Q s, s.DIssERTATIO GRADUAL1s

DeTERMINIs

POTEsTATIsPATRIAE,

Qvam,ConsentUnte Amplis. Facult. Pbilosoph.

' in Reg. Acad. Ahoenst ,

sub PRAEsIDIOCL. viri ,

Mag. ALGOTHI A.sCARIN,Hist. & Phil. Civil. Prosess. Reer

& Ordin.Publico extmini modcste suhjicit

GEORG1Us HELsINGIUs Fil.Wiburpensts.Ad diem 20. Maji, Anni MDCCXXXII.

Horis locosy solitis.Exc,R. Ac.Typ.Joh.Ki^mpe.

CONsPECTUs.§. I. Parentum in prolem jus pote sla-

tem ostendit.§. II. Potestatis Ullus fundamentum ad-

sert.§. III- JJuousq. pote sias illa se extenderit

apud Romanas & ceteras gentes, dis-quint.

§ JF. Veterum suionum in liberos suospotesiatem persequitur.

%, V. In terminos, Jure Naturati sandosas, inquirit.

§. VI. Liberos exponendi jus parentibusnullum competere a[[erit.

§. VII. st jam ex deUbio jus vita £s* necisparentibus derogat.

§, Fili. Exharedandi quoque abdican-di jus ipsis denegat.

§. IX Vendi dut oppignerari liberos pos-se ajjerit.

§. X. Juris istiusmodi quicquid sibi pa-

tres otim vindicaverint, non patriapotestati , qua tali, sedprlstina maje-dati domeflica adscribendum , censet,

§. XI. Reliquias hujusce juris in civitate,

praecipue vero in monarchicis imperiisdari, in sine explicat.

I K J.$. l.sCite & ad rem apposite omni-

no Poetae Jovem dixere Pa-

I trem hominum, quorum se Do-minum ger/n , praesertim,

qvum sub patris titulo Dominumcomplecti voluerint. scilicet, intui-tu illius pietatis, qva sihi invicemobligantur parentes & liberi, Jovisin homines imperium mere pater-num haberi voluerunt, qvod in eos-dem ad instar cognati generis sui,exerceret. sic patris nomen impe-ratoribus impositum suisse, con-siat, non praecise spumae, seu imp'*-

2rsi st potestatls intuitu, Ija aviroi is tu; etgzcPsW;, a>; K& vulvaeclyaTrajeij ut paterni amoris potius,qvam tyrannicae potestatis eo nomi-ne admonerentur(<?). Adeo vim ma-gnam, magnam necessitate, magnaminsuper religionem paternus honorpossidct. Liberis Tuis parentes mu-nera conserunt omnem remunera-tionem exsuperantia, vitam Icili-cct, alimenta, &, qvod ceterorumlonge maximum est, educationem :

ex qva hominis dignitas & sodalisvitae decus inprimis elucescit. De-scendit a.- ex his benesiciis tanta vi-cissim etiam ad liberos obligatio, Utqvamdiu in vivis maneant, omnibusgrati animi signis partem vix assc-qvi possint meritorum sibi a paren-tibus impensorum. Habet vero schoc eorum, puta liberorum debi-tum ad imperium qvoddam pdternum,tanqvam ad suum corrclatum. Et-enim si parentibus obseqvium prae-stabunt & observantiam, horum

(a) vid. Dion, Lib. 5|.

3in illos imperium inde arguitur,sine qvo Parentes non jus suum ex-ercere , neqvc officio recte sungi,nedum a liberis debitam obedien-tiam, aliaqve vicistim officia expe-ctare possunt.

§. ir.& fundamentum hujus-

ce juris investiganti, ingenjcerte momentum ad conciliandamhuic ordini auctoritatem haberevidetur illa affectio, qvae immedi-ate ,8c per modum potejiitu a Deo de~legit* tnbutum censet. sed de qvasentiendum, qvod, qvamvis speci-em erjam in se pietatis qvandamcomprehendat, ab omnibus tamennon xqve tuto admittaturj qvip-pe qvum eo ipso, eandem potcsta-tem cum eo, qvi dei gavit, haberre is videretur, qvi delegatam a* tcommissam sibi potestatem exerce-at. Unde sumn opere cavendum ,

ne ejusmodi asserto, ( nisi ad hurmanos calculos ipsam Numinis ma-

4jestatcm revocare velimus ) idemspecie imperium, qvod in Deo tst,in hominem finitum cadere, statu-ere velle videamur. Plus libi pol-liceri posse videntur, qvi cum Gro-tio o miw Q>) hujus imperii ortumcx generatione immediate repetunt.scilicet, qvod in illo actu paren-tes ipsum Deum qvodammodo re-praesentent, dum eum , qvi nondumexistit, jam existere faciunt j adeo-qve non solum bonum omniumpraestantissimum, vitam, conserunt,sed & ceterorum bonorum occasio-nem submimstrant. sed qvae gene-ratio, qvamvis, ratione habita al-latae rationis, vel maxime comen-detur a nonnullis, totum tamennegotium ad patriam potestatemconstituendam absolvere non valet.Proles enim, qverradmodum pergenerationem ex subssantia paren-tum silum essc habet j ita qvoqvcin personam abit parentibus simi-lem, ut adeo naturaliter, qvoad

(p). J, B. & P. Lib. IJ.cap. 5, s. i.

5jura hominibus communia#,, censea-tur ipsis parentibus aeqvalis. Cumitaqve non satis sit prolem utcun-qve in hunc mundum projici, ut-potc indigentia & imbecilli condi-tione hominis recens nati id, Tuoqvodam jure, exigente, ut certis ho-minibus, praecipue vero parentibusimponantur educationis molestiae,qvibus sine imperio hi desungi nul-lo modo possunt, remanet ex illi-us , pura educationis neccssitate ,

potius esse derivandum jus illud,de qvo nunc inprimis qvaeritur, avi-tum & patrium. Qyippe qvo n uni-tis proclive erit parentibus libero-rum actiones, qvibus ob judicii de-sectum ipli considere resiciunt, adcertos sines ex aeqvo & bono cumprivato tum inprimis publico diri-gere. Cui vero pietati & imperioparentum cum a parte prolis reve-rentia & studium justis paternis pa-rendi respondeat, ad majus robur& firmamentum, hujusce fundamen-ti ab aliis ncqve praeter rem conci-

6pi existimaverimus tacitum qvod-dam pactum seu consensum libero-rum in illum socialitatis statum, seumoralem sub imperio parentuminacqvalitatem. Quem vero consen-sum si in liberis, rationis usu desti-tutis qvis non Facile admiserit, sin-gat idem, prolem slarim post or-tum suum, juflo rationis usu illicoinstructam, qvxqvc perspiciat eamlibi nascendi fortem a natura tribu-tam esse, ut sine aliorum ope ser-vari nullo modo qveat: & videbitillico, non vellicante sensuum im-pulsu solum, sed inprimis rationisductu eandem eo festinare ardenti-us, unde spes salutis aliqva appare-at, inprimis vero parentum opemimploraturam, illorumqve scmetimperio subjecturam. Adeo ut mo-menta non penitus omnia hujusFusendorstani (c) asserti excussisse vi-deantur, qvi hanc speciem consen-sus cum ratione praesumti parumroboris naturaliter habere conten-

(0 7- N- G> Lib. Vh c*p, 1. s, 4-

7dunt ad jus illud, de qvo qvaeritur,imperii rite constituendum.

,

§• m.pXposito sio qvidem potestatis pa-

trias fundamento, non ab indi-turo alienum erit dispicere, qvous-qve illa ss extenderit apud Roma-nas ceterasqve gentes, ‘invaluit a-pudRomaos licut & alibi, mos olimexsecrandus liberos pro arbitrio &

re nata e med/o tollendi. Expositi-onem illis usitatam suissc, crudelisgemellorum, Romuli atqvc Remi (utalios taceamus ) sine cura abjectiolucu/enter testatum facit. Abdican-di qvoqve jus illos pro lubitu usur-passe plurima exempla docent; cuitamen mori, sensim cvancscenti,cxhafredatio succcssit, sulmen parent%a Gsvintiliano vocata ('d). Patri qvo-qve liberos vendere leges XII tabu-larum, a Decemviris lata; & in or-dinem digestae, per mi serunt: ea le-

(d'). vld, Jo. B/tlth, Wernher. dijs, %■N. dijs, Fili. p, 15;.

8

P

gibus admixta (everitate, ut, siipsos sc in libertatem vindicarentliberi, aut ab emtoribus manumit-terentur , iterum ac tertio vnumdari posse voluerint (e). Extende-bant etjam patriam suam potcsta-tem Romani usqve ad vitam & ne-cem liberorum. Cujus rei exem-pla plurima adsert Arnisaeus (7).Ob-servandum porro cst, qvod haec po-testas exercebatur non solum inliberos, in familia paterna adhucconstitutos. sed & illos, qvi jamfamiliae propriae capita audirent (g)*Qyin eandem potestatem in ado-ptivos silios sibi adoptates non raroarrogavere patres, ita ut, qvamcommodorum, eandem incommo-dorum cum genuina familiae subo-

Qe) Bodin. de rep. lib. 1. c, 4. p. m.n. cens. Pusend. J. N. G. lib. VI. c, 2.§.9. p. 87*. ubi quoqvealiarum gen-tium, idem jus exercentium, exem-pla adducit- ('s)derep. Cap. IV. seli.1 §. 1. p, TK. 234. £3" alibi (g)Grat. J. B. P. lib. II. (. 5. §, 7.

9le communionem illi qvoqve expe-riri ncccssum habuerint (/.). A rap-ta vero inhuivanitatc cum nonabhorruerint Romani parentes ,

qvod graves & horrendas liberorunjcoercitiones apud eos, magis cre-bro invaluerint, haud dissiculterqvisqvc videt. Qypd ad ceterasgentes attinet, eandem cum Roma-nis , in exercenda patria potestatc,ingressa: sunt viam: adeo ut, qvamateriale qvidem, ceu Philpsqphjiloqvi amant, a Romanis adeo nonmultum dissenserint; licet, qvoadformale, diversitas se nonnullaprodiderit, majorum institutis alingulis accommodata. sicos , Persas, Indos,spanos, Gallos, Germanos, alias-qvc longe plurimas nationes, idemimperiu n, acerbitate majori modo,modo etiam lenitate , cxcrcuisle ,

penes seriptores obvium cst videre0>

(h) Bodin, loc. eit. Arnis loc, cit. p,m. »36, (/) Arnis, l«c, at. p. m. its.sq.

10

/

s- IV.asperitatis, qvae cetera-

1 rum gentium tantum non o-mnium suit, per F omnia exforte*suisTc veterc* sviones historiae illo-rum legesqvc vctustae non linuntasfirmare. Patriam potestatem nul-lis, ni si nAturalibus inJiti Assectus At-

que conslenti* limitatAm legibus, ade-oque regia hodiernA quavis absolutiorem,

quin extendere in infinitum , adetqueAd vite necisque jus supremum, nemi-ne prohibente , potuissent , nullum esso-dubium censet nobiliss, Wilde, hi-storiae pragmaticae svioniae noffraenuperrimus idemqve adcurati{simus

scriptor (sk), Et certe occurruntin annalibus exempla juris illius ex-tremi , puta vitae ac necis, pari acapud ceteras gentes crudelitate ex-

Pusend, loc. cit, %, 6. p, $6%, sq, §. 12.p. 878. sq. IVernhcr. lec. proximacit. cons. dissert, Aboa, A:6 1728- ha-bita ,de Exposttions veterum &c. cap.2. Tb. 1, p. 23. sqq. (s) Hisi, pragr», &vec.cap. JI, §. 16. 1.;

11«rdti. sedilia, ut rariora, loco-qvc adeo non publico & illustripolita, honestae gentis samae, pa-rum aut nihil omnino derogabunt.Certe expolitionem infantum nonmsi summe egenis jus Odinianumpermisit. Et li qvaecivium superstuacxcresccret multitudo , ita ut one-ri esse civitati inciperet, eandemnon vita donatam pro arbitrio mo-ri coegerunt scita aevi illius j sedper crebras & continuas emigratio-nes potius exoneraverunt, ut sa-mem mortcmqvc suis ipsa viribus,qvantum fieri posset, averteret. Un-de qvoqve pronum erit videre,nonsidum curam majorum in educati-one & desensione liberorum clu-xisse, sed vulgo jus libi ncqve ma-jus arrogasle parentes, qvamqvodad illum sinem obtinendum saceret.Potius liberorum suorum moresgravitate regebant , emendabantconsilio, &, si qvando opus esset,sicta qvali & simulata severitate mo-dice castigabant. Parentum impe-

12

rio non refragabantur liberi; sedjudicio eorum stare , arbitrioqvcaeqviescere , a natura & adsvetudi-ne qvasi edocti videbantur* Et mo-dum in castigando (5 forte excesse-rint parentes, poenam magis in ju-ris privatione, qvam aliqva corpo-ris afflictione , recentiorum tem-porum institutis sancitam legimus.Durabat vero haec patria potestas,de jute vetusso, per omnem sepeliberorum vitam ; ita ut silius, qva-vis u.toratus, in patris potestatefuerit cum tota familia, & qvam-diu cum patre cohabitaret, nil si-bi sed patri acqvisiverit: Imo, siqvid liberis haereditate aut alia qva-cunqve ratione honesta obvenisset,monentibus iis non pater succesTc-rit, scd avus. Interim tamen &idobservamus, emancipationem hisin usu suissej adeo ut pater silium,publice & in judicio, a potestatesua subinde liberarit, datis ei bo-nis inaternis, &, qvantum vellet,ex suis. Qvemadmodum hanc ve-

13teris aevi potcstatctn patriam apudsvioncs nobssiss. stiernhokius inluo jurt svionUm vetuflo pluribusexpressam voluit. Ex his demumcolligimus, potestatem patriam an-tiqvitus in svecia iilimitatam, &

ad liberos , ubicunqve essent, ar-bitrario jure extensatn suisse. sedqvae , uti modo dictum , commu-niter ita temperata tamen, ut li-beri non tam (aevitia

, qvatn judi-cio & auctoritate regi se cerne-rent.

§. V.pBrspectis ita qvidem variis vari-

arum gentium exercenda? patria:potestatis nitoribus atqve institutis,qvi termini jure naturali sancitisint , porro dispiciamus. Qvi utrite accurateqve constituantur, di-stincte agamus necesse essi In sta-tu naturali, ubi rei civilis nihilhomines intercedit, qvin majorvis sit potestatis hujus , eademqvcpartibus mulco qvam in republica

14pluribus abso!vatur, nullum est du-biuto. Certe non dubitabit, qvis-qvis societatem neqve in familiissegregibus sine imperio conservaepotuisse cogitaverit , pariterqvecaussam meminerit illam, cur in re-publica civitatum rectores plenari-um usum pristini juris patribus sa-miliarum derogaverint. Atqvc in-de factum qvoqvc existimamus,qvod in pristino slatu illo paren-tes sibi merito asseruerint duriores,& qvae poenae rationem haberent exdelicto , animadversiones. Patervero ut talis, & qvi in civitatevivit, qvemadmodum liberos suoseducare tenetur 3 ita neqve majo-rem in illos potestatem habeat o-portet, qvam qvanta ad educati-onis munus rite obeundum opushabet. Idqve non de nihilo. Qyo-ties enim jus naturae ad ahqvid ob-ligat, recte praesumitur illud qvo-qve dare facultatem illa admoven-di media, sine qvibu$ sinis iste ob-tineri neqveat. Hoc ergo imperi-

15«rn ciimi ab educatione , tsipote si-ne, mensuram capiat, majoremunque potestatem minime conce-dit, qvam uvae prolis educanda? sini,p-ssipodeass. Unde et jam, in rasu de-licti, non nisi ad modicam, & qvamtenera aetas perserre pomst, castiga-tionem, qvae sit solius emendatio-nis & deflietudinis caussa, se exten-det. Nempe, qvod in illa immatu-ra aetate liciti & illiciti h. e. legisintelligendae nondum capaces sint,ejusqve auctoritati ex malitia & do-lo se etjamdum opponere nesciant.Qvod si verp pater simul sit instru-ctus majestatc domestica, aut civi--tatis integrae princeps fuerit, uti-qve per --modisi-n sententiae & pernaeforensis in desicta liberoru-n Tuorumjaste animadvertar'* pot-st, qvumhujusce resimctij juris liberi eodemmodo ac subditi consid-masidi veni-ant. Cetera jura, qvae; pro div°r-sa liberorum aetate, in singulos pa-tri ,ut tali, competunt, qvia ad in-stitutum nostrurr adeo non directe

16pertinent, in praesentia indicasse(altem nobis satis erit.

VI.vero arctioribus patriae po-

testatis limitibus rite positis at-qvc cOnstitutis, liqvido adparet, jusliberos exponendi,salva aeqvalitatenaturali, parentibus non compete-re. Qyippe qvi perfecto qvodamjustitiae cxpletricis dictaminc obli-gantur ad praestanda liberis ea ossi-cia, qvae tenera illa aetas suo qvo-dam jure exigit Liberis hinc na-scitur jus qvoqvc perfectum paren-tibus impiis etiam invitis ea cx-torqvendi, sine qribus ipsorum vi-ta conservae non potelt. Illa igi-tur liberis praebeant oportet paren-tes, qvae ad ipsorum vitam, tumnaturalem tum qvoqvc civilem ,

necessaria sunt, & Pusendorsio (s).Alimentorum nomine veniunt. Qvaesi liberis denegare sustineant, qvodomnino sit per expolitionem, juris

(l). J. N. G. W. h. 5.

17naturalis praeceptum sle alendis &

educandis liberis inde violari, inaprico posita res est. Ut sle in-nato illo, qvem omni animantiumgeneri natura insevit, adsectu sen-suali nil dicam, cujus in se servo-rem & impetum, ne per abusumrationis sus parentes exstinguant,animalia rationis expertia,

°

ipsosnon raro commonefaciunt; qvippeuvae ardenter & solicite., nonnun-qvam maniseflo cum vits diserimi-ne, dimovere conantur, qvatadde-■structionem pullorum ovocunovetnodo tendant. Ovid? qvod & ju-tium humanorum, in qvs etiamtenelli, tanqvam homines, veniunt,communioni vis insertur ea, qvs,si non parentes a nesando propo-sito Isviendi in propria viscera arce-re possit, reos certe consti-tuir ejus criminis, avo membrumsocietati 'rnmars vel ausertur, velsaltem auserri tentatur.

18§ VII.

cetero neqve ex delicto paren-tes, qva tales, juris sibi qvicqvaac-

qvirunt in vitam liberorsi. Nempe,cum patria potestas plus sibi arro-gare non possit, qvam, qvantumopus fuerit ad honestam educatio-nem, ea qvae obligatio exspirat, qvaliciti & illiciti capaces evadunt li-beri, legumq; auctoritati ex mali-tia & dolo se opponere possuns.Hinc qvoqve si qvid gravius egerintrninorennes, qvamvis pubertati pro-ximi, e, g. si puer alter alterum extemeritate & serocia juvenili in a-mnem & mortem propelleret,nonpoena publica vitae affectiva, sed gra-viore castigatioe domestica privatimassiciendus erit. Idqve non ex natu-ra alicujus praecedentis delicti, idqvod reqvirit capacitatem legis in-tdligendae, sed emendationis & de-suetudinis caussa saltem, ne vel ipse,vel, illius exemplo, alii in eundemoffensionis lapidem impingant.Qvod. si vero graviore ista increpa-

19tione privata a peccando dimoverinullo modo possint, sed ex facticircumflandis eosdem per malitiam& fraudem egisle liqvido appareat'tum ex legibus pro modo imperii,qvod in familiam exercet, vel ipsepuniat, vel, Ii graviori regno sub-stet, magistratui civili plectendumdeserat. Ita vero cum comparatasit potestas patris abstractive con-siderata, prout modo innuimus, peromnia certe non postumus proba-re illum veterum Persarum morem,qvi, qvamvis non in familiis segre-gem, sed in regno & republica ci-vilem vitam agerent, vitae ncrisqjarbitrium sibi in uxores & liberospromiseue permiserunt, in modumlactucarum, surculos stirpis suae vi-gori noxios, sine dolore resccantes(w). Imo de Romanis constat, qvodlicet rempublrcam jam administra-ret silius, idqve summa cum laude&vita? innocentiq, sive slagellis cae-dere sive perire eundem vellet pa-

(ni). Mlun, var. hist.' lih, J. c/ss. 34,

20ter, non consul, non tribunus ple-bis, non ipsa turba, et(i aliam o-nem sua potestate minorem existi-maverit, sulmen brutum avertere,

mortiqve adjudicatum silium serva-re potuerit (»>

§• VIII..

TTLtimum animadversionis genu?,.ad qvod descendere parens pot-

est, exheredationem & abdicatio-nem esse, sunt qvi existiment. Nem-pe, si y oBstinatione qvadain maleagendi, familiae samam incolumita-tcmqve intervertat silius ,- pluribus-qve praemissis cohortationibus accoercitionibus ad temeritatis emen-dationem parens nil prosiciat. sedvidentur nobis liberi merito-qvc excipiendi a sulmine tam atro-cis excommunicationis, praesertimin illa aetate, qva disciplinae dome-sticae adhuc substant, dum spes neqve

Dio», H4lic. Ut, 1J,

«;

desperata penitus omnis emendati-onis, neqve per aetatem capaces sunt*,qui committant tam atroci sulmi-ne neccssario expianda (o). Accedit& illud> qvod forte in culpa ipsiparentes suerint tantae liberorumproterviae* puta, ipsis indulgendo,aut alio qvocunqve modo vitia eo-rum, saltem indirecte, adprobando.Quin & id interdum evenit, ut delevibus admodum caussis, liberosomni bonorum participatione pa-rentes privent; Adeo ut vel hocintuitu parentes male sibi ejusmo-di jus vindicent. Unde etjatn, ncparentes, forte stolida: magis perti-naciae, qvam rationi obtemperan-tes, harreditate liberos inhumaniterexcludant, &ne auctoritate sua inliberos abutantur in fraudem bonipublici, aut iniqvam eorundemoppressionem , leges civiles pru*denter cavent.

(e), cons. Proverb. XIX. v. ig. is.

22

§. IX.ME autem, omiu* jus parentibus

denegare : - nidoaarrans liberosvendendi aut oppignorandi jus i-psis secundum natura tribuere nondubitamus. Ea tamen. catitians ad-bibita, ne id siat, nili iU’ extremainopia, ad o ut nullum aliud su-persit sui aut liberos servandi re-medium. Non negamus, qvjn eoipso vis aliovainserri videatur, tumnatura:, tum etiam hominis prae-stantia: j cui nullum pretium aequa-re potest; mterim tamen, ubi nul-la ajia ratio, vel ex sumtibus pu-blicis, alendi suppetit, pra:stat, sili-um in servitutem, saltem tolerabi-lem tradere, ex qva emergendi ali->qva spes cst, qvam same, extingvi»Censetur qvippe natura ipsia.jus daread omne id, sine qvo obtineri nonpotest, qvod ipsa imperat. Omnisvero tum certe ab hoc negotio ini-qvitatis praesumtio aberit, si in tem-porariam saltem silii servitutem pa-rens consentiat, sibiqvc jus retra-

23hendi, ternporc qvocunqve, sive de-finito sive indefinito, integrum sti-pulatus fuerit. Hujusce adjectaeconditionis intuitu , ubi ex dira ne-cclsitatiss lege.ad lautiorem conditi-oem eluctari potuerit, parenti uti-qve semper licebit silium redime-re, praesiststinj, qvum non ipsumjus, qvod formaliter sibi per ge-nerationem & educationem parensacqvisivit, in emtorem transferat,sed ejus tantum effectus, puta o-peras asqve labores silii, eos qvoslubire posse aestimationis rationemnon facile qvisqvam negaverit.

s. xJ-J .Ijuscemodi autem qvicqvid sibi

patres olim vindicavere jurisin liberos, tantum abest, ut unicepatria: potestati, qva tali, ut po-tius pristinae majestati domesticaeadseribendum censeamus. Cujusnon uno momento omnia jura ab-siorpsit civile imperium, qvin eo-

24

dem introducto multae in familiisreliqviae pnstirsi status diutissimeremanerent. Qvamvis enim pri-mi mortales ex insida .& in(idi 0_

sa illa, utut libera, vitae condi-tione, qvae ante subjectionem ci-vilem invaluit, senlim tranfierintin principis alicujus imperium,nobis tamen videntur segregum sa-miliarum saltem capita non adeooblivisci potuisse pristinae suae li-bertatis & independentiae y ut ab-soluto & arbitrario unius dominiose & omnia pristina sua jura ss.mul & serael mancipaverint. Qvinpotius illa tantum jura pristinaemajctlatis suae doraesticae principipraesumuntur contulisse, qvae exter-nam saltem familiae incolumitatemconcernerent: us panibus, qvaead internam familiae directionem-spectarent, qvaeqve domi se snpri-mis exserunt, libi intra familiamin posterum qvoqve reservatis.Atqvi hinc areeslendum existimave-rxmus longum illum morem-, qvi

25postea m familiis privatis circa ex-ercitium horum jurium obtinuit.Qvemadmodum etjam in aliis at-que aliis regionibus, ubi liberiorreipubHsae species invaluit, non-nulla horum in liberos jurium, exarbitrio civium privato adhuc dis-pensanrur. Qyae tamen gentiuminoratiorum consensu, ceteris ci-vilis imperii partibus , maximampartem hodie annumerantur*.

§• XL

terminum huic disser--* tationi sigimus, libet inqvirc-

re, nurr,. sicut status naturalis ho-die qvoqve reviviscentis} ita pa-tesiatis illius, qvam olim obtinu-ere capita familiarum segregum,non plane abolitae simulacra aliqvaetjamnum in imperiis residua ha-beamus ? Certe r si rnonarchicum in-spcxcrimus imperium, videtur illudnon multum ab illa pristina & sa-miliaris imptrii indole discedere.

26In illa forma? praesertim ubi abso-luta invaluit, prout ex unius im-perantis voluntate & arbitrio, o-mnium imperii jurium adminislra-tio in solidum dependet, non il-lorum modo, qvae ad rempubli-cam pertinent, sed eorum etjam,qvae privatim aula: principalis incolumitatcm concernunt.’ Ita velex eo pronum erit videre , in di-tione parentum principum esse su-bolem eorum omnem, non exsine educationis solum, sed juxtaqvoqve delicto: si qvid ad turban-dam publicam incolumitatem ne-scrii aut impii advectus parentemregem atqve Dominum suum ma-chinari ausa siiem. Et cujusmodia parentibus Dominis serveristimeexerciti imperii in analibus rerumorbe gestarum prope innumera sup-petunt exempla. Illud in veteriRomana historia decantatissimumTiri Martin Tetejvaei consulis , qvemingenita parentibus liberorum ca-mas permovere non potuit, qvirv.

27silium silum, adversiis edictum inhostem pugnantem , securi per-cuteret, nunc non moveo. Ne-qve Philippi II. Hispaniarum re/gis, qvi infantem primogenitum,eundemqve futurum imp<*rii sue-ceslbrcm, cum regnum habere,qvam exspectare volens, parentisse imperio contumaciter oppone-ret, ultimo vitae supplicio subjecit.Neminem nostrum fugit Moschovita-rum Imperatoris nuper desuncti re-cens exemplum severitatis in siliumrigidissime exercitae. Qyi cum pie-tatem, & obseqvium, & subjecti-onem, qvam papenti Domino de*>beret, multis rrffrdis laesisset, nul-laqve ad officium leniori increpati-one revocari posset, non spem po-tiundi imperii solum ignominiaamissionis permutavit, sed & carce-re/& libertate, si non ipsa vitaquoque privatus suit. Colophoni-um vero dictis suffragium ClarisT.Vildes non pigebit adponere, in hi-flori* su* pragmatica opere ante lau-

28dato itidem contendentis, in omniubique gentium statu politicoprimum & antiqui {simum impe-rium suisse monarchicum, quodad pisistinum statum domcsticumilJud, quam cetera, magis exacte

quadret.

sOLI DEO GLOKIA!