էջ 7 ›››

Հի փո թե քին մրցա կիցՀա յաս տա նում ներդր վում է սո ցիա լա կան բնա կա րա նի ինս տի տու տը

Ֆի նանս նե րի նա խա րա րու թյու նը տա րին սկսել է թանկ պարտք վերց նե լու՝ կար ծես ար դեն ա վան դա կան դար­ձած գոր ծըն թա ցը։ Նույ նիսկ ցածր գնա ճի պայ ման նե­րում այն ստիպ ված է շու կա յից թանկ փո ղեր ներգ րա­վել՝ նախ կին թո ղար կում ե րի մա րու մ ա պա հո վե լու հա մար: Այս գոր ծըն թա ցը նման է բուր գա շի նու թյան. յու րա քանչ յուր հա ջորդ թո ղարկ ման ե կամ տա բե րու­թյու նն ա վե լի բարձր է: Այս պես շա րու նակ վե լու դեպ­քում բուր գը կա րող է դառ նալ դամ բա րան:

Այս ա միս Ֆի նանս նե րի նա­խա րա րու թյունն ար դեն կա տա րել է պետ պար տա­տոմ սե րի չորս տե ղա բաշ­խում, և դ րանց ե կամ տա­բե րու թյու նը ե ղել է ա վե լի բարձր թե՛ ան ցած տար վա նույն ժա մա նա կա հատ վա­ծի, թե՛ տա րե վեր ջին տե ղա­բաշխ ված պար տա տոմ սե­րի ե կամ տա բե րու թյու նից։

Այս պես՝ տե ղա բաշխ ված 0,5 մլրդ­ի կար ճա ժամ­կետ պար տա տոմ սե րի մի­ջին ե կամ տա բե րու թյու նը կազ մել է 11%, տե ղա բաշխ­ված միջ նա ժամ ետ պար­տա տոմ սե րի ե կամ տա բե­րու թյու նը (3 տար վա մար­ման ժամ ետ)՝ 13,62%, իսկ 5 տար վա մար ման ժամ ե­տով պար տա տոմ սե րի նը՝

14,78%: Ն շենք, որ 2011թ. հուն վա րին կար ճա ժամ ետ պե տա կան պար տա տոմ սե­րի մի ջին կշռված ե կամ­տա բե րու թյու նը կազ մում էր 8,46%, իսկ միջ նա ժամ­կետ պար տա տոմ սե րի նը՝ 5 տա րի մար ման ժամ ե տով՝ 13,85%։ Ան ցած տա րի դեկ­տեմ բե րին կար ճա ժամ ետ պե տա կան պար տա տոմ­սե րի մի ջին կշռված ե կամ­տա բե րու թյու նը կազ մել է 10,47%։

Փաս տո րեն, մեկ տար վա ըն թաց քում պետ պար տա­տոմ սե րի ե կամ տա բե րու­թյունն ա ճել է 1­տո կո սա­յին կե տով, իսկ հուն վա րին՝ 0,5­տո կո սա յին կե տով։

Դե պի ազ գա յ­նա կա նու թյո՞ւնՀայկ Զարգարյան, տե սա կետ

էջ 2 ›››

Պո պու լիզ մի դո­զան ա վե լա նում էՄՌՈՒ­նե րի մռու վի ճա կի մա սին հի շում են ընտ րու­թյուն նե րի նա խօ րեինԼի լիթ Մի քա յել ան, տե սա կետ

էջ 3 ›››

Ռու բեն Վար դան յա նի «մաս տեր կլաս»­ըԳու մար աշ խա տելն ու բիզ նես վա րե լը տար բեր բա ներ են

էջ 8 ›››

Ե թե շվեյ ցա րա ցի լի նեիԿամ ինչ պի սին կլի ներ ձեր աշ խա տա վար ձը աշ խար հի տար բեր երկր­նե րում

էջ 9 ›››

Այդ պես էլ Ռուզ վելտ չդար ձավԱ մե նափր կիչ Պու տի նը՝ հե ռուս տաէկ րան նե րի ա ռա ջին դեմք

էջ 10 ›››

Խոս տում ե րի ա ճը՝ 20­30 տո կոսԸնտ րու թյուն նե րից ա ռաջ քա ղա քա կան կու սակ ցու թյուն նե րը նոր խոս տում ահ րա պա­րակ ներ են գրա վում

էջ 13 ›››

«Աստ ղա յին» ձա խո ղում… ի պա տիվ Առ նո Բա բա ջան յա նի

էջ 14 ›››

«Կո մի տաս» քառ յա կը էքս­պե րի մեն տալ կո լեկ տիվ չէ

էջ 14 ›››

Գինը՝ 100 դրամ

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

էջ 6 ››› էջ 4 ›››

Հար կա յին խառ նաշ փոթՀա յաս տա նի հար կա տու նե րին

փո փոխ վող օ րենք նե րը պատ շաճ չեն ներ կա յաց վում

Դա տա վոր նե րը ճնշված են գոր ծա դի րի կող մից

Հարցազրույց ի րա վա բա նա կան գի տու թյուն նե րի թեկ նա ծու

Պարգև Օ հան յա նի հետ

| № 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ., www.orakarg.am

Դամ բա րա նա­շի նու թյունՖի նանս նե րի նա խա րա րու թյու նը հետևո ղա կա նո րեն մե ծաց նում է

ներ քին պե տա կան պարտ քը

Ե րեկ՝ Հ րանտ Դին քի սպա նու թյան հին գե րորդ տա րե­լի ցի օ րը, ոտ քի էր ե լել ամ բողջ Ս տամ բու լը: Հա յաս­տան յան ա ռա ջա տար կայ քե րում խրոխտ կանգ նած էր Բանգ լա դեշ ցի Հա մոն: n

Տե՛ս խմբագրականը` էջ 2 ›››

Դինքի ֆենոմենը

Uygar Gultekin/Ֆոտոլուր

էջ 6 ›››

Հա յաս տա նում սո ցիա լա կան բնա կա րան ներ կլի նեն

Կա ռա վա րու թյան ե րեկ վա նիս տին վար չա պետ Տիգ րան Սարգս յա նը հանձ նա րա րել է հան րու թյա նը տեղ ակ պա հել, որ 2011թ. հաս տատ ված նոր հա յե ցա կար գի հա մա ձայն՝ ՀՀ­ում ձևա վոր վե լու է սո ցիա­լա կան բնա կա րա նա յին ֆոնդ, ո րի սե փա կա նա տե րը լի նե­լու է պե տու թյու նը։ «Այդ բնա­կա րա նա յին ֆոնդն այլևս սե­փա կա նաշ նորհ ման են թա կա չի լի նե լու։ Այն ո րո շում ե րը, որ ըն դու նում ենք, պայ մա­նա վոր ված են այն հան գա­ման քով, որ մենք ու նեինք

փախս տա կան նե րին, ինչ­պես նաև հան րա կա ցա րան­նե րում ապ րող ա նա պա հով ըն տա նիք նե րին բնա կա րան­նե րով ա պա հո վե լու ըն դուն­ված ռազ մա վա րու թյուն։ Այդ գոր ծըն թա ցը կհասց նենք իր տրա մա բա նա կան ա վար տին։ Բայց սո ցիա լա կան նոր բնա­կա րա նա յին ֆոն դը, ո րը ձևա­վոր վե լու է, այլևս սե փա կա­նաշ նորհ ման են թա կա չի լի­նե լու»,– ա սել է վար չա պե տը։

Սո ցիա լա կան բնա կա րա­նի ինս տի տու տը այն է, երբ մի ջին ե կա մուտ ու նե ցող

ըն տա նիք նե րը, բնա կա րան ձեռք բե րե լու և հի փո թե քա­յին վարկ վերց նե լու հնա րա­վո րու թյուն չու նե նա լով, կա­րո ղա նում են մատ չե լի գնով եր կա րա ժամ ետ բնա կա­րան ներ վար ձա կա լել: Ինս­տի տու տի նպա տա կը բնակ­չու թյան բնա կա րա նա յին ան հա վա սա րու թյու նը մեղ­մելն է:

Այս թե մա յով կար դա ցե՛ք հար ցազ րույ ցը «Սո ցիա լա­կան բնա կա րա նա յին հիմ­նադ րա մ»­ի տնօ րեն Ա րա Նա զին յա նի հետ՝ էջ 7: n

Օրվա վարքագիծ

| № 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ.

2 | Տեսանկյուն

Ե րեկ՝ Հ րանտ Դին քի սպա նու թյան հին գե րորդ տա­րե լի ցի օ րը, ոտ քի էր ե լել ամ բողջ Ս տամ բու լը: Թուր քիա յի խո շո րա գույն քա ղա քի «Թաք սիմ» հրա­պա րա կում տասն յակ հա զա րա վոր մար դիկ հա­վաք վել էին ի րենց բո ղո քի ձայնը բարձրացնե լու ըն դա մե նը եր կու օր ա ռաջ թուր քա կան դա տա րա­նի՝ Հ րանտ Դին քի սպա նու թյան հա մար կա յաց րած դա տավճ ռի դեմ, ո րը քո ղար կում է սպա նու թյան ի րա կան պատ վի րա տու նե րին:

Ե րեկ՝ ժա մը 20:00­ի դրու թյամբ, երբ մի ջազ գա­յին և թուր քա կան ա ռա ջա տար լրատ վա մի ջոց նե րի կայ քե րի ա ռա ջին է ջե րը ո ղող ված էին ստամ բուլ­յան ցույ ցի նկար նե րով, հա յաս տան յան ա ռա ջա­տար կայ քե րում խրոխտ կանգ նած էր Բանգ լա դեշ­ցի Հա մոն: Սա ի մի ջիայ լոց:

Թուր քա կան դա տա րա նի ո րո շու մը, ո րը գրե թե հա մըն կավ Դին քի սպա նու թյան օր վան, շատ բան է խո սում թուր քա կան պե տու թյան մա սին, ընդգ ծում է Թուր քիա յի թե՛ կա ռա վա րու թյան, թե՛ խոր քա յին պե տու թյան գո ռո զու թյունն ու ան պատ ժե լիու թյու­նը, նաև այն, որ նրանք ընդ հան րա պես չեն հաս­կա նում ի րենց ժո ղովր դին, առն վազն այն հատ վա­ծին, ո րը ժո ղովր դա վա րու թյուն և ա վե լի շատ ի րա­վունք ներ է ցան կա նում:

Ս պա նու թյու նից հինգ տա րի անց ոչ միայն Ս տամ բու լում, այլև խոր քա յին Թուր քիա յում ձևա­վոր վում է այդ ա րար քի նկատ մամբ թուր քա կան պե տու թյան դիր քո րոշ մա նը հա կա սող տե սա կետ, առն վազն՝ այդ հար ցը դար ձել է հա սա րա կա կան դիս կուր սի մաս:

Հ րան տ Դին քի թե՛ սպա նու թյու նը, թե՛ դրա մա­սին հա յտա րա րու թյուն նե րը, թե՛ դա տա վա րու թյան ըն թաց քը և թե՛ վճի ռը խո սում են այն մա սին, որ Թուր քիա յի կա ռա վա րու թունն ու խոր քա յին պե­տու թյու նը չեն հաս կա ցել այդ ա մե նի նշա նա­կու թյու նը ա ռա ջին հեր թին սե փա կան ժո ղովր դի հա մար:

Դին քը դա հաս կա ցել էր: Նա հաս կա ցել էր Ցե­ղաս պա նու թյուն հար ցի բո լոր ե րես նե րը՝ գի տակ­ցու մից, ճա նա չու մից սկսած, մինչև զղջման անհ­րա ժեշ տու թյու նը: Նա հաս կա ցել էր, որ այդ բո լորն ուղ ղա կիո րեն կապ ված են Թուր քիա յի հե տա գա զար գաց ման և ժո ղովր դա վա րու թյան հետ:

Քա նի դեռ Թուր քիա յի իշ խող վեր նա խա վը Դին­քին չի հաս կա ցել, այդ երկ րում թուրք քա ղա քա ցու պատ կա նե լու թյունն ու անվ տան գու թյու նը ե րաշ­խա վոր ված չէ: Եվ քա նի դեռ Հա յաս տա նում չենք հաս կա ցել, որ չի կա րե լի ան տե սել Դին քին, մեր պե տու թյան հա մար շատ ա վե լի եր կար կլի նի իր

ու զա ծին հաս նե լու ճա նա պար հը: Ազ գայ նա­կան մեր կո չե րով չէ, որ թուր քե րը պետք է մեզ հաս կա նան… n

Խմբագրական

Խմ բագ րա կա նը չի պայ մա նա վո րում թեր թի այլ հատ ված նե րում նո րու թյուն նե րի ընտ րու թյունն ու լու սա բա նու մը:

2­3­րդ է ջերում հրա պա րակ վող մյուս կար ծիք նե րը կա րող են չհա մընկ նել խմբագ րու թյան դիր քո րոշ մա նը:

Լույս է տեսնում 2011թ. սեպտեմբերի 21­ից:

Հիմադիր և հրատարակիչ՝«Սիվիլիթաս» հիմադրամ, վկայական` 03Ա080303, տրվ. 20.05.08թ.

Հասցե՝ ք. Երևան, Հյուսիսային պողոտայի 1

Հեռ.՝ +37410 500 119, էլ. փոստ՝ info@orakarg.am

Գլխավոր խմբագիր՝ Կարեն Հարությունյան

Թողարկման պատասխանատու՝ Մարատ Յավրումյան

Վաճառք և բաժանորդագրություն՝ +374 10 500119, +374 55 026249

Մեջբերումեր անելիս հղումը «Օրակարգ»­ին պարտադիր է:

Թերթի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական

հեռուս տա ռադիո ընթերցում առանց «Օրակարգ»­ին հղման արգելվում է:

Նյութերը չեն գրախոսվում և հեղինակներին չեն վերադարձվում:

Գովազդների և R տառով հրապարակվող

նյութերի բովանդա կության համար խմբագրությունը

պատասխանատվություն չի կրում:

Տառատեսակը՝ Էդիկ Ղաբուզյանի

Հրատարակության 1­ին տարի

Ստորագրված է տպագրության՝ 19.01.2012թ.

Տպաքանակը՝ 3000

Օրաթերթը տպագրվում է «Տիգրան Մեծ» հրատա րակ չու թյան

տպարանում, ք.Երևան, Արշակունյաց 2:

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

Անլր ջութ յան տի րույ թում

Հուն վա րի 18­ին Ա րամ Գ. Սարգս­յա նը լրագ րող նե րի հետ հան դիպ­ման ժա մա նակ հայ տա րա րեց, որ

իր գլխա վո րած Հա յաս տա նի դե մոկ րա­տա կան կու սակ ցու թյու նը կմաս նակ ցի մա յի սին կա յա նա լիք Ազ գա յին ժո ղո վի ընտ րու թյուն նե րին, սա կայն դեռ հայտ նի չէ, թե ինչ ձևա չա փով՝ արդ յոք կու սակ­ցու թյու նը դա շինք ներ կազ մե լու տես քո՞վ է գնա լու, թե՞ միայ նակ: Ըստ նրա՝ վերջ­նա կա նա պես դա պարզ կլի նի կու սակ­ցու թյան՝ մար տին նա խա տես վող հա­մա գու մա րին: Նույն հան դիպ ման ժա­մա նակ Ա րամ Սարգս յա նը հայ տա րա րել է, որ հենց մարտ յան հա մա գու մա րին կպար զի իր կու սակ ցու թյան ան դամ ե­րի հստակ թի վը:

Չ ցան կա նա լով նե ղաց նել պա րոն Սարգս յա նին և կաս կա ծի տակ դնել նրա հնչեց րած թվե րի ան հա վա նա կա նու թյու­նը, պար զա պես նշեմ, որ 2007թ. խորհր­դա րա նա կան ընտ րու թյուն նե րին դեմ ու­սի օգ տին քվեար կել է ըն դա մե նը մոտ 3,7 հա զար ՀՀ քա ղա քա ցի: Իսկ դա մի քա նի

հետևու թյուն ա նե լու ի րա վունք է տա լիս.Ա) Ե թե եր կու թիվն էլ ճիշտ են, ու­

րեմ Հա յաս տա նի դե մոկ րա տա կան կու սակ ցու թյու նը լուրջ ներ կու սակ ցա­կան խնդիր ու նի, քա նի որ ստաց վում է, որ նրա ան դամ ե րի ճնշող մե ծա­մաս նու թյու նը քվեար կում է այլ քա ղա­քա կան ու ժե րի օգ տին: Այս պա րա գա­յում ար ժե կենտ րո նա նալ սե փա կան կու սակ ցու թյան ան դամ ե րին հա մա­կած հիաս թա փու թյու նը վե րաց նե լու գոր ծի վրա և ոչ թե մտա ծել հա մա հա­յաս տան յան ընտ րու թյուն նե րի մա սին :

Բ) Ե թե ճիշտ է ա ռա ջին թի վը, և ս խալ՝ երկ րոր դը, ա պա ան հաս կա նա­լի է՝ ին չու կու սակ ցու թյան ա ռաջ նոր դը չի բարձ րա ձայ նում ընտ րա կեղ ծիք նե­րի մա սին, ո րոնք տվյալ պա րա գա յում ա հագ նա ցող չա փե րի են հաս նում: Լուռ հա մա ձայ նու թյու նը նման ա նար դա րու­թյան հետ պետք է որ կաս կա ծե լի թվա և տ րա մա բա նո րեն բե րի հա մա գու մա­րի ժա մա նակ Ա րամ Սարգս յա նից բա­ցատ րու թյուն ներ պա հան ջե լուն:

Գ) Ե թե ճիշտ չէ ա ռա ջին թի վը, ա պա ՀԴԿ­ն ա մեն դեպ քում դա տա պարտ­ված է պար տու թյան, քա նի որ հա սա­րակ ընտ րո ղին դժվար թե դուր գա, որ այդ ու ժը բա ցա հայտ կեղծ թվեր է շրջա նա ռում: Ն ման գոր ծե լաոճն ա նըն դու նե լի է, քա նի որ վար կա բե­կում է կու սակ ցա կան հա մա կար գը՝ այն վե րա ծե լով անլր ջու թյան մի տի­րույ թի, որ տեղ չհիմ ա վոր ված ցան­կա ցած ար տա հայ տու թյուն կա րող է քա ղա քա կան հայտ դառ նալ:

Անլր ջու թյան այս տի րույ թն ա վե լա­նա լու է առ աջի կա մի քա նի ա միս նե րին:

Հն գամ յա թմբի րից հե տո արթ նա նա լու են և ի րենց հա վակ նու թյուն նե րի մա­սին են հայտ նե լու այն պի սի կու սա­կցու թյուն ներ, ո րոնց գո յու թյանը տեղ­յակ են միայն Ար դա րա դա տու թյան նա խա րա րու թյան ի րա վա բա նա կան ան ձանց պե տա կան ռե գիստ րի գոր­ծա կա լու թյան հա սա րա կա կան միա­վո րում ե րի, ոչ առևտ րա յին ի րա վա­բա նա կան ան ձանց միու թյուն նե րի գրանց ման բաժ նի աշ խա տա կից նե րը:

Այս պա րա գա յում ՀԴԿ­ն դեռ վա­տա գույն օ րի նա կը չէ: Ին քը՝ Ա րամ Գ. Սարգս յա նը, ո րո շա կի քա ղա քա կան ակ տի վու թյուն դրսևո րում է՝ պար բե­րա բար ա սու լիս ներ հրա վի րե լով կամ տար բեր հար ցե րի շուրջ հայ տա րա րու­թյուն ա նե լով: Կան այն պի սի կու սակ­ցու թյուն ներ, ո րոնք ի րա կա նում գո յու­թյուն ու նեն միայն ի րենց հիմ ա դիր նա խա գահ նե րի մտայ նու թյան և վեր­ջին նե րիս տա նը պահ պան վող գրանց­ման մա սին փաս տաթղ թի տես քով:

Ո՞րն է ել քը ի րա վի ճա կից: Հաս կա­նալ, որ այս գա ճաճ նե րի ժա մա նակն ան ցել է, և ն րանք ի րենց ներ կա յու­թյամբ ըն դա մե նը գոր շաց նում են քա­ղա քա կան հա մա կար գը, քան զի ան­ցած քսան տար վա մեջ եր բեք չեն ու­նե ցել այն քան նե րուժ, որ ի րա կան ազ դե ցու թյուն գոր ծեն քա ղա քա կան դաշ տի վրա: Մի գու ցե ար ժե պատ մու­թյան աղ բա նո ցը նե տել նրանց և ա վե­լի լուրջ մո տե նալ քա ղա քա կան դե րա­կա տար նե րի լու սա բան ման և հան րայ­նաց ման հար ցին: Այս կո չը վե րա բեր ում է նաև ինձ և այս գրառ մանս, ո րը նույն անլր ջու թյան տի րույ թում է: n

Դե պի ազ գա յ նա կա նու թյո՞ւն

Ար դեն քա նի տաս նամ յակ ա զա տա­կա նու թյան, հան դուր ժո ղա կա նու­

թյան և վե րազ գա յին մտա ծո ղու թյան կենտ րո նի հա մա րում ու նե ցող Եվ րո­պա յում տա րօ րի նակ խլրտում եր են նկատ վում: Խոս քը ազ գայ նա կան շար­ժում ե րի վե րել քի մա սին է, ո րոնք վտան գում են բուն Եվ րա միու թյան գո­յու թյան գա ղա փա րը: Խ թան նե րը եր­կուսն են՝ ֆրանս­գեր մա նա կան ան թա­քույց նկրտում ե րը և սո ցիա լա կան վա­տա ցող կա ցու թյու նը:

19­րդ դարն ու 20­րդ դա րի ա ռա ջին կե սը կա րե լի է բնու թագ րել որ պես հա­մաեվ րո պա կան տի րա պե տու թյան հա­մար մղվող պայ քա րի շրջան: Նա պո­լեոն յան պա տե րազմ ե րը, պրու սա կան էքս պան սիան, Ա ռա ջին և Երկ րորդ աշ­խար հա մար տե րը այդ տա րեգ րու թյան ա մե նա վառ է ջերն են: Հատ կան շա­կան է, որ Հին աշ խար հում հե գե մո նիա­յի ձգտել է կա՛մ Ֆ րան սիան, կա՛մ Գեր­մա նիան: Ինչևէ, ռազ մա կան ու ղիով դա նրանց չհա ջող վեց:

Փո խա րե նը, այդ խնդիրն այժմ լուծ­վում է Եվ րա միու թյան շրջա նա­կում: Այն, ինչ վեր էր նա պո լեոն յան

գրե նադ յոր նե րի ու գեր մա նա կան հաու­բից նե րի ու ժե րից, այ սօր հեշ տու թյամբ տրվում է բրյու սել ան չի նովն իկ նե րին և ֆի նան սիստ նե րին: Ողջ Եվ րո պան հար կադր ված է հա մա պա տաս խա­նեց նել իր հար կաբ յու ջե տա յին և դ րա­մա վար կա յին քա ղա քա կա նու թյու նը ֆրանս­գեր մա նա կան տան դե մի պա­հանջ նե րին, ին չը վեր է ան գամ ա մե­նա ծանր կա պի տուլ ա ցիա յից:

Հաս կա նա լի է, որ այս ճնշում երն ա նար ձա գանք չեն մում: Միաս նա կան ար ժույ թը դեռևս պատ մա կան միաս­նա կան հի շո ղու թյուն չէ: Եվ րո պա ցի նե­րը դժկա մու թյամբ են հա մա կերպ վում ի րենց եր բեմ ի ա խո յան նե րի տի րա­պե տու թյա նը: Այս մի տու մը վառ ար տա­հայտ վեց Հուն գա րիա յում, երբ «Յոբ բիկ» կու սակ ցու թյան հա մա խոհ նե րը Բու դա­պեշ տի փո ղոց նե րում այ րե ցին Եվ րա­միու թյան դրո շը: Ընդվ զում եր կան նաև Հու նաս տա նում, որ տեղ ա վե լի ու ա վե լի բարձր են հնչում երկ րի գոր ծե­րին Եվ րա միու թյան մի ջամ տու թյուն նե­րի ան հար կիու թյան մե ղադ րանք նե րը:

Բա ցի այդ՝ կա սո ցիա լա կան գոր ծո­նը: Ճգ նա ժամ ու դժվա րու թյուն նե րը մարդ կանց դարձ նում են ծայ րա հե ղա­կան՝ մղե լով փո ղոց: Արդ յուն քում ազ­գայ նա կան հո սանք նե րը դառ նում են է՛լ ա վե լի ժո ղովր դա կան և պա հան ջարկ­ված՝ որ պես կտրուկ լու ծում եր ա ռա­ջար կող ար մա տա կան ու ժեր:

Զար մա նա լի չէ, որ նույն «Յոբ բի կ»­ը, թեև քա րո զում է նեո նա ցիս տա կան գա ղա փար ներ, Հուն գա րիա յի եր րորդ ա մե նա մեծ կու սակ ցու թյունն է: Ավստ­րիա յում հետզ հե տե ուժ է հա վա քում աջ ազ գայ նա կան Ա զա տու թյան կու­սակ ցու թյու նը, ո րի ա ռաջ նոր դը ժա մա­նա կին մե ղադր վում էր նա ցիս տա կան

հա կում եր և կա պեր ու նե նա լու մեջ: Ֆին լան դիա յում «Նոր ֆին նա կան» կու­սակ ցու թյու նը 2011թ. ապ րի լի խորհր­դա րա նա կան ընտ րու թյուն նե րին շա­հեց ձայ նե րի 19,1%­ը՝ ներ գաղ թը կան­խե լու և ազ գայ նա կան այլ կար գա խոս­նե րի շնոր հիվ:

Եվ րո պա կան պե տու թյուն ներն աս­տի ճա նա բար մղվում են ազ գայ նա­կան գա ղա փա րա խո սու թյուն նե րի գիր­կը, ին չի հիմ ա կան պատ ճառ ներն են օ տար հե գե մո նիան ու տնտե սա կան ան կու մը:

Հա յաս տա նում ազ գայ նա կան գա­ղա փար նե րը չու նեն մեծ ժո ղովր դա­կա նու թյուն: Սա կայն ինչ պես Եվ րո պա­յում, այս տեղ նույն պես կա դրանց վե­րել քի եր կու կարևո րա գույն նա խադր­յալ՝ օ տար նկրտում եր ու սո ցիա լա կան խնդիր: Ռու սա կան «նեո ցա րա կան» քա ղա քա կա նու թյունն ու հետզ հե տե խո րա ցող տնտե սա կան ճգնա ժա մը լայն թա տե րա բեմ են ստեղ ծում ազ գայ­նա կան ար մա տա կան ու ժե րի հա մար:

Թեև իշ խող կու սակ ցու թյու նը դե յու­րե ազ գայ նա կան հո սանք է, փաստ է, որ դա սոսկ գա ղա փա րա կան պատ յան է: Ի րա կա նում, ՀՀԿ­ն չու նի այն ե ռանդն ու ար մա տա կան մո տե ցում ե րը, որ այն քան բնո րոշ են ազ գայ նա կան նե րին, իսկ օ տար ազ դե ցու թյան նկատ մամբ են թադր յալ կոշտ դիր քո րոշ ման մա սին չար ժե ան գամ խո սել:

Ի րա կան ազ գայ նա կան գա ղա փա­րա խո սու թյան հար թա կը դեռևս դա­տարկ է և ս պա սում է այն ու ժին, ո րը կձևա կեր պի նշված եր կու խնդիր նե րի ար մա տա կան և արդ յու նա վետ լու ծու­մը: ՀՀԿ­ն այդ հար թա կում տեղ չու նի, հայ նեո նա ցիստ նե րը՝ նույն պես: Մ նում է սպա սել ար ժա նիին… n

Սու րեն մա նուկ ան

Դինքի ֆենոմենը

Հայկ Զար գար յան

№ 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ. |

3|Տեսանկյուն

Պո պու լիզ մի դո զան ա վե լա նում էՄՌՈՒ-նե րի մռու վի ճա կի մա սին հի շում են ընտ րու թյուն նե րի նա խօ րեին

«Վեր ջին շրջա նում բո­ղոք ներ ենք ստա­նում ոս տի կա նու­

թյան կող մից մա տուց վող ծա ռա­յու թյուն նե րից, մաս նա վո րա պես, վա րոր դա կան ի րա վունք նե րի և մե քե նա նե րի գրանց ման հար­ցե րում: Այս խնդրի շուրջ տրվել են հանձ նա րա րա կա ններ ոս­տի կա նա պե տին, և մենք կարճ ժա մա նա կում պետք է բա րե լա­վենք ծա ռա յու թյուն նե րի ո րա կը: Սա այն ո լորտն է, որ տեղ տա րե­կան 300 հա զա րից ա վե լի ՀՀ քա­ղա քա ցի ներ շփվում են պե տու­թյան հետ»,– Կա ռա վա րու թյան ե րեկ վա նիս տին հայ տա րա րել է վար չա պետ Տիգ րան Սարգս յա­նը: Նա նշել է, որ դրա նով վե րա­բեր մունք է ձևա վոր վում պե տու­թյան նկատ մամբ, և խոս տա ցել է, որ ապ րի լին ճա նա պար հա յին ոս տի կա նու թյան՝ Նու բա րա շե­նում ժա մա նա կա կից սար քա վո­րում ե րով հա գե ցած նոր մաս­նա շեն քի շա հա գոր ծու մից հե տո խնդիրն ար մա տա պես կլուծ վի՝

«քա ղա քա ցի նե րը կսպա սարկ վեն քսան րո պեի ըն թաց քում»: Վար­չա պետն ա սել է, որ ոս տի կա նա­պե տին հանձ նա րա րել է խնդի­րը վերց նել անձ նա կան հսկո ղու­թյան տակ:

Ա ռա ջին հա յաց քից վե րոնշ­յալը վար չա պե տի կող մից նոր­մալ աշ խա տան քա յին դժգո հու­թյուն է: Սա կայն ի րա կա նում այդ դժգո հու թյան հետևում մեծ պո­պու լիզմ է թաքն ված: Ին չո՞ւ:

Նախ՝ մի՞ թե գոր ծա դի րի ղե կա­վա րը լրատ վա մի ջոց նե րից պետք է ի մա նա ՄՌՈՒ­ներ կոչ ված­նե րում առ կա ի րա վի ճա կի մա­սին (Կա ռա վա րու թյան նիս տից մեկ օր ա ռաջ այս թե մա յի մասին գրել էր «Մե դիա մաքս»­ի խմբա­գիր Դա վիթ Ա լա վերդ յա նը):

Երկ րորդ՝ ե թե վար չա պետն իս կա պես լրատ վա մի ջոց նե­րից է ի մա նում բո լո րին հայտ նի

ի րո ղու թյան մա սին, հատ կա պես պե տա կան հա մա կար գի թե­րու թյան մա սին, ու րեմ, մեղմ

ա սած, առն վազն նրա են թա կա­ներն ի րենց տե ղե րում չեն:

Եր րորդ՝ ե թե այդ պի սի հա մա­կար գա յին խնդիր նե րը լուծ վե լու են լրատ վա մի ջոց նե րի հրա պա­րա կում ե րից հե տո, ա պա նույն այդ լրատ վա մի ջոց նե րը օ րու գի­շեր ա պարդ յուն խո սում են հար­յու րա վոր այլ հա մա կար գա յին խնդիր նե րի, ա նօ րի նու թյուն նե րի ու կո ռում պաց ված չի նովն իկ նե րի մա սին (ճիշտ է՝ լրատ վա մի ջոց­նե րը հա ճախ քննա դա տու թյու­նը չեն տար բե րում հայ հո յան քից,

բայցևայն պես խնդիր նե րը, ո րոնց մա սին խո սում են, օ դից չեն վերց ված):

Ա մե նայն հա վա նա կա նու­թյամբ՝ որ քան մո տե նան մա յիս­յան խորհր դա րա նա կան ընտ­րու թյուն նե րը, այն քան շա տա­նա լու է պո պու լիզ մը: Խն դիր նե­րը, ո րոնք հնա րա վոր է լու ծել ա ռանց պո պու լիզ մի, կլուծ վեն կար միր ժա պա վեն նե րի կտրու­մով: Իսկ հա մա կար գա յին խնդիր նե րին ան գամ կար միր ժա պա վե նը չի օգ նի: n

GLENDALE HILLS

« Ընտ րու թյուն նե րին ըն դա ռաջ՝ խնդիր­նե րը, ո րոնք հնա րա վոր է լու ծել ա ռանց պո պու լիզ մի, կլուծ վեն կար միր ժա պա վեն­նե րի կտրու մով:

»

մի՞ թե գոր ծա դի րի

ղե կա վա րը լրատ-

վա մի ջոց նե րից

պետք է ի մա նա

մՌՈՒ-ներ կոչ-

ված նե րում առ կա

ի րա վի ճա կի մա-

սին:Դա

վիթ

Ա լա

վերդ

յա ն/

med

iam

ax.a

m

Լի լիթ մի քա յել ան

| № 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ.

4 | Օրակարգ

դա տա վոր նե րը ճնշված են գոր ծա դի րի կող միցՆախ կին դա տա վոր, ի րա վա բա նա կան գի տու թյուն նե րի թեկ նա­ծու Պարգև Օ հան յա նը վեր ջերս կար ծիք էր հայտ նել, որ ե թե Հա­յաս տա նում դա տա կան հա մա կարգն օգ տա գոր ծի ռեգ րե սիվ հայ­ցը, դա տա վոր նե րն ա վե լի ող ջա միտ և իրա վա բա նո րեն հիմ ա­վոր ված վճիռ ներ կկա յաց նեն: Այս և Հա յաս տա նի դա տա կան հա­մա կար գի այլ խնդիր նե րի մա սին Civilnet.tv­ն զ րու ցել է նրա հետ:

- Պա րոն Օ հան յան, Ձեզ քննա դա տող նե րը կար ծում են, որ ռեգ րե սիվ հայ ցը կկաշ կան դի դա տա վոր նե րի ա զա տու թյու նը:

­ Դա տա վոր նե րի ան կա խու թյու­նը կաշ կան դում է իշ խա նու թյու նը, գոր ծա դիր մար մի նը: Իսկ ռեգ րե­սիվ հայ ցի մա սին գրված է օ րեն­քում. հե տա դարձ պա հան ջի ի րա­վուն քը՝ ռեգ րե սիվ ի րա վուն քը, պետք է դի տար կել վնա սի հա­տուց ման հա մա տեքս տում՝ կի րա­ռե լով նա խաքն նու թյան, հե տաքն­նու թյան, դա տա խա զու թյան մար­մին նե րի, պաշ տո նա տար ան ձանց և դա տա րան նե րի նկատ մամբ, որ­պես զի նրանք հա տու ցեն ի րենց պատ ճա ռած վնա սը Հա յաս տա նի Հան րա պե տու թյա նը:

-Ե թե Հա յաս տա նում սկսի գոր ծել ռեգ րե սիվ հայ ցը, ի՞նչ տե ղի կու նե նա գործ նա-կա նում՝ բա ցի նրա նից, որ բյու ջեից վճար ված գու մար-նե րը հետ կվե րա դարձ վեն:

­Այդ պա րա գա յում կսկսի ի րա­կա նաց վել ար դա րա դա տու թյուն: Պաշ տո նա տար մար դիկ կդառ­նան ա վե լի ար դա րա միտ, ա վե­լին՝ նրանք պար տա վոր ված կլի­նեն ար դար լի նել: Պե տու թյու նը պետք է գի տակ ցի, որ այս ինս­տի տու տը հրա շա լի ինս տի տուտ է, դա տա վոր նե րին զգու շաց նի, որ

չվա խե նան, ե թե պաշ տո նա տար­նե րի նկատ մամբ հայց է ներ կա­յաց վում, ար դար վճիռ կա յաց նեն: Ե թե պաշ տոն յան մե ղա վոր է, թող հա տու ցի, պե տու թյու նը դրա նից չի տու ժի, հար կա տուն՝ ևս, իսկ պաշ­տո նա տար ան ձը կփոխ հա տու ցի իր գոր ծած սխա լի հա մար: Սա՝ մի կող մից, իսկ մյուս կող մից՝ փաստ է, որ դա տա վոր նե րը ճնշված են գոր ծա դի րի կող մից: Գոր ծա դիր ա սե լով՝ ես նկա տի ու նեմ նա խա­գա հա կա նին և դա տա խա զու թյա­նը: Այս ա մե նում դա տա խա զու­թյու նը պետք է ի մա նա իր տե ղը: Այ սօր այն դե յու րե, այ սինքն՝ ըստ Սահ մա նադ րու թյան, դա տա կան իշ խա նու թյան կազ մի մեջ է, սա­կայն դե ֆակ տո կա ռա վա րու թյան մեջ է և մաս նակ ցում է կա ռա վա­րու թյան նիս տե րին: Մեկ այլ ա ռու­մով այն դի տարկ վում է ու ժա յին կա ռույց պե տու թյան ձեռ քին, ո րի մի ջո ցով դա տա վո րը կա րող է են­թարկ վել քրեա կան հե տապնդ­ման: Ն ման պայ ման նե րում ինչ­պե՞ս կա րող է դա տա վո րը չկա տա­րել դա տա խա զի միջ նոր դա ծը:

-Այ սինքն՝ դա տա վոր նե րը Հա յաս տա նում բա վա կան դժվար կա ցու թյան մեջ են:

­Ի հար կե, դա տա վոր նե րը ճնշված են նա խա գա հա կա նի, դա­տա խա զու թյան, ընդ հա նուր հա­մա կար գի կող մից: Ես չեմ ու զում

հա վա տալ, բայց գու ցե այդ դա­տա վոր նե րը նման հսկո ղու թյան ա ռիթ են տվել՝ ոչ ճիշտ վճիռ­ներ կա յաց նե լով: Այդ պա րա գա­յում, հեգ նան քով ա սում եմ, ա վե­լի լավ է ստեղծ վի դի րեկ տո րատ՝ հաշ վե տու դարձ նե լով դա տա վոր­նե րին, քան թե ա նեն այն, ինչ ու­զում են՝ ա նուն դնե լով, թե ա զատ են, իսկ ի րա կա նում կա յաց նել այն պի սի ո րո շում եր, ո րոնք հե­տո գնում­հաս նում են Վճ ռա բեկ դա տա րան: Գի տեք, դա տա վոր­նե րին հսկել կա րե լի է, բայց դա պետք է ար վի օ րեն քով սահ ման­ված կար գով: Դա տա վո րը կա րող է սխալ վել, վեր ջի վեր ջո մարդ է: Այդ սխա լը կուղ ղի Վճ ռա բե կը, իսկ ե թե սխա լը շատ կո պիտ է, դա տա­վո րը կպատժ վի:

- Կա րո՞ղ ենք ա սել, որ Հա-յաս տա նում դա տա կան հա մա կար գի խնդիր նե-րի ար մատ նե րը թաղ ված են քա ղա քա կա նու թյան, քա ղա քա կան կամ քի բա ցա-կա յու թյան մեջ:

­Ա ռանց իշ խա նու թյուն նե­րի ցան կու թյան՝ ոչ մի երկ րում ոչ մի դա տա րան չի կա րող լի­նել ար դար: Ի հար կե, դա գա լիս է շատ վերևից, ին չու չէ՝ նա խա­գա հից: Ա ռա ջին հեր թին լուրջ, կոն ցեպ տո ւալ, ինս տի տու ցիո նալ փո փո խու թյուն ներ են անհ րա­ժեշտ: Տար բեր հա յե ցա կարգ եր են մշակ վում, ո րոնք «տյու նինգ» են ա նում օ րենք նե րը: Օ րի նակ՝ զար­գա ցած երկր նե րում նա խաքն նու­թյան գոր ծըն թաց չկա, դա ա վե­լորդ փուլ է, քա նի որ նա խաքն­նու թյու նը և հե տաքն նու թյու նը

նույն նախ նա կան քննու թյունն է, ո րը խորհր դա յին տա րի նե րից մա ցած երևույթ է, ո րից չենք ու­զում հրա ժար վել: Իսկ նա խաքն­նա կան մար մի նը ա նօ րի նա­կան ար դա րա դա տու թյուն ի րա­կա նաց նող մար մին է, քա նի որ ար դա րա դա տու թյուն է ի րա կա­նաց նում՝ կա լա նա վո րում, հար­ցաքն նում և այլն՝ ոչ հրա պա րա­կա յին, ին չը օ րեն քի խախ տում է: Կա լա նա վո րը սեն յա կում հար­ցաքնն վում է, ինչ ցուց մունք ու­զում վերց նում են և ու ղար կում դա տա րան: Վերց նենք Մար գար Օ հան յա նի գոր ծը, երբ ինչ­որ ցուց մունք ներ սարք վել են, վկան էլ ա սել է, որ ի րեն վկա յու թյուն

տա լու ժա մա նակ ուղ ղոր դել են դա տա կան մար մին նե րը:

- Փաս տո րեն դա տաի րա վա-կան բա րե փո խում ե րի հա-մար անհ րա ժեշտ է, որ վե-րա նա՞ նա խաքն նու թյան փու լը:

­Ե թե նա խաքն նու թյան փու լը վե­րա նա, Սահ մա նադ րու թյու նը պետք է փո փոխ վի, իսկ դա տա խա զու­թյան գոր ծա ռույթ նե րը վե րա նայ­վեն: Նա խաքն նու թյան ա վե լոր դու­թյունն ա պա ցու ցում է նաև մի ջազ­գա յին փոր ձը՝ ինչ պես զար գա ցած, այն պես էլ ա սիա կան երկր նե րի: Ոս տի կա նու թյու նը դեպ քի վայ րից հա վա քում է ամ բողջ տե ղե կատ­վու թյու նը, փաս տե րը և ու ղար կում դա տա րան, որ տեղ հրպա րա կա յին, ա զատ հե տաքն նու թյուն է սկսվում: Մեր դեպ քում նա խաքն նու թյան փու լում տե ղի է ու նե նում ոչ հրա­պա րա կա յին քննու թյուն ա միս ներ շա րու նակ, ո րի ըն թաց քում ան ձին ա զա տու թյու նից զրկում են: Օ րեն քը ա սում է, որ կա լա նա վո րու մը բա­ցա ռիկ խա փան ման մի ջոց է, բայց կի րառ վում է շատ հա ճախ: Չ նա­յած ըստ օ րեն քի՝ խա փան ման մի­ջո ցը չպետք է պա րու նա կի պատ ժի տար րեր, սա կայն որ պես պա տիժ են ա զա տու թյու նից զրկում, իսկ ո՞ւր մաց ան մե ղու թյան կան խա վար­կա ծը, և ին չո՞ւ պետք է քննիչն ար­դա րա դա տու թյուն ի րա կա նաց նի: Անհ րա ժեշտ է նաև օ րեն քով նվա­զեց նել դա տա խա զու թյան հա վակ­նու թյուն նե րը: n

Ար փի Մախ սուդ յան

Հար ցազ րույ ցը դի տե՛ք Civilnet.tv կայ քում:

Պարգև Օ հան յան. «դա տա խա զու թյու նը

պետք է ի մա նա իր տե ղը: այ սօր այն դե

յու րե, այ սինքն՝ ըստ Սահ մա նադ րու-

թյան, դա տա կան իշ խա նու թյան կազ մի

մեջ է, սա կայն դե ֆակ տո կա ռա վա րութ-

յան մեջ է»:

№ 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ. |

5|Գովազդ

| № 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ.

6 | Փողեր

Հար կա յին խառ նաշ փոթՀա յաս տա նի հար կա տու նե րին փո փոխ վող օ րենք նե րը պատ շաճ չեն ներ կա յաց վում

Անց յալ շա բաթ հար կա յին հա մա կար գի հետ կապ ված մի ար տա­ռոց դեպք ե ղավ: Ծ խա խոտ ար տադ րող ըն կե րու թյուն նե րը թան­կաց րին ի րենց ար տադ րան քը ու լրատ վա մի ջոց նե րին դա պար­զա բա նե ցին ծխա խո տի ակ ցիզ նե րի բարձ րաց մամբ: Սա կայն Պե­տե կա մուտ նե րի կո մի տեն մի հա ղոր դագ րու թյուն տա րա ծեց, ըստ ո րի՝ «Ակ ցի զա յին հար կի մա սին» օ րեն քում կա տար ված փո փո­խու թյուն նե րն ու ժի մեջ կմտնեն միայն 2014թ. հուն վա րի 1­ից: Ս տաց վում էր՝ ծխա խո տի ար տադ րու թյամբ զբաղ վող ըն կե րու­թյուն նե րը, ո րոնց սե փա կա նա տե րե րի մեջ կա նաև Ազ գա յին ժո­ղո վի պատ գա մա վոր, ու ո րոնք ու նեն պրո ֆե սիո նալ ի րա վա բա­նա կան ծա ռա յու թյուն ներ, օ րեն քը սխալ են հաս կա ցել: Այ նու հետ պարզ վեց, որ ծխա խո տի ակ ցիզն իս կա պես բարձ րա ցել է, սա­կայն դա կա տար վել է ոչ թե «Ակ ցի զա յին հար կի մա սին» օ րեն­քով, այլ «Ծ խա խո տի ար տադ րան քի հա մար հաս տա տագր ված վճար նե րի մա սին» օ րեն քով: Այ սինքն՝ եր կու կողմերն էլ յու րո վի ճիշտ են, պար զա պես ի րա վա կան դաշ տը հա վուր պատ շա ճի ներ­կա յաց նել չգի տեն:

Ա ռա ջին հա յաց քից՝ սա աբ սուր­դա յին ի րա վի ճակ է, բայց ի րա­կա նում ար տա հայ տում է այն խառ նաշ փո թը, որ ստեղծ վել է հար կա յին օ րենսդ րու թյու նում: Հար կա յին օ րենք նե րը փո փոխ­վում են հա ճա խա կի ու ա րագ: Տար վա ըն թաց քում հար յու­րա վոր հոդ ված ներ են թարկ­վում են խմբագր ման, օ րենք ներ կան, որ ըն դա մե նը 5­6 տար վա կյանք են ու նե նում: Փո փո խու­թյուն ներն ի րա կա նաց վում են ա ռանց հրա պա րա կա յին քննար­կում ե րի, ա ռանց պատ շաճ տե­ղե կաց ման: Դ րա ա մե նա վառ ա պա ցույ ցը հար կա յին վեր ջին փա թեթն էր, ո րը հրա պա րակ­վեց ու մաս նա գետ նե րին հա­սա նե լի ե ղավ Ազ գա յին ժո ղո­վում հաս տատ վե լուց մեկ շա բաթ ա ռաջ: Իսկ չէ՞ որ խոս քը վե րա­բե րում էր մոտ 25 օ րենսդ րա կան փո փո խու թյուն նե րի:

Նույ նիսկ պրո ֆե սիո նալ հաշ­վա պահ ներն ու ի րա վա բան նե­րը դժվա րու թյամբ են հասց­նում հետևել հար կա յին օ րենսդ­րու թյան փո փո խու թյուն նե րին, իսկ փոքր և մի ջին բիզ նե սը, որ պրո ֆե սիո նալ ի րա վա բան­ներ ու հաշ վա պահ ներ վար ձե լու

հնա րա վո րու թյուն ներ չու նի, եր­բեմ նույ նիսկ տեղ ակ չէ, թե ինչ փո փո խու թյուն ներ են կա­տար վել: Իսկ դա ու ժե ղաց նում է հար կա յին մար մին նե րի վար­չա կան լծակ նե րը, հան դի սա նում կո ռուպ ցիա յի աղբ յուր:

Ա դամ Ս մի թին չեն ճա նա չում

Ի րա կա նում հար կա յին գոր­ծըն թա ցը (հար կա յին օ րենք նե­րի մշակ ման, քննարկ ման ու ըն­դուն ման փու լե րը) էա կան նշա­

նա կու թյուն ու նի տվյալ երկ րի հար կա յին հա մա կար գը բնու­թագ րե լու հա մար: Պատ մու թյու­նը վկա յում է, որ հենց հար կա յին օ րենք ներ մտցնե լու ի րա վուն­քի հա մար պայ քա րը նպաս տեց պառ լա մեն տա րիզ մի զար գաց­մա նը: Ա ռա ջին ան գամ Ա զա տու­թյուն նե րի մեծ խար տիան, որ

Անգ լիա յում ըն դուն վեց 1215թ., սահ մա նեց մի այս պի սի դրույթ՝ ցան կա ցած նոր հարկ կա րե­լի է մտցնել միայն թա գա վո րու­թյան ընդ հա նուր խորհր դի կող­մից: Այ սինքն՝ հար կա տու նե րը գոր ծուն մաս նակ ցու թյուն էին ու նե նում հար կա յին օ րենք նե­րի մշակ ման և ըն դուն ման գոր­ծում: Սա կայն այս սկզբուն քի գի տա կան հիմ քե րը շա րադ րեց շոտ լան դա ցի հայտ նի տնտե սա­գետ Ա դամ Ս մի թը 18­րդ դա րում:

«Հար կը, որ պար տա վոր վում է վճա րել յու րա քանչ յուր ան հատ, պետք է ո րոշ վի ճշտո րեն, այլ ոչ թե կա մա յին: Վ ճար ման ժամ­կե տը, վճար ման ձևը, վճար ման գու մա րը,– այդ ա մե նը վճա րո ղի և ցան կա ցած այլ անձ նա վո րու­թյան հա մար պետք է լի նի պարզ և ո րո շա կի… Հար կադր ման

ա նո րո շու թյու նը զար գաց նում է լկտիու թյու նը»,– գրում էր նա իր հան րա հայտ՝ «Ժո ղո վուրդ նե րի հարս տու թյան բնույ թի և պատ­ճառ նե րի ու սում ա սի րու թյուն» աշ խա տու թյան մեջ:

Հի մա փոր ձենք պար զել, թե որ քա նով է հա յաս տան ցի սո­վո րա կան հար կա տուն տեղ ակ հար կա յին օ րենք նե րին: Ա ռա­ջին քայ լը, բնա կա նա բար, Պե­տե կա մուտ նե րի կո մի տեի պաշ­տո նա կան կայ քէ ջում տե ղե կատ­վու թյուն փնտրե լը կլի նի: Սա­կայն ա նո րո շու թյան մեջ գտնվող հար կա տու ներն այս տեղ վերջ­նա կա նա պես կմո լոր վեն: Բանն այն է, որ ՊԵԿ­ի taxservice.am կայ քի «հար կա յին օ րենսդ րու­թյուն» բա ժի նն ար դեն վա ղուց չի թար մաց վում: Այն տեղ կա րե­լի է գտնել օ րենք ներ, որոնք վա­ղուց չեղ ալ են հա մար վել, ու չեք գտնի ոչ մի նոր փո փո խու թյուն: Օ րի նակ՝ 2010թ. նո յեմ բե րին Ազ­գա յին ժո ղո վը չեղ ալ հայ տա րա­րեց  «Բեն զի նի և դի զե լա յին վա­ռե լի քի հաս տա տագր ված վճար­նե րի մա սին» օ րեն քը, ո րը մինչ այ սօր հան ված չէ ՊԵԿ­ի կայ քից:

Հար կա յին վեր ջին փո փո խու­թյուն նե րին ծա նո թա նա լու հա­մար հար կա տուն պար զա պես պետք է գի տա հե տա զո տա կան աշ խա տանք ի րա կա նաց նի, քա­նի որ չկա մի այն պի սի ընդ հա­նուր հար թակ, որ տեղ օ պե րա­տի վո րեն կզե տեղ վեին հար կա­յին գոր ծող օ րենք նե րը: Բա ցի այդ՝ հաշ վա պահ նե րը դժգո հում են, որ Ֆի նանս նե րի նա խա րա­րու թյու նում հաշ վա պա հի ո րա­կա վոր ման քննու թյուն ներ հանձ­նե լիս ստիպ ված են լի նում պա­տաս խա նել այն պի սի հար ցե րի, ո րոնք վե րա բե րում են ար դեն ու­ժը կորց րած հոդ ված նե րի:

Կար ծում ենք՝ այս բնավ ոչ երկ րոր դա կան հար ցը պետք է հար կա յին բա րե փո խում ե րի ա ռաջ նա հերթ խնդի րը դառ նա, ե թե, ի հար կե, այս օ րենսդ րա կան խառ նաշ փո թը մի տում ա վոր չի ստեղծ վում: Ընդ ո րում՝ ՊԵԿ­ի պաշ տո նա կան կայ քէ ջը կար գի բե րե լը (կամ դրան փո խա րի նող որևէ այլ հար թա կի ստեղ ծու­մը) ա ռանձ նա պես բարդ խնդիր չէ: n

Ա լեք սանդր Ա րամ յան

« ՊԵԿ­ի taxservice.am կայ քում կա րե­լի է գտնել օ րենք ներ, որ վա ղուց չեղ ալ են հա մար վել »

Հա յաս տա նում

փոքր և մի ջին

բիզ նե սը, որ պրո-

ֆե սիո նալ ի րա-

վա բան ներ ու

հաշ վա պահ ներ

վար ձե լու հնա րա-

վո րու թյուն ներ

չու նի, եր բեմն

նույ նիսկ տեղ ակ

չէ, թե հար կա յին

ինչ փո փո խու-

թյուն ներ են կա-

տար վել:

Ար ձա նագր վել է ե կամ տա բե­րու թյան աճ ոչ միայն ա ռան­ձին պար տա տոմ սե րի գծով, այլև ընդ հա նուր առ մամբ թան կա ցել է ներ քին պե տա կան պարտ քը։ Ան ցած տար վա հուն վա րի վեր­ջին պետ պար տա տոմ սե րի մի ջին ե կամ տա բե րու թյու նը 11,7% էր, իսկ դեկ տեմ բե րին՝ 12,95%:

2011թ. պետ պար տա տոմ սե­րի ե կամ տա բե րու թյան ա ճը Ֆի­նանս նե րի նա խա րա րու թյու նը բա ցատ րում էր տար վա ա ռա ջին կե սի բարձր գնա ճով։ Բայց հի­մա, երբ Հա յաս տա նում գնա ճա­յին ճնշում երը, ըստ ԿԲ­ի, չե զոք են, նա խա րա րու թյան կող մից հենց տա րեսկզ բին «թանկ» փո­ղե րի ներգ րա վում այդ քան էլ հաս կա նա լի չէ, ե թե հաշ վի առ­նենք, որ բյու ջեն դրանց կա րիքն ըստ էու թյան չու նի. հուն վա­րին սո վո րա բար բյու ջեն լի նում է պրո ֆի ցի տա յին: Ս տաց վում է,

որ ի րա կա նում այդ «թանկ» փո­ղե րի կա րի քը չի ե ղել։

Ի րա կա նում Ֆին անսների նախարարությունն այդ թո­ղար կում ե րից ստաց ված 4,5 մլրդ­ի կա րիքն զգա ցել է, քա նի որ հուն վա րին պետք է կա տա րի ան ցած տա րի թո ղար­կած 4,5 մլրդ ­ի կար ճա ժամ ետ պար տա տոմ սե րի մա րու մը։ Սա­կայն ե թե ան ցած տա րի այդ գու­մա րը ներգ րավ վել էր 8,6% մի ջին ե կամ տա բե րու թյամբ, պարտ­քը վե րա դարձ նե լու հա մար փո­ղը ներգ րավ վել է մոտ 13% մի ջին ե կամ տա բե րու թյամբ։

Բան կե րի թե լադ րան քով

Պե տա կան պար տա տոմ սե րի շու կա յում ստեղծ վել է մի ի րա­վի ճակ, երբ ի րա կա նում ե կամ­տա բե րու թյու նը թե լադ րում է ոչ թե ա ռա ջար կը՝ Ֆին նա խը, այլ պա հան ջար կը՝ ֆի նան սա կան

շու կա յի մաս նա կից նե րը, հատ­կա պես բան կե րը։ Ֆին նա խը հայտն վել է մի ի րա վի ճա կում, երբ նա խորդ թո ղար կում ե րի մա րում ե րն ա պա հո վե լու հա­մար ստիպ ված է խա ղալ բան կե­րի խա ղի կա նոն նե րով։

Հուն վա րին պետ պար տա տոմ­սե րի ե կամ տա բե րու թյան ա ճը հրահ րել են հենց բան կե րը և Կենտ րո նա կան բան կը։ ԿԲ­ն փո փո խու թյուն ներ է կա տա րել «Բան կե րի գոր ծու նեու թյան կար գա վո րու մը, բան­կա յին գոր ծու նեու­թյան հիմ ա կան տ ն տ ե ս ա կ ա ն նոր մա տիվ նե­րը» կա նո նա­կարգ 2­ում (ու ժի մեջ է 2011թ. դեկ­տեմ բե րի 8­ից), ըստ ո րի՝ բան կե­րի կող մից ար տար­ժույ թով ներգ րավ ված

մի ջոց նե րի դի մաց ԿԲ­ում պար­տա դիր պա հուս տա վո րու մը (ներգ րավ ված մի ջոց նե րի 12%­ը) ի րա կա նաց վում է դրա մով:

Նախ կի նում ներգ րավ ված մի­ջոց նե րի 12%­ի 9%­ը պետք է ի րա կա նաց վեր դրա մով, 3%­ը՝ ար տար ժույ թով։ Այս փո փո խու­թյու նը նշա նա կում է, որ բան­կերն ու նեն դրա մի պա հան ջարկ (ա վանդ նե րի մոտ 70%­ը ար­տար ժու թա յին է), ին չը հան գեց­

րել է շու կա յում ազ գա յին ար­ժույ թի թան կաց մա նը։

Մ յուս կող մից՝ դրա­մի պա հան ջարկ ու­նի նաև Ֆին նա­խը, և ս տիպ ված է ստեղծ ված պայ ման նե րում թանկ փող ներգ­րա վել։ Բան կերն

օգտ վում են այն հան գա ման քից, որ

նա խա րա րու թյու նը փո ղի խնդիր ու նի:

Այս տա րի նա խա րա րու թյու նը կանգ նած է լի նե լու լուրջ մար­տահ րա վե րի առջև. միայն նա­խորդ տա րի նե րին թո ղար կած պար տա տոմ սե րի մար մա նը պետք է ուղ ղի շուրջ 65 մլրդ։ Սա նշա նա կում է, որ դա կա­տա րե լու հա մար Ֆին նա խը շու­կա յից մի ջոց ներ է ներ գրա­վե լու բարձ րա ցող ե կամ տա­բե րու թյամբ։ Սա կայն խնդիր­նե րը դրա նով չեն վեր ջա նում. անհ րա ժեշտ է լի նե լու ներ­քին պարտ քի հաշ վին ա պա­հո վել 30,2 մլրդ՝ պետբ յու­ջեի դե ֆի ցի տի ֆի նան սա վոր­ման հա մար, իսկ տե ղա բաշխ­ված պար տա տոմ սե րից շուրջ 26 մլրդ ուղ ղել պար տա տոմ­սե րի սպա սարկ մա նը։

Շարժ վե լով բան կե րի թե լադ­րած կա նոն նե րով՝ ֆին նա խը գնում է դա սա կան ֆի նան սա­կան բուրգ կա ռու ցե լու ճա նա­պար հով: n

Ար մե նակ Չա տին յան

Դամ բա րա նա շի նու թյունՖի նանս նե րի նա խա րա րու թյու նը հետևո ղա կա նո րեն մե ծաց նում է ներ քին պե տա կան պարտ քը

‹‹‹ էջ 1

Այս տարի պար տա տոմ սե րի

մար մա նը պետք է ուղ ղվի

65 մլրդ

№ 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ. |

7|Փողեր

Հի փո թե քին մրցա կիցՀա յաս տա նում ներդր վում է սո ցիա լա կան բնա կա րա նի ինս տի տու տը

Աշ խար հի մի շարք երկր նե րում գոր ծում է այս պես կոչ ված սո ցիա­լա կան բնա կա րա նի (social housing) ինս տի տու տը, երբ մար դիկ, հնա րա վո րու թյուն չու նե նա լով բնա կա րան գնել կամ էլ հիփո թե­քա յին վարկ վերց նել դրա հա մար, եր կա րա ժամ ետ բնա կու թյուն են հաս տա տում սո ցիա լա կան բնա կա րա նում՝ վճա րե լով շու կա­յա կա նից նվազ ո րո շա կի ամ սա կան վարձ: Սո ցիա լա կան բնա կա­րա նի սե փա կա նա տե րը լի նում է կա՛մ պե տու թյու նը, կա՛մ էլ շա­հույթ չհե տապն դող որևէ կազ մա կեր պու թյուն: Այս ինս տի տու տի գա ղա փարն այն է, որ վե րաց վի բնակ չու թյան տար բեր խա վե րի միջև առ կա բնա կա րա նա յին ան հա վա սա րու թյու նը: Նի դեռ լանդ­նե րում այս պի սի բնա կա րան նե րում ապ րում է բնակ չու թյան 90%­ը, Հոնգ Կոն գում՝ 50%­ից ա վե լին: ԱՄՆ­ում սո ցիա լա կան բնա կա­րա նի ինս տի տու տի գա ղա փա րը տար բեր է՝ բնա կա րա նը ոչ թե վար ձա կա լու թյան է տրվում, այլ մատ չե լի գնով վա ճառ վում է:

Հա յաս տա նում ևս ներդր վում է սո ցիա լա կան բնա կա րա նի ինս տի տու տը, ո րի մեկ նար կը տրվել է Դի լի ջա նում: Թե մա յի շուրջ «Օ րա կարգ»­ը զրու ցել է «Սո ցիա լա կան բնա կա րա նա յին հիմ ադ րամ» կազ մա կեր պու­թյան գլխա վոր տնօ րեն Ա րա Նա զին յա նի հետ:

- Պա րոն Նա զին յան, Հա-յաս տա նի բնակ չու թյան ո՞ր խումբն է թի րա խա յին հա-մար վում այդ ծրագ րի հա մար:

­ Հա յաս տան յան շու կան հիմ­նա կա նում բնա կա րան ներ է ա ռա ջար կում ունևոր կամ բարձր ե կա մուտ ներ ու նե ցող ըն տա նիք­նե րին: Պե տա կան կամ մար դա­սի րա կան օգ նու թյան ծրագ րե­րով քիչ քա նա կով բնա կա րան­ներ են կա ռուց վում, նաև բնակ­չու թյան ա մե նա կա րի քա վոր ու խո ցե լի խմբե րի՝ փախս տա­կան նե րի, ա ղե տի գո տում տու­ժած ըն տա նիք նե րի և այ լոց հա­մար: Սա կայն կա բնակ չու թյան մի մեծ զանգ ված այդ եր կու խմբե րի միջև, որն ու նի ցածր կամ մի ջին ե կա մուտ ներ՝ ե րի տա սարդ նե րը, նո րաս տեղծ ըն տա նիք նե րը, մի­ջին ե կամ ուտով ըն տա նիք նե րը, ո րոնք ու զում են ի րենց սե փա կան օ ջա խը ստեղ ծել, տա նիք ու նե նալ, ի րենց կյան քը բա րե լա վել: Այ սօր շու կա յա կան գնե րով բնա կա րան գնե լը կամ հի փո թե քա յին վար­կե րը մատ չե լի չեն բնակ չու թյան լայն զանգ վա ծի հա մար: Այս ա մե­նը հաշ վի առ նե լով՝ մենք ա ռանձ­նաց րել ենք բնակ չու թյան թի րա­խա յին խումբ՝ մի ջի նից ցածր և մի ջին ե կա մու տով ըն տա նիք ներ:

-Որ քա՞ն ժա մա նակ ըն-տա նի քը կա րող է ապ-րել նույն սո ցիա լա կան բնա կա րա նում:

­ Վար ձա կա լու թյան ժամ ե տը չի սահ մա նա փակ վում, և մար­դիկ կա րող են տասն յակ տա րի­ներ ապ րել նույն բնա կա րա նում: Ի հար կե, հնա րա վոր է՝ վար ձա­կալ ման պայ ման նե րը, շու կա­յի կոն յունկ տու րա յի փո փոխ­մա նը զու գըն թաց, վե րա նայ­վեն յու րա քանչ յուր տա րի: Մենք ե րաշ խիք ենք տա լիս ըն տա նիք­նե րին, որ ե թե կա նո նա վոր մու­ծեն տան վար ձը, վնաս չհասց­նեն բնակ ֆոն դին, կա րող են այդ բնա կա րա նում ապ րել, որ քան կա մե նան:

-Ինչ պե՞ս է ո րոշ վում բնա-կա րա նի ամ սա կան վար ձը և որ քա՞ն է այն:

­ Մենք գոր ծում ենք ինք նար­ժե քի ի ջեց ման սկզբուն քով, քա­նի որ շա հույթ չենք հե տապն­դում: Փոր ձե լու ենք ա ռա ջար կել այն պի սի վար ձավ ճար, որ 250 հազ. ե կա մուտ ու նե ցող ըն տա­նիքն ի վի ճա կի լի նի հան գիստ այն վճա րել: Ան գամ 150 հազ. ե կամու տի դեպ քում, ո րոշ դո­տա ցիա նե րի պայ ման նե րում, ըն տա նի քը կա րող է ամ սա կան 30­40 հազ. տրա մադ րել վար­ձա կա լու թյա նը՝ դրա դի մաց ու­նե նա լով ժա մա նա կա կից, բո լոր պայ ման նե րով հա գե ցած բնա­կա րան: 40 հազ. վար ձը վե­րա բե րում է ա մե նա մեծ բնա կա­րան նե րին, իսկ 1­2­սեն յա կա նոց բնա կա րան նե րը կտրա մադր վեն ա վե լի ցածր վար ձա չա փով:

-Ո րո՞նք են սո ցիա լա կան բնա կա րան հատ կաց նե լու մյուս պայ ման նե րը:

­ Յու րա քանչ յուր հա մայն քի հետ աշ խա տե լիս ման րա մասն մշակ վում են չա փո րո շիչ նե րը: Կարևոր է, որ վար ձա կա լը լի նի հա մայն քի բնա կիչ, ու նե նա հա­մայն քում եր կա րատև ապ րե լու ծրա գիր: Ու նենք նաև ե րի տա­սարդ ըն տա նիք նե րին ա ջակ ցե­լու, ինչ պես նաև հա մայն քի հա­մար անհ րա ժեշտ մաս նա գետ­նե րի ա պա հով ման նպա տակ: Բ նա կա րա նա յին խնդիր նե րը լու­ծե լով, մենք լու ծում ենք հա մայն­քի խնդիր նե րը:

- Հա յե րի ազ գա յին մտա ծե-լա կեր պը հաշ վի առ նե լով՝ շա տերն այ նո ւա մե նայ նիվ սո ցիա լա կան բնա կա րա նը հա մա րե լու են կար ճա ժամ-կետ լու ծում և փոր ձե լու են ձեռք բե րել սե փա կան բնա կա րա նը: Այս ծրագ րով բնա կա րան նե րի վա ճառք նա խա տես վո՞ւմ է:

­ Նախ նա կան հաշ վար­կով՝ բնա կա րան նե րի 20­30%­ը կհատ կաց վի վա ճառ քի: Բ նա կա­րան նե րը տրա մադր վե լու են շու­կա յա կա նից ցածր գնե րով, բայց այն պայ մա նով, որ դա չդառ­նա շու կա յա կան առ քու վա ճառ­քի ա ռար կա: Մենք ա ռա ջար կե լու ենք վճար ման ճկուն հա մա կարգ այն պայ մա նով, որ երբ ըն տա նի­քը ո րո շի վա ճա ռել բնա կա րա­նը, մենք լի նենք ա ռա ջին գնոր­դը: Սա փոխ շա հա վետ ա ռա ջարկ է: Ըն տա նի քը ցան կա ցած պա հի կա րող է վա ճա ռել բնա կա րա նը՝ ա ռանց միջ նորդ նե րի, իսկ բնա­կա րա նը մում է սո ցիա լա կան ֆոն դի մեջ: Այն տրա մադր վում է թի րա խա յին ըն տա նիք նե րից մե­կին և չի դառ նում շու կա յա կան սպե կուլ ա ցիա յի ա ռար կա:

-Ո՞ր փու լում է ծրա գի րը Դի լի ջա նում: Ո՞ր քա ղաքն է հա ջոր դե լու նրան:

­Ա ռա ջին ծրագ րի հա մար ընտր վել է Դի լի ջա նը՝ որ պես հե­ռան կա րա յին քա ղաք, ինչ պես նաև հաշ վի առ նե լով հա մայն­քի ակ տիվ մաս նակ ցու թյու նը

ծրագ րի նա խա պատ րաս տա կան փու լին: Դի լի ջա նի ծրագ րի ֆի­նան սա կան հոս քե րը կսկսեն այս տար վա ըն թաց քում: Ե թե ա մեն ինչ լի նի նա խա տես վա ծի պես, մինչև ա մառ վա վերջ կսկսենք շի նա րա րու թյու նը: Հա ջորդ ծրա­գի րը կի րա կա նաց վի Հ րազ դան քա ղա քում: Վե դիում, Աշ տա րա­կում, Ա պա րա նում տար բեր տե­սա կի ու սում ա սի րու թյուն ներ են կա տար վում: Երևա նում ևս սկ­սել ենք աշ խա տանք նե րը, և քա­ղա քա պե տա րա նի հա մար ա ռա­ջին խնդի րը վթա րա յին շեն քերն են: Սա կայն դա պա հան ջում է այլ մո տե ցում, հա մա գոր ծակ ցու­թյուն քա ղա քա պե տա րա նի հետ: Կար ծում ենք՝ մոտ ժա մա նակ­նե րում կմշակ վի նաև Երևա նում ծրագ րի ներդր ման մո դե լը:

-Ինչ պի սի՞ օ ժան դա կու-թյուն եք ակն կա լում պե տու թյու նից:

­ Շատ կարևոր է, որ տե ղա կան իշ խա նու թյուն նե րը մեզ հետ հա­մա գոր ծակ ցեն: Օ րի նակ՝ Դի­լի ջա նում մեկ նար կած ա ռա ջին ծրագ րի շրջա նա կում հա մայն­քը մեզ տրա մադ րել է հո ղա տա­րածք, ա նա վարտ շի նու թյուն­ներ, ո րը նվա զեց նում է շեն քի ինք նար ժե քը: Պե տու թյան հե­տա գա օ ժան դա կու թյու նը կլի­նի նպաս տա վոր հար կա յին դաշ­տի ստեղ ծու մը կամ ըն տա նիք­նե րի սուբ սի դա վո րու մը: Տար­բեր երկր նե րում սուբ սի դիա նե րի

հար ցը տար բեր ձևով է լուծ վում: Մի դեպ քում սուբ սի դա վոր­վում են սո ցիա լա կան բնա կա­րան ա ռա ջար կող կազ մա կեր­պու թյուն նե րը, և ն րանք օգտ­վում են ար տոն յալ վար կե րից, մյուս դեպ քում՝ ա ջակ ցու թյուն է տրա մադր վում ըն տա նի քին՝ ել­նե լով նրա ե կամու տի չա փից: Սա շղթա յաձև լու ծում է մի շարք սո ցիա լա կան խնդիր ներ:

- Սո ցիա լա կան բնա կա-րա նի ինս տի տու տը զար-գա ցած է ա շխար հի շատ երկր նե րում, սա կայն յու-րա քանչ յուր երկ րում ու նի իր ա ռանձ նա հատ կու թյուն-նե րը: Ո՞ր երկ րի մո դե լից եք օգտ վել հա յաս տան յան ծրա գի րը մշա կե լիս:

­ Հա յաս տա նի հա մար ա մե նա­հար մար տար բե րակն ընտ րե լու հա մար մենք ու սում ա սի րել ենք մի ջազ գա յին փոր ձը: Նոր բան հո րի նե լու կա րիք չկար, և մար­դիկ ար տա սահ մա նում ար դեն 100 տա րի է՝ ապ րում են սո ցիա­լա կան բնա կա րան նե րում: Խոս­քը եվ րո պա կան, հո լան դա կան մո դել նե րի մա սին: Մեզ հա ջող­վեց գոր ծըն կե րա յին հա րա բե­րու թյուն ներ հաս տա տել Նի դեռ­լանդ նե րի ա ռա ջա տար սո ցիա­լա կան բնա կա րա նա յին կոր­պո րա ցիա նե րի հետ, ո րոնք մեզ հետ միա սին սկսե ցին աշ խա տել այս ուղ ղու թյամբ: n

Մա րի լույս Ե րեմ յան

ա րա Նա զին յանն

ա սում է, որ Հա-

յաս տա նում ամ-

սա կան 250

հազ. ե կա մուտ

ու նե ցող ըն տա-

նիքն ի վի ճա կի

կլի նի հան գիստ

բնակ վել սո ցիա-

լա կան բնա կա-

րա նում:

| № 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ.

8 | մեծ փողեր

Հ յու րա նո ցա յին նոր հսկաCarlson Hotels-ը և Rezidor-ը միա վոր վել են

Աշ խար հի ա մե նա խո շոր հյու­րա նո ցա յին ըն կե րու թյուն­նե րից եր կու սը՝ ա մե րիկ ան Carlson Hotels­ը և բել գիա կան Rezidor­ը, ո րո շել են միա վոր­վել։ Այս մա սին հայտ նի է դար­ձել ըն կե րու թյուն նե րի՝ ե րեկ տա րա ծած հա մա տեղ հա­ղոր դագ րու թյու նից։ Միա վոր­ված ըն կե րու թյունն աշ խա տե­լու է The Carlson Rezidor Hotel Group բրեն դով, հա ղոր դում է Reuters­ը։

Միա վո րու մը հյու րա նո ցա յին այս ցան ցե րի վեր ջին տա րի նե րի հա­մա գոր ծակ ցու թյան տրա մա բա­նա կան շա րու նա կու թյունն է, Carlson­ը տնօ րի նում է Rezidor­ի բաժ նե տոմ սե րի մեծ մա սը։ Ընդ ո րում՝ չի փոխ վե լու ըն կե րու­թյուն նե րի ի րա վա կան կար գա­վի ճակն ու բիզ նե սի վա րու մը։ The Carlson Rezidor Hotel Group­ը զբաղ վե լու է ըն կե րու թյան բրեն­դի գլո բալ պլա նա վոր մամբ և կա ռա վար մամբ, բիզ նե սի վար­ման գոր ծիք նե րի զար գաց մամբ, ծա ռա յու թյուն նե րի տրա մադր­ման հա վա սար մա կար դա կի ու անձ նա կազ մի մաս նա գի տա կան ա ճի ա պա հով մամբ։

Միա վոր ված ըն կե րու թյու­նը շա հույ թի օպ տի մա լաց ման և ա վե լաց ման նպա տա կով ծրագ­րում է ընդ լայ նել վա ճառք նե րի ստո րա բա ժա նու մը, սեր տաց նել

տու րիս տա կան գոր ծա կա լու­թյուն նե րի հետ կա պե րը, զար­գաց նել Club Carlson լո յա լու թյան ծրա գի րը։

The Carlson Rezidor Hotel Group­ը ներ կա յաց ված կլի նի աշ խար­հի ա վե լի քան 80 երկ րում։ Ըն կե­րու թյան պորտ ֆե լում են Radisson, Radisson Blu, Country Inns & Suites By CarlsonSM, Hotel Missoni, Park Plaza և հայտ նի այլ բրենդ նե րի ա վե լի քան 1300 հյու րա նոց։ Միա­վոր ված ըն կե րու թյան աշ խա տա­կից նե րի թի վը 80 հազ. է։

Ն շենք, որ զբո սաշր ջա յին ին­դուստ րիա յի վեր ջին տա րի­նե րի ա մե նա խո շոր գոր ծար քը

ա մե րիկյ ան Hilton կոր պո րա­ցիա յի վե րա միա վո րում է։ 2006թ. Hilton Hotels Corporation (HHC) ըն կե րու թյու նը 3,3 մլրդ ֆունտ ստեռ լին գով ձեռք բե րեց Hilton International հյու րա նո ցա­յին ցան ցը։ 1919թ. ստեղծ ված Hilton ըն կե րու թյան ակ տիվն ե­րը բա ժան վել էին 1964թ.՝ HHC­ը տնօ րի նում էր հյու րա նոց նե րի ցան ցը ԱՄՆ­ի տա րած քում, իսկ Hilton International բրենդն ու մա ցած ակ տիվն երն ան ցել էին բրի տա նա կան Hilton Group ըն­կե րու թյա նը։ n

Ռու բեն Վար դան յա նի «մաս տեր կլաս»-ը

Գու մար աշ խա տելն ու բիզ նես վա րե լը տար բեր բա ներ ենՀուն վա րի 18­ին Մոսկ վա յում «Գայ դար յան ֆո րում»­ի շրջա­նա կում մեկ նար կել է «Ռու սաս­տան և աշ խարհ. 2012­2020» խո րագ րով տնտե սա կան քա­ռօր յա հա մա ժո ղո վը։ Վեր ջի նիս օ րա կար գում Ռու սաս տա նի՝ մինչև 2020թ. սո ցիալ­տնտե­սա կան զար գաց ման ռազ մա­վա րու թյան քննար կում է։ Հա­մա ժո ղո վի շրջա նա կում «Տ րոյ­կա դիա լոգ» ներդ րու մա յին ըն կե րու թյան ղե կա վար Ռու­բեն Վար դան յա նի ե լույ թն ամ­բող ջու թյամբ նվիր ված է ե ղել բիզ նե սի վար մա նը։ Նա խո սել է գու մար աշ խա տե լու և բիզ­նես վա րե լու տար բե րու թյուն­նե րի, ինչ պես նաև բիզ նե սում հա ջո ղու թյան հաս նե լու հան­գու ցա յին գոր ծոն նե րի մա սին, հա ղոր դում է հա մա ժո ղո վի պաշ տո նա կան կայ քը։

Վար դան յանն իր ե լույ թը սկսել է դահ լի ճի հետ երկ խո սու թյամբ՝ «Ո՞վ է ի րեն մի ջին խա վին դա­սում»։ Հար ցին ի պա տաս խան՝ ձեռք է բարձ րաց րել դահ լի ճի մեծ մա սը։ Իսկ երբ Վար դան յա նը հարց րել է, թե ով է հա վա տում, որ քսան տա րի հե տո կա րող է ռուբ լա յին մի լիար դա տեր դառ­նալ, օ դում ըն դա մե նը մի քա նի ձեռք է մա ցել։

«Եր կար կա րե լի է խո սել ներդ­րու մա յին մի ջա վայ րի մա սին,

բայց ե թե ան գամ այս լսա րա նը չի հա վա տում դրան, ա պա սա ա վե­լի շատ մեր բիզ նես մի ջա վայրն է հի շեց նում։ Ես շատ եմ շփվել սին գա պուր յան հրաշ քի հե ղի­նակ Լի Կո ւան Յո ւի հետ։ Ըստ իս՝ նա բնա վո րու թյան չորս գիծ ու­նի, ո րոնք էլ ա պա հո վել են սին­գա պուր յան բա րե փո խում ե րի հա ջո ղու թյու նը՝ պրագ մա տիզմ,

հետևո ղա կա նու թյուն, պար զու­թյուն, ինչ պես նաև պե տա կան մե քե նա յի շա հագրգռ վա ծու թյու­նը բիզ նե սի հա ջո ղու թյան գոր­ծում»,– ա սել է Վար դան յա նը։

«Գու մար աշ խա տելն ու բիզ նես վա րե լը եր կու տար բեր բա ներ են և մարդ կանց եր կու տար բեր տե­սակ ներ։ Վեր ջերս ես մաս նա վոր հի վան դա նո ցում ե ղա, որ տեղ պա տու հան նե րը չէին բաց վում։ Երբ գլխա վոր բժշկին հարց րի պատ ճա ռը, ա սաց, որ այդ ճա­նա պար հով ին քը խնա յում է։ Սա վառ օ րի նակ է, թե ինչ պես կա րե­լի է գու մար վաս տա կել չբաց վող պա տու հան նե րի և ոչ արդ յու նա­վետ բիզ նե սի հաշ վին»,– շա րու­նա կել է Վար դան յա նը։

Պ րո ֆե սիո նա լիզմ, ա ռողջ բա­նա կա նու թյուն, աշ խա տան քի նկատմամբ սեր և հա վակ նու­թյուն ներ՝ սրանք, ըստ «Տ րոյ­կա դիա լո գ»­ի ղե կա վա րի, բիզ­նե սում հա ջո ղու թյան հաս նե լու հան գու ցա յին գոր ծոն ներն են։

Ե լույ թի վեր ջում Վար դան յա­նը խո սել է ֆի նանս նե րի մա­սին՝ նշե լով, որ վեր ջին 1000 տա­րում Հու նաս տա նը կա՛մ ս նանկ է ե ղել, կա՛մ էլ դե ֆոլ տա յին ի րա­վի ճա կում։ «Մի գու ցե այն ի րադ­րու թյու նը, ո րում ներ կա յում հայտն վել է Հու նաս տա նը, ոչ թե պա տա հա կա նու թյուն է, այլ կեն սաձև՞»,– եզ րա փա կել է իր ե լույ թը Վար դան յա նը։ n

Kodak-ը հետ է պտտում ժա պա վեն նե րը

Ըն կե րու թյու նը սնանկ է հայ տա րար վել՝ ա ռայժմ ժա մա նա կա վո րա պես

Լու սան կար չա կան ա պա րատ նե­րի, ֆո տո և կի նո ժա պա վեն նե­րի ար տադ րու թյամբ զբաղ վող ա մե րիկ ան Eastman Kodak­ը հայ տա րա րել է սնան կաց ման մա սին։ Խոս քը ժա մա նա կա­վոր սնան կաց ման մա սին է, ըն­կե րու թյան ղե կա վա րու թյու նը դեռ հույս ու նի փրկել բիզ նեսն ու այս նպա տա կով ա մե րիկ ան Citigroup­ից 18 ա միս ժամ ե­տով $950 մլն վարկ է վերց րել, հա ղոր դում է Reuters­ը։

Ըն կե րու թյան տնօ րեն նե րի խորհր դի նա խա գահ և թոփ մե­նե ջեր Ան տո նիո Պե րե սը հայ տա­րա րել է, որ մե նեջ մեն թը սա անհ­րա ժեշտ և ճիշտ քայլ է հա մա րում Kodak­ի ա պա գա յի հա մար։ Ներ­կա յում ըն կե րու թյու նը ֆի նան սա­կան լուրջ խնդիր ներ ու նի։ 2011թ. այն կորց րել է իր շու կա յա կան ար­ժե քի 88%­ը։ Այս պա հին ըն կե րու­թյու նը $162 մլն է գնա հատ վում, պարտ քե րը կազ մում են $6,8 մլրդ՝ ակ տիվն ե րի $5,1 մլրդ ընդ հա նուր ծա վա լի պայ ման նե րում։

1892թ. հիմ ադր ված Kodak­ը, նախ կի նում լի նե լով ո լոր տի ա ռա­ջա տա րը, այդ պես էլ չկա րո ղա­ցավ յու րաց նել թվա յին տե սախ­ցիկ նե րի ար տադ րու թյունն ու դի­մա նալ մրցակ ցու թյա նը, գրում է Reuters­ը։ Հա րա բե րա կան այս պար տու թյու նը հատ կան շա­կան է այն քա նով, որ քա նով հենց

Kodak­ին է պատ կա նում թվա­յին լու սան կար չա կան ա պա րա­տի հայտ նա գոր ծու թյու նը։ Ի դեպ՝ հենց Kodak­ի տեխ նո լո գիա նե­րի շնոր հիվ են հնա րա վոր դար­ձել Լուս նից կա տար ված ա ռա ջին լու սան կար նե րը։

Fact Set­ի տվյալ նե րի հա մա­ձայն՝ Kodak­ի սնան կաց ման մա­սին լու րե րի ֆո նին ըն կե րու թյան բաժ նե տոմ սերն արժևոր վել են 4,4%­ով։ n

Radisson-ը փո խել է սե փա կա նա տի րո ջը:

meg

ahol

iday

.com

Ռու բեն Վար դան յա նի բիզ նես հա ջո ղու-

թյան բա նաձևը՝ պրո ֆե սիո նա լիզմ,

ա ռողջ բա նա կա նու թյուն, աշ խա տան քի

նկատմամբ սեր և հա վակ նու թյուն ներ։

Kodak-ի փրկու թյան հույ սը Citigroup-ի

$950 մլն վարկն է։

mas

sliv

e.co

m

rusr

ep.ru

Էջը պատրաստեց Լիլիթ Միքայելանը

№ 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ. |

9|մեծ փողեր

Ե թե շվեյ ցա րա ցի լի նեիԿամ ինչ պի սին կլի ներ ձեր աշ խա տա վար ձը

աշ խար հի տար բեր երկր նե րումԵրբևէ մտա հոգ վե՞լ եք, թե ձեր կրթու թյամբ, մաս նա գի­տու թյամբ և աշ խա տան քա յին փոր ձով որ քան գու մար կվաս­տա կեիք այլ երկ րում բնակ վե­լու դեպ քում։ Ե թե ա յո, ա պա ռու սա կան Slon.ru կայ քը, հիմք ըն դու նե լով Աշ խա տան քի մի­ջազ գա յին կազ մա կեր պու թյան (ԱՄԿ) տվյալ նե րը, կազ մել է պարզ մի հաշ վիչ, ո րը կա­րող է փո խա կեր պել ձեր ըն­թա ցիկ աշ խա տա վար ձը մեկ այլ երկ րի հա մա պա տաս խան աշ խա տա վար ձի։

Հաշ վար կը, ի հար կե, բա վա կան կո պիտ է, քա նի որ հաշ վիչն օգ­տա գոր ծում է մի ջին ան վա նա­կան աշ խա տա վար ձե րի հա րա­բե րակ ցու թյու նը (հիմք ըն դու նե­լով 2008թ. վեր ջի ազ գա յին ար­ժույթ նե րի փո խար ժեք նե րը)՝ են թադ րե լով, որ մեկ այլ երկ­րում դուք աշ խա տան քա յին նույն հնա րա վո րու թյուն ներն ու պար­տա կա նու թյուն ները կու նե նա յիք։

Բա ցի այդ՝ հաշ վի չի առն վում քա ղաք նե րի միջև աշ խա տա­վար ձե րի տար բե րու թյու նը, երկ­րից եր կիր ձեր մաս նա գի տու­թյան պա հան ջար կը, գնո ղու նա­կու թյան պա րի տե տը և բազ մա­թիվ այլ գոր ծոն ներ։ Թերևս այս հան գա ման քի շնոր հիվ կհայտ­նա բե րեք, որ, օ րի նակ, ձեր ըն­թա ցիկ հա յաս տան յան աշ խա­տա վար ձը եվ րո պա կան երկր­նե րում շուրջ 10 ան գամ բարձր կլի ներ։ Սա կայն պետք է հաշ վի

առ նել, որ գնե րը Եվ րո պա յում նույն պես շատ ա վե լի բարձր են, ուս տի ի րա կան աշ խա տա վար­ձը բարձր է ըն դա մե նը 5­8 ան­գամ։ Ընդ ո րում՝ պետք է հաշ վի առ նել, որ վերց ված են ԱՄԿ­ի՝ 2008թ. պաշ տո նա կան տվյալ նե­րը, երբ հա մաշ խար հա յին ֆի­նան սատն տե սա կան ճգնա ժամը դեռ նոր­նոր էր թափ հա վա քում։

Տար բեր երկր նե րում աշ խա­տա վար ձե րի ի րա կան հա րա­բե րակ ցու թյու նը լուրջ և աշ խա­տա տար ու սում ա սի րու թյուն է, որն ի զո րու է կա տա րել, օ րի­նակ, Հա մաշ խար հա յին բան կը կամ Տն տե սա կան հա մա գոր ծակ­ցու թյան և զար գաց ման կազ մա­կեր պու թյու նը։ Այդ պատ ճա ռով, ե թե դուք պրո ֆե սիո նալ տնտե­սա գետ չեք, ա պա այս հաշ վի չը բա վա կան հստակ պատ կե րա­ցում կտա ձեզ՝ տար բեր երկր նե­րում աշ խա տա վար ձե րի հա րա­բե րակ ցու թյան մա սին։

Slon.ru­ի հաշ վի չի մի ջո ցով «Օ րա կար գ»­ը փո խա կեր պել է 2008թ. Հա յաս տա նի պե տա կան (64 836) և մաս նա վոր հատ ված­նե րի (133 882) մի ջին ան վա նա­կան աշ խա տա վար ձե րը տասն­վեց պե տու թյուն նե րում։ Հիմք ըն դու նե լով ստաց ված տվյալ նե­րը՝ Հա յաս տա նի քա ղա քա ցի նե­րը 2008թ. ա մե նա բարձ րը կվար­ձատր վեին Շ վեյ ցա րիա յում՝ հա­մա պա տաս խա նա բար 1,491 մլն և 3,08 մլն, իսկ ա մե նա ցած րը՝ Ուկ րաի նա յում՝ 55 հազ. և 114 հազ.։ n

Փր կու թյան 13 ու ղիԳ լո բալ տնտե սու թյու նը դեռ շան սեր ու նի

Հա մաշ խար հա յին տնտե սու­թյու նը, մեծ հաշ վով, ստագ նա­ցիա յի փու լում է՝ պարտ քա յին ճգնա ժամ Եվ րո պա յում, գոր­ծազր կու թյան բարձր մա կար­դակ ԱՄՆ­ում, տնտե սու թյան ա ճի դան դա ղում ա սիա կան երկր նե րում, մաս նա վո րա պես Չի նաս տա նում և Հնդ կաս տա­նում։ Գ լո բալ տնտե սու թյան մար տահ րա վեր նե րի դի մա կայ­ման և առ կա խնդիր նե րի հաղ­թա հար ման ի րենց դե ղա տոմսն են ա ռա ջար կում 13 փոր ձա­գետ ներ, ո րոնք մաս նակ ցել են ա մե րիկ ան Foreign Policy հե­ղի նա կա վոր հան դե սի հարց­մա նը, և ու րեմ.

1. Դուրս գրել հա մաշ խար­հա յին բո լոր պարտ քե րը, ա ռա­ջար կում է Bloomberg­ի խմբա­գիր, ներդ րող, գոր ծա րար Պոլ Կեդ րովս կին։ Վեր ջի նիս կար­ծի քով՝ սու վե րեն պարտ քե րը խո չըն դո տում են եվ րո պա կան տնտե սու թյան ա ճը, իսկ ա մե­րի կա ցի նե րի վար կա յին պարտ­քե րը՝ սպա ռու մը։ Խնդ րի լու ծու­մը տա րի ներ կպա հան ջի, ո րի ըն թաց քում խո շո րա գույն սպա­ռող կդառ նա Չի նաս տա նը, իսկ զար գա ցած երկր նե րը կկորց նեն մրցու նա կու թյու նը։ Ին չո՞ւ տնտե­սու թյա նը հնա րա վո րու թյուն չտալ զրո յից սկսել, հարց նում է Կեդ րովս կին։

2. Բո լո րին պետք է աշ խա­տան քի ըն դու նել, վստահ է BBC Trust­ի ղե կա վար, տնտե սա գետ Դա յա նա Կոյ լը։ Բ յու ջեի ծախ­սե րի հաշ վին խնա յե լու փոր ձե­րը հան գեց նում են գոր ծազր կու­թյան ա ճի, սպառ ման նվազ ման և ճգ նա ժա մի նոր ա լի քի։ Բան­կե րին ա ջակ ցե լու վրա տա րե­կան ծախս վում է մոտ $1 տրլն, մինչ դեռ բո լոր գոր ծա զուրկ նե­րին աշ խա տան քի տե ղա վո րելն ա վե լի է ժան գոր ծըն թաց է, կար­ծում է Կոյ լը։

3. Նոր տվյալ ներ հա վա քել հա մաշ խար հա յին տնտե սու­թյան վե րա բեր յալ, ա ռա ջար­կում է Ս թեն ֆոր դի հա մալ սա րա­նի դա սա խոս Պոլ Սա ֆոն։ Մինչ այժմ տնտե սա գետ նե րը կար ծում էին, թե աշ խար հը բա վա կան պարզ է կա ռուց ված, անհ րա­ժեշտ է միայն կա րո ղա նալ հա­վա սա րակշ ռել բո լոր հնա րա վոր ի րա վի ճակ նե րը։ Սա կայն վեր ջին տա րի նե րի փոր ձը ցույց տվեց, որ ի րա կա նում ա մեն ինչ այդ­պես չէ. գլո բալ տնտե սու թյու նը շատ ա վե լի մեծ ու բազ մա զան է դար ձել։ Հաս կա նա լու հա մար, թե ի րա կա նում ինչ պես է ա մեն ինչ գոր ծում, առ կա տվյալ նե րը բա վա րար չեն։ Սա ֆոն ա ռա ջար­կում է հնա րա վո րինս ամ բող­ջաց նել տվյալ ներն ամ բողջ աշ­խար հում և դ րանք հա սա նե լի դարձ նել բո լո րին։

4. Անհ րա ժեշտ է կրճա տել ռազ մա կան ծախ սե րը, կար ծում է ֆի նան սա կան հար ցե րով փոր­ձա գետ Բառ նի Ֆ րան կը։ Ֆ րանկն ա ռա ջար կում է նոր հրթիռ նե­րի և ա նօ դա չու սար քե րի գնման

փո խա րեն գու մար նե րը ծախ­սել ոս տի կան նե րի, հրշեջ նե րի և ու սու ցիչ նե րի աշ խա տա վար­ձե րի վրա։ Ֆ րան կի կար ծի քով՝ «ա հա բեկ չու թյան դեմ պայ քա­րը» պետք է ա վե լի է ժան լի նի, քան, օ րի նակ, ԱՄՆ­ի պաշտ պա­նու թյան ո լոր տի տա րե կան ծախ­սերն են՝ $650 մլրդ։

5. Խ թա նել գնա ճը, խոր հուրդ են տա լիս ա մե րի կա ցի պրո ֆե­սոր ներ Մեն ցի Չի նը և Ջեֆ րի Ֆ րի դե նը։ Գ նա ճի բարձր մա կար­դա կը կօգ նի «այ րել» զար գա ցած երկր նե րի պարտ քե րը, ինչ պես նաև հար թել քա ղա քա կան տա­րա ձայ նու թյուն նե րը՝ ով պի տի ի վեր ջո վճա րի զար գա ցած պե­տու թյուն նե րի պարտ քե րը։ Գ նա­ճը պետք է լի նի 4­6%­ի մա կար­դա կում, ին չը կօգ նի տնտե սու­թյա նը, միա ժա մա նակ խիստ չի հար վա ծի բնակ չու թյա նը։

6. Են թա կա ռուց վածք նե րի վրա ծախ սել տրի լիոն դո լար, ա ռա ջար կում է Հա մաշ խար հա­յին բան կի ա վագ տնտե սա գետ Ջաս թին Յու ֆու Լի նը։ Սա կօգ նի լու ծել գոր ծազր կու թյան խնդի­րը, խթա նել տնտե սա կան ա ճը և ն վա զեց նել զար գա ցած և զար­գա ցող երկր նե րի տնտե սու թյուն­նե րում առ կա դիս բա լանս նե րը։ Լի նը վստահ է, որ սա ներդ րում է ա պա գա յի մեջ։

7. Բարձ րաց նել նվա զա գույն աշ խա տա վար ձե րը, կար ծում է տնտե սա գետ Ջեյմս Գելբ րայ­թը։ Ներ կա յում ԱՄՆ­ում նվա զա­գույն աշ խա տա վար ձը $7,2/ժամ է, ո րը Գելբ րայթն ա ռա ջար կում է բարձ րաց նել մինչև $12/ժամ։ Գոր ծ նա կանում նման ո րո շու­մը կհան գու ցա լու ծի քա ղա քա­կան թնջու կը. ԱՄՆ­ի ո՛չ բ նակ­չու թյու նը, ո՛չ կա ռա վա րու թյու­նը, ո՛չ Կոնգ րե սը, ո՛չ էլ բան կե­րը պատ րաստ չեն գու մար ներ ծախ սել, մինչ դեռ խո շոր կոր պո­րա ցիա ներն ու նեն անհ րա ժեշտ այս գու մար նե րը։

8. Լու ծել խնդիր նե րը՝ մտա­ծե լով «փոք րե րի» մա սին, ա ռա­ջար կում է գիտ նա կան և ձեռ­նար կա տեր Վի վեկ Վադվ հան։ Կա ռա վա րու թյուն նե րը, ըստ

նրա, պետք է ֆինանսավորեն ոչ թե խո շոր հե տա զո տա կան կենտ րոն նե րի ի նո վա ցիա նե րը, այլ փոքր բիզ նե սը։

9. Զս պել ար ժու թա յին «խե­լա գար» հա մա կար գը, կոչ է ա նում գրող, տնտե սա գետ Դեյ­վիդ Ս մի կը։ Պարտ քե րի դուրսգր­մա նը խո չըն դո տում են ար ժու­թա յին հա մա կար գե րի դիս բա­լանս նե րը և առևտ րա յին պա տե­րազմ ե րի վտան գը։ Ազ գա յին ար ժույ թի փո խար ժե քը կար գա­վո րում է ոչ միայն Չի նաս տա նը, այլև Ճա պո նիան։ Պետք է ար ժու­թա յին շու կա յի կար գա վոր ման թա փան ցիկ կա նոն ներ մշա կել։

10. Ա վե լի շատ զբո սա նա վեր գնել, խոր հուրդ է տա լիս տնտե­սա գի տու թյան պրո ֆե սոր Ռո­բեր Ֆ րեն կը։ Նա ա ռա ջար կում է պե տա կան բյու ջե նե րը հա մալ­րել ի հաշ վի շքե ղու թյան նոր հար կե րի։

11. Զ բաղ վել սե փա կան ա ռող­ջու թյամբ, ա ռա ջար կում է նախ­կին լրագ րող, գոր ծա րար Էս­թեր Դայ սո նը։ Ըստ նրա՝ պետք է կենտ րո նա նալ մարդ կա յին կա­պի տա լում կա տար վող ներդ­րում ե րի ուղ ղու թյամբ։ Բ նակ չու­թյան ա ռող ջա կան վատ վի ճա կը ոչ միայն մի լիար դա վոր դո լար­նե րի վնաս է հասց նում պե տու­թյա նը, այլև նվա զեց նում տնտե­սու թյան արդ յու նա վե տու թյու նը։

12. «Կա նաչ» քա ղաք ներ կա­ռու ցել, խոր հուրդ է տա լիս գրող Ա լեքս Ս տե ֆե նը։ Ա ռա ջի կա 40 տա րում աշ խար հին շի նա րա­րա կան բում է սպաս վում։ Շին­տա րածք նե րի խնա յո ղու թյու նը, է կո լո գիա յի մա սին հոգ տա նե­լը և նոր տեխ նո լո գիա նե րի օգ­տա գոր ծու մը կխ թա նեն տնտե­սա կան զար գա ցու մը, վստահ է Ս տե ֆե նը։

13. Ար ձա կուրդ վերց նել, ա ռա ջար կում է ա մե րի կա ցի գրող և փի լի սո փա Դա նիել Դե նե տը։ Անհ րա ժեշտ է ստեղ ծել այն պի սի հա մա կարգ, ո րը բո լո րին զգա լի ա զատ ժա մա նակ կտրա մադ րի, ին չը, իր հեր թին, կնպաս տի նոր և հե տաքր քիր գա ղա փար նե րի ա ռա ջաց մա նը։ n

մոն տե Կառ լո յի շքեղ զբո սա նա վե րը կա րող են հա մաշ խա րհա յին տնտե սութ յան

փրկութ յան բա նա լի լի նել։

pano

ram

io.com

83 000 AMD

137 000 AMD

210 000 AMD

210 000 AMD

238 000 AMD

272 000 AMD

525 000 AMD

611 000 AMD

637 000 AMD

668 000 AMD

739 000 AMD

759 000 AMD

1 027 000 AMD

1 491 000 AMD

172 000 AMD

283 000 AMD

437 000 AMD

434 000 AMD

491 000 AMD

562 000 AMD

1 085 000 AMD

1 262 000 AMD

1 315 000 AMD

1 380 000 AMD

1 527 000 AMD

1 567 000 AMD

2 120 000 AMD

3 080 000 AMD

65 000 AMD

134 000 AMD Հայաստան

55 000 AMD

114 000 AMD Ուկրաինա

58 000 AMD

120 000 AMD Ադրբեջան

Չինաստան

Ռուսաստան

Լատվիա

Լիտվա

Լեհաստան

Էստոնիա

ԱՄՆ

Կանադա

Մեծ Բրիտանիա

Շվեդիա

Իսպանիա

Ճապոնիա

Գերմանիա

Շվեյցարիա

Պետական հատված

Մասնավոր հատված

Աշխատավարձերը Հայաստանում և 16 այլ պետություններում՝

ըստ աշխատանքի միջազգային կազմակերպության 2008թ. տվյալների

Աղբյուր` slon.ru

Էջը պատրաստեց Տաթև Հովհաննիսյանը

| № 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ.

10 | աշխարհ

Տասը գոր ծոն, ո րոնք կոտ րում են կարծ րա տի պե րըԱՄՆ-ը, պարզ վում է, մա սամբ ավ տո րի տար եր կիր է

Ա մեն տա րի ԱՄՆ­ի Պետ դե­պար տա մեն տը հրա պա րա կում է տար բեր պե տու թյուն նե րում մար դու ի րա վունք նե րին նվիր­ված զե կույց ներ, ա մե րի կա ցի­ներն էլ վստահ են, որ Միաց­յալ Նա հանգ նե րը հա մա պա­տաս խա նում է «ա զատ երկ րի» բո լոր սահ մա նում ե րին, The Washington Post­ում գրում է Ջորջ Վա շինգ տո նի հա մալ սա­րա նում ի րա վուն քի պրո ֆե սոր Ջո նա թան Թ յոռ լին. «Սա կայն երկ րում գոր ծող օ րենք ներն ու սո վո րույթ նե րը կոտ րում են նման վստա հու թյու նը»:

2001թ. սեպ տեմ բե րի 11­ից հե տո ԱՄՆ­ը պար բե րա բար սահ մա­նա փա կում է քա ղա քա ցիա կան ա զա տու թյուն նե րը՝ հա նուն «պե­տա կան անվ տան գու թյան» ամ­րապնդ ման: «Ա մե րի կան բազ­մա թիվ ընդ հան րու թյուն ներ ու նի Կու բա յի և Չի նաս տա նի վար չա­կար գե րի հետ, իսկ ու ժա յին կա­ռույց նե րի նոր լիա զո րու թյուն նե­րը թույլ են տա լիս ԱՄՆ­ը առն­վազն մա սամբ ավ տո րի տար եր­կիր հա մա րել»,– գրում է Թ յոռ լին ու թվար կում ԱՄՆ­ում քա ղա քա­ցի նե րի ի րա վունք ներն ու ա զա­տու թյուն նե րը սահ մա նա փա կող տա սը օ րի նակ.

1. «ԱՄՆ­ի քա ղա քա ցի նե­րի սպա նու թյուն ներ». Բա րաք

Օ բա ման, իսկ նրա նից ա ռաջ՝ Ջորջ Բու շը, ի րա վունք ու նի ար­տո նել ա հա բեկ չի կամ ա հա բեկ­չին հան ցա կից հա մար վող ցան­կա ցած քա ղա քա ցու չե զո քա ցում։

2. «Ձեր բա կա լու թյուն ա նո­րոշ ժամ ե տով». ԱՄՆ­ի նա­խա գահն ի րա վունք ու նի ա նո րոշ ժամ ե տով եր կա րաձ գել ա հա­բեկ չու թյան մեջ մե ղադր վող քա­ղա քա ցի նե րի ձեր բա կա լու թյուն­նե րը։ ԱՄՆ­ի վար չա կազ մը խո­չըն դո տում է Դաշ նա յին դա­տա րա նում այս լիա զո րու թյու նը բո ղո քար կե լու բո լոր փոր ձե րը։

3. «Կա մա յա կան ար դա րա­դա տու թյուն». ԱՄՆ­ի նա խա­գահն ի րա վա սու է ո րո շել, թե որ տեղ է տե ղի ու նե նա լու դա­տա վա րու թյու նը՝ Դաշ նա յի՞ն դա տա րա նում, թե՞ ռազ մա կան տրի բու նա լում։

4. «Խու զար կու թյուն՝ ա ռանց հրա մա նագ րի». ԱՄՆ­ի նա­խա գահն ի րա վունք ու նի կար­գադ րել լրտե սում՝ ա ռանց հա­մա պա տաս խան հրա մա նագ րի առ կա յու թյան, ան գամ ստի պել ըն կե րու թյուն նե րին ու կազ մա­կեր պու թյուն նե րին՝ տե ղե կատ­վու թյուն տրա մադ րել քա ղա­քա ցի նե րի ֆի նան սա կան դրու­թյան, նա մա կագ րու թյան, կա պե­րի մա սին:

5. «Չհ րապ արակ վող ա պա­ցույց ներ». քա ղա քա ցի նե րին ձեր բա կա լե լու հա մար ԱՄՆ­ի իշ խա նու թյուն ներն ա մե նուր

օգ տա գոր ծում են ա պա ցույց ներ, ո րոնք կա րող են չհրա պա րա կել պար զա գույն հիմ ա վոր մամբ, թե դրանց գաղտ նա զեր ծու մը կվնա­սի ազ գա յին անվ տան գու թյա նը:

6. «Ռազ մա կան հան ցա գոր­ծու թյուն ներ». 2009թ. Օ բա մա­յի վար չա կազ մը հայ տա րա րեց, որ թույլ չի տա հե տաքն նու թյուն ի րա կա նաց նել Կենտ րո նա կան հե տա խու զու թյան վար չու թյան՝ ջրա հեղձ ման կի րառ ման մեջ մե ղադր վող աշ խա տա կից նե րի նկատ մամբ: Սա ձևա խե ղում է ոչ միայն մի ջազ գա յին պայ մա նագ­րե րով ամ րագր ված պար տա վո­րու թյուն նե րը, այլև Ն յուրն բերգ­յան սկզբունք նե րը:

7. ԱՄՆ­ի կա ռա վա րու թյու­նը սկսել է ա վե լի ակ տիվ դի­մել օ տա րերկր յա հե տա խու զու­թյուն նե րի հար ցե րով Գաղտ նի

դա տա րա նին: 2011թ. Օ բա­ման եր կա րաց րեց դա տա րա­նի լիա զո րու թյու նը, այդ թվում՝ թույ լատ րեց գաղտ նի խու­զար կու թյուն ներ ի րա կա նաց­նել բա ցա հայտ ված ա հա բեկ չա­կան կազ մա կեր պու թյուն նե րին չպատ կա նող քա ղա քա ցի նե րի նկատ մամբ։

8. «Ան ձեռնմ ե լիու թյուն դա տա կան սահ մա նա փա կում­նե րից». Օ բա մա յի վար չա կազ­մը կա րող է հեշ տու թյամբ ան­ձեռնմ ե լիու թյան կար գա վի­ճակ շնոր հել բո լոր այն ըն կե րու­թյուն նե րին, ո րոնք ա ջակ ցում են քա ղա քա ցի նե րի լրտես մա նը։

9. «Քա ղա քա ցի նե րի մշտա­կան լրտե սում». Օ բա մա յի վար չա կազմ ի րա վունք ու նի GPS­սար քա վո րում ե րի օգ նու­թյամբ հետևել քա ղա քա ցի նե րի

յու րա քանչ յուր քայ լին՝ ա ռանց որևէ հրա մա նագ րի կամ դա տա­րա նի ար տոն ման։

10. «Քա ղա քա ցի նե րի ար­տա հանձ նում». Միաց յալ Նա­հանգ նե րի իշ խա նու թյուն նե­րը լիա զո րու թյուն ու նեն ԱՄՆ­ի քա ղա քա ցի նե րին և ոչ քա ղա­քա ցի նե րին տե ղա փո խել այլ եր կիր: Այս հա մա կար գը քննա­դատ վում է խոշ տան գում ե րի հա մար այլ երկր նե րի տա րածքն ու օ րենսդ րու թյունն օգ տա գոր­ծե լու հա մար։

«Ե թե նա խա գահն ի րա վունք ու նի խլել ա զա տու թյունդ կամ կյանքդ, ա պա բո լոր ի րա վունք­նե րը հանձն վել են գոր ծա դիր իշ խա նու թյան ո ղոր մա ծու թյա նը։ Հենց սրա նից էլ զգու շա նում էին ԱՄՆ­ի հիմ ա դիր հայ րե րը»,– ամ փո փում է Թ յոռ լին։ n

այդ պես էլ Ռուզ վելտ չդար ձավԱ մե նափր կիչ Պու տի նը՝

հե ռուս տաէկ րան նե րի ա ռա ջին դեմքԱր դեն մի քա նի օր է՝ Ռու սաս­տա նի վար չա պետ և նա խա գա­հի թեկ նա ծու Վ լա դի միր Պու­տի նը չի իջ նում հե ռուս տաէկ­րան նե րից։ Բ րի տա նա կան BBC­ն, հետ չմա լով ռու սա կան պե տա կան «Ռո սիա­1»­ից, ևս փաս տագ րա կան ֆիլմ է նկա­րա հա նել նրա մա սին։

BBC­ի «Պու տի նը, Ռու սաս տա նը և Արև մուտ քը» չորս մա սից բաղ­կա ցած ժա պա վե նում Պու տի նի իշ խա նու թյան տա րի նե րի մա սին պատ մում են հա մաշ խար հա­յին քա ղա քա կա նու թյան մի շարք հայտ նի դեմ քեր՝ Բա րաք Օ բա մա, Կոն դո լի զա Ռայս, Լեո նիդ Կուչ­մա, Սեր գեյ Ի վա նով։

«Պու տի նը, ութ տա րի զբա­ղեց նե լով ՌԴ նա խա գա հի և չորս տա րի՝ վար չա պե տի պաշ տոն­նե րը, վաս տա կել է քա ղա քա­կան գոր ծըն թաց նե րի հմուտ մա­նի պուլ ա տո րի հե ղի նա կու թյուն և իշ խա նու թյան հա սել ու ժա յին կա ռույց նե րի մի ջո ցով»,– ֆիլ մի մա սին գրում է BBC­ն։ Ֆիլ մի հե­ղի նակ նե րը փոր ձել են պար զել, թե նման հատ կա նիշ նե րի տեր մար դուն ինչ պես է հա ջող վել դառ նալ Արև մուտ քի ար ժե քա վոր դաշ նա կի ցը, ու թե որ պա հից են Պու տի նի քա ղա քա կան մե թոդ­նե րը սկսել ան հանգս տաց նել Վա շինգ տո նին և Լոն դո նին։

Օ րերս ռու սա կան պե տա կան «Ռո սիա­1» հե ռուս տաա լի քը

ցու ցադ րել էր «Ճգ­ն ա ժ ա մ ­ 2 0 0 8 . փրկել Ռու սաս­տա նը» ֆիլ մը՝ ինչ պես է Ռու­ս ա ս տ ա ­նին հա ջող­վում հաղ­թ ա հ ա ր ե լ հ ա մ ա շ ­խ ա ր հ ա ­յին տնտե­ս ա կ ա ն ա ն կ մ ա ն հ ե տ և ա ն ք ­նե րը։ Ռու սա­կան տնտե սու թյան գլխա վոր փրկի­չը, ըստ ֆիլ մի հե ղի­նակ նե րի, Վ. Պու­տինն է։ «Պետք է գտնվեր մե կը, որն իր վրա կվերց­ներ պա տաս խա նատ­վու թյու նը։ Ես պար տա­վոր էի դա ա նել»,– ֆիլ­մում հայ տա րա րում է ՌԴ վար չա պե տը։

«Ռո սիա­1»­ի տնօ րեն Ան տոն Զ լա տո պոլս կին չի հա մա ձայ նել, թե ֆիլ­մի ի հայ տը գա լը քա ղա­քա կան կոն յունկ տու րա­յի արդ յունք է։ «Տն տե­սա կան ճգնա ժա­մի հաղ թա հար ման գոր ծում Պու տի նի դե րը, պար­զա պես հնա րա վոր չէր ան տե սել

ժա պա վե նում»,– ռու սա կան «Վզգլ ադ»­ին պար զա բա նել է Զ լա տո պոլս կին։

«Պու տի նի հիմ ա կան ու­ղեր ձը ժո ղովր դին այս պի­

սին էր՝ դուք ա վե լի լավ կապ րեք, սա կայն մենք՝

կեն սա մա կար դա կի բարձ րաց ման գոր­

ծի վաս տա կա­վոր վար պետ­ներս ենք ո րո­շե լու, թե ուր և ինչ պես ձեզ ա ռ ա ջ ն ո ր ­դել։ Պու­տինն այդ­

պես էլ Ռուզ­վելտ չդար ձավ

և մ աց Լ յու դո­վի կոս 14­րդ, որն

աշ խար հին հայտ­նի է իր «Պե տու թյու­նը ես եմ» ար տա հայ­

տու թյամբ»,– ֆիլ­մին ար ձա գան քել էր «Կո մեր սանտ ՖՄ»­ի քա ղա քա­

կան վեր լու ծա­բան Ս տա­

ն ի ս լ ա վ Կ ո ւ չ ե ­րը։ n

Բա ֆե թը շուտ հանձն վող նե րից չէՀան րա պե տա կան նե րի դեմ պայ քա րը

շա րու նակ վում էԱ մե րի կա ցի հայտ նի ներդ րող, մի լիար դա տեր Ո ւո րեն Բա ֆե­թը ԱՄՆ­ի բյու ջեն կհա մալ­րի $49 հազ­ով՝ այս «ցու ցա­նի շով» հա վա սար վե լով հան­րա պե տա կան կոնգ րե սա կան Ս քոթ Ռայ ջե լին։ Կոնգ րե սա կա­նը ևս մ տա դիր է մինչև տա­րե վերջ բյու ջե նույն քան գու­մար վճա րել, հա ղոր դում է AFP գոր ծա կա լու թյու նը։

Ա վե լի վաղ Բա ֆե թը հայ տա­րա րել էր, թե բյու ջե կփո խան ցի նույ քան գու մար, որ քան հան րա­պե տա կան կոնգ րե սա կան նե րը։ Այս մրցա պայ քա րին մաս նակ ցե­լու ցան կու թյուն ա ռա ջի նը Ռայ­ջելն էր հայտ նել, որը մինչ Ներ­կա յա ցու ցիչ նե րի պա լա տի ան­դամ ընտր վե լը մի քա նի ավ տոս­րահ նե րի սե փա կա նա տեր էր։

Ռայ ջելն ա ռա ջին նվի րատ վու­թյու նը՝ $23,1 հազ.՝ իր տա րե կան աշ խա տա վար ձի 15%­ը, կա տա րել էր դեռ անց յալ տա րի: Այս տա­րի նա մտա դիր է տրա մադ րել ևս $26,1 հազ.։ Կոնգ րե սա կա նի խոս­քով՝ թեև ինքն ու Բա ֆե թը հար­կա յին քա ղա քա կա նու թյան վե րա­բեր յալ տար բեր տե սա կետ ներ ու­նեն, կի սում են ա մե րի կա ցի նե րի մտա հո գու թյու նը՝ կապ ված պե­տա կան ֆի նանս նե րի հետ։

Բա ֆե թը, ո րի կա րո ղու թյու­նը գնա հատ վում է ա վե լի քան

$50 մլրդ, դեռ 2011թ. էր հայ տա­րա րել, որ իր վճա րած հար կե րը շատ քիչ են՝ կոչ ա նե լով Կոնգ­րե սին բարձ րաց նել հա րուստ­նե րի հա մար սահ ման ված հար­կադ րույք նե րը։ Ներ կա յա ցու ցիչ­նե րի պա լա տի հան րա պե տա­կան մե ծա մաս նու թյու նը մեր ժել էր այս ա ռա ջար կը՝ խոր հուրդ տա լով Բա ֆե թին սե փա կան գու մար նե րը տրա մադ րել բյու­ջեին։ Մի լիար դա տերն ըն դու նել էր մար տահ րա վե րը՝ հայ տա րա­րե լով, թե կվճա րի այն քան գու­մար, որ քան հան րա պե տա կան կոնգ րե սա կան նե րը։

ԱՄՆ­ի բյու ջեի պա կա սուր դը կազ մում է ՀՆԱ­ի 10%­ը, պետ­պարտքն ար դեն հա տել է թույ­լատ րե լի՝ $15 տրլն սահ մա նա­գի ծը, ո րը հա մար ժեք է երկ րի տնտե սու թյան ողջ ծա վա լին։ n

ա մե րի կա ցի նե րը վստահ են՝ ամՆ-ը հա մա պա տաս խա նում է «ա զատ երկ րի» բո լոր սահ մա նումն ե րին։

frea

king

news.co

m

BBC-ի ֆիլ մում Պու տի նի

իշ խա նու թյան տա րի նե րի մա սին պատ-

մում են հա մաշ խար հա յին քա ղա քա կա-

նու թյան անց յա լի ու ներ կա յի դեմ քե րը։

toda

notici

a.co

m

Բա ֆե թը ամՆ-ի բյու ջեն կհա մալ րի $49

հազ-ով։

blog

.chr

on.com

Էջը պատրաստեց Լիլիթ Միքայելանը

№ 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ. |

11|աշխարհ

Դե պի 30-ա կան ներԱրևել ան Եվ րո պան կրկին

ազ գայ նա կան ա ջե րի ձեռ քում էԷս տո նիա յի խորհր դա րա նը մտա դիր է «ա զա տու թյան մար­տիկ ներ» ճա նա չել «Լե գիոն է ՍէՍ»­ի ան դամ ե րին, ո րոնք Երկ րորդ աշ խար հա մար տի ըն­թաց քում հիտ լեր յան զոր քե րի հետ կռվել են խորհր դա յին ու­ժե րի դեմ։ Ն ման քայ լի, ա մե­նայն հա վա նա կա նու թյամբ, կդի մի նաև Ուկ րաի նան, որ­տեղ ար դեն մի քա նի տա րի է՝ պատ վում են «է ՍէՍ Գա լի ցիա» դի վի զիա յի մար տիկ նե րին։

Նախ կին Արևել ան բլո կում ա վե­լի ու ա վե լի լայն տա րա ծում է ստա նում պատ մա կան ճշմար­տու թյան ուլ տաա ջե րի վար­կա ծը, գրում է իս պա նա կան La Vanguardia պար բե րա կա նը՝ մեկ­նա բա նե լով ազ գայ նա կան շար­ժում ե րի ակ տի վաց ման մի­տու մը արևե լաեվ րո պա կան երկր նե րում։

Այս ֆե նո մե նը դուրս է պատ­մա կան հար թու թյու նից, այն հնա­րա վոր է բա ցատ րել միայն Եվ­րո պա յում ա ջե րի քա ղա քա կան ա ճող գե րիշ խա նու թյամբ ու քա­ղա քա կան ու ժե րի՝ 1930­ա կան­նե րի դա սա վո րու թյան կրկնու­թյամբ։ Մերձ բալ թյան երկր նե րը, Ռու մի նիան, Բուլ ղա րիան, Հուն­գա րիան, ինչ պես նաև Ուկ րաի­նան և Լե հաս տա նը կրկին դե րեր են ստանձ նում, ո րոնք ու նեին մինչ Երկ րորդ հա մաշ խար հա­յի նը։ Պ րա հա յի 2008թ. հռչա­կա գի րը, ո րը Եվ րա միու թյան լուռ հա մա ձայ նու թյամբ ըն դուն­վեց Վաց լավ Հա վե լի և նախ­կին Արևել ան բլո կի հա կա կո­մու նիստ­այ լա խոհ նե րի նա խա­ձեռ նու թյամբ, այս երկր նե րի մի մա սին հնա րա վո րու թյուն տվեց հա վա սա րու թյան նշան դնել նա­ցիզ մի ու կո մու նիզ մի միջև։ Արդ­յուն քում ա ճում են հա կա սե մա­կան տրա մադ րու թյոն նե րը և գն­չու նե րի նկատ մամբ բա ցասա­կան վե րա բեր մուն քը։

Այս պես՝ Լիտ վա յում վե րաց վել են 1941­1945 թթ. հրեա նե րի 95%­ի ոչն չաց ման մա սին բո լոր հի շա­տա կու թյուն նե րը։ Ա վե լին՝ 2010թ. Կ լայ պե դա քա ղա քի դա տա րա նը սվաս տի կան «լիտ վա կան մշա­կու թա յին ժա ռան գու թյան մաս» ճա նա չեց։ Ռու մի նիա յում «կո մու­նիս տա կան» ցան կա ցած կազ մա­կեր պու թյուն սպառ նա լիք է ազ­գա յին անվ տան գու թյան հա մար, Չե խիա յում կոմ ու սին սպառ նում է ար գել ված քա ղա քա կան ու ժի ճա կա տա գի րը, Հուն գա րիա յում նախ կին կու սակ ցա կան նե րը կա­րող են դա տա կան հե տապնդ­ման են թարկ վել մինչ 1989թ. գոր ծած «կո մու նիս տա կան հան­ցա գոր ծու թյուն նե րի» հա մար։

Ֆի նան սա կան ճգնա ժա մը Եվ­րո պա յում «սև անց քե րի» ա ռա­ջաց ման պատ ճառ է դար ձել։ Արևե լաեվ րո պա կան երկր նե­րի օ րի նակ նե րը վկա յում են, որ այն կա րող են լցնել ռա սիս տա­կան, այ լատ յա ցա կան և մի լի տա­րիս տա կան տրա մադ րու թյուն­ներ ու նե ցող ծայ րա հեղ աջ ու ժե­րը՝ ստա նա լով հա սա րա կու թյան ա ջակ ցու թյունն ու ե րաշ խա վո­րե լով սե փա կան հաղ թա նա կը ընտ րու թյուն նե րում։ n

Ե մե նի միա վո րու մը հապ ճեպ էր և ս խալ

Հար ցազ րույց նախ կին Հա րա վի նախ կին նա խա գահ Ա լի Սա լիմ ալ Բայ դի հետ

Ե մե նի նա խա գահ Ա լի Աբ դալ­լահ Սա լե հի և ընդ դի մու թյան միջև Պար սից ծո ցի երկր նե րի միջ նոր դու թյամբ կնքված հա­մա ձայ նա գի րը փետր վա րի 21­ին երկ րում նա խա գա հա կան ընտ րու թյուն ներ է նա խա տե­սում, ո րը, չի բա ցառ վում, կհե­տաձգ վի ա նո րոշ ժա մա նա կով։ Այս մա սին նա խօ րեին ակ նար­կել է Ե մե նի արտ գործ նա խա­րար Ա բու Բաքր ալ Կա րի բին։ Պաշ տո նա կան ձևա կերպ մամբ՝ քվե ար կու թյու նը կա րող է հե­տաձգ վել «անվ տան գու թյան հետ կապ ված ո րոշ խնդիր­նե րի ծագ ման պատ ճա ռով»։ Իսկ ի րա կա նում՝ «Ալ Կաի դա»­ին են թա կա իս լա միստ նե րի խմբա վո րում ե րը շա րու նա կում են նոր բնա կա վայ րեր գրա վել երկ րում՝ մո տե նա լով ընդ հուպ մայ րա քա ղաք Սա նա յին։

Ե մե նում լար վա ծու թյան գլխա­վոր օ ջախ նե րից մե կը շա րու­նա կում է մալ երկ րի Հա րա­վը։ Նախ կին Հա րա վա յին Ե մե նի (Ե մե նի Ժո ղովր դա դե մոկ րա տա­կան Հան րա պե տու թյուն) նախ­կին մայ րա քա ղաք Ա դե նում վեր­ջին ա միս նե րին բո ղո քի ցույ ցե­րը չեն դա դա րում՝ «Ո՛չ ֆե դե­րա ցիա յին, ո՛չ օ կու պա ցիա յին» կար գա խոս ներ, ան կախ Հա րա­վա յին Ե մե նի վեր ջին նա խա­գահ Ա լի Սա լիմ ալ Բայ դի լու­սան կա րով պաս տառ ներ։ Ին քը՝ ար տաքս ման մեջ գտնվող նա­խա գա հը, իր իսկ հրա պա րա կած Հռ չա կագ րում երդ վել է պայ քա­րել հա նուն Հա րա վա յին Ե մե­նի՝ «մինչև ար յան վեր ջին կա թի­լը»։ Փոր ձա գետ նե րի կար ծի քով՝ Ե մե նում դեպ քե րի զար գաց ման ա մե նա հա վա նա կան սցե նա րը քա ղա քա կան հիմ ա կան ու ժե րի դի մա կա յու թյան շա րու նա կու մը կլի նի, չի բա ցառ վում նաև՝ Հ յու­սիս­ Հա րավ ուղ ղու թյամբ։

Ե մե նի Հ յու սի սի և Հա րա­վի միա վո րու մից հե տո երկ րում ստեղծ ված ի րադ րու թյան մա սին ռու սա կան «Գո լոս Ռո սիի» ռա­դիո կա յա նը զրու ցել է հենց Ա լի Սա լիմ ալ Բայ դի հետ։

-Ի՞նչ պետք է ակն կա-լել նման ի րադ րու թյան պայ ման նե րում, ինչ պի-սի՞ն կլի նեն հա րա վա-յին ե մեն ցի նե րի հե տա գա գոր ծո ղու թյուն նե րը։

­Մենք մտա դիր ենք բարձ­րաց նել հա րա վա յին ե մեն ցի նե րի ինք նո րոշ ման ի րա վուն քի հար ցը։ Որ պես մի ջազ գա յին ի րա վուն քի սուբ յեկտ՝ Հա րա վա յին Ե մե նը գո­յու թյուն է ու նե ցել 1967­ից։ Ե մե նի ժո ղովր դի՝ 1990թ. Հ յու սի սի հետ միա վոր վե լու օգ տին ա զատ կա­մար տա հայտ ման պա հին Հա րա­վա յին Ե մենը Անվ տան գու թյան խորհր դի ան դամ էր։

Ի՞նչ ենք մենք պա հան ջում այժմ. մեր երկ րի ա զա տագ րում, ան կա խու թյան վե րա կանգ նում և հա մա պա տաս խա նա բար՝ ան­դա մակ ցու թյան վե րա կանգ նում ՄԱԿ­ում՝ որ պես սու վե րեն պե­տու թյուն։ Ան կա խու թյան հա մար մղվող պայ քա րը շա րու նակ վում է 2007­ից, և այս ըն թաց քում մոտ հա զար խա ղաղ քա ղա քա­ցի է զոհ վել։

Ցա վոք, մենք տե ղե կատ վա­կան լիա կա տար վա կո ւու մում ենք։ Սա վե րա բե րում է ինչ պես ա րա բա կան, այն պես էլ հա մաշ­խար հա յին լրատ վա մի ջոց նե­րին։ Կար ծում եմ՝ սա ծրագր ված է։ Հ յու սի սա յին Ե մե նի ղե կա վա­րու թյու նը մշտա պես ճնշում է գոր ծադ րում մեր քա ղա քա ցի նե­րի վրա և վա ճա ռում մեր հո ղե­րը։ Ա վե լին՝ շա րու նակ վում է մեր բնա կան պա շար նե րի թա լա նը։

Այ սօր ա վե լի քան ակն հայտ է, որ եր կու երկր նե րի միա վոր ման ո րո շու մը 90­ա կան նե րի սկզբին հապ ճեպ էր և ս խալ։ Մենք մեր հյու սիս ցի եղ բայր նե րի հետ միա վոր վե ցինք հա նուն խա ղաղ, կա յուն ա պա գա յի։ Ակն կա լիք նե­րը չար դա րա ցան։ Ա վե լի ճիշտ՝ մեզ խա բեց Ա լի Սա լե հը, ո րը մեզ խար դա վանք նե րի մեջ ներ քա­շեց՝ հե տապն դե լով շա հա դի տա­կան նպա տակ ներ։ Ժա մա նա կը ցույց է տա լիս, որ հյու սիս ցի ներն ու հա րավ ցի ներն ի րենց մեն թա­լի տե տով միա գա մայն հա կա դիր ժո ղո վուրդ ներ են։

-Մա մու լում պար բե րա բար լու րեր են հայտն վում, թե Հա րա վա յին Ե մե նի տա-րած քում հաս տատ վել է «Ալ Կաի դա»-ն։ Ինչ պե՞ս կմեկ նա բա նեք սա։

­Ե մե նի Հ յու սի սում հա կա մար­տող եր կու կող մե րը՝ նա խա­գահ Սա լեհն ու բա նա կի գլխա­վոր հրա մա նա տար Ա լի Մուհ սի­նը, մեր տա րած քում տե ղա կա յել են կրո նա կան, ծա յրա հե ղա կան, ոչ բա նա կա յին խմբա վո րում եր՝ յու­րա քանչ յուրն ի րե նը։ Եվ նրան ցից յու րա քանչ յու րը, նկա տի ու նե նա­լով իր հա կա ռա կոր դին, ա սում է, թե Հա րա վում ար մա տա կան ու ժեր են գոր ծում։

Ի րա կա նում, նա խա գա հը ժա­մա նա կին օ րի նա կա նաց րել է ինչ­պես «Ալ Կաի դա »­ի, այն պես էլ «Ան սար ալ Շա րիա»­ի գոր ծու­նեու թյու նը։ Ա ռա ջի նը փաս տա ցի են թարկ վում է Սա լե հին, երկ րոր­դը՝ Մուհ սի նին։

Սկզ բուն քո րեն, Հա րա վա­յին Ե մե նի ժո ղո վուր դը կա րող էր շտկել ի րադ րու թյու նը, սա կայն հյու սիս ցի նե րի բա նա կի ներ կա յու­թյու նը դա թույլ չի տա լիս։ Մենք դեմ ենք ար մա տա կան և ծայ րա հե­ղա կան հո սանք նե րին։ Մենք կողմ ենք իս կա պես ժո ղովր դա վա րա­կան, քա ղա քա ցիա կան, խորհր դա­րա նա կան պե տու թյան կա ռուց մա­նը։ Մենք մտա դիր ենք կա ռու ցել նոր պե տու թյուն՝ հիմք ըն դու նե լով Ե մե նի ժո ղովր դի՝ դա րե րով ձևա­վո րած պատ մա կան ար ժեք նե րը։ Նոր պե տու թյու նը կե րաշ խա վո­րի բա րե կա մա կան, քա ղա քա վա րի հա րա բե րու թյուն ներ ողջ աշ խար­հի հետ և Ա դե նի ծո ցի անվ տանգ օգ տա գոր ծում։

-Փետր վա րի 21-ին պետք է տե ղի ու նե նան Ե մե նի նոր նա խա գա հի ընտ րու թյուն նե-րը։ Ինչ պե՞ս եք վե րա բեր վում այս ի րա դար ձու թյա նը։

­Այն, ինչ տե ղի է ու նե նում երկ­րի Հ յու սի սում, մեզ չի վե րա բե­րում։ Մենք Հա րա վում այդ ընտ­րու թյուն նե րը թույլ չենք տա և ողջ ու ժով կդի մա կա յենք դրան։ Մենք ու նենք գոր ծո ղու թյան մեր ծրա գիրն ու հստակ պատ կե րա­ցում ե րը։ n

ա լի Սա լիմ ալ

Բայ դը մտա դիր է

Ե մե նի հա րա վում

նոր պե տու թյուն

կա ռու ցել։

Եվ րո պա յում ճգնա ժա մի հետևան քով

ա ռա ջա ցած «սև վա կո ւու մը» լցնում են

ազ գայ նա կան ա ջե րը։

imag

e.ts

n.ua

Էջը պատրաստեց Սյուզաննա Հովհաննիսյանը

| № 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ.

12 | Սպորտ

Ֆուտ բոլն աֆ րի կա յում էլ է ֆուտ բոլՀուն վա րի 21­ին մեկ նար կում է Աֆ րի կա յի ազ գե րի գա վա­թի հեր թա կան՝ թվով 28­րդ խա ղար կու թյու նը: Ե թե Եվ րո­պա յում այս մրցա շարն ըն կալ­վում է ա ռա ջին հեր թին որ պես տա ղանդ նե րի բա ցա հայտ ման հեր թա կան ստու գա տես, ա պա աֆ րի կացի նե րի հա մար այն իս կա կան տոն է և հ նա րա վո­րու թյուն՝ վա յե լե լու մեծ ֆուտ­բո լի ի րա կան բերկ րան քը:

2012թ. Աֆ րի կա յի ազ գե րի գա վա­թի խա ղար կու թյունն ա ռանձ նա­նում է նա խորդ նե րից: Ա ռա ջին ան գամ մրցա շարն անց կաց վե­լու է միան գա մից երկու երկ րում՝ Գա բո նում և Հա սա րա կա ծա յին Գ վի նեա յում: Բա ցի այդ՝ մրցա­շա րը, թե կուզ և թղ թի վրա, եր­բեք մաս նա կից նե րի այս քան թույլ կազմ չի ու նե ցել:

Դա տեք ինք ներդ:Մր ցա շա րում հան դես չեն գա Աշ­

խար հի վեր ջին ա ռաջ նու թյան մաս­նա կից երկր նե րից Կա մե րու նի, Ալ­ժի րի, ՀԱՀ­ի, Նի գե րիա յի հա վա­քա կան նե րը, ո րոնք չկա րո ղա ցան հաղ թա հա րել ընտ րա կան փու լի ար գել քը: Սա կայն ա մե նա մեծ կո­րուս տը, ան կաս կած, Աֆ րի կա յի վեր ջին երեք տա րի նե րի չեմ պիոն և ա մե նա տիտ ղո սա կիր երկ րի՝ Ե գիպ­տո սի հա վա քա կա նի բա ցա կա յու­թյունն է մաս նա կից նե րի շար քում:

«Փա րա վոն նե րը» չկա րո ղա ցան հաղ թա հա րել բա վա կա ն թույլ ընտ րա կան խմբի ար գել քը՝ Նի­գե րի, ՀԱՀ­ի և Սիե ռա­ Լիո նեի հա­վա քա կան նե րի հետ մրցակ ցու­թյու նում գրա վե լով վեր ջին տե ղը: Ընտ րա կան մրցա շա րի կարևո­րա գույն այս հատ վա ծը ցա վա­լիո րեն հա մըն կավ Ե գիպ տո սում ներ քա ղա քա կան հու զում ե րին, երբ, ինչ պես ա սում են, ֆուտ բո լի ժա մա նա կը չէր:

Ու ժեղ հա վա քա կան նե րի բա­ցա կա յու թյան պայ ման նե րում մրցա շա րի ֆա վո րի տը, ան­կաս կած, Կոտ դ՚Ի վո ւա րի հա­վա քա կանն է: «Փ ղե րը», ո րոնք միայն մեկ ան գամ են կա րո ղա­ցել հռչակ վել Աֆ րի կա յի չեմ պիոն,

այն էլ հե ռա վոր 1992թ., վեր ջին տա րի նե րի բո լոր խա ղար կու­թյուն նե րից ա ռաջ հա մար վում էին հաղ թո ղի գլխա վոր հա վակ նոր­դը, սա կայն ա մեն ան գամ նրանց ինչ­որ բան չէր հե րի քում նպա­տա կին հաս նե լու հա մար: Այս ան­գամ կար ծես թե ա մեն ինչ նրանց օգ տին է՝ հա մե մա տա բար թույլ խումբ, փլեյ­օֆֆ փու լում վտան­գա վոր մրցա կից նե րից խու սա փե­լու մեծ հա վա նա կա նու թյուն, բայց ա մե նա կարևո րը՝ Կոտ դ՚Ի վո ւա րը մրցա շա րին ներ կա յա նում է ֆան­տաս տիկ կազ մով, ո րը, ան կաս­կած, ու ժե ղա գույնն է մաս նա կից բո լոր թի մե րի շար քում:

Պաշտ պա նու թյու նում տոն են տա լիս Պ րե միեր լի գա յում

հսկա յա կան փորձ ու նե ցող Կո­լո Տու րեն ու Էմ ա նո ւել Է բո ւեն և ՊՍԺ­ի փոր ձա ռու պաշտ պան Սիա կա Տիե նեն: Չա փա զանց ու­ժեղ է թի մի մի ջին օ ղա կը, որ­տեղ հան դես են գա լիս փոր ձա­ռու Դի դիե Զո կո րան, «Ն յու քաս­լ»­ի կազ մում փայ լուն մրցաշր­ջան անց կաց նող Իս մա յել Շեյխ Տիո տեն և, ի հար կե, Աֆ րի կա­յի 2011թ. լա վա գույն ֆուտ բո լիստ Յա յա Տու րեն: Թե ինչ ար ժեք ու նի այս պի սի ֆուտ բո լիս տի առ կա յու­թյու նը թի մում, ա մե նից լավ կա­րող է նկա րագ րել Ռո բեր տո Ման­չի նին, ո րի գլխա վո րած «Ման­չես թեր Սի թի»­ն Յա յա յի հետ և ա ռանց նրա բո լո րո վին այլ խաղ է ցու ցադ րում:

Դե իսկ առջևի գծում բազ մաոճ հար ձակ վող նե րի իս կա կան աստ­ղա բույլ է՝ տեխ նի կա պես գրա­գետ ու ան չափ ա րագ Ժեր վին յոն և Սա լո մոն Կա լուն, Ռու սաս տա­նի ըն թա ցիկ ա ռաջ նու թյան լա­վա գույն ռմբար կու ու Չեմ պիոն­նե րի լի գա յի խմբա յին մրցա շա­րի հայտ նու թյուն դար ձած Սեյ­դու Դում բիան և, ի հար կե, թի մի ա վագ ու իս կա կան ա ռա ջա­տար, հա մաշ խար հա յին ֆուտ բո­լի վեր ջին տա րի նե րի լա վա գույն հար ձակ վող նե րից մե կը՝ Դի դիե Դ րոգ բան:

Ի հար կե, սրանք միայն ա նուն­ներ են, թի մի ի րա կան ու ժը կերևա խա ղա դաշ տում։ Սա կայն գո նե այս պա հին, երբ դեռ չի մեկ­նար կել մրցա շա րը, կոտ դի վո ւար­ցի նե րը հաղ թո ղի ա մե նաի րա կան հա վակ նորդն են:

Ա մենևին չնսե մաց նե լով մրցա­շա րի մաս նա կից մյուս հա վա քա­կան նե րի նե րու ժը՝ միակ թի մը, որը կա րող է խան գա րել կոտ դի­վո ւար ցի նե րին, Գա նա յի հա վա­քա կանն է, ո րը մրցա շա րի մաս­նա կից նե րից ա մե նա տիտ ղո սա­կիրն է (գա նա ցի նե րը չորս ան­գամ՝ 1963, 1965, 1978, 1982 թթ.,

ար ժա նա ցել են Աֆ րի կա յի չեմ­պիո նի կոչ մա նը):

«Սև աստ ղե րը» իս կա կան ի րա­րան ցում ա ռա ջաց րին 2010թ. աշ­խար հի ա ռաջ նու թյան ժա մա­նակ՝ հաս նե լով մինչև քա ռորդ եզ րա փա կիչ, և ա ռաջ նու թյան ա մե նադ րա մա տիկ մրցա վե ճում միայն 11­մետ րա նոց նե րով զի ջե­ցին Ու րուգ վա յի հա վա քա կա նին:

Չ նա յած Գա նա յի կազ մը նույն­քան աստ ղա յին չէ, որ քան Կոտ դ՚Ի վո ւա րի նը, սա կայն այս տեղ էլ կան ֆուտ բո լիստ ներ, ո րոնք կա րող են զար մաց նել շա տե­րին։ Ա սա մոա Գ յա նի, Կ վադ­վո Ա սա մոա յի, Սա լի Մուն տա­րիի, Անդ րե և Ջոր դան Ա յու եղ­բայր նե րի ա նուն նե րը չա փա­զանց հայտ նի են Եվ րո պա յում: Բայց գա նա ցի ներն ա ռա ջին հեր­թին ա ռանձ նա նում են թի մա յին խա ղով, ֆի զի կա կան հիա նա լի պատ րաստ վա ծու թյամբ և մինչև վերջ պայ քա րե լու ձգտու մով: Վի­ճա կա հա նու թյան արդ յուն քում մրցա շա րա յին ցան ցը դա սա վոր­վել է այն պես, որ, ե թե ոչ մի ար­տա ռոց բան տե ղի չու նե նա, հենց այս եր կու թի մերն էլ կհան դի պեն եզ րա փա կ չում:

Մր ցա շա րի մաս նա կից մյուս թի մե րից ա ռաջ գնա լու լավ հնա­րա վո րու թյուն ներ ու նի Սե նե գա­լի հա վա քա կա նը, ո րի կազ մում ընդգրկ ված մե կը մե կից վտան­գա վոր հար ձակ վող նե րը՝ Մու­սա Սոուն, Դեմ բա Բան, Մա մա դու Ն յան գը և Պա պիս Դեմ բա Սիս են, կա րող են լուրջ դժվա րու թյուն­ներ ստեղ ծել ցան կա ցած մրցակ­ցի ճա նա պար հին։

Ինչ պես միշտ, հա վակ նորդ նե­րի թվում կա րող է լի նել Թու նի­սը, ո րը, չու նե նա լով աստ ղա յին ֆուտ բո լիստ ներ, այ դու հան դերձ մշտա պես պայ քա րում է ա մե նա­բարձր տե ղե րի հա մար:

Ա րա գա շարժ ու ֆի զի կա­պես ու ժեղ ֆուտ բո լիստ նե րով

հա մալր ված Մա լիի հա վա քա կա­նը՝ Սեյ դու Կեյ տա յի գլխա վո րու­թյամբ, նույն պես կա րող է մի­ջամ տել մե դալ նե րի հա մար պայ­քա րին, իսկ ա հա մայր ցա մա քի եր բեմ ի ու ժե ղա գույն թի մի հա­մա րում ու նե ցող Մա րոկ կո յի հա­վա քա կա նը դժվար թե կա րո ղա­նա կրկնել 1976թ. իր նվա ճու մը, երբ թի մը հռչակ վեց մայր ցա մա­քի չեմ պիոն, կամ գո նե մո տե նալ դրան:

Հե տաքր քիր կլի նի հետևել նաև Գ վի նեա յի հա վա քա կա­նի խա ղին: Ան կախ նրա նից, որ թի մի ա մե նա հայտ նի ֆուտ­բո լիստ, Ֆ րան սիա յի ա ռաջ­նու թյան եր բեմ ի աստղ Պաս­կալ Ֆեյն դու նոն ներ կա յում թիմ չու նի, իսկ մյուս խա ղա ցող­նե րի ա նուն նե րը հայտ նի չեն ֆուտ բո լա յին լայն շրջա նակ­նե րին, գվի նեա ցի նե րը կա րող են զար մաց նել շա տե րին, ինչ­պես 2006 և 2008 թթ. խա ղար­կու թյուն նե րի ժա մա նակ: Չ մո­ռա նանք նաև, որ ընտ րա կան մրցա շա րում նրանք կա րո ղա­ցել են ա ռաջ անց նել ոչ ա վել, ոչ պա կաս նա խորդ ա ռաջ նու թյան բրոն զե մե դա լա կիր Նի գե րիա յի հա վա քա կա նից:

Թեև Զամ բիան, Ան գո լան և Բուր կի նա Ֆա սոն վստա հո րեն զբա ղեց րին ա ռա ջին տե ղերն ի րենց ընտ րա կան խմբե րում, այ­դու հան դերձ հա զիվ թե այս թի­մե րը կա րո ղա նան լուրջ արդ­յունք ներ գրան ցել եզ րա փա կիչ մրցա շա րում: Այս, ինչ պես նաև քա ղա քա կան ան կա յուն ի րա վի­ճա կում գտնվող Սու դա նի և Լի­բիա յի հա վա քա կան նե րի հա մար խմբից դուրս գալն ար դեն իսկ լուրջ նվա ճում կհա մար վի:

Է՛լ ա վե լի հա մեստ են գնա հատ­վում մրցա շա րին ա ռա ջին ան գամ մաս նակ ցող Բոտս վա նա յի և Նի­գե րի հա վա քա կան նե րի հնա րա­վո րու թյուն նե րը, ո րոնց հա մար ար դեն իսկ ներ կա յու թյու նը եզ­րա փա կիչ փու լում կա րե լի է մեծ հա ջո ղու թյուն հա մա րել:

Ինչ վե րա բե րում է մրցա շա րի ևս մեկ նո րեկ, մրցա շա րի հա մա­կազ մա կեր պիչ Հա սա րա կա ծա յին Գ վի նեա յի հա վա քա կա նին, ա պա պար զից էլ պարզ է, որ այս թի մը եր բեք չէր կա րող հայտն վել եզ­րա փա կիչ փու լում, ե թե ստիպ ված լի ներ անց նել ընտ րա կան մրցա­շա րի մի ջով: Մր ցա շա րը հյու րըն­կա լող մյուս եր կի րը՝ Գա բո նը, ճիշտ է, ար դեն չորս ան գամ մաս­նակ ցել է Աֆ րի կա յի ազ գե րի գա­վա թի խա ղար կու թյա նը, սա կայն այդ պես էլ լուրջ հա ջո ղու թյուն­նե րի չի հա սել: Եր կու երկր նե րի հա մար էլ այս մրցա շարն ա ռա­ջին հեր թին ամ բողջ Աֆ րի կա յի առջև ներ կա յա նա լու և տե ղա կան ֆուտ բո լի զար գա ցու մը խթա նե լու հնա րա վո րու թյուն է։

Ի հար կե, այս ա մե նը միայն կան խա տե սում եր են, իսկ թե ինչ պես կզար գա նան ի րա դար­ձու թյուն նե րը, ցույց կտա ար դեն մրցա շա րի ըն թաց քը: Ա մեն դեպ­քում, ինչ էլ որ լի նի, վստա հո րեն կա րե լի է ա սել, որ Աֆ րի կա յի ազ­գե րի գա վա թի հեր թա կան խա­ղար կու թյու նը կանց նի ան զի ջում պայ քա րում՝ մեզ պարգևե լով գե­ղե ցիկ ֆուտ բոլ և բա ցա հայ տե լով նոր աստ ղե րի ա նուն ներ: n

Հայկ Կա րա պետ յան

աֆ րի կա յի վեր-

ջին տա րի նե րի

ան փո փոխ չեմ-

պիոն Ե գիպ տո սի

հա վա քա կանն

այս ան գամ չի

մաս նակ ցի մրցա-

շա րին:

Գա նա յի հա վա քա կա նի ֆուտ բո լիստ նե րը տո նում են հեր թա-

կան գո լը:

Յա յա Տու րեն, դի դիե դ րոգ բան և մ յուս ներն ա մեն ինչ կա նեն՝

Կոտ դ՚Ի վո ւա րին չեմ պիո նա կան բար ձուն քի հասց նե լու հա մար:

№ 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ. |

13|ArmComedy

Խոս տում ե րի ա ճը՝ 20­30 տո կոս

Ընտ րու թյուն նե րից ա ռաջ քա ղա քա կան կու սակ ցու թյուն նե րը նոր խոս տում ահ րա պա րակ ներ են գրա վում

Հա յաս տա նի տա րած քում գոր ծող քա ղա քա կան կու­սակ ցու թյուն նե րը հայ տա­

րա րել են, որ Ազ գա յին ժո ղո­վի ընտ րու թյուն նե րի շե մին կա­րող են խոս տում ե րի ծա վա լը և մա սամբ ո րա կն ընդ լայ նել 20­30 տոկ սով: Կու սակ ցու թյուն նե րը ար դեն սկսել են հրա պա րա կել ակն կալ վող խոս տում ե րի ուղ­ղու թյու նը, ո ճը և բա րե լավ ման ա ռանձ նա հատ կու թյու ննե րը:  

Խոս տում ե րի ա մե նա հզոր ա լի քը սպաս վում է «Օ րի նաց եր­կիր» կու սակ ցու թյու նից, ո րն ու­նի վար կա նի շի և ռազ մա տենչ հա կակ րան քի խնդիր: Կու սակ­ցու թյան ան դամ, պատ գա­մա վոր Հով հան նես Մար գար­յա նի պնդմամբ՝ ՕԵԿ­ի թար­մացրած խոս տում ե րը դուր կգան նույ նիսկ ա մե նաբ ծախն­դիր ընտ րո ղին:

«Մենք չենք փոր ձում մարդ­կանց հի մա րաց նել տար բեր ճղճիմ և ա նարդ յու նա վետ խոս­տում ե րով, քա նի որ 21­րդ դա րի ընտ րո ղն այդ քան հեշտ չի խաբ­վում դրան ցով: ՕԵԿ­ը շատ ա վե­լի հզոր կա ռույց է խոս տում ե րի հար ցում և ու նի հմուտ խոս տամ­շակ մաս նա գետ ներ և լեզ վա­բան ներ» – ա սել է Մար գար յա նը:

«Օ րի նակ՝ ինչ պե՞ս կա րող է քա ղա քա ցին մեզ չընտ րել, ե թե խոս տա նանք, որ կես տար վա ըն թաց քում Հա յաս տա նի ՀՆԱ­ն կ մե ծաց նենք 300%­ով, կամ որ «Իքս պյատ» խոս տա նանք ա մեն չա փա հաս քա ղա քա ցու, կամ որ դա սա վո րե լու ենք աշ խա տան­քի և ա պա հո վե լու ենք բնա կա­րա նով Սի բի րի գե ղե ցիկ քա ղաք­նե րից մե կում: Ի դեպ՝ վեր ջի նը ի րա կան խոս տում է»­ ման րա­մաս նել է ՕԵԿ­ի ան դա մը:

ՀՀԿ­ն ա ռայժմ չի ներ կա յաց րել ի ր խոս տա զամբ յու ղի ա ռանձ նա­հատ կու թյուն նե րը, սա կայն հան­րա պե տա կան նե րը վստա հեց­նում են, որ ի րենց խոս տում ե րը չեն զի ջե լու ՕԵԿ­ին՝ ո՛չ գրավ չու­թյամբ, ո՛չ ի րա տե սա կա նու թյամբ:

ՀՀԿ փոխ նա խա գահ Ռազ միկ Զոհ րաբ յա նը հայ տա րա րել է, որ 15%­ից ա վել խոս տում ե րն ընդ­լայ նե լու կա րիք ի րենք չու նեն: «Բ նա կա նա բար, մենք ևս ա վե լի համ ոզիչ և մար դու քեֆ բե րող խոս տում ե րի փա թե թով ենք հան դես գա լու, բայց վար չա կան ռե սուր սի պա հը չե զո քաց նում է ա վե լի բարդ խոս տում եր տա լու կա րի քը»,– ա սել է նա:

«Բար գա վաճ Հա յաս տան»­ը հա կիրճ է ձևա կեր պել իր գա­լիք խոս տումա պ նա կի ցան կը՝  

յու րա քանչ յուր քա ղա քա ցու մեկ առ յուծ և ա մեն ըն տա նի քի՝ մե­կա կան թիկ նա պահ:

«Չեմ բա ցա ռում, որ խոս­տումա պա շա րը կա րող է լրա­ցու ցիչ ընդ լայն վել ընտ րա պայ­քա րի վեր ջին շա բաթ վա ըն թաց­քում»,– ա սել է ԲՀԿ պատ գա­մա վոր Վար դան Բոս տանջ յա նը՝ հա վե լե լով, որ դա կա րող է ար­վել հա սա րա կա կան պա հան ջի կամ ընտ րա զանգ վա ծի կա մա կո­րու թյան պա րա գա յում:

Հո գե բան և քա ղա քա կան էն­տու զիաստ Կա րի նե Նալ չաջ­յա նը քննա դա տա բար է մո տե­նում խոս տում ե րի հայ տա­րար ված ծա վա լին: Քաղ հո գե­բա նի կար ծի քով՝ բնակ չու թյան մոտ կա ա վե լի «մեծ և լից քա­թա փող» խոս տում ե րի պա հան­ջարկ, ինչ պես նաև «հո գե բա նա­կան զգու շա ցում եր»:

«Ին չու մե ծաց նել խոս տում­ներն ըն դա մե նը 20­30 տո կո սով, ե թե մարդ կանց մոտ կա այդ քան հիաս թա փու թյուն և ա պա քա ղա­քա կան տրա մադ րու թյուն ներ: Մարդ կանց այ սօր խիստ անհ­րա ժեշտ են ա վե լի ու տո պիս տա­կան խոս տում եր՝ բարձր աշ­խա տա վարձ, Եվ րո պա յում ա մեն ա մառ հանգս տա նա լու հնա րա­վո րու թյուն և iPhone 4s կամ գո­նե Samsung Galaxy»,– բա ցատ րել է հո գե բա նը:

«Մ յուս կող մից՝ չի կա րե լի մո­ռա նալ նաև սպառ նա լիք նե րի հո գե բա նա կան ազ դե ցու թյան

մա սին: Կա րե լի է նաև,  չեմ ա սում ակն հայտ, բայց թեթև ակ­նար կել ժո ղովր դին, որ ե թե ձեզ չընտ րեն, դա կա րող է հան գեց­նել ինչ­ինչ դժբախտ պա տա­հար նե րի՝ չընտ րո ղի հա րա զատ­նե րի շար քում: Ցա վում եմ, որ հայ քաղ տեխ նո լոգ նե րը չեն կի­րա ռում երկ րորդ սերն դի նե­րազ դե ցու թյան գոր ծի քը՝ հո գե­բա նու թյու նը»,– եզ րա փա կել է հո գե բա նը:

Հայ ազ գա յին կոնգ րե սն ընտ­րել է ան հա տա կան խոս տում­նա յին մար տա վա րու թյուն: Լևոն Զու րաբ յա նն այն բնու թագ րում է որ պես վերջ նագ րի հետ ոչ մի կապ չու նե ցող խոս տում. «Կա՛մ ժո ղո վուր դը կընտ րի ՀԱԿ­ին, կա՛մ տե ղի կու նե նա ՀԱԿ­ի և ժո­ղովր դի վերջ նա կան ջրբա ժան: Ե թե քա ղա քա ցի նե րն այդ քան ֆայմ ու քթի ծակ չու նե նան, որ ընտ րեն միակ ճիշտ ու ժին՝ մեզ, ա պա մենք կա րող ենք վե րա նա­յել ժո ղովր դի նկատ մամբ մեր մո տե ցու մը»:

Բա վա կան անս պա սե լի խոս­տումա հար թա կով է հան դես ե կել «Ժա ռան գու թյուն» կու սակ­ցու թյու նը: «Մենք ան կեղծ հիա­ցած ենք մեր գոր ծըն կեր նե րի աշ խա տան քով խոս տում ա շի­նու թյան հար ցում,– ա սել է կու­սակ ցու թյան խոս նակ Հով սեփ Խուր շու դյա նը և հա վե լել:– «Ժա­ռան գու թյու ն»­ը միայն խոս տա­նում է ա նել այն պես, որ մեր գոր ծըն կեր նե րի խոս տու մե րը

հնա րա վոր լի նի ի րա կա նաց նել ա ռանց պիս կե լու ՀՀ ֆլո րա յի և ֆաու նա յի 90%­ը»:

Դաշ նակ ցու թյունն էլ պատ­րաստ վում է խոս տում ե րի ծա­վա լը հա մա պա տաս խա նեց նել վեր ջին հինգ տա րի նե րի գնա­ճին՝ 37 տո կոս: «Մեր հիմ ա կան խոս տում ե րի շեշ տը լի նե լու է, բա ցի Արևմտ յան Հա յաս տա­նի հո ղե րի վե րա դար ձից, Կի լի­կիա յի թա գա վո րու թյու նը վե րա­կանգ նե լը»,– ա սել է կու սակ ցու­թյան ան դամ, ԱԺ պա տ գա մա վոր Ալ վարդ Պետ րոս յա նը:

Խոս տում ե րի հար ցում և ընտ­րու թյուն նե րին մաս նակ ցե լու հար ցում ա ռայժմ չի կողմ ո րոշ­վել «Ա զատ դե մոկ րատ ներ» կու­սակ ցու թյու նը, ո րը չի բա ցա­ռում ընդ դի մա դիր ու ժե րից մե կի խոս տում ա ցան կին միա նա լը:

Մինչ քա ղա քա կան ու ժե­րը պատ րաստ վում են ընտ րու­թյուն նե րին, աղբ յուր նե րը հա­ղոր դում են, որ խոս տում ե րի մշակ ման և զանգ վա ծա յին խո­շո րաց ման աշ խա տանք նե րին հրա վիր վել են ՀՀ և ԱՊՀ լա­վա գույն լեզ վա բան նե րը, ո րոնց խոս տա ցել են բնա կա րան, առ­յուծ, հո ղեր և այլն: n

Սերգեյ և Նարեկ

Կու սակ ցու թյուն-

նե րը ժո ղովր դին

կներ կա յաց նեն

միայն լա վա գույն

խոս տումն ե րը:

«Հ նա րա վոր է՝ է լե գանտ կեր պով հա մա տե ղենք գե ղե ցիկ խոս տումն ե րը  վար չա կան

ռե սուր սի հետ»,– ա սել է Ռազ միկ Զոհ րաբ յա նը:

Հով սեփ Խուր շուդ յան. «Փոր ձենք նվա-

զեց նել խոս տումն ե րի ազ դե ցութ յու նը

է կո լո գիա յի վրա»:

Ֆոտ

ոլու

ր

Ֆոտ

ոլու

ր

| № 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ.

14 | մշակույթ

«աստ ղա յին» ձա խո ղում… ի պա տիվ առ նո Բա բա ջան յա նի

Լևոն մու թաֆ յան

Առ նո Բա բա ջան յա նի ծննդյան 90­ամ յա կին նվիր ված հո բել­յա նա կան հա մեր գը, որն օ րերս ցու ցադր վեց Հան րա յին հե ռուս­տա տե սու թյան ե թե րում, մեր «աստ ղա յին բո մոն դի» շռնդա­լից ձա խո ղում էր, հա մերգ, որն առն չու թյուն չու ներ Բա բա ջան­յա նի ստեղ ծա գոր ծու թյուն նե րի ճշմա րիտ ըն կա լում ե րի հետ…

2011­ը Մ շա կույ թի նա խա րա րու­թյու նը հայ տա րա րել էր բա բա­ջան յա նա կան, սա կայն տար­վա ըն թաց քում այդ պես էլ որևէ կարևոր մի ջո ցա ռում տե ղի չու­նե ցավ՝ արժևո րե լու 20­րդ դա րի մե ծա գույն կոմ պո զի տոր նե րից մե կի ստեղ ծա գոր ծու թյու նը։ Իսկ Բա բա ջան յա նի ստեղ ծա գոր ծու­թյունն իս կա պես նոր ու հա մա­կող մա նի ու սում ա սի րու թյան կա րիք ու նի։ Մշ տա պես հռչակ վե­լով որ պես եր գաս տեղծ կոմ պո­զի տոր՝ նրա գոր ծի քա յին, կա մե­րա յին եր կե րը, սիմ ֆո նիկ ստեղ­ծա գոր ծու թյուն նե րը տա կա վին հե տա զոտ ված չեն, այն դեպ քում, երբ հա յազ գի կոմ պո զի տո րը շա­րու նա կել է ստեղ ծա գոր ծա կան այն ո ճը, ո րը հա տուկ էր Սեր գեյ Ռախ մա նի նո վին և աշ խար հում բա ցա ռիկ նե րից էր հա մար վում:

ՀՀ ԳԱԱ ար վես տի ինս տի տու­տը, Կո մի տա սի ան վան պե տա­կան կոն սեր վա տո րիան լռու թյուն պահ պա նե ցին կոմ պո զի տո րի ստեղ ծա գոր ծա կան աշ խար հի նո­րո վի արժևոր ման հար ցում, Առ­նո Բա բա ջան յա նի ա նու նը կրող հիմ ադ րա մը հիմ ա վոր և ար ժե­քա վոր ո չինչ չկա րո ղա ցավ հո րի­նել, Մ շա կույ թի նա խա րա րու թյու­նը կազ մա կեր պեց Բա բա ջան յա­նին նվիր ված շա բաթ, ո րի թո ղած տպա վո րու թյունն ա վեր վեց, ա ղա­վաղ վեց հո բել ա նա կան հա մեր­գի ժա մա նակ, երբ հնչե ցին կո պո­զի տո րի փոփ և ջազ ո ճի ստեղ­ծա գոր ծու թյուն նե րը: Ի հար կե, մեր խոս քը չի վե րա բե րում այդ հա մեր­

գում ե լույթ ու նե ցած բո լոր եր գիչ­երգ չու հի նե րին, սա կայն կա տա­րում ե րից շա տե րով նսե մա ցավ Առ նո Բա բա ջան յա նը, խախտ վե­ցին մեր պատ կե րա ցում ե րը կոմ­պո զի տո րի՝ եր գաս տեղ ծու թյան աս պա րե զում ու նե ցած նո րա րա­րու թյան, բարդ մե ղե դա յին և հար­մո նիկ կա ռույց նե րի մա սին:

Հա մեր գի գլխա վոր «գոր ծող ան ձը» Հա յաս տա նի ե րի տա­սար դա կան պե տա կան սիմ ֆո­նիկ նվա գա խումբն էր՝ Սեր գեյ Սմ բատ յա նի ղե կա վա րու թյամբ: Ն վա գախմ բի հետ հիմ ա կան կա տա րում ե րը, ի րա կա նում, պատ րաս տում է նշա նա վոր դի­րի ժոր, ՀՀ ժո ղովր դա կան ար­տիստ, պրո ֆե սոր Յու րի Դավ­թյա նը, իսկ ե րի տա սարդ Սեր գեյ Սմ բատ յանն ըն դա մե նը կա տա­րում է հյու րա խա ղոր դի գոր ծա­ռույթ՝ մեկ­եր կու փորձ վա րե լուց հե տո կանգ նե լով հա մեր գա յին վա հա նա կի մոտ:

Հա վա նա բար նշա նա վոր դի­րի ժո րը մաս նակ ցու թյուն չէր

ու նե ցել բա բա ջան յա նա կան ստեղ ծա գոր ծու թյուն նե րի նա­խա պատ րաստ մա նը, ո րով­հետև նվա գա խումբն «աչ քի ըն­կավ» մի շարք ստեղ ծա գոր­ծու թյուն նե րի ակն հայտ վատ կա տա րում ե րով, եր գիչ­նվա­գա խումբ փոխ կա պակց վա­ծու թյան բա ցա կա յու թյամբ,

ստեղ ծա գոր ծու թյուն նե րի ռիթ­մա կան­մե ղե դա յին կար գե րի խախ տում ե րով, մինչ դեռ Բա­բա ջան յա նի եր գե րից շա տե րի հմայ քը հենց մե ղե դու ու ռիթ մի զար մա նա լի ներ դաշ նա կում է, բալ լա դի, եր գի ու ջա զա յին ինք­նա տիպ վա րիա ցիա յի հա մադ­րու մը: Այս ա մե նի մա սին, պարզ­վեց, նվա գա խում բը պատ կե­րա ցում չու ներ, պատ կե րա ցում չու ներ նաև այն մա սին, որ պար­տա վոր էր ներ դաշ նա կու թյուն կազ մել եր գիչ նե րի հետ, ո րոնց մի մասն էլ, իր հեր թին, ա պա­ցու ցեց, որ չա փա զանց հե ռու է ար հես տա վարժ եր գե ցո ղու թյու­նից, պար տի տուր կար դա լու կա­րո ղու թյու նից, չի կա րող հա մա­քայլ լի նել նվա գախմ բին, ճիշտ ար տա բե րել մե ղե դին…

Պար զա պես զար մա նալ կա րե­լի էր, թե ինչ ա ռանձ նա կի ջան­քեր էր գոր ծադ րել եր գիչ Մ հե րը՝ Բա բա ջան յա նի եր գե րը վե րա­ծե լու ան մե ղե դի բղա վոց նե րի։ Անդ րեն, Մա րատ Հայ րա պետ յա­նը, Ա նա հիտ Սի մոն յա նը որ քան հե ռու պետք է լի նեին երգ հաս­կա ցու թյու նից, որ այդ պես ան­ճա նա չե լիո րեն փո խեին Բա բա­ջան յա նի՝ դա սա կան դար ձած ստեղ ծա գոր ծու թյուն նե րը: Ձա­խա վե րու թյան և ա ղա վա ղում­նե րի բարձ րա կե տը եր գիչ Է րի կի

կա տա րում էր. «Քո հետքե րը» եր գի չը կա տա րեց գրե թե «մու­ղա մա յին» ներ դիր նե րով՝ ներ­մու ծե լով այն պի սի մե լիզ ներ, ո րոնք որևէ ա ղերս չու նեն այդ նշա նա վոր եր գի հետ: Դի րի ժո­րի և եր գիչ նե րի ե րաժշ տա կան ա նըմբռ նո ղու թյունն էր պատ ճա­ռը, որ Էմ մի­Է րիկ զու գեր գը բա­ռա ցիո րեն տա պալ վեց։

«Աստ ղա յին» ձա խող ման վեր­ջին շեշտն էլ դրեց հա մեր գա­վար Նա զե նի Հով հան նիս յա­նը, որը, չհաս կա նա լով հա մեր­գի ոճն ու տե սա կը, ե րե կոն վե­րա ծել էր կի սա քաղ քե նիա կան շոո ւի՝ ա ռա վե լա պես մտա հոգ­վե լով սե փա կան ան ձի մա տուց­ման մա սին: Ա վե լին՝ նա քա նիցս այն պես էր կոմ պո զի տո րի մա­սին խո սե լիս միայն նրա ա նու նը տա լիս՝ Առ նո, որ թվում էր, թե առն վազն Բա բա ջան յա նի հա սա­կա կիցն էր, ու Բա բա ջան յանն էլ մի շարք եր գեր գրել էր՝ խորհր­դա տու ու նե նա լով Հան րա յին «աստ ղին»…

Երևի ոչ ոք ի րեն ի րա վունք չի վե րա պա հի բե մից Խա չատր յա­նի մա սին խո սե լիս հի շա տա կել միայն նրա ա նու նը, Բեթ հո վե նի փո խա րեն Լ յուդ վիգ ա սել, կամ էլ Շոս տա կո վի չի մա սին խոսք հնչեց նե լիս՝ մեր սի րե լի Դի­ման… n

«Կո մի տաս» քառ յա կը էքս պե րի մեն տալ կո լեկ տիվ չէԿո մի տա սի ան վան քառ յակն Ա րամ Խա չատր յա նը Հա յաս տա նի ե րաժշ տա կան մշա կույ թի զարդ է ան վա նել: Այս տա րի քառ յա­կը նշե լու է հիմ ադր ման 88­ամ յա կը։ Քառ յա կի ա պա գա յի մա սին «Օ րա կար գ»­ը զրու ցել է ներ կա յիս կազ մի հնաբ նակ՝ ա ռա ջին ջու թակ, Կո մի տա սի ան վան պե տա կան կոն սեր վա տո րիա յի նվա­գախմ բա յին ֆա կուլ տե տի դե կան Է դո ւարդ Թադևոս յա նի հետ։

-Քառ յակն ար դեն իր մե նե-ջերն ու նի՝ Հայկ Վար դան-յա նը։ Ինչ պե՞ս է սա անդ-րա դար ձել գոր ծու նեու-թյան վրա։

­Բո լո րին բնո րոշ է ժա մա նա­կի ըն թաց քում կարծ րա նա լը, հին ստե րեո տիպ ե րով շարժ վե­լը: Հայ կի գա լը ո րո շա կի շարժ ա ռա ջաց րեց: Ես գոհ եմ: Մեր պայ ման նե րում դժվար է կո լեկ­տի վին կամ ան հա տին վա ճա ռե­լը: Մի պարզ օ րի նակ՝ Բել գիա­յում ապ րող իմպ րե սա րիոն կնա­խընտ րի Լ յուք սեն բուր գից հրա­վի րել մի քառ յա կի, ո րը կնստի «մարշ րուտ կա», եր կու ժա մում տեղ կհաս նի, կնվա գի ու նույն օ րը կվե րա դառ նա Լ յուք սեն­բուրգ: Ո՛չ ճա նա պար հա ծախս է պետք, ո՛չ էլ հյու րա նոց։ Այն գու­մա րը, որ մեզ պի տի վճա րեն միայն ճա նա պար հա ծախ սի հա­մար, նրանց կվճա րեն իբրև հո­նո րար: Մենք կտրված ենք աշ­խար հից, և այս պա րա գա յում միայն մե նե ջե րը չի կա րող հարց լու ծել: Միակ ել քը ա մե նա բարձր մա կար դա կով ա ջակ ցու թյունն է:

-Մի՞ թե «Կո մի տաս» քառ յա կը փրո մոու շե նի կա րիք ու նի։

­Ու նի: Բո լոր տե ղե րում էլ սերն­դա փո խու թյուն է լի նում։ Հա մեր­գա յին գոր ծա կալ նե րը, որոնք

քսան­ե րե սուն տա րի ա ռաջ են աշ խա տել, շատ լավ գի տեն «Կո­մի տաս» քառ յա կին: Բայց նոր սե րուն դը կա րող է կեն սագ րու­թյունն ի մա նա, բայց չի մա նա, թե այ սօր քառ յակն ինչ վի ճա կում է։

-Ազ դո՞ւմ է արդ յոք այս ա մե նը քառ յա կի ռե պեր-տուա րի վրա։

­Նույ նիսկ խորհր դա յին տա­րի նե րին, երբ «Գոս կոն ցերտ»­ից կան չում էին և ա սում՝ Դուք գնում եք այ սինչ եր կիր այ սինչ ծրագ րով, ես ա սում էի՝ ո՛չ, ծրագ­րի հի սուն տո կո սը պի տի լի նեն հայ կոմ պո զի տոր ներ: Մենք չենք նվա գում եր կու­ե րեք է ժա նա գին ծա փե րի հա մար։ Բ նա կա նա բար, ծրագ րում պետք է լի նեն կվար­տե տա յին ժան րի հիմ ա դիր նե­րը՝ Հայդն, Մո ցարտ, Շու ման, Շու բերտ, սա կայն հիմ ա կա նը հայ կա կան ստեղ ծա գոր ծու թյուն­ներն են:

-Իսկ ժա մա նա կա-կից կոմ պո զի տոր նե րի ստեղ ծա գոր ծու թյուն նե՞ր։

­1969թ. «Սո վետս կա յա մու զի­կա» ամ սագ րի գլխա վոր խմբա­գիր Վիկ տոր Յու զե ֆո վի չից նա­մակ ստա ցա՝ թե ին չու ժա մա նա­կա կից ե րաժշ տու թյուն չենք կա­տա րում: Պա տաս խա նե ցի, որ

«Կո մի տաս» քառ յա կը չի բա ժա­նում կոմ պո զի տոր նե րին ըստ ժա մա նա կա յին ցեն զի՝ կա տա­րում ենք տա ղան դա վոր ե րաժշ­տու թյուն: Բա ցի այդ՝ մեր կվար­տե տն էքս պե րի մեն տալ կո լեկ­տիվ չէ, որ ով ինչ գրի, մենք կա­տա րենք: Ընտ րու թյու նը խիստ է:

-Վեր ջին տա րի նե րին քառ-յա կում սերն դա փո խու թյուն է տե ղի ու նե ցել՝ միա-ցել են ե րի տա սարդ ջու-թա կա հար Ս յու զի Ե րից-յա նը և թավ ջու թա կա-հար Հաս միկ Վար դան-յա նը։ Փոխ վե՞լ է քառ յա կի

մթնո լոր տը, հան դի սա տե սի վե րա բեր մուն քը։

-Ի հար կե: Ե րի տա սարդ մար­դու մտա ծե լա կեր պը բո լո րո վին այլ է: Լ սե լով նրանց՝ հաս կա նում ես, որ քաջ ծա նոթ և բա զում ան­գամ կա տա րած ստեղ ծա գոր ծու­թյուն նե րը նրանք այլ կերպ են մեկ նա բա նում:

-Իսկ ինչ պե՞ս ըն դուն վեց նո րա մու ծու թյու նը։

­Կա յին մար դիկ՝ և շատ հայտ­նի մար դիկ, ո րոնք չէին ըն դու­նում, որ մինչ այժմ մշտա պես ա րա կան կազ մով հան դես ե կող մեր կո լեկ տի վում կա նայք են

հայտն վել: Ա սում էին. «85 տա­րի մենք բե մի վրա ֆրակ ներ ենք տե սել, հի մա ին չու պետք է որևէ բան փոխ վի»:

Կար ծում եմ՝ հան դի սա տե սին հե տաքր քիր է տես նել ե րի տա­սարդ և գե ղե ցիկ աղ ջիկ նե րին փոր ձա ռու ե րա ժիշտ նե րի կող քին: Դա նաև խրա խու սանք է այլ ե րի­տա սարդ ե րա ժիշտ նե րի հա մար։ Ն րանք կա րող են տես նել, որ ար­դար է կյան քը, որ այս աղ ջիկ ներն ի րենց նվա գի շնոր հիվ ի րա վունք ստա ցան ընդգրկ վել հա մար յա 90 տար վա ա վան դույթ ներ ու նե ցող կո լեկ տի վում: nԶ րու ցեց Մա րիա Հով սեփ յա նը

«Կո մի տաս» քառ յակ՝ ա լեք սանդր Կո սեմ յան (ալտ), Ս յու զի Ե րից յան (2-րդ ջու թակ), Հաս միկ Վար դան յան (թավ ջու թակ), Է դո ւարդ

Թադևոս յան (1-ին ջու թակ):

« «Աստ ղա յին» ձա խող ման վեր ջին շեշտն էլ դրեց հա մեր գա վար Նա զե նի Հով­հան նիս յա նը, որը չհաս կա նա լով... »

№ 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ. |

15|

1907թ. իռ լան դա ցի երկ րա խույզ Հեն րի Շեքլ թո նը էքս պե դի ցիա ներ նա խա ձեռ նեց դե պի Հա րա վա յին բևեռ՝ ոգևո րե լով նաև ավստ րա լա ցի երկ րա բան Դուգ լաս Մոու սո նին և բևե ռա խույզ սըր Թե նեթ Է ջո ւորթ Դեյ վի դին։ Շեքլ թո նը պետք է շարժ վեր դե պի աշ խար հագ րա կան բևեռ, սըր Դեյ վի դը՝ Մոու սո նի հետ՝ դե­պի մագ նի սա կան բևեռ: Տա սը շա բաթ ու 1200 մղոն՝ հուն վա րի 16­ին Հա րա վա յին մագ նի սա կան բևե ռում

սըր Դեյ վի դը խփեց բրի տա նա կան դրո շը։ Շեքլ թոնն այդ պես էլ չհա սավ աշ խար հագ րա կան բևեռ՝ կա­տա ղի փո թո րիկ ներն ու ձնա բու քը ստի պե ցին նրան հետ դառ նալ, երբ

դե պի նպա տա կա կետ ըն դա մե նը հար յուր մղոն էր մում: n

Ռի հան նան մեր կա ցել է Emporio Armani-ի հա մար

Ար դեն երկ րորդ սե զոնն է, ինչ երգ չու հի Ռի հան նան ան մասն չէ նո րաձևու թյան աշ խար­հի հսկա Emporio Armani տան նոր հա վա քա ծու նե րից։ Այս ան­գամ նա մաս նակ ցել է Emporio Armani Underwear և Armani Jeans հա վա քածու նե րի ստեղծ մա նը: Արդ յուն քում ծնվել է նաև դյու­թիչ ֆո տո շարք, ո րում 23­ամ­յա երգ չու հին ներ կա յա նում է

նրբա գեղ ներք նազ գես տով:Ի տար բե րու թյուն Emporio

Armani­ի նա խորդ՝ ա շուն­ձմեռ հա վա քա ծուն ներ կա յաց­նող գո վազ դար շա վի, որտեղ Ռի հան նան հան դես էր գա լիս հան դուգն, իշ խող կնոջ կեր­պա րով, նոր լու սան կար նե րը բա ցա հայ տում են բար բա դոս­ցի փոփ աստ ղի նուրբ և զ գա­յա կան կող մը: n

Life

Էջը պատրաստեց Մա րիա Հով սեփ յա նը

ա լիս թեր մակ -Քեյ,

Է ջո ւորթ դեյ վիդ և

դուգ լաս մոու սոն,

հուն վա րի 16,

1909թ., Հա րա վա-

յին բևեռ: Լու սան կա րը՝

Է. Դեյ վի դի

ա ռա ջի նը՝ Հա րա վա յին բեվե ռում

Ռի հան նա,

Emporio Armani

գա րուն-ա մառ

2012 հա վա քա ծու: fash

ion.

tele

grap

h.co

.uk

Եվ «Օս կար»-ը գնում է…

Ե րեկ Ա մե րիկյ ան կի նոա կա դե­միա յի ան դամ ե րը հայ տա րա­րել են «Լա վա գույն օ տա րա­լե զու ֆիլմ» ան վա նա կար գում «Օս կար»­ի հա վակ նող ֆիլ մե րի ցան կը։ Ներ կա յաց ված 63 ֆիլ­մե րից կի նոա կա դե միան ա ռանձ­նաց րել է ինը, հա ղոր դում է «Օս­կար»­ի պաշ տո նա կան կայ քը։

2012թ. «Օս կար»­ի «Լա վա­գույն օ տա րա լե զու ֆիլմ» ան վա­նա կար գում ընդգրկ վել են Մի­խա յել Ռոս կա մի «Հի մա րի գլու­խը» (Բել գիա), Ֆի լիպ Ֆա լար դո յի «Պա րոն Լա զար» (Կա նա դա), Օ լե

Ք րիս տիան Մադ սե նի «Սու պերկ­լա սի կո» (Դա նիա), Վիմ Վեն դեր­սի «Պի նա 3D» (Գեր մա նիա), Աս­ղար Ֆար հա դիի «Ա մուս նա լու­ծու թյուն» (Ի րան), Ջո զեֆ Սե դա­րա յի «Ն կա տա ռում» (Իս րա յել), Ռոշ դի Զե մա յի «Օ մա րը սպա նեց ինձ» (Մա րոկ կո), Ագ նեշ կա Հո­լան դի «Մ թու թյան մեջ» (Լե հաս­տան), Վեյ Թե շեն յա յի «Ծիա ծա նի զին վոր նե րը» (Թայ վան) ֆիլ մե րը:

Հուն վա րի 22­24­ը կի նոա­կա դե միան կվե րա նա յի ֆիլ­մե րի այս ցան կը, և վերջ նա­կան արդ յուն քում դրանց թի վը կկրճատ վի մինչև հին գը։

Ն շենք, որ «Օս կա ր»­ի հան­դի սա վոր հանձն ման 84­րդ ա րա րո ղու թյու նը տե ղի կու նե­նա փետր վա րի 26­ի ե րե կո յան Լոս Ան ջե լե սի Kodak թատ րո­նում։ n

Լ յու բե կում Բեթ հո վե նից նոր նա մակ են գտելԳեր մա նա կան Լ յու բեկ քա ղա քում՝ Բ րամ սի ինս տի տու տում, հայտ նա­բեր վել է Լ յուդ վիգ վան Բեթ հո վե նի՝ մինչ այժմ ան հայտ մի նա մակ, ո րում աշ խար հահռ չակ կոմ պո զի տո րը խոսում է ֆի նան սա կան դժվա­րու թյուն նե րի մա սին և դժ գո հում, որ դրանց պատ ճա ռով չի կա րո ղա­նում ա վար տին հասց նել իր «Հան դի սա վոր մե սա»­ն (Missa solemnis)։

«Ցածր վար ձատ րու թյունն ու ա ռող ջա կան խնդիր նե րը ստի պում են ինձ ա վե լի բա րեն պաստ պայ­ման ներ փնտրել»,– գրել է Բեթ­հո վե նը գոր ծըն կե րո ջը՝ կոմ պո զի­տոր Ֆ րանց Շ տոք հաու զե նին, իր

մա հից չորս տա րի ա ռաջ՝ 1823թ.հու լի սին: Նա մա կում, ո րը հայտ­նա բեր վել է Բ րամ սի ինս տի տու­տին Շ տոք հաու զե նի մեծ թոռ նու­հու կտա կած ար խի վում, կոմ պո­զի տո րը խնդրում է օ ժան դա կել

ի րեն ու ինչ­որ բա րե րա րի խոր­հուրդ տալ, ո րը կցան կա նա գնել «Հան դի սա վոր մե սա»­ն։

Բ րամ սի ինս տի տու տում հա մա­րում են, որ վեջէ ջա նոց այս նա­մա կը չա փա զանց ար ժե քա վոր է՝ նրա ա ճուր դա յին ար ժե քը 123 հազ. ֆունտ ստեռ լինգ է, ընդ ո րում՝ սա դեռ վերջ նա կան թի վը չէ։ Անց յալ տա րի վեց բա ռից բաղ կա ցած Բեթ­հո վե նի գնում ե րի ձե ռա գիր ցան կը վա ճառ վել էր 49 հազ. ֆուն տով: n

1vib

e.co

m

| № 8 (77), շաբաթավերջ, հունվարի 20-22, 2012թ.

16 | ազդագիր 20.01-26.01ԴԻՏԱՐԺԱՆ

\ «Հ յու գո. ժա մա նա կի պա հա­պա նը 3D», ԱՄՆ, ար կած., ըն­

տա նե կան, ռեժ. Մ. Ս կոր սե զե,

դեր.՝ Ա. Բաոըր ֆիլդ, Բ. Քինգս լի,

Ս. Կոեն, «Մոսկ վա» կի նո թատ­

րոն, կա պույտ դահ լիճ, 20­21.01 /

ժ. 11:45, 14:00

\ Music is the answer՝ Հա յաս­

տա նի պե տա կան ե րի տա սար­

դա կան նվա գախմ բի ձայ նաս կա­

վա ռա կի հա մերգ շնոր հան դե սը,

Ա րամ Խա չատր յան հա մեր գաս­

րահ, 26.01 / ժ. 19:00

\ Գ լեբ Կար պուշ կին (գա լա րա­փող) և Հայկ Մե լիք յան (դաշ­նա մուր), դա սա կան հա մերգ

Ա րամ Խա չատր յան հա մեր գաս­

րա հում, ծրագ րում՝ Եկ մալ ան,

Կո մի տաս, Բա բա ջան յան, Շո պեն,

Սեն­ Սանս, Դեբ յու սի, Ռո սի նի,

21.01 / ժ. 19:00

ԹԱՏՐՈՆ n Հ.Թու ման յա նի ան­

վան Պե տա կան տիկ նի­կա յին թատ րոն

\ «Ոս կե ձկնի կը», 21.01 / ժ. 14:00

\ «Թ զու կի եր գը», 22.01 / ժ. 14:00

\ «Շեր շե լա ֆամ», հեղ.՝ Ա. Նի կո լա, բեմ.՝ Ն. Դուր յան, 21­22.01 / ժ. 19:00

n Հ.Պա րոն յա նի ան­վան ե րաժշ տա կան կո­մե դիա յի պե տա կան թատ րոն

\ «Իրձնից պրծում չկա››, կա տակ. 2 գործ., հեղ.՝ Գ. Խանջյան, բեմ.՝ Ե. Ղազանչյան, 20.01 / ժ. 19։00

\ «Շողոքորթը», կատակ. 2 գործ., հեղ.՝ Ս. Լուսիկայն, Հ.Պարոնյան, բեմ.՝ Ս.Ղազարյան, 21.01 / ժ. 19։00

\ «Սիրային իրարանցում…էլի իրարանցում սիրային››, կատակ. 2 գործ., հեղ.՝ Մ. Կամոլետտի, բեմ.՝ Ա. Սարգսյան, 26.01 / ժ. 19։00

\ «Ազգային գործիչը», կատակ. 2 գործ., հեղ.՝ Ա.Շիրվանզագե, բեմ.՝ Գ.

Նժդեհ­Տրդատյան, 27.01 / ժ. 19։00

n Խամաճիկների թատրոն

\ «Գնդլիկ­բոքոնիկ», մանկ. ներկ., 21­22.01 / ժ. 12:30, 14:00

n Պետական Կամերային Թատրոն

\ «Կառավարական համերգ», հեղ. և բեմ.՝ Ա. Երնջական, 20,26,27.01 /ժ. 19:00

\ «Փնտրվում է տղամարդ», հոգեբանական դրամա, հեղ.՝ Ք. Ֆրեշետ, բեմ.՝ Լ. Երնջական, 21­22.01 /ժ. 19:00

ԱԿՈՒՄԲ n MEZZO Classic House

Club \ Imagine, համաշխարհային

հիթեր, 20,24.01 \ Upstairs, փոփ և ջազ, 21.01 \ Impression և Արփի,

համաշխարհային հիթեր, 22.01 \ Nuance, էթնո ջազ, 23.01 \ Art Voices, էթնո ջազ, 25.01 \ Համերգների սկիզբը՝ ժ. 21:30

n Stop club \ NOOZ, ակուստիկ ֆանկ, 20.01 \ Degh, ռոք, 21.01 \ Կատուներ, ջազ, 27.01

n Ulikhanyan Club \ Սուրեն Առուստամյան, blues

band, 21,27.01 \ Sharak, ջազ, 22.01 \ Gipsy Jazz, 24.01 \ Rumba Gitanos, իսպանական

երաժշտ., 25.01 \ Համերգների սկիզբը՝ ժ.

21:00

ՕՊԵՐԱ, ԲԱԼԵՏ, ՄՅՈՒԶԻՔԼ

n Հ.Պարոնյանի անվ. երաժշտական կոմե­դիայի պետական թատրոն

\ «Ատամաբույժն արևելյան››, հեղ.՝ Ա. Այվազյան, Հ. Պարո­նյան, բեմ.՝ Հ. Ղազանչյան, օպերետ 2 գործ., 22.01

n Ա. Սպենդիարյանի անվ. օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոն

\ «3Dance», ռոմանտիկ, դասական, ժամանակակից բալետի երեկո` Ռուդոլֆ Խառատյանի բեմադրությամբ, 21.01 / ժ. 19:00

\ «Ալմաստ», հեղ.՝ Ա. Սպեն­դիա րյան, բեմ. դիրիժոր՝ Յ.Դավթյան, օպերա 2 գործ., 26.01 / ժ. 19:00

ՑՈՒՑԱՀԱՆԴԵՍ n Հայաստանի ազգային

պատկերասրահ \ Հմայակ Հակոբյան,

գեղանկար, հոբելյանական ցուցահանդես, մինչև 02.02

n Հայաստանի նկարիչների միություն

\ «Գերդաստան», Լուսինե (Սվետլանա Հակոբյան), գեղանկար, մինչև 21.01

n ՆՓԱԿ \ «Արդյունաբերական

սիմֆոնիա» լուսանկարչական ցուցահանդես, մինչև 28.01

n Նարեկացի արվեստի միություն \ India through the armenian lens,

խմբային ֆոտոցուցահանդես, 20.01­22.01

n «Դալան» արվեստի սրահ

\ «Անհատականություն և Միասնություն», խմբային ցուցահանդես, մինչև 20.01

ՖԻԼՄԵՐ n «Մոսկվա» կ/թ \ «Անձեռնմելիները»,

Ֆրանսիա, կրիմինալ դրամա, ռեժ.՝ Օ. Մարշալ, դեր.՝ Ժ. Լանվեն, Չ. Կարիո, Դ. Դյուվալ, կապույտ դահլիճ, 20­21.01 / 20:00, 22:00

\ «Էլվինը և սկուռիկները 3», ԱՄՆ, անիմ. ընտանեկան կատակ., ռեժ.՝ Մ. Միտչել, դեր.՝ Ջ. Լի, Դ. Քրոս, Ջ. Լոնգ, կարմիր դահլիճ, 20­21.01 / 11:00, 13:00, 15:00

\ «Շերլոք Հոլմս. ստվերների խաղը», ԱՄՆ, արկած., մարտաֆիլմ, ռեժ.՝ Գ. Րիչի, դեր.՝ Ռ. Դաունի, Ջ. Լոու,

կարմիր դահլիճ, 20­21.01 / ժ. 16:45, 21:00

\ «Ալա Բալա Նիցա», Հայաստան, կատակ., կարմիր դահլիճ, 20­21.01 / ժ. 19:00

\ «Ֆանտոմ. ամենամութ ժամը 3D», ԱՄՆ, Ռուսաստան, ֆանտաստիկ թրիլեր, ռեժ.՝ Ք. Գորակ, դեր.՝ Գ. Կուցենկո, Է.Հիրշ, Օ. Թիրլբի, կապույտ դահլիճ, 20­21.01 / ժ. 16:15

\ «Առաջադրանքն անիրագործելի 4», ԱՄՆ, մարտաֆիլմ, թրիլեր, ռեժ.՝ Բ.Բըրդ, դեր.՝ Թ. Քրուզ, Ջ. Րեններ, կապույտ դահլիճ, 20­21.01 / ժ. 17:45

n «Նաիրի» կ/թ \ «Ես եմ», Հայաստան,

ռոմանտ. կատակ., ռեժ.՝ Վ. Գրիգորյան, դեր.՝ Ս. Սարգսյան, Լ. Դավթյան, Ե. Ղազարյան, Ա. Նավասարդյան, 20­22.01 / ժ. 13:00, 19:00

\ «Կապիկների մոլորակի ապստամբությունը», ԱՄՆ, ֆանտ. մարտաֆիլմ, ռեժ.՝ Ռ. Ուայթ, դեր.՝ Մ. Ուոլդբերգ, 20­22.01 / ժ. 11:00

\ «Մեկ օր»,ԱՄՆ, Բրիտանիա, կատ. մելոդրամա, ռեժ.՝ Լ. Շերֆիգ, դեր.՝ Է. Հեթուեյ, Ջ. Սթերջես, 20­22.01 / ժ. 21:00

\ «Ժամանակ» ԱՄՆ, ֆանտ., ռեժ.՝ Է. Նիկկոլ, դեր.՝ Ջ. Թիմբրլեյք, Ա. Սայֆրեդ, 20­22.01 / ժ. 15:00

\ «Միստեր Փոֆերի պինգվինները», ԱՄՆ, կատակ., ռեժ.՝ Մ. Ս. Ուոթերս, դեր.՝ Ջ. Քերի, Կ. Գուջինո, Ա. Լենսբերի, Օ. Լովիբոնդ, Մ. Քերոլ, 20­22.01 / ժ. 17։00

Հարկավոր է 1­ից 9­ը թվերն այն պես դա սա­վորել դաշտում,

որ յուրաքան­չյուր տո ղում, սյունա կում և

իրար հա րա կից 9 վանդակնե րում

միև նույն թիվը չկրկն վի: Որոշ

վանդակ ներ ար­դեն լրացված են,

դրանց հիման վրա հարկա­

վոր է լրաց նել մյուսները:

A

6 4 5 9

9 3 5 1 6

7 1 9 3 2

6 7 3 2 1

1 3 2 4 5

5 8 4 3 7

3 7 2 9 4

1 7 9 5 3

2 5 4 7

B

2 6 3 8

4 5 6 8 9 2

7

7 9 3 5

1

3 4 5 6

9

7 4 5 1 8 9

1 9 7 5

C

3

2 9 8 7

6 8 1 4

4 3

1 2 5 9

6 9

7 6 1 5

2 1 4 7

9

Լոն դո նի սիմ ֆո նիկ նվա գախմ բի

մե նա կա տար, ջու թա կա հար Ռո­

ման Սի մո վիչ

Նա րեկ Դուր յա նի նոր անտ րեպ­

րի զա

ֆիլմը 70­ականների Ֆրան­

սիայում գործող ամենա վտան­

գավոր հանցախմբի մասին է