+ All Categories
Home > Documents > Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo...

Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo...

Date post: 28-Feb-2018
Category:
Upload: dobao
View: 229 times
Download: 3 times
Share this document with a friend
22
Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! Increased light in recent years has revealed that the Biblical day—and thus, the Sabbath—begins at dawn. The chronology of events covering Yahushua’s death and burial conclusively prove that the Jews of Yahushua’s day still observed the Sabbath beginning at dawn. Hena yebo kuli nookamvwa makani aakuti kusindikizya muntu munzila yabulemu? Bantu batola milumbe muli sikapepele ciindi aciindi balaambilizya kuti kwakadadulwa mfulumende yamapolitikisi kubusena bumwi nokuba kunyika imwi. Pele kusindikizya muntu munzila yabulemu, ncintu ciindene. Ncintu cicitika kufwamba mukulaba kwaliso. Eeco ncecintu cakatalika muciindi liya misamu yakusilisya bantu munkondo niyakaalilwa koonda mulimo mbuli mbokweelede. Mubwini, kusindikizya muntu munzila yabulemu, kwakali kufwida muntu luse ooyo walicisa cakuti ulaafwi kufwa kufumbwa ciindi, akumukosweda buumi bwakwe muluzyalo. Kaambo keni aawa, nkakufwambya kufwa ooyo mweenzinyoko walicisa munkondo kuti afwambaane kufwa kakwiina kumvwa cicisa kwaciindi cilamfu. Aaka kaambyo kakasandaulwa, kusikila mazubaano, kakaambilizya “mucito nokuba cintu cimanizyila limwi kujaya cintunyina eeco cuubukide kubula nguzu cakuti cilaafwi kufwa.” 1 Izwanga lyakuti Nsabata itola mawoola aali 24, kuzwa kumabbililo aazuba kusikila kumabbililo aazuba atobela, lyakayozya akutalika kubula mpuwo nkaambo kakubbukizya bumboni bunjaanji bwaambilizya kuti, kampango ka Bapaizi 23:32, aawo mpokuyaamikidwe cilengwa eeci, tiikakabelesyegwa munzila iiluleme alimwi kunyina nokajatikizya buzuba bwaciloba bwa Nsabata pe. Cintu cisindaila ansi oolu lusyomo lwakuti Nsabata italikila kumabbililo aazuba kusikila kumabbililo aazuba, cijanwa mumulumbe walufu akuzikkwa kwa Mufutuli wesu. Ooyu mulongo wazintu zyakatola busena, ulalandabika cakumaninizya kuti mawoola aa Nsabata atalikila kubucedo cifumofumo, kutali kumabbililo aazuba. MULONGO WAZINTU ZYAKACITIKA Lufu lwa Mufutuli Yahushua: “Nicatikakkwane maola otatwe Jesu wakoongolola ajwi pati wati, “Eli, Eli lama sabakatani?” Nkokuti, “Leza wangu, Leza wangu, wandisiila nzi?” 47Bamwi babo bakaimvwi munsi-munsi nibakamvwa boobo bakati, “Ooyo muntu wiita Elija.” Umwi wabo wakatijaana, wabweza nsinsa, wiizuzya ndulwe, wiibikka alubu, wamupa kuti anywe. Pele bamwi bakati, “Amulindile, tubone naa Elija ulasika kuzoomufutula.” Alimwi Jesu wakoompolola ajwi pati, eelyo wakafwa.” (Mateyo 27:46 & 50, KJV) Kakutaninga bambwa nkoloko zilyeendelela akupima ciindi, mawoola aabuzuba bomwe-bomwe akalipandaudwe muzibeela zili kkumi azibili. Eelyo Mufutuli Yahushua naakabuzya kuti, “Hena taali kkumi aabili mawoola aali mubuzuba bomwe?” (Johane 11:9, KJV) kunyina muntu wakamukazya pe Walo naakaamba boobo. Boonse bantu bakalicizyi kubalila ciindi kubelesya cinzimweemwe alimwi bakalizyi kuti buzuba butalikila kubucedo nobwaca akutalika kusalala. Aboobo, “mawoola” aamupeyo, akali mafwaafwi kwiinda mawoola aamainza. Yahushua wakafwa “munsaa woola lyafuka” mubuzuba bwa Pasika, Abibu 14. Eeco ciindi cileelene aciindi camazubaano ca 3 koloko wamasikati. Muciindi camwaka eeco, nikwaainda buyo ciindi camalubaluba nokweelene mazuba amasiku, eeco cakali ciindi munsaa 3 koloko wamazubaano. Aabo bazumanana kwaamba kuti Nsabata italikila kumabbililo aazuba
Transcript
Page 1: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyangukaooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe!

Increased light in recent years has revealed that the Biblical day—and thus, the Sabbath—begins at dawn.The chronology of events covering Yahushua’s death and burial conclusively prove that the Jews ofYahushua’s day still observed the Sabbath beginning at dawn.

Hena yebo kuli nookamvwa makani aakuti kusindikizyamuntu munzila yabulemu? Bantu batola milumbe mulisikapepele ciindi aciindi balaambilizya kutikwakadadulwa mfulumende yamapolitikisi kubusenabumwi nokuba kunyika imwi. Pele kusindikizya muntumunzila yabulemu, ncintu ciindene. Ncintu cicitikakufwamba mukulaba kwaliso.

Eeco ncecintu cakatalika muciindi liya misamuyakusilisya bantu munkondo niyakaalilwa koondamulimo mbuli mbokweelede. Mubwini, kusindikizyamuntu munzila yabulemu, kwakali kufwida muntu luseooyo walicisa cakuti ulaafwi kufwa kufumbwa ciindi,akumukosweda buumi bwakwe muluzyalo. Kaambokeni aawa, nkakufwambya kufwa ooyo mweenzinyokowalicisa munkondo kuti afwambaane kufwa kakwiinakumvwa cicisa kwaciindi cilamfu. Aaka kaambyo

kakasandaulwa, kusikila mazubaano, kakaambilizya “mucito nokuba cintu cimanizyila limwi kujaya cintunyina eecocuubukide kubula nguzu cakuti cilaafwi kufwa.”1

Izwanga lyakuti Nsabata itola mawoola aali 24, kuzwa kumabbililo aazuba kusikila kumabbililo aazuba atobela,lyakayozya akutalika kubula mpuwo nkaambo kakubbukizya bumboni bunjaanji bwaambilizya kuti, kampango ka Bapaizi23:32, aawo mpokuyaamikidwe cilengwa eeci, tiikakabelesyegwa munzila iiluleme alimwi kunyina nokajatikizya buzubabwaciloba bwa Nsabata pe.

Cintu cisindaila ansi oolu lusyomo lwakuti Nsabata italikila kumabbililo aazuba kusikila kumabbililo aazuba, cijanwamumulumbe walufu akuzikkwa kwa Mufutuli wesu. Ooyu mulongo wazintu zyakatola busena, ulalandabika cakumaninizyakuti mawoola aa Nsabata atalikila kubucedo cifumofumo, kutali kumabbililo aazuba.

MULONGO WAZINTU ZYAKACITIKALufu lwa Mufutuli Yahushua:

“Nicatikakkwane maola otatwe Jesu wakoongolola ajwi pati wati, “Eli, Eli lama sabakatani?” Nkokuti, “Leza wangu,Leza wangu, wandisiila nzi?” 47Bamwi babo bakaimvwi munsi-munsi nibakamvwa boobo bakati, “Ooyo muntuwiita Elija.” Umwi wabo wakatijaana, wabweza nsinsa, wiizuzya ndulwe, wiibikka alubu, wamupa kuti anywe. Pelebamwi bakati, “Amulindile, tubone naa Elija ulasika kuzoomufutula.” Alimwi Jesu wakoompolola ajwi pati, eelyowakafwa.” (Mateyo 27:46 & 50, KJV)

Kakutaninga bambwa nkoloko zilyeendelela akupima ciindi, mawoola aabuzuba bomwe-bomwe akalipandaudwemuzibeela zili kkumi azibili. Eelyo Mufutuli Yahushua naakabuzya kuti, “Hena taali kkumi aabili mawoola aali mubuzubabomwe?” (Johane 11:9, KJV) kunyina muntu wakamukazya pe Walo naakaamba boobo. Boonse bantu bakalicizyi kubalilaciindi kubelesya cinzimweemwe alimwi bakalizyi kuti buzuba butalikila kubucedo nobwaca akutalika kusalala. Aboobo,“mawoola” aamupeyo, akali mafwaafwi kwiinda mawoola aamainza.

Yahushua wakafwa “munsaa woola lyafuka” mubuzuba bwa Pasika, Abibu 14. Eeco ciindi cileelene aciindi camazubaanoca 3 koloko wamasikati. Muciindi camwaka eeco, nikwaainda buyo ciindi camalubaluba nokweelene mazuba amasiku,eeco cakali ciindi munsaa 3 koloko wamazubaano. Aabo bazumanana kwaamba kuti Nsabata italikila kumabbililo aazuba

Page 2: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

basyoma kuti Yahushua wakakkomononwa kuzwa ampanda akuzikkwa kalitaninga bbila zuba. Ciindi camunzi waJelusalema muciindi camwaka eeco, izuba libbilila akataa 6:59 koloko wakumangolezya a 7:19 koloko wakumangolezya.Kusanyangulisya kabotu-kabotu bweende bwazintu, cituyubunwida kuti tiicakali kukonzyeka kucita zintu zyoonsezilembedwe mu Mangwalo mumawoola one buyo aakainda akataa kufwa kwa Mufutuli akubbila kwa zuba oobo buzuba.

Yahushua wakafwa kaindi kasyoonto niwakainda 3 koloko wamasyikati.

Mutumba ookwa Yahushua walombwa“Muntu ooyu wakakumbila mutumba wa Yahushua. Mpawo Pilato wakalailila kuti bamupe mutumba ooyo.Mpoonya Josefa, wakauputaila mumulembo uutuba, akuulazika mucuumbwe cakwe mwini, cipyancaakakokolwede mumwaala wabbwe. Wakakunkulisya bbwe pati akujala mulyango wacuumbwe, wainka.”(Mateyo 27:57-58, KJV)

Kuli tumpango tobile twa Mangwalo ooto tugaminide kuyubununa kuti buzuba butalikila ncobeni kubucedo, kamwikampango akataa tobile, nka mbukwaacitika kukankaminwa ampanda. Nokuba boobo, nkaambo kaziyanza zyabantuakulubizya kusandulula Mangwalo, ootu tumpango twiile kusotaukwa atala abantu bazuunyene kwaamba kuti Nsabataitalikila kumabbililo aazuba.

Ziyanza zyabantu: Bantu bazyibide kuyeeyela kuti kampango ka Matalikilo 1 kayiisya kuti buzuba butalikila kumabbiloaazuba nkaambo kakwiindulula kulemba kuti: “Alimwi kumangolezya acifumofumo bwakali buzuba [butaanzi, bwabili,bwatatu amazuba amwi aakatobela mbweenya oobo.]” Nokuba boobo, aaka kampango takapanduludwe munzila iiluleme.Mucaandaano citaanzi cabbuku lya Matalikilo, Mwami Yahuwah wakasalazyide kale kuti buzuba caamba nzi: mumuni!“Mpoonya Elohimu wakati, Akube mumuni: mpoonya kwakaba mumuni. Mpoonya Elohimu wakabona kuti mumuni, kuti wakalimubotu: nkabela Elohimu wakaandaanya mumuni kuzwa kumusinze. Mpoonya Elohimu wakaita mumuni kuti Mbuzuba,alimwi musinze wakawiita kuti Masiku.” (Matalikilo 1:3-5, KJV)

Kuzwa mumusinze uutabonwi cintu kakutaninga lengwa nociba cintu comwe, buzuba butaanzi bwa Kulenga bwakatalikaeelyo Mwami Yahuwah naakapozya kwaamba kuti, “Akube mumuni.” Mpoonya Walo wakaya kumbele akwaandaanyamumuni kuzwa kumusinze. Walo wakaulika mazuba zintu zyobile nzyaakaandaanya aawo. Yahuwah “wakaulika mumunizina lyakuti Buzuba, alimwi musinze Walo wakawiita kuti Masiku.” Aboobo, kudadanyana kwaamba kuti “buzuba” butalikilanokwasiya, nkuswaanganya antoomwe eeco Mwami Yahuwah ncaakaandaanya.

Kaambo kakwaamba kuti, “mpoonya kwakaba mangolezya naa igoko, alimwi kwakaba cifumofumo, buzuba bomwe ”,

Page 3: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

keelede kumvwisyigwa ncobeni kuti mumuni “mbobuzuba” alimwi eeco nceceendelana amumuni, akuti “masiku” nciindi camudima.

Ibbala lyakasandululwa kuti “mangolezya” alimwi liyeeyelwa kuti ngamawoola aamasiku, lizyila kubbala lya ciHebulayolyakuti ereb.

Eeli bbala liiminina ciindi cabuzuba eeco cisolweda akutobela zuba nolyabbila. … Kaambo kakuti“kumangolezya” [mubwini, “akataa mangolezya”] kaiminina ciindi akataa mabbililo aazuba amusinze, “nolyabbilazuba pesi kakutaninga siya.”2

Aawa bbala lisanduludwe mu Cikuwa talikonzyi kwaambilizya ciindi ca musinze eeco Mulengi wesu ncaakaita kuti Masiku,nkaambo eelyo bbala litalika kupima ciindi kalitana bbila zuba! Mumuni nguuyendelezya buzuba; musinze nguuyelezyabusiku. Aboobo kufumbwa kuti ciindi kakucili mumuni wazuba mujulu, eeco ciindi cicibalilwa ku Buzuba oobo.

Kulubizya kusandulula: Ciindi cabili mu Mangwalo eeco cisalazya kuti mabbililo aazuba taakonzyi kutalisya buzuba, cilimukampango kalungulula kuzikkwa kwa Mufutuli Yahushua. Kugaminina, ciindi cini eliya Josefa waku Arimathea naakaunkakuli Pilato kuyoolomba mutumba wa Mufutuli. Nkaambo kakuti Cikuwa tacikonzyi kusandululwa cakugaminina kuzwakubbala lya ciGiliki, aabo bakali kusandulula, bakabelesya bbala lyakuti “mangolezya.” Nkaambo kakuti eelyo bbalalimvwikaanga ndibbala lya “mangolezya” lilembedwe mu Matalikilo 1, cintu cakatobela ncakuti bakazinga mizeezoyabantu boonse babala kampango aaka akuzumanana kusyoma kusikila buzuba obuno kuti buzuba butalikilakumangolezya.

Nokuba boobo, eeci tacili cintu citabilidwe aa Mangwalo pe. Mubwini, aaka kampango kasyoonto ka Mateyo, kapabumboni busalazya ncobeni kuti Nsabata tiitalikili kumabbililo aazuba. Kobala kampango aaka alimwi: “Eelyo naakasikamangolezya, kwakaboola mwaalumi muvwubi umwi … wakalaa zina lyakuti Josefa, ooyo … wakaunka kuli Pilato,akuyookumbila mubili ookwa Yahushua.” (Mateyo 27:57-58)

Ibbala lyakuti “mangolezya” aawa lizyila kubbala lya ciGiliki lya opsios alimwi, nokuba kuti lilakonzyanya,ambolibelesyegwa kanjaanji pele talikonzyene kubbala lya ciHebulayo libelesyedwe mubbuku lya Matalikilo 1. Eeli bbalaliiminina kuti: “Matalikilo aa Busiku … Ibbala eeli mubwini lyaambilizya ‘kumamanino aabuzuba,’cibeela cicaalizya cabuzuba,‘mangolezya’ mbuli mbokulembedwe abaJuuda, kuzwa aciindi ca 3 koloko kusikila kumabbililo aazuba, ciindi cicaalizyakalibbilide kale zuba; eeci ncecaambwa kanjaanji kuti ncoliiminina bbala eeli. Nokuba boobo, lilabelesyegwa kwaambaziindi zyobile eezi.”3

Kakwiina bumboni bwakuyungizya waawo, eeci cilikke ceelede kutondezya cakumaninina kuti Nsabata tiitalikili kumabbililoaazuba nkaambo eelyo bbala libelesyegwa kanjaanji liyubununa kuti Josefa taakaninga unka kuli Pilato kuti akakumbilemutumba wa Mufutuli kusikila kalibbilide kale zuba!

Mulimo wakuvwuntauzya ooku, nokuba boobo, tuuli wakutondezya kuti naa Josefa waku Arimatheawakaunka kuli Pilato kalibbilide kale zuba. Pele mulimo wini ngwakutondezya kuti tiicakali cintucikonzyeka kumanizya kubambilila akuzikka mubili ookwa Yahushua kalitaninga bbila zuba. Ibbalalibelesyegwa kanjaanji lya opsios liiminina kuti kalibbilide kale zuba. Pele nkaambo kakuti eeli bbala lyakali kubelesyegwakanjaanji mukwaamba ciindi cili akataa masyikati kusikila ciindi kalibblide kale zuba, aawa inga twabelesya ciindicakataanguna kusika. Alimwi, oobu teesyi mbolibelesyegwa kanjaanji ibbala eeli, pele nkaambo lyakali kubelesyegwamukwaamba ciindi cakumazuba munsaa mangolezya, aawo mpotweelede kutalikila mubandi wesu.

Mukulesya buyo kukazyana, mumubandi woonse ooyu, ciindi ciinda kufwiimpa, alimwi cikonzya kuzyibwa amuntu uuliwoonse, ncecisalidwe kubelesyegwa.

Mulumbe mubotu wakalembwa kabotu-kabotu uugaminina kusanganya abasikwiiya ba Mufutuli bakaliko aciindi eeco Walonaakafwa. Pele Josefa waku Arimathea naba Nicodemus tiibakalembwa akataa baabo bakaliko aciindi eeco. Kutinibakaliko ncobeni mbuli bantu bakali balongwe ba Mufutuli, nibakalembwa abalo.

Nkaambo kabulamfu bwa mawoola aabuzuba aciindi camwaka eeco, Yahushua kunoonga wakafwa munsaa ciindi ca 3:10koloko wamasikati. Inga nicakatola ciindi cilamfu kuti Josefa waku Arimathea amvwe makani aalufu lwa Mufutuli. BamwibamaJuuda aabo bakazide kuzyooweela kucokacoka Mufutuli naakacili kufwa, bakapiluka ku Jelusalema zyoonsenizyakanizya kucitika ampanda, kabayoowede nkaambo kakuzuzuma kwanyika amudima uusiya mbi uutabonwi cintuwakavwumbide nyika. “Alimwi boonse bantu bakazide antoomwe kuzyoolangilizya, bakabona zintu zyoonse zyakacitigwa,bakalyuuma acamba akulilauka kabaankamene, akupiluka.” (Luka 23:48, KJV) Aawo inga nicakatola ciindi cikubwene kutimulumbe umusikile Josefa.

Tacili cintu citakwe maanu kweezyeezya kuti cakatola maminiti aasika 45 kusikila kuwoola lyomwe kuti Josefa umusikilemulumbe wakuti Yahushua wakafwa. Inga nicakamutolela ciindi cikubwene kuti aliyumyeyumye kuzwa kubuumba

Page 4: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

akunyandwa, akulibbakamuna kuti akanze cakuta akwakugama. Walo nokuba aciindi eeci, kunoonga wakacili kubandika aNicodemus kuti bamvwane zintu zyakucita. Aawa twaamba myoyo yabantu banyama balimvwa mbuli muntu uuli woonsembwalimvwa liya nawuside akubaa buumba mumoyo wakwe. Nokuba kuti Josefa naakazyiba makani aalufu lwa Mufutulimukaindi kasyoonto, nicakatola ciindi cilamfu kuyookumbila mubili wa Mufutuli. Walo naakatola ciindi kalilauka mumoyowakwe nokuba kuswesya misyozi. Inga nicakali kutola kaindi kasyoonto kweenda kuzwa amunzi wakwe kuya kookonkwaakali kukkala Pilato. Walo inga naakasika kumunzi wa Pilato aciindi ca 4:30 koloko kumazuba.

Josefa unooli wakali muJuuda uukubwene wakalaa mpuwo, pele Pilato wakacilaa nguzu atalaa nguwe. Inga nicakatolakaindi kasyoonto kuti bakapaso bakwe batumine mulomo kuzwa kuli Josefa kuti abonane a Pilato akupiluka kabajisibwiinguzi, akumuzumizya kunjila mumunzi kuti bandike ncaakali kuyanda.

Akwalo kuyeeyela kuti Josefa wakasompaila kuya kuli Pilato munsaa ciindi ca 4:30 koloko wamasikati, eeco kacili ciindicakufwamba ncobeni kuti asike kuli Pilato—ooko inga kwaba kubinzya ciindi eeco kapati—kuti cibe 4:45 kolokowamasikati.

Ciindi cakufwamba eelyo Josefa naakali kunga wamvwidwa kaambo kakwe kuli Pilato inga nicakali 4:45koloko wakumazuba, nokuba kwiinda waawo.

Pilato wanyandywa akwaalilwa kusyomaLufu lwakukankaminwa lwakali lufu lutola ciindi cikubwene alimwi muntu katongela kumwi kaminidwe kucisa kwaciindicilamfu. Nkuubbala lyakuti “kukankamina” ooko nkotujanina bbala lyakuti “kuminwa kucisa”, eeco kacaambilizya cintucicisa ncobeni cakuti moyo wamuntu inga waminwa akuwizuka. Cakali kutola mazuba manjaanji kuti minyemfu yamuntuitalike kubombotoka akuti muntu atalike kuvwitima kuyoya kusikila watalika kufwekemba akufundilila mucamba. Nokubaboobo, Mufutuli Yahushua taakafwa nkaambo kakufundilila kuyoya pe. Walo wakafwa nkaambo moyo wakwewakapwasyuka.

Pilato taakaazyi makani aaya pe. Aboobo, eelyo Josefa naakamukumbila malailile aakuti akabweze mutumba, “Pilatowakanyandwa kuti Walo wakafwide kale mukaindi kasyoonto buyo.” (Maako 15:44, NKJV) Ooku mubufwaafwi nkwaambakuti, Pilato taakasyomede kuti muntu inga wafwa mukaindi kasyoonto boobo nkaambo buyo kakugagailwa ampanda.Walo “wakaita umwi Silumamba wakwe, akumubuzya kuti naa Mufutuli wakalifwide ncobeni kwaciindi cilamfu buti. Nkabelaeelyo Pilato naakazyiba makani aayo kuzwa kuli Silumamba, wakapa mutumba wa Mufutuli kuli Josefa.” (Maako 15:44-45,1599 Bbaibbele lyaku Geneva)

Page 5: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Cibumbwa ca Munzi wa Herodi, ooko nkwasyomwa kut i Pilato nkwaakakkede kali mweenzu wa HerodiAnt ipasi.

Eeco nicakatola ciindi. Pilato tanaakali kukkala mu Jelusalema. Walo wakali kukkala ku Caesarea. Milumbe iilembedweitondezya kuti wakali kuboolaboola buyo ku Jelusalema muziindi zyamapobwe aacisi eelyo bamaJuuda nibakali kulangilwakuzangila mfulumende. Zimwi zintu zyakavwukkulwa kunsaa nyika mumyaka misyoonto yakainda, zilakazya muzeezowakuti Pilato wakali kukkala kungazi yaku Antonia, alimwi zitondezya kuti kunooli Pilato wakali mweenzu wa HerodiAntipas mumunzi mupati wakayakidwe a Herodi Mupati.

Kuzumizyigwa kunjila mumunzi wa Pialto nicaatola kwiinda mamiti aali 15 aayo ngotupimide mucibalo eeci. Ncobenikusikila ciindi eelyo Josefa naakasindikilwa kunjila mulubuwa lwa Pilato kuti amvwugwe kaambo kakwe, aanzyigwekweendelana aziyanza zyabantu ba Kujwe, akwaamba ncaakali kuyanda, akuteelela Pilato nkwaakali kukankamukaakubuzya mibuzyo minjaanji iijatikizya lufu lwa Mufutuli, mpoonya akulindila kaswiilila Pilato nkwalailila mulanda wakwe kutiakaite silumamba ooyo wakali mupati wamulimo ku Gologota, ciindi cilamfu nicakainda kuti zyoonse zintu eezyo zicitike.Kunooli inga kacili ciindi ca 5:00 koloko wakumazuba, nokuba 5:15 koloko, nokuba musyule lyaciindi kapati, kweendelanyaaleelyo Josefa naakasika akutalika kulombelela kuti anjizyigwe mukati kuti abandike a Pilato.

Pele kulesya buyo mazwanga, atubikke ciindi eeco naakapegwa ciindi cakubandika kuti cakali ciindi ca 5:00 kolokowakumazuba.

Busena bwakukankaminwa bwakali kulaale kwa maile lyomwe kuzwa a Munzi ookwa Herodi.4 Silumamba uuzyandamenewanguzu kapati inga naakakonzya kweenda musinzo ooyo mumaminiti masyoonto buyo, kapati kuti naakatantide bbiza.Pele kweelede kwiibalukwa kuti silumamba naakaccelwa kweendesya nkaambo kabunji bwa basilweendo aabobakabungene mukati kamunzi wa Jelusalema kuzyoosekelela Pasika a Pobwe lya Cinkwa Citakwe Mimena. Kusikila aciindieeco (1) mulanda naakaitwa, akupegwa mulumbe akutumwa kuti atole mulumbe ooyo, (2) akweenda kayaa kupenaukaakulisyaanikizya mukati kamabunga aabantu, (3) kusisya mulumbe ooyo, (4) silumamba naakatambula mulumbe akubikkasilumambanyina kuti ajate mulimo eelyo walo naakayaamukide kuyoolanga cakacitika kubusena bwakukankamina, (5)mpoonya silumamba naakapiluka kayaa bwiinda akataa makunga aabantu, ciindi nicakasika munsaa 5:15 kolokowakumazuba.

Page 6: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Kusikila ciindi sikalumamba naakasika kuti ayingule mubuzyo wa Pilato, inga ciindi nicakalisikide a 5:15 koloko wakumazuba.

Pilato wapa Josefa malailile kuti abweze mutumba“Pilato wakagambwa kumvwa kuti Yahushua wakafwide kale. Wakaita silumamba akumubuzya kuti naa Yahushuawakafwide ciindi cilamfu buti.” (Maako 15:44, 1599 Bbaibbele lyaku Geneva)

Eeco cakatola ciindi cikubwene. Pilato taakali kukkala mukati kamunzi wa Jelusalema pe. Walo wakali kukkala kuCaesarea. Milumbe iilemebdwe yaambilizya kuti walo wakali kuboolela buyo mapobwe aacisi ku Jelusalema eelyobamaJuuda nibakali kulangilwa kuti inga bazangila mfulumende akutalika kulwana akusaala. Zintu zyakajanwa mumyakamisyoonto yakainda, tazizuminani amuzeezo wakuti Pilato wakali kukkala mukati ka ngazi yaku Antonia alimwikubonekaanga Pilato wakali mweenzu wa Herodi Antipasi mubusena oobo mbwaakaliyakilide Herodi mutaanzi Mupati.

Tacili cintu cikonzyeka kuzyiba kuti naa Pilato wakaide kupa malailile aakumulomo kuli silumamba wakwe kuti aangululeakulekezya mutumba ookwa Yahushua kuli Josefa waku Arimathea, naa kuti wakalemba malailile aayo atalaa mpasayamalala. Tacikwe makani, pele kusikila ciindi eeco sikalumamba naakaitwa, akwiingula mibuzyo yokwa Pilato,akumusyomya ncobeni kuti Mufutuli wakali fwide ncobeni, Pilato naakapa malailile, alimwi Josefa naakayaamuka, ciindicifwaafwi cinga cakainda aawo inga kacili maminiti aali 15, akusisya ciindi ku 5:30 koloko wakumazuba. Kuti Pilatonaakatumina mulembi kuti aboole kuzyoolemba malailile aakwe, akubikka cisimbo cankaya yakwe, inga nicaatonkelakuyaamuka kwa Josefa kuti azwe amunzi ookwa Pilato kwamaminiti aali 15.

Page 7: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Josefa naatakayaamuka kuzwa kuli Pilato katanasika 5:30 koloko wamangolezya.

Page 8: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Gologota wakali kkilomita lyomwe munsaa Munzi wa Herodi. Kufumbwa muntu wakali kweenda musinzoooyo, naakamusyigwa amakunga aabantu aakabungene kusekelela Pasika a Pobwe lya Cinkwa Citakwe

Mimena.

Page 9: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Gologota Mulundu wakali mbuli Cipompocamutwe, wakali kkilomita lyomwe

munsaa Munzi wa Herodi.

Josefa mbwaakabambilila busena bwakuzikka mutumba“Naakamvwa kwaamba kwasilumamba, Pilato wakaambila Josefa kuti ulakonzya kuyoougwisya mutumba…”(Maako 15:45-46, KJV)

Josefa taakabindila kuya ku Gologota pe. Walo taakazyi kuti inga uyoopegwa malailile aakuti akaanzule mutumbawamuntu wakasingidwe kufwa. Aboobo, eelyo naakamanizya kupegwa malailile, walo wakacita zintu zitobela:

1) Walo wakapiluka kumunzi wakwe kuyoopa batwanga bakwe malalile aakuti babunganye zibelesyo azimwizintu ziyandika kuti bakakkomonone akwaanzula mutumba kuzwa ampanda mpuwaagagaidwe, akuutembaizyakuya kubusena bwakuuzikkila, mpoonya akuyoosalazya mubili ooyo akuubambila kuti uzikkwe .2) Walo naakatumina mulomo kuli Nikodemasi, nkaambo Nikodemasi wakalizyi kuti wakeelede kweetelezyatununkilizyo twakunanaika mutumba kuutaninga zikkwa.3) Walo wakaunka (naa wakatumina mutwanga wakwe) kuti akaakuule milembo yakuvwungailila mutumbakuutaninga zikkwa. (Maako 15:46)

Nokuba kuti bantu bamwi balaa mubuzyo kuti mbubuti Josefa mbwaakali kunga waula milembo yakuvwungaila mutumbakakuyanda kuba kumazuba eelyo bantu kabalibambila kulya Pasika, kuli twaambo totatwe tweelede kwiibalukwa. Ootutwaambo tujatikizya bbala lya opsios kuti lyaba ndelizumizyigwa kubelesyegwa aawa, akwaambilizya kuti Josefawakaunka kuli Pilato nilyakabbilide kale zuba.

1) Pasika wakali buzuba bwakubeleka2) Ambweni mantoolo akacili julidwe aciindi eeco; nokuba kuti,3) Walo wakali kukonzya kuyandaula bantu balaa zintoolo aabo batakali kunga balelema kumusambala zintu,nokuba kuti akali masiku, nkaambo kaziyanza zyakeelede kucitwa mukuzikka baJuuda eezyo zyakeeledekucitwa cakubinda.

Ncintu cikonzya kuteeleleka ncakuti Josefa naakakonzya kuula milembo yakuzambaila mutumba kalibbilide zuba. BaJuudalyoonse bakalizyibidwe kuti bakali bantu bateenkeli kuyandisya mpindu akujana mali, aboobo kunoonga mantoolo aabaJuuda akacili julidwe nokuba kuti zuba lyaakali bbilide kale. Mubbuku lya Amosi 8, bajuuda tiibakasinswa nkaambokakusambala ciindi camasiku pe. Pele bakasinswa nkaambo kakubinzya kubalila mawoola aabulemu aa Nsabata.

“Amuswiilile makani aaya nywebo nomupenzya babulide akukatazya bacete bamucisi, nomuti, “Ino pobwelyamwezi mupya lilamana lili kutegwa tutalike kuulisya maila, abuzuba bwa NSabata bulainda lili kutegwatusambale maila amwi. Tucesye cakupimina, tudulisye, tubelesye zipimyo zyakucenga, tuule bacete ansilivaababulide andyasyo, alimwi tuulisye maila aanyina ankwaaya.”? (Amosi 8:4, 5, KJV)

Bikkila maanu aawa kuti, kuti mantoolo woonse naakalijedwe nilyakabbila zuba, nikwakabula muzeezo wakubinzyamawoola aasetekene aa Nsabata nkaambo boonse nibakalizyi kuti bakazumizyidwe buyo kujula mantoolo kusikila buzubabutobela.

Kuti mantoolo kaali akali jalidwe, nokuba boobo, Josefanaakabayandaula aabo basambala milembo yakuzikkila mitumbakuzwa mumaanda aabo. Mumasi manjaanji, kusikila abobuno buzuba,bantu balaa zintoolo bakkala mumaanda aayakidwe atalaa zintoolonokuba kunzaa zintoolo zyabo. Tiicakali kunga caba cintu cikatazya kulinguwe kuti awule milembo yakuzikkila nokuba kuti kakuli kumazubananka kumangolezya. Pele eeci nicakamutolela ciindi cikubwenenkaambo musambazi naakali kusekelela pobwe (nanka kulibambila kutiasekelele pobwe lya) Pasika antoomwe amukwasyi wakwe woonseabalongwenyina. Kuyeeyela kuti Josefa wakalizyi kabotu kwakugamaalimwi taakaleyaleya akusowaila ciindi, eeco acalo nicakamutolelaciindi cili mbocibede. Jelusalema wakali munzi wakayakidwe mbulimaanda aamazubaano, kuukosawidwe amigwagwa iikwazeme mipati.Tuzila twawo twakali syaankene, katuzelauka, alimwi katukobeledweamantoolo aamakwebo mumbali azivwuka zya basilweendo.

Mulundu wa Gologota wakali buyo myaanda yamamita yongaye kuzwakumulyango wamunzi ooyu. Nokuba boobo, wakali kkilomita lyomwekuzwa munsaa munzi wa Herodi. Kuti muntu wasanganya kukkilomitalyomwe eelyo, misinzo yoonse njaakeendeenda Josefa eelyo naakalikupiluluka kumunzi wakwe, nakaunka kuyoowula milembo yakuzikkila,naakapilukila kumunzi wakwe kuti akabunganye zintu zyoonse zyakali

Page 10: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

kuyandika, akutola kasinzo kaya anze lyamunzi, yoonse misinzo eeyoinga yatola ciindi cili mbocibede.

Kuzwa aawo Josefa naakayaamuka kuzwa mulubuwa lwa Pilato, kusikilaleelyo naakayumuka kuya ku Gologota, inga mawoola obile naakainda, nokuba manji kwiinda waawo. Ncintu camaanukuyeeyela kuti Josefa a Nicodemasi bakaswaanganina anze lyamulyango wamunzi akululamika musinzo wabo kuya kuKalivali antoomwe. Kuyungizya azimwi zintu zyakeelede kucitwa kuzwa ciindi Josefa naakataanguna kuya kuli Pilato, eecoinga nicaamutolela ciindi kusikila ku 7:30 koloko wamangolezya eelyo naakalulama kuya ku Gologota abatwanga bakweantela a mbongolo yomwe nokuba zyobile kazikulaikidwe zintu ziyandika.

Eelyo zintu zyoonse zyeelede kucitika muciindi eeci nozibikkwa antoomwe, inga kwafwambaana kulibonya kuti kuzikkakalitaninga bbila zuba (6:59 koloko – 7:19 koloko wamangolezya) ncintu citakonzyeki pe. Aboobo, kuti ciindi cifwaafwi lokocayeeyelwa kuti ndendilyo nizyaacitika zintu eezyo, izuba lyakali bbilide kale eelyo Josefa naakazwa mumunzi.

Josefa, abatwanga bakwe azibelesyo, nibakayumuka kuya ku Gologota kalibbilide kale zuba.

Kukkomonona akwaangula mutumba“… Mpoonya bakamwaangula kuzya ansi …” (Maako 15:46, KJV)

Inga nicatakatola ciindi cilamfu kuti Josefa, Nicodemasi abatwanga babo basike kumulundu wa Gologota. Tee kayi, ooyumulundu wakali munsaa mugwagwa mupati uunjila mumunzi wa Jelusalema. Kuyoosika kumulundu ooyu kuzwanibaazumizyigwa a Pilato, nibakajana nkamu yabantu yakali kwiilingana akulangilizya cakali kutola busena

Aciindi cimwi Mufutuli Yahushua naakafwide kale, aabo bamajuuda bakali kulangilizya zyakali kutola busena bakakanzakuti mibili yabantu bagagaidwe , itakkalili ampanda nkaambo buzuba bwakali kutobela bwakali buzuba bwa Nsabataabuzuba butaanzi bwa Pobwe lya Cinkwa Citakwe Mimena.

“Mbwaanga bwakali buzuba bwakulibambila kubuzuba butobela bwa Kulyookezya butegwa Nsabata, bapati baBajuda bakakumbila Pilato kuti bantu bakankamidwe bakompaulwe maulu akwaangulwa aziingano kabutanasikabuzuba bwa Nsabata. Bakacita boobo nkaambo buzuba oobu bwakali bupati kulimbabo. Aboobo basilumambabakasika akutalika kutyola maulu aamwaalumi mutaanzi wabaabo bakabambwidwe alimwi akuli wabili. Pelenibakasika kuli Yahushua, bakajana kuti wafwa kale, nkaako taakwe nibakamutyola maulu pe. (Johane 19:31-33,

Page 11: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

“Lino kwakali muunda kubusena ookokwakakankamidwe Yahushua.Mumuunda oomo kwakali cuumbwecipya mwatakaninga zikkidwe muntupe.

Nkaambo kakuti cuumbwe eeco cakaliaafwiifwi, akuti, bwakali buzubabwakulibambila kubuzuba butobelabwa Kulyookezya butegwa Nsabatabakatola mutumba wa Yahushuaakuuzikka oomo.” Johane 19:41-42, KJV

KJV)

Aaka kampango katupa bumboni buyungizya kutondezya kuti Nsabata tiiyakali kukonzya kutalikila kumabbililo aazubankaambo katusimpe tutobela ansi aawa ootu:

1. Pilato wakanyandwa kuti muntu inga wafwambaana kufwa boobo kwiinda mukugagagilwa buyo, aboobo walowakatumizya silumamba ooyo wakali kweendelezya kukankamina kuti amubuzye makani woonse.

2. Silumamba wakasyomezya ncobeni kuti Yahushua wakalifwide.3. Kuti bajuuda nibakaunka kuli Pilato kuyoolomba kuti bakompaule maulu aabagagaidwe basingidwe eelyo Josefa

kataninga unka kuli Pilato, Pilato naatakatumizya silumamba ciindi cabili kuyoolanga ncobeni kuti naa Yahushuawakalifwide ncobeni. Walo naakalizyi kale kuti wakafwa kwiinda mukufundilila kuti maulu Aakwe naakakompoolwa.

Aboobo baJuuda bakaunka kuli Pilato kuyookumbila kuti bafwambye lufulwabasintolongo bobile bakaceede bakacili kulanga eelyo Josefanaakamanide5kale kulomba mubili wa Mufutuli. Balo bakakumbila Pilatomuciindi Josefa naakali kupangana a Nicodemasi mbobakali kunga bazikkaMufutuli Yahushua.

Kukkomonona mutumba wa Mufutuli kuzwa ampanda inga wakali mulimomuyumu uuminya, alimwi uutola ciindi. Mangwalo alembedwe kuti kunyina penoliba lyomwe fuwa lyokwa Yahushua lyakakompwedwe pe, eecokaceendelana a cishinshimi. Josefa, Nicodemasi abatwanga babo kunoolibakali kubambilila kabotu-kabotu kwaangula mubili, nokuba boobo, ooyotiiwakali mulimo muubauba kusomauna mpikili zipati boobo, kazipatidemumapulanga aaciciingano. Ncobeni abalo basyaazibwene bazintu zyansiku,bakavwukkula mafuwa aakali mubbokesi lyamafuwa kaacigagaidwe ampikili,eeco ncecitondezya mbocakali cintu ciyumu kusomauna mpikili kuzwamumutumba wamuntu. Cakalisalede kuti kufumbwa naa nguni ooyo wakazikka mutumba wamuntu ooyo, wakaalilwakusomauna mpikili, nanka kuti, tiicakali cintu ciyandika kucita.

Josefa a Nicodemasi nibakatola ciindi kufumbwa mbucakali kuyandika kuti bacite mulimo wabo kabotu-kabotu, kwaangulamubili mubulemu kuzwa aciciingano. Bakali kubindila kuyoolya mulalilo wa Pasika. Ooyu wakali mulimo mupati mumaumiaabo ngubakali kubeleka wakuzikka Mufutuli. Balo nibakali jisi batwanga bakutembaizya mubili akuutola kucuumbwe camumuunda wa Getisemane, eeco cakali munsimunsi. Ooyu mulimo niwakatola woola lyomwe, akusisya ciindi coonseantoomwe ku 8:30 koloko wamangolezya.

Page 12: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Kukkomonona mutumba kakwiina kuuyawulula inga wakali mulimo uukatazya. Ciindi nicakasika a 8:30 koloko wamasiku kusikila nibakamanizya.

Kusalazya mutumba kuti uzikkwe“Mpoonya wakawaangula, akuuputaila mucisani cibotu akuyoowulazika mucuumbwe cakakokololwa mumwaala,mucuumbwe mwatakana zikkidwe muntu. Bwakali buzuba bwakulibambila, nkaambo Buzuba bwa Kulyookezyabutegwa Nsabata bwakali aafwiifwi kutalika.” (Luka 23:53, KJV)

Kubambilila mubili kuti uzikkwe lyoonse wakali mulimo uutola ciindi cikubwene. Kulanganya mbwaakapenzyegwa Mufutulikataninga fwa, kusanganizya aziyanza zya baJuuda nzyobatobezya eelyo nobayanda kuzikka muntu, inga eeco nicakatolaciindi cilamfu loko. Josefa, mbwaanga wakali muntu muvwubi, wakajisi cuumbwe cipya cakamanizya kubambilwa kutiakazikke mukaintu wakwe alakwe mumbewu yakulyookezyela. Oomo mumbewu, kwakali zyiba lyameenda aakalikuyoboloka kuzwa kumvwula. Kwakali meenda manjaanji aakali mumo, pele nicakacili kunga catola ciindi cilamfu kusanzyamubili wakacuzawidwe boobo. Nokuba cisyomeka cameenda inga nicakadimpulwa ziindi zinjaanji kuteka meenda; masusuaamutwe azigunyugunyu zyakaceede aawoo aakali malezu, zyakasanzigwa. Ciyanza cakusanzya mutumba citola zintuzinjaanji kuleka muyo kupyaasya meenda kusukuluzya mubili. Inga kunooli kusanzya mubili nikwakatola mawoola aasikilakuli obile. Kusikila aciindi aawo, inga ciindi nicakasika a 10:30 koloko wamasiku.

Page 13: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Kusanzya mutumba inga nicakali cintu ciminya, akutola ciindi kusikilaku 10:30 koloko wamasiku.

Kuzambaila mutumba mumilembo kuti uzikkwe“Pele umwi silumamba wakamuyasa sumo kulubazu, mpoonya kwakazwa bulowa amaanzi. Lino muntu wakabonazintu eezi nguwapa bumboni, nkabela bumboni bwakwe mbwakasimpe. Ulizi kuti waamba zyabwini kutegwaanywebo musyome. Zintu eezi zyakacitika kweendelana a Malembe aati, “Taakwe akomwe kafuwa kayootyokape.”Alimwi aamwi Malembe alati, “Bayoomulanga ooyo ngubakayasa.” Musule akooku Josefa waku Alimatiya wakaliumwi wabasikwiiya ba Yahushua, cakulisisa-sisa mukuyoowa bapati ba Bajuda, wakaakukumbila mutumba waYahushua kuti awaangule aciingano. Pilato wakamuzumizya. Awalo Nikodemasi uulya wakasikide kuli Yahushuamasiku, wakasika weetelezya atununkilizyo twiindene-indene mane cibbudu buya. Bakatola mutumba waYahushua akuuputaila mumasani antoomwe atununkilizyo, mbubonya mbuli cilengwa ca Bajuda.” (Johane 19:39-40, KJV)

Mpoonya mubili mbuwakamanina buyo kusalazyigwa, lino mulimo winiwakuzambaila kabotu-kabotu mumilembo yakuzikkilwa antoomweatununkilizyo wakatobela aawo. Kuleka mbuli mitumba iizikkilwamumabbokesi kucooko ca kumbo, kunyina cibeela camubili cakeeledekugumana acibeela cimwi. Maboko amaulu woonse akeelede kubaamulembo waazambaide akwaandana. Matansyi amatende aalo akalikuzambailwa lyomwe lyomwe mumulembo walyo lilikke, mbweenyaabusyu bwamuntu abwalo. Eeci cakali ciyanza cakali kucitwakweendelanya ambokulembedwe mubusanduluzi bwa Mangwalompokwaambilizyigwa Lazalosi naakabuka kuzwa kubafu.: “Alimwi ooyowakafwide wakapompa, kazambaidwe kumatansyi akumatendemumilembo yakuzikkilwa: abwalo busyu bwakwe bwakali zambaidwemukalembo. Mpoonya Mufutuli Yahushua wakati kuli mbabo,Amumwaangulule, amumuleke alyeendelele.” (Johane 11:44, KJV)

Kumizeezo yabuJuuda, mulimo wakuzikka muntu wakali mulimo mupatikapati. Kuti mutumba wamuntu tiiwakazikkwa munzila yeelede, muntuwakali kulanganyigwa kuti wakali muntu uusingidwe a Mwami Yahuwah.Aboobo, mulimo wakuzikka mutumba wamuntu, kapati ooyo wakalikuyandwa ncobeni, inga niwakali mulimo uutontomanwa kubelekwa

Page 14: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Cuumbwe ca Mumuunda. akubambililwa kabotu-kabotu.

Teesyi kuti bantu boonse bakali kuzikkwa kabananaikidwe tununkilizyope. Bami abantu bavwubide ncobeni balikke mbibakali kukonzya kuula

tununkilizyo twakuvwungailizya amutumba wamuntu uuzikkwa. Mwami Hezekiah wakayobozya tununkilizyo muŋandayakwe yakuyobweda. Ooto tununkilizyo twakali kubalilwa kuba cibeela ca lubono lwakwe. “Ooto tununkilizyo twaambidwekuti ntwaakabelesya Nicodemo kuti abambilile mubili wa mufutuli kuti uzikkwe, Johane 19:39,40, twakali ‘ mula a itati,’alimwi ntotwakali kwaambwa kuti musamu wa tati, a musamu uununkilila wa Aquilaria agallochum.”6 Bamwibasikuvwuntauzya basendekezya kuti mweelwe watununkilizyo ooyo ngwaakaleta Nicodemo wakali kusikila ku $200,000 mumali aamakwebo mazubaano.7

Mweelwe wa “mapaundi aali mwaanda watununkilizyo” wakali mweelwe mupati ncobeni watununkilizyo tudula kapati!Mula wakali tununkilizyo twakusansaila. Itati lyakali ziyidwe kuba lusu, bwakukanda mutununkilizyo akulambaika mutumbawoonse. Mulimo wakuzambaila mubili wamuntu mumilembo antoomwe atununkilizyo, wakali mulimo uutola ciindi kulekabuyo kuvwavwaanga kuvwungaila akufwampaila tununkilizyo mukati pe. Comwe comwe cibeela camubili cakeeledekupombailwa mumilembo yongaye. Tununkilizyo katukandidwe mumusamu uununkilila, twakali kumataikwa kuzwa amubili,akataa milembo ciindi comwe comwe cakuvwungaila kabotu-kabotu abulemu. Wakali mulimo uutola ciindi cikubwenencobeni.

Mulimo wakuzambaila mubili mutununkilizyo, wakali kukonzya kutola mawoola obile (nokuba otatwe) kuti umanizyekucitwa. Aboobo ciindi coonse eeco nicakabatolela kusikila akataa masiku.

Kupombaila mutumba atununkilizyo wakali mulimo uutolela ciindi cikubwene. Inga ciindi nicakasika a 12:30 koloko akataa masiku kusikila nibakamanizya mulimo ooyu.

Kuzikka“Mpoonya wakawaangula, akuuputaila mucisani cibotu akuyooulazika mucuumbwe cakakokololwa mumwaala,mucuumbwe mwatakana zikkidwe muntu..” (Luka 23:53, KJV)

Kusikila niwakamanizya kuzambailwa mubili, inga nikwakainda buyo maminiti ongaye buyo kulazyika mutumba ooyomucuumbwe. Kukunkulisya bbwe lipati kusinka cuumbwe, kubungilila tulembolembo twakalaa malowa, kubungilila zibelesyozyoonse nzibaabelesya kukkomonona mubili wa Mufutuli kuzwa aciciingano, zyoonse eezyo inga tiizyakatola ciindi cilamfupe. Kusikila aciindi ca 12:50 koloko akataa masiku, eeyi nkamu yuuside kapati inga niyakasuuluka kuya kumaanda, mulimo

Page 15: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

woonse kuumanide kucitwa.

Banalumi abamakaintu nibakabweeda ku Jelusalema munsaa 12:50 koloko akataa masiku.

Page 16: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Nicakabatolela tunzumina tuli 15-20 bamakaintu kuti bazyokele kuzwa ku Cuumbwe mu Muunda.

Bamakaintu

Page 17: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

“Abalo bakaintu bakazwida kucisi ca Galilii, aabo bakali kuya butobela musule lya Yahushua, bakainka a Josefakuyoobona cuumbwe, akubona mbuli mutumba wa Yahushua mbuwakalazikwa oomo. Mpoonya bakabweedakumunzi kuti bakabambe mafuta atununkilizyo tumwi twakuyoonanika mutumba wa Yahushua .” (Luka 23:55-56,KJV)

Muziyanza zya mikowa ya Akataa Kujwe, bantu bamukwasyi mbabakutauka kubambilila mutumba wamuntu kuti uzikkwe.Bamakaintu bamukwasyi mbababambilila mutumba wamukaintu uufwide, abalo banalumi mbweenya buyo mbababambililamutumba wamwaalumi uufwide. Makani manjaanji aambilizya kuti Josefa waku Arimathea wakali umwi wamukwasyi ookwaYahushua, aboobo ncintu cilaa maanu kuti walo wakaluukwete mulimo wakubambilila Mufutuli kataninga zikkwa.

Mbuli mbokulembedwe mu Mangwalo, bamakaintu bakalisyite kumaanda, aboobo tiibakaguma mulimo wakuzikka pe. Balobakali kulombozya kuti inga bacita cimwi cakugwasyilizya, pele mulimo wakubambilila mutumba kuti uzikkwe, wakalimulimo wabanalumi. Mucibaka caboobo, balo bakali kulangilizya kabaimvwi alaale kabakanzide kuti bakabungililetununkilizyo amafuta aakunanika mutumba eelyo niwaamanizya kuzambailwa mumilembo.

Mbulyakamanizya buyo kukunkulisyigwa bbwe lipati kujala cuumbwe, kucinyina acimbi cakali kukonzya kucitwa. Abooboaabo bamakanintu bakapiluka kumaanda, ambweni kabasindikilwa abanalumi kutegwa batanjili muntenda. Ooyu tiiwakalimusinzo wakufwamba kweenda pe. Mbwaanga bakabucesya tubulu kabakutauka kubambilila mubili kuti uzikkwe. Aboobobakali katede, mizeezo yabo yakali katede amibili yabo mbweenya buyo. Ncobeni kunyina nzila yakuzyiba ooko kwininkubakali kukkala bamakanitu aabo, pele kuti nibakali kukkala munsaa ngazi oomo mwakalidwa mulalilo, nibakalikkilomota lyomwe buyo kuzwa kubusena ooko kwakali cuumbwe. Kuti nibakali kukkala munselelo lya munzi, nicakabatolelamaminiti aasika 15-20 kuti baselemuke musinzo wakuzwa kubusena kwakali cuumbwe kuyoosikila nkobakali kukkalakumaanda aabo.

Busena bwa Ngazi mwakalidwa mulalilo buli kululyo ansi lyacifwanikiso ca Jelusalema Wansiku. Munziwa Herodi uli atala kulumwensyi.

Aaba bamakaintu kunooli bakali libambide kale cakucita kuzwa waawo. Balo bakali kuyanda kunanika mafuta mutumbawa Mufutuli wabo uuyandwa. Abalo bakali kuyanda kutola lubazu mukulemekezya Nguwe. Eelyo nibakapiluka kumaandaaabo, bakajata bubi kulibambila akuyandaula tununkilizyo twakaceede. Luuka waamba kuti aaba bamakaintu,“bakabambilila tununkilizyo azyakulisakatizya”. Nokuba boobo, cilisalede kuzwa mu Bbaibbele kuti kweezyekanyaakubunganya makani aalembedwe, balo bakalijana kuti tiibakajisi tunukilizyo tunjaanji amafuta pe. Aboobo kunyina pencobakali kukonzya kucita aciindi eeco nkaambo kwakali kuya kubucedo bwa Nsabata. Aboobo, “bakalyookezya mubuzuba bwa Nsabata mbuli mulawo”. (Luuka 23:56)

Mbuyakaindila buyo Nsabata alimwi makwebo naakajulwa kuti zintu zitalike kusambalwa, aabo bamakaintu “bakaulatununkilizyo tulweela, kutegwa bakaunke mafumina kuyoomunanika.” (Maako 16:1, KJV) Nokuba kuti bakali yandisyidekupilukila kucuumbwe kuyoonanika mubili ookwa Yahushua, bakalindila kusikila kwayanda kuca. Tiibakali kukonzya kuulatununkilizyo tunjaanji ooto ntobakali kuyanda kubelesya kusikila niyakainda Nsabata kumangolezya. Balo bakalizyi nzilambotu iini yakulemekezya Nguwe kuti yakali yakuteelela Nguwe. Walo wakati naakacili muzumi, “Kuti kondiyanda Ime,kobamba milawo Yangu.” (Johane 14:15, NKJV) Balo bakabamba buzuba bwa Nsabata akubusetekanya kuli “Simalelo waNsabata.”

Page 18: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Mbuli mbokwaambidwe kale, ncintu cilaa maanu kuyeeyela kuti aabo bamakaintu bakapilukila ku Jelusalema kabeendaantoomwe abanalumi bakali kuzikka mutumba. Eeci nicatola tunzumina twaciindi tuli kkumi atusanu 15 kuti bazingulukemusinzo ooyu akusika kuminzi yabo a 1:05 koloko akataa masiku. Aaba bamakaintu nibakapiluka kuminzi yabo umwiawumwi, wakalangaula muŋanda yakwe kufumbwa ncaakajisi, mpoonya bakabungana alimwi akuvwiyavwiya kutibalibambile kuyoowula ncibaabulide kufumbwa buyo mbwiiya kwiinda Nsabata. Nkaambo kakuti eeco ciindi akali akataamasiku, ncobeni kwakanyina mantoolo aakacijulidwe aciindi eeco. Kwaamba masimpe, ooyu mubandi wabo niwakatolawoola lyomwe, akusisya ciindi munsaa 2 koloko wamasiku.

Kweenzyeezya ciindi, inga nicakali ciindi ca 2 koloko wamasiku kusikila bamakaintu nibakatula ansimilimo yakulibambila.

Kubucedo bwa Nsabata“Alimwi nkaambo oobo buzuba bwakali buzuba bwakulibambila, ayalo Nsabata yakaswena.” (Luuka 23:54, KJV)

Mulumbe uulembedwe walufu akuzikkwa kwa Mufutuli Yahushua ulikosoodwe akufwiinsyigwa. Ibbabbele ligantaganta buyoasyoonto ciindi cakatola kuti azikkilwe mutumba wakwe. Nokuba boobo, ooyu mulongo wazintu zyakacitika kuti wabikkwamumulongo, akulangisyigwa comwe comwe, akulangaula mabala aabelesyedwe aaci Giliki, inga kwatalika kulibonyatusimpe katusalazyidwe: kuzikkwa kwaYahushua tiikwakali kukonzya kucitika kalitaninga bbila zuba pe. Kuti bbala lyaciGiliki lya opsios lyazuminwa, ooyu mulimo wakatola busiku boonse! Zyoonse zintu zyakatola busena mumawoola aabusikuoobo zyakali cibeela cabuzuba bwa cisambomwe bwamvwiki, buzuba bwakulibambila Nsabata iizyakumbele. Kweendelanya

amulumbe ookwa Luuka, tiibakamanizya kujata mulimo ooyo kusikila nikwakasika kubucedo bwa Nsabata.8 Nokuba kutieeci tacaambidwe mubusanduluzi bwa Cikuwa, pele mabala aaci Giliki mataanzi atondezya kuti mbombubombocakacitika oobo.

Ibbala lyakasandululwa kuti “yakaswena” mukampango aaka, lizyila kubbala lyaci Giliki lyakuti, … (epiphosko).Eeli bbala lyaamba cintu cikankamusya kuti: “nikwakatalika kusalala:- nikwakaba kubucedo.”9 Ndibbalalyamusyobo wa #2017, … (epiphauo), lyaamblizya kuti “kumunika . . . kumwesya mumuni.”10 Nkaambo kakutibakalindila kusikila mangolezya nokuya balombe malailile aakuti bakaanzule mubili kuzwa aciciingano,kuukkomonona akuusanzya, akuuzambaila mumilembo, azimwi zyaacitika, eeco cakabatolela mawoola aabusikuboonse kuti bakutauke mulimo ooyo kweendelanya aziyanza zyabuJuuda. Balo tiibakamanizya mulimo woonsekusikila Nsabata niyakasika kubucedo eelyo nikwakatalika kusalazya kujwe.11

Page 19: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Ibbuku Lipya lya Strong Lisandulula Mabala aamu Bbaibbele lilapandaula ncolyaambilizya bbala lya epiphosko kuti

“kwaambilizya kusika kubucedo bwa Nsabata.”12 Kuti eeli bbala nilyakabelesyegwa kwaambilizya kusika kubucedo bwaNsabata, alimwi kuti eeli bbala lwalyo nilyali kwiiminina kuti “kutalika kuba kubucedo,” nkaako mpeenya aawa amakaniwoonse mpaamanina kusalazyigwa: iNsabata yakatalikila kubucedo nikwakatalika kusalazya mumuni, kuleka kumabbililoaazuba amudima wakatobela waawo.

Mumunzi wa Jelusalema, kupasuka kwazuba aciindi camwaka eeco inga kucitikila akataa 5:54 koloko a 6:27 kolokowakubucedo. Nokuba boobo, bucedo — kusalala kuba kuti wasika mumuni — kutalikila kulaale kalitaninga pasuka zuba.Mu Jelusalema, bucedo mumwezi wa Mukubwe-kaangala butalikila akataa ciindi ca 5:05 koloko (kumatalikilo aamwezi) a4:25 koloko (kumamaninno aamwezi ngweenya ooyu mbuli mazuba mbwaayaa kulampa kuya kumainza kubuzubabweelene abusiku).

Mbuli mbutwaliboneka kale, twakasala ziindi zifwaafwi loko kuti tubambe ciiyo eeci. Kwiina nociyandika kuti tulampye ziindizyakacitika zintu zyoonse. Tee kayi inga zyoonse nizyakamanizya kucitwa kalitaninga bbila zuba nokuba kuti pe.Kuyeeyela kuti Josefa wakakumbila malailile aakupegwa mubili kalitaninga bbila zuba, inga catuleta kuciindi eelyobamakaintu nibakali kubambilila tununkilizyo twakunanika mutumba. Balo nibakalibonena kuti tabajisi zinji alimwi kunyinape mbobakali kunga baula zyakuyungizya kuli nzyobakajisi kale zyakubelesya kakuli mpaakati aamasiku. Balo bakatulaansi mulimo kusikila nibakali kukonzya kuula akuyungizya kutunukilizyo ntobakajisi kale eelyo Nsabata niyakayindide.Mukupima ciindi kwesu, inga mawoola aali ciloba naakainda kalibbilide zuba. Mumajwi amwi ooku nkokwaamba kuti,Mangwalo alisalazyide kale kuti ooyu mulimo wakatola ciindi cikubwene kwiinda ciindi ncotwapima kale mucibalo coonseeeci!

Ibbaibbele lilisalazyide kuti Nsabata yakatalikila nokwakatalika kulasazya kubucedo eelyo nibakatula ansi zibelesyo zyaboakuleka kulibambila. Aboobo, kusikila ciindi banalumi bakali kuzikka mutumba nibakamanizya, balo bakali pilukide kale kuJelusalema, bamakaintu nibakabunganya tununkilizyo akubona kuti tiibakajisi tunji akulizeeza kuti bakeelede kuulatwakuyungizya, ciindi cakali kuyaa kuswena ku 5 koloko kubucedo bwa Nsabata! Insabata, ya Abibu 15, yakasikanikwakasalazya kujwe alimwi abalo bamakaintu bakalyookezya mulimo mbweenya mbuli mulawo mbuwakali kwaamba.

Ibbaibbele lyaamba kuti mulimo woonse wakamana eelyo nikwakatalika kusalazya kubucedo bwaNsabata, 5 koloko! Milimo yoonse iilembedwe yakatola busiku boonse tubulu.

Kubuka Kuzwa Kubafu“Lino Buzuba bwa Kulyookezya butegwa Nsabata nibwakamana, Maliya waku Magadala, Salomi, a Maliya banyina

Page 20: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

Jemusi bakaula tununkilizyo kuti bakananike mutumba wa Yahushua. Cifumo-fumo kapati kubucedo mubuzubabutaanzi bwamvwiki, mbulyakapaswida buyo zuba, bakaintu aaba bakainka kucuumbwe.” (Maako 16:1-2, KJV)

Aawa mpaali bumboni bumaninide kuti buzuba butalikila kubucedo, kuleka kumabbililo aazuba: “Kumamanino aa Nsabata,eelyo nokwakatalika kusalazya kubucedo bwa buzuba butaanzi bwa mvwiki, bakaboola ba Maliya Magadalena a Maliyaumwi kuti bazyoobone cuumbwe.” (Mateyo 28:1, KJV) Kaambo kakwaamba kuti “nikwakatalika kusalazya kubucedo”kakazyila kubbala ndyeenya lyakabelesyegwa muli Luka 23:54 mukwaambilizya kuti Nsabata “yakaswena” eelyobamakaintu nibakatula ansi zibelesyo akuleka kulibambila nkaambo Nsabata yakatalika. Lyaambilizya kuti, “kutalikakumwesya mumuni:-- kutalika kuba kubucedo.”13

“Kuya” ndibbala lyaambilizya cintu kugama kulubazu lumwi. Nkusandulula kululeme bbala lyaci Giliki lya eis, eelyolyaambilizya kweenda akwaambilizya kusika abusena bumwi.14 Eeli bbala nilyatakabelesyegwa pe kuti Buzuba Butaanzibwa mvwiki nibwakatalikila kumabbililo aazuba mangolezya aakaindide kale musyule. Ndileelyo buyo mumuni“niwakatalika kusalazya kuya kubucedo kwa buzuba butaanzi bwa mvwiki”, ndendilyo eelyo oobo buzuba nobwakatalika.

Kuti bamaJuuda nibakali kutalikila buzuba bwabo kumabbililo aazuba, balo nibakatalika buzuba abuzuba buli boonsekumabbililo aazuba, kusanganya abuzuba butaanzi bwa mvwiki. Nokuba boobo, Mateyo 28:1 ulisalazyide kwaamba kutiniyakaindide Nsabata (yakainda akumanina eelyo mumuni niwakaleka kumwesya kakuyanda kuba masiku) eelyonikwatalika kusalazya mumuni kuya kubuzuba butaanzi bwa mvwiki, (buzuba butaanzi bwamvwiki tiibwakaninga talikakumabbililo aazuba mubusiku bwakainda pe), bamakaintu bakajokela kucuumbwe kuyoonanika mutumba ookwa Yahushuatununkilizyo amafuta. Oobo bwakali buzuba bwa Pobwe lya Micelo Mitaanzi naa buzuba bwa ntengaantenga, Abibu 16.

Tako muno pe! Wabuka kale!“Jalula meso aangu, kuti mbone zintu zigambya zili mumulawo wako.” (Intembauzyo 119:18, KJV)

Mubusongo buteeli bwa Mwami leza Yahuwah, wakabamba kuti lufu lwa Mwanaakwe Simuzyalwaalikke bweende mbulimbwaakayandide. Muluzyibo lwakwe luzwa kuteeli wakalizyi kuti masimpe aa Nsabata anoosisidwe kwamyaka munsaakusikila zyuulu zyobile zyamyaka (2,000). Mucito wamamanino waluyando luteeli wakali wakusiya bumboni bulembedwebwa bweende bwazintu zyakatola busena, zyalo kuti eezyo zyabalwa kabotu-kabotu akuteelelwa, inga zyabatondezyabasyomi bazyalane lyamamanino kasimpe keni eelyo Nsabata niitalika.

Bantu bakomba mu nsabata yamu Mujibelo, aabo babamba Nsabata kuzwa kumabbililo aazuba muli Bwasanu kusikilakumabbililo aazuba Mujibelo kumangolezya, bayanda kusekkelela zintu zyoonse zyakacitika akataa lufu lwa MufutuliYahushua munsaa ciindi ca 3 koloko akumabbililo aazuba munsaa 7 koloko – kulezya kusika mawoola naaba wone!Aboobo, ooyu mulimo uutakonzyeki kucitwa. Mbuli mbutwatondezya kale, bunji bwaziindi nzyotwapima kale kazitobelana,

Page 21: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

inga zyatondezya kuti ooyu mulimo niwakatola mawoola aatandila kusika munsaa fuka! Alimwi, mbuli mbokutondezyedwemuziindi zya kubucedo, ooyu mulimo wakatola ciindi cilamfu ncobeni kwiinda mbutwayezyeezya kale.

Kunyina nzila ngubauba iinga yasekkelela zintu zyoonse kuti zicitigwe mumawoola aali wone. Kuyungizya waawo, kutimuntu wasola kucita boobo inga watalika kukazya tusimpe tulembwe kale mu Mangwalo:

1. Kuti ibbala lya opsioslyazuminwa mbolibelesyegwa muci Giliki, Josefa waku Arimathea taakaunka kuli Pilatokuyookumbila malailile kuti akkomonone mubili kuzwa aciciingano kusikila naakaindide mabbililo aazuba. (Mateyo 2757-58) Nokuba kuti Josefa wakaunka kuli Pilato kalitaninga bbila zuba, inga tiicakakonzyeka kucita zintu zyoonsemukaindi kasyoonto kamawoola aali wone pe.

2. Naakamnizya kutambula malailile aakuzikka mutumba, Josefa wakaunka kuyoowula milembo yakuzikkila mutumbaooyo. ( Maako 15:46)

3. Mulimo wakuzikka wakali mulimo uutola ciindi cilamfu kapati cakuti, Mangwalo aamba kuti buzuba butobelabwakatalikide kale kuca eelyo bamakaintu nibakatula zibelesyo zyabo akulyookezya mu Nsabata. (Luuka 23:54)

4. Niyakainda Nsabata, bamakaintu bakaunka kuyoowula tununkilizyo twakuyungizya, kuti bakananike mutumba. (Luuka23:56 a Maako 6:1.)

5. Bamakaintu bakapilukila kucuumbwe eelyo buzuba “nibwakatalika kusalazya kuya kubucedo kwa buzuba butaanzibwa mvwiki.” (Mateyo 28:1)

Mulongo wazintu zya lufu akuzikkwa kwa Mufutuli Yahushua, ulasalazya kasimpe keni kakuti buzuba bwamu Bbaibbele,aboobo abuzuba bwaciloba bwa Nsabata, butalikila kubucedo, kutali kumabbililo aazuba. Casika ciindi lino cakusowelakulaale kulubila koonse kwatulengwalengwa twabantu amanjezyeezya, akutambula mawoola aasetekene aa Nsabatambuli mbokweelede: kuzwa nokwatalika kusalazya kujwe nowasika mumuni, kusikila mumuni wayaamuka mangolezya,mbobuzuba bwa Nsabata. Kufumbwa ciimpene awaawa, ncilengwa buyo ciyeeme muziyanza zilaa tumpenda.

Nkamu ya WLC yaabila cipego ciimpene kubantu boonse aabo bacilamatide muzeezo wakutalika Nsabatakuzwa kumabbililo aazuba akusikila kumabblililo aazuba, kuti balitondezye ncobasyomena boobo. Inga cabacintu ceelela kuti cacitika akataa lufu lwa mufutuli Yahushua munsaa 3 koloko wasyikati amabbililo aazuba,kusikila munsaa 7 koloko wamangolezya. Abatondezye ciindi, misinzo abweende bwazintu zyoonsembozyakacitika. Kuti kaali masimpe, alakonzya kutondezyegwa kakwiina cisisidwe pe. Kuti naa pe tabakonzyikutondezya nokuba kuzwa mu.

1 Bbuku lisandulula mabala lyokwa Merriam-Webster

2 The New Strong’s Expanded Dictionary Of Bible Words, 2001 ed., #6153.

3 Ibid., #3798.

4 Busena “bwaciyanza” cakukankamina bantu oobo bwakasalidwe aba Loma ba Katolika bwa Gologota bulakonzyakukakwa nkaambo buli munsaa munzi nkuuli kumbo. Mumilawo yakulisalazya yaba Juuda akuunga kwamiwo, tiicakalikuzumizyigwa kuti muntu azikkwe kumbo lyamunzi wa Jelusalema. Nkaambo Bbaibbele lilisalazyide kuti eeco cuumbwemwaakazikkilwa Yahushua cakali munsaa busena bwakujailwa, eeci ncecintu cilesya busena bwa Gologota kuti bubebusena bwakujailwa.

5 Johane 19 upandulula kuti basilumamba bakatyola maulu aabasintolongo bamwi, pele kutali maulu ookwa Yahushuankaambo wakalifwide kale. Kampango 38 kasanduludwe kuti “nicakamanizya kucitika eeci, Josefa waku Arimathaea, …wakakumbila Pilato kuti walo akakkomonone mubili ookwa Yahushua akuuyobola: mpoonya Pilato wakamuzumizya. Waloaboobo, wakaboola akuugwisya mubili wa Yahushua.” Aawa alimwi mpaalibonya tumpenda mukusandulula Mangwalo.Ibbala lilembedwe kuti “nicakamanizya kucitika” mubwini lyaamba “kuyungizya waawo; 'akati kaboobo' … (zimwi ziindi'antoomwe', naa 'Kutobezya waawo') kalijatene kubbala ndyoliswaangene limwi; kutola busena kutozya cintu cacitika.”(Strong’s Expanded Dictionary, #3326.)

Mumajwi amwi, lisandulula bweende bwaciindi oomo zintu zinjaanji mozyakacitikila antoomwe, akusanganya zyoonsekakwiina kusalaula nokuba kwaandaanya mbozyakatobelana kucitika mumulongo. Cicikonzyeka kuganta lini eelyo baJuudanibakaswaya Pilato kuti muntu wabala ncaakalemba Maako kwaamba bweende bwazintu zyakacitika, eeconcecitondezya kuti Pilato taakaninga zyiba pe kuti umwi wabasintolongo bakagagailwa wafwa kale aciindi Josefanaakaunka kuli nguwe.

6 Smith’s Bible Dictionary.

Page 22: Nsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi ... · PDF fileNsabata Kumabbililo aazuba? Nkuyanguka ooko, Tacikonzyi Kucitaka eeco pe! ... Pele kusindikizya muntu ... Nsabata

7 Ibbaibbele talyaambi kuti Nicodemo wakaunka kuyoowula tununkilizyo twakuzikka mubili. Ooku nkulubizya kwaambambuli bantu bavwubi bamazubaayo mbobakali kusunga buvwubi bwabo. Kwakanyina maanda aasunga mali aabantu mbulimazubaano, aboobo nzila ilikke bantu njibakali kubelesya kusunga mali, yakali yakuula “zintu zilaa mpindu” eezyo zyakalikunga zyakonzya kuuzyigwa akujana mpindu nokuyandika. Tununkilizyo njeyakali nzila imwi yakusunga mali nokubakusunga buvwubi.

8 Luuka ubikkide kaambo kuti eelyo Nsabata yakasika kubucedo munsaa kampango kasandulula balombwanabakakunkulisya bbwe kusinka cuumbwe. Nokuba boobo, woonse makani aali mumulumbe mubotu ayelede kulangisyigwaakuteelelwa. Ooku kwakali kusanganya zintu zyoonse mukaambo komwe, akuyumya kutondezya kuti ooyu mulimowakatola mawoola aabusiku boonse akubucesya tubulu, kuleka kuganta buyo ciindi comwe akataa zintu zyoonsezyakacitika.

9 The New Strong’s Exhaustive Concordance of the Bible, #2020, 1990 ed.

10 Ibid.

11 eLaine Vornholt a Laura Lee Vornholt-Jones, The Great Calendar Controversy, p. 40.

12 Op. cit., #2020.

13 Ibid.

14 Strong’s Expanded Dictionary, #1519.


Recommended