Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
PodstawowePodstawowe modulacjemodulacje cyfrowecyfrowe
��ASK ASK -- Amplitude Shift KeyingAmplitude Shift Keying��FSK FSK -- Frequency Shift Keying Frequency Shift Keying ��PSK PSK -- Phase Shift KeyingPhase Shift Keying��QAM QAM -- QuadratureQuadrature Amplitude ModulationAmplitude Modulation
Modulacje cyfrowe
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Efekywność widmowa
ΓΓΓΓΓΓΓΓ = R/B = R/B [bit/s/Hz]
R - szybkość transmisji (bit/s)B - pasmo częstotliwości zajmowane przez sygnał
Modulacje cyfrowe
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Modulacja cyfrowa stosowana w transmisji satelitarnej powinna:� charakteryzować się stałą obwiednią sygnału� zapewniać wysoką efektywność widmową
Najczęściej stosowane są modulacje fazy (PSK):- BPSKBPSK biphase phase shift keying (M=2)- QPSKQPSK quadriphase phase shift keying (M=4)
OQPSKOQPSK offset QPSKππππππππ/4QPSK/4QPSK
Dla BPSK i QPSK: BER = 1/2erfc√√√√Eb/N0
Dla wielowartościowych modulacji PSK (M>2) jakość transmisjiwyrażana jest w symbolowej stopie błędów (symbol error rate - SER), przybliżona zależność: BER = SER/log2(M)
Modulacje cyfrowe
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
s(t) = A(t) cos(2ππππf0t + φφφφ(t))A(t) modulacja amplitudy
φφφφ(t) modulacja kąta (fazy lub częstotliwości)
Sygnał zmodulowany:
s(t) = sI(t)cos2ππππf0t + sQ(t)sin2ππππf0t
sI(t) - składowa synfazowa (inphase), sQ(t) - składowa kwadraturowa (quadrature)
A(t) = (sI2(t) + sQ
2(t))1/2
φφφφ(t)=arctg(sQ(t)/sI(t)
Modulacje cyfrowe
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
(00)(01)
(11) (10)
-1 1
1
-1
q
i ΣΣΣΣ900
Tb
konwerterszereg./równol.
{dn}
Rb=1/Tb
Rb/2
Rb/2
in=±1
qn=±1
S(t)
cos2πfct
konstelacja QPSK modulator QPSK/OQPSK
Modulacje cyfrowe
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
FiltrDP
opóźnienieT
FiltrDP
odtwarzanienośnej
Acos(2πf0+θi) Acosθi
Acos(2πf0t)
demodulacja koherentna
demodulacja różnicowa
Modulacje cyfrowe
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Kodowanie Kanałowe
ChannelEncoder
K=2i
Rb Rc
N=2r+i
symboleinformacyjne
szybkość
symbolezakodowane
szybkość
rbitów nadmiarowych
SprawnośćSprawność kodowaniakodowania k = K/Nk = K/N
i - liczba bitów informacyjnych r - liczba bitów nadmiarowych
RRcc = = RRbb/k/k
Kodowanie korekcyjne
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Przykładowe wartości:Sprawność wymagane Eb/N0 zysk
k dla BER=10-5
1 9.6dB 0dB7/8 7.6dB 2dB3/4 5.8dB 3.8dB2/3 5.3dB 4.3dB1/2 4.9dB 4.7dB
Zysk kodowania
Kodowanie korekcyjne
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Techniki detekcji/korekcji błędów
�� ARQARQ - Automatic Repeat on Request
�� FECFEC - Forward Error Correction- kody blokowe- kody splotowe- turbo-kody
Kodowanie korekcyjne
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Koder
DATA
Dekoder(korekcjabłędów)
DATA
Buforowaniedanych
+Retransmisje
Koder
Kanał transmisyjny
DATA
Detekcjabłędu
DATA
ARQ FEC
Kanał transmisyjny
Buforowaniedanych
+żądania
retransmisji
Kodowanie korekcyjne
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Kodowanie korekcyjne - ARQ
Dane FCSNagłówek
FCS (frame check sequence)
•bit parzystości•suma kontrolna•CRC (cyclic redundancy check)
CRC16-bitowy G(x)=X16+X15+x5+132-bitowy G(x)=X32+X26+x23 +X22+X16 +X12+X11 +X10
+X8 +X7 +X5 +X4 +X2 +X +1
D(x)/G(x) = Q(x) + R(x)R(x)
D(x) - wielomian danych
FCS
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Kodowanie korekcyjne - FEC
Koderblokowy
Słowo informacyjne(K-bitów)
Słowo kodowe(N-bitów)
Rb Rc
(N,K,dH)
dH - odległość Hamminga
Kod blokowy o odległości Hamminga dH umozliwia:detekcję dH-1 błędówkorekcję (dH-1)/2 błędów
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Kodowanie korekcyjne - FEC
Przykład:
00011011
00101010111001011100
słowo informacyjne
słowo kodowe
Kod (5,2,3)
A
B
C
D
Odebrano:
10110
A (+3)B (+4)C (+1)D (+2)
10010 10decyzja
01110
A (+3)B (+2)C (+3)D (+2)
korekcja błędu
detekcja błędu
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Kodowanie korekcyjne - FEC
Kod RS (Reed-Solomon)
Kody RS w odróżnieniu od innych kodów blokowych operują nie na bitachale na bajtach.
(204,188,8)N=204 bajty słowa kodowegoK=188 bajtów wsłowa informacyjnegot=8 liczba bajtów możliwych do skorygowania
zalety:• wysoki zysk, dla wejściowego BER=10-4 elementowa stopa błędów na wyjściudekodera może wynieść BER=10-12
• możliwa korekcja „paczek” błędów z uawgi na bajtową strukturę kodu• mały nadmiar, 8% dla kodu (204,188)
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Kodowanie korekcyjne - FEC
Kody RS stosowane są najczęściej w kaskadowym połączeniu z innymi kodami (najczęściej splotowymi).
Koder RS(204,188)
Przeplot(interleaver)
Koder splotowy(k=1/2,2/3,3/4,..) Modulator RF
Dekoder kodu RS
Rozplot(deinterleaver)
Dekoder kodusplotowego Demodulator RF
Dane
Dane
przykład: system DVB-S
nadajnik
odbiornik
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
T T01100110 0011010100110101
01110111
01000100
Koder splotowy
N=1 K=2 M=3k=N/K
G1(X) = 1 + X + X2 (G1 = 1 1 1)G2(X) = 1 + X2 (G2 = 1 0 1)
x1i
x2i
x1i,x2i
Kodowanie korekcyjne - FEC
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
DD
CC
AA
BB
1/01 0/01
0/10
1/00
1/10
0/00
1/11 0/11
10100101
1111
0000
Kod splotowygraf stanów
Kodowanie korekcyjne - FEC
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
A 00
D 11
C 10
B 01
10
00 00 00 00 00
11 1111 11 11
10
10101010
10
0000 00
010101
01010101
Start
bit “0”
bit “1”
Kod splotowykrata (trellis)
Kodowanie korekcyjne - FEC
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Turbo koder
+
+
T T T T
+
+
T T T T
Przeplot
koder 1
Dane wejściowe
dk
y2k
y1k
xk
{d} {x,y1,y2}
koder 2
Kodowanie korekcyjne - FEC
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Turbo Dekoder
DEK 1DEK 2
Przeplotrozplot
xy1y2
d d^ ^̂
Kodowanie korekcyjne - FEC
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Orthogonal Frequency Division Multiplexing
• Rodzaj transmisji wieloczęstotliwościowej (wielotonowej)
• Dostępne pasmo kanału transmisyjnego podzielone jest na wiele (N) wąskich pasm (podkanałów).
• Dane transmitowane są równolegle w wydzielonych podkanałach
• Nośne podkanałów są wzajemnie ortogonalne (odstęp międzysąsiednimi nosnymi wynosi �f=1/T, gdzie T jest odstępem jednostkowym modulacji)
• Generacja i odbiór sygnału realizowane są w oparciu o algorytmytransformaty Fouriera (IFFT w nadajniku i FFT w odbiorniku)
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Modulator 1
Modulator 2
Modulator N
ΣΣΣΣ
f1
f2
fNPar
alle
l / S
eria
l
Data s(t)
R=1/T
R/N
R/N
R/N
System wielotonowy
Modulacje wielotonowe
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
• Wysoka efektywność widmowa
• Eliminacja zakłóceń powodowanych przez interferencję międzysymbolową ISI (InterSymbol Interference) Zastosowanie w miejsce pojedynczego strumienia danych o dużej szybkościrównoległej transmisji strumieni danych o małych przepływnościach powodujewydłużenie odstepu jednostkowego modulacji do wartosci odpowiadajacej długości odpowiedzi kanału.
• Duża elastyczność umożliwiająca optymalizację systemu pod kątem maksymalnej przepływności przez odpowiednią alokacjęmocy i wartościowości modulacjiw podkanałach.
Zalety OFDM
Modulacje wielotonowe
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Wady OFDM
• Wrażliwość na zaniki selektywne
• Wymagana precyzyjna synchronizacja, konieczne jest stosowanie odpowiednich procedur (sekwencje treningowe, sygnały pilotowe)
• Wrażliwość na zniekształcenia nieliniowe wprowadzaneprzez kanał transmisyjny z uwagi na dużą dynamikęzmian amplitudy w sygnale OFDM
Modulacje wielotonowe
Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
System z pojedynczą nośną (single carrier)szybkość transmisji R =1/T= 7.4 Msym/s.Poziom interferencji międzysmbolowej ISI (Inter-Symbol Interference):ττττmax /T= 1600
System wielotonowy (multicarrier)Strumień danych o szybkości R podzielony jest na N równoległychstrumieni o szybkościach Rmc = 1/Tmc = R/N .
ISI zostaje zredukowana do wartości:ττττmax /Tmc= ττττmax /(TN)Dla DVB-T liczba nośnych wynosi N=8192 co daje ISI:ττττmax /Tmc=0.2
kanał wielodrogowy, max. opóźnienie ττττmax=224µµµµs
Modulacje wielotonowe