+ All Categories
Home > Documents > NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa...

NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa...

Date post: 29-Oct-2018
Category:
Upload: vothuy
View: 225 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
32
34567 NOVEMBER 1, 2013 Pw ´ or ´ ous Mi Chofona Mi Efisi ´ An Aramas Resap Tongei Kot
Transcript
Page 1: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

34567NOVEMBER 1, 2013

Pw´or

´ous Mi Chofona

Mi Efisi´An Aramas

Resap Tongei Kot

Page 2: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

Ka mochen pwal sileiekkoch pworous are anemen epwe kae ngonukPaipel, nge ese kame?

Tinalo om tingor ngeni eume lein ekkewe address mimak fan, are ppii ewe Website www.jw.org

Fan iten GUAM:Jehovah’s Witnesses143 Jehovah StBarrigada, GU 96913

Fan iten UNITED STATES OF AMERICA:Jehovah’s Witnesses25 Columbia HeightsBrooklyn, NY 11201-2483

Ika ka pwal mochen kuna addressin amkewe ofes woon unusen fenufan, ppiiwww.jw.org/contact.

˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙

EI PUK, Ewe Leenien Mas, aelingaalo Jiowa Kot, ewe SouNemenem mi tekia seni meinisin. Akan aururu aramas ren ewe kapasallim pwe an Kot we Mwu lon langepwele amoelo minne mi ngawmeinisin me siwili ei fenufan ngenieu paratis. A pesei aramas ar repweluku Jesus Kraist, ewe a malo pwesipwe tongeni kuna manawesemuch, iwe, a nennemenem ieilon ewe wis Kingen an Kot we Mwu.Ei puk, a poputa ffer seni 1879, esefokkun peni mwuun fenufan. A chekalongolong woon ewe Paipel.

The Watchtower (ISSN 0043-1087) ispublished semimonthly by Watchtower Bible and TractSociety of New York, Inc.; L. Weaver, Jr., President;G. F. Simonis, Secretary-Treasurer; 25 ColumbiaHeights, Brooklyn, NY 11201-2483, and by WatchTower Bible and Tract Society of Canada, PO Box4100, Georgetown, ON L7G 4Y4. Periodicals PostagePaid at Brooklyn, NY, and at additional mailing offices.POSTMASTER: Send address changes to Watchtower,1000 Red Mills Road, Wallkill, NY 12589-3299.

� 2013 Watch Tower Bible and Tract Society ofPennsylvania. Printed in Canada.

Ei puk esap minen ameme. A kawor fan iten eu anga-ngen asukula aramas woon unusen fenufan usun ewePaipel, nge ei angang a tufich pokiten an aramas aworamonien asor. Ika ese affatetiw menni Paipel ekkewewokisin ra pop seni, sia neuneu ewe Paipel itan Paipel

are Testamentin Lom me Testament S¨

of¨

o. Ekkewe me-sen mak NW mwirin eu wokisin a wewe ngeni pwe a popseni ewe Paipel lon fosun Merika itan New World Trans-

lation of the Holy Scriptures—With References.

EKKEWE LESEN SIPWE K´A´E

DECEMBER 30–JANUARY 5 � PEKIN TAROPWE 7 ˙ K´EL: 51, 54

‘Mamasa Pwe Epwe Tongeni Fis Om Iotek’Pokiten a chek arapoto muchuloon an Satan ei otot, a fokkun lamot ach sisapannutolo lon pekin luku. Ei lesen a aiti ngenikich ifa usun ach ikkiotek a tongenialisikich le nennelo lon pekin luku.�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������

JANUARY 6-12 � PEKIN TAROPWE 12 ˙ K´EL: 20, 32

Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’?Lon ei lesen, sipwe kae seni an ewe soufos Mikamosonottam. Sipwe kae usunekkewe mettoch repwe esissillata an Jiowa epwele ataielo ei otot mi ngaw.Sipwe pwal kae ifa usun sipwe pwaraata ach kilisou ngeni Kot ren anmosonottam.�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������

JANUARY 13-19 � PEKIN TAROPWE 17 ˙ K´EL: 43, 42

Ie Ekkewe “Souemwen mi Fokun Pochokul” lonEi Fansoun?Sia tongeni kae chommong lesen mi murinne seni pworousen an Sanheripwemaunei Jerusalem lon fansoun Hiskiawe. A sokkolo lamoten ei pworousngeni chokkewemi wisenmammasa ewemwichefel.�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������

JANUARY 20-26 � PEKIN TAROPWE 22 ˙ K´EL: 43, 31´

Alleasochisi Neun Jiowa Kewe Chon Masen SiipJANUARY 27–FEBRUARY 2 � PEKIN TAROPWE 27 ˙ K

´EL: 5, 25´

Ami Kana Chon Masen Siip—´Appiru Ekkewe Chon

Mas mi LapEwe aeuin lesen a aweweei napanapen an Jiowa me Jesus tumunu neurkewe siip woon fenufan lon ei fansoun. A pwal aweweei ifa usun ekkewe siip rapwaraata pwe Jesusme Jiowa iir neur ChonMas. Ewe oruuen lesen a aweweeiepwe met napanapen ekkewe mwan mi asimaw lon mwichefel ngeni ekkewesiip ra tumunuur.

PWAL L´ON EI PUK

Minne a´Aweiresi Aramas le Tongei Kot 3

Pworous mi Chofona pwe Ese Wor Iten Kot 4Pworous mi Chofona pwe Pworousen Kot A Monomonolo 4Pworous mi Chofona pwe Kot A Kirikiringaw 5Ewe Enlet Epwe Angasakemi 6´An Paipel Kewe Kapas Eis Ra Pelu 32

34567Kapachelapen Ekkewe Puk mi Ffer Iteiten Maram:44,978,000 L

´ON 210 F

´OSUN F

´EN

´UFAN NOVEMBER 1, 2013

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Vol. 134, No. 21 MonthlyCHUUKESE

(

Page 3: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

Iei alon Jesus Kraist lon ewe ier 33, “ ‘Kopwetongei om Samol Kot ren unusen letipom, oren unusen ngunum, o ren unusen ekiekum.’Iei ewe popun alluk mi lapalap.”�

A weires ngeni ekkoch aramas ar repwe tongei Kot. Raekieki pwe rese tongeni weweiti Kot me Kot ese afanniaramas are a pwal mwo nge kirikiringaw.

´Alleani ekkeei

pworous fan:

Iei alon Marco seni Italy: “Ua iotek ngeni Kot renalillis nge ua meefi pwe ese afanniei me i emen use to-ngeni weweiti. Use ekieki pwe Kot i emen mi wor mem-meef ren.”

Iei alon Rosa seni Guatemala: “Inaamwo ika ua fokkunmochen angang ngeni Kot nge usun ita use tongeniweweiti i. Ua ekieki pwe Kot emen mi kirikiringaw me akan apwungukich. Use luku pwe Kot mi tong.”

Iei alon Raymonde seni Canada: “Lekukkuni, ua lukupwe Kot a kukkutta mwaallich kewe me a kan mmolne-ta le apwungukich atun mi fich. Mwirin, ua ekieki pweKot ese ateneki aramas. Kot a usun emen meilap miekkemmweni aramas nge ese wesewesen afanniir.”

Met om ekiek? Aramas rese tongeni tongei Kot? Fite-puku ier loom, Chon Kraist ra pwal eani ena kapas eis.Ren enletin, seni ekkewe ier 500 ngeni 1500, lap ngeniaramas lon ekkewe fenu mi era pwe iir Chon Kraist resepwal mwo nge iotek ngeni ewe Kot mi Lapalap. Pwa-ta? Pokiten aramas ra fokkun niwokkusiti Kot. Iei alonemen sou uruwo Will Durant: “Epwe ifa usun an emenmi tipis epwe iotek ngeni emen mi fokkun eniwokkusme ese afanni aramas?”

Met a efisi an aramas ekieki pwe Kot i emen mi “eni-wokkus me ese afanni aramas”? Met ewe Paipel a wese-wesen apasa usun Kot?

´Om silei ewe enlet usun Kot,

epwe tongeni atufichuk le tongei i?

� Mateus 22:37, 38, Testament Mi Fo.

PW´OR

´OUS L

´UK

´UNP

´E´EN

Minne a´Aweiresi

Aramas le Tongei Kot

Top, trinity: Museo Bardini, Florence; middle, hell: � Photononstop/Superstock

NOVEMBER 1, 2013 � 3

Page 4: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

MINNE CH´

OMM´

ONG RA L´

UK´

U: Iei alon The New En-cyclopædia Britannica: Ekkewe ulungat lamalamenChon Kraist mi watte, “chowean Katolik, Orthodoxme Pirostan, ra luku pwe a wor

´Ulumen lon emen

Kot: Kot Sam, Kot Nau me Kot Ngun mi Fel. Ena so-kkun luku me ren aitien lamalamen Chon Kraist, raluku pwe a wor ulumen lon chek emen kot nge esapweween pwe a wor ulumen kot.”

EWE ENLET SENI PAIPEL: Jesus Neun Kot we, eseapasa fan eu pwe a lelle ngeni Seman we are iiremen chek me Seman we. Nge a apasa: “

¨Upwe feila

ren Semei, pun Semei a tekia seniei.” (Johannes 14:

28) Pwal iei alon ngeni emen me lein neun kewechon appiru: “

¨Upwe feita ren Semei pwal Semer,

ren ai Kot pwal ar Kot.”—Johannes 20:17.

Ewe ngun mi fel esap emen kot. Ekkewe ChonKraist loom ra “urelo ren ewe Ngun mi Fel,” meJiowa a apasa: “Upwe niinatiu Nguni won sokkun fi-tuk meinisin.” (Fofor 2:1-4, 17, TF) Ewe ngun mi felesap eulumenun ewe ulumen lon emen kot, nge inaan Kot we manaman.

POPUN A LAMOT: Iei met ekkewe soukae lon Kato-lik iter Karl Rahner me Herbert Vorgrimler ra era

Pworous mi Chofona pwe Pworousen KotA Monomonol

´o

4 � EWE LEENIEN MAS

MINNE CH´

OMM´

ONG RA L´

UK´

U: Iei makkeien emensense itan David Cunningham lon eu puk usun la-malam: “Aua chuen tipefesen ika aua tongeni erapwe mi wor eu wesewesen iten Kot, nge ika pwe miwor, iwe epwe ifa ena it?”

EWE ENLET SENI PAIPEL: Kot a apasa: “Ngang eweSamol mi Lapalap [“Jiowa,” NW], iei chok itei.” (Ai-sea 42:8)� Jiowa ina eu it lon fosun Ipru mi wewengeni “A Efisi An Epwe Wiliti.”

Jiowa a mochen ach sipwe neuneu itan we. Iei metewe Paipel a apasa. “Ousipwe kilisou ngeni ewe Sa-mol mi Lapalap o kori pwe epwe alisikich. Ousipweasilefeili lein chon ekewe mwu meinisin mine a forio aronga ngeniir pwe itan a tekia.”—Aisea 12:4.

Jesus a neuneu iten Kot we. Iei met a ereni Jiowalon an we iotek: “Ngang ua asile ngeniir [neun Jesuskewe chon kae] itom, nge upwe sopwela ai fori ieiusun.” Pwata Jesus a pwari ewe it mi pin ngeni neunkewe chon kae? A pwal era, “pwe ewe chen ka [Kot]

� Ewe kapasen lepoputaan lon ewe Paipel are Testamentin Lomme Testament Sofo, a apasa pwe “lon ewe Testamentin Lom sianounou . . . ‘Samol mi Lapalap’ fan iten Jiowa ika Yahwe.”

eani ngeniei epwe nonom lor, pwal ngang upwe no-nom lor.”—Johannes 17:26.

POPUN A LAMOT: Iei makkeien emen soukae lon pe-kin lamalam itan Walter Lowrie: “Emen ese silei Kotren itan, a wewe ngeni pwe ese wesewesen sissileiKot. Ese tongeni tongei Kot ika a chek silei pwe Kotoch chek manaman nge esap wesewesen emen.”

Emen mwan itan Victor a kan fiti fal iteiten wiiknge ese meefi pwe a wesewesen silei Kot. Iei alon:“Atun ua kae pwe Jiowa ina iten Kot, iwe ina met aatufichi ai upwe silei i. Ua meefi pwe iei ua keranchuuri Emennewe ua kan rongorong usun. Ua sileiKot pwe i wesewesen Emen me ua silei pwe ua to-ngeni amaaraata eu chiechi lefilem.”

Jiowa a arap ngeni chokkewe mi neuneu itan. Apwonei ngeni chokkewe mi “chechemeni itan” pweepwe “umoumoch ngeniir, usun eman sam a umou-moch ngeni noun mwan mi angang ngeni.” (Malakai3:16, 17) Kot a pwal efeiechu chokkewe mi keri itan.Iei met Paipel a era: “Iteiten aramas mi kori itenewe Samol [“Jiowa,” NW] epwe kuna manau.”—Rom10:13.

Pworous mi Chofona pwe Ese Wor Iten Kot

Page 5: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

NOVEMBER 1, 2013 � 5

usun ewe afalafalen ulumen lon emen kot: “Sise to-ngeni weweiti [ewe afalafalen ulumen lon emen kot]ika pwe ese wor aweween, nge inaamwo ika a woraweween nge sap minne sipwe unusen weweiti.” Itakopwe wesewesen tongei emen kese fokkun tonge-ni silei me weweiti? Ina popun ewe afalafal pwe awor ulumen lon emen kot, a pinei aramas le silei metongei Kot.

Marco ewe sia fen fos usun, a kuna pwe ewe afa-lafal usun ulumen lon emen kot, ina eu minen ep-pet ngeni. Iei alon: “Ua ekieki pwe Kot a amono-monalo pwisin i seniei. Ina met a efisi ai ekieki pweKot a monomonolo, ese ateneki aramas me use to-

ngeni arap ngeni.” Iwe nge, “Kot, esap i emon Ko-ten fitikoko.” (1 Korint 14:33, TF) Ese amonomona-lo pwisin i senikich. A mochen sipwe silei i. Iei metJesus a apasa: “Aia fel ngeni io aia silei.”—Johannes4:22.

Pwal iei met Marco a era: “Atun ua silei pwe Kotese kapachelong lon ewe afalafal usun ulumen lonemen kot, iwe a fokkun atufichiei le poputaani ai riringeni.” Ika sia ekieki pwe Jiowa wesewesen Emennge esap emen mi monomonolo, iwe epwe fokkunmecheres ngenikich ach sipwe tongei. Iei alon Pai-pel: “Are emon ese meefi tong, iwe, ese mo sineiKot, pwe Kot mi tong.”—1 Johannes 4:8, TF.

MINNE CH´

OMM´

ONG RA L´

UK´

U: Iei alon Catechism ofthe Catholic Church: “Mwirin chek maloon chokkewemi watte tipisiir, ngunur a feitiw lon hell, ikewe ie re-pwe riaffeu ren kapwungun hell, ‘ekkei esekun.’ ”Ekkoch neuwisin lamalam ra era pwe hell a wewengeni an emen epwe unusen towau me imu seniKot.

EWE ENLET SENI PAIPEL: Iei met Paipel a era pweekkewe mi malo “resap silei och mettoch.” (

¨An Sa-

lomon Afalafal 9:5) Ika ekkewe mi malo rese sileioch mettoch, iwe epwe ifa usun ar repwe riaffeu lonewe “ekkei esekun” are pwal mwo nge riaffeu ren arimu fochofoch seni Kot?

Lon chommong Paipel, ewe fosun Ipru she�ohl� meewe fosun Krik hai�des� ra kan affeu ngeni ewe ka-pas “hell” nge a wesewesen wewe ngeni leenien so-tup.

´Aweweei chek, atun Hiop a nom lon riaffeun

samau, iei met a eani iotek: “Amwo kopwe aopaeilon ewe lenien sotup [“lon hell,” Douay-Rheims Ver-sion].” (Hiop 14:13) Hiop a mochen asese lon eweleenien sotup nge esap lon eu leenien riaffeu me to-wau seni Kot.

� Pwal ewe fosun Krik Ge�en·na mi kan affeu ngeni “hell” lonekkewe Paipelin Chuuk, a wesewesen wewe ngeni mafochofochare tafochofoch nge esap ina eu leenien riaffeu lon ekkei.

POPUN A LAMOT: Ika Kot emen mi kirikiringaw sisetongeni arap ngeni nge sia mochen towau seni. Ieialon Rocıo seni Mexico: “Seni lekukkuni ua kae eweafalafal usun hell. Ua fokkun niwokkus use tongeniekieki pwe Kot a eani napanap mi murinne. Ua lukupwe a nisossong me ese mosonottam.”

Ffatechun alon Paipel usun an Kot kapwung memet a fis ngeni aramas atun malo, ina met a siwiliekiekin Rocıo usun Kot. A era: “Ua ngas. Ewe me-ttoch mi chou a fen turuseniei. Ua poputa le luku-luk pwe Kot a mochen minne epwe echitikich, pwea tongekich me ua pwal tongeni tongei i. Kot a usunemen sam mi emmweni neun ren peun me a mo-chen met mi fokkun murinne fan iter.”—Aisea 41:13.

Ekkoch ra achocho lon ar lamalam pokiten raniweiti ewe ekkein hell nge Kot ese mochen om ko-pwe angang ngeni pokiten chek ka niweiti. Nge ieimet Jesus a apasa: “Kopwe tongei om Samol Kot.”(Markus 12:29, 30, TF) Pwal och, ika sia mirititi pwefefferun Kot kewe lon ei fansoun ra pwung, sia to-ngeni lukuluk pwe an kapwung lon mwachkkan re-pwe pwal pwung. Fan lukuluk sipwe tongeni alonialon Elihu, chiechien Hiop we: “Ese fokun tufichngeni Kot pwe epwe fori fofor mi ngau, ese fokun tu-fich ngeni Ewe mi Unusen Manaman pwe epwe forimine a mwal.”—Hiop 34:10.

Pworous mi Chofona pwe Kot A Kirikiringaw

Page 6: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

Eu ran lon Jerusalem, Jesus a fos usun Seman weJiowa, me a pwaraalo mwaallin ekkewe neuwisin la-malam mi chofona lon ena atun. (Johannes 8:12-30)Minne a apasa lon ena atun, a aiti ngenikich ifa usunsipwe etittina ekkewe luku mi cheufetal usun Kotlon ach ei fansoun. Jesus a apasa: “Are oupwe alea-sochisi ai kewe kapas, oupwe wesewesen nei chonkaio. Oupwe silei ewe let, nge ewe let epwe angasa-kemi.”—Johannes 8:31, 32.

Alon Jesus ei, “oupwe aleasochisi ai kewe kapas,”a awora emmwen ren ach sipwe etittinaechu anekkewe lamalam kewe afalafal ika ra “let.” Ika ka ro-ngorong eu pworous usun Kot, kopwe pwisin eisi-nuk: ‘Ei pworous a tipeeu ngeni alon Jesus kewe meewe Paipel?’ Oupwe appiru chokkewe mi rongorongan aposel Paulus afalafal nge ra “kaio lon ekewe To-ropwe mi Pin o kutta are met Paulus a apasa a we-sewesen pwung.”—Fofor 17:11.

Marco, Rosa me Raymonde iir kewe sia fen pwo-rous usur me mwan, ra etittinaechu minne ra lukuren ar kakkae ewe Paipel ren Chon Pwaraata Jiowa.Met ra kae?

Marco: “Ewe mi wisen kae ngenikem me pwuluweiwe, a kan neuneu ekkewe wokisin le peluweni mei-nisin ekkewe kapas eis aua eani. A poputa am to-ngei Jiowa me aua pwal pacheechfengen me pwulu-wei we!”

Rosa: “Akkomw, ua ekieki pwe ewe Paipel ina chekeu sokkun puk mi masou ren an aramas ekiek misotun aweweei usun Kot. Iwe nge, ekis me ekis uakuna peluwen ai kewe kapas eis lon Paipel. Iei uasilei pwe Jiowa wesewesen emen. I Emen ua tonge-ni lukuluk woon.”

Raymonde: “Ua iotek ngeni Kot ren an alillispwe upwe silei i. Ekiselo mwirin, am me pwuluweiwe aua poputa le kae ewe Paipel. Iwe iei aua keransilei ewe enlet usun Jiowa! Aua fokkun meseik le si-lei ika Jiowa i met sokkun Kot.”

Ewe Paipel ese chek pwaraalo mwaallin ekkewepworous mi chofona usun Kot nge a pwal pwaraaloewe enlet usun napanapan kewe mi fokkun muri-nne. Ina an Kot we Kapas me a alisikich le “silei mei-nisin mine Kot a fang ngenikich.” (1 Korint 2:12)Pwata kese pwisin sotun ppii ifa usun Paipel a to-ngeni peluweni ekkewe kapas eis mi lamot usunKot, minne a tipeni me met epwe fis lon mwach-kkan?

´Alleani peluwen ekkeei kapas eis woon ewe

www.jw.org fan “Bible Teachings Bible QuestionsAnswered.” Ka tongeni pwal tingor eu kaeen Paipelme woon ena Web site are seni emen Chon Pwaraa-ta Jiowa. Aua lukuluk pwe ika kopwe kae Paipel, ko-pwe mairu pwe epwe mecheres ngonuk om kopwetongei Kot. ˇ

Ewe Enlet Epwe Angasakemi

6 � EWE LEENIEN MAS

Page 7: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

EM´

EN mi piin chon angangen lepwin a era: “Ewe fan-soun a kon aweires an emen epwe nennelo, ina wiling-aach me mwen an epwele ranilo.” Ese mwaal chokke-we a lamot ngeniir ar repwe nennelo unusen pwiin rapwal tipeeu ngeni ena. A pwal ina usun ren ekkeweChon Kraist ikenai, a lamot ngeniir ar repwe nennelolon ei fansoun sia nom lesopwuchikin ranin an Satanei otot. (Rom 13:12) A ifa me efeiengawan ika sia annu-tolo lon pekin luku lon ei fansoun sia nom lon kirochenei otot! A mmen lamot ach sipwe ‘pusin nemeni leti-pach o mamasakich, pwe epwe tongeni fis ach iotek.’—1 Pet. 4:7.

2 Pokiten a arapakkanoto sopwoloon an Satan eiotot, sipwe tipachem ach sipwe pwisin eisinikich: ‘Ifausun, ua kan mammasa lon ai iotek? Ua kan eani ekke-we sokkun iotek meinisin me ikkiotek iteitan? Ua kaniotek fan iten ekkewe ekkoch, are ai kewe iotek ra chekweneiti pwisin ai osupwang me ai mochen? Ifa ukukunlamoten iotek ren ai upwe kuna manaw?’

ANI S´

OKKUN I´

OTEK MEINISIN

3 Lon neun ewe aposel Paulus we taropwe ngenichon Efisos, a fos usun “sokkun iotek . . . meinisin.” (Ef.6:18, Testament Mi Fo) Lon ach iotek, eli sia kan tingoreiJiowa an epwe alisikich lon ach osupwang are pwakiniach kewe osukosuk. I ewe Chon “auselinga iotek,” a to-ngekich me epwe auseling ach tingoren alillis. (Kolf.65:2) Iwe nge, a lamot sipwe pwal achocho le eani ekke-we pwal ekkoch sokkun iotek, awewe chek ren iotekinmwareiti, kilisou me tingormau.

1, 2. (a) Pwata a lamot ach sipwe ‘mamasakich pwe epwe tonge-ni fis ach iotek’? (b) Ikkefa ekkewe kapas eis usun iotek sipwepwisin eisinikich?3. Ikkefa ekkewe pwal ekkoch sokkun iotek?

‘MAMASA PWEEPWE TONGENI FISOM IOTEK’

“Oupwe pusin nemeniletipemi o mamasake-mi, pwe epwe tongenifis ami iotek.”—1 PET. 4:7.

IFA USUN KOPWE P´

EL´

UWENI?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Menni sokkun iotek ka meefipwe a lamot om kopwe alapaalole akkaeani?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Pwata a lamot ekkewe ChonKraist mi enlet repwe ikkiotekiteitan?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Lupwen ka iotek fan asengesinekkewe ekkoch, ie kewe ra kunafeiech seni?

NOVEMBER 1, 2013 � 7

Page 8: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

4 A wor chommong popun ach sipweapachaalong lon ach iotek ekkewe kapa-sen mwareiti Jiowa.

´Awewe chek, lupwen

sia ekieki an Kot “kewe fofor mi manaman”me “an tekia esap wor aukukun,” a amwe-kutukich ach sipwe mwareiti i. (

´Alleani

Kolfel 150:1-6.) Enlet, ekkewe wonu woki-sin lon Kolfel sopwun 150 ra pesekichle mwareiti i fan engol me ulungat! Pwalemen soumakken Kolfel a pwaraata an su-fel mi alollool ngeni Kot lupwen a keluei kel: “

¨Ua mwareituk fan fisu lon eu ran

fan iten om kewe alluk mi pwung.” (Kolf.119:164) A fokkun fich ngeni Jiowa an ara-mas repwe mwareiti i. Ina minne, mi lamotsipwe mwareiti i lon ach iotek “fan fisu loneu ran,” weween fan chommong.

5 Iotekin kilisou, ina pwal eu sokkun io-tek mi lamot. Paulus a pesei ekkewe ChonKraist lon ewe telinimw Filipi: “Ousap lo-lilenasini och mettoch, nge lon ami osu-pwang meinisin oupwe iotek o tungorngeni Kot pwe epwe alisikemi. Oupwe tu-ngor fansoun meinisin fan kilisou.” (Fil.4:6) A eu minen tumun ngenikich lupwensia apasaata ach enletin kilisou ngeni Jiowalon iotek. A mmen lamot ena, akkaeuinlon ekkeei ranin lesopwoloon aramas “re-sap sile kilisou.” (2 Tim. 3:1, 2) Pwungun,lap ngeni aramas rese sile kilisou. Ika sisetumunuech, sia tongeni poputa le eani enanapanap. Ach apasaata ach kilisou ngeniKot epwe alisikich ach sipwe menemen-ech me sisap ngunungunungaw ren nonno-mun manawach. (Jut. 16) Pwal och, lupwenewe mekuren famili epwe apachaalong ankapasen kilisou ngeni Kot atun ar iotekfe-ngen, epwe alisi chon an famili ar repwepwal eani ena napanap.

4. Pwata a lamot sipwe mwareiti Jiowa fan cho-mmong lon ach iotek?5. Ifa usun ach akkapasaata ach kilisou lon iotekepwe tumunukich?

6 Lupwen sia sie fiti memmeef mi alol-lool ngeni Kot lon iotek, sia tingormaungeni. Met sia tongeni tingormau ngeniJiowa? Sipwe sie ngeni Jiowa an epwe alisi-kich atun sia kuna riaffeu mwaal are atun aurikich eu semmwen mi chou. Lon ekke-na atun, ese mwaal sipwe tingormau ngeniKot. Nge ikkena chek ekkewe atun sia to-ngeni tingormau ngeni Jiowa?

7 Lon an Jesus we iotek, nengeni met aapasa usun iten Kot we, an we Mwu me le-tipan. (

´Alleani Mateus 6:9, 10.) Ei fenufan

a ur ren fefferingaw me ekkewe mwuunaramas rese mwo nge tufichin awora ekke-we mettoch aramas meinisin ra enletin osu-pwangan. Ina popun, a lamot sipwe iotekpwe iten Semach we lon lang epwe pini-lo me an we Mwu epwe amoelo an Sa-tan nemenem woon fenufan. Iei pwal eweatun sipwe tingormau ngeni Jiowa pwe le-tipan epwe fis woon fenufan usun chek lonlang. Ina minne, sipwe mammasa pwe si-pwe akkaeani meinisin ekkewe sokkun io-tek.

IKKI´

OTEK ITEITAN

8 Inaamwo ika ewe aposel Petrus a eure-ura ekkewe Chon Kraist ar repwe ‘mamasapwe epwe tongeni fis ar iotek,’ nge lon euatun pwisin i a tumunungaw. I emen melein neun Jesus kewe chon kae a annut lonewe atun Jesus a iotek lon ewe tanipiin Ket-semane. Inaamwo ika Jesus a fen ereniirar repwe “mamasa o iotek [“ikkiotek itei-tan,” NW],” nge rese feri.—

´Alleani Mateus

26:40-45.9 Nge ren ach sisap fen apwungu Petrus

me ekkewe pwal ekkoch aposel ren ar resenennelo, sipwe chechchemeni pwe lon ena

6, 7. Met weween ach sipwe tingormau ngeniJiowa, iwe met sia tongeni tingormau ngeni?8, 9. Pwata sisap mwittir apwungu Petrus meekkewe pwal ekkoch aposel ren ar annutolo me lonewe tanipiin Ketsemane?

8 � EWE LEENIEN MAS

Page 9: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

ranin iir ra fokkun osukosuk me ra pekkus.Lon ewe pwinin mwen ar feri ewe Pasofer,ra angang pwe repwe ammolnata fan itan.Mwirin ena, Jesus a poputaani ewe Faafenach Samol, ina eu minen appiru pwe repwesilei ifa usun repwe fefferi iteiten ier. (1 Kor.11:23-25) Mwirin ar “eani echo kolun kili-sou, ra towu seni ewe imw o feila won eweChukun Olif,” nge ren ar repwe tori enachuuk ra fetal woon ekkewe alen Jerusa-lem mi chekukkun. (Mat. 26:30, 36) Iwe,eli lon ena atun a fen lu seni lukenipwin.Ika sia nom rer lon ena pwinin, lon ewe ta-nipiin Ketsemane, eli sipwe fen pwal an-nutolo. Iwe, Jesus ese esiita ekkewe aposelmi melulu, nge a fen kirekirech ngeniir meapasa pwe inaamwo ika ra “mochen pwora,nge ewe fituk a apwangapwang.”

10 Minne a fis ngeni Petrus lon ewe ta-nipiin Ketsemane a ameteki letipan, ngea pwal kae och lesen seni ren an ese ma-mmasa. Me mwen a fis ena, Jesus a era:“Lepwinei ami meinisin oupwe su senieio likitieila.” Nge Petrus a era: “Ikamwo irmeinisin repwe likitukela, ngang usap fo-kun likituk.” Iwe, Jesus a ereni Petrus pwei epwe amamesini i fan ulungat. Nge Pet-rus ese luku alon na me a apasa: “Are mwoupwe fen etuk le mala, usap fokun ama-masinuk.” (Mat. 26:31-35) Iwe nge, minneJesus a apasa a pwenuta. Petrus a fokkunriaffeu ren an a amamesini Jesus, iwe “a fo-kun kechu.”—Luk. 22:60-62.

11 Petrus a kae eu lesen seni met a feripwe esap kon lukuluk woon pwisin i. Affat pwe iotek a alisi Petrus lon ei me-ttoch, ina popun a tongeni fenekich ach si-pwe ‘mamasa pwe epwe tongeni fis ach io-tek.’ Sia apwenueta ei pesepes? Pwal och,sia ikkiotek iteitan me pwaraata pwe sia lu-kuluk woon Jiowa? (Kolf. 78:7) Sipwe pwalchechchemeni an aposel Paulus ei kapasenfen: “Iei mine io a ekieki pwe a nukuchar,epwe fokun tumwunufichi pwe esap turu-la.”—1 Kor. 10:12.

A P´

EL´

AN NEHEMIA

KEWE I´

OTEK

12 Nengeni pworousen Nehemia, i chonammolnata unumen ewe Kingen Persiaitan Artaksasta orun 450 ier mwen Kraist.Nehemia a isetiw eu leenien appiru usunemen mi iotek ngeni Kot seni enletin leti-pan. Ren fitu ran a kan “echikefel me iotekfan mesen ewe Koten lang” fan iten non-nomungawen ekkewe chon Jus lon Jerusa-lem. (Ne. 1:4) Lupwen Artaksasta a eisini

10, 11. (a) Menni lesen Petrus a kae seni minne afis ngeni lon ewe tanipiin Ketsemane? (b) Met katongeni kae seni minne a fis ngeni Petrus?12. Pwata Nehemia a eu leenien appiru mi murin-ne ngenikich?

Inaamwo ika Petrus a ttur, nge a kae lamoten an epwe‘mamasa pwe epwe tongeni fis an iotek’

(Ppii parakraf 10, 11)

NOVEMBER 1, 2013 � 9

Page 10: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

ika pwata a wololilen, mwittir chek a “iotekngeni ewe Koten lang.” (Ne. 2:2-4) Iwe, metmwiriloon? Jiowa a peluweni an kewe io-tek me a alisi Neun kewe aramas. (Ne. 2:5, 6) Ese mwaal ei mettoch a apechekkulaan Nehemia luku!

13 Ach appiru Nehemia le ikkiotek epwealisikich le akkamwechu ach luku mi pe-chekkul. Satan a fokkun kirikiringaw, fanchommong a sotunikich atun sia apwanga-pwang.

´Awewe chek, ika sia fokkun letipe-

chou are samau, neman sipwe poputa leekieki pwe Kot ese kon aucheani ewe fan-soun sia aea le afalafal iteiten maram. Ne-man ekkoch leich, sia chuen meefi riaffeuren ekkoch mettoch mi ngaw mi fis ngeni-kich me loom. Satan a mochen ach sipwemeefi pwe ese wor aucheach. A mochen si-pwe akkaeani ekkena ekiek ese pwung

13, 14. Met sipwe feri pwe sipwe akkamwechuach luku mi pechekkul me fiu ngeni an Satan kewesossot le elichippungukich?

pwe epwe apwangapwang ach luku. Iwenge, ika sia ‘mamasa pwe epwe tongenifis ach iotek’ sia tongeni akkamwechu achluku mi pechekkul. Iwe, luku ina ewe ‘epe-tin maun, pwe sipwe tongeni kunu ngeniekewe foun esefich mi pulopulen ekkeiseni ewe Eman mi Ngau.’—Ef. 6:16.

14 Ika sia ‘mamasa pwe epwe tongeni fisach iotek,’ sisap ttur lon och sossot pokitenach tumunungaw me sise mmolneta ngeni.Lupwen a torikich sossot, sipwe chechche-meni pworousen Nehemia me mwittir ku-liiti Kot lon iotek. Sia tongeni akkufu ekke-we sossot me likiitu ngeniir ren chek anJiowa alillis.

OTEK F´

AN´

ASENGESIN

EKKEWE EKK´

OCH

15 Jesus a iotek fan asengesin Petrus pweesap apwangapwangolo an luku. (Luk. 22:

15. Ikkefa ekkewe kapas eis sipwe pwisin eisini-kich usun ach ikkiotek fan iten ekkewe ekkoch?

Ach ‘mamasa pwe epwe tongeni fis ach iotek’ a alisikich le pworacho ngeni sokkopaten weires(Ppii parakraf 13, 14)

10 � EWE LEENIEN MAS

Page 11: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

32) Emen Chon Kraist mi tuppwel itan Epa-fras a appiru Jesus ren an achocho le iotekfan asengesin pwiin kewe chon luku lonKolose. Iei met Paulus a makkeei ngeniir:“A fokun achocho le iotek fan itemi o tu-ngor ngeni Kot an epwe anukucharakemi,pwe oupwe mirit lon ami soulang, nge ou-sap tipemwaramwar, oupwe pwal fokunaleasochisi letipen Kot.” (Kol. 4:12) A lamotsipwe pwisin eisinikich: ‘Ngang mi acho-cho le iotek fan iten pwii kewe woon unu-sen fenufan? Ua kan apachaalong lon ai io-tek chienei kewe chon luku, chokkewe mikuna weires seni ekkewe feiengaw watte?Ineet ewe saingoon atun ua achocho le io-tek fan iten chokkewe mi watte wiser lonan Jiowa we mwicheich? Ngang mi iotekfan iten chon ewe mwichefel mi nom fanweires iei? Ineet ewe atun ua fen feri ena?’

16 Ach iotek ngeni Jiowa fan asengesinekkewe ekkoch a wesewesen tongeni ali-siir. (

´Alleani 2 Korint 1:11.) Jiowa ese chek

mwekut me peluweni an neun kewe ara-mas tingor pokiten chek chommong-un chon ikkiotek usun. Iwe nge a afannime pwapwaiti ar chungufengenniir lupwena peluweni ar iotek. Ina popun sipwe fo-kkun alamota wisach we le iotek fan ase-ngesin ekkewe ekkoch. Usun chek Epafras,sipwe pwaraata ach tong enlet me ekiekipwiich kewe Chon Kraist ren ach akkacho-cho le iotek fan iter. Ach feri ena epwe ato-to ngenikich pwapwa, pun “sia feioch renach fang lap seni ach angei mettoch.”—Fof.20:35.

“R¨

ANIN¨

AN KOT

AMANAUAKICH A KANETO”

17 Me mwen an Paulus apasa pwe ewe“pwin a arap ngeni chok epwe le la, nge

16. Mi wor lamoten ach iotek fan asengesin pwiichkewe Chon Kraist?

´Aweweei.

17, 18. Ifa usun ach ‘mamasa pwe epwe tongenifis ach iotek’ epwe alisikich?

ran epwe le war,” a makkeei: “Oua silei pweewe fansoun a arapoto, pwe ami oupwepwata seni mour. Pun ewe ranin an Kotamanauakich a kaneto iei lap seni ewefansoun sia popueta le luku Jesus Kraist.”(Rom 13:11, 12) Ekiselo chek, an Kot wepwon usun ewe fenufan sefe epwele pwe-nuta, me ach kuna manaw a arapakkan lapseni met eli sia ekieki. A lamot sisap an-nutolo lon pekin luku me sisap mut ngeniei fenufan an epwe erikikichelo pwe esapchuen wor atun sipwe alaemenulo le io-tek ngeni Jiowa. Nge sipwe fen ‘mamasapwe epwe tongeni fis ach iotek.’ Ach feriena epwe alisikich ach sipwe “manauenieu manau mi pin mi nonom fan nemeni-en Kot” atun sia witiwiti ranin we. (2 Pet.3:11, 12) Napanapen ach manaweni mana-wach a pwaraata ika sia nennelo lon pekinluku, are ika sia wesewesen luku pwe a ara-pakkan kataloon ei otot mi ngaw. Ina min-ne, a lamot sipwe “iotek fansoun meinisin.”(1 Tes. 5:17) Sipwe pwal achocho le appiruJesus ren ach sipwe alaemenulo pwe sipweiotek. Atun sia iotek ngeni Jiowa nge siseatapwalapwal lon ach fos, epwe pechekku-lelo ach ririech ngeni i. (Jas. 4:7, 8) A ifa mefeiechuch ika sia ina usun!

18 Ewe Paipel a apasa: “Lon fansoun anJesus manau won fanufan, a iotek o tungorfan mwelian mi leuomong, a pwal kechungeni Kot, ewe mi tongeni amanaua i senimala. Iwe, Kot a auselinga i, pun a meni-niti i.” (Ipru 5:7) Jesus a apasaata an iotekme tingormau, me a pwal akkamwechu antuppwel ngeni Kot tori muchuloon mana-wan woon ei fenufan. Iwe, Jiowa a amana-wasefali Neun na achengicheng ngeni ma-naw lon lang me esap tongeni malo sefal.Sia pwal tongeni tuppwel ngeni Semach welon lang ese lifilifil ika met sokkun sossotepwe torikich lon mwach. Enlet, sia tonge-ni angei ewe liffang manaw esemuch ikasia ‘mamasa’ me achocho le ikkiotek.

NOVEMBER 1, 2013 � 11

Page 12: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

LUPWEN Jesus a wiliti King lon lang lon ewe 1914, iwe,sia tolong lon ranin lesopwoloon an Satan ei otot. Mwi-rin ewe maun lon lang, Jesus a oturatiw Satan me neunkewe chonlang mi ngaw woon fenufan. (

´Alleani Pwara-

ta 12:7-9.) Satan a silei pwe “a mochomoch chok an fan-soun.” (Pwar. 12:12) Iwe nge, ena “fansoun” a fen orun100 ier iei, me eli ekkoch ra meefi pwe ena ranin leso-pwoloon a fen langatattam. Sia chuen mosonottam le wi-tiwiti an Jiowa epwe amoelo an Satan ei otot?

2 Sia tongeni feiengaw ika sise chuen mosonottampun sia tongeni feri ekkoch mettoch nge sise akkomwekieki. Ifa usun sia tongeni wikkitiwit fan mosonottam?Ei lesen epwe alisikich le feri ei mettoch ren ach pwisinetittina peluwen ekkeei kapas eis. (1) Met sia tongeni kaeseni an ewe soufos Mika leenien appiru ren an mosono-ttam? (2) Ikkefa ekkewe mettoch repwe fis epwe esissil-lata muchuloon ach fansoun witiwit? (3) Ifa usun sipwepwaraata ach kilisou ren an Jiowa mosonottam?

MET SIA TONGENI K´

E SENI´

AN MIKA LEENIEN´

APPIR´

U?

Alleani Mika 7:2-6. Neun Jiowa we soufos itan Mikaa kuna apwangapwangoloon ewe mwuun Israel lon arriri ngeni Jiowa, tori ar ra unusen tokolo seni lupwenra nom fan nemenien King Ahas, ewe mi kirikiringaw.Mika a era pwe ekkewe chon Israel rese tuppwel, ra usunchek “potowolingau” me “eu tit seni irafolufol.” Ika emenepwe pwerelong lein petewelingaw are lon eu ttit miffer seni ira felufel a tongeni kinas. Pwal ina chek usunekkewe chon Israel mi pworoingaw, ra efeiengaw renar fefferingaw ngeni ekkewe ekkoch. A fokkun cheulo

1. Pwata sia tongeni meefi pwe a weires ach sipwe chuen moso-nottam?2. Met sipwe kae lon ei lesen?3. Ifa usun napanapen chon Israel lon fansoun Mika we?

IFA USUN SIA TONGENI‘MOSONOTTAM LEWIKKITIWIT’?

“Upwe mosonottam lewitiwit.”—MIK. 7:7, NW.

IFA USUN KOPWE P´

EL´

UWENI?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Met sia tongeni kae seni anMika leenien appiru?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Ikkefa ekkewe mettoch sia wik-kitiwiti ar repwe fis?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Ifa usun sipwe pwaraata ach ki-lisou ngeni Jiowa ren anmosonottam?

12

Page 13: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

ar fefferingaw pwe pwal mwo nge ekkeweriri lon famili ra tatakkisilo. Mika a silei pweese tongeni feri och mettoch an epwe pwaki-ni ekkena osukosuk, ina popun a iotek ngeniJiowa seni unusen letipan. Mwirin, a mo-sonottam le witiwiti Kot. A lukuluk woonJiowa pwe epwe wisen pwakini ewe osuko-suk lon ewe fansoun mi fich me ren.

4 Usun chek Mika, sia nonnom woon eifenufan lein aramas mi ekieki chek pwisiniir. Chommong “resap sile kilisou, . . . re-sap eani tong, . . . ra rawangauei aramas.”(2 Tim. 3:2-4) Sia fokkun meefi weires lu-pwen chienach chon angang, chienach chonsukul me chon oruch kewe ra pwaraata pwera ekieki chek pwisin iir. Iwe nge, a fen wa-tte weiresin ekkoch neun Kot kewe chonangang pun Jesus a era pwe neun kewe chonkae repwe kuna koput seni ar famili, me aneuneu ekkewe itiitin kapas sia alleani lonMika 7:6. Jesus a era: “Pun ngang ua feitoai upwe atipefeseni aramas: Ekewe alual re-pwe u ngeni semer kewe, ekewe fopwul re-pwe u ngeni iner kewe, pwuluen nour alu-al repwe u ngeni inen pwuluer kewe, ngeekewe chon oputok repwe seni pusin chonom famili.” (Mat. 10:35, 36) A ifa me weire-sin ach sipwe likiitu fan esiitach me kopu-tach seni pwisin chon ach famili! Ika a tori-kich ena esin sossot, sisap achanu nge sipwefen akkamwechu ach tuppwel me witiwitfan mosonottam ren an Jiowa epwe pwisinataweei mettoch. Ika sia tittingor an alillis, iepwe apechekkulakich me etipachemakichpwe sipwe tongeni likiitu.

5 Jiowa a efeiechu Mika ren an mosono-ttam. Mika a kuna wesiloon an King Ahasnemenem mi ngaw. A kuna neun Ahas we,King Hiskia, an a nemenem me poputasefaliewe fel mi enlet. Me a pwenuta minne Mikaa oesini usun an Jiowa kapwung ngeni Sa-maria lupwen ekkewe chon Asiria ra teeki

4. Met sokkun weires sia kuna?5, 6. Ifa usun Jiowa a efeiechu Mika, iwe nge metMika ese kuna pwenutaan?

ewe mwuun Israel mi nom ennefen.—Mik.1:6.

6 Iwe nge, Mika ese kuna pwenutaan mei-nisin ekkewe oesini a makkeei fan an Jiowaemmwen.

´Awewe chek, Mika a makkeei:

“Lon ewe fansoun epwe feito, ewe chuk ia anom ie imwen ewe Samol mi Lapalap epwefefeita o nukunuk, epwe pwal tekia senichuk meinisin, nge chon ekewe mwu wonfanufan repwe mwicheto ren. Iwe, chomongaramas seni ekewe mwu repwe feito o apasa,‘Ousipwe feita won chukun ewe Samol miLapalap.’ ” (Mik. 4:1, 2) Mika a fen malo fitefite ier me mwen an a pwenueta ena oesini.Iwe nge a uppos le akkamwechu an tuppwelngeni Jiowa tori malo ese lifilifil ika metekkewe aramas ra fefferi. Iei met a makkeei:“Chon ekewe mwu meinisin ra fel o aleaso-chis ngeni ar kewe kot, nge kich sipwe fel oaleasochis ngeni ewe Samol mi Lapalap achwe Kot tori feilfeilachok.” (Mik. 4:5) Mika atongeni witiwit fan mosonottam lon ekkenafansoun mi aweires pokiten a unusen luku-luk pwe Jiowa epwe apwenueta meinisin ankewe pwon. Ena soufos mi tuppwel a luku-luk woon Jiowa.

7 Kich mi pwal unusen lukuluk woonJiowa, usun chek Mika? Mei wor popun achsipwe lukuluk. Sia fen pwisin kuna pwenue-taan met Mika a oesini. Lon ekkeei ranin le-sopwoloon, fite fite million aramas seni so-kkopaten mwu, einang me fos ra feita woon“ewe chuk ia a nom ie imwen ewe Samol miLapalap.” Inaamwo ika ekkoch leir ra feitoseni ekkewe fenu ra kan maunfengen, ngeekkewe chon fel ngeni Kot ra fen “amaninour ketilas o awiliir ngeni pisekin tu pwul,”me iir “resap pwal chuen kaio maun.” (Mik.4:3) A ifa me feiechuch ach kapachelong leinneun Jiowa kewe aramas mi kinamwe!

8 Pwungun, kich meinisin sia mochenpwe Jiowa epwe mwittir ataielo ei otot mi

7, 8. (a) Pwata a wor popun ach sipwe lukulukwoon Jiowa? (b) Met epwe efisi ach sipwe meefipwe usun ita a mwittirilo ei fansoun?

NOVEMBER 1, 2013 � 13

Page 14: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

ngaw. Nge, ren ach sipwe mosonottam le wi-tiwit, mi lamot sipwe eani an Jiowa ekiek. Afen filata eu ran an epwe apwungu ei fenu-fan ren “eman mwan i a awisa ngeni,” ina iJesus Kraist. (Fof. 17:31) Nge me mwen ena,Kot a suuk ngeni aramas meinisin ar “repwepwal silei ewe let,” apwenueta met ra fenkae, me kuna manaw. Sipwe chechcheme-ni pwe manawen aramas a longolong woonena. (

´Alleani 1 Timoty 2:3, 4.) Ika sia akka-

chocho le alisi aramas le angei ewe sile mienlet usun Kot, sipwe meefi pwe usun ita achek mwittirilo fansoun me mwen warotoonan Jiowa we kapwung. Ekiselo chek a muchei fansoun. Iwe, sipwe fen pwapwa lon enaatun pun sia fen aeaechu ach fansoun le afa-lafala usun ewe Mwuun Kot!

MET REPWE ESISSILLAT´

A MUCH´

UL´

ON

ACH FANSOUN WITIWIT?

Alleani 1 Tesalonika 5:1-3. Ekiselochek, epwe katowu ewe esilesil, “Mettochmeinisin a kinamwe o nukunukoch.” Ikasise mochen tupulo ren ei esilesil, mi la-

9-11. A fen pwenueta 1 Tesalonika 5:3?´

Aweweei.

mot “sipwe nenela o mamasafichi.” (1 Tes.5:6) Ren ach sipwe nennelo lon pekin luku,sipwe enniwili ekkewe mettoch ra fis memwen an ekkewe mwu repwe eani ena esile-sil mi lamot.

10 Mwirin ekkewe ruu maunen fenufan,aramas ra fokkun kutta alen an epwe workinamwe. Mwirin ewe aeuin maunen fenu-fan, ra ferata ewe League of Nations me raeani apilukuluk woon an epwe atoto kina-mwe. Iwe, mwirin ewe oruuen maunen fe-nufan, chommong aramas ra lukuluk woonewe United Nations an epwe atoto kinamwewoon fenufan. Ekkewe mwu me neuwisinlamalam ra apilukuluku pwe ekkena mwi-cheich repwe efisi kinamwe.

´Awewe chek,

ewe United Nations a eani eu esilesil pweewe ier 1986 epwe Ierin Kinamwe WoonUnusen Fenufan. Lon ena ier, chommongneuwisin mwu me neuwis lon lamalam rafiti meilapen ewe lamalamen Katolik lonAssisi, Italy le iotek fan iten kinamwe.

11 Iwe nge, ena esilesil fan iten kinamweme ekkewe pwal ekkoch esilesil usun chekena, esap ikkena pwenutaan ewe oesini mi

Neun Jiowa kewe aramas ra achocho le alisi chokkewe rese chuen akkapwenuetawiser wisen Chon Kraist ar repwe liwiniti Jiowa

(Ppii parakraf 16,17)

14 � EWE LEENIEN MAS

Page 15: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

mak lon 1 Tesalonika 5:3. Pwata? Pokitenesaamwo fis ewe ‘feiengau epwe muttir tori’ei otot ena wokisin a kapas usun.

12 Ie epwe atowu ewe esilesil mi lamotusun “Mettoch meinisin a kinamwe o nuku-nukoch”? Lon ena atun, epwele met wisenneuwisin ekkewe tipitipin lamalamen ChonKraist me pwal ekkewe ekkoch lamalam? Ifausun neuwisin ekkewe sokkopaten mwu rapachelong lon? Ewe Paipel ese affata. Ngesia silei pwe ese lifilifil ika ifa usun epwe esi-lesil, are ika chommong aramas repwe wese-wesen luku, nge ena esilesil esap ina enletinkinamwe me nukunukech. Ei otot a chuennom fan an Satan nemenem. A fen unusenngawolo me esap tongeni echulo. A ifa meelichippungun ika sipwe luku an Satan weafalafal me penaata mwekutukutun fenufan!

13´

Alleani Pwarata 7:1-4. Atun sia witiwi-ti pwenutaan 1 Tesalonika 5:3, ekkewe chon-lang mi manaman ra amwechu ekkewe ase-pwalin kata repwe atai an Satan ei otot. Metra witiwiti? Ewe aposel Johannes a era pwea lamot ekkewe mi kepit mi “angang ngeniach we Kot” repwe angei ar we saingoloonpwaau.� Iwe lupwen a wesilo ena angangenpwaau, ekkewe chonlang repwele epichaaloekkewe asepwalin kata. Met epwe fis mwi-rin ena?

14 Papilon mi Lapalap, ewe mwichei-chen lamalam chofona woon unusen fe-nufan epwele tori met mi fich ngeni, we-ween epwele katalo. Lon ena atun, esapwor emen epwe tongeni alisi. Sia fen kunaiei pwe arapakkan chek epwele talo. (Pwar.16:12; 17:15-18; 18:7, 8, 21) Lon mwo ei fan-

� Ren pwal ekkoch pworous usun sokkofesenin anekkewe mi kepit aeuin pwaau me ar we saingoloonpwaau, ppii The Watchtower, minen January 1, 2007, p.30-31.

12. Met sia silei usun ewe esilesil “Mettoch meini-sin a kinamwe o nukunukoch”?13. Pwata ekkewe chonlang ra amwechu ekkeweasepwalin kata?14. Met a pwaraata pwe kataloon Papilon mi Lapa-lap a arapoto?

soun sia kuna seni ekkewe pworousen fe-nufan an aramas ekkesiita ekkewe lamalamme neuwisin lon. Inaamwo ika a ina usun,nge ekkewe neuwisin Papilon mi Lapalapresap meefi pwe repwele feiengaw. A ifame mwaallin ar ekiek! Mwirin ewe esilesilusun “Mettoch meinisin a kinamwe o nuku-nukoch,” ekkewe mwu lon an Satan ei ototrepwe mwittir kuliiti lamalam chofona meataielo. Papilon mi Lapalap epwe unusenmolo fochofoch! Enlet a fokkun lamot achsipwe mosonottam le witiwit ngeni fisitaanekkena mettoch.—Pwar. 18:8, 10.

IFA USUN SIPWE PW´

ARAAT´

A ACH KILISOU

REN´

AN JIOWA MOSONOTTAM?

15 Inaamwo ika aramas ra fen eitengawaJiowa, nge a mosonottam le witiwiti ewe fan-soun mi fich an epwe mwekut. Jiowa ese mo-chen emen mi letip wenechar epwe ninniilo.(2 Pet. 3:9, 10) A pwal ina usun meefiach?Me mwen an epwe war ranin Jiowa we, siatongeni pwar ngeni ach kilisou lon sokkopa-ten napanap ren an mosonottam.

16´

Alisi chokkewe rese chuen akkapwe-nueta wiser wisen emen Chon Kraist. Je-sus a era pwe a watte pwapwa lon lang lu-pwen pwal mwo emen siip mi mwalecheloa liwinsefal. (Mat. 18:14; Luk. 15:3-7) A ffatpwe Jiowa a fokkun tongei meinisin chokke-we mi pwaraata ar tong ngeni, inaamwo ikaren mwo iei rese akkangang ngeni i. Lupwensia alisi chokkana ar repwe liwiniti ewemwichefel, sia apwapwaai Jiowa me ekkewechonlang.

17 En emen me lein chokkewe ra mwoukutiw seni ar angang ngeni Kot? Nemanka mwo ukutiw le fiffiti an Jiowa mwicheichpokiten emen lon ewe mwichefel a eletipe-ngawok. Iwe, ika pwe a fen ineeta a fis ena,

15. Pwata Jiowa a mosonottam le witiwit?16, 17. (a) Pwata sipwe alisi chokkewe rese chuenakkapwenueta wiser wisen Chon Kraist? (b) Pwataa lamot chokkewe mi ukutiw lon ar angang ngeniJiowa repwe mwittir liwiniti i?

NOVEMBER 1, 2013 � 15

Page 16: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

pwisin eisinuk: ‘Ngang mi pwapwa me mee-fi auchean manawei iei lap seni ewe atunua angang ngeni Kot? Jiowa, i ewe a elichip-punguei are fen emen aramas ese unusech?Mi wor eu atun Jiowa Kot a feri och mettochan epwe efeiengawaei?’ Ren enletin, i a fenferi mettoch mi murinne ngenikich fansounmeinisin. Ikaamwo sise akkapwenueta wi-sach wisen emen Chon Kraist, nge i a mutngenikich ach sipwe pwapwaiti ekkewe me-ttoch mi murinne a awora. (Jas. 1:16, 17) Ara-pakkan chek, epwe war ranin Jiowa we. Ieiewe atun sipwe liwiniti Jiowa, Semach wemi tongekich me ewe mwichefel pwe sipwetongeni kuna tumun lon ei fansoun sopwo-loon.—Tut. 33:27; Ipru 10:24, 25.

18´

Alleasochis me tuppwel ngeni chokke-we mi emmwenikich. Jiowa, i emen ChonMas mi tongekich, a emmwenikich me tu-munukich. A fen ewisa ngeni Neun we anepwe Meilapen Chon masen ekkewe siip. (1Pet. 5:4) Ekkewe mwan mi asimaw lon lapseni 100,000 mwichefel ra tumunu emen meemen neun Kot kewe siip. (Fof. 20:28) Lu-pwen sia alleasochis me tuppwel ngeni cho-kkewe mi wisen emmwenikich, sia pwaraa-ta ach aucheani mettoch meinisin Jiowa meJesus ra feri fan itach.

19 Papacheech ngeni pwiich kewe lon ewe

18. Met popun sipwe alleasochisi chokkewe mi wi-sen emmwenikich?19. Ifa usun sipwe pacheechfengen?

mwichefel. Met weween ena? Lupwen chonkoputen eu mwichen soufiu a maun nge-niir, meinisin chon ena mwich ra etieppach-fengen pwe repwe usun eu ttit mi peche-kkul mi weires an chon koputer repwe atai.A pwal lallapolo an Satan maun ngeni neunKot kewe aramas. Lon ei atun sisap fen fiungeni pwiich kewe chon luku, nge sipwe fenpacheechfengen, tipemecheres le tunalo arkewe apwangapwang me pwaraata ach lu-kuluk woon an Jiowa emmwen.

20 Amwo kich meinisin sipwe achocho lenennelo me mosonottam le witiwit. Sipwemosonottam le witiwiti ewe esilesil usun“Mettoch meinisin a kinamwe o nukunu-koch,” me ewe saingoloon angangen pwaaufan iten ekkewe mi kepit. Mwirin ena, ekke-we femen chonlang repwe epichaalo ekke-we asepwalin kata, me ewe Papilon mi La-palap epwe katalo. Atun sia witiwiti ekkeeimettoch ar repwe fis, sipwe alleasochisi cho-kkewe mi wisen emmweni an Jiowa we mwi-cheich. Sipwe etieppachfengen me pwiichkewe Chon Kraist pwe sipwe maun ngeniSatan me neun kewe chonlang mi ngaw! Ieiewe fansoun sipwe apwenueta an ei sou-makken Kolfel pesepes: “Oupwe pochokulo tipepwora, ami meinisin mi apilukulukuewe Samol mi Lapalap.”—Kolf. 31:24.

20. Met mi lamot sipwe feri iei?

Iei ewe fansoun sipweetieppachfengen usun eumwichen soufiu pwe sipwemaun ngeni Satan me neunkewe chonlang mi ngaw(Ppii parakraf 19)

Page 17: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

´ORUN 750 ier mwen uputiwen Kraist, ekkewe kingenIsrael me Siria ra poputa maun ngeni ewe mwuun Juta.Met ra ekiekin feri? Ra mochen teeki Jerusalem, me ato-wu King Ahas seni wisan we me siwili ngeni emen, esemwaal esap seni an King Tafit we famili. (Ais. 7:5, 6) Iwenge ar na ekiek esap tongeni pwenuta. Jiowa a fen apa-sa pwe emen me lein mwirimwirin King Tafit epwe ne-menem me wisen King tori feilfeilo, me meinisin minneJiowa a apasa a chek pwenueta.—Jos. 23:14; 2 Sam. 7:16.

2 Lepoputaan, usun ita mwuun Siria me mwuunIsrael repwele win. Lon chek eu me lein ekkewe maun,120,000 neun King Ahas kewe soufiu mi pechekkul raninniilo! Maseia, “noun ewe king mwan” a pwal ninnii-lo. (2 Kron. 28:6, 7) Nge Jiowa a kakkatol met a fiffis. Achechchemeni an we pwon ngeni Tafit, ina minne a tii-naalo ewe soufos Aisea me a uwei ngeniir och pworousmi apechekkul.

3 Iei alon Aisea: “Nengeni, eman fopwul epwe pwo-pwo o nouni eman at, nge epwe aita ngeni Emanuel.. . . Mwen ewe at epwe sile palueni mine a ngau o filatamine a och, fanuen ekewe ruoman king en ka niueitiir[Siria me Israel] epwe tala.” (Ais. 7:14, 16) Pwungun pweewe aeuin kinikinin ena oesini a weneiti uputiwen eweMessaia. (Mat. 1:23) Iwe nge, pokiten ekkewe “ruomanking,” ewe kingen Siria me ewe kingen Israel, rese mau-nei Juta lon ewe fansoun Jesus a uputiw, iwe, a ffat pweena oesini usun Emanuel a pwal wor pwenutaan lon fan-soun Aisea we.

4 Ekiselo mwirin an Aisea na esilesil mi amwarar,

1. Pwata esap fokkun tongeni pwenueta met ewe kingen Israelme ewe kingen Siria ra ekiekin feri?2-4.

´Aweweei ifa usun Aisea 7:14, 16 a pwenuta (a) orun 750 ier

mwen Kraist (b) lon fansoun Jesus we.

I ´E EKKEWE

“SOUEMWEN MIFOKUN P ¨

OCH¨

OK¨

UL”L

´ON EI FANSOUN?

Ҭ

Am aipwe tinala noumkewe souemwen mifokun pochokul.”—MIK. 5:5.

KA TONGENI P´

EL´

UWENI?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Ifa usun Hiskia, Aisea, Mika meekkewe meilapen Jerusalem rapwaraata pwe iir sou emmwenmi murinne?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Lon ach ei fansoun ekkewe“souemwen mi fokun pochokul”mi mak lon Mika 5:5 ra wewengeni ie? Ifa usun?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Ifa ewe mettoch mi kon lamotkopwe feri iei pwe kopwe mmol-neta ngeni an ekkewe chonoputa neun Kot kewe aramasmauner lon mwachkkan?

NOVEMBER 1, 2013 � 17

Page 18: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

pwuluwan we a pwopwo me a neunatiwemen at itan Maher-salal-haspas. Ese mwaalei menukol, ina i “Emanuel” ewe Aisea afos usun.� Lon fansoun loom, lupwen emenmenukol a uputiw ra tongeni eita ngenieu it epwe achema ngeniir och mettocha fis mi kkolo auchean. Nge seman, inanme aramasan repwe kekker ngeni pwal euit. (2 Sam. 12:24, 25) Ese wor pisekin annetpwe aramas ra fen ker ngeni Jesus ewe itEmanuel.—

´Alleani Aisea 7:14; 8:3, 4.

5 Atun Israel me Siria ra akkota ar repwemaun ngeni Juta, ewe mwuun Asiria a pwalekiekin akkufu meinisin ekkewe fenu minom unukkun. Ena mwuun Asiria a peppe-chekulelo an nemenem woon fenufan. Meren Aisea 8:3, 4, Asiria epwe uwealo “wounTamaskus” me “pisekin Samaria” me mwenepwe maunei ewe mwuun Juta mi nom eer.Ita Ahas epwe lukuluk woon an Kot we ka-pas Aisea a uweato ren, iwe nge a fen feri eupwonen etipeeu ngeni ekkewe chon Asiria.Pokiten ena, lo, lo, lo, chon Asiria ra neme-nemengaw ngeni chon Juta. (2 King 16:7-10)A ifa me elichippungun pwe Ahas a lipwaki-ngaw le tumunu Juta! Sia tongeni pwisin ei-sinikich, ‘Ika a nom mwei eu kefil mi lamot,ua lukuluk woon Kot are aramas?’—SalF. 3:5, 6.

EM´

EN MINEF´

EN CH´

ON T´

UM´

UN MI

OKK´

OL´

O F´

EFF´

ER´

UN

6 King Ahas a malo lon ewe ier 746 mwenKraist me neun we Hiskia a wii lon wisanwe. Iwe lon ena atun, ekkewe chon Juta raosupwang me rese chuen fel ngeni Jiowa.Hiskia i emen chek aluwen atun a neme-

� Ewe kapasen Ipru mi affeu ngeni “fopwul” mi maklon Aisea 7:14, a pwal tongeni wewe ngeni emen fefin mifen pwupwulu are emen fepwul esaamwo tori mwan. Inaminne ena kapas a tongeni weneiti pwuluwen Aisea weme ewe fepwulun Jus itan Maria.

5. Met King Ahas a feri mi pwaraata an miriti-ngaw?6. Ifa sokkofesenin an King Ahas nemenem me anKing Hiskia nemenem?

nem, nge met epwe akkomw feri? Epwe so-tun pwakini osupwangen ekkewe chon Jutame achocho ngeni ar repwe weuech sefal?Aapw. Hiskia a ririech ngeni Kot, me i emenchon mas mi murinne fan iten ewe mwu.A akkomw popusefalieta angangen ewe felmi enlet me alisi aramas ar repwe pwal felngeni Kot. Lupwen Hiskia a weweiti metKot a tipeni fan itan, iwe a mwittir alleaso-chisi. A ifa me murinneen an leenien appirufan itach!—2 Kron. 29:1-19.

7 Epwe watte wisen ekkewe chon Lefilon ei angang mi lamot, angangen popu-sefalieta ewe fel mi enlet. Ina minne, His-kia a emwicher me anukunuku ngeniir pwei epwe alisiir. Anchangei meefien ekkewechon Lefi mi fiti ena mwich, a ssur meserlupwen ra rongorong an neur we king apa-sa: “Ewe Samol mi Lapalap a filikemiita pweoupwe noun chon angang, oupwe u fan me-san o angang ngeni.” (2 Kron. 29:11) Ewer,a fen ewisa ngeni chon Lefi ar repwe alisiekkewe aramas le fel ngeni ewe Kot mi en-let!

8 Hiskia a etiwa meinisin chon Juta meIsrael ar repwe feri ewe Pasofer mi lap, mwi-rin ra pwal feri ewe Fetellapen Pilawa eseLefen ukukun fisu ran. Ekkewe aramas rakon pwapwaiti ena fetellap, ina minne ra at-tamaalo ren pwal fisu ran. Ewe Paipel a apa-sa: “A wor pwapwa watte lon Jerusalem, punseni ewe fansoun mwun Salomon noun Tafitewe kingen Israel we mwan esamwo fis ochusun ei lon Jerusalem.” (2 Kron. 30:25, 26) Aifa me pechekkuletaan ekkewe aramas renar feri ena fetellap! Sia kuna lon 2 Kronika31:1 pwe “wesin ar we chulap . . . ra atata-kisi ekewe ur o pokuetiu ekewe uluulun eweanufefin Asera. Ra pwal ataetiu ekewe ro-ngen asor me ekewe lenien fel won ekewe

7. Pwata a lamot an ewe minefeen king anukunu-ku ngeni chon Lefi pwe epwe alisiir?8. Met King Hiskia a pwal feri pwe epwe apeche-kkula aramasen Juta lon ar fel ngeni Kot, iwe metmwiriloon?

18 � EWE LEENIEN MAS

Page 19: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

leni tekia.” Iwe ekkewe chon Juta ra kul se-fal ngeni Jiowa. Ar limelimechulo lon ar felngeni Kot a fokkun lamot pwe repwe mmol-neta ngeni minne epwe fis mwirin.

EWE KING A L´

UK´

UL´

UK W´

ON JIOWA

9 A pwenuta alon Aisea we, ekkewe chonAsiria ra teeki ewe mwuun Israel mi nomennefen me iir ra eolo, ina minne ese pwe-nueta ar we ekiekin atowu ewe kingen Jutame atolonga emen esap seni an Tafit famili.Nge ifa usun an ekkewe chon Asiria we ko-kkot? Iei ekkewe chon Asiria repwele mau-nei Juta. Ewe Paipel a apasa: “Lon engol meruanun ierin mwun ewe king Hiskia, Sanhe-rip ewe kingen Asiria a feito, a maun ngeniekewe telinimwen Juta mi pochokul tittir oliapeniir.” Sanherip a fen teeki 46 ekkewetelinimw lon Juta. Anchangei ika epwele ifameefiom ika ka manaw lon Jerusalem lonena atun. Ekkewe soufiun Asiria ra okku-fatiw eu me eu ekkewe telinimwen Juta meiei ra feffetal ngeni ewe telinimw Jerusalem!—2 King 18:13.

10 King Hiskia a silei ewe watteen osu-

9. (a) Pwata ese pwenuta met ewe mwuun Israel aekiekin feri? (b) Met a fis lepoputaan an Sanheripwe maun ngeni Juta?10. Pwata alon Mika lon Mika 5:5, 6 a tongeni ape-chekkula Hiskia?

kosuk a kakaneto rer, nge ese appiru KingAhas, seman we mi rikilo, le mwittir kut-ta alillis seni ekkewe mwu mi fel ngeni kotchofona. Nge Hiskia a lukuluk woon Jiowa.(2 Kron. 28:20, 21) Eli a silei ewe oesiniusun Asiria piloon we soufos Mika a eani.Iei met a era: “

¨Am aipwe tinala noum

kewe souemwen mi fokun pochokul pwe re-pwe maun ngeniir. Repwe liapeni ewe fanuAsiria, . . . fan kenin ketilas.” (Mik. 5:5, 6)Ekkeei kapas mi mak fan emmwenien Kot atongeni apechekkula Hiskia pwe a pwaraatapwe mei wor eu mwichen soufiu mi sokkoloepwe uta me fiu ngeni chon Asiria me epweakkufuur.

11 Pwenuetaan ewe oesini usun ekkewe“souemwen mi fokun pochokul,” epwe fisfitepuku ier mwirin an Jesus uputiw, ewe“samolun Israel, a nonom seni lomlom.” Ieipwenutaan we mi fokkun lamot. (

´Alleani

Mika 5:1, 2.) Lon ena atun usun ita neunJiowa kewe chon angang repwele ninniilomeinisin pokiten an “ekewe chon Asiria”lon kapas awewe repwe mauner. Menni

11. Ineet epwe fis pwenuetaan ewe oesini usunekkewe “souemwen mi fokun pochokul,” pwenu-taan we mi fokkun lamot?

´An Hiskia kewe kapas a apechekkulaletipen ekkewe aramas(Ppii parakraf 12, 13)

NOVEMBER 1, 2013 � 19

Page 20: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

mwichen soufiu Jiowa epwe neuneu fan em-mwenien Neun we, pwe epwe fiu ngenichon koputan kewe mi pechekkul? Sipweppii. Nge akkomw, sipwe nengeni met siatongeni kae seni met King Hiskia a feri lu-pwen chon Asiria ra maun ngeniir.

HISKIA A E´

ANI F´

EFF´

ER MI MIRIT

12 Fansoun meinisin Jiowa a mochen alisi-kich lon ach osukosuk ika ese ki rech. Ngea pwal mochen sipwe achocho ukukun achtufich le angang woon. Hiskia a kutta alillisseni “noun kewe meilap, pwal noun kewemwan mi pwora,” iwe ra apwungalo ar re-pwe “pineela ekewe puachen koluk mi nomunukun ewe telinimw. . . . Murin, Hiskia atiliken lon an angang o senata ekewe tit mei-nisin mi tala, a pwal aueta imw tekia wor.Nge lukun ei tit a senata pwal eu. . . . A pwalfori pisekin maun me tittin maun mi fokunchomong.” (2 Kron. 32:3-5) Ren an Jiowaepwe tumunu me emmweni Neun kewe ara-mas lon ena atun, a neuneu ekkewe mwanmi pwora me pechekkul, weween King His-kia, ekkewe meilap me ekkewe soufos mipechekkul ar luku Kot.

13 Minne Hiskia a feri mwirin, a kon la-mot seni an pineaalo ewe konik me ape-chekkula tittin ewe telinimw. Pokiten His-kia emen chon tumun mi murinne, iwe aemwichafengeni ekkewe aramas me ape-chekkuler ren ekkeei kapas: “Ousap niuo-kus ika apilukingau me mwen ewe kingenAsiria . . . Pun mi wor eman mi manaman anom rech, lap seni ewe mi eti atenan. Po-chokulen aramas echok a nom ren, nge ewemi nom rech ewe Samol mi Lapalap ach weKot, i epwe alisikich o eani ach ei maun.”A ifa me apechekkulen ekkena kapas pweJiowa epwe fiu fan iten neun kewe aramas!

12. Met Hiskia me chienan kewe ra feri pwe repwetumunu neun Kot kewe aramas?13. Ifa ewe mettoch mi lamot seni meinisin Hiskiaa feri pwe epwe ammolnata ekkewe aramas ngenian Asiria epwe mauner?

´Aweweei.

Iwe ekkewe chon Jus ra “apilukoch ren anHiskia ewe kingen Juta kewe kapas.” Ne-ngeni pwe “an Hiskia . . . kewe kapas” inamet a apechekkula letipen ekkewe aramas.I me neun kewe meilap me mwan mi pwo-ra, kapachelong soufos Mika me Aisea, iirekkewe sou emmwen ra fokkun alisi ekke-we aramas, usun met Jiowa a fen oesinime ren neun kewe soufos.—2 Kron. 32:7, 8;alleani Mika 5:5, 6.

14 Ewe kingen Asiria me neun kewe sou-fiu ra nom Lakis, eerun notoun Jerusalem.Me ikena ie, a tiinaalo ulumen chon kunepwe repwe ereni chon ewe telinimw Jerusa-lem ar repwele chek fangeta. Neun we sou-fos, emen meilapen soufiu, a feri sokkopa-ten mettoch pwe repwe fangeta. A fos lonfosun Ipru me pesei aramasen Jerusalem arrepwe u ngeni neur we king me onomuurfan nemenien Asiria, me anukunuku nge-niir pwe repwe mwekut ngeni eu leeni ike-we ie ra tongeni pwapwaiti ewe sokkun ma-naw mi kinamwe. (

´Alleani 2 King 18:

31, 32.) Mwirin, ena meilapen soufiu a apa-sa pwe koten ekkewe pwal ekkoch mwurese tumunu chon fel ngeniir, iwe, pwal inausun Jiowa esap tongeni amanawa ekkewechon Jus seni Asiria. Ekkewe aramas ra ti-pachem pwe rese sotun peluweni an kapaschofona. Fan chommong pwal ina met neunJiowa kewe chon angang ra feri lon ei fan-soun.—

´Alleani 2 King 18:35, 36.

15 Hiskia a fokkun letipengaw fiti niwo-kkus nge ese kutta alillis seni ekkewe chonekis. A fen kutta alillis seni Jiowa me rensoufos Aisea. Ena soufos a ereni Hiskia:“[Sanherip] esap tolong lon ei telinimw ikalikapichielong efou foun esefich lon.”(2 King 19:32) A lamot ekkewe chon Jerusa-lem repwe chek u pechekkul. Jiowa epwewisen fiu fan iten Juta. Iwe, ina met Jiowa a

14. Met ewe meilapen soufiu a ereni ekkewe ara-masen Jerusalem, me met ekkena aramas ra feri?15. Met a lamot chon Jerusalem repwe feri, me ifausun Jiowa a amanawa chon ena telinimw?

20 � EWE LEENIEN MAS

Page 21: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

feri! “Lon ewe chok pwinin eman noun eweSamol mi Lapalap chon lang a feila o nielaipuku walik me limungerou mwan lon ewelenien sounfiun Asiria.” (2 King 19:35) ChonJuta ra kuna manaw pokiten Jiowa a alisiir,nge esap ren an Hiskia pineaalo ekkewe pu-wachen konikin ewe telinimw are apeche-kkula tittiir kewe.

EKKEWE LESEN F´

AN ITACH IKEN´

AI

16 Ewe oesini usun ekkewe “souemwenmi fokun pochokul” a wor watteen pwenue-taan lon ach ei fansoun. Lon fansoun loomekkewe chon Asiria ra maunei ekkewe chonJerusalem. Nge ekiselo chek, “ekewe chonAsiria” lon kapas awewe repwe pwal mau-nei neun Jiowa kewe aramas pwe usun itaese wor chon tumunuur. Ra ekieki ar re-pwe nirelo meinisin. Ewe Paipel a fos usunena maun me pwal ewe maun an Kok seniMakok, an “ewe king mi nom efeng,” mean “ekewe kingen fanufan.” (Tan. 11:40,44, 45, NW; Pwar. 17:14; 19:19; Is. 38:2, 10-13) Ekkeei maun repwe fis lon en me anfansoun? Sise silei. Pun eli ewe Paipel afos usun eu chek maun nge mi chek sok-kopat iter. Me ren an Mika we oesini, me-nni mwichen soufiu Jiowa epwe neuneu lemaunei “ekewe chon Asiria,” ekkewe chonkoput mi kirikiringaw? Epwe neuneu ekke-we “souemwen mi fokun pochokul”! (Mik.5:5) Ekkena sou emmwen mi pechekkullon ei mwichen soufiu mi sokkolo, iir ekke-we mwan mi asimaw lon ekkewe mwichefel.(1 Pet. 5:2) Ikenai, Jiowa a awora chommongchon masen neun kewe siip mi auchea pwerepwe apechekkuler fan iten met epwe fislon mwach, atun “ekewe chon Asiria” lonkapas awewe repwe mauner. Me ren anMika we oesini, iir “repwe liapeni ewe fanuAsiria, . . . fan kenin ketilas.” (Mik. 5:6)Ewer, eu me lein ar kewe “pisekin maun”

16. Ikenai ie kewe ra wewe ngeni (a) chon Jerusa-lem (b) “ekewe chon Asiria” (c) ekkewe “sou-emwen mi fokun pochokul”?

ina ewe “ketilas” me ren an Kot we mana-man mi fel, ewe Kapasen Kot.—2 Kor. 10:4;Ef. 6:17.

17 Ekkewe mwan mi asimaw mi alleani eilesen ra tongeni kae ekkeei mettoch seni eipworous sia keran kae: (1) Ren ach sipwemmolneta fan iten an “ekewe chon Asiria”repwe maunekich, mi fokkun lamot sipweakkapechekkula ach luku Kot me akkalisipwiich kewe ar repwe pwal ina usun. (2) Lu-pwen “ekewe chon Asiria” repwe maunngenikich, mi lamot ekkewe mwan mi asi-maw repwe unusen lukuluk pwe Jiowaepwe amanawakich. (3) Lon ena atun, si-pwe angei kapasen eureur seni an Jiowa wemwicheich fan iten amanawach. Nge nemanme ren ekiekin aramas ena kapasen eureurese alillisech. Meinisin kich sipwe tipeme-cheres le alleasochisi meinisin kapasen eu-reur seni ach we mwicheich, ese lifilifil ikame ren ekiekin aramas usun ita ese pwungare ese fen tongeni tumunukich. (4) Ika awor ekkewe mi lukuluk woon sukul tekia,pisek are mwicheichen aramas, iei ewe atunrepwe awena ar ekiek. Mi lamot ekkewemwan mi asimaw repwe mmolneta le ali-si chokkewe eli ra apwangapwangolo lon arluku iei.

18 Epwe wor ewe fansoun pwe neun Kotkewe aramas ikenai usun ita esap wor chontumunuur, usun chek ekkewe chon Jus mimwechulo lon ewe telinimwen Jerusa-lem lon fansoun Hiskia we. Lon ena atun,amwo an Hiskia keei kapas repwe apeche-kkulakich. Sipwe chechchemeni pwe ekke-we chon oput kich, a nom rer “pochoku-len aramas echok . . . , nge ewe mi nomrech ewe Samol mi Lapalap ach we Kot, iepwe alisikich o eani ach ei maun.”—2 Kron.32:8.

17. Ikkefa ekkewe ruaanu mettoch ekkewe mwanmi asimaw ra tongeni kae seni minne sia keranpworous woon?18. Ifa usun ach ekieki ei pworous epwe alisikichlon mwachkkan?

NOVEMBER 1, 2013 � 21

Page 22: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

JIOWA a era pwe i a usun emen chon masen siip. (Is. 34:11-14) A lamot ena pun a alisikich le weweiti napanapankewe. Emen chon masen siip mi tong a meefi pwe wisanan epwe fokkun tumunuechu neun kewe siip. A kan em-mweniir ngeni ekkewe masies me ekkewe konik, me a ekiiekkewe appanen siip. (Kolf. 23:1, 2; Ais. 40:11) A mam-maser leran me lepwin me tumunuur seni ekkewe man miefeiengaw. (1 Sam. 17:34, 35; Luk. 2:8) A kutta ekkewesiip mi mwalechelo me tumunuechu ekkewe mi kinas.—Is.34:16.

2 Pokiten lap ngeni neun Jiowa kewe aramas loom, iirchon fol man are chon atake, iwe, ra mwittir weweiti we-ween an Jiowa era pwe i a usun chek emen chon mas mitong. Ra silei lamoten an emen epwe foleni me tumunuekkewe siip pwe repwe pechekkul me manaw. A pwal inachek usun ren aramas, me ar riri ngeni Kot. (Mark. 6:34)Ika Jiowa ese emmweni me alisi aramas, iwe repwe chekkuna weires. Resap silei minne mi pwung me mwaal, meesap wor chon tumunuur, iwe repwe usun chek ekkewe“sip esap wor ar chon mas” ra chek toropasfeil. (1 King 22:17) Iwe nge, Jiowa a awora met mi lamot ngeni neun kewearamas.

An Jiowa aweweei pwe i a usun emen chon masen siip,a pwal lamot lon ach ei fansoun. Jiowa a chuen tumununeun kewe aramas mi usun chek siip. Sipwe ppii ifa usuna emmweni me awora minne a lamot ngeni neun kewe siipikenai. Sipwe pwal kae met ekkewe siip repwe ita feri pwerepwe kuna feiech seni an Jiowa tumunuur me alisiir.

EWE CH´

ON MAS MI M´

URINN´

E

A FILAT´

A EKK´

OCH REPWE´

ALISI

4 Jiowa a fen filata Jesus an epwe Mekuren an Chon

1, 2. Pwata Jiowa a era pwe i a usun chek emen chon masensiip?3. Met sipwe kae lon ei lesen?4. Ifa wisen Jesus lon an tumunu neun Jiowa kewe siip?

´ALLEASOCHISIN ´

UN JIOWA KEWECH

´ON MASEN SIIP

“Oupwe aleasochisinoumi kewe sou-emwen o fori mine raalluk ngenikemi. Ramamasa ngunumi[“mammasakemi,”NW] fansounmeinisin.”—IPRU 13:17.

IFA USUN KOPWE P´

EL´

UWENI?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Ifa usun ekkewe mwan mi asi-maw lon ewe mwichefel ratumunu neun Kot kewe siip?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Pwata sipwe alleasochisi cho-kkewe ra wisen emmwenikichlon ewe mwichefel?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Pwata sisap tunalo an ekkewemwan mi asimaw kapasen fenme eani kunetipingen pwe rakan mwammwaallilo pokitenrese unusech?

22

Page 23: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

Kraist we mwichefel. (Ef. 1:22, 23) Pokiten Je-sus emen “chon mas mi och,” a appiru Se-man we ren an tongei me tumunu ekkewesiip. Jesus a pwal mwo nge “fangala manau-an fanasengesin ekewe sip.” (Joh. 10:11, 15)A ifa me watteen feiechun aramas meinisinren an Kraist asorun meen kepich! (Mat. 20:28) Letipen Jiowa pwe “meinisin mi luku i re-sap poutmwalila, pwe repwe eani manau ese-much.”—Joh. 3:16.

5 Ifa usun ekkewe siip ra pwaraata pwe Je-sus i neur Chon Mas? Jesus a era: “Neikewe sip ra auselinga mweliei, ua pwal si-leer, nge ir ra tapweto muri.” (Joh. 10:27)´An emen auseling ngeni mwelien ewe ChonMas mi Murinne, a wewe ngeni an alleaso-chisi an emmwen woon mettoch meinisin.A pwal kapachelong an alleasochisi chokke-we Jesus a filireta pwe repwe alisi le tumunuekkewe siip. Jesus a era pwe neun kewe apo-sel me chon kae repwe sopwelo ewe angangi a poputaani. Repwe wisen ‘afalafala’ me‘amongou noun Jesus kewe sip.’ (Mat. 28:20;alleani Johannes 21:15-17.) Lupwen a cheufe-tal ewe kapas allim, me a chommongolochochoon ekkewe Chon Kraist, iwe, Jesus aakkota pwe ekkewe Chon Kraist mi asimawrepwe wisen tumunu ekkewe mwichefel.—Ef. 4:11, 12.

6 Lupwen ewe aposel Paulus a fos ngeniekkewe mwan mi asimaw lon ewe mwiche-felin Efisos, a aiti ngeniir pwe ra fen kefili-ta me ren an Kot we manaman pwe repwe“chon masen ewe mwichefelin Kot.” (Fof. 20:28) A pwal ina usun ren ekkewe Chon Kraistmwan mi asimaw lon ei fansoun, iir ra pwalkefilita pokiten ra fen eani ekkewe napanapmi fich me ren ewe Paipel, ewe puk mi makfan emmwenien an Kot we manaman mi fel.Ina minne, ach alleasochisi ekkewe ChonKraist mwan mi asimaw, a pwaraata ach su-

5, 6. (a) Ie kewe Jesus a ewisa ngeniir ar repwe tu-munu neun kewe siip? Met a lamot ngeni ekkewesiip ar repwe feri pwe repwe kuna alillis seni an Jesustumun? (b) Ifa ewe akkaeuinpopun sia mochen allea-sochisi ekkewe mwan mi asimaw lon mwichefel?

feliti Jiowa me Jesus, ekkewe ruuemen ChonMas mi lap seni meinisin. (Luk. 10:16) Ieiewe akkaeuin popun sia mochen alleasochi-si ekkewe mwan mi asimaw. Iwe nge, a pwalwor ekkoch popun a lamot sipwe alleasochi-siir.

7 Ekkewe mwan mi asimaw ra awora ka-pasen apechekkul me eureur mi longolongwoon Paipel. Rese awora ena emmwen ren arrepwe ereni pwiir kewe ifa usun repwe ma-naweni manawer. (2 Kor. 1:24) Nge ra chekmochen awora ngeniir ekkewe kapasen em-mwen lon Paipel pwe epwe alisiir le feri ekke-we kefil mi murinne me alisata kokkotechunme kinamween ewe mwichefel. (1 Kor. 14:33, 40)

´An ekkewe mwan mi asimaw “ma-

masa” chon ewe mwichefel, a wewe ngeni armochen alisi emen me emen pwe epweakkamwechu an ririech ngeni Jiowa. Ina min-ne, ra mwittir awora alillis lupwen ra kunapwe emen lon ewe mwichefel epwele are afen “tur lon tipis.” (Kal. 6:1, 2; Jut. 22) A worchommong popun sipwe ‘aleasochisi nouchkewe souemwen.’—

´Alleani Ipru 13:17.

8 Ewe aposel Paulus, i pwal emen chonmas mi tong, a mak ngeni pwiin kewe lonKolose: “

¨Oupwe affali kemi ami ousap mwu-

ut ngeni emon epwe liapenikemi lon tipach-chemen aramas me emichimich mi poon mipop seni an aramas angangen ooruni me ek-kana longolongun kkait minen fonufan usunan ekkan re karaan poputa le kaeo, nge re-sap pop seni Kraist.” (Kol. 2:8, Agape) Enakapasen eureur a pwal aiti ngenikich eu po-pun mi murinne ach sipwe auselingech ngenian ekkewe mwan mi asimaw kapasen eure-ur seni Paipel. Ra tumunu chon ewe mwiche-fel seni chokkewe mi mochen erikiirelo seniJiowa. Ewe aposel Petrus a eureurakich achsipwe tumunukich seni ekkewe “soufos cho-fona” me “chon afalafal chofona,” iir kewe ra“atupu ekewe aramas mi apwangapwang lon

7. Ifa usun ekkewe mwan mi asimaw ra alisuk pwekopwe akkamwechu om ririech ngeni Jiowa?8. Ifa usun ekkewe mwan mi asimaw ra tumunuchon ewe mwichefel?

NOVEMBER 1, 2013 � 23

Page 24: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

ar luku pwe repwe tipis.” (2 Pet. 2:1, 14) Apwal lamot ngeni ekkewe mwan mi asimawlon ei fansoun ar repwe awora ena esin ka-pasen eureur ngeni chon ewe mwichefel ikami fich. Ekkewe mwan mi asimaw, a watte arsile ren minne ra fen kuna lon manawer. Pwaloch, me mwen ar kefilita ngeni ena wis, rapwaraata pwe ra weweechuti ewe Paipel mera tufichin asukula aramas usun ewe enlet.(1 Tim. 3:2; Tit. 1:9) Pokiten ra asimaw, ra eaniekiek mi itepek me ruuepek, me ra mirit renar silei an Kot we Kapas, iwe ra tufich le em-mweniechu ewe mwichefel.

EWE CH´

ON MAS MI M´

URINN´

E A

AMW´

ENG´

ENI ME T´

UM´

UN´

U EKKEWE SIIP

9 Me ren an we mwicheich, Jiowa a asu-

9. Ifa usun Jesus a emmweni me amwengeeni anChon Kraist mwichefel lon ei fansoun?

kula me emmweni ekkewe Chon Kraist mei-nisin woon unusen fenufan. Chommong ka-pasen emmwen seni Paipel a kawor me renneuch kewe puk. Fan ekkoch, ach we mwi-cheich a pwal emmweni ekkewe mwiche-fel me ren ekkewe taropwe mi titiito ngeniekkewe mwan mi asimaw are me ren ekkewekapasen eureur seni ekkewe chonemmwenmi wisen saifetal. Ren ekkeei mettoch, a toriekkewe siip emmwen mi ffataffatech.

10 Ekkewe mwan mi asimaw ra wisen tu-munu emen me emen chon ewe mwichefel,akkaeuin chokkewe mi fen apwangapwango-lo lon ar luku are feri tipis mi chou. (

´Alleani

James 5:14, 15.) Ekkoch leir eli ra fen mwa-lechelo seni ewe mwichefel are fen ukutiw

10. Met wisen ekkewe mwan mi asimaw ngenichokkewe ra fen mwalechelo seni ewe mwiche-fel?

Usun an ekkewe chon mas tumunu neur kewe siip, ekkewe mwan mi asimaw ra pwal tumunu chon ewe mwichefel(Ppii parakraf 8)

24 � EWE LEENIEN MAS

Page 25: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

le feri wiser wisen Chon Kraist. Iwe ika ina,met emen mwan mi asimaw mi tongei neunKot kewe siip epwe feri? Epwe achocho uku-kun an tufich le kutta ewe siip mi mwale-chelo me pesei an epwe liwiniti ewe mwiche-fel. Jesus a era: “Iei usun Semei lon lang esapmochen pwe eman lein ekei kukun epwemwalechela.”—Mat. 18:12-14.

IT´

A EPWE IFA EKIEKICH

USUN MW´

ALLIL´

ON

EKKEWE MW´

AN MI´

ASIMAW?

11 Jiowa me Jesus, iir Chon Mas mi unu-sech. Iwe nge ekkewe chon masen siip raneuneu le tumunu ekkewe mwichefel reseunusech. Pokiten ei mettoch, eli epwe wei-res an ekkoch repwe alleasochisi an ekkewemwan mi asimaw emmwen. Eli ekkoch re-pwe ekieki: ‘Iir aramas rese unusech usunchek kich. Iwe, pwata upwe auselinga ar eu-reur?’ Pwungun pwe ekkewe mwan mi asi-maw, iir rese unusech. Iwe nge, mi lamotsipwe eani ekiek mi pwung usun ar keweapwangapwang are ar feffer mi mwaal.

12 Ewe Paipel ese aopaalo pworousenmwaalliloon chokkewe Jiowa a neuneu leemmweni neun kewe aramas loom.

´Awewe

chek, Tafit a filita pwe epwe king me a wisenemmweni chon Israel. Nge a ttur lon sossot,iwe a lisowu ngeni emen lukun pwuluwanme a nimanaw. (2 Sam. 12:7-9) Pwal nenge-ni pworousen ewe aposel Petrus. Inaamwoika Kot a fen ewisa ngeni eu watteen anganglon an Chon Kraist we mwichefel, nge a fo-kkun mwaallilo. (Mat. 16:18, 19; Joh. 13:38;18:27; Kal. 2:11-14) Me lukun Jesus, meini-sin aramas seni lon fansoun Atam me Efa iirrese unusech.

13 Pwata Jiowa a mochen ekkewe chon

11. Met popun a weires an ekkoch repwe alleaso-chisi an ekkewe mwan mi asimaw emmwen?12, 13. (a) Ikkefa pworousen ekkoch mi wor wi-ser me ren Kot nge ra mwaallilo? (b) Pwata a maklon Paipel mwaalliloon ekkoch mi wor wiser meren Kot?

mak Paipel repwe makkeei pworousenmwaalliloon ekkoch mi wor wiser me renKot? Eu popun, Kot a feri ena pwe epweaitingenikich pwe a tongeni neuneu aramasrese unusech le emmweni neun kewe ara-mas. Ren enletin, seni me loom a fen inausun. Ina minne, pokiten ekkewe mwanmi asimaw ra kan mwaallilo, sisap kuneti-pingen le era pwe sia tongeni ngunungu-nungawer are tunalo ar emmwen. Jiowa amochen sipwe sufeliti ekkena mwan mealleasochis ngeniir.—

´Alleani Ekistos 16:2, 8.

14 A fokkun lamot ach sipwe alleasochisichokkewe ra wisen emmwenikich. Ekieki ifausun Jiowa a eureura neun kewe aramas lonfansoun loom pwe repwe kuna manaw. Lu-pwen ekkewe chon Israel ra towu seni Isip,Kot a emmweniir me ren Moses me Aaron.Ren ar repwe kuna manaw seni ewe aengo-lun riaffeu, mi lamot repwe alleasochisi eweeureur ar repwe feri eu faaf mi kkolo auche-an, me repwe angei ekis chchaan ewe lam ranielo me toofi ngeni penkasamen imwer le-pekin me ruuepek pwal asan. Ekkena ara-mas rese rongorong ena kapasen eureur senioch mengungu seni lang. Nge mi lamot re-pwe auseling ngeni ekkewe mwan mi asi-maw, me chokkana ra angei ena eureur seniMoses. (Eks. 12:1-7, 21-23, 29) Lon ekke-na atun, Moses me ekkewe mwan mi asi-maw ra wisen uwei an Jiowa kapasen eureurngeni neun kewe aramas. Lon ach ei fan-soun ekkewe Chon Kraist mwan mi asimawra pwal eani ena esin wis mi lamot.

15 Ese mwaal ka tongeni chechchemenipwal chommong pworous lon Paipel usunan Jiowa awora kapasen eureur fan itenamanawen aramas, nge a neuneu aramasare chonlang le atoura. Lon meinisin ekkeeipworous, Kot a ewisa ngeni ekkewe chonkune ar repwe wisen fos fan itan me raereni neun kewe aramas met a lamot re-pwe feri pwe repwe kuna manaw. A pwung

14, 15. Met sia tongeni kae seni napanapen anJiowa eureura neun kewe aramas loom?

NOVEMBER 1, 2013 � 25

Page 26: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

ach sipwe ekieki pwe Jiowa epwe pwal to-ngeni feri ena ngeni neun kewe aramas lonArmaketon. Pwungun pwe ekkewe mwanmi asimaw mi wisen tupuni Jiowa are an wemwicheich ikenai, mi lamot repwe fokkuntumunuech ar resap aeamwaalli ena wis Kota fen ewisa ngeniir.

“EU CH¨

OK MWICHEN SIP

ME EMAN CHON MAS”

16 Neun Jiowa kewe aramas ra “eu chokmwichen sip” fan emmwenien ewe “emanchon mas,” Jesus Kraist. (Joh. 10:16) Je-

16. Met mi lamot sipwe auselingech ngeni?

sus a era pwe epwe nonnom ren neun kewechon kae “fansoun meinisin tori lesopolan”ei otot. (Mat. 28:20) Usun emen King lonlang, a wor an Jesus manaman le feri me-ttoch epwe emmwen ngeni kataloon an Sa-tan ei otot. Ifa usun sipwe akkamwechu achtipeeufengen me kuna tumun lon an Kot wemwicheich? Ewe Paipel a peluweni, a apa-sa: “Selingemi repwe rongorong me lukunsokurumi, ‘Iei ewe al oupwe aleni.’ ” Meta kapachelong lon minne sipwe rongorongngeni? Minne Kot a aiti ngenikich lon Pai-pel me met I me Jesus ra apasa me ren cho-kkewe ra filireta pwe repwe chon masenneur kewe siip.—

´Alleani Aisea 30:21; Pwa-

rata 3:22.17 Ewe Paipel a apasa pwe Satan a usun

“eman laion mi woruwor, nge a kutta ioepwe oromala.” (1 Pet. 5:8) Usun chek emenmanmwacho mi mochen ochoch aramas, anennengeni ekkewe pwiin siip, me witiwitiewe atun a tongeni mweteri ekkewe siip mitumunungaw are fen mwalechelo. Ina po-pun a fokkun lamot ach sipwe fitipach ngeniewe mwichefel me ngeni ‘ewe Chon Fol meChon Mas,’ ina i Jiowa. (1 Pet. 2:25) Iei metPwarata 7:17 a apasa usun chokkewe re-pwe manawewu seni ewe riaffeu mi lapa-lap: “Ewe Lam [Jesus] . . . epwe nour chonmas o emweniir ngeni ekewe puachen kolu-kun manau. Iwe, Kot epwe talupwasei cho-nun mas seni won meser meinisin.”A ifa meanukunukun ei kapasen pwon!

18 Mwirin ach kae usun ei wis mi fokkunlamot, wisen ekkewe mwan mi asimaw lontumunun neun Kot kewe siip, mi lamotemen me emen chokkana repwe pwisin ei-siniir, ‘Ifa usun upwe apwenuetaechu wiseime tumunuechu neun Jesus kewe siip?’ Si-pwe kae peluwen ei kapas eis lon ewe lesenmwirin ei.

17, 18. (a) Ifa usun ekkewe siip ra tongeni feie-ngaw, nge pwata sia tongeni lukuluk pwe sipwekuna tumun seni? (b) Met sipwe kae lon ewe lesenmwirin ei?

Ekkewe mwan mi asimaw ra tumunu seni chiechi mingaw ekkewe famili mi chek wor in are sam lon

(Ppii parakraf 17, 18)

26 � EWE LEENIEN MAS

Page 27: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

EKKEWE siip ra marech lupwen ewe chon mas a folenie-chur. Me ren eu puk usun folen siip, “emen mi chek liki-talo neun kewe siip lon masies nge ese afanni are ekiekimet a pwal lamot ngeniir, ese mwaal epwe kuna mwirinfitu ier pwe repwe semmwenilo” me apwangapwangolo.Iwe nge, ika ewe chon mas a foleniechu neun kewe siiprepwe fokkun pechekkul.

2 Napanapen an ekkewe chon mas tumunu emen meemen neun Kot kewe siip epwe kkuu pechekkulen anunusen ewe mwichefel riri ngeni Kot. Eli kopwe che-chchemeni an Jesus tongei ekkewe pwiin aramas “punra nom lon watten osukosuk me weires usun sip kanaesap wor nour chon mas.” (Mat. 9:36) Pwata ra fokkun at-tong? Pokiten chokkewe ita repwe wisen asukuler usunan Kot Kapas, iir mi arochongaw, tipeferea me likotupu-tup. Neuwisin ar kewe lamalam rese alisiir me tumunuurnge ra fen “rifengeni mettoch mi fokun chou” me isetawoon afaren ekkena aramas.—Mat. 23:4.

3 Ina minne, a lamot wisen ekkewe Chon Kraist mwanmi asimaw, ekkewe chon masen siip lon ach ei fansoun.Ekkewe siip ra tumunuur, iir neun Jiowa me Jesus. Ekke-na siip ra fokkun auchea me ren Jesus ewe “chon mas mioch,” ina popun a tipemecheres le fangolo manawan faniter. (Joh. 10:11) A ‘monir’ ren pwisin ‘chaan mi auchea.’(1 Kor. 6:20; 1 Pet. 1:18, 19) Mi lamot ekkewe mwan miasimaw repwe chechchemeni pwe iir chon mas mi nomfan emmwenien Neun Kot we mi tong, Jesus Kraist, “ewechon masen siip mi lap.”—Ipru 13:20, Testament Mi Fo.

1, 2. (a) Mei fet napanapen ekkewe siip ika ewe chon mas a fo-leniechur? (b) Lon fansoun Jesus we, pwata a wor chommong ara-mas ra usun chek siip ese wor chon maser?3. Met ekkewe mwan mi asimaw lon ewe mwichefel repwe che-chchemeni lupwen ra feri wiser le tumunu neun Kot kewe siip?

´AMI KANA CH

´ON

MASEN SIIP´

APPIR´

UEKKEWE CH

´ON

MAS MI LAP“Kraist a pwal riafoufanasengesimi o likitingenikemi eu lenienapiru, pwe oupwetapwela murin lonipwan.”—1 PET. 2:21.

IFA USUN KOPWE P´

EL´

UWENI?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Ifa usun ekkewe mwan mi asi-maw ra tongeni appiru Jiowa lonar tumunu ewe mwichefel?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Ifa usun ekkewe mwan mi asi-maw ra tongeni appiru JesusKraist?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Met popun a wor kokkotun anekkewe mwan mi asimaw repwechuuri emen me emen lon ewemwichefel?

NOVEMBER 1, 2013 � 27

Page 28: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

4 Iwe, ifa usun ekkewe Chon Kraist chonmas repwe tumunu ekkewe siip? Ewe Paipela pesei chon ewe mwichefel ar repwe ‘aleaso-chisi nour kewe souemwen.’ Iwe nge, ekke-we mwan mi asimaw ra pwal angei eureurar resap ‘nemenemengau ngeni chokewe minom fan ar tumwun.’ (Ipru 13:17; alleani 1Petrus 5:2, 3.) Iwe, ifa usun ekkewe mwanmi asimaw repwe emmweni ekkewe siip ngeresap nemenemengaw woor? Are, ifa usunra tongeni alisiir lon ar osupwang nge repwetumunu pwe rete angolong lon och mettochesap wiser le apwungalo?

EPWE EKII EWE SIIP

‘O EKIET¨

A F¨

AN MW¨

ARIN’

5 Iei alon ewe soufos Aisea usun Jiowa:“Epwe tumwunu noun mwichen sip usuneman chon mas, epwe pwal achufenge-ni ekewe apanen sip o ekireta fan mwarin,nge ekewe inelapen sip epwe emwenirelafan kinamwe.” (Ais. 40:11) Ei wokisin a awe-weei an Jiowa alisi chokkewe mi apwanga-pwang me ekkewe mi osupwangen tumunlon ewe mwichefel. Emen chon masen siip achek ekkekieki osupwangen emen me emenekkewe siip me a chek mmolneta le aworamet mi lamot ngeniir. A pwal ina usun Jiowa,a silei met a lamot ngeni chon ewe mwiche-fel me a pwapwa le awora ngeniir pwe repwekuna tumun. Usun chek an emen chon masekielong emen upwufeen siip lon numunufan ika pwe mi lamot, Jiowa, ewe ‘Sam mieani tong’ epwe pwal echipakich me tumu-nukich atun sia kuna watteen sossot are sianom lon weires.—2 Kor. 1:3, 4.

6 A ifa me echun ewe lesen ekkewe chontumunu ewe mwichefel ra tongeni kae seniSemach we lon lang! Usun chek Jiowa, a la-mot emen mwan mi asimaw epwe afannie-

4. Met sipwe kae lon ei lesen?5. Ifa usun Aisea 40:11 a aweweei napanapenJiowa?6. Ifa usun emen mwan mi asimaw epwe appiruJiowa?

chu met a lamot ngeni ekkewe siip. Ika ewemwan mi asimaw a silei met sokkun weiresra kukkuna, me met a kon lamot ngeniir lonei atun, iwe a tongeni mwittir apechekkulerme alisiir. (SalF. 27:23) Ina popun a lamotemen mwan mi asimaw epwe awora fansounle foffos ngeni chienan kewe chon luku meauseling ngeni meefier. Pwungun pwe emenmwan mi asimaw a sufeliti an emen pwuungan esap pwaraawu meinisin pworousen ma-nawan, nge a kan ekieki met a kuna merongorong lon ewe mwichefel, me a aworaan fansoun le “alisi ekewe chon apwanga-pwang” fan tong.—Fof. 20:35; 1 Tes. 4:11.

7 Ekieki usun fefferun ekkewe chon masKot a oput. Lon fansoun Isikiel me Jeremaia,Jiowa a apwungu chokkewe ita repwe tumu-nu ekkewe siip nge rese. Lupwen ese chu-en wor chon mammasa ekkena siip, ekke-we manmwacho ra ocheer me ra toropasfeil.Ekkena chon mas ra “pusin tumwunuur,”nge rese amwengeeni me tumunu ekkewesiip. Ra fen eriaffeur. (Is. 34:7-10; Jer. 23:1)´An Kot apwungu ekkena chon mas a pwalfokkun weneiti neuwisin ekkewe tipitipin la-malamen Chon Kraist. Nge a pwal menlapeilamoten an ekkewe Chon Kraist mwan miasimaw repwe tumunuechu me tongei neunJiowa kewe siip.

Ҭ

UA ANOMU EU LENIEN APIR¨

U F¨

AN ITEMI”

8 Pokiten aramas rese unusech, ekkochneun Kot kewe siip ra mmang le weweiti metJiowa a mochen repwe feri. Eli rese apwenu-eta ekkewe kapasen eureur lon Paipel, areminne ra feri a pwaraata pwe rese kon asi-maw lon ar luku. Met ekkewe mwan mi asi-maw repwe feri? A lamot repwe appiru an Je-sus mosonottam ngeni neun kewe chon kaeewe atun ra aninifengen ika ie leir epwe lap

7. (a) Lon fansoun Isikiel me Jeremaia, ifa feffe-run ekkewe chon mas ngeni neun Kot kewe siip?(b) Met sia tongeni kae seni an Jiowa apwunguekkewe chon mas rese tumunu neun kewe siip?8. Ifa usun ekkewe mwan mi asimaw ra tongeniappiru Jesus lupwen repwe feneu pwiir kewe?

28 � EWE LEENIEN MAS

Page 29: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

seni meinisin lon an Kot we Mwu. Jesus achuen mosonottam ngeniir, a sopwelo le asu-kuler me eureurer fan tong usun lamoten arrepwe pwaraata tipetekison. (Luk. 9:46-48;22:24-27) Ren an Jesus telu pecher, a aiti nge-niir ewe lesen usun tipetekison, ewe napa-nap a lamot ekkewe Chon Kraist mwan miasimaw repwe pwaraata.—

´Alleani Johannes

13:12-15; 1 Pet. 2:21.9

´An Jesus ekiek usun wisen ekkewe chon

tumun siip a sokko seni met James me Joh-annes ra ekieki me loom. Ekkeei ruuemenaposel ra mochen anukunuku an epwe worwiser mi tekia lon an Kot we Mwu. Nge Jesusa awena ar ekiek ren an apasa: “

¨Ami oua silei,

pwe atekewe mi nemeni chon lukun Israelra samoluniir fan pwora, nge ekewe nou-wis mi lap ra nemeniir fan pochokul. Ngeesap iei usun lefilemi. Pun io a mochen lapleimi epwe chon angang ngenikemi.” (Mat.20:25, 26) A lamot ekkewe aposel repwe ungeni ar mochen ‘samoluni fan pwora’ chie-ner kewe chon luku, are ereniir met repweferi iteitan.

10 Jesus a mochen pwe ekkewe ChonKraist mwan mi asimaw repwe tumunuekkewe siip usun chek an tumunuur. A la-mot repwe mochen angang fan iten pwiirkewe, nge resap fen nemeniir. Ewe aposelPaulus a eani ewe napanap tipetekison, pwea ereni ekkewe mwan mi asimaw lon ewemwichefelin Efisos: “

¨Ami oua silei usun ma-

nauei me ewe angang ua fori lon unusen ewefansoun ua nonom remi, seni ewe aeuin ranua tori ewe fanu Asia. Fan unusen tipeteki-son . . . ua fori ai angang usun eman nounewe Samol chon angang.” Paulus a mochenekkena mwan mi asimaw repwe angang wei-res le alisi pwiir kewe fan tipetekison. A era:“Ngang ua aiti ngenikemi lon ai fofor meini-

9. Menni ekiek Jesus a pesei neun kewe chon kaear repwe eani?10. Ifa usun Jesus a mochen ekkewe mwan mi asi-maw repwe tumunu ekkewe siip? Ifa ewe leenienappiru mi murinne Paulus a isetiw?

sin, pwe ren ach angang weires lon ei sokunlapalap sipwe fokun alisi ekewe chon apwa-ngapwang.” (Fof. 20:18, 19, 35) Paulus a ereniekkewe chon Korint pwe esap i chon nemeniar luku. Nge i chek chiener chon angang mitipetekison, me a mochen alisiir le angangngeni Kot fan pwapwa. (2 Kor. 1:24) Paulus aisetiw eu leenien appiru mi murinne fan itenekkewe mwan mi asimaw ikenai, ren an tipe-tekison me angang weires.

“KAMW¨

OCH¨

UN¨

UK WON EWE

KAPASEN KOT MI ALL¨

UK¨

UL¨

UK”

11 Lupwen emen mwan mi asimaw a awo-ra kapasen emmwen, mi lamot “epwe fo-kun kamwochunuk won ewe Kapasen Kotmi allukuluk.” (Tit. 1:9) Nge epwe feri fan“tipepwetete.” (Kal. 6:1) Emen chon mas mimurinne epwe ekieki ifa usun epwe achchu-ngu letipen pwiin kewe lon ewe mwichefel,lap seni an epwe erianiir ar repwe mwekutlon och napanap. Neman ewe mwan mi asi-maw epwe menlapei ekkewe kapasen em-mwen lon Paipel pwiin we epwe tongeni eki-eki lupwen epwe feri eu kefil mi lamot. Apwal tongeni enniwili ngeni met a fen maklon neuch kewe puk mi weneiti ena mettoch.A pwal tongeni pesei an epwe ekieki ifa usunan kewe kefil ra tongeni kkuu an ririechngeni Jiowa. Epwe pwal menlapei ngeni la-moten an epwe kutta an Kot alillis lon io-tek me mwen epwe feri och kefil. (SalF. 3:5, 6) Mwirin ar pwungupwungfengen woonekkeei mettoch, ewe mwan mi asimaw epwemut ngeni ena emen an epwele pwisin ferian kefil.—Rom 14:1-4.

12 Ekkewe Chon Kraist mwan mi asimawra chek tongeni awora ekkewe sokkun em-mwen mi feito seni Paipel. Ina minne, a la-mot repwe lipwakech lon ar neuneu ewe Pai-pel me fitipachei met a mak lon. Ar feri ena atongeni tumunuur seni ar repwe aeamwaal-li wiser. Pun ren enletin, ekkewe mwan mi

11, 12. Ifa usun emen mwan mi asimaw a tongenialisi pwiin we an epwe pwisin apwungalo mettoch?

NOVEMBER 1, 2013 � 29

Page 30: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

asimaw, iir chek chon tumunu ewe mwiche-fel, nge emen me emen lon ewe mwichefelrepwe pwisin etittin mwen mesen Jiowa meJesus ren met ra fen pwisin filata.—Kal. 6:5,7, 8.

“LENIEN APIR¨

U NGENI EWE MWICH”

13 Mwirin an Petrus eureura ekkewemwan mi asimaw ar resap ‘nemenemengaungeni chokewe mi nom fan ar tumwun,’ afener ar repwe “eu lenien apiru ngeni” ewemwichen siip. (1 Pet. 5:3) Ifa usun emenmwan mi asimaw epwe eu leenien appirungeni ewe mwichefel? Nengeni ekkeei ruunapanap mi lamot emen mi mochen wiseniewe wis chonemmwen epwe eani. A lamot“epwe mirit” me “epwe emwenochu pusinchon an famili.” Ika ewe mwan mi asimawa wor an famili, mi lamot epwe emmwenie-chur, pun “are eman esap silei usun an epweemwenochu pusin chon an famili, ifa usunan epwe tongeni tumwunuochu mwichefe-lin Kot?” (1 Tim. 3:1, 2, 4, 5) Ren an emenepwe fichiiti ena wis, mi lamot epwe mirit,

13, 14. Lon menni kinikin a lamot emen mwan miasimaw epwe eu leenien appiru ngeni ewe mwiche-fel?

weween epwe weweechuti ekkewe kapasenemmwen lon Paipel me silei ifa usun epweapwenureta lon pwisin manawan. Epwe eaniekiek mi itepek me ruuepek me epwe ekieki-echu mettoch me mwen an epwe apwunga-lo. Lupwen chon ewe mwichefel ra kuna anekkewe mwan mi asimaw eani ekkeei napa-nap, iwe ra lukuluk woor.

14 Ekkewe mwan mi asimaw ra pwal to-ngeni isetiw eu leenien appiru mi murin-ne ren ar emmweni ewe mwichefel lon eweangangen afalafal. Ren ei mettoch, Jesus aisetiw ewe leenien appiru ngeniir. Ewe anga-ngen afalafala ewe pworous allim usun eweMwu a fokkun lamot lon an Jesus angangwoon fenufan. A aiti ngeni neun kewe chonkae ifa usun repwe feri ena angang. (Mark.1:38; Luk. 8:1) Lon ach ei fansoun, ekkewechon afalafal ra pwapwaiti ar mwin me ekke-we mwan mi asimaw le afalafal. Ra kuna artinikken lon ei angang mi amanawa aramas,me ra kae seni napanapen ar asukula ara-mas.

´An ekkewe mwan mi asimaw uppos le

fangolo ar fansoun me pechekkul pwe repweafalafala ewe kapas allim inaamwo ika a cho-mmong ar angang, a apechekkula unusenewe mwichefel ar repwe pwal appiru ar tini-kken. Ekkewe mwan mi asimaw ra pwal to-ngeni isetiw eu leenien appiru ren ar ammol-nata ngeni ekkewe mwich, uwawu meefier,me fiti pwal ekkoch angangen ewe mwiche-fel, ren chowean elimelim me tumunu eweLeenien Mwich. Ewe Paipel a pesekich achsipwe “apiru ar lukuluk.”—Ipru 13:7; Ef. 5:15, 16.

“ALISI EKEWE CHON APWANGAPWANG”

15 Ewe chon masen siip mi murinne amwittir alisi emen siip mi kinas are se-mmwen. Pwal ina chek usun ren ekkewemwan mi asimaw, mi lamot repwe mwittirtumunu chon ewe mwichefel iir kewe ra

15. Pwata a wor kokkotun an ekkewe mwan miasimaw repwe chuuri emen me emen chon ewemwichefel?

Ekkewe mwan mi asimaw ra alisi ar famili leammolnata fan iten ewe angangen afalafal

(Ppii parakraf 13)

30 � EWE LEENIEN MAS

Page 31: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

meefi weires are apwangapwangolo lon arluku. Eli a lamot ngeni ekkewe chinnap meekkewe mi semmwen alillis lon pekin aion,nge a akkaeuin lamot ngeniir alillis lon pe-kin luku me kapasen apechekkul. (1 Tes. 5:14) Ekkewe sarafe eli ra kuna sossot, awewechek ren sossotun ar repwe “su seni tipenalual.” (2 Tim. 2:22) A wor an ekkewe mwanmi asimaw kokkotun chuuri emen me emenpwiich kewe lon mwichefel pwe repwe si-lei me weweiti nonnomur pwe repwe tonge-ni ngeniir ekkewe kapasen apechekkul seniPaipel mi fichitiir. Ika ekkewe mwan mi asi-maw ra mwittir awora ngeni pwiir kewe ewealillis mi lamot ngeniir, iwe eli esap fis wa-tteen osukosuk.

16 Ifa usun ika a fen watteelo och osuko-suk pwe a tongeni ta an emen lon ewe mwi-chefel riri ngeni Kot? Ewe sou makken Pai-pel itan James, a era: “Io me leimi a samau?Epwe titi ekewe souakomwen mwichefel,pwe repwe iotek won o epiti ngeni lo senifoun olif fan iten ach we Samol. Iwe, ei iote-

16. Met ekkewe mwan mi asimaw ra tongeni feriika emen chon ewe mwichefel a watte an osuko-suk?

kin lukuluk epwe apochokula ewe chon sa-mau. Ach Samol epwe apwaki, nge ekewe ti-pis a foriir repwe musala.” (Jas. 5:14, 15) Ikaa-mwo ewe mi apwangapwang ese “titi ekewesouakomwen mwichefel,” nge mi lamot re-pwe mwittir alisi atun ra keran chek silei meta fis ngeni. Lupwen ekkewe mwan mi asi-maw ra iotekfengen me pwiir kewe, iotek faniter me alisiir lon ar fansoun osupwang, iwera pwaraata pwe iir chon masen siip mi mu-rinne mi apechekkula pwiir kewe ar repwesopwelo le angang ngeni Jiowa fan pwapwa.—

´Alleani Aisea 32:1, 2.17 Lon mettoch meinisin ekkewe mwan

mi asimaw ra feri lon an Jiowa we mwi-cheich, ra achocho le appiru “ewe chon ma-sen siip mi lap,” Jesus Kraist. Ren an ekkenamwan mi asimaw alillis, ewe mwichefel a fo-kkun feiech me a pechekkulelo. Sia fokkunkilisou ren ekkeei mettoch meinisin me achung letipach ach sipwe mwareiti Jiowa,ewe Chon Masen siip mi lapalap seni meini-sin.

17. Met mwiriloon ika ekkewe mwan mi asimaw raappiru “ewe chon masen siip mi lap”?

Ekkewe mwan mi asimaw ra isetiw eu leenien appiru lon ewe angangen afalafal(Ppii parakraf 14)

NOVEMBER 1, 2013 � 31

Page 32: NOVEMBER 1, 2013 34567 - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_magazines/99/wp_TE_20131101.pdf · Ifa Usun Sia Tongeni ‘Mosonottam le Wikkitiwit’? L ... sense itan David Cunningham

MET

EWE PAIPEL A

Wesewesen APASA?

wp

13

11

/01

-TE

13

08

22s

Ese kame omkopwe kapiinawuei puk me ekkewera fen katowu

A kawor ewe Paipelwoon Internet lonorun 50 fosunfenufan

Teta woonwww.jw.org arescan code

no

p

Ie kewe repwe feita langme pwata?Chommong aramas ra mochen nom lang. Jesus a apasapwe neun kewe aposel mi tuppwel repwe nom lang. Mwenan malo, a pwonei pwe epwe ammolnata leenier ren Se-man we lon lang.—

´Alleani Johannes 14:2.

Pwata aramas woon fenufan repwe manawsefal me fei-ta lang? Met repwe feri ikkena ie? Jesus a ereni neun keweaposel pwe repwe king. Repwe nemeni fenufan.—

´Alleani

Lukas 22:28-30; Pw¨ar

¨at

¨a 5:10.

Ita aramas meinisin mi murinnerepwe feita lang?Lon chommong fenu, ekkoch chek aramas ra kan wisensou nemenem. Pokiten Jesus a amanawata aramas pwe re-pwe nom lon lang ren ar repwe nemeni unusen fenufan, iwesipwe ekieki pwe iir mi chek chokisikis chokkana mi kefili-ta. (Lukas 12:32) Ewe Paipel a affataechu fitemen repwefiti Jesus le nemenem.—

´Alleani Pw

¨ar

¨at

¨a 14:1.

Esap chek chokkewe repwe feita lang iir repwe kuna fei-ech. Chokkewemi tuppwel iir mi nom fan nemenienMwuunJesus repwe pwapwaiti manaw esemuch lon ewe paratis mifissefal woon fenufan. (Johannes 3:16) Ekkoch repwe nomlon ewe Paratis ren ar manawewu seni taloon ei ototen fe-nufan mi ngaw, nge ekkoch repwe nom lon Paratis ren armanawsefal.—

´Alleani K

¨olfel 37:29; Johannes 5:28, 29.

´AN PAIPEL KEWE KAPAS EIS RA P

´EL

´U

´ALLEANI W

´O´ON INTERNET

PWAL EKK´OCH KAPAS EIS MI P

´EL

´U SENI PAIPEL

Jesus a fen ammolnatalon lang leenien ekkoch neunkewe chon appiru. En mi sileimet repwe feri ikkena ie?

Ren pwal ekkochpworous, ppiisopwun 8lon ei puk, ferienChon Pwaraata JiowaA tongeni kapiwu mewoon www.jw.org


Recommended