 ikš
ntf« mikªjJ. ï‹D« Éiuthd ÚuhÉ uÆš 1880š Xl¤ bjhl§»anghJjh‹
kÅj‹ nj®fis btšy KoªjJ. ïªj ntf¤ij mila¥ gšyhÆu« M©LfŸ
ão¤jJ.
Mdhš, mj‹ã‹ 58 M©LfËš Ékhd« ga‹gl¤bjhl§»anghJ k¡F
400 ikš v‹W eh‹F kl§F ntf« ToaJ. ïªj ntf« nkY« ïu©L kl§F
mâfǤjJ. mL¤J ïUgJ M©LfS¡FŸshf ïUgjh« ü‰wh©o‹ mWgJfËš
uh¡bf£ bjhÊš E£g« ts®ªjnghJ ntf« k¡F 4000 ikš vd¤ ÔÉu«
bfh©lJ. óÄia¢ R‰¿ É©btË¡ fy§fŸ Vt¥g£lnghJ mit k¡F 18000
ikš ntf¤âš gaz« brŒjJ.
ntf¤J¡F xU tiugl« Ô£Lnthkhdhš ïUgjh« ü‰wh©o‹ k¤âa
gFâÆš tisnfhL ïU¡fhJ. br§F¤jhd nfhLjh‹ fh£á jU«. bjhÊš íf«
76
milªj ïªj ntf«, czÉš, cilÆš, e«ã¡ifÆš, cwîfËš mik¥òfËš
ãu«kh©lkhd khWjšfS¡F tÊtF¤jJ.
r‰W¡fhy« ga‹gL¤â¤ ö¡» v¿í« ghšghŒ©£ ngdh e« fhykÅj®fË‹
cwîfS¡F¢ rÇahd cUtf« MF«. Ãuªju§fŸ VJÄ‹¿ j‰fhÈf« cwîfË‹
g©ghƉW. kÅjD¡F« kÅjD¡F« ïilÆyhd e£ò v¥gonah m¥go¤jh‹
muáaš T£lÂfË‹ cwî¡F« Ãuªju« ïšiy. kÅjD¡F« bghUŸfS¡F«,
ïilna cŸs cwî« kh¿ tU»wJ. ãsh¡ ng®L (Black bird) ngdh ïl« bga®ªJ
buŒdhš£Þ tªJÉ£lJ. m«Ä¡fš ïl« bga®ªJ Ä¡Ì tªJÉ£lJ. ne‰iwa
kUªJfis¤ njodhš ï‹W mit fhz¡»il¡fÉšiy. m§ftÞâu§fŸ nghŒ
bg®Klh fhšr£ilfŸ tªJÉ£ld.
kÅjD¡F« ïl¤J¡F« beU¡f« ïšyhkš nghdJ ïl¥bga®îfshš.
kÅjD¡F« mik¥òfS¡F« cwîfŸ bj¿¤J¥ nghŒÉ£ld - khWjšfshš, òâa
ntiy thŒ¥òfshš. kÅjD¡F« bfhŸiffS¡F« cŸs cwîfS« kh¿¡
bfh©nl ïU¡»‹wd. M¤âf‹ eh¤âf‹ MtJ« eh¤âf‹ mŒa¥grhÄ MtJ«
btF rhjhuzkh»É£ld. K‹ida bghJîilikthâ ï‹W KjyhˤJt
Ãaha« ngR»wh‹. ïlK«, fhyK«, Ãiyí« kh¿É£ljhš Ãid¥ò« kh¿É£lJ.
r_f¤ js¤âY«, csÉaš js¤âY«m‹Åakhjš ÃfœªJ bfh©oU¡»wJ.
ï‹bdhU tifÆš brh‹dhš kÅj cwîfŸ F¤J©l f©zho bfh©l gy
ÑwšfŸ nghš ájW nj§fhŒ¢ ášYfshŒ cilgL»‹wd. j‰fhÈf« thœÉ‹
ïašgh»¥ nghdjhš, Ãuªju« cwîfËš ïšyhJ nghƉW. ïU¡»‹w cwîfËY«
Ã#¡TW FiwªJ nghƉW.
kÅj ÉU¥g§fŸ trâfŸ rh®ªjit M»É£ld. vL¤J¡fh£lhf xU
bg©Q¡F¤ âUkz« brŒÉ¡F«nghJ kzkfÅ‹ g©òfŸ, FL«g¥ ghu«gÇa«
M»at‰iw¥ bg‰nwh® ehl, mt‹ mHif neá¥ghŸ bg© v‹gJ g©il¡fhy
kuò. Mdhš ï‹W kzkfË‹ f©nzh£l« K‰¿Y« kh¿É£lJ. mbkÇ¡fhÉš
elªj X® MŒÉš kzkfÅl« vij ÉU«ò»whŒ v‹W nf£l nghJ, 67 rjÉ»j
ïs«bg©fŸ mtÅl« fh® ïU¡f nt©L« v‹nw F¿¥ã£lh®fsh«. e« eh£L
Ãiyí« mªj msî¡F khWjš milªJÉ£lJ.
77
gy y£áa§fŸ fh‰nwhL nghŒÉ£ld. fhªâí«, neUî« ï¥nghJ åu
ehaf®fshf ïšiy. ïisP®fS¡F Ãuªjukhd âiu¥gl ehaf, eha» uá¥ò«Tl
ïšiy. k‰bwhU tifÆš brh‹dhš gyUila ënuh¡fŸ m‰ghíËš koªJ
bfh©oU¡»wh®fŸ.
Kªija brh‰fŸ Tl bkhÊfËš kuz¤ij¤ jGÉÉ£ld kh‰w§fshš.
ntsh©ik íf¡ fkiy, rhš,gÇ fhzhkš nghŒ nkh£lh® g«¥ br£tªJÉ£lJ.
mbkÇ¡fhÉš Ú¡nuh ïd¤jtiu¡ fW¥g® (Black) v‹W miH¥gJ K‹ò ïÊthf¡
fUj¥g£lJ. Mdhš ï‹W (Black Power) v‹gJ fW¥ãd k¡fË‹ r¡â v‹W
bgUik¥gL¤j¥gL»wJ. giwa®, r¡»Èa® v‹w jhœ¤j¥g£l k¡fË‹ bga®fŸ
mÇrd§fŸ v‹W kh¿ ï‹W jȤ v‹w nt‰WUt« bfh©LÉ£ld. bjhÊš íf«
rKjha¡ fs¤âš V‰gL¤âa kh‰w§fshš mfuhâfŸ òJ¥ã¡f¥gL»‹wd.
És«gu§fËš Tl ïªj kh‰w« ne®ªJÉ£lij bksd í¤j« v‹w
jiy¥ã£L¡ fÉP® ghyh vGâa fÉij ngR»‹wJ.
`̀Kf« kÊ¡F« ãnsLfS¡F¥ bga®
ïstur‹ mšy fh£LÄuh©o"
(Prince -> Savage)
`åL' v‹w brhš ftiyfËÈUªJ ÉLgL»w ïl« v‹W bghUŸgLtJ. (ftiy
JwªJ ï§F thœtJ åL - ghuâ) mjdhš òw thœÉ‹ Jau§fŸ, ntjidfis
kw¡»w ešy ïšy¤ij Home v‹W M§»y¤âY« F¿¤jd®. ï‹W thlif åLfËš
bgÇJ« thG« kÅj®fŸ brhªj åL f£odhY« mJ c©ikahd åL Mtâšiy
v‹w mDgt¤ij gŠrh§f« v‹w fÉP® ngR»‹wh®.
`̀khî miu¡F« x‹W
fyit brŒa k‰bwh‹W
Nlh¡f x‹W
FËuh¡f k‰bwh‹W
rikayiw ï¥go
bjhʉrhiy MƉW.
FKj« Éfl‹ Tlnt bjhiyngá
78
bjhiy¡fh£á
tunt‰giw ï¥go
mYtyfkhƉW.
f£oš f©zho bk¤ij
j©Ù® fÊ¥giw
gL¡ifaiw eåd X£lyhƉW
åLngW milªjhƉW"
v‹W fÉP® ngR«nghJ jÅ¡FL«g« thG« åL ïaªâukakhŒ, mYtyf¤â‹
k‰bwhU ãuâahŒ kh¿É£l mty« ãogL»wJ.
ntsh©ik íf« f‰W¡ bfhL¤j g©òfŸ òu£o v¿a¥g£L, nt®fŸ
g¿¤bj¿a¥g£L, milahs§fŸ Fiy¤jÊ¡f¥g£L, cwîfŸ bra‰if Kyh«
ór¥g£L, gH¡f tH¡f§fŸ jf®¡f¥g£lJ bjhÊš òu£á íf¤âš.
khj¡ fz¡»š öJt®fis mD¥ã¡ fh¤âUªj ntsh©ik¡ fhy¤ jftš
bjhl®ò - mŠryf§fŸ tªjnghJ jiyÑHhŒ kh¿aJ. òâa ehfÇf¤â‹ tyJ fu«
v‹W«, »¿¤jt rka¤J¡F mL¤j c‹dj« v‹W« jghš mYtyf§fŸ
fUj¥g£ld. jªâí«, bjhiyngáí« cyf¤ij¢ á¿ajh¡»d.
rªij¥ bghUshjhu« tªjjhš c‰g¤â brŒí« cHtD«, bjhÊyhËí« Tl¤
j§fŸ bghUŸfis mDgÉ¡F« thŒ¥ig ïHªjd®. fiy, K‹ò tŸsšfis e«ã
ts®ªjJ. ï¥nghJ rªijfis ikakh¡» ts®»wJ. fh£LÄuh©ofË‹ fhy¤âš
XÉa« brhªj k»œ¢áia ikakh¡»aJ v‹whš, ntsh©ik¡ fhy¤âš ãuò¡fis
neh¡» ts®ªjJ. ïaªâu íf¤âš fiy mJ bgW« Éiyia neh¡» ef®ªJÉ£lJ.
nrtš TÉ ÉoªjbghGJ, ïaªâu íf¤âš Miy¢ r§»‹ Cjiy vâ®gh®¤J
Éo»wJ.
ò¤j« òJ íf«ò¤j« òJ íf«ò¤j« òJ íf«ò¤j« òJ íf«ò¤j« òJ íf«
kf¤jhd kh‰w§fis cUth¡»a ntsh©ik íf« 10,000 M©LfŸ Úo¤jJ
mjid K¿ao¤j bjhÊš íf« KªüW M©LfS¡FŸ kh‰w¤J¡FŸsh»É£lJ.
ï¥nghJ kÅj Fy¤ij¥ nguâ®îfS¡F cŸsh¡F« _‹whtJ íf« m¡»Å¢
áwFfnshL be£L¡F¤jyhf¥ ghŒ»wJ. ïj‰F ï‹D« bga® it¡f KoaÉšiy.
79
VbdÅš Vw¤jhH xnu fhyf£l¤âš eh‹F vÇkiyfŸ bto¤âU¡»‹wd. x‹W
fÂ¥bgh¿ - Ä‹dQbto¥ò, ïu©lhtJ É©btË MŒî, _‹whtJ Mœflš
cyf«, eh‹fhtJ cÆÇaš bjhÊš E£g mâ®î, vJ K‹dhš Xo¢ rhjid
òÇ»wnjh, fhy« gâš brhšy nt©L«.
`̀xU kzšJËÆš bgU«ng® cyf« ``To see a world in a grain of sand
fh£L¥ óÉš fÉdh® brh®¡f« And Heaven in a wild flower
cŸs§if¡FŸ všiybah‹¿‹ik Infinity in the palm of your hand
xU kÂ¥bghGâš mku¤t Ãuªju«" And eternity in an hour
(W.Blake)
v‹W ÉšÈa« ãns¡ brh‹d mDgt« fÂ¥bgh¿¥ ãusakhf ï¥nghJ
ãwªâU¡»wJ. kzš JfŸ jhnd fÂ¥bgh¿Æ‹ M‰wš ika«. ïªj íf¤â‹ mfy,
Ús, MH, Érhy§fis ms¡f ï¥nghJ KoahJ.
ïªj¥ òJíf¤âš flªJ nghŒ¡ bfh©oU¡F« ïaªâu íf¤â‹ r¡â _y§fŸ
(Source of Energy) kh¿ÉL«. Ãy¡fÇí«, bg£nuhY«, vÇthíî« âU«g¥
bgwKoahkš mÊí« M‰wšfŸ. mt‰¿‹ ga‹gh£lhš óÄ kylh»¥ ngrhkš,
khRglhkš fh¥gh‰W« íf«, tU« òJíf«. mQr¡â Tl¥ ãu¢áidfis
ts®¡»wJ. mj‹ khR¡ TWfis v¥go mf‰WtJ v‹W cyf« jLkhW»wJ.
vdnt òâa r¡â ika§fËš ftd« ghŒ»wJ. ms¥gU« M‰wšfis¡
bfh©l NÇar¡â ga‹gh£L¡F tªJ bfh©oU¡»wJ. fh‰whiyfŸ tÊahfî«,
flš miyfŸ tÊahfî« Ä‹rhu« c‰g¤âahf¤ bjhl§» ïU¡»wJ.
F¥igÆÈUªJ«, fÊîfËÈUªJ« Ä‹rhu r¡â vL¡f¥gl ïU¡»wJ. ÃôáyhªJ
eh£oš óÄÆ‹ bt¥g¤âÈUªJ Ä‹rhu« vL¡F« Ka‰á (Geo-Thermal Source )
nk‰bfhŸs¥gL»wJ. RU§f¡ brh‹dhš t‰whj ts« jU« I«ój§fËÈUªJ/
R‰W¢NHš khRglhj r¡âia vL¤jhs¥ ngh»wJ òJíf«.
kÅj _is¡F Ãfuhd m‰òj« fÂ¥bgh¿. flîŸ ïšyhj ïl« ïU¡Fnkh
v‹dnth, ïÅ fÂ¥bgh¿ ïšyhj ïl« ïU¡fhJ. x›bthU å£oY«
fÂ¥bgh¿ ïl«bgW« fhy« ÉiuªJ bfh©oU¡»wJ. mJ ngh‹nw mjndhL
ïizªj Ä‹dQÉaY« bgh§» tÊ»wJ. ntsh©ik Kjš É©btË tiu
ï›ÉU JiwfshY« ms¡f Koahj vJî« ïšiy v‹w Ãiy cUth» tU»wJ.
80
fÂ¥bgh¿ahš c‰g¤â¥ bghUŸfË‹ bryî gy kl§F Fiw»wJ. E©ik
bgUF»wJ. JšÈa« Jy§F»wJ. ifahS« âwDilnahuhš òâa òâa fUÉfŸ
cUth»‹wd. cnyhfK«, f©zhoí«fyªj xUbghUŸ Metglass Ä‹ fUÉfËš
ga‹gL«go cUth¡»¤ jªâU¡»wJ. fÂ¥bgh¿. xUr£ilia mªJ
bfh©lhš mj‹ ïiHfis ïiz¤j áWfUÉ ïu¤j mG¤j«, r®¡fiu, c¥ò¢r¤J
všyht‰iwí« clnd bjÇÉ¡F« v‹W mbkÇ¡fhÉš ïU¡F« jÄœ ÉŠPhÅ
f©L ão¤âU¥gij eh« m¿nth«. E£g«, â£g«, x£g« v‹w jÄœ¢ brh‰fË‹
KG¥ bghUshf kh¿É£lJ fÂ¥bgh¿. brhšy¥ nghdhš f‰gidfS¡F
v£lhj fjhehaf‹ fÂ¥bgh¿.
É©btË òJíf¤â‹ ï‹bdhU gÇkhz«. óÄÆš brŒa Koahj gy
gÇnrhjidfŸ mªju cyf¤âš rh¤âakhFkh«. mjdhš É©btˤ
bjhʉrhiyfŸ Vuhskhf ÃWt¥gL« thŒ¥òŸsJ. kÅjÅ‹ _y¡ TWfËÈUªJ
áy Enzymes vd¥gL« TWfis É©btË MŒtf§fËš ãǤbjL¥gJ vËjhf
ïU¡Fkh«. f©zho ïiHfis (Fibre Optics) nyr®fis áw¥ghf¢ brŒa É©btË
trâahfïU¡Fkh«. gy mÇa kUªJfis É©btËÆš brŒjhš bryî Fiwíkh«.
É©btË, kÅj®fS¡F åLfis - Äj¡F« ïšy§fis - mik¡fî«
thŒ¥ghd ïl«. ïÅ É©btˤ ÔîfŸ e« cwÉd® ïšy§fshf mika¡ TL«.
Mœflš, òJíf¤â‹ k‰bwhU MŒî¡Tl«. czî¥ ãu¢ridia¡ flš
jhtu§fS«, ãuhÂfS« Ô®¤J it¡F«. flyoÆÈUªJ v©bzŒ ts¤ij
ïd§f©l¿ªâU¥gJ nghš fÅk¥ bghUŸfŸ - j§f«, btŸË, J¤jehf«, br«ò,
ãsh£od« - bfh£o¡ »l¥gjhf¡ f©l¿ªâU¡»wh®fŸ. br§flÈš ïªj ts§fŸ
ÄFâahŒ ïU¥gjhš cyf ehLfË‹ gh®it m§F âU«ãÆU¥gjhŒ m¿»nwh«.
flY¡FŸ mó®t kUªJ¥ bghUŸfis¡ f©l¿a Koíbkd e«g¥gL»wJ.
flY¡foÆš efu§fis mik¡fî«, flšÛJ Äj¡F« C®fis¥ gil¡fî«
Ú©lfhy¤ â£l§fŸ tF¡f¥gL»‹wd.
všyht‰iwí« btšY« òJ cyf« cÆÇaš bjhÊš E£g cyf«.
ãshÞo¡»Y« cnyhf¤âY« bghUŸfis¢ brŒtJ nghš cÆÇfis¢ brŒa¥
ngh»nwh« v‹W Ç£á fhšl® v‹w m¿P® T¿ÆU¥gJ e«ik¤ âL¡»l it¡»wJ.
81
‘Fnshŧ’ v‹w goah¡f KiwÆš MLfS«, gR§f‹WfS« c‰g¤â
brŒa¥g£lJ nghš kÅj®fS« c‰g¤â brŒa¥glyh«. xUtiu¥ nghy¥ gy
ãuâfŸ vL¡f¥glyh«. clš cW¥òfis xUtU¡F V‰wgo mt® é‹ fËÈUªnj
jahǤJ kU¤Jtkid yh¡f®fËš ghJfh¤J it¡fyh«. czî¥ g‰wh¡Fiwia¢
rkhË¡F« t©z« áy òâa f©Lão¥òfŸ cUthfyh«. òšiyí« it¡nfhiyí«
rh¥ã£L¢ Óu¡F«go gRtÆW cŸs kÅj®fis c‰g¤â brŒayh«. gRî¡F¤
Ôtd« ngh£L¥ ghš bgw¢ bryî ão¡Fnk mjdhš e« å£L¡ bfhšiyÆš cŸs
khku¤âÈUªJ gR«ghš bg‰W¡ bfhŸS« tifÆš gRÉ‹ kugQ¡fis ku¤â‹
âR¡fnshL ïiz¤J it¡fyh«.
kyo kyo v‹W itaf¤jh® Vrhkš xU bg© jhŒik milayh«. xU
f£l¤âš fU¥ig ïšyhkš ãŸisfŸ cUthfy«. ï¥go MÆukhÆu« ɪijfis
cÆÇaš bjhÊš E£g« eh« m⮢áíW«go fh£á¡F it¡f¡ fh¤âU¡»wJ.
cnyhf¥ gábfh©l á‰WÆ® ïd§fŸ ïU¥gjhf m¿ªâU¡»wh®fŸ.
ït‰iw¥ ga‹gL¤â¡ flY¡foÆš ïU¡F« fÅk ts§fis¡ f©l¿a Koí«
v‹W fUj¥gL»wJ.
Ãwbt¿ ï‹W« ïU¡»wJ. tU§fhy¤âš kÅj®fis Úy, kŠrŸ, g¢ir vd¥
gy t©z§fËš rik¡f Koíkh«. m¥nghJ Ãwbt¿ v¥go ïU¡Fnkh?
ï¥nghJ mQÄ‹ r¡â c‰g¤âahš fâÇa¡f¡ fÊî v‹D« bfhoa Mg¤J¤
jiy¡F nkš fh¤âU¡»wJ. tU§fhy¤âš NÇa xËia Ä‹ ntâ r¡âahf kh‰W«
E©QÆÇfis¥ ga‹bfhŸs Koí« v‹w fU¤J Ãyî»wJ. Ä‹ÄÅ¥ ó¢áfËl«
xU btË¢r å¢R ïU¡»wnj., mj‹ E£g¤ij¡ bfh©L ïa‰if És¡FfŸ Tl¢
Rl®Él¤ bjhl§fyh«.
mRu ïd¤ijí« njtÇd¤ijí«Tl mik¥gJ rh¤âakhfyh«.
#‹ÞO‹fnshl mlhš~ ï£y®fis¥ gil¥gJ« ifTlyh«.
gRik¥ òu£áÆš ïurhad cu§fŸ ga‹gL¤j¥g£L Ãy§fŸ ghHilí«
Ãiy V‰g£lJ. ntsh© JiwÆš k© ts¤J¡F e£ghd cÆÇfis¥ bgU¡» Ãy
ey¤ij Û£L¡ bfhŸs nrhjidfŸ eilbg‰W tU»‹wd.
82
kf¤jhd kh‰w§fŸ - khDl thœit¤ â¡F¤âir bjÇahj msî¡F kh‰W«
f‰gid¡bf£lhj kh‰w§fŸ - kilâwªj btŸs« nghš tªJ bfh©oU¡»‹wd.
_‹wh« òu£áÆ‹ ÉisîfŸ_‹wh« òu£áÆ‹ ÉisîfŸ_‹wh« òu£áÆ‹ ÉisîfŸ_‹wh« òu£áÆ‹ ÉisîfŸ_‹wh« òu£áÆ‹ ÉisîfŸ
ïªj¥ nguiy å¢áš ÉisîfŸ v¥go ïU¡F«?
cyif ÉG§F« bjhÊš ÃWtd§fŸ všyh ehLfËY«»is gu¥ò«.
mt®fS¡F ahJ« Cnu ahtU« nfË® v‹w nfh£ghL òâa bghUËš ga‹gL«.
mt®fS¡bf‹W jÅ ehLfŸ ïU¡fh. ehLfŸ mt®fŸ trkhf ïU¡F«.
bjhʉrhiyfËš gh£lhË t®¡f« v‹w ïd« ïU¡fhJ. mid¤J«
ïaªâukakh» ÉLtjhš bjhÊyhs® g£lhs« ïuhJ. ïjid de-massified factory
v‹W F¿¥ã£L¡ TW»wh®fŸ.
brŒâ Clf§fËš ehËjœfŸ, thu ïjœfË‹ thrf®fŸ âObud
v©Â¡ifÆš FiwªJ nghth®fŸ. ò¤jf§fŸ fh£á Clf§fŸ tÊahfnt
gÆy¥gL«. bjhiy¡fh£áfS¡F¡ Tl¥ gh®itahs®fŸ tif khâÇ¡nf‰g¥
g§»l¥g£L ÉLth®fŸ. r‹, Þlh®, á.v‹.v‹. vd mjdj‹ gh®itahs®fshf
ïd« ãǪJnghŒ, mjdj‹ jftšfisna r¤âakhf¡ fUj¤ bjhl§Fth®fŸ.
fšÉ ÃWtd§fŸTl¤ bjhiy¡fh£á ÃWtd§fsh» mitna
gšfiy¡fHf§fsh»¥ ghl« f‰W¤ juî« thŒ¥òfŸ bgU»É£ld.
bjhʉrhiyfŸ Tl¤ jÅkÅj ÉU¥g§fS¡nf‰g bghUŸfis¤ jahǤJ¤
ju¡ TL«. vL¤J¡fh£lhf., K‹ò r£il¡F¥ bghU¤jkhd JÂ th§FtJ,
ijašfhuÇl« msî bfhL¤J¢ r£il ij¥gJ v‹w Ãiy ïUªjJ. ï¥nghJ
nkiy ehLfËš áw¥ghfî«, e« eh£oš Xusthfî« Ma¤j cilfŸ tªJÉ£ld.
ijašfhu® - tho¡ifahs® cwî ã‹jŸs¥g£L É£lJ. ïªÃiyÆš òâa xU
Kiw cUth»wJ. bjhiyngáÆš bjhʉrhiyíl‹ bjhl®ò bfh©lhš åonah
fhÄuh tho¡ifahs® msîfis¥ gâî brŒa, fÂ¥bgh¿ mt® ÉU¥g§fis¥
gâîbrŒJ r£ilia¢ áy ÃÄl§fËš jahǤJ¡ bfhL¤JÉL«.
kÅj _isÆ‹ E©ikfis¡ fÂÅ ï‹D« T®ikahf cŸth§»¡ bfhŸs
mid¤J¤ JiwfËY« kÅj m¿î¡F¥ gâÈahf ïaªâu m¿î (Machine intelligence)
bjhʉgL«. ïJ vªj msî¡F¡ f£L¡FŸ ml§»ÆU¡F« v‹W fÂ¥gJ fod«.
83
My‹ ã nAšL v‹w fÂŤ bjhÊš Jiwahs® Fredï the house v‹w
nto¡if¡ fij x‹W TWth®. tU§fhy¡ fÂŤ bjhÊš E£g ts®¢áahš åL
ngrî«, ãu¢áidfis¡ ifahsî« f‰W¡ bfhŸs¡ TLkh«. å£L
cilikahsU¡F¤ bjhiyngá tU»wJ. ngRtJ mt® åLjh‹. gUtfhy Ãiy
m¿É¥ig¤ bjhiy¡fh£áÆš nf£ljh«. clnd TiuÆš cŸs áy gyåd§fis
v¥go¢ rÇ brŒtbj‹W efÇ‹ bgÇa f£ll¤njhL ÉrhǤjjh«. rÇahd
bjhÊyf¤ij¤ bjǪJ bjhl®ò bfh©L Tiuia¥ gGJgh®¤J É£ljh«.
ïªjk»œ¢áia å£L cilikahsÇl« g»®ªJ bfhŸsnt bjhiyngáajh«.
ïaªâu m¿É‹ rhfr«.
m¢r« - mgha«m¢r« - mgha«m¢r« - mgha«m¢r« - mgha«m¢r« - mgha«
m¿Éaš bto¥ò Ãfœ¤J« áªjid¡ bf£lhj kh‰w§fshš neuÉU¡F«
mgha§fŸ gy vd MšÉ‹ lh~¥s® F¿¥ãL»wh®.
bghUshjhu cyfkakhjY«, Clf cyfkakhjY« Ãfœ»w nghJ
kjbt¿iaí« cyfkakh¡f kj« rh®ªj kd§fis e¢R kakh¡f Xrhkh
ã‹nyl‹fŸ cUthtJ ïa‰if v‹»wh®. »¿¤jt Inuh¥gh v‹w
ngh¥gh©ltÇ‹ fU¤njh£l« kj¢rh®ã‹ikia mÊ¡F« fUÉahtj‰F Clf¥
òu£á tÊtF¡»wJ. ïnj mo¥gilÆš ïªâahÉš kj mo¥gil thj«
btoF©L¤ ÔÉuthjkhf cUkhwî« brŒâ¥ gutš ïa¡f« Jizngh»wJ. ïu¤j¡
fsÇfS¡F¥ òJíf¡ jftÈaš cªJr¡âahF« bfh^u« ek¡F ï¥nghnj bjÇ»wJ.
br¥l«g® 11I ahuhš kw¡f Koí«?
kj ÔÉuthj¤J¡F Ãfuhf x§» ts®ªâU¡F« X® cyf murh§f« nghij¥
bghUŸ ɉgid Éotisa«. všyh ehLfËY« ïufáa¤ jiykiwî
nghij¥bghUŸ Éahghu muRfŸ r§»È¤ bjhl® cwîfŸ it¤J¡ bfh©L
brašgL»‹wd. eåd m¿Éaš fUÉfË‹ trâfS«, thŒ¥ò¡fS« ïªj ka¡f
tÂf®fË‹ f©Q¡F¤ bjÇahj rh«uh{a¤ij mir¡f Koahjgo
tÈik¥gL¤âíŸsd.
Jiz¡ nfhŸfŸ, fÂÅfŸ, F¿¤j ïl¤ây jh¡F« Míj§fŸ, kÅj®fisí«
fÂÅfisí« mÊ¡F« nehŒ¡ »UÄfŸ ï¤jidí« nghij ÉahghÇfis
84
Vbd‹W nf£f KoaÉšiy. VbdÅš ïit mt®fËlK« ïU¡»wJ.
ï‹bdhU òw« áWgh‹ik¢ rka§fS«, bkhÊahs®fS« ïd¤jhU«
rkur¤J¡F ïlÄšyhj cÇik¥ ãufld§fis¢ brŒ»‹wd®.
cUth»¡ bfh©oU¡F« cyf«e« giHa mDgt§fS¡F K‰¿Y« v£lhj
toî«, tifikí«, ntfK«, kh‰w§fS« bfh©ljhf¡ âif¥ó£l ïU¡»wJ.
kÅj cwîfŸ cilªJ jf®ªJ ngh»w NHš òydh»wJ. cŸS« òwK«, c‰g¤âí«
ÉÃnahfK«, muáaY« M‹ÄfK« jiyÑHhd V‰w ïw¡f§fS¡F kâbf£l
ntf¤âš ïiuahf¥ ngh»‹wd.
g©ghLTl¤ JQ¡F¥ gh®itfshf mšyJ ájwšfË‹ bjhF¥ghf
kh¿Él¡TL«. ï¥nghnj bjhiy¡fh£áfËš xU fijia¤ bjhl®¢áahf¥ gh®¡f
Kotâšiy. eLÉš nrh¥ò, Óa¡fhŒ, krhyh, kh«gH #]Þ, g£L¥òlit , rtu nur®
v‹W És«gu¤ JQ¡FfS¡F eLnt fijí« ïl« bgW»wJ. ï‹iwa
gh®itahsD¡F ïªj bt£o x£L« fyhrhu« gH¡fkh» tU»wJ. mt‹ _is
fij, És«gu«, gh£L, És«gu« v‹W JQ¡FfË‹ gâî ïšyhkš vijí«
V‰fhJ v‹w Ãiy¡F tªJÉ£lJ.
fh¤J¡ bfhŸtJ v¥go?fh¤J¡ bfhŸtJ v¥go?fh¤J¡ bfhŸtJ v¥go?fh¤J¡ bfhŸtJ v¥go?fh¤J¡ bfhŸtJ v¥go?
mâ®îfshš jf®ªJ nghfhkš e«ikí«rKjha¤ijí« fh¥gJ v¥go v‹W
áªjidahs®fŸ bgU§ftiy ó©LŸsd®.
òJKiw¡ fšÉ¡F e«ik M£gL¤â¡ bfhŸtJ K¡»akhd Ô®îfËš x‹W.
fÂÅfshš ïaªâu§fŸ xU§»iz¡f¥g£L (behoÆš üW nfhoÆš xU g§F
ntf¤âš) brašgl¥ nghF« fhy¤âš kÅj‹ câÇahŒ m¿î¤ js¤âš ïa§Fth‹.
mtid¤ âu£o¡ bfhŸs¡ fšÉjh‹ - kf¤jhd kh‰w§fis V‰W¡ bfhŸ»w fšÉ
jh‹ - Jizahf Koí«. ne‰W, ï‹W v‹w Ãfœîfisí« brŒâfisí« Él¥
ò¤j«òâa ehisia vâ®bfhŸS« bj«ò«, âuhÂí« jU« fšÉ ju¥gl nt©L«.
á.ã. Rneh v‹w ãÇ£oZ m¿P® T¿¢br‹wJ nghy vâ®fhy¤ij¤ j‹
vY«òfS¡FŸ br¿¤J¡ bfh©l kÅj®fis¡ fšÉ jahǤJ¤ ju nt©L«.
vâ®fhy¡ fUJnfhŸfis K‹it¤J, I«gJ mšyJ üwh©LfËš neu cŸs
khbgU« khWjšfis C»¤j¿í« fšÉna òâa òu£á¥ ghl¤â£lkhf mika
85
nt©L«. kÅj cwîfŸ, FL«g«, bjhÊš, xG¡f¥ ãu¢áidfŸ M»ait F¥òw¡
fÉœªJ ÉG« NHšfis¤ JÂîl‹ rªâ¡F« fšÉna tU§fhy¤â‹ njit.
Mdhš m¤jifa fšÉ g‰¿ e« m¿î éÉfŸ ï‹dK« v©Â¥ gh®¡fnt
ïšiy. giHa, mʪJ bfh©oU¡F« bjhʉr_f« cUth¡»a MáÇa® tÊ
el¤J« tF¥òfŸ bfh©l fšÉ X® ïU«ò¢ r£lf¡ fšÉ gad‰W¥ nghtij
v©Â¥ gh®¡f nt©L«. ï›thW TWtjhš gHikia kW¡F« v⮡fyh¢rhu«
ïJ v‹W fUjyhfhJ.
M§»y«, bghUshjhu«, fÂj« v‹W tiuaW¡f¥g£l ghl§fS¡F m¥ghš
thœÉ‹ rhu«, kuz¤â‹ bghUŸ, mÊí« bjhÊš E£g«, vG¢á bgW« òâa
bjhÊš E£g thÆšfŸ vd všiyfŸ jh©L«, kh¿¡ bfh©nl ïU¡F« òâa
bghUŸfŸ ïisP®fËl« m¿Kfkhf nt©L«.
fšÉ V£L¢ Riu¡fhahf ïuhkš flY¡foÆš thG« gƉá, Ú® Nœ
ïšy§fËš ïUªjgo Ä‹ jahÇ¥ò. å£L trâ, czî vd¥ gšJiw¢
áªjidfS¡F mt®fis¥ g¡Ft¥gL¤j nt©L«. ï›thnw É©btË¥ gƉáí«
ju¥gl nt©L«.
khzt®fS¡F¡ f‰gJ, f‰W kw¥gJ, òâait f‰gJ v‹w òâa gÇkhz§fËš
fšÉ òf£l¥glnt©L«. mjhtJ fšÉ òâa cilfis¥ nghš kh‰¿ mÂa¤j¡f
Rjªâu« cilajhf mika nt©L«. gUikÆÈUªJ E©ik¡F«, á¡fšfËÈUªJ
òâa kh‰W¤ âirfS¡F«, brŒâfËÈUªJ kâ¥ÕLfS¡F«, kW kâ¥ÕLfS¡F«
jhÅa§»ahf ïisP‹ brašgl¡ fšÉ ö©l nt©Lk.
áªjid v‹gJ braÈ‹ x¤âif v‹W ãuhŒL brh‹djhf Ãidî. ïÅtU«
fšÉ K‹ v¢rÇ¡»w, Míj« ó©L jah® ÃiyÆš fh¤âU¡f¢ brŒ»w (forewarned and
forearmed) fUÉahf¢ brašgl nt©L«.
giHa tuyhWfŸ nt©L« jh‹. Mdhš vâ®fhy¢ áªjidfns ÄfÄf
ï‹¿aikahjit. ïªj tifÆš tuÉU¡F« bjhÊšE£g, fiyÆa, j¤Jt
miwTtšfis vâ®bfhŸs¤ j¡f fšÉ nt©L«.
m¿Éaš òidfijfis ïy¡»a¤âš Ñœk£l¥ gil¥òfshf¡ fUJ«
ã‰ngh¡F¤jd« xÊ¡f¥g£L, mitfis cUth¡»¤ jªj c‹dj¢ áfu§fshd
86
bA¢. Í. btšÞ bjhl§» Mánkh›, M®j®, á.»sh®¡, nu. ãuh£gÇ KjÈat®fË‹
gil¥òfŸ ghl§fshf nt©L«. tU§fhyÉaš jÇrd§fshf ïit És§F«.
ïUgJ, K¥gjh©LfS¡F m¥ghš cyf«, thœ¡if, m¿Éaš v‹gd F¿¤J
khzt®fË‹ RaáªjidfS¡F« f‰gidfS¡F« thrš âwªJ it¡f¥g£L,
mt®fis¡ f£l‰w thÅš tiyÆ‹¿¢ áwfo¤J tªJ vGJ«go nf£L¡ bfhŸs
nt©Lk.
RU§f¢ brh‹dhš fšÉ fhy« flªJ áªâ¡F« ö©Lnfhš Mf nt©L«.
tU§fhy ïy¡»a¡ fšÉ fij brhšÈ¡ fšÉahf, nghjidahf ïU¤jyhfhJ.
xU F¿¥ã£l NHÈš vGªj gh¤âu j®k§fis (ïuhkdhdhY«, f©zdhdhY«,
ÓijahdhY«, ghŠrhÈahdhY«, ã‰fhy¥ gil¥òfË‹ gh¤âu§fshdhY«)
Éthâ¡F« fskhf ïy¡»a tF¥òfŸ mika nt©L«. ne‰iwa Phgf§fshf
mšy, kÅj¢á¡fšfË‹ f£lÉœ¥ò¡ fiyahf ïy¡»a§fis¥ gÆY« NHš tsu
nt©L«.
bjhÊš E£g¥ òaiy¤ jL¤J ÃW¤j KoahJ. mjdhš V‰gL« khR« fÊî«
khÅl thœî¡F ciy it¡F« mgha« V‰fdnt Mu«gkh»É£lJ. fU¤jil¢
rhjd§fŸ xG¡f všiyfis¤ jf®¤JÉ£ld. xU fhy¤âš #¥ghÅa ouh‹áÞl®
fUÉfŸ jh« k¤âa »H¡»š muò¤ njáa¤ij cu«ngh£L ts®¤jjhf¡
fUj¥gL»wJ. thfd¥ òu£á cnyhf¡ fÊîfis¥ óÄÆ‹ ò‰Wnehahf
kh‰¿É£lJ. ïa‰if¢ NHÈš bjhÊš E£g« FW¡»£ljhšjh‹ gUt kiH
mo¡fo jt¿¥ ngh»wJ.
vdnt rKjha ÉGÄa§fËš ï‹¿aikahj mid¤ijí« R£L¢
rh«gyh¡»a RLfhlhf¤ bjhÊš E£g« kh‰¿aik¥gij v‹d Éiy bfhL¤njD«
jL¤jhf nt©L«. mjdhš cyfshÉa bjhÊš E£g Úâk‹w« x‹W mika
nt©oa f£lha« V‰g£LŸsJ. óÄÆ‹ fh‰W, Ú® M»at‰iw¡ fh¤J¤
Ôunt©oa mtáa¤ij ï› mid¤Jyf Úâk‹w« cz®ªJ r®tnjr¢ r£l§fis
cUth¡f nt©L«. ïJ xU fUJnfhŸjh‹. Mdhš cÆ® fh¡F« fUJnfhŸ.
thœÉ‹ e«ã¡if Mjhu§fis¥ ó©nlhL jf®¡f¥ òâa cÆÇaš bjhÊš
E£g - fÂÅ- Ä‹dQ íf« f§fz« ó©L Égjhš òâa ÉisîfS«
87
V‰g£LŸsd. m¿Éaš vG¢áÆ‹ Mu«g eh£fËš ja§» Ëw M‹Äf j¤Jt§fŸ
ï¥nghJ MWjÈ‹ ciwÉlkhf cÆ®¥bgL¤JŸsd. ba‹ (Zen) j¤Jt«, mij
És¡F« Xnõh üšfŸ, nahf¥ gƉáfŸ k¡fis mikâ¥gL¤J« fUÉfshf¥
ò¤JÆ® ó©LŸsd. clš Óuhf , cŸs« mik⥠ó¡fË‹ gŸs¤jh¡fhf
ï¡fiyfË‹ njit mâfǤJŸsJ. ï¥ngh¡F tsK« eyK« jU« v‹gâš
IaÄšiy.
Mdhš mnj rka« kÅj® mikâ eho kªâu jªâu§fŸ, rhÄah£l§fŸ,
ïwªjhnuhL ciuahlš, NÅa« it¤jš v‹w _l e«ã¡ifffËš KoªJ ngh»w
mtyK« bgU»íŸsJ.
bghUshjhu¥ nghuh£l§fshš ïdbt¿, jiyKiw ïilbtË,
F‰wÄiH¡F« bfhiy, bfhŸis, fyhrhu¤jÅikah¡f« M»aití« ts®ªJ tu
thŒ¥òŸsJ.
vdnt, r_f cz®îÄ¡f vâ®fhy¢ áªjidia ts®¡fî«, ts¥gL¤jî«
njit V‰g£LŸsJ. ï¥nghnj cy»‹ gy gFâfËš vâ®fhyÉaš ika§fŸ
cUth» tU»‹wd. vâ®fhyÉaš ïjœfŸ Kis¤âU¡»‹wd. Futuribles, Inuh¥gh
2050, cyf vâ®fhyÉaš fHf« ngh‹w mik¥òfŸ mU«ãíŸsd.
x›bthU rKjhaK« tu¡Toa vâ®fhy« (Probable Future) rh¤âakhF«
vâ®fhy« (Possible Future) ÉU«g¤j¡f vâ®fhy« (Preferable Future) v‹w _‹W
ÃiyfËš Ku©g£L É»‹wd. ït‰¿š ÉU«g¤j¡f vâ®fhy¤ij¡ f¤J¤
â£lÄl¥ bgh¿ahs®fŸ (Engineers) nt©L«jh‹. Mdhš mt®fisÉl MšÉ‹
lh¥~s® F¿¥ãLtJ nghy¡ f‰gidahs®fË‹ njit K¡»a¤Jt«bg‰WŸsJ.
K‹ò Brave New World, 1984 M»a vâ®fhyÉaš f‰gidfŸ vGªjd. Mdhš
ï‹W njit¥gL« M¡f¡ f‰gidnahL x¥ã£lhš mitbašyh« ãŸis
Éisah£lhŒ¤ bjÇ»‹wd. ï‹W vâ®fhy¡ f‰ãj§fË‹ bjhʉrhiyfŸ
mtáakh»É£ld. (Utopia factories)
ÔÉu MŒîfŸ tsu tsu, vâ®fhyÉaš, òidfij Ãiyia v£L« ehtš
MáÇa®fŸ, âiu¥gl¤ jahÇ¥ghs®fŸ, m¿Éaš òidfijahs®fŸ, csÉaš
m¿P®fŸ midtU« brašg£L¡ f‰gid¢ rKjha§fis¥ gil¤J¤jªjhš,
88
mt‰¿‹ ÛJthœÉaiy¡ f£lik¡F« Ka‰áfŸ nk‰bfhŸtJ vËjhF«.
v›thwhÆD« ïªj¡ f‰gidahs®fis kÅj¥gL¤JtJ K¡»a«.
ïšiybaÅš ahid j‹ jiyÆš k©iz thÇ¥ ngh£L¡ bfhŸS« bfhLik
kÅj rKjha¤J¡F ïiH¡f¥g£LÉL«. mRu¤ bjhÊš E£g« bg‰bwL¤j
cyfkaÉaš (Globalisation) ek¡F thŒ¥ò v‹W áy® TWtJ©L. M«, tšyh©ik¢
rKjha§fŸ tsU« rKjha§fË‹ ïu¤j¤ij c¿ŠR« thŒ¥ò mJ v‹W ï‹W
czu¤ bjhl§» ïU¡»nwh«.
bjhÊš E£g®fŸ kÅjhathâfshf kh¿dhy‹¿ (Technocrats to Democrats)
bfhªjˤJ vG« kh‰w§fŸ nguhg¤â‹ Éijfshf kh¿¥ nghF«. khkiyÆ‹
gÅ¢ rÇî¡FŸ xU g£lh«ó¢á mf¥g£L¡ bfh©L xU JË f©ÙU¡F«
thŒ¥ã‹¿¡ fhzhkš nghtJnghš kÅj Fy« mʪJ ÉLnkh? ãusakhŒ vG«
bjhÊš E£g kh‰w§fS¡F kÅj¡ foths« nghl Koíkh? ÔÉukhf, mtrukhf¢
áªâí§fŸ e©g®fns!
f£Liu cUthf¡ fhuzkhd üšfŸf£Liu cUthf¡ fhuzkhd üšfŸf£Liu cUthf¡ fhuzkhd üšfŸf£Liu cUthf¡ fhuzkhd üšfŸf£Liu cUthf¡ fhuzkhd üšfŸ
1. Alvin Toffler’s Future Shock, Third Wave and Power shift.
2. Works of Asimov and Arthur C. Clarke
89
7. ‘ïiz¢ áªjid’ g‰¿ m¿nth«7. ‘ïiz¢ áªjid’ g‰¿ m¿nth«7. ‘ïiz¢ áªjid’ g‰¿ m¿nth«7. ‘ïiz¢ áªjid’ g‰¿ m¿nth«7. ‘ïiz¢ áªjid’ g‰¿ m¿nth«
- ». åukÂ- ». åukÂ- ». åukÂ- ». åukÂ- ». åukÂ
th¡Fthj« brŒjš (Argument) v‹gJ, flªj 2400 M©LfS¡F nkyhf
kÅj®fËilna Ãyî« gH¡fkhF«. ïªj Kiw (mjhtJ thj¥ ãuâthj« brŒí«
Kiw v‹gJ),
rh¡u£OÞ
ãsh£nlh
mÇÞlh£oš M»a m¿P®fshšjh‹ És«gu¥gL¤j¥g£l KiwahdJ.
ïªj Kiw - nfŸÉ nf£L¥ gâyˤJ, th¡Fthj« brŒí« Kiw áwªj
Kiwjh‹; Mdhš, ïâš cŸs Fiw xU tifahd j‹ Kid¥òl‹ Toa ãothj«
fyªnj ïU¡F«.
x›bthUtU« jh« brhštJ rÇ; k‰wt® brhštJ jtW v‹W Ã%ã¡fnt
j§fsJ _is ciH¥ig¥ bgÇJ« ga‹gL¤J»‹wd®! ‘eh‹ brŒtJ rÇ; Ú§fŸ
brŒtJ jtW’ v‹gnj mªj th¡Fthj« brŒâL« KiwÆ‹ j¤JtkhF«!
th¡Fthj« brŒí« ÃiyÆš C¡f¥gL¤JtJ (Motivation) v‹gJ
cŸsl¡fkhf cŸsJ v‹w nghâY«, mJ k‰wt®fŸ ÛJ M¡nuhõkhf¥ ghí«
ghŒ¢rš KiwíkhF«.
v¥nghJ« th¡F thj« brŒí« vtU«, jdJ Ãiyjh‹ rÇ, jh‹ jh‹
btšynt©L« v‹w MirÆš Ãahakhd áy jftšfis¡Tl kiw¤J É£L, j¤j«
f£á g‰¿na ngRt®.
vL¤J¡fh£lhf, xU tH¡if el¤J« muR tH¡f¿P® - ãuhá»ô£l® - mJ
bfhiy ngh‹w K¡»a tH¡F - j©lidnah cÆU¡F Mg¤J ÉisÉ¡F tH¡F
v‹w nghâY« Tl, v⮤ju¥ò¡F¢ (o~bg‹Þ ju¥ò¡F) brŒâfis¤ bjǪnj
kiw¤J tUtJ tho¡if.
ïnj c©ik mL¤j ju¥ò¡F« rkkhfnt bghUªj¡ ToaJjh‹. ïªj khâÇ
xU Fiwia¤ jh‹ j‹DŸ bfh©oUªJ« Tl, ïj‰F kh‰W Kiw ntW x‹W«
ïJtiu gyuhš f©l¿a Koahjjhš, v›thwhÆD« ï«Kiwna eilKiwahf
ïUªJ tU»wJ.!
ekJ fšÉ KiwÆš nj®î v‹gJ gytif¡ FiwghLfis¡ bfh©l xU
90
KiwahF«. ïJ nj®Éš Édh¤jhŸ âU¤Jgt®fS¡F«, V‹ nfŸÉ¤jhŸ
F¿¥gt®¡F« Tl¤ bjÇí«. ïªj Kiw xU Njh£l« ngh‹wnj!
khzt®fË‹ bghJ m¿î¤âw‹, áªjid¢ áw¥ò, ït‰iw m¿ªJ bfhŸtij
Él mt®fsJ cU¥nghL« gƉá mšyJ VjhtJ Fâiu ÛJ gªja« f£oatD¡F
mªj¡ Fâiuna bt‹W ‘#h¡gh£’ mo¥gJ khâÇ xUtif Njh£l« jhnd!
kh‰W Kiwia¢ rÇahf¡ fšÉ m¿P®fŸ f©l¿ahj tiu, ï«Kiw jh‹
braš Kiwahf ïUªJ tU»wJ - mJ nghy¤jh‹ ïªj Éthj Kiwí«!
Mdhš, M§»y m¿P® v£t®L ïnghndh (Edward de Bono) v‹gt® 1985 M«
M©oš midtU« V‰f¡ Toa tifÆš, th¡F thj Kiw¡F¥ gâyhf, ïiz¢
áªjid (Parallel thinking) v‹gij¡ f©l¿ªjh®; mJ fšÉ¤ JiwÆY«, t®¤jf¤
JiwÆY« bgÇJ« ga‹gL¤j¥gL»wJ v‹W T¿ És¡»íŸsh®. ït® vGâa
‘mHfhd cŸs«’ (Beautiful mind) v‹w üÈš ïjid e‹F És¡»íŸsh®.
‘ïiz¢ áªjid’ v‹w x‹iw cUth¡»dh® mšyth? mj‹ j‹ik, thj¥
ãuâthj§fis cªJ« j‹Kid¥ò (Ego - driver) mwnt ïU¡fhJ. xUtU¡bfhUt®
thj« òÇ»nwh« v‹w rh¡»š r©il ngh£L bfhŸS« Ãiy¡F« mJ bfh©L
nr®¡F« Mâ fhy¤â‹ g¡Ftk‰w Ãiy¡F¡ (Primitive) Tl thj§fËš <Lg£L,
ãothj¤ij¡ bf£oahf¥ ão¥nghiu¤ jŸËL« ÉgßjK« c©L.
xU gŸË¡ Tl¤âš gÂah‰W« MáÇa®fŸ j§fsJ nghjdh Kiw g‰¿ MŒî
brŒifÆš ïªj¥ òâa ‘ïiz¢ áªjid’ KiwÆid¡ ifah©lh®fŸ, òâjhf
m§nf tªj gh®itahs®fS¡F ï«Kiw òâuhfî«, òÇahjjhfî« ïUªjikahš
giHa Kiw Éthj¤â‰F¤ âU«ãd®.
Éisî? mâU¥âÆY« gÇg¡Ftk‰w j‹ikÆY«jh‹ mJ KoªjJ.
ïªj ‘ïiz¢ áªjid’ (Parallel thinking) v¥go Kªija KiwÆÈUªJ - mjhtJ
Éthj KiwÆÈUªJ ntWgL»wJ v‹gij És¡Fnth«.
rJukhd xU f£ll¤âidbah£o eh‹F ng®fŸ ËW bfh©oU¡»wh®fŸ,
x›bthUtU« mtut® ÉF« v⮤ âiria¥ gh®¤J¡ bfh©oUªjd®.
m¥go ËW bfh©oU¡F« ehštU« mJjh‹ f£ll¤â‹ rÇahd njh‰w«
v‹nw thâ£ld®. ‘th¡» - lh¡»’ v‹w fUÉia¡ ifÆš it¤J¡bfh©L ï¥go¥
ngá¡ bfh©nl ïUªjd®.
Mdhš ïnj eh‹Fng® ‘ïiz¢ áªjid’ KiwÆš <LgL¤j¥g£lh®fŸ.
91
mj‹go, f£ll¤âid x›bthUtU« R‰¿ xUòw¤âš ÃW¤j¥g£ld®. ï¥nghJ
mt®fŸ x›bthUtU« vij¥ gh®¤jh®fnsh mij¥g‰¿a rÇahd jftšfis¤
jªjh®fŸ. ãwF mt®fŸ k‰bwhU òw« elªJ br‹W m¥gFâÆš v‹d gh®¤jh®fŸ
v‹gij ÉtǤjh®fŸ. _‹whtJ, eh‹fhtJ, eg®fS« ïªj Kiw¡F
c£gL¤j¥g£lh®fŸ.
ïj‹go, mªj ehštU« xnu f©nzh£l¤â‹ mo¥gilÆš f£ll¤ij¢
R‰¿ tªJ mtut®fŸ gh®¤jij És¡»dh®fŸ. Koî ... ? mªj¡ f£ll« g‰¿a
jftšfŸ mid¤J« ïªj ehštuhš ( ‘ïiz¢ áªjid’ ïJjh‹!) ju¥g£L
KGikahd xU gl« »il¤JÉ£lJ.
ïªj KiwÆš K¡»akhdJ vJbt‹whš, vªj neu¤âY« ï¡f£l¤ij
neh¡»a fU¤J ïizahf mnj âir neh¡»na x£Lbkh¤jkhf miktjhš, xU
fU¤âz¡f« jhnd cUth», mL¤J mâš brŒa¥nghF« g¡F M¡fßâahd
Ô®it cUth¡» ÉL»wJ.
ïij És¡»a nguháÇa® v£t®L o nghndh ïij e‹F És¡»l (ïJ X®
Mœªj òâa Kiw v‹gjhš) X® m‰òjkhd ctik _y« És¡»dh®. MW
t©z§fËš - btŸis, át¥ò, fU¥ò, kŠrŸ, g¢ir, Úy« M»a MW t©z§fŸ
bfh©l bjh¥ãfis mÂa¢ brŒJ xU nrhjid brŒJ fh£odh®.
1. btŸis¤ bjh¥ã v‹gJ - fÂÅÆÈUªJ fh¥ã vL¡F« got§fS«
fh»j§fS«
ïJjh‹ jftš bjhF¥òfŸ. xUt® brhšÈ k‰bwhUt® kW¡F« giHa
Kiw¡F¥ gâyhf všnyhU« xnu ika¤ij - âu£l¥g£l jftšfis m¿»wh®fŸ.
(m) ïJ g‰¿ ek¡bf‹d bjÇí«?
(M) ïJ g‰¿ ek¡bf‹d bjÇant©L«?
(ï) vJ ïâš ÉLg£oU¡»wJ?
(<) vªj vªj nfŸÉfis eh« nf£fnt©L«?
(c) ek¡F¤ njitahd jftšfis v¥gobašyh« bgw¡TL«?
xU jftš bgw¥gL»wJ. ošÈ¡F¡ filá Ékhd« v£L k¡F¢ bršY«;
k‰bwhU jftš ošÈ¡F¡ filá Ékhd« 9.30 k¡F ïªj Ku©g£l jftšfËš
vJ rÇahdJ v‹gij všnyhU« f©l¿a K‰g£L, c©ik¤ jftiy cWâ
brŒa¡TL« ï«KiwÆš,
92
mL¤J,
2. át¥ò¤ bjh¥ã - ïJ bfhŠr« Nlhd beU¥ò ngh‹wJ - ïJ
csbtG¢áfisí« (Emotion) cz®¢áfisí« (Feelings), cŸ cz®îfisí« (Intution)
ika¥gL¤JtjhF«.
ïªj¤ bjh¥ã Äf K¡»akhd x‹whF«. ï¥go btËtUgt®fis¥ gy
neu§fËš e«Äš gyU« j®¡f« v‹W T¿ kiw¤J¡ bfhŸ»nwh«! vdnt,
cz®¢áfS¡F ïl« juhkš csbtG¢áí«, cŸ cz®î« e« áªjidia t©z«
óá Élhkš bgUksî fh¤J¡bfhŸ»nwh« - mšyJ f£L¡FŸ it¤âU¡f
nt©oat®fsh»nwh«!
(m) ïªj¡ fU¤J vd¡F¥ ão¡fÉšiy.
(M) ïJ rÇahf ntiy brŒahJ v‹W vd¡F njh‹W»wJ.
(ï) vdJ cŸ cz®î ïªj (Éiy ca®î v‹W it¤J¡ bfhŸS§fŸ) Éiy
ca®î, kh®¡bf£il mʤJÉl¡ TL«!
(<) ïJ Äfî« mghafukhf M»ÉLnkh v‹w m¢r cz®î vd¡FŸ V‰gL»wJ.
(c) ïJ btW« neu¡nfL v‹nw eh‹ v©Q»nw‹.
- ï¥go gy tifahd fU¤njh£l§fŸ - cz®îfŸ XL« - ïitfS¡F¡ fhuz
fhÇa§fis¤ njlhkny ïªj cz®îfŸ V‰gL»‹wd. mit ek¡FŸ ïU¥gjhš,
mt‰iw eh« ja§fhkš btË¥gL¤J»nwh«. fhuz§fŸ xUtU¡F¤ bjǪjhš Tl
mt® Twnt©L« v‹w mtáa« ïšiyna!
vL¤J¡fh£lhf, cŸSz®î (Intution) v‹gJ g‰gy neu§fËš m¤JiwÆš
»il¤j mDgt§fËš Éisthf ïU¡f¡TL«.
ïJ á¡fyhd Éla« - vËjhdjšy. v¥ãu¢áidahY« ek¡F¤ âObu‹W
njh‹W« cŸSz®î - bgU«ghY« rÇahfnt mikªJÉL«; Mdhš, všyh
neu§fËY« všyh¥ ãu¢áidfËY« mJ rÇahfnt ïU¡F« v‹W brhšy
KoahJ! ïªj cŸSz®î¡F mo¤js« mDgtK« brhªj áªjidíkhF«!
ïªj cŸSz®it it¤J¡ fU¤J¡ T¿a mŒ‹ÞO‹ ngh‹w m¿P®fŸ
fU¤J¡Tl, ãwF jtwhdJ v‹W jŸs¥g£lJ« c©L.
v‹whY«, áªjidÆš ïj‹ g§F« ghfK« gaDŸs X® m§fkhF«!
vijí« ntWtifÆš rÇgh®¡f - Muha KoahjnghJ, ïªj cŸSz®it
(Intution) e«ã¢ brašgLtJ jÉ®¡f ïayhj x‹whF«!
93
(3) fW¥ò¤ bjh¥ã - mL¤J tU« bjh¥ã. mâfkhf k¡fŸ ga‹gL¤J«
t©z¤ bjh¥ã ïJ. myá MuhŒjš (Critical Thinking) v‹gj‰fhd cUtf« ïªj¡
fW¥ò¤ bjh¥ã. ‘Critical’ v‹w brhš M§»y« brhš mšy. mJ xU ánu¡f bkhÊ¢
brhš ‘Kritikos’ v‹w brhšÈÈUªJ M§»y bkhÊ¡F tªjJ v‹gijí« MuhŒªJ
Ô®¥gË¡F« Ô®¥ò KiwahF«. “ïJ rÇahdjh? jtwhdjh?” ï¥go MuhŒªj¿tJ.
fW¥ò¤ bjh¥ã, jtWfisnah, r£l Énuhj brašfisnah mghafukhd
brašfisnah brŒa ÉLtnj ïšiy! mt‰¿Å‹W« ghJfh¡»wJ! vdnt, bf£l
bjh¥ã ïšiyašyth?
(4) mL¤j bjh¥ã - kŠrŸ bjh¥ã.
kŠrŸ bjh¥ã v‹gJ, eh« brŒí« kâ¥ÕLfŸ, ga‹fŸ; v¥go ešyitahf¢
brašgLtJ vd¡ f©l¿tJ v‹»wh® nguháÇa® v£t®L onghndh.
x›bthUtU« ïJ g‰¿ kâ¥ÕL v¥go ïU¡F« v‹w áªjid (Value sensitiv-
ity) cilat®fshf ïU¡f nt©L« v‹gnj ïj‹ j¤Jt«! ïj‹ _y« Mœªj
gh®it (Major insights) V‰gl thŒ¥ò c©L. áªâ¡f¡Toa x›bthUtU« MuhŒªJ
f©L ãoí§fŸ v‹w miwTtš ïâš ml¡f«; _is r¡â ïjdhš mâf« tsU«.
_is v‹gJ Éiyía®ªj fh® ngh‹wJ; mjid X£L«nghJ vtuhtJ ju«
Fiwªj vÇbghUis nghl Ka‰á¥gh®fsh? ngh£lhš v‹dthF«?
(5) mL¤J g¢ir¤ bjh¥ã.
g¢ir gRikia¡ fh£L« t©z« mšyth? g¢ir¥ gnrš v‹w gÆ®
Éis¢rÈš jhnd gRik ml§»íŸsJ?
mJnghy, ïªj¥ g¢ir¤bjh¥ã, gRikahd áªjidí« e«K‹ mikªJ
btËna tU«, tunt©oa thŒ¥ò V‰gL«nghJ!
M¡f¢ áªjidÆ‹ kWòw« ïJ! ï¥go mikahÉ£lhš kh‰WtÊ v‹d?
eh« v©Q«go elthkš ntWtifahf elªJ É£lhš mj‰fL¤j f£l«
v‹dbt‹gij g¢ir¤ bjh¥ã (kd«) tskhf¤ jU«. tskhd áªjid¡ fs« ïJ.
(6) MwhtJ Úy¤bjh¥ã “Úythd Mil¡FŸ Ãyhbtd Kf« kiw¤J - c‹
nfhyKGJ« fh£o É£lhš fhj‰bfhŸifÆny rhnkh ï›îy«” v‹w òu£á¡
fÉPÇ‹ fÉij tÇfŸ Ãidî¡F tU»‹wd!
ïªj Úyt©z¤ bjh¥ã¡F v‹d ntiy bjÇíkh? všyht‰iwí«
94
xU§»iz¤J mik¡F« g - ïir¡ FGÉid ïa¡Fgt® nghy (Controller of an
orchestra). ïy¡if îzÆ¥gJ ïJ! T£L ciuahlš - fyªJiuahlÈcsš ïªj
m«r«, ïªj t©z¤ bjh¥ã¡FŸ cŸs jiy¥gFâ (_is) v‹gij¥ nghš
v©Â¢ brašg£lhš vJî« bt‰¿na (ïªj MW bjh¥ãfŸ g‰¿ mt® xU jÅ
üny vGâíŸsh®.)
‘thœÉaš áªjidfŸ ghf« 3’ - ». åuk v‹w üÈÈUªJ bjÇî
brŒa¥g£lJ.
95
ghuâah® gšfiy¡fHf« : nfhitghuâah® gšfiy¡fHf« : nfhitghuâah® gšfiy¡fHf« : nfhitghuâah® gšfiy¡fHf« : nfhitghuâah® gšfiy¡fHf« : nfhitgFâ 1 - jÄœgFâ 1 - jÄœgFâ 1 - jÄœgFâ 1 - jÄœgFâ 1 - jÄœ
Édh¤jhŸ mik¥ò - ïu©lh« gUt¤â‰FÇaJÉdh¤jhŸ mik¥ò - ïu©lh« gUt¤â‰FÇaJÉdh¤jhŸ mik¥ò - ïu©lh« gUt¤â‰FÇaJÉdh¤jhŸ mik¥ò - ïu©lh« gUt¤â‰FÇaJÉdh¤jhŸ mik¥ò - ïu©lh« gUt¤â‰FÇaJ
neu« : 3 kÂneu« : 3 kÂneu« : 3 kÂneu« : 3 kÂneu« : 3 k kâ¥bg©fŸ : 100kâ¥bg©fŸ : 100kâ¥bg©fŸ : 100kâ¥bg©fŸ : 100kâ¥bg©fŸ : 100
ãÇî m :ãÇî m :ãÇî m :ãÇî m :ãÇî m : xU brhš / bjhlÇš Éil vGJf ( 10 xU brhš / bjhlÇš Éil vGJf ( 10 xU brhš / bjhlÇš Éil vGJf ( 10 xU brhš / bjhlÇš Éil vGJf ( 10 xU brhš / bjhlÇš Éil vGJf ( 10 x 1 = 10 ) 1 = 10 ) 1 = 10 ) 1 = 10 ) 1 = 10 )
x›bthU my»ÈUªJ« ïu©L Édh¡fŸx›bthU my»ÈUªJ« ïu©L Édh¡fŸx›bthU my»ÈUªJ« ïu©L Édh¡fŸx›bthU my»ÈUªJ« ïu©L Édh¡fŸx›bthU my»ÈUªJ« ïu©L Édh¡fŸ
ãÇî M :ãÇî M :ãÇî M :ãÇî M :ãÇî M : ïu©L g¡f msÉš Éil vGJf ( 5 ïu©L g¡f msÉš Éil vGJf ( 5 ïu©L g¡f msÉš Éil vGJf ( 5 ïu©L g¡f msÉš Éil vGJf ( 5 ïu©L g¡f msÉš Éil vGJf ( 5 x 6 = 30 ) 6 = 30 ) 6 = 30 ) 6 = 30 ) 6 = 30 )
x›bthU my»ÈUªJ« x›bthU Édh “ ïJ mšyJx›bthU my»ÈUªJ« x›bthU Édh “ ïJ mšyJx›bthU my»ÈUªJ« x›bthU Édh “ ïJ mšyJx›bthU my»ÈUªJ« x›bthU Édh “ ïJ mšyJx›bthU my»ÈUªJ« x›bthU Édh “ ïJ mšyJ
mJ”v‹w tifÆš mika nt©L«mJ”v‹w tifÆš mika nt©L«mJ”v‹w tifÆš mika nt©L«mJ”v‹w tifÆš mika nt©L«mJ”v‹w tifÆš mika nt©L«
ãÇî ï :ãÇî ï :ãÇî ï :ãÇî ï :ãÇî ï : f£Liu msÉš Éil vGJff£Liu msÉš Éil vGJff£Liu msÉš Éil vGJff£Liu msÉš Éil vGJff£Liu msÉš Éil vGJf ( 5 ( 5 ( 5 ( 5 ( 5 x 12 = 60 ) 12 = 60 ) 12 = 60 ) 12 = 60 ) 12 = 60 )
x›bthU my»ÈUªJ« x›bthU Édh “ ïJ mšyJx›bthU my»ÈUªJ« x›bthU Édh “ ïJ mšyJx›bthU my»ÈUªJ« x›bthU Édh “ ïJ mšyJx›bthU my»ÈUªJ« x›bthU Édh “ ïJ mšyJx›bthU my»ÈUªJ« x›bthU Édh “ ïJ mšyJ
mJ”v‹w tifÆš mika nt©L«mJ”v‹w tifÆš mika nt©L«mJ”v‹w tifÆš mika nt©L«mJ”v‹w tifÆš mika nt©L«mJ”v‹w tifÆš mika nt©L«