ΣΚΑΦΙΔΙ
Το χρησιμοποιούσαν για να κάνουν το ζυμάρι. Έπρεπε εκεί να ετοιμάσουν το αλεύρι, να αναπιαστεί το προζύμι και να γίνει ο ζυμωτός, δηλαδή το ζυμάρι. Μετά
το τέλος του ζυμωτού η σκάφη πλενόταν και κρεμιόταν από ένα μεγάλο καρφί στον τοίχο, περιμένοντας το επόμενο ζυμωτό. Για να διατηρείται η σκάφη καθαρή, την
φρόντιζαν κρεμώντας το άνοιγμα της στον τοίχο, ώστε να μην λερώνεται.
ΠΙΝΑΚΩΤΗ Ή ΠΝΑΚΩΤΗ
Τοποθετούσαν εκεί το ζυμάρι για να φουσκώσει. Είχε πολλά χωρίσματα, όπου στο καθένα έβαζαν και ένα καρβέλι. Έστρωναν ένα ύφασμα συνήθως άσπρου χρώματος με θαλασσιές (γεράνιες) γραμμές. Έβαζαν τα καρβέλια εκεί και τα σκέπαζαν με το
υπόλοιπο του υφάσματος που περίσσευε μέχρι να ανεβατίσουν. Αυτό ήταν το<<μεσάλι>>.
ΠΛΑΣΤΗΡΙ, ΤΑΨΙ
Έβαζαν πάνω τα καρβέλια να φουσκώσουν.
Τα ταψιά συνήθως ήταν χαλκωματένια τα οποία γάνωναν κατά καιρούς οι καλαϊτζήδες.Έβαζαν εκεί
το ψωμί για να το ψήσουν.
ΓΑΣΤΡΑ
Είναι μεταλλική και ψήνει το ψωμί.
ΚΑΛΑΘΑ Ή ΚΟΦΙΝΑ
Μεγάλο καλάθι που βάζουν το έτοιμο ψωμί
ΑΡΚΛΑ
Είναι ξύλινο ντουλάπι ή ερμάρι για τη φύλαξη του ψωμιού (αρτοθήκη).
ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΑΒΛΑ Ή ΣΟΦΡΑΣ
Ένα κυκλικό τραπέζι 30 εκ ύψους. Το χρησιμοποιούσαν για τραπέζι φαγητού
στα μικρά παιδιά της οικογένειας .Η πιο συνηθισμένη όμως χρήση του ήταν
το πλάσιμο του ψωμιού κατά το ζύμωμα και στη συνέχεια τον κρεμούσαν από
ένα καρφί στον τοίχο ώστε να διατηρείται καθαρός.
ΤΕΤΡΑΓΩΝΗ ΤΑΒΛΑ
ΜΕΣΑΛΙ : Ύφασμα που σκέπαζαν την πινακωτή μετά που έβγαινε από το φούρνο. ΠΝΑΚΙ : Κούπα για προζύμι. ΣΥΡΤΗΣ Ή ΦΟΥΡΝΟΜΑΣΙΑ :Για να τραβούν έξω από το φούρνο την ανθρακιά. ΠΑΝΙΣΤΗΣ : Πανί στερεωμένο σε μακρύ ξύλο για να καθαρίζει το δάπεδο του θαλάμου του φούρνου από τις στάχτες. ΦΟΥΡΝΑΡΟΞΥΛΟ : Φτυάρι που έριχναν τα ταψιά στο φούρνο.
ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ
Άρτος (ψωμί) : Σύμφωνα με τον κώδικα τροφίμων και ποτών (κ.τ.π.) είναι το
προϊόν που προκύπτει μετά από ψήσιμο σε ειδικούς κλιβάνους του
ζυμαριού που αποτελείται από αλεύρι, νερό, μαγιά ή προζύμι και αλάτι.
Η διατροφική αξία του ψωμιού
και τα είδη του
Το ψωμί είναι βασικό είδος τροφίμου με ιδιαίτερα θρεπτική αξία. Η μεγάλη
θρεπτική αξία του ψωμιού αναγνωρίζεται σ’ όλα τα διατροφικά μοντέλα
σίτισης. Επιστημονικές μελέτες καταλήγουν ότι η κατανάλωση ψωμιού
αποτελεί υγιεινή επιλογή, καθώς περιέχει θρεπτικά συστατικά που
ωφελούν πολλαπλά τον οργανισμό. Αποτελεί σημαντική πηγή
υδατανθράκων και πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στο καθημερινό
διαιτολόγιο. Η διατροφική του αξία εξαρτάται από το αλεύρι που
χρησιμοποιείται για την παρασκευή του.
ΕΙΔΗ
Πέρα από το αλεύρι που προέρχεται από μαλακό σιτάρι μπορεί να
χρησιμοποιηθεί και αλεύρι από αλλά είδη σιταριού (σκληρό, δίκοκκο, όλυρα)
καθώς και από σίκαλη, κριθάρι, αραβόσιτο και βρώμη τα οποία συνήθως
αναμειγνύονται.
Τα τελευταία χρόνια μπορούμε να βρούμε μεγάλη ποικιλία ανάλογα με τον
τύπο του αλευριού που χρησιμοποιείται.
Λευκό ψωμί: φτιάχνεται από λευκό αλεύρι τύπου 70% που περιέχει μόνο τον
κεντρικό πυρήνα των σιτηρών (ενδοσπέρμιο). Είναι πλούσιο σε ασβέστιο
αλλά φτωχό σε φυτικές ίνες.
Μαύρο ψωμί: παρασκευάζεται από αλεύρι τύπου 90% που προέρχεται από
το ενδοσπέρμιο και από 10% πίτουρο.
Σύμμεικτο ψωμί: παρασκευάζεται από ίση ποσότητα αλεύρου κατηγορίας Μ
από σκληρό αλεύρι και αλεύρου τύπου 70% από μαλακό σιτάρι.
Χωριάτικο ψωμί: παρασκευάζεται από αλεύρι, το οποίο παράγεται
αποκλειστικά και μόνο από σκληρό σιτάρι και έχει χρυσοκίτρινο χρώμα.
Ψωμί ολικής αλέσεως: πρόκειται για σταρένιο ψωμί, του οποίου το αλεύρι δεν έχει υποστεί επεξεργασία. Περιέχει το σύνολο του κόκκου του σιταριού (ενδοσπέρμιο,
πίτουρο, φύτρο) και είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και υδατάνθρακες.
Πολύσπορο ψωμί: παρασκευάζεται από διάφορα είδη δημητριακών όπως:
σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι, σπόρους κεχριού,
ηλιόσπορου,παπαρούνας. Είναι υψηλής θρεπτικής αξίας ψωμί, πλούσιο σε
φυτικές ίνες, βιταμίνες, αμινοξέα και θρεπτικά συστατικά.
Ψωμί από αραβόσιτο: παρασκευάζεται από αλεύρι καλαμποκιού, το οποίο
παράγεται από την άλεση του αραβόσιτου. Έχει έντονο κίτρινο χρώμα, απαλή
υφή και νόστιμη γεύση.
Ψωμί σίκαλης: γίνεται από αλεύρι σίκαλης και έχει υψηλότερη
περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες.
ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ
ΖΥΜΑΡΙΚΑ
Η ιστορία των ζυμαρικών από το «λάγανον» της αρχαιότητας, έως τα
λαζάνια της σύγχρονης εποχής.
Ζυμαρικά
Ζυμαρικά είναι τα προϊόντα που παρασκευάζονται από ένα βασικό μείγμα του ενδοσπερμίου του κόκκου του σιταριού (σιμιγδάλι σκληρού σιταριού ή αλεύρι ολικής άλεσης, μακαρονοποιίας από σκληρό σιτάρι)
και νερό χωρίς μαγιά και αποξηραίνονται σε ειδικούς θαλάμους με ελαφρά θέρμανση ή στον αέρα, χωρίς ψήσιμο. Το σιμιγδάλι έχει την
ιδιότητα να διατηρεί αναλλοίωτη την υφή των ζυμαρικών κατά το βράσιμο. Σε κάποια ζυμαρικά χρησιμοποιούνται αυγά, γάλα και
λαχανικά. Δεν επιτρέπεται όμως η χρήση τεχνητών χρωστικών και συντηρητικών.
Τα ζυμαρικά είναι δημοφιλή φαγητά σε όλο τον κόσμο. Η
διάδοσή τους έγινε από την Ιταλία, αν και η αρχική τους
προέλευση θεωρείται πως είναι από την Κίνα. Ωστόσο, το
πρώτο ζυμαρικό θεωρείται πως εμφανίστηκε στην Αρχαία
Ελλάδα. Ήταν ένα τετράγωνο φύλλο ζύμης με την
ονομασία λάσανον. Η παρασκευή των ζυμαρικών γίνεται σε
τρία στάδια. Το στάδιο ανάμειξης και μάλαξης. Το στάδιο
μορφοποίησης και το στάδιο ξήρανσης.
Διάγραμμα παρασκευής ζυμαρικών
Παραλαβή σιμιγδαλιού,
αποθήκευση, ανάμειξη,
κοσκίνισμα, τροφοδοσία
σιμιγδαλιού, τροφοδοσία
νερού, ανάμειξη, ζύμωμα,
μορφοποίηση,
προξήρανση, ξήρανση,
ζύγισμα, συσκευασία,
αποθήκευση, διάθεση.
«Λάγανον» δηλαδή λαζάνια-ζυμαρικά. Η
πρώτη γνωστή αναφορά στα μακαρόνια
χρονολογείται από το 1000 π.χ. στην αρχαία
Ελλάδα. Λάγανον λεπτό και πλατύ είδος
ψωμιού από αλεύρι και νερό που
χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες για τη
διατροφή τους. Η λέξη λάσανον έχει επιζήσει
έως σήμερα στο πλατύ ψωμί που
ονομάζεται λαγάνα.
Τα σπουδαιότερα παραδοσιακά ζυμαρικά είναι οι
χυλοπίτες και ο τραχανάς. Έχουν κοινά υλικά γάλα,
σιμιγδάλι, νερό και δυνατό αλεύρι. Η διαφορά τους είναι ότι
οι χυλοπίτες χρειάζονται και αρκετά αυγά. Ο τραχανάς είναι
ζυμαρικό φτιαγμένο από αλεύρι και γάλα και έχει σχήμα
κοκκώδες και ακανόνιστο. Υπάρχει σε διάφορες ποικιλίες:
ξινός και γλυκός, χοντρός και ψιλός.
