18
STRATABOUND LEŽIŠTA
STRATABOUND LEŽIŠTA
STRATABOUND I STRATIFORMNA MINERALNA LEŽIŠTA
• ležišta ograničena na usko područje unutar slojeva određene regije
• može se odnositi na stratiformno ležište, na različito orijentirana mineralna tijela unutar jedinice, ili na ležište građeno od žila i
alteracijskih zona koje ne prate nužno slojevitost.
• epigenetska mineralizacija:
• izmjene (eng. replacement)
• ležišta siderita u karbonatima – stratabound ležišta (Bakal, Rusija; Ouenza, Alžir; Ljubija, BiH)
• ležišta baznih metala u karbonatima (Mississipi Valley i Alpinski tip MVT-a)
• singenetska mineralizacija (stratiformna ležišta):
• SEDEX (Red Dog Zn–Pb–Ag ležište, Aljaska; Rana Gruber Fe ležište, Norveška; Vareš Fe ležište, BiH, Almaden Hg ležište,
Španjolska)
• VMS Cu-Zn ležišta (Skouriotissa, Cipar; Betts Cove, Newfoundland, Kanada)
SEDEX, Rana Gruber
Stratabound ruda
STRATABOUND LEŽIŠTA - LEŽIŠTA SIDERITA U KARBONATIMA
• stijena domaćin: vapnenac i/ili dolomit
• rudni minerali: siderit, ankerit, limonit ± sfalerit, galenit, barit
• subterestrička mineralizacija
• epigenetska mineralizacija
• rani intrakontinentalni rifting
GEOLOGIJA MINERALNOG LEŽIŠTA LJUBIJA
GEOGRAFSKI POLOŽAJ
0 10 20 km
Pamić (1998)
Jadransko-Dinaridska karbonatna platforma – Vanjski Dinaridi
Karbonatno-klastični sedimenti pasivnog kontinentalnog ruba
Ofiolitno-sedimentni kompleks – otvoreni Tetis
Sedimentne, magmatske i metamorfne jedinice
– aktivni kontinentalni rub
Paleozojsko-trijaske navlake
GEOLOŠKI POLOŽAJ
Fig. 1 Locality maps. (a) Geographical setting of the
Ljubija ore deposits.
(b) Geological sketch map of the Dinarides and
surrounding area (after Tomljenović 2002). ADCP
adriatic–dinaric carbonate platform units, DOZ Dinaric
Ophiolite Zone, SVZ Sava- Vardar Zone, VA Vardar Zone,
ZMTZ Zagorje-Mid- Transdanubian Zone, DN Durmitor
Nappe, GZ Golija Zone, SN Sava Nappe, SUN Sana–Una
nappe
(Strmić Palinkaš et al. (2009) Miner Deposita 44:893–913)
GEOLOŠKI POLOŽAJ
Geological setting of the Ljubija ore district. a
Geological map of the Sana–Una Palaeozoic with
the location of the four open-cast mines (Adamuša,
Tomašica, Omarska, and Vidrenjak) within the
Ljubija ore deposits. c Stratigraphic column of
Adamuša open-cast. (after Grubić and Cvijić
2003)
(Strmić Palinkaš et al. (2009) Miner Deposita
44:893–913)
Palinkaš (1988)
Petrova gora
Ba-Fe-sulfidna
mineralizacijaLjubija
Fe-Ba-F-sulfidna
mineralizacija
Samoborska gora
Ba-Fe-sulfidna
mineralizacija
_ _ ___ _ _ ____ _ _______ _ _ ___
_ _ ___ _ _ _
^ ^^^^^^.. . .. . ..
. . ..
. .. ... .. .
..
. .. .. .. . . . .. ...
. . . . . .. .. .. .. ..
.
..
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
~
~ ~ ~ ~
~
~~ ~
~ ~~ ~ ~ ~ ~~
~ ~ ~ ~~ ~ ~ ~
~~~
~~ ~
~ ~ ~ ~~ ~ ~
Siderit-baritno-polisulfidno ležište
(Ljubija, BiH)
- Aktivno ležište
- 500 Mt rude @ 49 tež.% Fe
ŽELJEZNA MINERALIZACIJA
IZOTOPNI SASTAV KARBONATA: d13C
zebra
❑ TAMNI MASIVNI SIDERIT
103lnacal-H2O=4.01×106/T2-4.66×103/T+1.71
103lnasd-H2O=4.23×106/T2-4.58×103/T+1.73
T sd-cal = 224°C
d18O (mineralizirajućeg fluida) = +11.5‰ V-SMOW
Zheng (1999)
IZOTOPNI SASTAV KARBONATA: d18O
❑ MINERALIZIRANI VAPNENAC
103lnacal-H2O=4.01×106/T2-4.66×103/T+1.71 (Zheng, 1999)
103lnaqtz-H2O=4.48×106/T2-4.77×103/T+1.71 (Zheng, 1993)
T qtz-sd = 164°C
d18O (mineralizirajućeg fluida) = +6.7‰ V-SMOW
❑ SIDERITNE ŽILE U ŠEJLOVIMA
103lnasd-H2O=4.23×106/T2-4.58×103/T+1.73 (Zheng, 1999)
103lnaqtz-H2O=4.48×106/T2-4.77×103/T+1.71 (Zheng, 1993)
T qtz-sd = 168°C
d18O (mineralizirajućeg fluida) = +6.5‰ V-SMOW
IZOTOPNI SASTAV KREMENA: d18O
d34S (‰, VCDT)-4 -2 0 2 4 6 8 10
Galenit
Halkopirit
Sfalerit
Pirit
Barit
❑ZEBRASTI SIDERIT
103lnagn-sl=0.89×106/T2-0.57 (Kiyosu, 1973;
Friedman & O'Neil, 1977 )
T gn-sph = 245°C
IZOTOPNI SASTAV SUMPORNIH MINERALA: d34S
La Ce Pr Nd Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tn Yb Lu
1
10
100
Sa
mp
le / C
ho
nd
rite
La Ce Pr Nd Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tn Yb Lu
Sa
mp
le / C
ho
nd
rite
La Ce Pr Nd Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tn Yb Lu
0
1
10
100
1000
Vapnenac, nemineraliziranTamni masivni siderit
Tamni masivni ankerit
Zebra: tamni siderit
svijetli siderit
svijetli ankeritŽilni siderit
Šejl
DISTRIBUCIJA ELEMENATA RIJETKIH ZEMALJA
Strmić Palinkaš et al., (2009), Miner Deposita, 44: 893-913
TERMALNI GRADIENT
H2S, SO42-
Na+, Mg2+
H2S, SO42-
SO42-
Ca2+, K+
Fe2+ Eu3+
Pb2+Zn2+Ba2+
FeCO3
(Fe, Ca)CO3
HCO3-
Sideritne žile
Pb, Zn, Ba
