+ All Categories
Home > Documents > Relatoriu Auditoria Sosial€¦ · ho nia Postu administrativu 4 mak hanesan Aileu...

Relatoriu Auditoria Sosial€¦ · ho nia Postu administrativu 4 mak hanesan Aileu...

Date post: 21-Oct-2020
Category:
Upload: others
View: 4 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
28
Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisipiu Aileu 2018
Transcript
  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisipiu Aileu 2018

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina1

    Agradesimentu

    Auditoria Sosial nudar inisiativu inovadu husi eis Primeru Ministru S.E. Dr.Rui Maria De

    Araujo iha VI Governo Konstitusional hodi hamosu no kria espasu ba komunidade no

    Sosiedade Civil hodi hola parte iha Programa Dezemvolvimentu, liliu iha Monitorizasaun no

    Avaliasaun ba implementasaun programa Governu nian. Ho nune Forum Tau Matan hala’o

    servisu auditoria hare liu ba iha Implmentasaun Prgrama Alfabetizasaun iha Municipio

    Aileu.

    Iha peskiza ne’ebe mak hala’o iha Municipio Aileu ba iha Programa Alfabetizasaun Forum

    Tau Matan hetan Partisipasaun husi entidades hotu hodi fo sira nia hanoin ba iha

    programa Alfabetizasaun ne’ebe mak lao iha Municipio Aileu. Ida ne’e mos signifika servisu

    hamutuk ba objetivu hanesan, ba benefisiu ema hotu nian.

    Relatoriu koletivu ida ne’e mai husi peskiza ba iha Suku sanulu (10,)

    Berleu,Acubilitoho,Fahisoi no Betulau iha Postu administrativu Lequidoe no

    Aissirimou,Bandudato,Lahae,Fahiria,Fatubosa no Foholau Postu Administrativu Aileu Villa.

    Servisu ne’e hetan Susesu tamba servisu hamutuk husi Administrador Municipiu

    Aileu,Administrador Postu Lequidoe, Administrador Postu Aileu Villa no Xefe do Suco

    sanulu (10), Direitor Edukasaun Municipio Aileu ema hotu ne’ebé servisu iha Forum Tau

    Matan. Dekade ida ona ami hamutuk ho komunidade iha edukasaun popular, mehi atu

    transforma sosiedade ida ne’e ba dalan progresivu no libertadu sei la akontese bainhira

    laiha aktus konkreta hodi mobiliza no dada partisipasaun komunidade ba transformasaun

    sosiál iha Timor-Leste.

    Enumerador husi UNTL Departementu Dezemvolvimentu Comunitaria no Enumerador husi

    ASTI Departementu Administrasaun Pύblika, Senhorinha M.dos Santos,Romario

    J.P.V.Tilman,Donatos da C. Martins,Floriano dos Santos,Leocadia da Silva,Abelino

    Trazana,Apalonia de Jesus,Jacob Soares,Izidoro da Costa, no Lucia Mendonҫa

    Ami nia agradese wain ba iha Uniaun Europeia no konsorsiu Fongtil no TAF ne’ebe bele

    suporta finanseiro hodi hala’o aktividades ne’e ho susesu.

    Ami fiar katak Relatorio Peskiza ida ne’e bele sai hanesan referensia ida hodi kontribui ba

    iha dezemvolvimentu programa alfabetizasaun iha Timor Leste

    Públiku

    Dili, 23 Agustu 2018

    Sekretariadu Forum Tau Matan

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina2

    Konteúdu

    INTRODUSAUN .......................................................................................................................................... 3

    1.1. Perfil Munisipiu Nian................................................................................................................ 3

    1.2. Politika Guvernu nian kona ba Alfabetismu ............................................................................. 4

    1.3. Objetivu ..................................................................................................................................... 5

    1.4. Konsultasaun Literária .............................................................................................................. 5

    AMOSTRA ................................................................................................................................................... 8

    2.1. Diskrisaun Amostra........................................................................................................................ 8

    2.2. Perfil Respondente ......................................................................................................................... 8

    Diskrisaun Idade Respondente .................................................................................................................. 8

    Diskrisaun Partisipasaun Respondente basea ba Sexu .............................................................................. 9

    MÉTODU KOLEKSAUN DADUS ........................................................................................................... 10

    MÉTODU ANÁLISE DADUS ................................................................................................................... 12

    Tekniku Analisa dadus Model Miles no Huberman ............................................................................... 12

    ................................................................................................................................................................ 13

    APRESENTASAUN RESULTADU .......................................................................................................... 13

    5.1. Nota balun relasiona ho Disponibilidade hosi dokumentu sira .................................................... 13

    5.2. Prosesu Rekrutamentu.................................................................................................................. 13

    5.2.1. Rekrutamentu Ba Monitoring (Tutór) ........................................................................................... 13

    5.2.2. Rekrutamentu ba Benifisiariu/Estudante ...................................................................................... 14

    5.2.3. Resultadu hosi Implementasaun Programa Analfabetismu ........................................................... 14

    5.3. Aproximasaun Metodu Aprendijazem ......................................................................................... 15

    5.4. Sistema Avalisaun Resultadu ....................................................................................................... 16

    5.5. Sentimentu Estudante/benifisiariu nian........................................................................................ 16

    5.6. Difikuldade Monitoring (Tutór) nian ........................................................................................... 17

    5.7. Subsidiu ba Monitoring (Tutór) ................................................................................................... 18

    5.8. Periodu Efetividade Implementasaun Programa Analfabetismu ................................................. 19

    5.9. Rekomendasaun hosi Respondente sira ....................................................................................... 20

    KONKLUZAUN......................................................................................................................................... 21

    DESKOBRIMENTU .................................................................................................................................. 21

    REKOMENDASAUN ................................................................................................................................ 21

    file:///C:/Users/Admin/Desktop/FDG%20FTM/Final%20Report%20FTM%20Layouting.docx%23_Toc525857454file:///C:/Users/Admin/Desktop/FDG%20FTM/Final%20Report%20FTM%20Layouting.docx%23_Toc525857459file:///C:/Users/Admin/Desktop/FDG%20FTM/Final%20Report%20FTM%20Layouting.docx%23_Toc525857464file:///C:/Users/Admin/Desktop/FDG%20FTM/Final%20Report%20FTM%20Layouting.docx%23_Toc525857465file:///C:/Users/Admin/Desktop/FDG%20FTM/Final%20Report%20FTM%20Layouting.docx%23_Toc525857468file:///C:/Users/Admin/Desktop/FDG%20FTM/Final%20Report%20FTM%20Layouting.docx%23_Toc525857481file:///C:/Users/Admin/Desktop/FDG%20FTM/Final%20Report%20FTM%20Layouting.docx%23_Toc525857482file:///C:/Users/Admin/Desktop/FDG%20FTM/Final%20Report%20FTM%20Layouting.docx%23_Toc525857483

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina3

    1.1. Perfil Munisipiu Nian

    Geografikamente Aileu nia rai luan 676.02 km, husi Aikurus baliza ho Monicipio

    Manatutu to’o Hoholau baliza ho Municipiu Ermera, no tasi Mane Liquitura baliza ho

    Postu Administrativu Maubisse ba to Kotolau baliza ho Municipiu Dili. Municipiu aileu

    ho nia Postu administrativu 4 mak hanesan Aileu Vila,Lekuidoe,Remexio no Laulara no

    total suku iha munisípiu Aileu hamutuk 31 no Aldeia iha 135. Populasaun Aileu 48,837 .

    Numeru total uma kain 7,598. Populasaun total iha feto 23,654 ka 48%, no mane

    25.183

    INTRODUSAUN 1

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina4

    1.2. Politika Guvernu nian kona ba Alfabetismu

    Visaun hosi Diresaun Nasional Ensinu Rekorente deskreve katak;

    Até 2015, uma vez que todos os Timorenses serão alfabetizados, o sistema do Ensino

    Recorrente (ER) está concentrado sobretudo em fornecer um ProgramaNacional de

    Equivalência (PNE) para os adultos. Erradicar, até 2015, o analfabetismo em todas as

    faixas etárias e completar a introdução do PNE, o qualpermitirá uma conclusão mais

    célere do Ensino Básico para todos os finalistas do ER.1

    Diploma Ministerial N.º 57 /2016, 19 Outubru 2016

    Artigo-3 alinea (f). Promover um sistema de ensino recorrente para aqueles que

    abandonaram precocemente o sistema educativo formal, contribuindo para a sua

    reintegração;

    alinea (g). Assegurar a implementação de programas que permitam eliminar o

    analfabetismo,literal e funcional;2

    Plano Estrategico da Educaҫāo

    2011 to 2030.

    Objectivu a longo prazo (2030)

    um vez que todos os Timorenses

    sejam afabetizados, o sistema do

    Ensino Recorrente foca-se, sobre

    todo, na disponibilizaҫāo de um

    programa Nacional de

    equivaléncia (PNE) para adultos

    Objectivu curto Prazo (2015)

    1 Planu Minitériu Edukasaun 2013-2017

    2 Diploma Ministerial 2016

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina5

    até 2015, erradica-se por completo o analfabetismo em todas as faixas etárias da

    populaҫāo adulta e complete-se a introduҫāo do PNE que permitirá acelerar a conclusāo

    do Ensino Bázico a todas os finalistas da campanha Nacional de Alfabetizaҫāo.3

    1.3. Objetivu

    1) Hala’o koleksaun dadus no informasaun sira ne’ebe relevante ba implementasaun

    programa Alfabetizasaun hodi deskreve no halo análisa ba lala’ok

    implementasaun programa Alfabetizasaun nian

    2) Halo avaliasaun ba lala’ok programa Alfabetizasaun hodi identifika obstaklu no

    desafiu ne’ebe akontese

    3) Halo introdusaun breve kona ba programa Alfabetizasaun nia lala’ok ba

    komunidade hodi bele halo avaliasaun rasik hodi hadiak liu tan prestasaun servisu

    governu nian liu-liu ba programa Alfabetizasaun

    1.4. Konsultasaun Literária

    Haktuir ba peskiza Timor

    Leste Coalition for

    Education – TLCE nian

    kona ba Esperiensia

    Edukasaun no Avaliasaun

    Literasia iha Munisipiu

    Aileu 2016 deskreve

    kompletamente nivel

    literasia komunidade

    Munispiu Aileu nian

    3 Planu Estrategiku Edukasaun Nasional 2011-2030

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina6

    Nivel Literásia

    Númeru respondente sira (N) Persentajen

    Naun-alfabetizadu 359 26,2%

    Semi-alfabetizadu 346 25,2%

    Alfabetizadu 667 48,6%

    Totál 1372 100,0%

    Avaliasaun nivel literasia bazeia ba idade hatudu katak hosi idade 40-60 existe 45.6%

    ne’ebe mak sei kategoria Analfabetu

    Razaun tansá mak kursu literasia nian la efetivu

    Labele remata kursu refere 48,4%

    Hanorin fraku 38,7%

    Frekuénsia sesaun kursu nian la konveniente 38,7%

    Tempu iha loron kursu nian la konveniente 35,5%

    Selu karun liu 32,3%

    Matéria kursu nian la relevante 29,0%

    Labele uza saida mak aprende tiha ona depoiz de kursu remata 25,8%

    Iha razaun oi-oin ne’ebe bele halo kursu literasia nian la efetivu no labele susesu ho diak,

    rasaun balun importante balun ne’ebe presiza konsidera mak hanesan matenek ne’ebe

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina7

    hetan iha kursu Alfabetizasaun nian ladún util ho idade estudante/benifisiariu ne’ebe

    katuas no ferik daudaun4

    The 2003-2012 UN Literacy Decade

    “Literacy policies and programmes today

    require going beyond the limited view of

    literacy that dominated in the past.

    Literacy for all required a renewed vision

    of literacy, which will foster cultural

    identity, democratic participation and

    citizenship, tolerance and respect to

    others, social development, peace and progress. It must admit that the literacy confined to

    any particular age (child hood or adulthood), institution (i.e. the school system) or sector

    (i.e. Education); and that is a life learning process. Such renewed vision toward literacy

    for all calls for renewed modalities of operations, monitoring and accountability

    procedure and mechanism”5

    Konesementu kona ba konseitu Alfabetizasaun hosi tinan ba tinan tamba iha konseitu

    ne’ebe luan liu tan hosi visaun dikotomia ba iha visaun funsional, tematika no alfabetu ba

    base atu kontinua alfabetizasaun abilidade moris nian iha deklarasaun Persepolis 1970,

    Teoria konsensializasaun Paul Freire nian fo influensia bo’ot tebes ba aproximasaun

    ne’ebe enfase katak Alfabetizasaun la’os deit kona abilidade le’e, hekerek no sura maibe

    fo kontribuisaun ba transformasaun sosial, liberdade desenvolviemntu ne’ebe nakonu

    (desenvolviemntu hosi aspeitu hotu moris nian)6

    4 Peskiza kona ba Esperiensia Edukasaun no Avaliasaun literasia, iha Munisipiu Aileu, 2016

    5 UNESCO Bangkok, 2005)

    6 Paul Freire (1921 -1997)

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina8

    Peskiza ida ne’e hala’o iha Munisipiu Aileu iha Postu Administrativu rua mak hanesan

    postu administrative Aileu Villa no Postu Administrativu Lequidoe, partisipa iha prosesu

    levantamentu dadus ida ne’e amostra hamutuk 80 ne’ebe representa sub-populasaun

    diferente.

    2.1. Diskrisaun Amostra

    Chefe Suku Nain – 10

    Koordenador Programa Analfabetismu (Monitoring) suku Nain – 10

    Benifisiariu Programa Analfabetismu (Estudante) Nain – 50

    Komunidade Nain – 10

    Total Nain - 80

    2.2. Perfil Respondente

    Diskrisaun Idade Respondente

    Partisipa iha intervista respondente sira ho

    idade entre 24 até 107. Maioria respondente

    mak ho idade entre 31-40 no ho idade entre

    41-50 ho pursentu 32% no 27%.

    Respondente ho idade entre bo’ot liu 100

    iha respondente nain ida deit no la iha

    respondente ne’ebe ho idade entre 91-100

    AMOSTRA 2

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina9

    Diskrisaun Partisipasaun Respondente bazeia ba Sexu

    Hosi taxa partisipasaun respondente ne’ebe partisipa iha intervista hatudu katak la

    diferensa signifikante entre respondente feto no mane, mesmu nune’e taxa partisipasaun

    hosi mane nafatin a’as liu kompara ho taxa partisipasaun feto. Partisipasaun respondente

    estudante/benifisiariu sira ho pursentu hanesan entre feto ho mane (50% feto & 50%

    mane). Ba respondente autoridade lokal (Chefe Suku) sira mak dominante mane.

    Figura ne’e hatudu katak benifisiariu sira ne’ebe partisipa iha programa analfabetismu iha

    balansu jeneru ne’e forte no ilustra katak laiha diskriminasaun ba generu

    7%

    32%

    27%

    14%

    13%

    3% 3% 0% 1%

    Idade Respondente

    20-30 31-40 41-50 51-60 61-70 71-80 81-90 91-100

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina1

    0

    Aproximasaun metodu koleksaun dadus ne’ebé diferente aplika iha prosesu koleksaun

    dadus hodi kompleta diak liu tan informasaun relevante kona ba programa alfabetismu

    ne’ebe implementa iha Munisipiu Aileu iha Postu Administrativu Aileu Villa no Postu

    Admistrativu Lequidoe mak hanesan:

    1. Intervista Direita

    2. Dokumentasaun no

    3. Foku Grupu Diskusaun (FGD)

    4. Metodu intervista halo ba respondente nain ualu nulu (80) kompostu hosi grupu:

    - Estudante

    - Monitoring (Tutór)/Koordenador

    - Chefe Suku

    - Komunidade

    Audiensia hosi metodu koleksaun dadus ne’ebe FTM utiliza deferente ba malu, ba

    metodu intervista FTM utiliza instrumentu kestionariu hodi halo intervista direita ba

    Esttudante/Benifisiariu nain 50, komunidade nain 10, chefe suku nain 10 no monitoring

    (tutor) nain 10. Ba metodu dokumentasaun FTM utiliza hodi halo dukumentasaun liu hosi

    fotografia no video sira hodi oferese informasaun sira ne’ebe la konsege hetan no metodu

    intervista. Ba metodu foku grupu diskusaun (FGD) utiliza ho audiensia/partisipante

    diferente, iha FGD ne’e, sai

    hanesan alvu partisipante mak

    Koordenador programa

    Alfabetizasaun Munisipiu

    Aileu, koordenador

    Alfabetizasaun Postu

    Administrativu Aileu Villa no

    Lequidoe, Presidente

    Autoridade Munisipiu Aileu,

    MÉTODU KOLEKSAUN DADUS 3

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina1

    1

    Administrador Postu Aileu Villa no Lequidoe

    Ho apriximasaun diferente iha metodu koleksaun dadus FTM hanoin katak bele kompleta

    liu tan informasaun sira ne’ebe relevante ho implementasaun Programa Alfabetizasaun

    iha Munisipiu Aileu liu-liu iha Postu Administrativu Aileu Villa no Lequidoe. Maibe iha

    realidade alvu hirak ne’ebe FTM fiar katak sai nudar fontes informasaun principal sira la

    konsege involve iha prosesu koleksaun dadus no oferese dadus ne’ebe adekuadu tamba

    razaun oi-oin.

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina1

    2

    Iha prosesu analisa dadus ba resultadu koleksaun dadus hosi intervista, foku grupu

    diskusaun no dokumentasaun utiliza modelu Miles no Huberman iha prosesu analisa

    dadus ne’ebe kolekta direita iha terenu

    Tekniku Analisa dadus Model Miles no Huberman

    1. Koleksaun Dadus

    2. Redusaun Dadus

    3. Apresentasaun Dadus

    4. Konklusaun/Verifikasaun

    Koleksaun Dadus

    Redusaun Dadus

    Apresentasaun

    Dadus

    Konklusaun/V

    erifikasaunn

    Notas Terenu

    2!D2#3%4

    Ab%5cA%B

    E&aC*eD*E

    E

    Redusaun

    Resultadu Redusaun

    AABECDE

    dbcae

    212345

    Ilustrasaun hosi Prosesu halo Redusaun Dadus

    MÉTODU ANÁLISE DADUS 4

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina1

    3

    5.1. Nota balun relasiona ho Disponibilidade hosi dokumentu sira

    FTM buka atu bele hetan informasaun klean liu

    nue’e aplika metodu koleksaun dadus oi-oin maibe

    instrumentu sira ne’e hotu la konsege hetan

    informasaun sira ne’ebe presiza. Situasaun ida ne’e

    akontese tamba Koordenador Alfabetizasaun

    Munisipiu Aileu, Koordenador Alfabetizasaun Postu

    Administrasaun Aileu Villa no Koordenador Alfabetizasaun Postu Administrativu

    Lequidoe la disponivel atu partisipa iha prosesu koleksaun dadus. Iha parte seluk

    Monitoring (Tutór) sira iha kada suku la iha dokumentu sira relevante hodi oferese

    informasaun kredivel liu ba kolektor dadus sira, nune’e informasaun sira ne’ebe kolektor

    dadus FTM nian hetan maioria mai hosi deklarasaun verbal, la ho justifikasaun

    dokumentu nesesaria

    5.2. Prosesu Rekrutamentu

    5.2.1. Rekrutamentu Ba Monitoring (Tutór)

    Iha prosesu foku grupu diskusaun representante hosi Ministeriu Edukasaun Munisipiu no

    Autoridade sira apresenta katak prosesu rekrutamentu ba Koordenador programa

    Alfabetismu Munisipiu la’o tuir presesu rekrutamentu ne’ebe regiroju, prosesu

    rekrutamentu hala’ao hosi Ministeriu Edukasaun Nasional nian liu hosi Diresaun

    Nasional Ensinu Rekorente ne’ebe servisu hamutuk ho professores Cubanu sira iha

    Timor leste.

    Diferente ho prosesu selesaun ba monitoring (tutor) sira ne’ebe mak hanorin iha nivel

    suku no aldeia tamba monitoring (tutor) hirak direitamentu hili ka hatudu deit hosi chefe

    suku sira nune’e la liu hosi prosesu rekrutamentu nesesaria.

    APRESENTASAUN RESULTADU 5

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina1

    4

    La aplika prosesu rekrutamentu ba koordenador alfabetismu postu administrativu nian

    inklui tutor sira, situasaun ida aplika desde programa inisia

    5.2.2. Rekrutamentu ba Benifisiariu/Estudante

    Prosesu rekrutamentu ba benifisiariu sira dala barak chefe suku no chefe aldeia sira mak

    fo aviso iha suku no aldeia liu hosi sosializasaun programa analfabetismu, balun mos mak

    Monitoring sira mak identifika membru komunidade sira ne’ebe sei analfabetismu hosi

    uma ba uma, situasaun ida akontese ba suku sira ne’ebe ladún iha kooperasaun entre

    autoridade lokal ho Monitoring sira

    Hosi suku sira ne’ebe tama iha lista amostra peskiza ne’e nian, pursentu ki’ik liu mak

    deklara katak la iha koordenasaun diak entre Monitoring inklui Ministériu Edukasaun

    Munisipiu ho autoridade lokal hanesan chefe suku no chefe aldeia ne’ebe afeita ba

    prosesu rekrutamentu ne’ebe la masimu ba estudante/benifisiasiu programa analfabetismu

    5.2.3. Resultadu hosi Implementasaun Programa Analfabetismu

    Indikador ba resultadu sira presiza iha dokumentu adekuadu ne’ebe bele oferese

    informasaun kompletu kona total benifisiariu/estudante ne’ebe tuir programa

    Alfabetizasaun, hira mak konsege konklui no hira mak la konsege konklui.

    Informasaun ne’ebe dekereve iha figura

    tuir mai ne’e mai hosi deklarasaun verbal

    mesmu iha dokumentu balun maibe la’os

    ofisial. Dadus numeru

    estudante/benifisiariu sira ne’e hetan

    hosi intervista ho Monitor (tutor) sira iha

    suku 10, Postu Administrativu 2

    Munisipiu Aileu nian ne’ebe mak

    partisipa iha intervista.

    Hanesan hatudu hosi gráfika ne’e Suku Fahiria mak ho pursentu a’as liu iha regista

    estudante/benifisiariu no total estudante ne’ebe konklui programa alfabetiszasaun mós

    barak liu kompara ho suku 9 seluk no pursentu ki’ik liu mak Suku Berleu maibe hosi total

    ne’ebe registu hodi tuir programa Alfabetizasaun hetan susesu 100%

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina1

    5

    5.3. Aproximasaun Metodu Aprendijazem

    Metodu hanorin ne’ebe aplika iha prosesu aprendijazem iha programa analfabeizasaun

    esplika hosi monitoring (tutor) maioria utiliza metodu hanorin ne’ebe hanesan dahuluk

    tamba utliza padraun hanorin nian hosi Ministériu Eduksaun no seluk mak hanesan

    hakerek, le’e no sura. Metodu hanorin numeru ba mak uja osan hodi sura. Alienede uja

    metodu visual ho televisaun hodi hatudu figura no lian sira hodi ajuda halo

    estudante/benifisiariu sira intende lalais liu

    Hosi estudante/benifisiariu maioria nia pontu de vista deklara kontente ho metudu

    hanorin ne’ebe monitoring (tutor) sira uja, tamba koalia mamar ba sira no sira mós fasil

    liu atu hatene

    Aisirimpu

    FahiriaAcubilit

    ohoFatubo

    saBandud

    atoLahae Berleu Betulau

    Hoholau

    Fahisoi

    Total Estudante 40 200 30 34 35 35 13 18 26

    Remata 20 120 9 16 25 10 13 10 12

    La Remata 20 80 21 18 10 15 0 8 14

    0

    50

    100

    150

    200

    250

    Total estudante hira mak tuir Programa Alfabetizasaun, hira mak konklui no hira mak la konklui?

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina1

    6

    5.4. Sistema Avalisaun Resultadu

    Iha pergunta kona avaliasaun ba resultadu programa Alfabetizasaun hafoin remata

    prosesu aprendijazem hodi determina estudante sira nia desempenhu durante tuir prosesu

    aprendijazem iha programa Alfabetizasaun nian

    5.5. Sentimentu Estudante/benifisiariu nian

    Maioria estudante/benifisiariu sira konfesa

    katak sira moe tamba sira nia idade katuas/ferik

    liu ona atu eskola fila fali, alien ne’e kondisain

    fisiku sira nian la permite atu bele tuir aula ho

    diak tamba kuaze 80%-92%

    estudante/benifisiariu sira infrenta ona problema

    matan no ladún bele rona ho diak tamba idade

    katuas no ferik ona

    0%

    10%

    20%

    30%

    40%

    50%

    60%

    70%

    80%

    90%

    Avaliasaun hosi MinisteriuEdukasaun

    Monitoring (tutor) mesak makhalo avaliasaun

    Ministeriu Edukasaunhamutuk ho Monitoring

    (tutor) mak halo avaliasaun

    Oinsa sistema avaliasaun ba Estudante/benifisiariu sira?

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina1

    7

    Mesmu ho kondisaun sira ne’e Maioria estudante/benifisiariu sira mós deklara katak sira

    sente kontente tamba hetan opportunidade atu aprende no sira interesante atu kontinua

    tuir programa ne’e tamba atendimentu no metodu hanorin ne’ebe fleksibel no maneira

    koalia mamar hosi sira nia monitoring (tutor) sira.

    Estudante/benifisiariu sira rekomenda atu programa ne’e nafatin kontinua iha futuru no

    bele hadia liu tan. sira triste wainhira programa Alfabetizasaun hahú paradu no la

    kontinua iha tinan hirak ikus ne’e tamba sira balun hatene ona le’e, hakerek no sura

    oituan ikus mai tenke haluha hotu fila fali

    5.6. Difikuldade Monitoring (Tutór) nian

    Hosi intervista ne’ebe ekipa koleksaun dadus halo ho Monitoring (Tutór) sira barak liu

    mak apresenta preokupsaun sira hanesan;

    4%

    17%

    15%

    18%

    2% 0%

    2%

    4%

    6%

    8%

    10%

    12%

    14%

    16%

    18%

    20%

    Hatene Le'e,Hakerek no Sura no

    bele tuirtreinamentu ka

    enkontru ruma ihasuku

    Hatene Assina, le'e,hakerek no sura

    oituan

    seidauk hatenemaibe Hetan

    Sertifikadu noenkaraja oan sira ba

    eskola

    Hanorin Fali oan sirano motiva sira atu

    ba eskola

    La iha Benifisiu

    Benifisiu saida mak ita bo'ot hetan hafoin partisipa iha programa Alfabetizasaun?

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina1

    8

    1. Sala de Aula la iha, uja fali uma komunidade nian, autoridade nian ka uma

    Monitoring (Tutór) nian rasik hodi hala’o prosesu aprendijazem

    2. La iha kadeira no meja hodi túr no hakerek nune’e halo defisil liu tan

    estudante/benifisiariu sira atu aprende, liu-liu ba sira ne’ebe liman hahú nakdedar

    tamba idade

    3. Distansia hela fatin Monitoring (Tutór) dók hosi komunidade. (Tutór) hela fali iha

    aldeia ketak nune’e sira tenke la’o dók ba adeia seluk atu hanorin tamba iha suku

    balun nia aldeia sira dók ba malu

    4. Subsidiu ne’ebe tenke simu kada fulan 3 dala ruma tarde

    5. Estudante/benifisiariu sira wainhira la tuir aula, Monitoring (Tutór) buka tuir no

    hamaus

    6. Estudante barak liu mak tama ona terseira idade (tinan 60 ba leten) ne’ebe

    infrenta problema saude oi-oin hanesan, liman nakdedar, ladún rona ho diak no

    matan haré la mós

    5.7. Subsidiu ba Monitoring (Tutór)

    Iha prosesu koleksaun dadus, intervistador sira iha pergunta ne’ebe hakarak atu husu

    informasaun kona ba difikuldade ne’ebe relasaun ho subsidiu sira ne’ebe Monitoring

    (Tutór) sira hasoru durante implementasaun

    programa analfabetismu ka durante sira

    hanorin no fasilita estudante/benifisiariu sira

    hodi koñese letra, hatene hakerek no bele

    sura. Informasaun sira ne’ebe ekipa

    koleksaun dadus FTM nian konsege rekolla

    mak hanesan subsidu ne’ebe tuir kontratu sira

    tenke simu kada fulan tolu (3) dala ruma

    demora no tarde, respondente balun mós

    konfesa katak osan subsidiu ne’ebe sira simu

    lolós kada fulan $.80.00 ka $.240.00 - $.300.00/ fulan tolu inklui transporte lokal

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina1

    9

    $.5.00/loron no mina ba gerador $.10.00/loron, maibe iha realidade sira simu deit osan

    subsidiu kada fulan tolu (3) $.200.00, la iha osan subsidiu ba transporte lokal no mina ba

    gerador

    5.8. Periodu Efetividade Implementasaun Programa

    Analfabetismu

    Husu informasaun sira ba estudante/benifisiariu sira kona tinan ne’ebe sira hahú tuir

    programa Alfabetizasaun hodi halo kalkulasaun ba efetividade implementasaun programa

    Alfabetizasaun

    Resposta hosi respondente estudante/benifisiariu programa Alfabetizasaun nian hatudu

    iha grafika ne’e katak tinan efetividade implementasaun diferente entre suku ida ho suku

    seluk ne’ebe hatudu mós katak tinan implementasaun programa Alfabetizasaun la

    akontese gradualmente konsistente maibe dala ruma la’o no dala ruma la la’o

    Fontes hosi Edukasaun Munisipiu Aileu nian hetete katak programa Alfabetizasaun iha

    Munisipiu Aileu hahú paradu iha 2015 maibe iha suku balun haktuir ba resposta hosi

    respondente sira katak ba programa ekivalensia kontinua la’o mesmu la’os iha suku hotu-

    hotu

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina2

    0

    5.9. Rekomendasaun hosi Respondente sira

    Iha intervista ho respondente sira hanesan, Monitoring (tutor), Chefe Suku, Komunidade

    no Estudante/Benifisiariu sira oferese mós opportunidade atu sira hato’o sira nia

    rekomendasaun ruma ba programa Alfabetizasaun nian

    Pelumenus iha 90% hosi estudantes/benifisiariu sira mak rekomenda atu governu

    kontinua programa Alfabetizasaun ne’e hodi sira bele kontinua sira nia prosesu

    aprendijazem ho objetivu atu bele hetan mos sertifikadu ekivalensia nian.

    2 1 1

    2 2 2 3

    2 1 1 1

    2 1

    3

    1

    3

    5

    1 2

    1 1 2

    3

    1

    5

    1

    Ita bo'ot tuir programa Alfabetizasaun iha sa tinan?

    2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

    2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

    0

    10

    20

    30

    40

    50

    Estudante/Benifisiariu

    Rekomendasaun hosi estudante/benifisiariu

    Kontinua NafatinP.Analfabetizasaun

    Konforme Governudeit

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina2

    1

    Chefe suku sira nudar autoridade lokal iha nivel suku mak dala barak hatene no

    konese liu interese sira nia komunidade nian atu sai alfabetu no oinsa atu mobilisa

    sira nia komunidade ne’ebe seidauk hatene le’e, hakerek no sira mak rekomenda

    atu wainhira iha kontinuasaun ba programa Alfabetizasaun ne’e presiza tebes atu

    iha koordenasaun besik liu tan ho Chefe Suku sira hodi ajuda mobiliza

    estudante/benifisiariu ba programa Alfabetizasaun no bele ajuda iha prosesu

    akompanhamentu no kontrolu ba efetividade lala’ok programa nian. Iha parte

    seluk bele ajuda monitoring (tutor) sira hodi konsentra liu ba sira planu no

    preparasaun material no la presiza ba buka fali estudante/benifisiasiu tama sai

    uma komunidade nian

    0

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    Kria sala deAula

    Idosu simu osantenke assina

    Koordenasauntenke ho

    autoridade suku

    Formasaun baTutor

    Rekomendasaun hosi chefe suku

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina2

    2

    Chefe suku no monitoring (tutor) sira barak mak konkorda katak wainhira

    governu iha inisiativa atu kontinua nafatin programa Alfabetizasaun presiza iha

    koordenasaun ne’ebe maximu entre edukasaun munisipiu no autoridade lokal sira

    hodi mobiliza estudante sira nomós halo kontrolu regular ba prosesu aprendijazem

    sira atu nune’e bele garante nia kualidade no susesu programa nian

    Maioria hosi respondente rekomenda katak programa Alfabetizasaun presiza

    kontinua no

    habelar liu tan

    to’o iha aldeia

    sira iha area

    ne’ebe remota

    liu hosi nune’e

    komunidade

    sira hotu hetan

    oportunidade

    atu aprende.

    Iha tempu

    hanesan sira

    0%

    5%

    10%

    15%

    20%

    25%

    30%

    35%

    40%

    45%

    Monitoring (Tutor)

    Rekomendasaun hosi Monitoring (tutor)

    Kolaborasaun hosi komunidade

    Formasaun

    Transparensia ba subsidiu

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina2

    3

    mos rekomenda atu kria sala ba aula ida ne’ebe propriu atu bele hala’o prosesu

    aprendijazem

    Nudar sumáriu hosi resultadu peskiza ba programa Alfabetizasaun nia implementasaun iha

    Munisipiu Aileu espésifiku ba Postu Administrativu Aileu Villa no Postu Administrativu

    Lequidoe nian identifika katak mosu prátika admistrasaun ladiak no aktu korupsaun balu inklui

    menus kooperasaun ho autoridade lokal no ladún iha transparesnia ne’ebe akontese durante

    implementasaun programa Alfabetizasaun nian. Tamba ne’e resultadu hosi programa ne’e rasik

    labale maximu no direitu hosi monitoring (Tutór) sira balun mós hetan violasaun.

    FTM identifika katak akontese aktu barak mak viola prinsipiu governasaun diak, direitu sosial no

    ekonomia.

    KONKLUSAUN 6

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina2

    4

    Hafoin hala’ao análise ba resultadu peskiza nian no halo konsultasaun ba dokumentu

    relevante sira hatudu katak programa Alfabetizasaun nia atinjimentu kuantidade menus

    tebes no defisil atu bele atinji visaun Diresaun Nasional Ensinu Rekorente (DNER) katak

    iha 2015 Timor oan hotu livre ona hosi analfabetu no kompletamente introdus ona

    programa nasional ekivalensia iha teritóriu laran tomak, tamba;

    1) Até 2018 chefe suku sira ne’ebe partisipa iha intervista ne’e deklara katak sei

    nafatin iha komunidade barak iha sira nia suku mak la hatene le’e, hakerek no

    sura

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina2

    5

    2) Programa Alfabetizasaun hanaran “Sim Eu Posso” no etapa daruak Sim Eu Posso

    Seguir” ne’ebe apoiu hosi parseiru desenvolvimentu até 2018 seidauk kompleta

    3) Programa alfabetizasaun Nasional ne’ebe hanaran EKIVALENSIA, DALAN,

    HAKAT no ALFANAMOR até 2018 foin mak introdus ba estudante/benifisiariu

    iha komunidade suku balun nian deit, liu-liu ba estudante/benifisiariu sira ne’ebe

    konesege passa iha prosesu avaliasaun

    4) Estudante/benifiariu barak mós mak deklara katak sira simu sertifikadu maibe

    afinal sira seidauk bele le’e, hakerek no sura ho diak, balun seluk konfesa katak,

    tamba programa la kontinua ona buat ne’ebe uluk sira aprende mós agora sira

    haluha hotu ona

    5) Fatin hanorin dala barak muda hosi fatin ida ba fatin seluk konforme

    disponibilidade uma nain nian tamba ne’ebe prosesu aprendijazem labele la’o ho

    diak tamba ambiente ne’ebe seguru no amigavel

    Durante prosesu koleksaun dadus, FTM konsege deskobre informasaun sira ne’ebe

    konsidera la la’o tuir prosedura normal implementasaun programa Alfabetizasaun nian

    inklui susesu, progressu no desafiu sira iha Suku 10, Postu Adminstrativu Aileu Villa no

    Lequidoe Munisipiu Aileu nian hanesan:

    1. Suku Fahiria mak ho pursentu a’as liu iha regista estudante/benifisiariu no total

    estudante ne’ebe konklui programa alfabetiszasaun mós barak liu kompara ho suku 9

    seluk no pursentu ki’ik liu mak Suku Berleu maibe hosi total ne’ebe registu hodi tuir

    programa Alfabetizasaun hetan susesu 100%

    2. Rekrutamentu ba monitoring (tutor) sira iha nivel Postu Administrativu no Suku la liu

    hosi prosesu rekrutamentu ne’ebe regiroju nune’e iha tendensia bo’ot ba mosu aktu

    Kolusaun no la garante kualifikasaun no iha abilidade nesesariu atu hanorin iha

    programa Alfabetizasaun

    DESKOBRIMENTU 7

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina2

    6

    3. La iha kooperasaun diak entre ekipa programa Alfabetizasaun ho autoridade lokal sira

    nune’e defisil atu garante tranparensia durante implementasaun programa

    Alfabetizasaun

    4. La iha monitoriamentu no avaliasaun regular ba implementasaun programa

    Alfabetizasaun hosi Ministériu Edukasaun Nasional, Ministériu Edukasaun Munisipi

    ka hosi autoridade lokal sira nune’e defisil atu identifika obstaklu no desafiu

    regularmente no foti solusaun imediatamente hodi garante susesu implementasau

    programa nian no atinjimentu nia resultadu sira

    5. Subsidiu osan ba monitoring (tutor) sira dala ruma tarde, situasaun ida ne’e la

    enkoraja atu monitoring (tutor) hala’o sira nia servisu ho diak liu

    6. Subsidiu osan ba monitoring (Tutór) sira balun la la’o tuir pagamentu normal tuir

    prosedimentu finansa nian nune’e mosu aktu Korupsaun balun iha prosesu

    pagamentu ba subsidiu osan ba monitoring (Tutór) sira nian hanesan

    7. Pagamentu lolós ba kada monitoring (Tutór) mak $240.00/fulan maibe simu

    $200.00/fulan tolu

    8. Monitoring (Tutór) iha suku balun la simu gerador no osan atu sosa mina ba gerador

    9. Monitoring (Tutór) sira konfesa katak lolós sira tenke hetan subsidiu osan ba

    transporte lokal ho montante $.5.00/loron no subsidiu mina ba gerador $10.00/kada

    loron maibe ida la akontese

    10. Autoridade Munisipiu no Lokal sira la iha konesementu adekuadu kona lala’ok

    programa Alfabetizasaun nian tamba la iha relatoriu ruma ne’ebe mak publika.

    11. Partisipasaun autoridade lokal nian to’o deit iha prosesu rekrutamentu tutor no

    estudante benifisiariu sira, la iha ona koordenasaun hafoin rekrutamentu remata

    nune’e hosi ema ne’ebe autoridade lokal sira rekomenda atu sai monitoring (tutor)

    sira la hatene sé mak manan atu sai nudar monitoring (tutor) iha sira nia suku no sé

    mak lakon. Autoridade sira mos la hatene ona kona ba total sira nia populasaun nain

    hira mak regista, nain hira mak tuir aula, nain hira mak konsege konklui no hetan

    sertifikadu no nain hira mak seidauk ka la konsege konklui

  • Relatoriu Auditoria Sosial Programa Alfabetizasaun Munisípiu Aileu

    Pág

    ina2

    7

    Hosi resultadu analisa ekipa peskiza no monitoriamentu Auditoria Sosial FTM nian

    hakarak atu rekomenda ba Ministériu edukasaun asaun sira nesesaria ba hadiak liu tan

    prosesu implementasaun programa Alfabetizasaun iha Munisipiu Aileu mak hanesan:

    1. Presiza atu hadiak uluk gestaun no adminstrasun liu hosi estabelese ekipa servisu

    programa Alfabetizasaun (DNER) Munisipiu Aileu nian ne’ebe sei konsiste hosi

    Koordenador Programa Alfabetizasaun Munisipiu nain 1, Gestor finansa programa

    nian nain 1 no official monitoriamentu no avaliasaun nain 1. Ekipa tomak tenke halo

    kooperasaun besik liu ho anutoridade munisipiu nian hodi bele garante transparensia,

    akuntabilidade no inklusivu

    2. Prosesu rekrutamentu ba Monitoring (tutor) sira tenke regiroju no basea ba méritu

    labele indika deit

    3. Asegura katak prosesu pagamentu subsidiu ka kategoria seluk bens no servisu nian

    tenke la’o tuir standar minimu prosesu finansa nian, presiza iha mós kontratu klaru

    ne’ebe mensiona osan ka bens no servisu sira seluk ne’ebe tama ba kompetensia

    monitoring (tutor) nian

    4. Estabelese rede servisu interministerial atu kria regulamentu ne’ebe emfase kriteriu

    sira hanesan wainhira idosu sira atu simu sira nia subsidiu tenke assina no bandu atu

    hanehan liman deit. Kondisaun ida ne’e kria hodi bele motiva komunidade sira ne’ebe

    analfabetu atu esforsu a’an hodi aprende no iha parte seluk Ministeriu Edukasaun

    pelomenus iha evidensia minimu wainhira hanoin atu deklara resultadu ruma hosi

    susesu programa Alfabetizasaun nian

    REKOMENDASAUN 8


Recommended