TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ YAYINLARI
PUBLISHED BY THE TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY
TÜRKİYE'DE NEFROLOJİ - DIALIZ
ve
TRANSPLANTASYON REGISTRY 2000
REGISTRY OF THE NEPHROLOGY DIALYSIS
AND
TRANSPLANTATION IN TURKEY REGISTRY 2000
Kayıt Kurulu 2000 Registry Committee
EKREM EREK Bşk, Chairman
GÜLTEKİN SÜLEYMANLAR Member, Translator to English
KAMİL SERDENGEÇTİ Member and EDTA-ERA Registry Coordinator for Turkey
İSTANBUL - 2001
TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ YAYİNLARİ
Önemli Not: Bu kitabın bütün hakları Nefroloji Derneği'ne aittir. Makale ve bulgular kaynak gösterilmeden yeniden yaymlanamaz.
Baskı: Tayf Ofset Baskı Tarihi: 2001 Ağustos
ÖNSÖZ
Türk Nefroloji Derneğinin ülkemizin bütün Nefroloji Dializ ve Transplantasyon merkezlerinden topladığı verileri hem üyesi olduğu uluslararası derneklerde değerlendirmeye, hem de kitapçık halinde yayınlanmaya başlayalı on bir yıl geçti. Bu on bir yıldır başkanlığını sürdürdüğüm merkez Reistry Komitesi çalışmaları son 7 yıldır Kamil Serdengeçti ve Gültekin Süleymanların da iştirakiyle bugünlere ulaşma başarısını göstermiştir. Konuyla ilgili on bir Registry (kayıt) kitapçığı yayınlanmıştır.
Bunlar yurt içinde ve dışında Türkiye ile ilgili konusunda referans niteliği taşıyan kitaplardır.
Bugün bir dönüm noktasına gelindiğini söylemek durumundayız. Renal replasman tedavileri dünyada olduğu gibi ülkemizde de giderek artan merkez ve sayıda hastayı ilgilendirmektedir.
Artık veri toplama ve değerlendirme işinin profesyonelce yapılma zamanı gelmiş. Bir merkez komitesi kontrolünde bu büyük hacimli ön çalışmayı yapacak profesyonel kuruluşlar devreye sokulmalıdır kanaatimizce..
Derneğimizin bu konuya en yakın gelecekte eğilerek halledeceği inancını taşıyorum.
Son olarak bu registryde emeği geçen herkese başta Prof. Kamil Serdengeçti (derneğimizin yeni başkanı), Prof. Gültekin Süleymanlar'a (Derneğimizin yeni genel sekreteri), bütün üyelerimize, Nefroloji, Dializ ve Transplantasyon Ünitesi sorumlularına destek veren firmalarımıza ve matbaaya teşekkürlerimi sunuyorum.
Prof. Dr. Ekrem Erek
TND Merkez Registry Komitesi Başkanı
Ağustos 2001, İstanbul
TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ REGISTRY GENEL KURULU
Kamil SERDENGEÇTİ T. Nefroloji Derneği Bşk. İstanbul Üniv. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Prof. Dr., ERA ETDA registrysi Türkiye Temsilcisi
Gültekin ŞÜLEYMANLAR Akdeniz Üniv. Tıp Fakültesi Prof. Dr., Türk Nefroloji Derneği Genel Sekreteri
Ankara ve iç Anadolu Bölge Koordinatörleri: Şali Çağlar, Mehmet Haberal, Enver Hasanoğlu, Şükrü Sindel, Neval Duman, Ayşin Bakkaloğlu, Ayşe Öner, Haluk Kiper, Cengiz Utaş, Süleyman Türk
İstanbul ve Trakya Bölge Koordinatörleri: Emel Akoğlu, Mehmet Sever, Rezzan Ataman, Mine Besler, Funda Türkmen, Uluğ Eldegez, Muzaffer Sarıyar, Saniye Şen, Metin Erman, Nedim Sarsmaz
Bursa ve Marmara Bölge Koordinatörleri: Mustafa Yurtkuran, Kamil Dilek, Mustafa Güllülü, Nilay Oktay
İzmir ve Ege Bölgesi Koordinatörleri: Gürhun Atabay, Ali Başçı, Sevgi Mir, Taner Çamsan, Özdemir Yararbaş, Fehmi Akçiçek
Karadeniz Bölge Koordinatörleri: Tekin Akpolat, Nurol Arık
Erzurum ve Doğu Anadolu Bölge Koordinatörleri: Yılmaz Selçuk, Reha Erkoç
Diyarbakır ve Güneydoğu Anadolu Bölge Koordinatörleri: Bünyamin Işıkoğlu, Emin Yılmaz, Asım Göymen
Adana ve Çukurova Bölge Koordinatörleri: Yahya Sağlıker, Uğur Ekren, Zeki Güloğlu, Saime Paydaş
Antalya ve Akdeniz Bölge Koordinatörler: Tuncer Karpuzoğlu, Gülsen Yakupoğlu, Fevzi Ersoy
Verilerin toplanması, program yazılımı ve bilgisayara aktarılmasında emeği geçenler: : Cerrahpaşa Tıp Fak. Bioistatistik Anabilim Dalı Başkanı, Prof. Dr. : Cerrahpaşa Tıp Fak. Bilgisayar Mühendisi : Cerrahpaşa Tıp Fak. Nefroloji B.D. : Teknisyen Yardımcısı : Sekreter : Verileri bilgisayara yükleyen onlarca isimsiz tıp öğrencisi : T.N.Derneği Yönetici Sekreteri
: Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Nefroloji Bilim Dalı, 34300 Aksaray/istanbul Tel: 0090 (212) 586 36 32 FAX: 0090 (212) 633 4659 email: [email protected]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Genel Koordinatör:
Yardımcı Koordinatör:
Mustafa Şenocak Engin Baykal Ayşegül Furtun Hamiyet Yarımbaş Şükran Akpınar Tıp Öğrencileri Mübeccel Akyüz T.N.D. Registry Merkezi
İÇİNDEKİLER
Önsöz............................................................................................................. 3
Klinik Nefroloji ...............................................................................................11
Hemodializ.................................................................................................... 17
Periton Dializi ............................................................................................... 31
Böbrek Transplantasyonu.............................................................................. 41
CONTENTS
Introduction ...................................................................................................6
Özet ..............................................................................................................53
Clinical Nephrology......................................................................................55
Hemodialysis................................................................................................59
Peritoneal Dialysis .......................................................................................69
Renal Transplantation ..................................................................................75
Summary ......................................................................................................79
Türk Nefroloji Derneği Kayıt Çalışmasına Cevap Veren Merkezler ...........81
Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında
Kanun ve Yönetmelikler ................................................................................87
INTRODUCTION
It has been 11 years since the Turkish Society of Nephrology (TSN) has started the Turkish National Registry under my presidency. During the last 7 years Drs. Serdengeçti and SCileymanlar have also contributed to this work and so far eleven yearly Registry booklets have been published. These have become reference works on the subject both nationally and internationally.
A turning point has been reached today as the numbers of both centres and patients involved have increased. That is why the time has come to organize the work concerning data collection and evaluation in a truly Professional way. For this, I think, professional companies and experts should be used under the guidance of the Registry Committee and I believe the TSN will handle this problem efficiently.
I thank everyone that contributed to this Registry Including Drs Serdengeçti and SCileymanlar, the TSN members, the physicians in charge of Nephrology, dialysis and transplant units, the sponsoring pharmaceutical firms and finally U.Ö printing house for all their help and efforts.
EKREM EREK Chairman, Turkish National
Nephrology Registry Committee
İstanbul, August, 2001
7
TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ KAYIT ÇALIŞMALARI (1989-2000)
The registry studies of the Turkish Society of Nephroiogy
An 11 years' challenge
1989 (İstanbul) 1990 MERKEZ REGISTRY KOMİTESİ (Central Registry Committee) 1991 EKREM EREK, SERHAT PERK, SERRAN 1992-1993 DALMAK, SÜHEYLA APAYDIN
1993-94 KOMİTE DEĞİŞTİ-REGİSTRY YOK (No Registry)
1995 1996 MERKEZ REGISTRY KOMİTESİ 1997 EKREM EREK 1998 KAMİL SERDENGEÇTİ 1999 GÜLTEKİN SÜLEYMANLAR 2000
ve 9 Bölgenin Koordinatörleri (BK. Registry Kitapçığı 4. Sayfası) (the 9 Regional Coordinators)
TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ 11 YILLIK KAYIT ÇALIŞMALARI İÇ VE DIŞ YANKILARI
"Repercussions of the Turkish National Registry"
-11 Registry Kitapçığı (11 registry books) - Sayısız sitasyon (many citations) - Nephroiogy, Dialysis and Transplantation in Turkey NDT, 1999 (14) S.851-852 - Kidney International 52 1997) p. 1432 - ERA-EDTA, Nice Congress, 1999
Registry üzerine Tek konferans, (Lecture Presenting the Turkish Registry) - ERA-EDTA, Annual Reports, 1995, 1996, 1997 Türk ve diğer ülkeler rigistri'leri arasında bilgi teatisi
- (Exchange of the Information Between Turkish and Other Registries)
8
ERA-EDTA REGISTRY'SİNE DAHİL 54 ÜLKE ARASINDA ULUSAL REGISTRY YAPAN 13 ÜLKE (13/54)
The countries performed the national registiry in 54 countries of the past EDTA-ERA Registry
Almanya • İsveç Hollanda • Norveç israil • Türkiye Macaristan • Austurya Danimarka • Bulgaristan Finlandiya • Baltık Ülkeleri
• Kaynak: EDTA-ERA,
Annual Report, 1996, S.4
AVRUPA VE TÜRKİYE'DE RENAL REPLASMAN TEDAVİSİ RAKAMLARI (HD, Tx PD) (RRT
in Some Countries and Turkey)
ALMANYA 56.052İTALYA 26.467FRANSA 21.943İNGİLTERE 17.062TÜRKİYE 14.286
Kaynak: EDTA-ERA, Annual Report 1996 S.10 Turkish registry, 2000 Kaynak
TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ ULUSAL REGISTRY ÖNCESİ VE SONRASI BAZI RAKAMLAR (1995)
(Values prior to and following the Turkish National Registry)
ÖNCE (PRIOR) SONRA (FOLLOWING) EDTA'nin direkt veri topladığı merkez sayısı TND Ulusal Registry'nin veri topladığı merkez sayısı (Number of centers directly affiliated to EDTA) (Number of centers responding to National Registry) 1991: 40 (N: 1405 pts) 135 (N: 3494 pts) 1996: 40 (N:1705 pts) 156 (N: 9637 pts)
MERKEZLERİN CEVAP VERME ORANI (Response rate) 31.7% 77.56%
Kaynak: EDTA, Annual Reports 1996-1997 T.Nefroloji Derneği Registry 1995, 1996
9
EU Ülkeleri Yeni Registry Bulgularında Çelişkiler (The controversies in the recent registry findings of the European
Union Countries)
Son Dönem Böbrek Yetersizlikli Hastalarda Transplantation (Treatment of ESRF by Renal Transplantation In EU 1995)
1995'te Tx sayısı Yaşayan Hastalar (Transplants in 1995 (Functioning PMP) graft/PMP)
GERMANY 30 185
ITALY 24 155 FRANCE 28 193 SPAIN 45 269 ENGLAND 25 247 GREECE 14 91 PORTUGAL 38 57 RELAND 32 503
Yıllık Artış Oranl (expantion rate of patients with functioning graft
Kİ. 57 Suppl 74 (2000) pp. S.46
EU Yeni Registry Bulgularında Çelişkiler (The Controversies in the recent registry findings of the European Union
Countries)
Cevap Verme Oranları (The response rate) Registry Türü (Type (%) of Registry)
GERMANY P87H National registry
ITALY 38 Drect FRANCE 58 Drect SPAIN 61 Drect/Regional ENGLAND 65 Drect/Regional PORTUGAL 59 Drect IRELAND 60 Drect TURKEY 76 National/Registry
Source: EDTA Annual reports, 1996-97
10
EU Yeni Registry Bulgularında Çelişkiler (The Controversies in the recent registry findings of the European union
Countries)
RRT'ye başlayan hastalar (Patients starting RRT)
ALMANYA (Germany) 1 163
İTALYA (Italy) 131 FRANSA (France) 112 İSPANYA (Spain) 121 İNGİLTERE (England) 87 FİNLANDİYA (Finland) 68 YUNANİSTAN (Greece) 75 PORTEKİZ (Portugal) 127 İRLANDA (Ireland) 69 LUXEMBORURG 155 (Luxembourg)
Ortalama (mean) 120
Ölüm Oranı Yıllık Yıllık Artış Oranı (Deaths on RRT/year (Expention rate) of RRT patients
89i 9.8
80 6.7 58 9.3 57 8.4 47 8.4 48 4.6 62 2.365 10
I 35 1 5.4 75 L13J 67 8.2
İ. 57, Suppl. 74 (2000) pp. S.46
Nüfus (milyon) Population (millions)
Mevcut hasta (1995) Point Prevelance/PMP
Yıllık Hasta Sayısı (İncedence 'PMP)
USA 282,760 266,226 (802/pmp) 69,661 (262/PMP)
EDTA (36 countries included Turkey)
693.200 182,201 (388/PMP) EU: 644/PMP
36,812 (89/PMP) (EU: 120/PMP)
JAPAN 125.569 154,413 (1229/PMP) 26,394 (210/PMP)
CANADA 29.606 18,137 (6J2/PMP) 3,091 (104/PMP)
Sources: Schena, F.P., Kİ, 52(1997), P1422 Briggs J.D., Berthoux F. Jonus E., Kİ 57 Suhppl. 74 (2000) S. 48 Modified
Dünyada Renal Replasman Tedavilerinde Bazı Çelişkiler (HD, PD) (Renal Replacement Therapy (RRT) Patients Registered
Worldwide in 1997) (EU: 995)
TURK NEFROLOJI DERNEĞİ KAYIT SİSTEMİ 2000
(REGISTRY 2000)
KLİNİK NEFROLOJİ
12
KLİNİK NEFROLOJİ — 2000 REGISTRY RAPORU
TND 2000 REGISTRY FORMU GÖNDERİLEN MERKEZ SAYISI: 333 (MİLYON NÜFUS BAŞINA DÜŞEN MERKEZ SAYISI: 4,97) YANIT ALINAN MERKEZ SAYISI: 258 (%77.5)
I- KLİNİK NEFROLOJİ (TOPLAM MERKEZ SAYISI: 115)
1999 YILINDA KLİNİĞE YATAN NEFROLOJİK HASTA SAYISI: 17600 KADIN : 8068 ERKEK : 9532 TOPLAM : 17600
2. 2000 YILINDA İLK KEZ POLİKLİNİĞE BAŞVURAN NEFROLOJİK HASTA SAYISI: 57302
KADIN 29900ERKEK 27402TOPLAM 57302
2000 YILINDA YAPILAN BÖBREK BİYOPSİSİ SAYISI: 1672
2000 YILI İÇİNDEKİ ESKİ VE YENİ KBY OLGULARININ SAYISI: 19015 KBY PREVALANSI: 390 (MİLYON NÜFUS BAŞINA): (TÜRKİYE NÜFUSU 2000 YILINDA 66.9 MİLYON OLARAK KABUL EDİLMİŞTİR)
2000YILI İÇİNDEKİ KBY TANISI ALAN YENİ OLGULAR: 7941 KBY İNSİDENSİ (MİLYON NÜFUS BAŞINA): 118.5
2000 YILINDA YENİ SAPTANAN KBY OLGULARININ ETYOLOJİK DAĞILIMI:
KRONİK GLOMERÜLONEFRİT DIABETES MELLITUS HİPERTANASİYON NEFROSKLEROZ ÜROLOJİK (Taş, Obst., VUR. Vs) KRONİK İNTERSTİTİYEL NEFRİT KİSTİK BÖBREK HASTALIKLARI DİĞERLERİ (NEDENİ BELLİ) NEDENİ BELLİ OLMAYANLAR TOPLAM
2000 YILINDA ABY TANISI ALAN HASTA SAYISI: 2202
1750 22.81212 15.81159 15.2737 9.6367 4.8334 4.4723 9.5 1361 17.87643 100
13
KLİNİK NEFROLOJİ
2000 YILINDA HASTANEYE YATIRILAN HASTA SAYISI: 17600
2000 YILINDA POLKLİNİKLERE BAŞVURAN BÖBREK HASTALARININ SAYISI: 57302
2000 YILINDA YAPILAN BÖBREK BİYOPSİSİ SAYISI: 1672
KLİNİK NEFROLOJI
KLİNİK NEFROLOJİ - 2000
2000 YIL SONU İTİBARİYLE ESKİ VE YENİ KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ OLAN HASTALARIN SAYISI: 19015 KBY NOKTA PREVALANSI (*): 283,8
2000 YILINDA YENİ TANI ALAN KBY'Lİ HASTA SAYISI: 7941 KBY İNSİDENSİ: 276(*)
*:PMP: MİLYON NÜFUS BAŞINA (NÜFUS: 66,9 MİLYON)
14
AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİ (DİYALİZ GEREKTİREN)
TÜRKİYE'DE RENAL REPLASMAN TEDAVİLERİNİN YILLARA GÖRE DEĞİŞİMİ
1996 1998 1999 2000
MERKEZ SAYISI
199 265 290 333
YANIT ORANI 75 78,8 75,5 77,5
HD. YILLIK 7104 11339 12196 14086
SAPD KÜMÜLATİF
1014 2376 2821 3933
BÖBREK TX. YILLIK
193 382 360 369
KLİNİK NEFROLOJİ DEĞERLENDİRMESİ
1. DEĞERLENDİRME, 115 MERKEZDEN GELEN BİLGİLERE DAYANARAK YAPILMIŞTIR.
2. 2000 YILINDA BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE YATAN HASTA VE POLİKLİNİKLERE BAŞVURAN HASTA SAYISINDA VE 2000 YILINDA YAPILAN BÖBREK BİYOPSİSİ SAYISINDA ARTIŞ VARDIR.
3. ÜLKEMİZDE 2000 YILINDA DA YENİ KBY OLGULARINDA; KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİNE GÖTÜREN İLK ÜÇ NEDEN KRONUK GLOMERÜLONEFRİT, DİABETES MELLİTUS VE HİPERTANSİYON OLARAK BULUNMUŞTUR.
HİPERTANSİYON'UN PRİMER VE SEKONDER OLDUĞU TARTIŞMALIDIR.
15
TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ REGISTRY 2000
HEMODİYALİZ
18
II- HEMODİYALİZ (DEĞERLENDİRİLEN TOPLAM MERKEZ SAYISI: 256) TND 2000 REGISTRY FORMU GÖNDERİLEN HD MERKEZ SAYISI: 333 (MİLYON NÜFUS BAŞINA DÜŞEN HD MERKEZ SAYISI: 4,97) YANIT ALINAN MERKEZ SAYISI: 258 (%77.5)
TOPLAM HEMODİYALİZ CİHAZ SAYISI: 3416 (N:248)
HEMODİYALİZ DE ÇALIŞAN TOPLAM HEKİM SAYISI: 668 (GEÇEN YIL 590)
BÖLGE MERK. NÜFUS* SAYISI
HEKİM MİLYON
MAKİNA HASTA SAYISI
HASTA PMP**
MARMARA 73 17,9 210 1260 5027 280
EGE 47 8,9 115 488 1969 221
AKDENİZ 24 8,7 78 368 1493 172
İÇ ANADOLU 48 11,0 140 721 2905 264
KARADENİZ 37 7,8 63 310 1423 182
DOĞU ANADOLU
12 5,8 31 128 573 98
GÜNEYDOĞU ANADOLU
15 6,7 30 130 514 77
1.
2.
TOPLAM 256 66,9 667 3405 13904 (14086)
208
*:2000 YILINDAKİ TAHMİNİ NÜFUS, **: MİLYON NÜFUS BAŞINA HD HASTASI
31 ARALIK 2000 TARİHİ İTİBARİYLE DÜZENLİ HD PROGRAMINA GİREN HASTA SAYISI:
TOPLAM (YETİŞKİN+ÇOCUK): 13944+142=14086
YETİŞKİN HASTALAR (>15 YAŞ) KADIN: 6000 %43 ERKEK: 7826 %57 TOPLAM 13944 100
15 YAŞ %1 KIZ: 72 %50.7 ERKEK: 70 %49.3 TOPLAM 142 100
2000 YILINDA İLK KEZ HEM ODİYALİ;
KADIN: 2678 %40.6 ERKEK: 3745 %59.4 TOPLAM: 6594 100
19
3. 2000 YILINDA HEMODİYALİZ PROGRAMINA ALINAN DİABETİK HASTA SAYISI: 1679 (%11.98)
KADIN: 742 %44.2 ERKEK: 937 %65.7 TOPLAM: 1679 100
4.HAFTALIK HEMODİYALİZ SIKLIĞI:
SEANS N % BİR 513 3.6 İKİ 3553 24.7 ÜÇ 10289 71.7 TOPLAM 14355 100
5. MERKEZLERDE KULLANILAN DİYALİZAT BİLEŞİMİ (31 ARALIK 2000 TARİHİ İTİBARİYLE DÜZENLİ PROGRAMDAKİ HASTA SAYISI):
DİYALİZAT N % ASETAT 7630 20.2 BİKARBONAT 30227 79.8 TOPLAM 37857 100
6. MERKEZLERDE MEMBRAN TİPİ (2000 YILINDA MERKEZLERDE TÜKETİLEN TOPLAM DİYALİZER SAYISI VE BUNUN MEMBRAN TİPİNE GÖRE DAĞILIMI)
MEMBRAN N % KUPROFAN 257816 6,7 SEMİSENTETİK 1080623 27,9 SENTETİK 2522743 65,4 TOPLAM 3861182 100
7. HEMODİYALİZ REÇETESİ YAZILIRKEN ÜRE KİNETİK MODELİNİN KULLANILMASI:
N % EVET 135 52.7 TOPLAM 276 100
8. BESLENMENİN GÖSTERGESİ OLARAK SERUM ALBUMIN DÜZEYİ (31 ARALIK 2000 İTİBARİYLE MERKEZLERDE DÜZENLİ HEMODİYALİZ PROGRAMINDA OLAN HASTA SAYISI)
S.ALBÜMİN N % <3.5 1978 14.7 >3.5 11435 85.3 TOPLAM 13413 100
9. ANEMİ TEDAVİSİNDE EPO KULLANIMI (31 ARALIK 2000 İTİBARİYLE MERKEZLERDE DÜZENLİ HEMODİYALİZ PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA)
EPO KULLANIMI N % EPO EVET 10280 69,5 EPO HAYIR 3763 305 TOPLAM 14043 100
20
10.
EPO TEDAVİSİNDE HEDEF DEĞERLER: HEDEF HB 11 G/DL HEDEF HTC %32.5
EPO TEDAVİSİNDE BAŞARISIZLIK: %14,5
D VİTAMİNİ KULLANIMI (31 ARALIK 2000 İTİBARİYLE MERKEZLERDE DÜZENLİ HEMODİYALİZ PROGRAMINDA OLAN HASTA SAYISI:
N %ORAL VİT D 4772 33,9İNTRAVENÖZ VİT D 3628 27,7TOPLAM 8400 59,6
11. EAS/ALFA KETOASİT KULLANIMI (31 ARALIK 2000 İTİBARİYLE MERKEZLERDE DÜZENLİ HEMODİYALİZ PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA: 14086): 4765 (%33.8)
12. HEPATİT SEROLOJİSİ VE KARACİĞER HASTALIĞI (31 ARALIK 2000 İTİBARİYLE MERKEZLERDE DÜZENLİ HEMODİYALİZ PROGRAMINDA OLAN HASTA SAYISI: 14086)
HEPATİT SEROLOJI OLGU SAYISI % HbsAg(+/-) 744/13300 TOPLAM: 14044 5.3 HCV Ab (+/-): 3810/10301 TOPLAM: 14102 27 İKİSİ POZİTİF 367/13721 TOPLAM: 14088 2.6
HCV İNFEKSİYONU TANISINDA KULLANILAN TESTLER
TETKİK MERK. SAYISI % ELISA 2-3 192 74,4 RIBA-3 10 3,9 HCV-RNA KALİTATİF 79 30,7 HCV-RNA KANTİTATİF 59 23 HEPATİTLERDE TRANSAMİNAZ YÜKSEKLİĞİ (ALT >1,5 KAT)
SEROLOJİ VAR YOK TOPLAM HBsAg(+) 155(%25.4) 454 609 HCV Ab(+) 799 (%28.6) 1991 2790 HER İKİSİ (+) 146 146 292
KARACİĞER HASTALIĞI
HBV (744) HCV (3810) H.İKİSİ (367) AKUT HEPATİT 51 (%6.8) 173(4.5) 14 (3.8) KRONİK HEPATİT 459 (%61.7) 2263 (%59.4) 204 (%55.6) SİROZ 16(%2.2) 33 (%0.9) 3 (0.8) HEPATOSELLÜLER CA 5 (%0.7) 3 (%0.08) 0
KC HASTALARINDA MORTALİTE NEDENLERİ
AKUT KC YETM. İNF. SİROZ KCCA HBV 7 9 15 5 HCV 13 31 18 6 HER İKİSİ 3 0 1 1
13. ANTİ-HCV(+) HASTALARDA İZOLASYON POLİTİKALARI
MRK. SAYI % ODA AYIRMA 131 51 CİHAZ AYIRMA 99 38,5 PERSONEL AYIRMA 221 86
14. HEMODİYALİZ EKİBİNDE HEPATİT SEROLOJISİ (+) OLAN PERSONEL
HBsAg(+) 34 HCV(+) 7
1 5. HIV POZİTİF HASTA SAYISI (31 ARALIK 2000 İTİBARİYLE): 4
16. 2000 YILINDA HD GİREN HASTALARIN AKIBETİ
HAYATTA OLAN 13565 ÖLEN HASTA 1840 TX TRANSFER 312 SAPD E TRANSFER 325 BAŞKA MERKEZE SEVK 3008 İZLEMDEN ÇIKMA 482
17. MORTALİTE: A. 2000 YILINDA ÖLEN HASTA SAYISI: 1979
B. ÖLÜM NEDENLERİ
KARDİYOVASKÜLER N 891
45.0
AKCİĞER EMBOLİSİ 196 9,9 SEREBROVASKÜLER HASTALIK 191 9,7 ENFEKSİYON 158 8,0 KARACİĞER YETMEZLİĞİ 139 7,0 MALİGNİTE 0 0 DİĞER NEDENLER 343 17,3NEDENİ BELLİ OLMAYAN 61 3,1 TOPLAM 1979 100
21
22
HEMODİYALİZ HASTALARINDA DIABETES MELLITUS ORANI - 2000
N:14086
HEMODİYALİZ TEDAVİSİ DOZU % SON 3 YILDAKİ DEĞİŞİKLİK
HD HASTALARINDA KULLANILAN DİYALİZAT TİPİ - 2000
23
24
25
HD HASTALARINDA SERUM ALBUMIN DÜZEYLERİ - 2000
HD HASTALARINDA SERUM ALBUMİN
DÜZEYLERİ YILLAR İÇİNDEKİ DEĞİŞİMLER
DİYALİZ HASTALARINDA SERUM ALBUMIN DÜZEYLERİ-2000
(DİYALİZ YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI)
26
HD HASTALARINDA EPO KULLANIMI -2000
İKİ DİYALİZ YÖNTEMİNDEKİ EPO KULLANIM ORANLARI - 2000
HCV Ab (+) HASTALARDA İZOLASYON POLİTİKALARI - 200 n:256
27
ÜRETİK MODELİ UYGULAMASI - 2000 n:256
HD HASTALARINDA VİTAMİN D KULLANIMI - 2000 N:14086
HD HASTALARINDA MORTALİTE NEDENLERİ - 2000 (2000 YILINDA ÖLEN HASTA: 1979)
28
HO HASTALARINDA MORTALİTE NEDENLERİ (997/1998/2000 YILLARINDAKİ KARŞILAŞTIRMALI SONUÇLAR)
MORTALİTE NEDENLERİ - 2000 İKİ DİYALİZ YÖNTEMİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
29
HEMODİYALİZ HASTA SAYILARI (SON 4 YILIN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ)
*Sağlık bakanlığından alınan Şubat 2001 tarihli verilere göre cevap vermeyenlerle beraber son rakam 18.063'dir.
TÜRKİYEDEKİ HEMODİYALİZ MAKİNA SAYISI
*Sağlık bakanlığından alınan Şubat 2001 tarihli verilere göre cevap vermeyenlerle beraber son rakam 4593'dir.
HAFTALIK HEMODİYALİZ SEANS SAYILARI-2000
30
HEMODİYALİZ DEĞERLENDİRMESİ
ANKET FORMU GÖNDERİLEN HD MERKEZİNİN 256 SINDAN YANIT GELMİŞTİR
1. REGISTRY'E KATILAN MERKEZ SAYISI (N:256), HEMODİYALİZ MAKİNA SAYISI (2899'DAN 3416) VE HEMODİYALİZ HASTA SAYISI (N: 14086) ÖNCEKİ YILA GÖRE ARTMIŞTIR. ÇOCUK HASTA ORANI %1'DİR. HD HASTA DAĞILIMINDA BÖLGELER ARASINDA FARKLILIKLAR VARDIR.
2. HEMODİYALİZ HASTA POPULASYONUNUNDAKİ DİABETİK HASTA ORANI %12 DÜZEYLERİNDEDİR.
3. HAFTALIK HEMODİYALİZ SEANSI: HASTALARIN %71,7'SİNDE 3, %24,7'SİNDE 2 %3,6'SINDA 1 SEANSDIR. GEÇEN YILA GÖRE BU ORANLARDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK OLMAMIŞTIR.
4. BİKARBONATLI DİYAZİLAT KULLANIM ORANI %85,5'DEN %80'E DÜŞMÜŞTÜR. DİYALİZER MEMBRAN TERCİHİNDE HIZLI DEĞİŞİM DEVAM ETMEKTEDİR. KUPROFAN KULLANIMINDA AZALMA DEVAM ETMEKTEDİR. SENTETİK MEMBRAN KULLANIMINDAKİ ARTIŞ DİKKAT ÇEKİCİDİR. 2000 YILINDA EN ÇOK REÇETE EDİLEN MEMBRAN SENTETİK MEMBRANLAR (%65,4) OLMUŞTUR.
5. DİYALİZ YETERLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE ÜRE KİNETİK MODELİNİN KULLANIM ORANINDA ARTIŞ VARDIR. YANIT VEREN MERKEZLERİN YAKLAŞIK %52,7'SİNDE UYGULANMAKTADIR.
6. BESLENMENİN GÜVENİLİR GÖSTERGELERİNDEN OLAN SERUM ALBÜMİN DÜZEYİ HD HASTALARININ %85,3'ÜNDE 3.5 G/DL'NİN ÜZERİNDEDİR. GEÇEN YILA GÖRE BİRAZ DAHA YÜKSEKTİR.
7. HD HASTA POPULASYONUMUZDA ERİTROPOETİN KULLANIM ORANI İLE ORAL VE/VEYA İV D VİTAMİNİ KULLANIMI ORANLARINDA GEÇEN YILA GÖRE DEĞİŞİKLİK OLMAMIŞTIR.
9. HD HASTALARINDA HBV ENFEKSİYON ORANINDA ÖNCEKİ YILLARA GÖRE DÜŞME GÖZLENMİŞTİR. HCV ANTİKOR POZİTİF HASTA ORANINDA DA DRAMATİK AZALMA OLMUŞTUR (%36,2'DEN %27'YE DÜŞMÜŞTÜR) HCV KONTROLÜNDE İZOLASYON POLİTİKALARININ İYİ UYGULANMASININ ROLÜ OLABİLİR. BU OLUMLU GELİŞMELERE RAĞMEN HCV ENFEKSİYONU YARATTIĞI MORBİDİTE VE MORTALİTE NEDENİYLE KLİNİK ÖNEMİNİ KORUMAKTADIR.
10. HD HASTALARINDAKİ EN SIK RASTLANAN ÖLÜM NEDENİ KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLARDIR (%45). BUNU AKCİĞER EMBOÜSİ SEREBROVASKÜLER HASTALIK VE ENFEKSİYONLAR İZLEMEKTEDİR. AVRUPANIN EN BÜYÜK DİALİZ HASTA SAYISINA SAHİP TEK 5 BÜYÜK ÜLKE ARASINDAKİ TÜRKİYE'DE ARTIK MAKİNE BULANAMADIĞI İÇİN ÖLÜM GÖRÜLMEMEKTEDİR. MAKİNE VE MERKEZ SAYISI YETERLİ SEVİYE'YE ERİŞMİŞTİR.
11. HD, ÜLKEMİZDE SON DÖNEM BÖBREK YETMEZLİĞİ GELİŞEN HASTALARDA EN SIK UYGULANAN RENAL REPLASMAN YÖNTEMİDİR. HD OLANAKLARİ VE HASTA SAYISINDAKİ ARTIŞLAR YANISIRA DAHA KALİTELİ DİYALİZ SUNULMASI KONUSUNDA ÖNEMLİ GELİŞMELER DEVAM ETMEKTEDİR. ÖZÜNDE PAHALI BİR TEDAVİ YÖNTEMİ OLAN HD'İN MALİYETİNİ AZALTACAK STRATEJİLERİN GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI ÜLKE EKONOMİSİ AÇISINDAN ÇOK ÖNEMLİDİR. TEDAVİ YÖNTEMLERİNİN BELİRLENMESİNDE MALİYET ANALİZİ MUTLAKA YAPILMALIDIR. BÜ CÜMLEDEN ALARAK DİALİZ MERKEZLERİNİN %80, AVRUPADA %0-20'SİNDE UYGULANAN DİALİZ MEMBRANLARININ BİRDEN FAZLA KULLANIMI (EUSE) TÜRKİYE'DE DE MUHAKKAK YAPILMALIDIR.
TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ KAYIT SİSTEMİ 2000
PERİTON DİYALİZİ
32
TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ KAYIT SİSTEMİ - 2000 PERİTON DİYALİZİ
2000 YILINDA İZLENMEKTE OLAN TOTAL SAPD HASTA SAYISI: 1903
2000 YILINDA YAPILAN AKUT PD SAYISI: 151
1981'DEN 2000 YILI SONUNA KADAR OLAN DÖNEMDE -SAPD HASTALARI:
TOTAL SAYI: 3933 PEDİATRİK GRUP (<15 YIL): 404
2000 YILINDA SAPD'YE BAŞLAYAN YENİ HASTA SAYISI: 652
1993'DEN 2000 YILI SONUNA KADAR DÖNEMDEKİ APD HASTA SAYISI: TOTAL HASTA: 477 PEDİATRİK GRUP (<15 YIL): 111 (23%)
IH- PERİTON DİYALİZİ:
(MERKEZ SAYISI: 52)
A. 2000 YILINDA ARALIKLI AKUT PD (İNTERMİTTENT PD) YAPILAN HASTA SAYISI: 151
B. APD (OTOMATİK PD)
1. 2000 YILI SONU İTİBARİYLE APD YAPAN MERKEZ SAYISI: 48
2. 2000 YIL SONUNA KADAR APD TEDAVİSİ GÖREN HASTA SAYISI: 477
N %ERKEK 277 58 KADIN 200 42 TOPLAM 477 100
15 YAŞINDAN KÜÇÜK 111 %23
3. 2000'DE APD'YE YENİ BAŞLAYAN HASTA SAYISI: 170
N %KADIN 66 38.8ERKEK 104 61.2TOPLAM 170 100
4. APD'DE KULLANILAN MAKİNA TİPİ
N %PD NIGHT 35 9.3 HOME CHOICE 262 69.5CYCLER 80 21.2TOPLAM 377 100
5. 2000 YILINDA APD'DEN ÇIKAN HASTALAR: 69
N %HD'E TRANSFER 27 39.1 TX'E VERİLEN 6 8.6 TAKİPTEN ÇIKAN 3 4.3 ÖLEN 19 27.5BAŞKA MRKZ. NAKİL 4 5.6 SAPD'YE TRANSFER 10 14.5TOPLAM 69 100
6. 2000 YILDA DİĞER TEDAVİ MODALİTELERİNDEN APD'YE AKTARILAN HASTALAR
HD'DEN GELEN 32 TX'DEN GELEN 4
7. 2000 YILINDA APD BAŞLANAN DİABETİK HASTA SAYISI: 26
8. DİABETİK OLUP HALEN HAYATTA OLAN TOPLAM HASTA SAYISI: 124
C. SAPD (MEREZ SAYISI: 53)
1. MERKEZLERİN SAPD'YE BAŞLAMA ZAMANI
YIL MERKEZ SAYISI1981 1 1985 1 1989 2 1990 2 1991 3 1992 2 1994 9 1995 5 1996 4 1997 2 1998 9 1999 2 2000 11
2. MERKEZİN KURULUŞUNDAN 2000 YIL SONUNA KADAR OLAN DÖNEMDE SAPD TEDAVİSİ GÖREN TOTAL HASTA SAYISI: 3933
N %KADIN 1845 46.9ERKEK 2077 52.8TOPLAM 3933 100
15 YAŞINDAN KÜÇÜK: 404 10,3
33
34
3. 2000'DE SAPD'YE YENİ BAŞLAYAN HASTA SAYISI: 468
N %KADIN 294 45.1 ERKEK 358 54.9TOPLAM 652 100
4. 2000 YIL SONU İTİBARİYLE İZLEMDE OLAN SAPD HASTA SAYISI: 1256
N %KADIN 848 48.6ERKEK 898 51.4TOPLAM 1746
15 YAŞINDAN KÜÇÜK 154 10,3
5. 2000 YILINDA SAPD PROGRAMINDAN ÇIKAN HASTA SAYISI: 229 A. PROGRAMDAN AYRILMA NEDENLERİ
%TX'E TRANSFER 43 8.8 HD'E TRANSFER 129 26.4BAŞKA MERKEZE NAKİL 53 10.8İZLEMDEN ÇIKMA 25 5.1 ÖLÜM 150 30.7APD'YE TRANSFER 88 18.0TOPLAM 488 100
6. 2000 YILINDA • HD'DEN SAPD'YE GEÇEN HASTA: 218 • TX'DAN SAPD'YE GEÇEN HASTA: 31
7. 2000 YILINDA SAPD'YE ALINAN DİABETİK HASTA SAYISI: 102
8. DİABETİK OLUP HAYATTA OLAN HASTA SAYISI: 195
9. MERKEZLERDE KULLANILAN SİSTEMLER (HASTA SAYISI)
N % STANDART (SPIKE) 15 1.0 DISCONNECT 22 1.5 TWIN BAG 1414 97.5TOPLAM 1451 100
10. PERİTONİT SIKLIĞI (2000 YIL SONU İTİBARİYLE BÜTÜN HASTALAR İÇİN): (EPİZOD/HASTAAYI)
ORTALAMA 1/30.62MİN. 1/22.32MAX. 1/55
35
11. 2000 YILINDA TBC PERİTONİT GEÇİREN HASTA SAYISI: 9
12. 2000 YILINDA FUNGAL PERİTONİT GEÇİREN HASTA SAYISI: 52
13. KATETER ÇIKIŞ YERİ ENFEKSİYONU (KÇE)
A. 2000 YILINDA KÇYE GEÇİREN (SAPD+APD) HASTA SAYISI: 336 B. 2000 YILINDA KÇYE NEDENİYLE KATETERİ ÇIKARILAN HASTA SAYISI: 44 C. 2000 YILINDA KÇYE NEDENİYLE PD'DEN ÇIKARILAN HASTA SAYISI: 23
14. DİĞER KOMPLİKASYONLAR (TOTAL HASTA SAYISI ESAS ALINARAK)
15.
HERNI 190 9.8HİPERTANSİYON 559 29.0 İSKEMİK KALP HASTALIĞI 121 6.3 OBESİTE 137 7.1 PSİKOLOJİK 168 8.7 HİPERLİPİDEMİ 453 23.5 DRENAJ BOZUKLUĞU 116 6.0 DİYALİZ YETERSİZLİĞİ 108 5.6 TOPLAM 1924 100 BESLENME KRİTERİ OLARAK SERUM ALBUMİN DÜZEYİ (TÜM HASTALAR DİKKATE ALINARAK)
N %
SERUM ALB. <3.5 438 23.5 >3.5 1426 76.5
TOPLAM 1864 100
16. SAPD HASTALARINDA EPO TEDAVİSİ (2000 YIL SONU İTİBARİYLE DÜZENLİ SAPD PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA)
N %YAPILANLAR 1426 55.2YAPILMAYANLAR 1157 44.8TOPLAM 2583 100
17. SAPD HASTALARINDA EN AZ 1 ÜNİTE KAN TRANFÜZYONU (2000 YIL SONU İTİBARİYLE DÜZENLİ SAPD PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA: 1759)
N % YAPILANLAR 154 8.75
18. SAPD HASTALARINDA VİT D TEDAVİSİ (2000 YIL SONU İTİBARİYLE DÜZENLİ SAPD PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA: 1759)
N %ORAL 882 50.1İNTRAVENÖZ 119 6.8 TOPLAM 997
36
19. SAPD HASTALARINDA KARACİĞER HASTALIĞI (2000 YIL SONU İTİBARİYLE DÜZENLİ SAPD PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA)
SEROLOJİ HbsAg(+)/-HCV Ab(+)/-İKİSİ (+)
HASTA SAYISI 107/1636 315/1323 24/1132
TOPLAM:1743 TOPLAM: 1638 TOPLAM: 1156
%6.5 %19.2 %2.0
KC HAST. TİPİ AKUT HEPATİT KRONİK HEPATİT SİROZ HEPATOSELLÜLER CA TOPLAM
HASTA SAYISI 7 201 2 1 211
% 3.3 95.3 0.94 0.47 100
KARACİĞER BİYOPSİSİ 34
20. HIV(+) SAPD HASTASI: YOK
21. MORTALİTE A. ÖLEN TOPLAM HASTA SAYISI: 769 B. 2000 YILINDA ÖLEN HASTA SAYISI: 15
22. ÖLEN HASTALARDA MORTALİTE NEDENLERİ
N % KARDİYOVASKÜLER 299 63,9AKCİĞER EMBOLİSİ 8 1,7 SEREBROVASKÜLER 46 9,8 ENFEKSİYON 60 12,8KARACİĞER YETMEZLİĞİ 1 0,2 MALİGNİTE 15 3,2 DİĞER 39 8,33TOPLAM 468 100
23. 2000 YIL SONU İTİBARİYLE DÜZENLİ SAPD PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA DİYALİZ SÜRELERİ (AY)
N %<6 281 6-12 323 13-24 487 25-36 390 37-48 200 49-60 149 >60 129 TOPLAM 100
24. SAPD İLE UĞRAŞAN HEMŞİRE SAYISI: 99
37
SAPD HASTALARINDA CİNSİYET DAĞILIMI (N: 3933)
SAPD HASTALARINDA SERUM ALBÜMİN DÜZEYLERİ - 2000 (N:1864)
SAPD HASTALARINDA VİTAMİN D KULLANIMI - 2000 (N: 997)
38
SAPD HASTALARINDA EPO KULLANIMI - 2000 (N: 2583)
SAPD HASTALARINDA HEPATİT SEROLOJİSİ ■ 2000 (N: 1759)
DİYALİZ HASTALARINDA HCV ANTİKOR PREVALANSI - 2000
39
SAPD HASTALARINDA MORTALİTE NEDENLERİ - 2000 (2000 YILINDA ÖLEN HASTA: 156)
SAPD DE KULLANILAN SİSTEMLER - 2000 (n: 1451)
SAPD'NİN NON-İNFEKSİYÖZ KOMPLİKASYONLARI (2000 YILI SONUNA KADAR OLAN TÜM OLGULARDA-; N: 1924)
40
PERİTON DİYALİZİ DEĞERLENDİRMESİ:
1. KRONİK PERİTON DİYALİZİ UYGULAMALARI GİDEREK YAYGINLAŞMAKTADIR. 2000 YILINDA SAPD YAPAN MERKEZ SAYISI, 11 YENİ MERKEZİN KATILIMI İLE 53'YE ÇIKMIŞTIR. BAŞLANGIÇTAN 2000 YIL SONU İTİBARİYLE 2821 HASTAYA SAPD, 477 HASTAYA APD UYGULANMIŞTIR. ÇOCUK HASTA ORANI SAPD'DE %10,3, APD'DE %23'DÜR.
2. SAPD'DE ÇİFT TORBA SİSTEMİNİN EN YAYGIN SİSTEM OLDUĞU (%97,5) GÖRÜLMEKTEDİR. SAPD'NİN EN CİDDİ KOMPLİKASYONU OLAN PERİTONİT SIKLIĞI AZALMAKLA BİRLİKTE ARZU EDİLEN DÜZEYDE DEĞİLDİR. 2000 YILI İÇİN PERİTONİT SIKLIĞI ORTALAMA OLARAK 1/30,6 EPİZOD/HASTA AYI OLARAK HESAPLANMIŞTIR.
3. SAPD HASTALARINDA NON-ENFEKSİYÖZ KOMPLİKASYONLARIN BAŞINDA HİPERTANSİYON VE HİPERLİPİDEMİ GELMEKTEDİR. HASTALARIN YAKLAŞIK %23,5'İNDE SERUM ALBÜMİN DÜZEYİ 3.5 G/DL'NİN ALTINDADIR. BU DEĞER GEÇEN YILKI DEĞERE GÖRE DAHA DÜŞÜKTÜR.
4. SAPD HASTALARINDA ERİTROPOETİN (%49,8 DEN %55,2) KULLANIMINDA ARTIŞ OLMASINA KARŞIN YİNE DE HD'DEN ÖNEMLİ DERECEDE AZDIR. AKTİF VİTAMİN D KULLANIMDA DEĞİŞİKLİK OLMAMIŞTIR. SAPD HASTALARIN YARISINDAN FAZLASINDA D VİTAMİNİ KULLANILMAKTADIR. ADİNAMİK KEMİK HASTALIĞI ORANININ YÜKSEK OLDUĞU BU HASTALARDA AKTİF D VİTAMİNİ KULLANIMINDA DAHA DİKKATLİ OLUNMALIDIR.
5. SAPD HASTALARINDA HCV SIKLIĞINDA DEĞİŞİKLİK (%19,2) OLMAMIŞTIR. SAPD HASTALARINDAKİ EN YAYGIN KARACİĞER HASTALIĞI KRONİK HEPATİT (%95,3) DİR.
6. SAPD HASTALARINDAKİ EN ÖNEMLİ ÖLÜM NEDENİ KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLAR (%63,9) OLUP BUNU, ENFEKSİYONLAR VE SEREBRO-VASKÜLER HASTALIKLAR İZLEMEKTEDİR. KVS HASTALIKLARDAN ÖLÜM ORANINDA GEÇEN YILA GÖRE BELİRGİN ARTIŞ OLMUŞTUR, ÖLÜM NEDENLERİ SIRALAMASI GEÇEN YILLARA BENZEMEKTEDİR.
TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ REGISTRY 2000
BÖBREK TRANSPLANTASYONU
42
IV- TRANSPLANTASYON (MERKEZ SAYISI: 18)
1. 2000 YILI SONUNA KADAR YAPILAN BÖBREK TX SAYISI: 4693
N %
KADIN 856 30 ERKEK 2005 70 TOPLAM 2812 N %
CANLI 2756 78.4 KADAVRA 759 21.6 TOPLAM 3515 2. 2000 YILINDA YAPILAN BÖBREK TX SAYISI:
TOPLAM (YETİŞKİN+ÇOCUK):= 357+12=369 a. YETİŞKİNLERDE (>15 YAŞ): N % KADIN 105 34.3 ERKEK 199 65.7 TOPLAM 304 100
CANLI 281 78.7 KADAVRA 77 21.3 TOPLAM 358 100 b. 15 YAŞINDAN KÜÇÜKLERDE: N: 12
N % KIZ 3 75 ERKEK 9 25 TOPLAM 12 100 CANLI 6 50 KADAVRA 6 50 TOPLAM 12 100 3. 2000 YIL SONU İTİBARİYLE MERKEZLERDE İZLENEN HASTA SAYISI TOPLAM HASTA SAYISI 2258 KENDİ TX OLGULARI 1777 YURTİÇİNDE BAŞKA YERDE 148 YURTDIŞINDA BAŞKA YERDE 333 4. 2000 YIL SONU İTİBARİYLE BÖBREK TRANSPLANTASYONLARININ SONUÇLARI:
N HAYATTA 1934 ÖLEN HASTA 435 BÖBREK FONKSİYONU İYİ 1427 BÖBREK FONKSİYONU BOZUK 199 DİYALİZE DÖNEN 321 BAŞKA MERKEZE TRANSFER 80 İZLEM DIŞINA ÇIKMA 214 5. 2000 YILINDA CANLI VERİCİLERİN DAĞILIMI (DONÖR SAYISI):
N % ANNE 249 56.5 BABA 90 20.4 KARDEŞ 67 15.2 ÇOCUK 2 0.45
43
EŞ 12 DİĞER AKRABALAR 21 AKRABA OLMAYANLAR 0 TOPLAM 441
2.7 4.7 0 100
6. 2000 YILINDA YAPILAN TRANSPLANTASYONLARDA PRETX DİYALİZ YÖNTEMİ
HEMODİYALİZ PERİTON DİYALİZİ PREEMPTİF TX TOPLAM
N 227 25 1 253
% 89.7 9.9 0.4
RETRANSPLANTASYON 2
7. 2000 YILINDA YAPILAN TRANSPLANTASYONLARDA ALLOGRFAT REJEKSİYON DURUMU REJEKSİYON TİPİ HASTA BİYOPSİ HİPERAKUT 1 1 AKSELERE 2 2 AKUT 56 51 KRONİK 23 11 TOPLAM 82 65
8. 2000 YILINDA YAPILAN TRANSPLANTASYONLARDA GECİKMİŞ GRAFT DİSFONKSİYONU:
9. YENİ İMMUNOSÜPRESİFLERİ KULLANMA ORANLARI:
34 OLGU
İLAÇ MERKEZ SAYISI HASTA SAYISI ORAN %
MMF 18 349 100
TACROLIMUS 13 135 72.2
SIROLİMUS 1 1 5.6
BASILIKSIMAB 8 14 44.4
DACLISUMAB 0 0 0 10. HbsAg (+) HASTALARADA BÖBREK TX YAPILIYOR MU?
EVET HAYIR
5/17 12/17
% 29.4 70.6
11. HCV Ab (+) HASTALARDA BÖBREK TX YAPILIYOR MU?
EVET HAYIR
15/17 2 % 88.2 11.8
12. MERKEZDE HCV (+) HASTALARIN İZLEMİNDEKİ YAKLAŞIM
KC BİYOPSİSİ HCV TAYİNİ YAPILIYOR MU?
16/17 17/17
%94.1 %100
13. MORTALİTE: A. 2000 YILINDA ÖLEN HASTA SAYISI: 30 B. BU HASTALARDA ÖLÜM NEDENİ:
44
%KARDİYOVASKÜLER 6 20 AKCİĞER EMBOLİSİ 3 10 SEREBROVASKÜLER 1 3.3 ENFEKSİYON 12 40KARACİĞER YETMEZLİĞİ 1 3.3 MAÜGNİTE 2 6.7DİĞER 5 16.7 TOPLAM 30 100
14. 2000 YILINDA DİYALİZE DÖNEN HASTA SAYISI: 5
HEMODİYALİZ 46PERİTON DİYALİZİ 7
15. GRAFT KAYBI NEDENLERİ (BÜTÜN OLGULARDA)
%* ÖLÜM 406 38.2 * KRONİK REJEKSİYON 520 48.9 * ORİJİNAL HASTALIK NÜKSÜ 48 4.5 * TEDAVİ UYUMSUZLUĞU SONUCU 48 4.5OLUŞAN İRREVERSİBLE AR. * DİĞER NEDENLER 41 3.8TOPLAM 1063 1000
BÖBREK TRANSPLANTASYON
KAYIT SİSTEMİNE KATILAN MERKEZ SAYISI = 18
2000 YİL SONUNA KADAR YAPILAN TOTAL BÖBREK TRANSPLANTASYON (TX) SAYISI: 4693
2000 YILINDA YAPILAN BÖBREK TX SAYISI = 369 PEDİATRİK HASTA SAYISI: 12 (%3.2)
YABANCI ÜLKELERDE YAPILAN BÖBREK TX SAYISI = 333
BÖBREK TRANSPLANTASYONU (DONOR TİPİNE GÖRE DAĞILIM - 2000)
N:369
45
BÖBREK TRANSPLANTASYONU - 200 (CİNSİYET DAĞILIMI)
46
TÜRKİYE'DE BÖBREK TRANSPLANTASYONU
BÖBRE TRANSPLANTASYONLARINDA YILLARA GÖRE KADAVRA DONÖR ORANLARI
HCV İNFEKSİYONU OLAN HASTALARDA BÖBREK TRANSPLANTASYONU -2000 (MERKEZLERİN YAKLAŞIMI)
(N:17)
HBV İNFEKSİYONUN OLAN HASTALARDA BÖBREK TRANSPLANTASYONU (MERKEZ YAKLAŞIMLARI)
(N:17)
RENAL ALLOGRAFT REJEKSİYONU 2000
YILINDA YAPILAN BÖBREK TX'LARINDA
BÖBREK TX HASTALARINDA ÖLÜM NEDENLERİ (2000 YILINDA; N:30)
47
48
BÖBREK TX HASTALARINDA ÖLÜM NEDENLERİ
BÖBREK TX HASTALARINDA GRAFT KAYBI NEDENLERİ (N:1063)
49
PEDİATRİK NEFROLOJİ BİLGİLERİ (DEĞERLENDİRMEYE ALINAN MERKEZ SAYISI: 13)
KLİNİK NEFROLOJİ
2000 YILINDA POLİKLİNİK VE KLİNİKTE İZLENEN HASTALARDAKİ NEFROLOJİK TANILAR (HASTA SAYISI)
TANI POLİKLİNİK KLİNİK TOTAL % AKUT GLOMERÜLONEFRİT 619 293 912 7,4 KRONİK GLOMERÜLONEFRİT 350 201 551 4,5 AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİ 106 247 353 2,9 KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ 404 290 694 5,6 AMİLOİDOZ 113 45 158 1,3 İDRAR YOLU ENFEKSİYONU 4382 589 4971 40,3 VEZİKOÜRETERAL REFLÜ 762 222 984 7,9 OBSTRÜKTİF ÜROPATİLER 310 161 471 3,8 TAŞ HASTALIĞI 316 111 427 3,5 RENAL TÜBÜLER ASİDOZ 47 28 75 0,6 TUBULOINTERSTIEL NEFRİT 73 26 99 0,8 KİSTİK BÖBREK HASTALIĞI 106 25 131 1,1 HİPERTANSİYON 172 67 239 2,3 KONJENİTAL YAPISAL ANOMALİ 224 58 282 2,3 DİĞER 1442 541 1983 16 TOPLAM 9426 2904 12330 100
HEMODİYALİZ BİLGİLERİ
KRONİK HEMODİYALİZ UYGULAMASI BİLGİLERİ
2000 YILINDA DÜZENLİ HD PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA HEPATİT SEROLOJİLERİ (HASTA SAYISI)
HbsAg(+): 11 HCV Ab(+): 21
2000 YILINDA DÜZENLİ HD PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA PARENTERAL DEMİR KULLANIMI (HASTA SAYI!
31 ARALIK 200 TARİHİ İTİBARİYLE DÜZENLİ HD PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA BÜYÜME GERİLİĞİ (BOY < SAYISI): 47
BÜYÜME GERİLİĞİ OLAN HASTALARDA GROWTH HORMON KULLANIMI: YOK
AKUT HEMODİYALİZ UYGULAMASI BİLGİLERİ
2000 YILINDA AKUT HD UYGULANAN ÇOCUK DİYALİZE BAŞLAMA ENDİKASYONU (HASTA SAYISI OLARAK) ÜREMİK SEMPTOMLAR 42
HİPERVOLEMİ 23 KONTROLSÜZ HİPERKALEMİ 8 AĞIR METABOLİK ASİDOZ 12 2000 YILINDA AKUT HD UYGULANAN ÇOCUKLARDA KATETER UYGULANAN HASTA SAYISI: 84 2000 YILINDA AKUT HD UYGULANAN ÇOCUKLARDA UYGULANAN KATETER TİPLERİ (HASTA SAYISI):
FEMORAL VEN 48 SUBKLAVİAN VEN 49 JUGULER VEN 4 2000 YILINDA AKUT HD UYGULANAN ÇOCUKLARDA DİYALİZAT BİLEŞİMİ (HASTA SAYISI):
ASETAT 7 BİKARBONAT 76
50
SAPD BİLGİLERİ
31 ARALIK 2000 TARİHİ İTİBARİYLE DÜZENLİ SAPD TEDAVİSİ UYGULANAN HASTALARDA KATETER TİPİ (HASTA SAYISI):
TENCHOFF SWAN NECK
121 54
TEK CUFF'LU ÇİFT CUFF'LU DÜZ UÇLU KIVRIK UÇLU
1 174 59 86
2000 YILINDA DÜZENLİ SAPD PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA PARENTERAL DEMİR KULLANIMI (HASTA SAYISI):
31 ARALIK 2000 TARİHİ İTİBARİYLE DÜZENLİ SAPD PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA BÜYÜME GERİLİĞİ (BOY < 3.P) (HASTA SAYISI): 112
BÜYÜME GERİLİĞİ OLAN SAPD HASTALARINDA GROWTH HORMON KULLANIMI: YOK
2000 YILINDA DÜZENLİ SAPD PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA NAZAL STAFİLOKOK YAŞIYICISI OLANLAR:
HASTA SAYISI 22 PD'YE YARDIM EDENLER 10
2000 YILINDA DÜZENLİ SAPD PROGRAMINDA OLAN HASTALARDA TÜNEL ENFEKSİYONU GEÇİREN HASTALAR (HASTA SAYISI): 9
321 ARALIK 2000 TARİHLİ İTİBARİYLE SAPD UYGULAMA SÜRESİ VE DAĞILIMI:
<6AY 29 6-12 AY 35 13-18 AY 27 >18AY 68
PEDİATRİK TRANSPLANTASYON BİLGİLERİ
2000 YILINDA YAPILAN RENAL TRANSPLANTASYONLARDA ALICI YAŞ DAĞILIMI (YIL):
1-5 0 6-10 1 11-15 6 16-20 5
2000 YILINDA YAPILAN RENAL TRANSPLANTASYONLARDA PRE TX DİYALİZDE BEKLEME SÜRESİ (AY):
<12 7 13-36 4 37-72 0 >72 1
2000 YILINDA YAPILAN RENAL TRANSPLANTASYONLARDA REJEKSİYON TİPİ (YIL):
AKUT REJ. 4 KRONİK REJ. 1
ÜNİTE KURULUŞUNDAN 31. ARALIK 2000 TARİHİNE KADAR OLAN DÖNEMDE YAPILAN TOTAL RENAL TRANSPLANTASYON SAYISI:
CANLI 107 KADAVRA 29
ÜNİTE KURULUŞUNDAN 31. ARALIK 2000 TARİHİNE KADAR OLAN DÖNEMDE YAPILAN TOTAL RENAL TRANSPLANTASYONLARDA ALICILARIN YAŞ DAĞILIMI:
1-5 YIL 6-10 YIL 11-15 YIL 16-20 YIL
2 14 65 43
2000 YILINDA YAPILAN RENAL TRANSPLANTASYONLARDA SAĞKALIM SÜRESİ (AY):
<1 AY 3 2-6 AY 5 7-12 AY 6 RENAL TRANSPLANTASYON YAPILAN BÜTÜN OLGULAR HESABA KATILDIĞINDA SAĞKALIM SÜRESİ (AY):
<1 AY 2-6 7-12 13-36 37-60 >60
55 54 57 69 48 43
İZLENEN HASTALARDA SERUM KREATİNİN DÜZEYLERİ
SCR <2MG/DL SCR <2mg/dl
72 26
2000 YILINDA YAPILAN RENAL TRANSPLANTASYONLARDA VERİCİLERİN YAŞ DAĞILIMI (YIL):
<5YAŞ 6-10 11-20 21-40 41-60 >60
0 1 0 23 44 0
BÖBREK TRANSPLANTASYON TRANSPLANTASYON DEĞERLENDİRMESİ:
1. DEĞERLENDİRME YANIT ALINAN 18 MERKEZDEN GELEN SONUÇLARA GÖRE YAPILMIŞTIR. 2000 YILINDA YAPILAN RTX SAYISI 369'DUR. BUNA GÖRE 2000 YILINDA YAPILAN TOPLAM TX SAYISI 4693'DÜR.
2. BÖBREK TRANSPLANTASYONU, ÜLKEMİZDE SON DÖNEM BÖBREK YETMEZLİĞİ TEDAVİSİNDE HD'DEN SONRA GELEN RENAL-REPLASMAN TEDAVİSİ YÖNTEMİDİR. BÖBREK TRANSPLANTASYONU SAYISI 2000 YILINDA ARTIŞ (TOPLAM: 369) VARDIR. BÜTÜN MERKEZLERDEN YANIT ALINAMADIĞI İÇİN (VERİ EKSİKLİĞİ NEDENİYLE) GERÇEK RAKAMDAN DAHA DÜŞÜK OLDUĞU SANILMAKTADIR. KADAVRA DONÖRÜ ORANI %25.3'TÜR. 15 YAŞINDAN KÜÇÜKLERE YAPILAN RTX ORANI İSE %2,2'DİR.
3. PRETX DİYALİZ MODALİTESİ AĞIRLIKLI OLARAK (YAKLAŞIK %90) HD'DİR.
4. YENİ İMMUNOSÜPRESİF İLAÇLARIN KULLANIMA SUNULMASI ETKİN VE GÜVENLİ TEDAVİ PROTOKOLLERİNİN UYGULANMASINI OLANAKLI KILACAKTIR.
5. MERKEZLERİN ÇOĞU (%70,6) HBsAg(+) HASTALARA BÖBREK TRANSPLANTASYONU YAPMAZ İKEN HCV(+) HASTALARDA DAHA LİBERAL BİR YAKLAŞIM (%88,2) İZLENMEKTEDİR.
5. 2000 YILI MORTALİTE ANALİZİNDE; ENFEKSİYONLARIN EN ÖNEMLİ ÖLÜM NEDENİ OLDUĞU (%40) SAPTANMIŞTIR. DİĞER ÖNEMLİ NEDENLER AKCİĞER EMBOLİSİ, SEREBROVASKÜLER HASTALIKLAR VE MALİGNİTELERDİR.
51
52
7. ÜLKEMİZDE GRAFT KAYIPLARININ EN SIK RASTLANAN NEDENLERİ, KRONİK REJEKSİYON (%48,9) VE ÖLÜM (%38,2)DÜR.
8. ÜLKEMİZDEKİ KADAVRA BÖBREK NAKLİ ORANI MUHAKKAK İLERİ BATI TOPLUMLARI SEVİYESİNE ÇIKARILMALIDIR (%75-85). SON ÇIKAN VE BU KİTAPÇIĞIN SONUNDA OKUYUCULARA SUNULAN YENİ BÖBREK NAKLİ YÖNETMELİĞİNİN KADAVRA VERİCİ ORANINDA ARTIŞ YAPACAĞI ÜMİDİNİ TAŞIYORUZ. TOPLAM BÖBREK NAKLİ SAYISI İSE BATI TOPLUMLARININ YAKLAŞIK ÜÇTE BİRİ ORANINDADIR.
9. PEDİATRİK VAKALARDAKİ DİALİZ VE TRANSPLANTASYON SAYILARI AZ OLMAKLA BERABER BAŞARI İLE YÜRÜTÜLMEKTEDİR.
53
ÖZET
1990'dan itibaren yapılan Ulusal Registry'i Türk Nefroloji Derneği amatörce yürütmektedir. Veri toplamada giderek artan merkez ve hasta sayısı karşısında bir dönüm noktasına gelinmiş ve artık
değerlendirmede profesyonelleşme zamanı gelmiştir. Ayrıca cevap oranının 90'nı geçmesinin sağlanması da son zamanlarda bu tür çalışmalarda hedef
tutulmaktadır. Türkiye Avrupa'daki Ulusal Registry yapan 13 ülke arasındadır. Dializ sayısı bakımından Avrupa'nın ilk 5
büyük ülke grubuna dahildir. Maalesef ülkemiz transplantasyonda hem sayı hem kadavra oranı bakımından Avrupa ortalamasının hayli gerisindedir.
Gerek Dünyada gerekse Avrupa da ki yeni registrylerde çeşitli parametrelerde ülkeler arası önemi çelişkiler dikkati çekmektedir.
Bunlar tablolarda görülmektedir. Ülkeler arası bu farklılıklar 1999'dan önce 54 ülke arasında yapılan EDTA-ERA Registrylerinde dikkati çekmekte ise de aynı farklılıklar Avrupa Birliği üyesi olan 15 ülkede yapılan yeni registry çalışmalarında da ortaya çıkmıştır.
Ülkelerdeki bu farklı bulguların çeşitli nedenleri olabilir (Veri toplama metodları, genetik ve coğrafi özellikler v.s.)
1965'ten itibaren yapılan 54 ülke EDTA registry bulguları yüzlerce literatüre konu olmuş, çeşitli makalelerde yayınlanmış, referans gösterilmiştir.
Amsterdamdaki yeni EDTA, ERA Registry merkezi, bize göre, yapacağı yeni çalışmalarını ya eskisi gibi veya hiç omazsa doğu Avrupa ülkelerini (ki bu 13 ülke Türkiye'de dahil Avrupa Birliği'ne resmi adaydırlar), içine alan Registrye hiç vakit kaybetmeden geçmelidir.
EDTA-ERA'nın yeni Registryi yapmakta parasal sorunları varsa bu sorunlar iştirakçi ülkelerin belli oranda katkılarıyla çözülebilir.
1997'de Sydney ISN Kongresinde temeli atılan international Renal Registry Federasyonu ile de ilişkiler geliştirilmelidir.
81
TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ KAYIT ÇALIŞMASINA CEVAP VEREN MERKEZLER
No Mrk.Kod İL
1 21 AKA ADANA 2 21BJA ADANA 3 21 DP A ADANA 4 21EAA ADANA 5 21LVA ADANA 6 21MPA ADANA 7 21CNA ADIYAMAN 8 21FSA AFYON 9 21HSA AFYON 10 21LHA AFYON 11 21MNA AFYON 12 21PCA AFYON 13 21PUA AFYON 14 21EZA AKSARAY 15 21CBA AMASYA 16 21ADA ANKARA 17 21 AF A ANKARA 18 21AHA ANKARA 19 21AJA ANKARA 20 21 ARA ANKARA 21 21AUA ANKARA 22 21BKA ANKARA 23 21EDA ANKARA 24 21GRA ANKARA 25 21GWA ANKARA 26 21GXA ANKARA 27 21GYA ANKARA 28 21HDA ANKARA 29 21HEA ANKARA 30 21JFA ANKARA 31 21KDA ANKARA 32 21LNA ANKARA 33 21NHA ANKARA 34 21NKA ANKARA 35 21NQA ANKARA 36 2 İRCA ANKARA 37 21AZA ANTALYA 38 21BLA ANTALYA 39 2 İBRA ANTALYA 40 21BYA ANTALYA 41 21GSA ANTALYA 42 21 HP A ANTALYA 43 21KJA ANTALYA 44 21KUA ANTALYA 45 21LBA ANTALYA 46 21PGA ANTALYA 47 21PKA ANTALYA 48 21PVA ANTALYA
Ünite Adı
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SSK HASTANESİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ NUMUNE HASTANESİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ PEDİATRİ KOÇ DİYALİZ MERKEZİ DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ BOLVADİN ONVAK DİYALİZ MERKEZİ SANDIKLI DEVLET HASTANESİ DİNAR DEVLET HASTANESİ SSK HASTANESİ BOLVADİN DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ MERZİFON DEVLET HASTANESİ GATA HACETTEPE TIP FAKÜLTESİ TÜRKİYE YÜKSEK İHTİSAS HASTANESİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ İBNİ SİNA HASTANESİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ ETLİK SSK HASTANESİ Dr SAMİ ULUS ÇOCUK HASTANESİ BV ECE DİYALİZ MERKEZİ ÖZEL CAN DİYALİZ MERKEZİ FRESENİUS YAŞAM DİYALİZ MERKEZİ ÖZEL BÜLTEN DİYALİZ MERKEZİ ÖZEL GÜNEŞ DİYALİZ MERKEZİ ÖZEL REN MED DİYALİZ MERKEZİ DDY HASTANESİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ CEBECİ PEDİATRİ HACETTEPE TIP FAKÜLTESİ PEDİATRİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ PEDİATRİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ PEDİATRİ ÖZEL ÇINAR DİYALİZ MERKEZİ BEYPAZARI DEVLET HASTANESİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ AKDENİZ SAĞLIK VAKFI ALANYA ÖZEL CAN HASTANESİ SSK HASTANESİ BV FRESENİUS DİYALİZ MERKEZİ DEVLET HASTANESİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ PEDİATRİ İNTERHOSPİTAL NAMARASLI DİYALİZ MERKEZİ NEFROTALYA DİYALİZ MERKEZİ OLBİA DİYALİZ MERKEZİ FİNİKE DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ PEDİATRİK NEFROLOJİ
Dr. Yahya Sağlıker Dr.Elif Gürbüz Dr. Zeki Göloğlu Dr.Sıddığ Mümin Adam Dr. Ali Anarat Dr.Sıddığ Mümin Adam Dr.Yusuf Kaynar Dr. A.Kadir Erçolak Dr.Ahmet Dirikoç Dr.Osman Keskin Dr.Zafer Atasoy Dr.Banu Taylan Dr.Ahmet Dirikoç Dr. Ahmet Aydoğdu Dr. Fatih Demirel Dr.A. Vural Dr.Şali Çağlar Dr.Mediha Boran Dr.Neval Duman Dr.F.Nurhan Özdemir Dr.Enver Hasanoğlu Dr.H.Turgay Basay Dr.Ayşe Öner Dr.Meltem Aylı Dr.Tan Saray Dr. M.Deniz Aylı Dr.H.Veli Atalay Dr.Abdülgaffar Vural Dr.Mediha Boran Dr. Gönül Altun Dr.Necmiye Tümer Dr.Ayşın Bakkaloğlu Dr.Enver Hasanoğlu Dr.Ümit Saatçi Dr.Alaattin Akay Dr.Mücahit Çelik Dr.Gülşen Yakupoğlu Dr.A.Metin Sankaya Dr. Mehmet Yıldız Dr.Nevcan Aktuğ Dr.Metin Sarıkaya Dr.Metin Sarıkaya Dr.Ayfer Gür Güven Dr.Atilla Namaraslı Dr.Savaş Parmaksızoğlu Dr.Muzaffer Sapan Dr.Enver Ayar Dr. Gülsün Gülay Yılmaz
82
49 21DDA ARTVİN 50 21JYA ARTVİN 51 21BEA AYDIN 52 21DHA AYDIN 53 21KFA AYDIN 54 21PPA AYDIN 55 21RDA AYDIN 56 21CHA BALIKESİR 57 21CXA BALIKESİR 58 21CZA BALIKESİR 59 21FUA BALIKESİR 60 2 IKK A BALIKESİR 61 21 CD A BARTIN 62 21GQA BATMAN 63 21KTA BAYBURT 64 21JGA BİLECİK 65 21FQA BOLU 66 21 ALA BURSA 67 21CTA BURSA 68 21 DNA BURSA 69 21HCA BURSA 70 21JPA BURSA 71 21LRA BURSA 72 21MCA BURSA 73 21 MSA BURSA 74 21HUA ÇANAKKALE 75 21 MBA ÇANAKKALE 76 21LXA ÇORUM 77 21MKA ÇORUM 78 21CLA DENİZLİ 79 21CWA DENİZLİ 80 21NYA DENİZLİ 81 21PLA DİYARBAKIR 82 21PQA DİYARBAKIR 83 21FRA DÜZCE 84 21FFA EDİRNE85 21KEA EDİRNE 86 21DQA ELAZIĞ 87 21FXA ELAZIĞ 88 21ATA ERZURUM 89 2 IDG A ERZURUM 90 21AYA ESKİŞEHİR 91 21BWA ESKİŞEHİR 92 21EKA ESKİŞEHİR 93 21HFA ESKİŞEHİR 94 21MDA ESKİŞEHİR 95 21NEA GAZİANTEP 96 21 EGA GİRESUN 97 21NMA GİRESUN 98 21FWA GÜMÜŞHANE 99 21FYA HATAY 100 21JZA HATAY 101 21MMA HATAY 102 21EJA İÇEL
103 21JXA İÇEL 104 21KMA İÇEL
DEVLET HASTANESİ HOPA DEVLET HASTANESİ SSK HASTANESİ DEVLET HASTANESİ NAZİLLİ DEVLET HASTANESİ ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÖZEL KUŞADASI HASTANESİ GÖNEN DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ BANDIRMA DEVLET HASTANESİ BURHANİYE DEVLET HASTANESİ AYVALIK DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ DEVLET HASTANESİ SSK HASTANESİ ÖZEL REN TIP ÖZEL DİAMED DİALİZ MERKEZİ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ PEDİATRİ İNEGÖL DEVLET HASTANESİ MUSTAFA KEMAL PAŞA DEVLET HASTANESİ Ç D H DİYALİZ VAKFI HASTANESİ ÇAN DEVLET HASTANESİ SUNGURLU DEVLET HASTANESİ ALACA DEVLET HASTANESİ ER-PA ÖZEL SAĞLIK HASTANESİ DEVLET HASTANESİ PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ DİCLE ÜNİVERSİTESİ PEDİATRİ ÖZEL DİYARBAKIR DİYALİZ MERKEZİ DEVLET HASTANESİ TRAKYA ÜNİVERSİTESİ KEŞAN DEVLET HASTANESİ FIRAT ÜNİVERSİTESİ DEVLET HASTANESİ ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ NUMUNE HASTANESİ OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ ONVAK ORGAN NAKİL VAKFI DİYALİZ MERKEZİ DEVLET HASTANESİ SSK HASTANESİ ÖZEL YAŞAM DİYALİZ MERKEZİ ÖZEL NEFROTEP DİYALİZ MERKEZİ DEVLET HASTANESİ GÖRELE DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ ANTAKYA DEVLET HASTANESİ İSKENDERUN DEVLET HASTANESİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ İSKENDERUN DİYALİZ MERKEZİ DEVLET HASTANESİ SİLİFKE DEVLET HASTANESİ RNC MERSİN NEFROMER HEMODİYALİZ MERKEZİ
Dr.Enver Akbaş Dr. Yüksel Tuncer Dr.Kadir San Dr.Ülger Avcı Dr. Yaşar Gündoğdu Dr Harun Akar Dr. Yusuf Tuna Dr.Seyfullah Akkılınç Dr.Cansaran Ağaoğlu Dr.Serol Ertem Dr.Nedim Temel Başbağ Dr.Mevlüt Hamamcı Dr.Şahin Çeçen Dr.M.Itorıal Gül Dr.Hüseyin Türker Dr.Bahri Gündoğan Dr.Hatay Tuğrul Dr.Mustafa Yurtkuran Dr.Yunus Çolakoğlu Dr.Şeniz Sevinir Dr.İlay Oktay Dr. Umur dora Dr.Mustafa Yurtkuran Dr.Halil Sözmen Dr.Hüseyin Erener Dr.E.Fahri Çıtana Dr.Mustafa Ünal Dr.Ayhan Haspulat Dr.Ali Bakan Dr.Remzi Dündar Dr.Remzi Dündar Dr.Murat Çolakoğlu Dr.Aydın Ece Dr. Uğur Nedim Yüce Dr.Recep Aydın Dr.Saniye Şen Dr.Fikri Şentürk Dr. Hüseyin Çeliker Dr.Mehmet Özdemir Dr.N.Yılmaz Selçuk Dr.Kamuran Turgut Dr.A.Uğur Yalçın Dr.İnci Kiper Dr. Hayati Yavuz Dr.Mustafa Kemal Özenç Dr.Hayati Yavuz Dr.M.Asım Göymen Dr.Alper Ak Dr.Mehmet Özkan Dr. Yılmaz Dündar Dr.Musa Yüksekgönül Dr. Mustafa Alçıkaya Dr.Zeki Göloğlu
Dr.M.Emin Bahçe Dr.Mehmet Fırat Dr.Necati Kıralp
83
105 21MXA İÇEL ANAMUR DEVLET HASTANESİ 106 21KLA İĞDIR DEVLET HASTANESİ 107 21KAA İSPARTA SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ 108 21 MTA İSPARTA MEDİANT ÖZEL DİYALİZ MERKEZİ 109 21AAA İSTANBUL İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ PEDİATRİ 110 21 ABA İSTANBUL İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ 111 21ACA İSTANBUL CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ (ERİŞKİN) 112 21ANA İSTANBUL SAMATYA SSK HASTANESİ 113 21AQA İSTANBUL HAYDARPAŞA NUMUNE HASTANESİ 114 21AWA İSTANBUL ÖZEL REN MED 115 21AXA İSTANBUL BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ 116 21BAA İSTANBUL GÖZTEPE SSK HASTANESİ 75.YIL HD MERKEZİ 117 21BBA İSTANBUL HAYDARPAŞA GATA 118 21BTA İSTANBUL TRANSMED 119 21BUA İSTANBUL TEPEBAŞI VATAN HASTANESİ 120 21BVA İSTANBUL ÖZGÖZÜKARA DİYALİZ MERKEZİ 121 21CEA İSTANBUL TÜRK BÖBREK VAKFI AHMET ERMİŞ 122 21 DBA İSTANBUL İNTERNATİONAL HOSPİTAL 123 21 DMA İSTANBUL MARMARA ÜNİVERSİTESİ 124 21DVA İSTANBUL CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ PEDİATRİ 125 21DZA İSTANBUL NİŞANTAŞI SSK HASTANESİ 126 21FBA İSTANBUL DİAMED 127 21FCA İSTANBUL ESNAF HASTANESİ 128 21FGA İSTANBUL PTT HASTANESİ 129 21HWA İSTANBUL B V FRESENİUS AVCILAR DİYALİZ MERKEZİ 130 21JHA İSTANBUL BAKIRKÖY SAĞLIKLI YAŞAM DİYALİZ MERKEZİ 131 21JRA İSTANBUL ÖZEL ÇAPA DİYALİZ MERKEZİ 132 21KVA İSTANBUL ÖZELTÜRKMED 133 21KYA İSTANBUL ÖZEL ATA DİYALİZ MERKEZİ 134 21LDA İSTANBUL ÖZEL KÜÇÜKYALI DİYALİZ MERKEZİ 135 21LTA İSTANBUL KARTAL HOSPITAL 136 21LYA İSTANBUL PENDİK SSK HASTANESİ 137 21LZA İSTANBUL ÖZEL ONUR DİYALİZ MERKEZİ 138 21MAA İSTANBUL SARIYER SAHVA REŞİT PAŞA DİYALİZ MERKEZİ 139 21MQA İSTANBUL ÖZEL MERTER VATAN DİYALİZ MERKEZİ 140 21MWA İSTANBUL KARTAL EĞİTİM HASTANESİ 141 21NAA İSTANBUL ÖZEL BAĞCILAR HASTANESİ SİMGE DİYALİZ 142 21NJA İSTANBUL ÜMRANİYE ATA DİYALİZ MERKEZİ 143 21NNA İSTANBUL GAZİOSMANPAŞA UMUT DİYALİZ MERKEZİ 144 21NUA İSTANBUL ZEYTİNBURNU DAMLA DİYALİZ MERKEZİ 145 21NWA İSTANBUL PENDİK KAHRAMAN DİYALİZ MERKEZİ 146 21PEA İSTANBUL ÖZEL RENİN DİYALİZ MERKEZİ 147 21PJA İSTANBUL İSTİNYE DEVLET HASTANESİ 148 21PRA İSTANBUL KÜÇÜK KÖY DUYGU HASTANESİ 149 21PSA İSTANBUL BAKIRKÖY DEVLET HASTANESİ 150 21PTA İSTANBUL ÇAMLICA HAYAT HASTANESİ 151 21PWA İSTANBUL ÖZEL KOZYATAĞI DİYALİZ MERKEZİ 152 21RAA İSTANBUL BEYKOZ DEVLET HASTANESİ 153 21AEA İZMİR EGE ÜNİVERSİTESİ 154 21ASA İZMİR TEPECİK SSK HASTANESİ 155 21AVA İZMİR ÖZEL SAĞLIK HASTANESİ 156 21BFA İZMİR BOZYAKA SSK EĞİTİM HASTANESİ 157 21BMA İZMİR DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ 158 21CGA İZMİR Dr BEHÇET UZ ÇOCUK HASTANESİ 159 21CKA İZMİR EGE SAĞLIK VAKFI 160 21DTA İZMİR BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ZÜBEYDE HANIM 161 21EHA İZMİR ATATÜRK DEVLET HASTANESİ YEŞİLYURT
Dr.Hüseyin Çelik Dr.Nuriye Veysel Dr.M.Tuğrul Sezer Dr.Orhan Kaya Başköylü Dr.Aydan Şirin Dr.Semra Bozfakioğlu Dr.Ekrem Erek Dr.Mine Besler Dr.Yıldız Barut Özel Dr.A.Nedim Sarsmaz Dr.Metin Erman Dr.Hülya Ergin Karadayı Dr.M Yaşar Tülbek Dr.Fatma Karakullukçu Dr. Mete Katırcıoğlu Dr.Abdullah Özgözükara Dr.Bilal Görçin Dr.Ali Gürçay Dr.Emel Akoğlu Dr.Lale Sever Dr. Sevgi Şahin Dr.Yıldız Barut Dr. Yüksel Turhan Dr.Mustafa Çakçak Dr.Güldehen Akbaş Dr. Yüksel Korkmaz Dr.Abbas Özdemir Dr.Betül Öğütmen Dr.Bahtışen Güven Dr.Mehmet T.Hacıhasanoğlu Dr.Mehmet Ali Çobanoğlu Dr.İlknur Irmak Dr.Mehmet Anakök Dr.Tuncer Pakiz Dr.A.Yalçın Özbahar Dr.Mustafa Tekçe Dr.Hakan Kaptanoğulları Dr.Gündüz Güven Dr.Mehmet Gümüş Dr.Aydoğan Öbek Dr.Enver Berber Dr.Zerrin Eren Dr.Handan Şenel
Dr.Nursel Kocamaz Dr.Figen Çiftçi Uçantürk Dr Nursel Kocamaz Dr.Figen Çiftçi Uçantürk Dr.Ali Başçı Dr.M.Kemal Başak Dr.Adile Koral Dr.Erdal Sevinç Dr.Taner Çamsan Dr.Mustafa Bak Dr.Sevgi Postoğlu Dr.Ender Akyılmaz Dr.Mustfaf Cirit
84
162 21GUA İZMİR 163 21JJA İZMİR 164 21JWA İZMİR 165 21KWA İZMİR 166 21LEA İZMİR 167 2 IMG A İZMİR168 21MJA İZMİR 169 2 INC A İZMİR170 21NSA İZMİR 171 21NXA İZMİR 172 21NZA İZMİR173 21PAA İZMİR 174 21DEA K.MARAŞ 175 21GGA KARABÜK 176 21NTA KARABÜK 177 21GLA KARAMAN 178 21CSA KASTAMONU 179 21LMA KASTAMONU 180 21DRA KAYSERİ 181 21ELA KAYSERİ 182 21JCA KAYSERİ 183 21LJA KİLİS 184 21CQA KIRKLARELİ 185 21DWA KOCAELİ 186 21NFA KOCAELİ 187 21PYA KOCAELİ 188 2 IRE A KOCAELİ 189 2 IDC A KONYA 190 21DXA KONYA 191 21EPA KONYA 192 21 ERA KONYA 193 21GDA KONYA 194 21HYA KONYA 195 21KXA KONYA 196 21MYA KONYA 197 21PMA KONYA 198 21CPA KÜTAHYA 199 21FJA KÜTAHYA 200 21JDA KÜTAHYA 201 21HKA MALATYA 202 21HNA MALATYA 203 21PZA MALATYA 204 2 İLLA MANİSA 205 21NLA MANİSA 206 21PNA MANİSA 207 21PXA MANİSA 208 21NGA MANİSA 209 21PDA MARDİN 210 21KCA MUĞLA 211 21GEA MUŞ 212 21ESA NEVŞEHİR 213 21FDA NEVŞEHİR 214 21JSA NEVŞEHİR 215 21EUA NİĞDE 216 21BXA ORDU
ÖZEL İZMİR HASTANESİ HAYSU DİYALİZ MERKEZİ ÖZEL ŞİFA HASTANESİ ÖZEL KOCAMAN HASTANESİ ÖZEL NEFRON DİYALİZ MERKEZİ FOÇA DEVLET HASTANESİ ÇEŞME DEVLET HASTANESİ ÇİĞLİ EGEKENT DEVLET HASTANESİ EGE REN BORNOVA ÖZEL EGE BİLİM DİYALİZ MERKEZİ TİRE DEVLET HASTANESİ İKİNCİ YAŞAM DİYALİZ MERKEZİ TEPECİK SSK PEDİATRİ DEVLET HASTANESİ
DEVLET HASTANESİ ÖZEL VATAN HASTANESİ DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ TOSYA DEVLET HASTANESİ ERCİYES ÜNİVERSİTESİ DEVLET HASTANESİ ERCİYES ÜNİVERSİTESİ PEDİATRİ DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ SSK HASTANESİ KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÖZEL İZMİT KOCAELİ TIP MERKEZİ KARAMÜRSEL DEVLET HASTANESİ EREĞLİ DEVLET HASTANESİ SSK HASTANESİ DEVLET HASTANESİ BEYŞEHİR DEVLET HASTANESİ AKŞEHİR DEVLET HASTANESİ ÇUMRA DEVLET HASTANESİ ÖZEL ÖLMEZ DİYALİZ MERKEZİ ÖZEL KONYA SAĞLIK HİZMETLERİ VAKFI HASTANESİ TÜRKİYE SAĞLIK VE TEDAVİ VAKFI HASTANESİ DEVLET HASTANESİ SSK HASTANESİ TAVŞANLI DEVLET HASTANESİ ÖZEL DOĞU KLİNİĞİ DEVLET HASTANESİ ÖZEL MALATYA HASTANESİ SALİHLİ DEVLET HASTANESİ AKHİSARÖZEL EGE DİYALİZ MERKEZİ CELAL BAY AR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ NEFRON EGE DİYALİZ MERKEZİ EGE SAĞLIK VAKFI DEVLET HASTANESİ MARMARİS DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ KAPADOKYA DİYALİZ MERKEZİ ÜRGÜP DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ
Dr.Atilla Üzüm Dr.Mustafa Cirit Dr Serdar Varer Dr.Ali Başçı Dr.Ahmet Deveci Dr.Nebil Uğursal Dr.İrfan Yalçın Dr.Semra Saik Dr.Soner Daman Dr. Uğur Gönenç Dr.İrfan Yalçın Dr.Nejat Aksu Dr.M.Ali Serdar Emirmahmutoğlu Dr. Cemal Mızrak Dr.Mustafa Yetkin Dr.Özcan Sardahan Dr.Adem Ersoy Dr. Murat Karakaş Dr.Cengiz Utaş Dr.Sabiha Karakaya Dr.Ruhan Düşünsel Dr. Abdullah İhsan Özaytürk Dr.Safı Kanal Dr.Cihat Sarkış Dr.Ahmet Yılmaz Dr.Hasan Çakır Dr.Beyti Karaca Dr.Cengiz Çalışır Dr.Mehmet Polat Dr.Halil Öztürk Dr.Ersin Kobaner Dr.İbrahim Duman Dr.M.Nihat Yaz Dr.Fikret Güldoğan Dr.Ali Osamn Sadetaş
Dr. Serhat Dündar Dr.Mustafa Eker Dr.Fahrettin Demirer Dr.Lütfü Usluer Dr.Mustafa Esentürk Dr.Erdal Göçmez Dr.ErdalGöçmez Dr.Fikri Erol Dr.Tülin Büyüksu Dr.Seyhun Kürşat Dr.Levent Ergün Dr.G.Gürcan Yurtman Dr.Tevfik Gümüş Dr.Tayyibe Erkenez Dr.Erol Usta Dr.Adnan Süzer Dr.Salih Öncel Dr.Süleyman Ekmen Dr.Tuncay Gürbüz Dr.Hüseyin Sağlam
85
217 21JEA OSMANİYE 218 21JTA OSMANİYE 219 21EQA RİZE 220 21BZA SAKARYA 221 21BHA SAMSUN 222 21ETA SAMSUN 223 21EVA SAMSUN 224 21HBA SAMSUN 225 21 HZ A SAMSUN 226 21KRA SAMSUN 227 21LWA SAMSUN 228 21DJA SİNOP 229 21JQA SİNOP 230 21DUA SİVAS 231 21GKA SİVAS 232 21GHA Ş.URFA 233 21LPA Ş.URFA 234 21PBA Ş.URFA 235 21GMA TEKİRDAĞ 236 21HGA TEKİRDAĞ 237 21HXA TEKİRDAĞ 238 21PFA TEKİRDAĞ 239 21CVA TOKAT 240 21HQA TOKAT 241 21HTA TOKAT 242 21LFA TOKAT 243 21BCA TRABZON 244 21CUA TRABZON 245 21PHA TRABZON 246 21RBA TRABZON 247 21RFA URFA 248 21CCA UŞAK 249 21LGA UŞAK 250 21NRA VAN 251 21HHA YALOVA 252 21 LU A YALOVA 253 21GPA YOZGAT 254 2 İMLA YOZGAT 255 21CYA ZONGULDAK 256 2 IDF A ZONGULDAK 257 21GJA ZONGULDAK 258 21RGA ELAZIĞ
DEVLET HASTANESİ KADİRLİ DEVLET HASTANESİ PAZAR DEVLET HASTANESİ NEFROMED DİYALİZ MERKEZİ 19 MAYIS ÜNİVERSİTESİ DEVLET HASTANESİ BAFRA DEVLET HASTANESİ SSK HASTANESİ ÖZEL BAFRA TEŞHİS KLİNİĞİ ÇARŞAMBA DEVLET HASTANESİ ÖZEL DİYALİZ MERKEZİ ATATÜRK DEVLET HASTANESİ AYANCIK DEVLET HASTANESİ CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ BİRECİK DEVLET HASTANESİ ŞANLI ÖZEL DİYALİZ MERKZİ DEVLET HASTANESİ ÖZEL ÇORLU TRAKYA DİYALİZ MERKEZİ TBV HACI HÜSEYİN TERZİ DİYALİZ MERKEZİ ŞARKÖY DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ ZİLE DEVLET HASTANESİ NİKSAR DEVLET HASTANESİ TURHAL DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ SSK HASTANESİ SÜRMENE DEVLET HASTANESİ ÖZEL KARADENİZ HASTANESİ SSK HASTANESİ DEVLET HASTANESİ ÖZEL UMUT DİYALİZ MERKEZİ YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ DEVLET HASTANESİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ELMALIK DİYALİZ MERKEZİ DEVLET HASTANESİ SORGUN DEVLET HASTANESİ DEVLET HASTANESİ SSK HASTANESİ EREĞLİ DEVLET HASTANESİ SSK HASTANESİ
Dr.Turgay Gözen Dr.Ali Ercin Dr.Suat Kılıç Dr.Rıfkı Ersoy Dr.Kuddusi Cengiz Dr.Kamuran Kaynar Dr.Hasan Şekercioğlu Dr.M.Akif Uzun Dr.Hasan Şekercioğlu Dr.Semahat Karahisar Dr.Mehmet Kundak Dr.Kamil Durmuş Dr.İskender Yüksel Dr.Füsun Gültekin Dr.Nevzat Dalgıç Dr.Müslüm Sunay Dr.Özkan Y Saygılı Dr.Atilla Şenocak Dr.Mehmet Türk Dr.Hüseyin Özdemir Dr.Mine Özçakı Dr.Mustafa Sezer Dr.İdris Malkan Dr.Kerim Çelebioğlu Dr.Necmi Özen
Dr. Hasan İmamoğlu Dr.Hüseyin Öztürk Dr.Dursun İnan Dr.Seyfi Yılmaz Dr.G.Yılmaz Ertörer Dr.Selahattin Çakıroğlu Dr.Selahattin Çakıroğlu Dr.Reha Erkoç Dr.İsmet Önder Dr.Fahrettin Alkaya
Dr.Arif Yücel Dr.Şükrü Özdemir Dr.Recep Yaylı Dr. Ahmet Bozkaya Dr.Mustafa Karaçöp Dr.Mehmet Çınkılınç
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TEDAVİ HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ORGAN ve DOKU ALINMASI, SAKLANMASI ve NAKLİ HAKKINDA
KANUN VE YÖNETMELİKLER
Kanun numarası : 2238 Kabul Tarihi : 29/05/1979 Yayımlandığı Resmi Gazete : Tarih: 03/06/1979 Sayı 16655 Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 18 Sayfa: 150
DT: Bu kanun ve yönetmelikleri bize temin eden Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yetkililerine teşekkür ederiz.
Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Kurulu Üyeleri
Müsteşar
Doç. Dr. Sefer AYÇAN
Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Tahsin ECER
Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinatörü Böbrek Nakilleri Bilim Kurulu Başkanı Doç. Dr. Cüneyt HOŞCOŞKUN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, İzmir
İmmünoloji Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nurşen DÜZGÜN Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara
Karaciğer Nakilleri Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. İbrahim ASTARCIOĞLU Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, İzmir
Kalp-Kalp Kapağı-Akciğer Nakilleri Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Cevat YAKUT Koşuyolu Kalp Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul
Kemik İliği Nakilleri Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Atilla YALÇIN Gülhane Askeri Tıp Akademesi, Ankara
Kornea Nakilleri Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ömer Kamil DOĞAN Dr. Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul
Diyaliz bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Neval DUMAN Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara
89
ORGAN VE DOKU ALINMASI, SAKLANMASI VE NAKLİ HAKKINDA KANUN VE YÖNETMELİKLER
1. BÖLÜM Genel Hükümler
Amaç Madde 1- Tedavi, teşhis ve bilimsel amaçlarla organ ve doku alınması, saklanması, aşılanması ve nakli bu kanun hükümlerine
tabidir.
Kapsam Madde 2- Bu kanunda sözü edilen organ ve doku deyiminden, insan organizmasmı oluşturan her türlü organ ve doku ile bunların
parçalan anlaşılır. Oto-greftler, saç ve deri alınması, aşılanması ve nakli ile kan transfüzyonu bu kanun hükümlerine tabi olmayıp, yürürlükte
bulunan sağlık yasaları, tüzükleri, yönetmelikleri ve tıbbi deontoloji kuralları çerçevesinde gerçekleştirilir.
Madde 3- Bir bedel veya başkaca çıkar karşılığı, organ ve doku alınması ve satılması yasaktır.
Madde 4- Bilimsel istatiki ve haber niteliğindeki bilgi dağıtımı halleri ayrık olmak üzere, organ ve doku alınması ve verilmesine ilişkin her türlü reklam yasaktır.
2. BÖLÜM Yaşayan Kişilerden Organ ve Doku Alınması Yaş ve Nitelik
Madde 5—On sekiz yaşmı doldurmamış ve mümeyyiz olmayan kişilerden organ ve doku alınması yasaktır.
Muvafakat Madde 6- On sekiz yaşmı doldurmuş ve mümeyyiz olan bir kişiden organ ve doku alınabilmesi için vericinin en az iki tarak
huzurunda açık, bilinçli ve tesirden uzak olarak önceden verilmiş yazılı ve imzalı veya en az iki tanık önünde sözlü olarak beyan edip imzaladığı tutanağın bir hekim tarafından onaylanması zorunludur.
Bilgi Verme ve Arastama Yükümlülüğü Madde 7- Organ ve doku alacak hekimler: a) Vericiye, uygun bir biçimde ve ayrıntıda organ ve doku alınmasının yaratabileceği tehlikeler ile, bunun tıbbi, psikolojik, ailevi
ve sosyal sonuçlan hakkında bilgi vermek; b) Organ ve doku verenin, alıcıya sağlayacağı yararlar hakkında vericiyi aydınlatmak; c) Akli ve ruhi durumu itibariyle kendiliğinden karar verebilecek durumda olmayan kişilerin vermek istedikleri organ ve dokulan
almayı reddetmek; d) Vericinin evli olması halinde birlikte yaşadığı eşinin, vericinin organ ve doku verme kararından haberi olup olmadığını araştırıp
öğrenmek ve öğrendiğini bir tutanakla tespit etmek; e) Bedel veya başkaca çıkar karşılığı veya insancıl amaca uymayan bir düşünce ile verilmek istenen organ ve dokulann alınmasını
reddetmek; f) Kan veya sihri hısımlık veya yakın kişisel ilişkilerin mevcut olduğu durumlar ayrık olmak üzere alıcının ve vericinin isimlerini
açıklamamak; Zorundadırlar.
Alınamayacak Organ ve Dokular Madde 8- Vericinin yaşamını mutlak surette sona erdirecek veya tehlikeye sokacak olan organ ve dokulann alınması yasaktır.
Tahlil ve İnceleme Yapma Zorunluluğu Madde 9- Organ ve doku alınması, aşılanması ve naklinden önce verici ve alıcının yaşamı ve sağlığı için söz konusu olabilecek
tehlikeleri azaltmak amacıyla gerekli tıbbi inceleme ve tahlillerin yapılması ve sonucunun bir olurluluk raporu ile saptanması zorunludur.
Organ ve Doku Almaya, Saklamaya, Aşılamaya ve Nakline Yetkili Sağlık Kurumları Madde 10- Organ ve doku alınması, saklanması, aşılanması ve naklinin, bu işler için gerekli uzman personele, araç ve gerece sahip
sağlık kurumlannca yapılması zorunludur.
90
3. BÖLÜM Ölüden Organ ve Doku Alınması
Ölüm Halinin Saptanması Madde 11- Bu kanunun uygulaması ile ilgili olarak tıbbi ölüm hali,bil!min ülkede ulaştığı düzeydeki kuralları ve yöntemleri
uygulamak suretiyle, biri kardiolog, biri nörolog, biri nöroşirürjiyen ve biri de anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanından oluşan 4 kişilik hekimler kurulunca oy birliği ile saptanır.
Hekimlere İlişkin Yasak İşlemler Madde 12- Alıcının müdavi hekimi ile organ ve doku alınması, saklanması, aşılanması ve naklini gerçekleştirecek olan
hekimlerin, ölüm halini saptayacak olan hekimler kurulunda yer alması yasaktır.
Tutanak Düzenleme Madde 13- 11. maddeye göre ölüm halini saptayan hekimlerin ölüm tarihini, saatini ve ölüm halinin nasıl saptandığım gösteren
ve imzalarını taşıyan bir tutanak düzenleyip organ ve dokunun alındığı sağlık kurumuna vermek zorundadırlar. Bu tutanak ve ekleri ilgili sağlık kurumunda on yıl süre ile saklanır.
ölüden Organ ve Doku Alma Koşulu ve Cesetlerin Bilimsel Araştmna İçin Muhafazası1 Madde 14- Bir kimse sağlığında vücudunun tamamını veya organ ve dokularını, tedavi, teşhis ve bilimsel amaçlar için bıraktığım
resmi veya yazılı vasiyetle belirtmemiş bu konudaki isteğini iki tanık huzurunda açıklamammış ise sırasıyla ölüm anında yanmda bulunan eşi, reşit çocukları, ana veya babası veya kardeşlerinden birisinin , bunlar yoksa yanında bulunan herhangi bir yakınının muvafakatıyla ölüden organ veya doku ahnabilir.
Aksine bir vasiyet veya beyan yoksa, kornea gibi ceset üzerinde bir değişiklik yapmayan dokular almabilir. Ölü, sağhğında kendisinden ölümünden sonra organ veya doku alınmasma karşı olduğunu belirtmişse organ ve doku almamaz.
(Değişik:21/l/1982-2594/l md.) Kaza veya doğal afetler sonucu vücudunun uğradığı ağır harabiyet nedeniyle yaşamı sona ermiş olan bir kişinin yanında yukanda sayılan kimseleri yoksa, sağlam doku ve organları,tıbbi ölüm halinin alınacak organlara bağlı olmadığı 11 nci maddede belirlenen hekimler kurulunun raporuyla belgelemek kaydıyla, yaşamı organ ve doku nakline bağlı olan kişilere ve naklinde ivedilik ve tıbbi zorunluluk bulunan durumlarda vasiyet ve rıza aranmaksızın organ ve doku nakli yapılabilir. Bu hallerde, adli otopsi bu işlemler tamamlandıktan sonra yapılır ve hekimler kurulunun raporu adli muayene ve otopsi tutanağma geçirilir ve evrakına eklenir.
(Ek: 21/1/1982-2594/1 md)Aynca vücudunu ölümden sonra inceleme ve araştırma faaliyetlerinde faydalanılmak üzere vasiyet edenlerle yataklı tedavi kurumlarında ölen veya bunlarm morglarına getirilen ve kimsenin sahip çıkmadığı ve adli kovuşturma ile ilgisi olmayan cesetler aksine bir vasiyet olmadığı taktirde 6 aya kadar muhafaza edilmek ve bilimsel araştırma için kullanılmak üzere ilgili yüksek öğretim kurumlarına verilebilirler. Bu cesetlerin defin hususu dahil tabi olacakları işlemler Adalet, İçişleri, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlıklarınca bu Kanunun yayım tarihinden itibaren 3 ay içinde çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
4. BÖLÜM Ceza Hükümleri
Yasak Eylemler Madde 15- Bu Kanuna aykırı şekilde organ ve doku alan, saklayan, aşılayan ve nakledenlerle bunların alım satımını yapanlar, alım
ve satımına aracıhk edenler veya bunun komisyonculuğunu yapanlar hakkmda, fiil daha ağır bir cezayı gerektirmediği taktirde iki yıldan dört yıla kadar hapis ve 50 000 liradan 100 000 liraya kadar ağır para cezasma hükmolunur.
Madde 16— Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 17- Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
21/01/1982 larih ve 2594 sayılı Kanunun 1. maddesiyle değiştirilen madde başlığı metindeki yerine işlenmiştir.
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TEDAVİ HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ORGAN ve DOKU NAKLİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ
1 Haziran 2000 Tarihli 24066 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak
Yürürlüğe Girmiştir
92
Sağlık Bakanlığından: Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, tedavisi doku veya organ nakli ile mümkün olan hastaların hayatiyetini sürdürmek için
nakilleri gerçekleştirecek organ ve doku nakli merkezlerinin, organ ve doku kaynağı merkezlerinin ve doku tipleme ünitelerinin açılması, çalışması ve denetimi ile bunlarm bağlı olduğu kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşlann uymak zorunda oldukları usul ve esasları düzenlemek, organ ve doku nakli hizmetlerinin yürütülmesinde uyulması gereken esasları belirlemektir.
Kapsam Madde 2- Bu Yönetmelik, kamu kurum ve kuruluşlanyla özel kuruluşlann organ ve doku nakilleri ile ilgili faaliyetlerini kapsar.
Dayanak Madde 3- Bu Yönetmelik 181 sayılı Sağlık Bakanlığmm Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 43'
üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar Madde 4-Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanhk; Sağhk Bakanlığını, b) Organ ve Doku Nakli; terminal dönemdeki hastalıklarda tedavi amacıyla uygulanan organ ve doku nakli ameliyesini, c) Organ ve Doku Nakli Merkezi; organ ve doku nakillerinin uygulandığı tıbbi tedavi merkezlerini, d) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi; organ ve doku nakillerinin uygulandığı, gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel kişilerine ait
tedavi merkezlerini, e) Organ Kaynağı Merkezi; beyin ölümü kriterlerini tesbit edebilecek donanım ve personele sahip merkezleri, f) Doku Tipleme Laboratuvarı; donör adayı ile alıcıların doku tiplemelerini yapabilecek donanım ve personele sahip
laboratuvarlan, g) Kanun; 29/05/1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkmda Kanunu, h) Ulusal Koordinasyon Kurulu (UKK); Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Kurulunu, g) Ulusal Koordinasyon Sistemi(UKS); Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kurullar
Ulusal Koordinusyon Kurulunun Yapısı Madde 5- Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Kurulu; Bakanlık Müsteşarı, Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü, Kalp,
Karaciğer, Böbrek, Kornea, Kemik İliği Nakilleri Bilim Kurulları Başkanları ile İmmünoloji ve Diyaliz Bilim Kurulları Başkanlanndan oluşur. Bilim Kurulu Başkanlanndan biri Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinatörü olarak seçilir. Koordinatör Kurul üyelerinin oylannın salt çoğunluğuyla seçilir. Ülke Koordinatörü bir yıl süre ile görev yapar. Aynı üye ikinci yıl kurul üyeliğine seçilse dahi Ülke Koordinatörü olamaz.
Ulusal Koordinasyon Kurulunun Görevleri Madde 6- Ulusal Koordinasyon Kurulu aşağıdaki görevleri yürütmekle yükümlüdür. a) Organ ve doku nakilleri konusunda ulusal stratejileri belirlemek, alınması gereken önlemleri, gelişime yönelik plan ve
programlan Bakanlığa önermek, b) Ulusal Koordinasyon Sistemini geliştirmek, c) Organ ve doku kaynağı merkezlerinde yapılan organ ve doku paylaşımım denetlemek ve bir rapor halinde Bakanlığa sunmak, d) Bilim kurullan arasmda koordinasyonu sağlamak, e) Organ ve doku nakli merkezlerinin açılma başvurulanna ait ilgili kurul tarafından hazırlanan raporları ülke ihtiyaçlanna göre
değerlendirmek ve açılmasını Bakanhğa önermek,
93
f) Diğer ülkelerdeki gelişmeleri izlemek ve ülkeye kazandırmak. Ulusal Koordinasyon Kumlunun Çalışma Usulü Madde 7- Kurul, Bakanlıkça olağanüstü toplantıya çağırılmadıkça en az 2 ayda bir kez toplanır. İlk toplantı bilim kurulu
başkanlannın belirlenmesinden sonra 1 ay içerisinde yapılır. Toplantıların sekreteryasını Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri genel Müdürlüğü yürütür. Kurul üyelerinin yol giderleri Bakanlıkça karşılanır.
Bilim KurullannmYaptsı Madde 8 - Kalp-akciğer- kalp kapağı, Karaciğer, Böbrek ,Kornea, Kemik iliği nakilleri ve İmmünoloji Bilim Dalı için ayrı bilim
kurulları oluşturulur. Bilim ve teknolojinin gelişmesiyle yeni uygulamaya başlanan Organ ve Doku nakilleri için Bilim Kurulları oluşturulur.
Her nakil türü için oluşturulacak Bilim Kurullan, Bakanlıkça Doku ve Organ Nakli Merkezi olarak faaliyet gösterilmesine izin verilmiş merkezlerin belirleyeceği birer temsilciden oluşur. İmmünoloji Bilim Kurulu; Bakanlıktan Doku Tipleme Labaratuvarı olarak izin almış, kamuya ait laboratuvarların belirleyeceği birer temsilciden oluşur.
Bu Merkezler her yıl aralık ayının ilk haftasında bir sonraki yıl Bilim Kurulunda görev alacak temsilcilerini Bakanlığa bildirir. Makamın onayını müteakip 1 Ocak tarihi itibariyle üyelik başlar ve üyelik süresi 1 yıldır. Herhangi bir nedenle boşalan üyeliğe yine kendi merkezi tarafından bir üye belirlenir. Bu üye boşalan üyenin süresini tamamlar. Her üye tekrar seçilebilir.
Bakanlık Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü yada yetkili kılacağı bir kişi, Bilim Kurullannm daimi üyesidir.
Bilim Kurullarının Görevleri Madde 9- Bilim Kurulları aşağıdaki görevleri yürütmekle yükümlüdür. Bilim Kurulları bu görevleri yürütmek için alt kunallar
oluşturabilir. a) Görev aldıkları organ ve doku nakli türüne ait, organ ve doku nakli merkezlerinin açılma başvurularını değerlendirmek, kurul
tarafından belirlenen 3 üye vasıtasıyla merkezleri yerinde denetleyerek inceleme raporu hazırlamak ve bir rapor halinde Ulusal Koordinasyon Kuruluna sunmak,
b) Organ ve doku nakli merkezlerinin çalışmalannı izlemek, c) Ülkedeki organ ve doku nakilleri konusunda stratejileri belirlemek, alınması gereken önlemleri, hizmetin gelişimine yönelik
plan ve programlan önermek, d) Görev alanlan ile ilgili organlann merkezi dağıtım sisteminin prensiplerini oluşturmak ve Ulusal Koordinasyon Kuruluna
sunmaktır.
Bilim Kurullannm Çalışma Usulü Madde 10- Kurullar, Bakanlıkça olağanüstü toplantıya çağınlmadıkça ocak ve haziran aylarında olmak üzere yılda iki kez olağan
olarak toplanır. Kurullar üyeleri arasmdan bir başkan seçerler. Hizmetlerin gelişmesini sağlamak amacıyla kendi üyelerinden ya da Kurul dışından
çalışma grupları oluşturabilirler. Kurulun toplantılarma Kurulca kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın üstüste iki kez katılmayan temsilcinin üyeliği sona erer.
Yerine aynı usullerle bir üye seçilir. Kurulların sekreteryasım Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü yürütür. Kurul üyelerinin ulaşım giderleri
Bakanlıkça karşılanır.
Bölge Tıbbi Kurullarının Yapısı Madde 11- Bölge Tıbbi Kurullan bölgenin bulunduğu il raerkezindeki organ ve doku nakli merkezlerinin temsilcilerinden oluşur.
Bölge Tıbbi Kurullarının Görevleri Madde 12- Bu kurulda görev alacak olan organ ve doku nakli hekimleri sırayla nöbet tutarlar. Organ ve doku bağışı veya donör
adayı olduğunda nöbetçi hekim merkeze gelerek organ dağıtımını yapar. Gerçekleşen organ ve doku dağıtımı sonunda gerçekleşen nakilleri ve kullanılamayan organ ve dokulara ait bilgileri bir rapor halinde Bakanlığa sunar
Kalp, kalp-akciğer, karaciğer nakli bekleyen hastaların öncelikleri Bölge Tıbbi Kurulu tarafmdan belirlenir ve takip edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Organ ve Doku Nakli Hizmetleriyle İlgili Kurum ve Kuruluşlar
Ulusal Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Koordinasyon Merkezi Madde 13- Ulusal Koordinasyon Kurulunun aldığı kararlar doğrultusunda organ ve doku nakilleri ile ilgili hizmetleri yürütmekle
yüküralüdür. Bu Merkez Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı olarak hizmet yürütür.
94
Organ ve Doku Nakli Bölge Koordinasyon Merkezleri Madde 14- Ulusal Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Koordinasyon Merkezine bağlı olarak çalışan bölgesel merkezlerdir. Bölge
koordinasyon merkezleri, kendilerine bağlı illerde hizmetin yürütülmesinde koordinasyonu sağlayacaktır. Ankara, İstanbul ve İzmir'de olmak üzere üç bölge kurulmuştur. Yeni merkezlerin kurulmasma ihtiyaç duyulması halinde Ulusal Koordinasyon Kurulunun önerisiyle Bakanlık yeni merkezler kurabilir.
Bölge koordinasyon merkezleri organ ve doku kaynağı merkezleri, doku tipleme laboratuvarlan ve organ ve doku nakli merkezleri arasında koordinasyonu sağlar.
Bu Merkezler, organ ve doku naklinin gerçekleştirilmesi ile ilgili donör adayı ve alıcı ile ilgili yapılması gereken tıbbi, idari ve hukuki işlemlerin tamamlanmasını sağlar.
Nakilleri yapacak Organ Nakli Merkezi Hekimlerini göreve çağırır. Organ alım ekiplerinin, çıkarılan organlann ve nakil yapılacak hastalann merkezlere nakillerini sağlar.
Organ ve Doku Nakli Bilgi İşlem Merkezi Madde 15- Ülke genelinde tüm organ ve doku bağışlan ile organ ve doku bekleyen hasta bilgilerini ve gerçekleşen nakilleri içeren
veri tabanı oluşturmakla görevlidir. Bilgi İşlem Merkezi, bölge koordinasyon merkezleri ile elektronik ağla bağlantılıdır. Organ ve doku nakli bekleyen hastalar nakillerini gerçekleştirilmesini istedikleri merkezlere kaydolurlar. Bir hasta sadece bir
merkeze kaydolabilir. Merkezler hasta bilgilerini Organ ve Doku Nakli Bölge Koordinasyon Merkezine bildirirler. Bölge koordinasyon merkezleri, organ ve doku nakli merkezleri tarafından bildirilen hasta kimlik ve doku tipleme bilgilerini güncel olarak bilgisayar kayıtlarına alır ve bu bilgileri Organ ve Doku Nakli Bilgi tşlem Merkezine aktarır.
Organ ve Doku Nakli Merkezleri Madde 16- Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş nakil merkezleridir. Organ ve doku nakli merkezlerinin taşıması gereken şartlar ve
çahşmalarma ait usul ve esaslar her organ nakli için hazırlanacak Yönerge ile belirlenir. Bu Yönergeler her organ ve doku için, ilgili Bilim Kurulları tarafmdan ayrı ayn hazırlanır ve Bakan onayı ile yürürlüğe girer.
Bu Yönergelerde; a) Merkezin sorumluluğunu üstlenecek personelin nitelikleri, b) Merkezde görev alacak personelin nitelikleri, c) Merkezlerde bulunması gereken bölümleri, d) Merkezde bulunması gereken araç ve gereçler, belirlenir.
Organ ve Doku Nakli Merkezlerinin Kuruluşu Madde 17- Organ ve Doku Nakli Merkezleri, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri tarafmdan, bunlara
ait genel ve özel hastaneler bünyesinde bir ünite biçiminde kurulabilir. Bu Merkezlerin faaliyete geçebilmesi için Bakanlıktan açılma izni onayı alınması zorunludur.
Göz bankaları yalnızca kamu kurum ve kuruluşlarının bünyesinde kurulabilir, Bankaların açılmasının planlanması, Bakanlık tarafından yapılır ve açılma kararı Bakanlık tarafından verilir. Üniversite hastaneleri, Bakanlığa bildirmek koşuluyla, kendi bünyelerinde banka açabilirler.
Organ ve Doku Nakli Merkezi Açılma Başvurusu ve Gerekli Belgeler Madde 18- Organ ve Doku Nakli Merkezi açacakların bir dilekçe ile Sağlık Bakanlığına başvurmalan gereklidir. Dilekçeye; a) Merkez sorumluluğunu üstlenecek hekime ait belgeler, b) Organ nakli yapacak hekimin, yapacağı organ nakli alanında, eğitim programı açısmdan Kurulun onaylamış olduğu bir
merkezde yeterli eğitimi gördüğüne ilişkin belge, c) Merkezde görev alacak personelin eğitim durumunu gösterir belgeler, d) Organ veya Doku Nakli Merkezinin Planı: Organ ve doku nakli hizmetleri için aynlan bölümlere ait 1/100 ölçekli, her kat için
ayrı düzenlenmiş, yerleşim ve kullanım alanlarını gösterir, ozalite çekilmiş, Merkezin bulunduğu ilin Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünce tasdik edilmiş plan,
e) Merkezde bulunan araç gereci gösterir liste, f) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi için başvuruluyorsa; kurucu gerçek kişi ise nüfus cüzdamnın onaylı örneği, vakıf ise vakıf
senedinin, şirket ise şirket sözleşmesinin noterden tasdikli örneği veya kuruluşu gösteren mahkeme kararmın örneği, eklenir.
Başvuruyu yapan merkezde, yaptığı organ nakli türüne bağlı olarak, hastanın nakil öncesi ve sonrası dönemlerde ihtiyaç duyabileceği anesteziyoloji ve reanimasyon, iç hastalıkları, çocuk sağhğı ve hastalıklan, patoloji ve diğer branşların mevcut olduğu, kan bankası desteği ile psikolojik ve sosyal servis desteğine sahip olduğunu, veri yönetimi olanaklarını kullanabildiğini belgelemelidir. Böbrek nakli yapan ve bünyesinde diyaliz merkezi bulunmayan organ nakli merkezleri bu amaçla kullanılmak üzere 2 cihaz kapasiteli diyaliz ünitesi bulundurmak zorundadır.
95
Organ ve Doku Nakli Menken Açılma İzin Belgesi Madde 19-Organ ve Doku Nakli Merkezi açılması için yapılan başvurular, ilgili Bilim Kurulu tarafından değerlendirilir.
Değerlendirme sonucunda hazırlanan rapor Ulusal Koordinasyon Kuruluna sunulur. Başvuru Ulusal Koordinasyon Kurulunda ülke ihtiyaçlarına ve ulusal planlamaya göre incelenir. Uygun görüldüğü taktirde, Bakanlık onayı ile açılma izni verilir.
Merkezdeki sorumlu hekim değiştiğinde gerekli belgelerle Bakanlığa başvurularak açılma izni yenilenir.
Organ ve Doku Nakli Merkezlerinin İzlenmesi Madde 20- Ülke sınırları içinde alınan her organ kamu yaranna kullanılacak niteliğe sahiptir. Kişisel tasarruflardan etkilenmez. Merkezlerin faaliyetlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi Ulusal Koordinasyon Kurulunun belirleyeceği kriterler çerçevesinde
Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından gerçekleştirilir. Ulusal Koordinasyon Kurulu, değerlendirilen merkezlere ilişkin önerilerini Bakanlığa bildirir. İlgili merkezler kendilerine ilişkin öneriler doğrultusunda düzenlemeler yapmakla yükümlüdürler.
Merkezlerin açılma iznine ait nitelikleri kaybetmeleri veya Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından faaliyetlerinin sakıncalı bulunması hallerinde çalışmaları Bakanlıkça durdurulur.
Yılık Rapor Madde 21- Organ ve doku nakli merkezleri her yıl yapılan nakilleri ve hasta izlemlerini en geç 31 Ocak tarihinde Sağlık
Bakanlığında olacak şekilde bildirmekle yükümlüdür. Bu veriler Bakanlık tarafından yıllık rapor olarak yayımlanır.
Organ ve Doku Kaynağı Merkezi Madde 22- Organ ve doku almabilecek potansiyel donörlerin saptanıp izleneceği hastanelerdir. Bu hastaneler organ alım operasyonunu gerçekleştirebilecek altyapı koşullarına, potansiyel donörün izlenmesine imkan veren
araç-gerece ve tıbbi ölüm durumunu saptayacak Kanunda belirtilen branşlardan hekimlere sahip olmak zorundadır. Her organ ve doku kaynağı merkezinde bir koordinatör hekim ve iki yardımcı görevlendirilir. Bu Ekip Yoğun Bakım Ünitesi
sorumlu hekimine bağlı olarak çalışır. Bu Ekipte ayrıca donör adayı ailesinden organ bağışının alınmasında görevli, yardımcı sağlık personeli, psikolog, imam ve gönüllü kişiler bulunur. Bu personelin eğitimi görev, yetki ve sorumlulukları Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan ve Bakan onayı ile yürürlüğe giren bir Yönerge ile belirlenir.
Doku Tipleme Laboratuvarlan Madde 23- Doku tiplemesini gerçekleştirecek laboratuvarlarm yapısal ve fonksiyonel koşulları İmmünoloji Bilim Kurulu
tarafından hazırlanan ve Bakan onayı ile yürürlüğe giren bir Yönerge ile belirlenir.
Gönülltt Kuruluşlar Madde 24- Organ nakli hizmetleriyle ilgili hizmetlerde halkın hizmete katılımını sağlar. Organ bağışımn ülke düzeyinde
gelişmesini sağlayıcı faaliyetleri destekler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemi
(UKS) Ulusal Koordinasyon Sisteminin Amacı Madde 25- Sistemin amacı ülke genelinde organ ve doku nakli hizmetleri alanında çalışan kurum ve kuruluşlar arasında gerekli
koordinasyonu sağlamak ve çalışmaların verimliliğini artırmak, kadavra organ sayısmı artırmak, bilimsel kurallara göre ve tıbbi etik anlayışına uygun, adaletli organ ve doku dağıtımını sağlamaktır.
Organ ve Doku Dağıtımı Yönergesi Madde 26- Organ ve doku dağıtımı,, Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan ve Bakan onayı ile yürürlüğe giren bir
Organ ve Doku Dağıtımı Yönergesine göre yapılır.
Organ ve Doku Nakli Koordinatörlüğü ve UKS Görevlileri Madde 27- Sistem içinde, değişik birimler arasındaki koordinasyonu, organ ve doku kaynağı merkezlerinde görev yapacak olan
organ ve doku nakli koordinatörleri sağlar. Organ ve doku nakli koordinatörleri, donörlerin saptanmasından, ilgili hekimlerin olgu başına intikallerini sağlayarak beyin ölümü
tutanağının (Ek-1) de belirtilen beyin ölüm kriterlerine göre ve kurallara uygun biçimde düzenlenmesinden, Kanuna göre, gerekiyorsa, donör ailesinden izin ahnmasmdan, alınan organ ve dokunun ilgili merkeze naklinden sorumludur.
Organ ve doku kaynağı merkezleri beyin ölümü oluşan her hastayı Bölge Koordinasyon Merkezine bildirmek zorundadır.
Organ ve Doku Ahm Ekibi Madde 28- Kadavradan organ ve doku alımı gerçekleştirecek hekimlerin yetkileri ve eğitimlerine ait koşullar ilgili Kurul
tarafından belirlenir.
96
Organ ve Doku Dağıttım Madde 29- Organ ve doku dağıtımı Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafmdan hazırlanan ve Bakanlıkça onaylanan Organ ve Doku
Dağıtımı Yönergesine göre yapılır. Organ dağıtımı bilgisayar ortamında, Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafmdan kabul edilmiş bilgisayar programına göre yapılır. Organ ve doku nakli merkezleri, organ ve doku bekleyen hastalara ait kimlik ve adresleri, doku tiplemeleri, öncelik sıralarına ait bilgileri Organ ve Doku Nakli Bilgi İşlem Merkezine bildirmek zorundadır. Donör ve hastaya ait doku özellikleri eşlenmeleri, müşterek kullanılan program tarafından, bilgisayar ortamında yapılır.
Nakil merkezleri kendilerinde sıra bekleyen hastalara ait listeleri güncelleştirmek zorundadırlar. Organ ve doku nakli merkezleri kendi hastanelerinde çıkan donöre ait organ ve dokulan kendi merkezinde kullanma hakkına
haizdir. Ancak bu kullanımda aranacak en az doku uyumu şartları bilim kurulları tarafından belirlenir. Donörün bulunduğu merkezde kullanılmayacak olan organ ve dokular Bölge Koordinasyon Merkezine bildirilir. Bölge Koordinasyon Merkezi bölgede sisteme kayıtlı merkezlere önceden belirlenen sıraya göre dağıtım yapar. Bölgede kuUamlmayan organ ve dokular bir sonraki bölge merkezi tarafından dağıtıma alınır.
Yurt Dışı İlişkiler Madde 30- Sistemin yurt dışmda bulunan mevcut sistemler veya diğer ülkeler ile işbirliği yapılması Ulusal Koordinasyon Kurulu
tarafından belirlenen koşullar çerçevesinde gerçekleştirilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM Son Hükümler
Yasaklar Madde 31- Bu Yönetmelik ile gösterilen nitelik ve koşullara sahip olmadan ve Bakanlıktan izin almadan, hekimler ve diğer
şahıslar tarafından organ ve doku nakli yapmak fçin özel merkezler açılması, organ ve doku nakli yapılması yasaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarında organ nakli yapmaya başlayacak olan merkezler bu durumu Bakanlığa bildirirler ve izin belgesi alırlar. Bu yasağa uymadığı saptanan merkezlerin faaliyetleri Bakanlıkça durdurulur ve haklan İ ta Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Kaldırılan Hükümler Madde 32- 20/08/1993 tarihli ve 21674 sayılı Resmi Gazete'de yayımların ve ; "709/1994 tarihli ve 22059 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan Yönetmelikle değiştirilen Organ Nakli Merkezleri Yönetmeliği ve 2.J/Û8/1993 tarihli ve 21674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kornea Naklinde Kornea Sağlanması ve Paylaşımı Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Madde 33- Bu Yönetmelikte geçen yönergeler, Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 6 ay içerisinde hazırlanır.
Geçici Madde 1- Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyete geçmiş bulunan kamu kurum ve kuruluşlarına ait organ ve doku nakli merkezleri, Yönetmeliğin yayımından itibaren en geç 3 ay içerisinde yaptıkları organ nakli türlerini ve bu nakil türlerinin sorumlularını Bakanlığa bildirmek zorundadırlar. Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce yapılan Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi başvurulan hükümsüzdür. Bu merkezler, bu Yönetmeliğe uygun olarak tekrar başvuracaklardır.
Yürüdük Madde 34- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme Madde 35- Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.
Ek-1
Beyin Ölüm Kriterleri Tanım : Beyin ölümü klinik bir tanıdır ve beyin fonksiyonlarının tam ve irreversibl kaybıdır.
İrreversibl komanın temel bulgulan : I) Beyin ölümüne karar vermek için komanın aşağıdaki nedenlere bağh olmaması,
a) Primer hipotermi, b) Hipovolemik ya da hipotansif şok, c) Geriye dönüşüm sağlayabilecek intoksikasyonlar (barbitürat ve diğer sedatifler, depresan ve narkotik ilaçlar) ile
metabolik ve endokrin bozukluklar,
97
II) Bilincin tam kaybı,
III) Spontan hareketin bulunmaması. Aşağıda bulunan durumlar beyin ölümü tamsını ekarte ettirmez. a) Derin tendon reflekslerinin alınması, b) Yüzeyel reflekslerin alınması, c) Babinski refleksi alınması, d) Solunum benzeri hareketler alınması, (omuz elevasyon ve adduksiyonu, önemli tidal volum değişikliği olmaksızın
interkostal genişleme) e) Patolojik fleksiyon ve ekştensiyon cevabı dışındaki spontan ekstremite hareketleri.
IV) Ağrılı uyaranlara serebral-motor cevap alınamaması,
V) Spontan solunum bulunmaması,
VI) Beyin sapı reflekslerinin tamamen kaybolması, a) Beyin ölümünde pupiller parlak ışığa yanıtsız ve dilatedir (4-9 mm) b) Kornea refleksi yokluğu, c) Vestibulo-oküler refleks yokluğu, d) Okülosefalik refleks yokluğu, e) Feringeal ve trakeal reflekslerin yokluğu,
VII) Apne testi: Apne testi uygulanabilmesi için, Arterial pO2 ve pCO2 değerleri normal olmalıdır (pCO2 40 mrnHg ve üzerinde). Bu koşullarda
hasta 10-30 dakika süre ile %100 oksijen ile ventile edilerek arteriyel oksijen basıncının 200 mmHg üzerinde olması sağlanmalıdır. Bu koşullar sağlandıktan sonra hasta mekanik solunum desteğinden ayrılarak trakea içerisine enUz 8-10 dakika süre ile 6 it. dakikada oksijen uygulanmalıdır. Bu uygulamalara rağmen spontan soluma yoksa apne veya kan gazlarında pCO2 basıncı 60 mmHg veya üzerinde ise spontan soluma hareketi yoksa apne testi pozitiftir.
Bevin ölümü tanısı konan hastalarda * Daha önce tanısı konulmuş bir nedenle hasta irreversibl koma tablosuna girmişse en az 12 saat, etyolojisi bilinmeden gelişen
tablolarda en az 24 saat bu koşulların değişmeden devamlılığı gözlenmelidir. * Klinik beyin ölümü tanısı almış hastalarda, hekimler kurulunun uygun göreceği bir laboratuvar yöntemiyle beyin ölümü teyid
edilmelidir. * Hasta yakmına beyin ölümü deklare edildikten sonra hastaya uygulanan tıbbi destekler kesilebilir. * Hasta yakınma beyin ölümü deklare edildikten sonra yaşara desteğinin kesildiği durumlar: 1- Hastanm organ veya organlarının transplantasyon için kullanılmasına hasta yakınmm izin vermesi, 2- Hasta yakınlarının yaşam desteğinin kesilmesine izin vermesidir.
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TEDAVİ HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ULUSAL ORGAN ve DOKU NAKLİ
KOORDİNASYON SİSTEMİ YÖNERGESİ
Bakanlık Makamının 30.01.2001 Tarih ve 950 Sayılı Onaylan ile Yürürlüğe girmiştir.
100
ULUSAL ORGAN ve DOKU NAKLİ KOORDİNASYON SİSTEMİ YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu Yönergenin amacı; 01.06.2000 tarih ve 24066 sayıh Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Organ ve Doku
Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinin 26 ncı maddesi ile öpsörülen "Organ ve Doku Dağıtımına" ilişkin usûl ve esasları belirlemek ve organ ve doku nakli hizmetleri ile ilgili merkezlerin ve bu merkezlerde görevli personelin görev ve sorumluluklanm düzenlemektir.
Kapsam Madde 2- Bu Yönerge, bütün kamu sağlık kurum ve kuruluşları ile özel sağlık kuruluşlarım kapsar.
Dayanak Madde 3- Bu Yönerge, 181 sayılı Sağlık Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkmda Kanun Hükmünde Kararname'nin 43 üncü
maddesine ve 01 Haziran 2000 tarih ve 24066 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinin 22 nci ve 26 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar Madde 4- Bu Yönergede geçen; a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını, b) Kanun: 29/05/1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanunu, c) Yönetmelik: 01.06.2000 tarih ve 24066 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliğini, d) UKS: Ulusal Organ ve DokuNakli Koordinasyon Sistemini, e) UKK: Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Kumlunu, f) UKM: Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Merkezini, g) BKM: Ulusal Organ ve Doku Nakli Bölge Koordinasyon Merkezini, h) ONB1M: UKM bünyesinde kurulan Organ ve Doku Nakli Bilgi İşlem Merkezini, i) Organ ve Doku Nakli Merkezi: Organ ve doku nakillerinin uygulandığı tıbbi tedavi merkezlerini, J) Organ ve Doku Kaynağı Merkezi: Beyin ölümü kriterlerini tespit edebilecek donanım ve personele sahip resmi ve özel bütün hastaneleri, k) Doku Tipleme Laboratuarr. Verici adayı ile alıcıların doku tiplemelerini yapabilecek donanım ve personele sahip laboratuar-
ları, ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM Organ ve
Doku Dağıtımı İlkeleri
Genel tikeler Madde 5- Organ ve doku dağıtımı Kanun ve Yönetmelik çerçevesinde, bilimsel kurallara, tıbbi-etik anlayışa uygun ve adaletli bir
şekilde gerçekleştirilir. Organ ve doku dağıtımında acil organ talepleri öncelikle değerlendirilir ve acil talepler için Ulusal Bekleme Listesi oluşturulur. Acil talep dışında kalan organ ve doku, bağışı alan organ ve doku nakli merkezi tarafından organ ve dokunun türüne göre 6 ncı
maddede belirtilen kriterlere uygun olarak kullanılır. Organ çıkaran merkezde kullanılmayan organ ve dokular 6 ncı raaddede belirtilen şekilde Ulusal Koordinasyon Sistemine uygun
olarak dağıtılır. Organ ve Doku Dağıtımı tikeleri Madde 6- Kalp, akciğer, karaciğer ve böbrek greftleri dağıtımı şu şekilde yapılır: A) Kalp ve akciğer greftlerinin dağıtımı ilkeleri şunlardır: 1) Kalp ve akciğer dokularının dağıtımı UKM tarafından yapılır. 2) Acil kalp nakli bekleme listesine alınacak hastalar, status 1 kriterlerine uyan; mekanik pompa desteği alan hastalar, intraaortik
balon pompa desteği altında olan hastalar ve devamlı inotropik ilaç desteğine ihtiyaç duyan hastalardır. Acil hastalar, merkezin bağlı olduğu BKM'ne ve UKM'ne bildirilir ve aciliyetleri 48 saatte bir yapılacak yeni bildirimlerle teyit edilir.
3) UKM'ne kayıtlı acil kalp ve akciğer nakli bekleyen hasta var ise, ülkede çıkan ilk kalp ve akciğer grefti, kan grubuna göre uygun hastaya nakledilmek üzere ilgili nakil merkezine UKM tarafından teklif edilir.
101
4) UKM'ne kayıtlı acil kalp ve akciğer nakli bekleyen hasta bulunmuyor veya bulunuyor ve fakat kalp ve akciğer greftinin organ koruma süresi içinde, hastanm bulunduğu merkeze ulaştmlabilrae imkanı yok ise;
a) Verici, kalp ve akciğer nakli uygulayan hastanelerin birinden çıkıyorsa öncelikle o merkezdeki uygun hastaya nakledilir. O merkezde nakledilmiyorsa (Ek 4-A)'da düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Ahm Sırası Formunda belirtilen sıraya göre bölgede bulunan diğer kalp ve akciğeı; nakli merkezlerinde nakledilir.
b) Verici kalp ve akciğer nakli uygulanmayan hastaneleriç birinden çıkıyorsa, (Ek 4-A)'da düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formunda belirtilen sıraya göre bölgede bulunan diğer kalp ve akciğer nakli merkezlerinde nakledilir.
c) BKM'ne o bölgenin herhangi bir hastanesinden bildirilmiş ve klinik olarak beyin ölümü teşhisi konulmuş ve fakat beyin ölümü kararı verecek Kanun'da belirtilen uzmanlann bulunamadığı hallerde veya başka sebeplerle beyin ölümü teşhisi konulamamış potansiyel vericilerin aynı bölgedeki kalp ve akciğer nakli yapan merkezlerden birine veya başka bir organ nakli merkezine sevk edilmesi halinde, kazanılacak kalp ve akciğer grefllerinin dağıtımı bu maddenin (b) alt bendinde belirtilen usûl ile dağıtılır.
d) Bölgesinde kullanılmayan kalp ve akciğer greftleri BKM tarafından UKM ne bildirilerek (Ek 4-A)'te düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formunda belirtilen sıraya göre kalp ve akciğer nakli merkezlerine teklif edilir.
5) Greft alım sırası gelen merkezler,' BKM veya UKM tarafından teklif edilen grefti, uygun kan grubunda alıcı hasta olmaması, fiziki şartlar ve insan gücü ile ilgili sorunlar gibi zorunlu sebeplerle nakledemeyecek dururndaysa bir sonraki teklif edilecek greft için aynı sıralarım muhafaza ederler.
6) Greft alım sırası gelen merkezler BKM veya UKM tarafmdan teklif edilen grefti naklettikleri takdirde, greft alım sıraları, greft BKM den teklif edilmişse BKM listesinde, UKM tarafından teklif edilmişse UKM listesinde en sona geçer.
B) Karaciğer greftlerinin dağıtım ilkeleri şunlardır: 1) Karaciğer greftlerinin dağıtımı UKM tarafından yapılır. 2) UKM'ne bildirilmiş, herhangi bir bölgede acil karaciğer nakli gerektiren fulminan ve subfulminan hepatitli veya acil
retransplantasyon gerektiren hasta var ise, ülkede çıkan ilk karaciğer grefti, kan grubu uyumuna bakılmaksızın bu hastaya nakledilmek üzere ilgili merkeze UKM tarafmdan teklif edilir.
Fulminan ve subfulminan hepatitli hastalarda transplantasyon endikasyonu koymak ve bu suretle acil karaciğer grefti talep edebilmek için aşağıdaki kriterlerin tamamının bulunması gerekir:
a) Daha önce bilinen bir karaciğer hastalığı olmamalıdır. b) tkter ve ensefalopati arası geçmesi gereken süre, fulminan hepatitliler için en fazla 15 gün, subfulminan hepatitliler için ise, en
fazla 2 ay olmalıdır. c) Ensefalopati grade 2 ve üzerinde olmalıdır. d) Protrombin zamanı 20 saniye ve üzerinde olmalıdır. Acil retransplantasyon için greft talebi, transplantasyondan sonraki ilk 8 gün içinde primer non function, hepatik arter ve / veya
portal ven trombozu gelişmesi halinde yapılmalıdır. Acil karaciğer greft taleplerinin, hastanm klinik durumunun yukarıdaki kriterler doğrultusunda tekıar değerlendirilerek her 48
saatte bir UKM' ne tekrar bildirilmesi gerekir. Acil greft talebi aynı hasta için en fazla 5 kez tekrarlanabilir. 3) UKM'ne kayıtlı acil karaciğer nakli bekleyen hasta yok ise, bir bölgede, merkez veya bağlı illerin bütün hastanelerinde bsyin
ölümü teşhisi konulmuş ve bağış yapmış vericilerden çıkacak karaciğer greftleri; a) Verici, karaciğer nakli uygulayan hastanelerin birinden çıkıyorsa, karaciğer grefti öncelikle o merkezde nakledilir. O merkezde
nakledilemiyorsa, BKM tarafından (Ek 4-B)'de düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Ahm Sırası Formundaki sıraya göre aynı ilde veya o bölge illerindeki diğer merkezlerde nakledilir.
b) Verici, karaciğer nakli uygulanmayan bir hastaneden çıkıyorsa, karaciğer grefti o bölge içerisinde karaciğer nakli uygulayan merkezlere BKM tarafından (Ek 4-B)'de düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formundaki bölgesel sıraya göre dağıtılarak nakledilir.
4) BKM'ne o bölgenin herhangi bir hastanesinden bildirilmiş, klinik olarak beyin ölümü teşhisi konulmuş ve fakat Kanun'da belirtilen uzmanlar bulunamadığı veya başka sebeplerle teşhisi konulamamış potansiyel vericilerin, aynı bölgedeki karaciğer veya başka bir organ nakli yapan merkezlerin birine sevk edilmesi durumunda kazanılacak karaciğer greftlerinin dağıtımı, o bölge içerisinde karaciğer nakli uygulayan merkezler arasında, BKM tarafmdan (Ek 4-B)'de düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Ahm Sırası Formundaki bölgesel sıraya göre dağıtılarak nakledilir.
5) Bölgesinde kullanılamayan karaciğer greftleri, BKM tarafından UKM'ne bildirilir. UKM bu grefti, (Ek 4-B)'de düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formundaki ulusal sıraya göre diğer bölgelerde bulunan karaciğer nakli merkezlerine teklif eder ve nakledilmesini sağlar.
6) Greft alım sırası gelen merkezler, BKM veya UKM tarafından teklif edilen grefti, uygun kan grubunda alıcı hasta olmaması, fiziki şartlar ve insan gücü ile ilgili sorunlar gibi zorunlu sebeplerle nakledemeyecek durumda ise, bir sonra teklif edilecek greft için aynı sıralarım muhafaza ederler.
7) Greft alım sırası gelen merkezler BKM veya TJKM tarafından teklif edilen grefti naklettikleri takdirde, greft alım sıralan, greft BKM den teklif edilmişse BKM listesinde, UKM tarafından teklif edilmişse UKM listesinde en sona geçer.
102
C) Böbrek greftlerinin dağıtım ilkeleri şunlardır: 1) Kanun'a uygun olarak beyin ölümü teşhisi konulan ve bağışı yapan vericiden alınacak böbrek greftleri; a) Organı çıkaran merkezde doku uyumu açısmdan 0 mismatch durumunda olan uygun alıcı hasta yok, fakat bölgede veya ülke
genelinde 0 mismatch durumunda olan uygun alıcı hasta varsa, UKM, o hastanm olduğu merkeze böbrek greftini teklif eder. b) Verici böbrek nakli yapan bir hastaneden çıkıyorsa, böbrekler, doku uyumu açısmdan 0, 1, 2, 3 ve 4 mismatch durumunda olan
alıcı hasta var ise, öncelikle o merkezde nakledilir. Doku uyumu açısmdan 5 ve 6 mismatch durumunda olan böbrekler BKM tarafmdan bölgedeki doku uyumu açısmdan 0, 1, 2, 3 ve 4 mismatch durumunda olan en uygun alıcı hastalann bulunduğu merkezlere (Ek 4-C)'de düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formundaki bölgesel sıraya göre dağıtılarak nakledilir.
c) Verici böbrek nakli yapmayan bir hastaneden çıkıyor ise, BKM tarafmdan bölgedeki doku uyumu açısından 0, 1, 2, 3 ve 4 mismatch durumunda olan en uygun hastalann bulunduğu merkezlere (Ek 4-C)'de düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formundaki sıra ile teklif edilir.
2) Organ nakli yapılmayan bir hastaneden potansiyel verici olduğu BKM'ne bildirilen ancak, organ çıkarımı organ nakli yapan merkezlerden birisine nakledilerek kazanılan veya organ nakli yapan merkezin ekibi tarafından vericinin bulunduğu hastanede kazanılan böbrek greftlerinden birisi doku uyumu açısmdan 0, 1, 2, 3 ve 4 mismatch durumunda olan en uygun alıcı hasta var ise o merkezde nakledilir. Diğer böbrek ise, BKM tarafından bölgedeki doku uyumu açısmdan 0, 1, 2, 3 ve 4 mismatch dururaunda olan en uygun alıcı hastalann bulunduğu merkezlere (Ek 4-C)'de düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formundaki sıra ile teklif edilir.
3) Bölgesinde kullanılamayan böbrek greftleri, BKM tarafından UKM'ne bildirilir. UKM ülke genelinde doku uyumu açısmdan 0, 1, 2, 3 ve 4 mismatch durumunda olan en uygun alıcı hastaları tespit ederek hastaların bulunduğu merkezlere (Ek 4-C)'de düzenlenen Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Formundaki sıra ile böbrek greftlerini teklif eder.
4) BKM tarafmdan organ çıkanmı görevine çağınlan ve bu göreve gelmeyen organ nakli merkezi, o kadavranın organ dağıtımından yararlanamaz.
5) Greft alım sırası gelen merkezler, BKM veya UKM tarafından teklif edilen grefti, uygun kan grubunda alıcı hasta olmaması, fiziki şartlar ve insan gücü ile ilgili sorunlar gibi zorunlu sebeplerle nakledemeyecek durumda ise, bir sonra teklif edilecek greft için aynı sıralannı muhafaza ederler.
6) Greft alım sırası gelen merkezler BKM veya UKM tarafından teklif edilen grefti naklettikleri takdirde, greft alım sıralan, greft BKM den teklif edilmiş ise, BKM listesinde, UKM tarafından teklif edilmişse UKM listesinde en sona geçer.
D) Kornea dağıtımı, Göz Bankası ve Kornea Merkezleri Yönergesine göre yapıhr.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Organ ve Doku Nakli Hizmetlerini
Yürüten Merkezlerin ve Personelin Görev ve Sorumlulukları
Organ ve Doku Nakli Merkezlerinin Görev ve Sorumlulukları Madde 7- Organ ve Doku Nakli Merkezlerinin görev ve sorumlulukları şunlardır: 1) Organ ve doku nakli merkezleri nakil amacıyla başvuran hastalar için nakil türlerine göre ilgili Bilim Kurulu tarafmdan
hazırlanan formata uygun olarak hasta bekleme listelerini oluştururlar. Organ ve doku nakli merkezleri hasta bekleme listelerini BKM'ne ve UKM'ne gönderir. Bütün veriler UKM nezdinde faaliyet gösteren ONBlM'de toplanır. Organ ve doku alıcı adaylarına ilişkin Aday Bildirim Formlan (Ek :l)'de gösterilmiştir.
2) Hasta bekleme listelerinde kayıtlı olan hastalara ilişkin acil organ taleplerini BKM'ne ve UKM'ne bildirirler. 3) Hasta bekleme listelerini güncelleştirerek, yeni başvuruları ve listeden çıkan hastalan en geç 3 gün içinde BKM'ne bildirirler. 4) Kanun'a uygun olarak beyin ölümü teşhisi konulan ve bağışı sağlanan vericiye ait bilgiler (Ek-S)'de düzenlenen Verici Bilgi
Formu doldurularak BKM'ne ve UKM'ne bildirilir. 5) Organ alımı gerçekleştirildiğinde (EK-6)'de düzenlenen Organ Bilgi Formu organı çıkaran organ ve doku nakli merkezi
tarafından doldurularak organ ile birlikte organınm nakledileceği merkeze gönderilir. Aynı form BKM'ne ve UKM'ne hemen bildirilir.
6) Organ ve doku nakli yapan merkez, nakil sonrası linçi gün, linçi, 3 üncü, 6 ncı, 12 nci., aylarda, daha sonra her oniki ayda bir olmak üzere ve ölüm günlerinde (Ek 7)'de düzenlenen Alıcı İzleme Formunu doldurarak BKM ve UKM'ne bildirilir.
Organ ve Doku Kaynağı Merkezlerinin Görev ve Sorumlulukları Madde 8- Organ ve doku kaynağı merkezlerinin görev ve sorumlulukları şunlardır: 1) Yönetmeliğin 22 nci maddesi uyannca organ ve doku kaynağı merkezi niteliği taşıyan hastaneler, Kanun'da belirtilen Beyin
Ölümü Kurulu oluşturarak BKM'ne bildirirler. 2) Organ ve doku kaynağı merkezlerinde görev alacak Koordinatör hekim ve yardımcılarının isimlerini, raeslek ünvanlannı ve
telefon numaralarım BKM'ne bildirirler. 3) Bütün resmi ve özel hastaneler, beyin ölümü vakalarını bağlı olduğu BKM'ne bildirmek zorundadır. Hastane servislerindeki
103
potansiyel beyin ölümü vakalarını servis sorumlu tabibi çalıştığı kurumun koordinatör hekimine bildirir. Koordinatör hekim veya yardımcıları beyin ölümünün teşhis edilmesi için beyin ölümü kurulunu göreve davet eder. Kanun'un 11 inci ve 13 üncü maddeleri uyannca beyin ölümü kararı alındıktan sonra koordinatör hekim veya yardımcıları tarafından Kanuna uygun olarak hasta yakınlarından, organ ve doku bağışı talep edilir. Koordinatör hekim vakayı ve bağış durumunu (Ek :2)'de düzenlenen Beyin Ölümü Bildirim Formunu doldurarak bağlı bulunduğu BKM'ne bildirmek zorundadır. Kurumda koordinatör hekim bulunmuyor ise, potansiyel beyin ölümü vakası Baştabip tarafından ilgili BKM'ne bildirilir.
Organ ve Doku Nakli Merkezleri Koordinatörlüğü Madde 9- Yönetmeliğin 22 nci maddesi uyarınca, organ ve doku nakli hizmetleri ile ilgili merkezlerde, Baştabiblikçe bir
Koordinatör hekim ve iki yardımcı görevlendirilir ve BKM ye bildirilir. Organ ve Doku Nakli Koordinatör hekimi ve yardımcıları Yönetmeliğin 22 nci ve 27 nci maddeleri uyarınca görev yapar. Bu
personelin eğitimi UKK'nun hazırladığı eğitim programına göre yapılır.
Bölge TıbbtKurulu Madde 10- Bölge Tıbbi Kurulları Yönetmeliğin 11 inci maddesine göre oluşturulur ve Yönetmeliğin 12 nci maddesi uyarrnca
görev yaparlar. Bölge Koordinasyon Merkezlerinin Görev ve Sorumluluklan Madde 11- BKM'leri UKM'ne bağlı olarak görev yaparlar. BKM'nin görev ve sorumlulukları şunlardır: 1) Bölgesine bağlı bütün illerin organ ve doku nakli hizmetleriyle ilgili koordinasyonu sağlar. Her bir BKM'ne bağlanan illerin
listesi (Ek :3)' de gösterilmiştir. 2) Bölgesine bağlı organ ve doku nakli merkezlerinin hasta bekleme listelerini toplar ve UKM'ne gönderir. 3) Beyin ölümü ve organ bağışı vakaları bildirildiğinde, vericiye ait doku tiplemesinin yapılmasını sağlar ve sonucu UKM'ne
bildirir. 4) Organ ve doku naklinin gerçekleşmesiyle ilgili verici adayı ve alıcı ile ilgili yapılması gereken tıbbi, idari ve hukuki işlemlerin
yürütülmesini sağlar. 5) Organ ve doku alımı ekiplerinin, çıkarılan organların ve nakil yapılacak hastaların nakil merkezlerine ulaşımlarını 112 İlk
Yardım ve Acil Hizmetleri aracılığıyla sağlar.
Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Merkezinin Görev ve Sorumlulukları Madde 12- UKM'nin görevleri şunlardır: 1) Bölge Koordinasyon Merkezlerinin koordinasyonunu sağlar. 2) Ulusal bekleme listesini oluşturur. 3) Acil bekleme listelerini oluşturur ve takip eder. 4) Organ ve doku alım ekiplerinin iller arasmda ulaşımını temin eder.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Yasaklar Madde 13- Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği ve bu Yönergede belirtilen kurallara aykırı olarak organ ve doku
dağıtımı yasaktır. Bu yasağa uymadığı saptanan merkezlerin faaliyetleri Bakanlıkça durdurulur ve haklarında Kanun'un ilgili hükümleri uygulanır.
Yürürlük Madde 14- Bu Yönerge Bakan onayı ile yürürlüğe girer. Yürûlme Madde 15- Bu Yönerge hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür. Ekler. Ek: 1 Aday Bildirim Formları Ek: 2 Beyin Ölümü Bildirim Formu Ek: 3 Bölge Koordinasyon Merkezlerine bağlanan illerin listesi Ek: 4 Ulusal Sistemden Organ ve Doku Alım Sırası Ek: 5 Verici Bilgi Formu Ek: 6 Organ Bilgi Formu Ek: 7 Ahcı İzleme Formu
104
ADAY BİLDİRİM FORMLARI Ek: 1 -C Böbrek Nakli Bekleyen Hastalara Ait Bildirim Formu
BÖBREK NAKLİ ADAYI BİLGİ FORMU
Merkezin adı : / (Bölge kodu/Merkez kodu)
Dosya no: (Merkez tarafmdan verilecektir) Adı : Doğum tarihi :
Soyadı : Yaşı : Cins : E: G(E/K) D (E/K) Kan grubu : Rh: Adres : Şehir :
Telefon Kime ait?
ONM'ye başvuru tarihi Organ Bekleme süresi Yıl: Ay..
Prhuer hastalık İzleyen merkez İzleyen doktor Diyaliz merkezi Diyaliz tipi
:: Açıklama
Doku lipleme tarihi A BW DQ CW
A BW DQ CW B DR DP B DR DP DRS1
DR52 DR53
Laboratuar larihi : CMV-AK HBs-Ag Hepatitasısı CMV-IgM Anti-HBsCMV-IgG Anti-HCV HIV HCV-RNA
Açıklama
PRA (Panel Reaktif antikor) Cmsi Tarih Tarih
Yüzde DONOTOMAJ
Duyarlılık
DTTNOT
105
Ek:2 BEYİN ÖLÜMÜ BİLDİRİM FORMU
Tarih:.../.../200.. DONÖR MERKEZİ:.................................... PROTOKOL NO: Adı Soyadı : ................................................................................... Doğum Yeri/Tarihi : ................................................................................... Baba Adı : ................................................................................... Anne Adı : ................................................................................... İzleme Başlangıç tarih/saat : ...................................................................................
1-KOMANEDENİ : .......................................................................................................................... -Şuurun tam kaybı : ..........................................................................................................................
2-SPONTAN SOLUNUM : ............................................................................................................................. 3-GÖRSEL, İŞİTSEL ve AĞR1LIUYARANLARA YANIT
-Spontan hareket : .......................................................................................................................... 4-BEYÎN SAPI REFLEKSLERİ : ..........................................................................................................................
-Pupillalar : .......................................................................................................................... -Kornea reflexi : .......................................................................................................................... -Okülo-bestibüler refleks : .......................................................................................................................... -OkUlo-sefalik refleks : .......................................................................................................................... -Ferineal ve trakeal refleksler : ..........................................................................................................................
5-APNETESTİ : ..........................................................................................................................
6-EEG : ..........................................................................................................................
7-DİĞER : ..........................................................................................................................
Yukarıda belirtilen kriterlere göre ................... Doğumlu, ............................................................. 'mn ..................... Tarihinde, saat ........'de tıbbi ölümünün gerçekleştiğim bildirir tutanaktır.
İMZA
NÖROLOJİ UZMANİ DR.. NÖROŞİRURJİ UZMAM İMZA DR...................................... ANESTEZİ UZMANİ: İMZA DR.................................. KARDİYOLOJİ UZMANİ İMZA DR........................................
106
Bk:3
BÖLGE KOORDİNASYON MERKEZLERİNE BAĞLANAN İLLER
Ankara İstanbul izmir Antalya Adana Kayseri
Ağrı Bilecik Aydın Afyon Adıyaman Elazığ Amasva Bursa Balıkesir Burdur Diyavbakir Kayseri Artvin Edirne Çanakkale İsparta Ciazianlep Malatya.
Bingöl Kırklareli Deni/li Karaman Hatay Nevşehir Billis Kocaeli Rütahva Konva İçel Niğde
Bolu Sakarya Manisa K.Maraş Sivas Çanktrı Tekirdağ Muğla Mardin Tunceli Çorum Yalova Uşak Şanlıurfa Yozgat Erzincan Düzce Kilis Aksaray Erzurum Osmaniye Eskişehir Şırnak Giresun Gümüşhane Hakkari Kars Kastamonu Muş Ordu Rize Samsun Sürt Sinop Tokat Trabzon Van Zonguldak Bayburt Kırıkkale Batman Bartın
Ardahan İğdır Karabük Karabük
107
Ek:4-C
ULUSAL SİSTEMDEN ORGAN VE DOKU ALIM SIRASI BÖBREK GREFTİ ALIMLARI
Sıra No İLL.ER MERKEZLER Tarih (1) Tarih (2) Tarih (3) Tarih (4) Tarih (5)
1 ADANA Çukurova Univ.Tıp Fak.Hast
2 ANKARA Ankara Üni.Tıp Fak.Hast
3 Başkent Uni.Tıp Fak.Hast.
4 Gazi Oni.Tıp Fak.Hast.
5 G.A.T.A. Hast.
6 Hacettepe Üni.Tıp Fak Hast.
7 SSK Ankara ihtisas Hastanesi
8 Türkiye Yüksek ihtisas Hast
9 Eskişehir Osmangazi Üni.Tıp Fak Hast.
10 Samsun On Dokuz Mayıs Üni.Tıp Fak.Hast.
11 ANTALYA Akdeniz Üniversitesi Tıp Fak.Hast.
12 İSTANBUL Haydarpaşa Numune Hast.
13 istanbul Üni.Cer.Tıp Fak.Hasl
14 istanbul Üni.Çapa Tıp Fak.Hast.
15 Kartal Devlet Hast.
16 Marmara Uni.Tıp Fak.Hast.
17 Bursa Uludağ Oni.Tıp Fak.Hast.
18 İZMİR Dokuz Eylül Üni. Tıp Fak.Hast.
19 Ege Üni.Tıp Fak.Hast.
20 SSK Bozyaka Eğitim Hastanesi
21 SSK Tepecik Eğitim Hastanesi
22 KAYSERİ Erciyes Uni.Tıp Fak.Hast
108
EK 5 VERİCİ BİLGİ FORMU
TC SAĞLIK BAKANLIĞI ULUSAL ORGAN VE DOKU NAKLİ KOORDİNASYON MERKEZİ
Tel & Fax: 0.312 .................... E-mail : Http :
Bir Böbrek Donörümüz Var
Tarih ve saat : Donör Merkezi Protokolü : Adı, Soyadı : Bölge Koor.Merkez Prot : Doğum tarihi : Ulusal Koor. Merkez Prot : Cinsiyeti : Alıcı Merkez Protokolü : ölüm sebebi : Ölüm tarihi ve saati : Yatış tarihi
Kan Grubu : Doku Grubu :
Vücut sıcaklığı : Hipotansif dönem: Diüretik : Kan basıncı : Kardiak arrest: Antibiotik : Nabız : Vazopressör : Ağırlık ve Boy :
Kan tranfüzyonu: HBV: CMV: HCV : HIV :
Hb : Kan şekeri: İdrar sedimenti Htc : Kan üresi: Albumin (idrar): Lökosit : Kan kreatinini: Son günlük idrar: Sodyum : SGOT: Son saatlik idrar: Potasyum : SGPT: Diğerleri:
AF:
Tahmini donör operasyonu tarihi:... /.../.......ve saati: .......... Teklif edilen Organ Nakli Merkezleri:
DONÖR MERKEZÎ : Koordinatör (isim - imza):
109
EK 6 ORGAN BİLGİ FORMU
TC SAĞLIK BAKANLIĞI ULUSAL ORGAN VE DOKU NAKLİ KOORDİNASYON MERKEZÎ
Tel & Fax: 0.312. E-mail: Http:
Böbrek Donörü Bildirim Formu SAG / SOL
Tarih ve saat : Donör Merkezi Protokolü : Adı, Soyadı : Bölge Koor.Merkez Prot : Doğum tarihi : Ulusal Koor. Merkez Prot : Cinsiyeti : Alıcı Merkez Protokolü : Ölüm sebebi : Ölüm tarihi ve saati : Yatış tarihi
Kan Grubu : Doku Grubu :
Vücut sıcaklığı : Hipotansif dönem: Diüretik : Kan basıncı : Kardiak arrest: Antibiotik : Nabız : Vazopressör : Ağırlık ve Boy :
Kan tranfüzyonu: ■ HBV: CMV: HCV: HIV:
Hb : Kan şekeri: İdrar sedimenti Htc : Kan üresi : Albumin (idrar): Lökosit : Kan kreatinini : Son günlük idrar: Sodyum : SGOT: Son saatlik idrar: Potasyum : SGPT: Diğerleri:
AF:
Arter: Sıcak iskemi süresi: Perüzyon sıvısı: Ven: Soğuk iskemi süresi: Perfüzyon durumu: Üreter:
Diğer böbreğin kullanılacağı yer: Diğer organların kullanılacağı yer:
Tahmini donör operasyonu tarihi:... /.../. ..... ve saati: .......... Teklif edilen Organ Nakli Merkezleri:
DONÖR MERKEZİ : Koordinatör (isim - imza):
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TEDAVİ
HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
BÖBREK NAKLİ MERKEZLERİ YÖNERGESİ
Bakanlık Makamının 26.02.2001 Tarih ve 1832 Sayılı Onaylan ile Yürürlüğe girmiştir.
112
BÖBREK NAKLİ MERKEZLERİ YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımla
Amaç Madde 1- Bu Yönergenin amacı; böbrek nakli yapan merkezlerin açılmasına, çalışmasına ve denetlenmesine dair usûl ve esaslan
belirlemek ve böbrek nakli hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili hususları düzenlemektir.
Kapsant Madde 2- Bu Yönerge, kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşların böbrek nakli ile ilgili faaliyetlerini kapsar.
Dayanak Madde 3- Bu Yönerge, 181 sayılı Sağlık Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 43'üncü
maddesine ve 01 Haziran 2000 tarih ve 24066 sayılı Resmi Oazete'de yayımlanan Organ ve Doku >T~!;li Hizmetleri Yönetmeliğinin 16' ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar Madde 4-Bu Yönergede geçen; a) Bakanhk; Sağlık Bakanlığını, b) Organ ve Doku Nakli; Terminal dönemdeki hastahklarda tedavi amacıyla uygulanan organ ve doku nakli ameliyesini, c) Organ ve Doku Nakli Merkezi; Organ ve doku nakillerinin uygulandığı tıbbi tedavi merkezlerini, d) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi; Organ ve doku nakillerinin uygulandığı, gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel kişilerine ait
tedavi merkezlerini, e) Organ ve Doku Kaynağı Merkezi; Beyin ölümü kriterlerini tespit edebilecek donanım ve personele sahip merkezleri, f) Doku Tipleme Laboratuvarı; Verici adayı ile alıcıların doku tiplemelerini yapabilecek donanım ve personele sahip
laboratuvarlan, g) Kanun; 29/05/1979 tarihli ve 2238 sayıh Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkmda Kanunu, h) Ulusal Koordinasyon Kurulu (UKK); Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Kurulunu, ı) Ulusal Koordinasyon Sistemi (UKS); Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemini, i) Kurul; Bu Yönerge çerçevesinde faaliyet gösterecek olan Böbrek Nakli Bilim Kurulunu, ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM Personel, Bina Dorumu
ve Bulunması Gereken Bölüm ve Cihazlar
Bâbrek Nakli Merkezi Sorumlusu Madde 5- Böbrek nakli merkezlerinin sorumlusu transplant cerrahlarıdır. Böbrek nakli merkezinde görev yapacak transplant
cerrahimn, yurt içindeki ve/ veya yurt dışmdaki böbrek nakli konusunda az 2 yıl deneyimli olması ve bu deneyiminin Böbrek Nakli Bilim Kurulu tarafından kabul edilmiş olması gerekmektedir.
Böbrek nakli eğitimi verecek merkezler, her yıl 31 Aralık tarihine kadar Böbrek Nakli Bilim Kurulu tarafından belirlenir. Merkez sorumlusu değiştiğinde aynı usullerle Bilim Kurulu karan ile yeni bir sorumlu atanır. Merkez sorumlusuna hizmeti
aksatacak şekilde geçici veya başka bir görev verilemez.
Böbrek Nakli Merkezi Personeli Madde 6- Böbrek nakli merkezinde şu personel görev yapar: a) Transplantasyon Cerrahı b) Nefrolog c) Tıbbi koordinatör (kadavradan nakil yapan merkezlerde) d) En az beş Hemşire e) Tıbbi sekreter
Böbrek Nakli Merkezinin Bulunduğu Hastanede Olması Gereken Destek Üniteleri Madde 7- Başvuruyu yapan Hastane, hastanın nakil öncesi ve sonrası dönemlerde ihtiyaç duyabileceği anesteziyoloji ve
113
reanimasyon, iç hastalıkları, çocuk sağlığı ve hastalıklarıjcan bankası desteği, patoloji ve diğer branş uzmanlannm mevcut olduğunu ve/veya desteğinin olduğunu psikolojik ve sosyal servis desteğine sahip olduğunu ve veri yönetimi olanaklarının kullanabildiği belgelemelidir. Böbrek nakli yapan ve bünyesinde diyaliz merkezi bulunmayan organ nakli merkezleri bu amaçla kullanılmak üzere 2 cihaz kapasiteli diyaliz ünitesi bulundurmak zorundadır.
Böbrek Nakli Merkezinin Bulunduğu Hastanede Olması Gereken Tıbbi Cihazlar Madde 8- Böbrek Nakli Merkezlerinde bulunması gereken tıbbi cihazlar şunlardır: a) Böbrek nakli cerrahisi yapılabilecek yeterliüğe sahip donanım ile ekipman, b) Renkli dopler, c) Sintigrafi, d) Anjiografi cihazı.
Böbrek Nakli Merkezinin Bulunduğu Hastanede Olması Gereken Donanım Madde 9- Merkeze bağlı 24 saat hizmet verecek bilgisayar, fax, şehirlerarası konuşmaya açık telefon, sekreter ve bunları içeren
bir bilgi işlem merkezi bulunmalıdır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Böbrek Nakli Merkezlerinin
Kuruluşu, Açılma Başvurulan ve Açütna izinleri
Böbrek Nakli Merkezlerinin Kurulması Madde 10- Böbrek nakli merkezleri, Bakanlıkça böbrek nakli yapmak amacıyla izin verilmiş nakil merkezleridir. Böbrek nakli merkezleri, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından bunlara ait genel ve özel
hastaneler bünyesinde bir ünite biçiminde kurulabilir. Bu merkezlerin faaliyete geçebilmesi için Bakanlıktan açılma izni alınması zorunludur.
Böbrek Nakli Merkezi Açılma Başvurusu ve Gerekli Belgeler Madde 11- Böbrek Nakli Merkezi açacak nakil merkezlerinin, bir dilekçe ile Bakanhğa başvurmaları gereklidir. Bu başvuru dilekçesinin ekinde şu belgeler bulunmalıdır: a)Merkez sorumluluğunu üstlenecek tabibe ait belgeler, b)Böbrek nakli yapacak hekimin, eğitim programı açısından Kurulun onaylamış olduğu bir merkezde yeterli eğitimi gördüğüne
ilişkin belge, c)Merkezde görev alacak diğer personelin öğrenim durumunu gösterir belgeler, d) Organ veya Doku Nakli Merkezinin Planı: Organ ve doku nakli hizmetleri için ayrılan bölümlere ait 1/100 ölçekli, her kat için
ayrı düzenlenmiş, yerleşim ve kullanım alanlarını gösterir, ozalite çekilmiş, merkezin bulunduğu ilin Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünce tasdik ediltniş plan,
e) Merkezde bulunan araç ve gereçleri gösteren liste, f) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi için başvurduğu takdirde kurucu gerçek kişi ise nüfus cüzdanının onaylı örneği, vakıf ise
vakıf senedinin, şirket ise şirket sözleşmesinin noterden tasdikli örneği veya kuruluşu gösteren mahkeme kararının örneği eklenir.
Böbrek Nakli Merkezi Açılma İzni Belgesi Madde 12- Böbrek Nakli Merkezi açılması için yapılan başvurular öncelikle Böbrek Nakli Bilim Kurulu tarafından
değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda hazırlanan rapor UKK'na sunulur. Başvuru UKK'nda ülke ihtiyaçlarına ve ulusal planlamaya göre incelenir. Uygun görüldüğü taktirde, Bakanlık onayı ile açılma izni verilir.
Merkezdeki sorumlu hekim değiştiğinde gerekli belgelerle Bakanlığa başvurularak açılma izni yenilenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Böbrek Nakli
Merkezlerinin Faaliyetleri ve İzlenmesi
Böbrek Nakli Merkezlerinin İzlenmesi Madde 13- Ülke sınırları içinde kadavradan alman her organ kamu yararına kullanılacak niteliğe sahiptir. Kişisel tasarraflardan
etkilenmez. Merkezlerin faaliyetlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi Ulusal Koordinasyon Kurulunun belfrleyeceği kriterler çerçevesinde
Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından gerçekleştirilir. Ulusal Koordinasyon Kurulu, değerlendirilen merkezlere ilişkin önerilerini
114
Bakanhğa bildirir. İlgili merkezler kendilerine ilişkin öneriler doğrultusunda düzenlemeler yapmakla yükümlüdürler. Böbrek Nakli Merkezlerinin açılması başvurusunda bildirilen personel hizmeti aksatacak şekilde başka amaçla görevlendirilemez. Merkezlerin açılma iznine ait nitelikleri kaybetmeleri veya Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafmdan faaliyetlerinin sakıncalı bulunması hallerinde çalışmalan Bakanlıkça durdurulur.
Yıhk Rapor Madde 14- Böbrek nakli merkezleri her yıl yapılan nakilleri ve hasta izlemlerini en geç 31 Ocak tarihinde Sağlık Bakanlığında
olacak şekilde bildirmekle yükümlüdür. Bu veriler Bakanlık tarafmdan yıllık rapor olarak yayımlanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM Son
Hükümler
Yasaklar Madde 15- Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği ve bu Yönerge ile gösterilen vasıf ve şartlara sahip olmadan ve açılma
izni almadan böbrek nakli yapılması yasaktır. Bu yasağa uymadığı saptananlann faaliyetleri Bakanlıkça durdurulur ve haklannda Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Yüiürltik Madde 16- Bu Yönerge Bakan Onayı ile yürürlüğe girer.
Yürütme Madde 17- Bu Yönerge hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI
TEDAVİ HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
DOKU TİPLEME LABORATUARLARI
YÖNERGESİ
Makamının 26.02.2001 Tarih ve 1832 Sayılı Onayları ile Yürürlüğe girmiştir.
116
DOKU TİPLEME LABORATUVARLARI YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç.Kapsam Dayanak ve Tanımlar
Amaç Madde 1- Bu Yönergenin amacı; Doku Tipleme Laboratuvarlarmin açılmasma, çahşmasına ve denetletunesine dair usul ve
esasları belirlemek ve bu labaratuvarlann kurulacağı kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşların uyacaklan kuralları düzenlemektir.
Kapsam Madde 2- Bu Yönerge, kamu kurum ve kuruluşlan ile özel kuruluşların Doku Tipleme Laboratuvarlanm kapsar.
Dayanak Madde 3- Bu Yönerge, 181 sayılı Sağlık Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkmda Kanun Hükmünde Kararname'nin 43'üncü
maddesine ve 01 Haziran 2000 tarih ve 24066 sayılı Resmi Gazete'de yayımlananak yürürlüğe giren Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinin 23'üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tammlar Madde 4-Bu Yönergede geçen; a) Bakanhk; Sağlık Bakanlığını, b)Organ ve Doku Nakli; Terminal dönemdeki hastahklarda tedavi amacıyla uygulanan organ ve doku nakli ameliyesini, c) Organ ve Doku Nakli Merkezi; Organ ve doku nakillerinin uygulandığı tıbbi tedavi merkezlerini, d) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi; Organ ve doku nakillerinin uygulandığı, gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel kişilerine ait
tedavi merkezlerini, e) Organ ve Doku Kaynağı Merkezi; Beyin ölümü kriterlerini tesbit edebilecek donanım ve personele sahip merkezleri, f) Doku Tipleme Laboratuvarı; Donör adayı ile alıcılarının doku tiplemelerini yapabilecek donanım ve personele sahip
laboratuvarlan, g) Kanun; 29/05/1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun'u, h) Ulusal Koordinasyon Kurulu (UKK); Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Kurulunu, i) Ulusal Koordinasyon Sistemi (UKS); Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemini, ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM Personel, Bina Durumu,
Bulunması Gemken Bölüm ve Cihazlar
Doku Tipleme Laboratuvan Sorumlusu Madde 5- Doku Tipleme Laboratuvarlarında organ ve doku nakli ile ilgili yapılacak hizmet ve tetkiklerden sorumlu Doku Tipleme
Laboratuvar Sorumlusu bulunur. Doku Tipleme Laboratuvar Sorumlusu olarak İmmünoloji Bilim Kurulunun kabul ettiği bir laboratuvarda doku tipleme alanmda
en az iki yıl süre ile deneyimi olmak ve bu eğitimi immünoloji Bilim Kurulu tarafmdan kabul edilmek şartı ile; ilgili mevzuata göre laboratuvar açma yetkisini haiz uzman tabibler ile immünoloji veya hematoloji dallarmda üst ihtisas veya doktora eğitimi yapmış tabipler görevlendirilir.
Bu Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyette bulunan immünoloji Bilim Kurulunun kabul ettiği doku tipleme laboratuvarlarmin sorumluluğunu en az iki yıl süre yürüten ve bu labaratuvarlarda halen çalışan uzman veya doktora yapmış olanlar doku tipleme laboratuvarının sorumluluğunu devam ettirebilirler.
Doku Tipleme Laboratuvan Personeli Madde 6- Doku Tipleme Laboratuvarlannda şu personel görev yapar: a) 4 yıllık biyoloji veya genetik dallannda öğrenim görmüş ve,Yönetmeliğe göre faaliyet izni almış Doku Tipleme
Laboratuvarlannda en az 6 ay süre ile serolojik ve moleküler biyoloji yöntemlerinde deneyim kazanmış en az bir adet biyolog, b) Meslek Okullarından veya Meslek Yüksek Okullarından mezun en az iki adet Tıbbı Teknisyen, c) Tıbbi Sekreter: En az bir adet tıbbi sekreter
Doku Tipleme Laboratuvannda Bulunması Gereken Cihazlar Madde-7 Doku Tipleme Laboratuvarlannda şu cihazların bulunması şarttır: a) Serolojik yöntemler için:
117
l)Soğutucu (-80 C) en az bir adet, 2) Soğutucu (-20 C) en az bir adet, 3) Buzdolabı, 4) invert mikroskop, 5) Floresan mikroskop, 6) Su banyosu ve etüv, 7) Serolqjik teknikler için santriftijler.
b) Moleküler çalışmalar için: 1) Termocycle, 2) Translüminatör, 3) Görüntüleme için gerekli donanım 4) ELISA okuyucusu, 5) Flowsitometre 6) Laminer airflow 7) Moleküler çalışmalar için uygun santrifüjler 8) Kesintisiz güç kaynağı. Teknolojik gelişmelere paralel olarak, DNA' dizi analizi gibi yöntemlere geçiş için gereken imkan sağlanmalıdır.
Bina Durumu ve Bölümler Madde 8- Doku Tipleme LabVatjüvarlannda PCR calışmalan için en az iki oda olmak şartı ile PCR ve serolojik çalışrnaJarm
yürütülebilmesi için karanlık oda içeren en az 70 metrekarelik bir mekan tahsis edilmelidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Doku Tipleme Laboratuvarlanmn
Kuruluşu, Açılma Başvurulan ve Açılma İzinleri
Doku Tipleme Laboratuvarlanmn Kuruluşu Madde-9 Doku Tipleme Laboratuvarları, karau kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından, bir
ünite olarak kurulabilir. Bu laboratuvarlann faaliyet gösterebilmesi için Yönetmeliğe göre Bakanlıktan açılma izni alımı zorunludur.
Doku Tipleme Laboratuvarlantun Açılma Başvurusu ve Gerekli Belgeler Madde-10 Doku Tipleme Laboratuvarı açmak isteyen kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel kişilerin
bir dilekçe ile Bakanlığa başvurmalan gereklidir. Başvuru dilekçesi ekinde şu belgeler bulunmalıdır: a) Laboratuvar sorumluluğunu üstlenecek kişiye ait belgeler, b) Laboratuvarda görev alacak diğer personelin öğrenim durumunu gösteren belgeler, c) Doku Tipleme Laboratuvarının Planı: Laboratuavar hizmetleri için ayrılan bölümlere ait 1/100 ölçekli, yerleşim ve kullanım
alanlannı gösteren kurum tarafından tasdikli plan. Özel olarak faaliyet gösterecek laboratuvar planlannm, laboratuvann bulunduğu ilin Baymdırlık ve İskan Müdürlüğünce tasdik edilmesi gereklidir.
d) Laboratuvarda bulunan araç ve gereçleri gösteren liste, e) Özel Doku Tipleme Laboratuvarı için başvurduğu takdirde; kurucu gerçek kişi ise nüfus cüzdanının onaylı örneği, vakıf ise
vakıf senedinin, şirket ise şirket sözleşmesinin noterden tasdikli örneği veya kuruluşu gösteren mahkeme karannın örneği.
Doku Tipleme Laboratuvarlantun Açılma İzin Belgesi Madde-11 Doku Tipleme Laboratuvarı açılması için yapılan başvurular öncelikle, immünoloji Bilim Kurulu tarafından
değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda hazırlanan Rapor UKK'na sunulur. Başvuru UKK tarafından ülke ihtiyaçlarına ve ulusal planlamaya göre incelenir. Uygun görüldüğü takdirde, Bakanlıkça ile açılma izni verilir.
Laboratuvar sorumlusu değiştiğinde, yeni sorumluya ait gerekli belgelerle Bakanlığa başvurulur. Yapılan başvuru İmmünoloji Bilün Kurulu tarafından uygun görülürse Bakanlıkça ruhsatta gerekli değişiklik yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Doku Tipleme Laboratuvarlannın Faaliyetleri ve İzlenmesi
Doku Tipleme Laboratuvarlarwda Yapılması Gerekli Testler Madde-12 Doku tipleme Laboratuvarlarında; a) Sınıf 1 ve Sınıf II HLA antijenleri, serolojik veya moleküler yöntemler ile tayin edilmelidir.
118
b) Lenfosit cross-match yapılmalıdır. c) Sınıf I ve Sımf II HLA antijenleri için Panel Reaktif Antikor (PRA) tayin edilmelidir.
Doku Tipleme Lahoratuvarlannın hlenmesi Madde-13 Laboratuvarlarm faaliyetlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi İmmünoloji Bilim Kurulu tarafından gerçekleştirilir.
İmmünoloji Bilim Kurulu, değerlendirilen Laboratuvara ilişkin önerilerini Bakanlığa bildirir. İlgili Laboratuvarlar kendilerine ilişkin öneriler doğrultusunda düzenlemeler yapmakla yükümlüdürler.
Doku tipleme yapılan tüm laboratuvarlarda test sonuçlan yılda en az bir defa ekstemal kontrole tabi tutulur. Bu kontrol İmmünoloji Bilim Kurulu tarafmdan yapılır. Koordinasyonu Bakanlık yürütür, immünoloji Bilim Kurulu tarafmdan laboratuvarlar arasmda personel eğitim programları düzenlenir.
Laboratuvarlann açılma iznine ait nitelikleri kaybetmeleri veya immünoloji Bilim Kurulu tarafında faaliyetlerinin sakmcalı bulunması hallerinde çalışmaları Bakanlıkça durdurulur. Laboratuvarda çalışılan yöntemler yazılı olarak duvarda bulundurulur ve bir örneği Bakanlığa gönderilir.
Doku ve Kişisel Bilgilerin Saklanmast ve Yıllık Rapor Madde-14 Doku Tipleme Laboratuvarlarında internet bağlantısı olan bilgisayar donanımı olmalıdır. Verici ve alrcıya bağlı doku
bilgileri bu kişilerin izinleri alınmak şartı ile İmmünoloji Bilim Kurulu tarafından hazırlanan formata göre şifreli olarak Organ ve Doku Nakli Bilgi işlem Merkezine kaydedilir. Bu bilgiler hiçbir şekilde UKS dışında kullanılamaz. Uluslararası ilişkiler, Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinatörüne bildirilir. Doku Tipleme Laboratuvarlan her yıl yürüttüğü faaliyetleri en geç 31 Ocak tarihine kadar Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.
BEŞİNCÎ BÖLÜM Son
Hükümler
Yasaklar Madde-15 Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği ve bu Yönerge ile gösterilen vasıf ve şartlara sahip olmadan ve açılma
izni almadan, Doku Tipleme Laboratuvan açılması yasaktır. Bu yasağa uymadığı saptananların faaliyetleri Bakanlıkça durdurulur ve haklannda Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Geçici Madde-1 Bu Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyete geçmiş Doku Tipleme Laboratuvarlan Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içinde bu Yönergede belirtilen usullerle Bakanlığa açılma izni için başvurmak zorundadır.
Yürürlük Madde 16 Bu Yönerge Bakan Onayı ile yürürlüğe girer. Yürütme Madde 17- Bu Yönerge hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.
SAĞLK BAKANLIĞI TELEFONLARI
Alan Tel Tel Tel Fax e-mail
Müsteşar Prof. Dr. Haluk TOKUÇOĞLU 312 4314824 4342961 4333163
Gen.Müd. Uz. Dr. F.Vasfı ULUSOY 312 4314827 4324273 Gen.Müd.Yard. Dr. Yaşar Naci UZ 312 4344120 4314867 4356440-1094 4344258 [email protected]
Daire Bşk. Dr. Dilek ÖZTAŞ 312 4306068 4321175 4356440-1297 4344258 doztas@ saglik.gov.tr
Dr. Nalan BORA 312 4356440-1297 4344258
KOORDİNASYON MERKEZİ TELEFONLARI
Merkez Alan Tel Tel Tel Fax e-mail
00. Ulusal Koordinasyon Merkezi 312 3106049 3105582 3105637 3106016 [email protected]
01. Adana Bölge Koordinasyon Merkezi 322 3386670 3386432 [email protected] 02. Ankara Bölge Koordinasyon Merkezi 312 3105987 3106005 3106031 [email protected] 03. Antalya Bölge Koordinasyon Merkezi 242 2275981 2274444 2274444 [email protected] 04. İstanbul Bölge Koordinasyon Merkezi 216 4428972 4428973 [email protected] 05. İzmir Bölge Koordinasyon Merkezi 232 2437233 2434343-2630 2450438 [email protected] 06. Kayseri Bölge Koordinasyon Merkezi 352 4374910 4374911 4379349 4375807 [email protected]
119
