+ All Categories
Home > Documents > SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday,...

SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday,...

Date post: 14-Jun-2020
Category:
Upload: others
View: 11 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
22
k[i7 @$ d"No ?= *÷– jif{ !@ c+s #! sf7df8f} +, z'qmaf/, k'; &, @)^# SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, Dec.22, 2006 k[i7 !^ df ;fOa/ un{ gLnf]km/ /Lh' k[i7 !) df leh] l;h{gfsf] ukm af“sL k[i7 # df ljb'/ vltj8f, l;h{gf b'jfn …;fwf/0feGbf 7"nf] AofuL kfOG6, To;df klg ljleGg sDkgLsf] 6\ofu, n'h l6– ;6{, n'h Hofs]6, 3f“6Ldf 7"nf] r]gsf] dfnf, xftdf cf} +7L, sfgdf xL/f jf ;'gsf] 6k, 6fpsf]df :sfkm{, :kf]6{; ;'hÚ Pp6f 5'§} klx/g z}nL, ;x/sf] Jo:t eL8df k[ys\ klxrfg x'g] klx/g cyf{t\ lxkxk klx/g . Ps ;do lyof], zf/Ll/s agfj6eGbf 7"nf] cfsf/sf] sk8f nufof] eg] s;sf] < afa' jf bfOsf] sk8f nufÚsf] elgxflnGYof], t/ lxklxk klx/g k|rngdf cfPkl5 clxn]sf] k':tf cfkm\gf] zf/Ll/s z}nL lxkxk agfj6eGbf 7"nf] cfsf/sf] klx/g vf]Hg yfn]sf] 5 . …lk|m8d ckm PS;k| ];gÚ eGb} k[ys\tfsf] of] z}nLnfO{ cg';/0f u/]sf hf]/kf6Lsf l/bd z]kf{n] eg]— …xfdL :jtGqtfsf kIfkftL xf} +, xfdL sf7df8f} +d} a;]/ ljZjnfO{ lgofNg ;Sg] k':tfsf k|ltlglw kfq klg xf} + . To;}n] gof“kgsf] vf]hLsf qmddf of] klx/g z}nL cuf“n]sf] x' “ .Ú l/bdn] eg]h:t} :jtGqtf / gof“kgsf] kl/efiffdf dfq slt ;Gt'i6 x'g ;lsG5 < Tof] cnu s'/f xf], t/ 7"nf] cfsf/sf kfOG6df a]N6 klg gaf“Wbf leqL klx/gn] lrof/x]sf] w]/}n] b]v]sf] x'g'k5{ . o'jfx¿ dfq xf]Og, of] dfldnfdf o'jtLx¿ cem cl3 5g\ . x]bf{ /fd|f b]lvg] o'jtLx¿n] lsg o:tf] klx/g nufPsf xf]nfg\ eGg]x¿ klg e]l§G5g\ . tkfO{ +n] vf]h]sf] :jtGqtf klx/gd} 5 t < lk|m8d ckm PS;k| ];gs} ;Gbe{ p7fO/x]sf rlr{t ufos 8f– PgP;s] cyf{t\ lg0f{o >]i7n] ;fKtflxs;“u eg]— :jtGqtf dx;'; ug{ v'nf klx/g klg Pp6f dfWod x'g;S5 . sl/a Ps bzscl3 lxkxk klx/g nufP/ ;8sdf lx“8\bf duh lalu|Psf];Ddsf] ;+1f kfPsf ufos lg0f{osf cg';f/ ;lhnf] Pj+ v'nf k|s[ltsf] klx/g nufP/ lx“8\g] dflg;sf] Xbo ;f“Rr} g} v'nf x'G5 . …Unf]an 6« ]G8 g} lxkxkdo e}/x]sf a]nf clxn]sf] g]kfnL o'jfk':tf Unf]an ]G8;“u} …d'eÚ x'g vf]lh/x]sf] 5Ú eGb} g]kfnL kl/j]zdf lxkxk klx/gsf] z}nL leœofpg] df]8nx¿dWo] Ps lg0f{o eG5g\– g]kfnL o'jfk':tfdf lxkxk nf]slk|o e};s]sf] 5 . nf]slk|otfs} s'/f u/f} + g, clxn] ;xl/of o'jfk':tfdf 6]lnlehg Rofgn …6« ];Ú nf]slk|o dflgG5 . rf}aL;} 306f lxklxk ;+uLt;“u ;DalGwt sfo{qmd b]vfpg] Rofgn 6« ];sf g]kfnL k|z+;sx¿ clxn] pNn]Vo dfqfdf e]l§G5g\ . lxkxk ;+uLt h;/L nf]slk|o ag]sf] 5, To;/L g} o;sf k|z+;sx¿sf] hLjgz}nLdf klg kl/jt{g cfPsf] 5 . …5– ;ft jif{cl3sf] s'/f, To;a]nf d sIff !! df k9\y] +, lj/f6gu/af6 w/fg uP/ cfkm\gf] zf/Ll/s agfj6eGbf 7"nf] cfsf/sf tof/L sk8f lsg]/ NofP, 3/df a'af 5Ss kg' {eof],Ú lu/Lz PG8 o'lg6Lsf clxn]sf g]t[Tjstf{ 8f–l;S:6L gfOg ;'lbg kf]v/]nn] eg]— …t/ clxn] cfP/ pxf“x¿ d]/f] z}nLk|lt cEo:t e};Sg'ePsf] 5 . ;'lbgsf] of] egfOn] lxkxksf cg'ofoLx¿ sf7df8f} +leq dfq xf]Og, df]km;ndf klg TolQs} 5g\ eGg] k|:6 x'G5 . ;g\ !((@ df !% jifL{o l76f}n] pd]/df k[i7 !$ df lbJosf] kZrfQfk ;f]g' v8\sf dWok[i7 klx/gsf] lxkxk ufos lg0f{o cd]l/sfaf6 g]kfn cfPsf lyP . pgL ;DemG5g\— …!) jif{sf] ePkl5 d cd]l/sf k'u]sf] lyP“ . To;a]nf ev{/}dfq lxkxk uLtn] ahf/ ln“b} lyof] . ljb|f]x / d'lQmsf] Pp6f syfnfO{ uLtsf] dfWodjf6 cleJoQm ug] { Tof] z}nLn] w]/} o'jfnfO{ cfslif{t ul//x]sf] a]nf d klg To;sf] k|efjdf k/] + .Ú sfdsfhL hLjgz}nL ckgfO/x]sf] pgsf] kl/jf/ 5f]/fsf] rfxgf b]v]/ crDddf k/]sf] lyof] . lg0f{osf cg';f/ To;a]nf 6' kfs, Pd;L x\ofd/, g§L jfO{ g]r/, klAns Pg]dL, PnPns'n h] cflbn] cfkm\gf] ;+uLtnfO{ sd{l;on agfp“b} nu]sf] lyP . lg0f{o pgLx¿af6 olt w]/} k|efljt eP ls sk8f vl/b ug{ hf“bf cleefjsn] x]g] { l6lkSs x'g] klx/gsf] ;§f pgL cfkm\gf cfbz{ Pd;L x\ofd/x¿sf] cfsf/sf klx/g vf]Hg yfn] . :sfkm{ af“w]sf] 6fpsf]df /ftf] Sofk / /]agsf] uuN; nufPsf] cj:yf dfq e]l6g] lg0f{o eG5g\– …AofuL kfOG6, 7"nf] l6;6{, 7"nf–7"nf P;];l/h -cf} +nf tyf 3f“6Ldf nufOg] uxgf_, :kf]6{ \; ;'h cflb nufpg yfn] + . c¿ a]nf h] nufP klg kl/jf/sf ;fydf lx“8\bf pgn] ;fdfGo klx/g nufpg'kg] { afWotf lyof] . kf“r jif] { cd]l/sL a;fOkl5 g]kfn kmls{P/ cfp“bf lg0f{on] sf7df8f} +df /s PG8 /f]n ;+uLt, l8+uf] a'6, nfdf] s]z clg 6fO6 kfOG6sf] km];g b]v] . …lxkxk klx/g nufP/ lx“8\bf ;8ssf dflg;x¿n] kmsL{–kmsL{ x]y] {, klZrdf 6]lnlehg Rofgndf kmf§km'§ b]v]sf] Tof] klx/g d}n] nufPsf] b]v]/ cgf}7f] dfg]sf xf]nfg\ eGg] d]/f] ;f]rfO lyof],Ú
Transcript
Page 1: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k[i7 @$ d"No ?= *÷– jif{ !@ c+s #! sf7df8f}+, z'qmaf/, k'; &, @)^# SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, Dec.22, 2006

k[i7 !^ df�;fOa/ un{ gLnf]km/

/Lh'

k[i7 !) dfleh] l;h{gfsf]ukm

af“sL k[i7 # df

� ljb'/ vltj8f, l;h{gf b'jfn…;fwf/0feGbf 7"nf] AofuL kfOG6, To;dfklg ljleGg sDkgLsf] 6\ofu, n'h l6–;6{, n'h Hofs]6, 3f“6Ldf 7"nf] r]gsf] dfnf,xftdf cf}+7L, sfgdf xL/f jf ;'gsf] 6k,6fpsf]df :sfkm{, :kf]6{; ;'hÚ

Pp6f 5'§} klx/g z}nL, ;x/sf] Jo:teL8df k[ys\ klxrfg x'g] klx/g cyf{t\lxkxk klx/g . Ps ;do lyof], zf/Ll/sagfj6eGbf 7"nf] cfsf/sf] sk8f nufof]eg] s;sf] < afa' jf bfOsf] sk8f nufÚsf]elgxflnGYof], t/ lxklxk klx/g k|rngdfcfPkl5 clxn]sf] k':tf cfkm\gf] zf/Ll/s

z}nL lxkxk

agfj6eGbf 7"nf] cfsf/sf] klx/g vf]Hgyfn]sf] 5 . …lk|m8d ckm PS;k|];gÚ eGb}k[ys\tfsf] of] z}nLnfO{ cg';/0f u/]sfhf]/kf6Lsf l/bd z]kf{n] eg]— …xfdL:jtGqtfsf kIfkftL xf}+, xfdL sf7df8f}+d}a;]/ ljZjnfO{ lgofNg ;Sg] k':tfsfk|ltlglw kfq klg xf}++ . To;}n] gof“kgsf]vf]hLsf qmddf of] klx/g z}nL cuf“n]sf]x'“ .Ú l/bdn] eg]h:t} :jtGqtf / gof“kgsf]kl/efiffdf dfq slt ;Gt'i6 x'g ;lsG5 <Tof] cnu s'/f xf], t/ 7"nf] cfsf/sfkfOG6df a]N6 klg gaf“Wbf leqL klx/gn]lrof/x]sf] w]/}n] b]v]sf] x'g'k5{ . o'jfx¿

dfq xf]Og, of] dfldnfdf o'jtLx¿ cemcl3 5g\ . x]bf{ /fd|f b]lvg] o'jtLx¿n]lsg o:tf] klx/g nufPsf xf]nfg\ eGg]x¿klg e]l§G5g\ . tkfO{+n] vf]h]sf] :jtGqtfklx/gd} 5 t < lk|m8d ckm PS;k|];gs};Gbe{ p7fO/x]sf rlr{t ufos 8f–PgP;s] cyf{t\ lg0f{o >]i7n] ;fKtflxs;“ueg]— :jtGqtf dx;'; ug{ v'nf klx/gklg Pp6f dfWod x'g;S5 . sl/a Psbzscl3 lxkxk klx/g nufP/ ;8sdflx“8\bf duh lalu|Psf];Ddsf] ;+1f kfPsfufos lg0f{osf cg';f/ ;lhnf] Pj+ v'nfk|s[ltsf] klx/g nufP/ lx“8\g] dflg;sf]Xbo ;f“Rr} g} v'nf x'G5 .

…Unf]an 6«]G8 g} lxkxkdo e}/x]sfa]nf clxn]sf] g]kfnL o'jfk':tf Unf]an6«]G8;“u} …d'eÚ x'g vf]lh/x]sf] 5Ú eGb}g]kfnL kl/j]zdf lxkxk klx/gsf] z}nLleœofpg] df]8nx¿dWo] Ps lg0f{o eG5g\–g]kfnL o'jfk':tfdf lxkxk nf]slk|o e};s]sf]

5 . nf]slk|otfs} s'/f u/f}+ g, clxn] ;xl/ofo'jfk':tfdf 6]lnlehg Rofgn …6«];Ú nf]slk|odflgG5 . rf}aL;} 306f lxklxk ;+uLt;“u;DalGwt sfo{qmd b]vfpg] Rofgn 6«];sfg]kfnL k|z+;sx¿ clxn] pNn]Vo dfqfdfe]l§G5g\ . lxkxk ;+uLt h;/L nf]slk|oag]sf] 5, To;/L g} o;sf k|z+;sx¿sf]hLjgz}nLdf klg kl/jt{g cfPsf] 5 . …5–;ft jif{cl3sf] s'/f, To;a]nf d sIff !!df k9\y]+, lj/f6gu/af6 w/fg uP/ cfkm\gf]zf/Ll/s agfj6eGbf 7"nf] cfsf/sf tof/Lsk8f lsg]/ NofP, 3/df a'af 5Ss kg'{eof],Úlu/Lz PG8 o'lg6Lsf clxn]sf g]t[Tjstf{8f–l;S:6L gfOg ;'lbg kf]v/]nn] eg]—…t/ clxn] cfP/ pxf“x¿ d]/f] z}nLk|ltcEo:t e};Sg'ePsf] 5 . ;'lbgsf] of]egfOn] lxkxksf cg'ofoLx¿ sf7df8f}+leqdfq xf]Og, df]km;ndf klg TolQs} 5g\eGg] k|:6 x'G5 .

;g\ !((@ df !% jifL{o l76f}n] pd]/df

k[i7 !$ df� lbJosf] kZrfQfk;f]g' v8\sf

dWok[i7�

klx/gsf]

lxkxk ufos lg0f{o cd]l/sfaf6 g]kfncfPsf lyP . pgL ;DemG5g\— …!) jif{sf]ePkl5 d cd]l/sf k'u]sf] lyP“ . To;a]nfev{/}dfq lxkxk uLtn] ahf/ ln“b} lyof] .ljb|f]x / d'lQmsf] Pp6f syfnfO{ uLtsf]dfWodjf6 cleJoQm ug]{ Tof] z}nLn] w]/}o'jfnfO{ cfslif{t ul//x]sf] a]nf d klgTo;sf] k|efjdf k/]+ .Ú sfdsfhL hLjgz}nLckgfO/x]sf] pgsf] kl/jf/ 5f]/fsf] rfxgfb]v]/ crDddf k/]sf] lyof] .

lg0f{osf cg';f/ To;a]nf 6' kfs,Pd;L x\ofd/, g§L jfO{ g]r/, klAns Pg]dL,PnPns'n h] cflbn] cfkm\gf] ;+uLtnfO{sd{l;on agfp“b} nu]sf] lyP . lg0f{opgLx¿af6 olt w]/} k|efljt eP ls sk8fvl/b ug{ hf“bf cleefjsn] x]g]{ l6lkSsx'g] klx/gsf] ;§f pgL cfkm\gf cfbz{ Pd;Lx\ofd/x¿sf] cfsf/sf klx/g vf]Hg yfn] .:sfkm{ af“w]sf] 6fpsf]df /ftf] Sofk / /]agsf]uuN; nufPsf] cj:yf dfq e]l6g] lg0f{oeG5g\– …AofuL kfOG6, 7"nf] l6;6{, 7"nf–7"nfP;];l/h -cf}+nf tyf 3f“6Ldf nufOg] uxgf_,:kf]6{\; ;'h cflb nufpg yfn]+ . c¿ a]nfh] nufP klg kl/jf/sf ;fydf lx“8\bf pgn];fdfGo klx/g nufpg'kg]{ afWotf lyof] .kf“r jif]{ cd]l/sL a;fOkl5 g]kfn kmls{P/cfp“bf lg0f{on] sf7df8f}+df /s PG8 /f]n;+uLt, l8+uf] a'6, nfdf] s]z clg 6fO6 kfOG6sf]km];g b]v] . …lxkxk klx/g nufP/ lx“8\bf

;8ssf dflg;x¿n] kmsL{–kmsL{ x]y]{, klZrdf6]lnlehg Rofgndf kmf§km'§ b]v]sf] Tof]klx/g d}n] nufPsf] b]v]/ cgf}7f] dfg]sfxf]nfg\ eGg] d]/f] ;f]rfO lyof],Ú

Page 2: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006 @

j[if

ldy'g

ss{6

l;+x

sGof

t'nf

j[lZrs

wg'

ds/

s'De

dLg

tkfO{+sf] of] ;ftftkfO{+sf] of] ;ftfHof]= k++= cf]h/fh pkfWofo nf]xgL

d]if

Hof]= k++= cf]h/fh pkfWofo nf]xgL

of] ;ftfsf] k~rf·k'; !) ut] M lqm;d; -O;fO{ wdf{nDjLx¿sf] rf8_

/flz÷ljljw

k':tsSof;]6ltd|f] s;d

uLtsf/ rG8]Zj/ dxh{gåf/fn]lvPsf uLtx¿sf] ;+u|x …ltd|f] s;dÚahf/df cfPsf] 5 . uLlt;+u|xdf:j/ ;ltz dxh{g, s0f{ bf;,O {Zj/ cdfTo, cGh ' kGt,;'dgaxfb'/ s];L, ;"rL l;+x tyfdy'/f dxh{gsf] 5 eg] ;+uLt;Gtf]if dxh{g, cd//fh zdf{, tLy{dfnL tyf /fh' l;+xsf] 5 .

Xbod f n > L

c l 8 o f ]l e l 8 o f ] s f ]k|:t'ltdf ufos/ f d x l /G o f } k f g ] å f / f:j/a4 uLlt;+u|x…XboÚ ahf/df cfPsf] 5 . of]u L lt; +u |xdf zAb xl/x/ltldlN;gf, /fdk|;fb 1jfnL,/fdx/L Gof}kfg], k|sfz ;fksf]6ftyf ;+uLtf l;Ub]nsf] 5 eg] ;+uLt;fu/ lsgf/ tyf /fdxl/Gof}kfg]sf] 5 . o;}u/L uLlt;+u|xdflznf lji6 Pj+ /Ltf dxtn] :j/df;fy lbPsf 5g\ .

Uofn/L

n8fO“df hgtf

g]kfnsf] b; jif{ nfdf]åGå;DaGwL ;lrq k':ts …n8fO“dfhgtfÚ -A People War_ cfhz'qmaf/b]lv k':ts k;nx¿dfpknAw x'g]5 . g]kfnoåf/f k|sflzttyf s'Gb bLlIftsf] kl/sNkgfdftof/ ePsf] of] k':tsdf g]kfn /ljb]zsf &% hgf eGbf a9Lkmf]6f]u|fkm/sf ! ;o *) j6f tl:a/;dfj]z 5g\ . tl:a/x¿sf SofK;gPj+ k':tssf] k|:tfjgf c+u|]hL /g]kfnL b'j} efiffdf pknAw 5 .k':tsdf ;d]l6Psf tl:a/x¿sf]5gf}6 Ps cGt/f{li6«o ;ldltaf6eof]], h;sf nflu ! ;o !#kmf]6f]u|fkm/af6 emG8} @ xhf/ %;o tl:a/ k|fKt ePsf lyP . …of]k':ts xfdLnfO{ k'gM o'4tkm{ gws]Ngxfd|f g]tfx¿nfO{ Pp6f r]tfjgL xf],Ús'Gb bLlIft eG5g\— …Tof] kL8fcfjZos lyPg eGg] s'/f xfdLnfO{tl:a/x¿n] :ki6 b]vfp“5g\ .Ú bLlIftsf]egfOdf k':ts Ps bzs nfdf]åGåsf] ;fdgf ug'{k/]sf g]kfnLhgtfsf] w}o{ Pj+ zlQmk|lt ;dk{0fxf] . tl:a/x¿n] kL8f / Ifltsf;fy} cl:tTj tyf eljiok|ltsf]cfzfsf] syf klg atfp“5 .g]kfnleq Ph's];gn a's ;kn]ljt/0f u/]sf] @ ;o !& k[i7sf] of]k':tssf] d"No @ xhf/ % ;o ?k}of“ 5 .

k':ts

g}/fZotf Pj+ pbf;Lgtfn];tfpg]5 . :jf:Yodf ;d:of b]vfkg{;S5 . s'/f sf6\g]x¿ a9\g]5g\ eg]ljZjf; u/]sfx¿n] wf]sf lbg]5g\ .;dodf lg0f{o gx'“bf xft k/]sf] sfd;d]tkm'Tsg]5 . zlgaf/b]lv d+unaf/;Dddfgl;s k|efj a9\g], sfddf ;'wf/ cfpg],dfg;Ddfg ldNg] tyf wg cfh{g x'g]of]u 5 . Joj;fo a9\g'sf ;fy} ofqfug]{ cj;/ klg ldNg]5 .

:jf:Yodf ;d:of b]vfkg{ ;S5 .dg b'ljwfu|:t /xg]5 . sfd ug]{ pT;fxb]lv+b}g . u/]sf] k|of; klg To;} v]/hfg]5 . 3/]n' ;d:ofn] ;tfpg]5 .c¿af6 cfnf]lrt x'g'knf{ . ;f]daf/b]lvkl/>d ug'{k/] klg sfddf ;kmntfldNg'sf ;fy} dfg;Ddfg k|fKt x'g] of]u5 . cfDbfgLsf] gof“ ;|f]t km]nf kg]{5 .Jofj;flos ;kmntf oyfjt\ /xg]5 .

ofqf ug]{ tyf e]63f6df/dfpg] cj;/ h'6\g]5 . k/fqmda9\g], cw'/f sfd aGg] tyf gof“sfd k|fKt x'g] of]u 5 . dfg;Ddfgklg ldNg]5 . cWoogsf ;fy} af}l4ssfo{df ;kmntf ;kmntf xfl;n x'g]5 .zlgaf/b]lv d+unaf/;Dd :jf:Yodf;d:of tyf sfddf cj/f]w cfpg] Pj+lrGtf a9\g] of]u 5 .

;do cg 's "n /xg ]5 .kl/>d ug' {k/ ] klg s fdd f;kmntf ldNg]5 . wg cfh{g ug]{cj;/ ldNg]5 . ofqf x'g ;S5 .c¿nfO{ ;lhn} ljZjf; lbnfpg;lsg]5 . 7"nf JolQmn] tkfO{+sf]e/f ];f ug] {5g\ . ;f]daf/b] lv:jf:Yodf ;d:ofsf ;fy} sfddfcj/f ]w cfpg] tyf zq' Pj+lrGtf a9\g] of]u 5 .

;'?df unt ljrf/ a9\g]5 .cfn:otf a9\g'sf ;fy} sfddfcj/f]w cfpgfn] dgf]an 36\g]5 .xf8hf]gL{ b'Vg] ;d:ofn] ;tfpg;S5 . 3fprf]6sf] ;Defjgf 5 .zlgaf/b]lv d+unaf/;Dd kl/>d ug'{k/]klg sfddf ;kmntf ldNg] tyf wgcfh{g x'g] of]u 5 . ofqf x'g;S5 .cWoogdf ?lr a9\g]5 .

; '?df 3/ ]n ' ;d:ofn ];tfpg]5 . unt ljrf/ a9\g'sf;fy} cfºg} sdhf]/Lsf sf/0f sfddfcj/f]w cfpg]5 . ljZjf; u/]sfx¿n]wf]sf lbg]5g\ . vr{ Pj+ ljjfba9\g]5 . ;f]daf/b]lv kl/>dug' {k/ ] klg sfddf ;kmntfldNg] tyf wg cfh{g x'g] b]lvG5 .ofqf klg x'g ;S5 .

k/fqmd a9\g], cw'/f sfd aGg]tyf gof“ sfd k|fKt x'g] of]u 5 . ;f]Rg]zlQm Pj+ af]nLsf] k|efj a9\g]5 .dfg;Ddfg klg ldNg]5 . cWoogdf;kmntf k|fKt eP klg zlgaf/b]lv3/]n' ;d:ofn] ;tfpg], unt ljrf/ Pj+lrGtf a9\g] tyf sfddf cj/f]w cfpg] of]u5 . a'waf/ tyf laxLaf/ kl/>d ug'{k/]klg wg cfh{g ug]{ cj;/ h'6\g]5 .

;ftfn] ldl>t kmn lbg]5 . ;'?dfljjfb a9\g]5 eg] sfddf cj/f]w klgcfpnf . dg b'MvL x'g]5 . 3/]n' ;d:ofsf;fy} unt ljrf/ Pj+ s'/f sf6\g]x¿a9\g]5g\ . e/f];f u/]sfx¿n] g} wf]sflbg ;S5g\ . zlgaf/ tyf cfOtaf/k/fqmd a9\g], cw'/f sfd aGg] Pj+ gof“sfd xfl;n x'g] of]u 5 . dfg;DdfgkfOg] s'/fnfO{ klg gsfg{ ;ls+b}g .

;ftf dWod /xg]5 . ;'?dfdfg;Ddfg ldNg]5 . c¿n] tkfO{+sf]ljZjf; ug]{5g\ . ef]het]/df ;fd]nx'g] cj;/ h'6\g]5 . k/fqmd a9\g'sf;fy} cw'/f sfd aGg] tyf gof“sfd k|fKt x'g] of]u 5 . wgcfh {g x 'g ;S5 . zlgaf/,cfOtaf/, a'waf/ tyf laxLaf/3/]n' ;d:ofn] ;tfpg] clg ljjfbPj+ lrGtf a9\g] of]u 5 .

;'?df vr{ Pj+ ljjfb a9\g]5 .dg lrlGtt Pj+ :jf:Yo sdhf]/ /xg]5 .wgdfn x/fpg ;S5 . s'/f sf6\g]x¿a9\g]5g\ . zlgaf/, cfOtaf/, a'waf/tyf laxLaf/ dfg;Ddfg ldNg]5 eg]c¿n] tkfO{+sf] k|z+;f ug]{5g\ . ef]het]/df;fd]n x'g] cj;/ h'6\g]5 . k/fqmd a9\g],cw'/f sfd aGg] tyf gof“ sfd k|fKtx'g] of]u klg 5 .

;f]Rg] zlQm a9\g]5 . wg cfh{gug]{ Pj+ ef]het]/df ;fd]n x'g] cj;/ldNg]5 . dfg;Ddfg klg kfOg]5 .k/fqmd a9\g], cw'/f sfd aGg] tyfgof“ sfd k|fKt x'g] of]u 5 . cfkmGtx¿sf]plrt ;xof]u tyf cWoogdf;kmntf ldNg]5 . zlgaf/ tyfcfOtaf/ vr{, ljjfb Pj+ lrGtf a9\g;S5 t/ efUon] ;fy lbg]5 . ;kmntfsfnflu uf]klgotf ckgfpg'xf]nf .

dfg;Ddfg ldNg]5 . c¿n]tkfO{+sf] ljZjf; ug]{5g\ . ;a}af6;xof]u k|fKt x'g]5 . wfld{s sfo{df?lr a9\g]5 . Jofj;fodf k|fKt x'g];kmntf oyfjt\ /xg]5 . wgcfh{g ug] { tyf ef ]het]/df;fd ]n x 'g ] cj;/ h '6 \g ]5 .;f]daf/ tyf d+unaf/ vr{, ljjfbPj+ lrGtf a9\g] tyf sfddf cj/f]wcfpg] of]u 5 .

–kmf ]6 f ]kqsf/ rGb |dfgdxh{gn] lvr]sf tl:a/sf] k|bz{gLg]kfnsf nflu hfkfgsf /fhb"tr'tf]d' lx/fcf]sfn] ut cfOtaf/pb\3f6g u/] . b 'O { lbg ] pQmk|bz{gLdf dxh{gn] lvr]sf %)j6f tl:a/ k |blz {t ul/P .sf7df8f} + pkTosfsf ;Dkbf,;+:s[lt Pj+ rf8kj{ cflbnfO{dxh{gn] cfkm\gf] Sofd]/fn] tl:a/dfs}b u/]sf lyP . g]kfn–hfkfgbf}To ;DaGwsf] :j0f{ hoGtLsfcj;/cf cfof]lht pQm k|bz{gLdfhfkfgL b"tfjf;sf tkm{af6 cGo ^)j6f tl:a/;d]t /flvPsf] lyof] .

–snfsf/ ZofdrGb| anfdLn]sf]/]sf lrqx¿sf] k|bz{gL g]kfncf6{ sfplG;n aa/dxndf utd+unaf/;Dd k|blz{t eP . d+l;/@& ut] a'waf/ k|f/De ePsf] pQmk|bz{gLdf Sofgef; / sfuhdfPqm]lns /+u k|of]u u/L sf]l/Psf&! j6f lrq /flvPsf lyP .anfdLsf] pQm lrqsnf k|bz{gLsf]zLif{s …k|s[ltsf prfOx¿Ú /flvPsf]lyof] . snf k|fWofkg;d]t ub}{cfPsf anfdLn] kxf8L vf]r,lxdfnL 6fs'/f, lxp“sf c“Wof/fuN5]8f tyf 3fdsf 5fof“nfO{ cfkm\gflrqdf ptf/]sf 5g\ . k|bz{gLdf/flvPsf lrqsf] d"No ! xhf/ % ;ob]lv!% xhf/ ?k}of“;Dd 5 .

– l5d]sL d'n's rLgaf6cfPsf snfsf/åo xfg;'nL tyfem]lGsª lhofªåf/f sf]l/Psf lrqPj+ Sofd]/fdf s}b tl:a/x¿sf]k|bz{gL ut zlgaf/ k|f/De ePsf]5 . …ltAatsf] snf / lxp“sf];+;f/Ú zLif {s /flvPsf] pQmlrqsnf k|bz{gLsf] pb\3f6gg]kfnsf nflu rLgsf /fhb"t;'g xf]lkªn] u/]sf lyP . k|bz{gLdfb;f}+ ztfAbLsf] a'4sf] k|ltdf Pj+lrlgof“ hLjgz}nLsf ljljw kIfnfO{;d]6\g] lrq tyf tl:a/ ;dfj]z5g\ . Go"gtd * xhf/ % ;ob]lv#! xhf/ ?k}of“;Ddsf lrq tyftl:a/x¿sf] of] k|bz{gL cfufdL k';!) ut];Dd ;~rfng x'g]5 .

–k'; ! b]lv lrqsnf;DaGwLPs sfo{zfnf uf]i7L k|f/De ePsf]5 . !% lbg] kfgL tyf t}lno lrqsfo{zfnfsf] pb\3f6g ;df/f]xdf

/+ud~r–gf6ssf/ z]S;lko/sf]

ax'rlr{t s[lt …x\ofDn]6Ú nfO{lyo6/df k |:t 't ug { Pssfo{zfnf uf]i7L ;DkGg ePsf]5 . gj]{lhog /+usdL{ df]6{gqmf]un] ;~rfng u/]sf] !% lbg]pQm sfo{zfnfdf sl/a tLgbh{g /+usdL{ ;xefuL lyP .u'?s'n k'/fgf] afg]Zj/df ;DkGgpQm sfo{zfnf /+ud~rsf If]qsfljljw ljifodf 5nkmn ePsf]/+usdL{ ;'gLn kf]v/]nn] atfP .kf]v/]nsf cg';f/ pQm gf6scfufdL jif{ @))& df k|bz{gul/g ]5 . o;cl3 qm f ]un ]…tf/fafhL n} n}Ú sf] ;d]tlgb]{zg u/]sf lyP . nfdf] ;dogj ] {sf ] lyo6/ :s 'ndflk|lG;knsf ¿kdf sfd ul/Psf%^ jifL{o qmf]u clxn] gj]{s}lgb]{zg ljefudf k|f]km];/sf¿kdf sfo{/t 5g\ .

dbg lrqsf/, d's]z dNn tyf;'hg lrqsf/n] lrqsnfsf ljleGgkIfdf k|lzIf0f lbPsf lyP eg]hLjg/fh pkfWofo / drf/fhfdxh{gn] kfgL tyf t}lno lrqsf]g]{ z}nL k|bz{g u/]sf lyP . cf]ycf6{ :6'l8of]df ;~rfng e}/x]sf]pQm uf]i7Ldf lrqsnf;DaGwL ?lrePsf t/ ;Lk gePsfx¿nfO{k|lzIf0f lbO“b}5 .

;Dks{sf] nflu

x6nfOg$$#@#^#

n]vs– l;h{gf zdf{lrq– af;' lIflth

;fyLPp6fhf]s eg\g n ;'g x} t

Pp6f l6r/ k9fp“b} lyof]Knigh=sgfOkm=sgfOkm

dfg] rSs'Know=sf]gf]=sf]gf] dfg]

yfxf kfpg'

of] ;'g]/ x]8 df:6/n]pgnfO{ cfkm\gf] sf]7fdfaf]nfP/ emkfb}{ eg],‘df:6/ ;fx]a s] u/Lk9fPsf] tkfO{“n] <’

x]8 ;/sf] s'/f ;'g]/df:6/ ;fx]a cndNnk/] / eg]“, ‘s] uNtL

eof] / ;/ <’

x]8 ;/n] eg] ‘tkfO{{ To:tf]jf]/ª jf]/ª -Wrong_

pRrf/0f ug'{ eof] eg] taRrfx¿sf] k'm6'/] -Future_ g}lalu|G5=== .’ xf=xf=xf=xf===

cf]xf] xf“;f] t a8f]/dfOnf] 5 lg

ltdLx¿sf], nf===d}n] t ld; u/]“ lg

;fyL xf] !

sf“ ly;\ t“ <6fOddfgcfPkl5 ld;x'Gg t <

d cfjZos sfdd}cndlnPsf]

lyP “ .

cf]xf], slt g a"9f]h:tf] ;/;Nnfxdf

;fd]n x'g] t“ <xf=xf=xf=xf===

kl/jf/ / ;d'bfosfsfo{qmdx¿df ;xefuL x'g'xfdL lszf]/lszf]/Lsf]clwsf/ / st{Jo xf] .o;nfO{ xfjfdf p8fpg'x'Gg !

of] l;4fGt txfdLnfO{ klg yfxf 5t/ Jojxf/df s;n]

Nofcf];\ <em\ofp dfq===

xfdL lszf]/lszf]/Ln]cfkm\gf] st{Jo kfng ug{/ clwsf/ k|fKt ug{em\ofp dfGg t eP glg ;fyL xf]===

kl/jf/ / ;d'bfosf lqmofsnfkdf;xefuL agf}“ . afnclwsf/sf]

;b'kof]u u/f}“ .

afn] ;fgf] Ps 6'qmfhUuf lsGg] ljrf//fVg' ef] To;}sf]kfl/jfl/s ;/;NnfxdflyP“ d !

Page 3: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006 #b:tfj]h

g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg,@)^# sf d'Vo c+z

df}lns xs:jtGqtfsf] xs M-!_ k|To]s JolQmnfO{ ;Ddfgk"j{s af“Rg kfpg]xs x'g]5 / d[To' b08sf] ;hfo x'g] u/L s'g}sfg'g agfOg]5}g .-@_ sfg'g adf]lhd afx]s s'g} klg JolQmsf] j}olQms:jtGqtf ckx/0f x'g]5}g .-#_ k|To]s gful/snfO{ b]xfosf]:jtGqtf x'g]5M–-s_ ljrf/ / cleJolQmsf] :jtGqtf,-v_ lagf xftxltof/ zflGtk"j{s e]nf

x'g] :jtGqtf,-u_ /fhgLlts bn jf ;+u7g

vf]Ng] :jtGqtf,-3_ ;+3 / ;+:yf vf]Ng] :jtGqtf,-ª_ g]kfnsf] s'g} klg efudf cfjt–

hfjt / a;f]af; ug]{ :jtGqtf,-r_ s'g} k]zf, /f]huf/, pBf]u / Jofkf/

ug]{ :jtGqtf .t/,-!_ v08 -s_ sf] s'g} s'/fn] g]kfnsf]

;fj{ef}d;Qf, cv08tf jf ljleGg hft,hflt, wd{ jf ;Dk|bfox¿sf aLrsf];';DaGwdf vnn kg]{ jf ufnL j]OHhtLjf cbfntsf] cjx]ngf x'g] jf ck/fwug{ b'?T;fxg lbg] jf ;fj{hlgslzi6frf/ jf g}ltstfsf] k|lts"n x'g]sfo{df d'gfl;a k|ltaGw nufpg] u/L sfg'gagfpg /f]s nufPsf] dflgg]5}g .

-@_ v08 -v_ sf] s'g} s'/fn]g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf, cv08tf jf;fj{hlgs zflGt / Joj:yfdf vnn kg]{sfo{df d'gfl;a k|ltaGw nufpg] u/Lsfg'g agfpg /f]s nufPsf] dflgg]5}g .

-#_ v08 -u_ / -3_ sf] s'g} s'/fn]g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf, cv08tf jfljleGg hft, hf lt, wd { jf;Dk|bfox¿sf aLrsf] ;';DaGwdfvnn kg]{ jf lx+;fTds sfo{ ug{b'?T;flxt ug]{ jf ;fj{hlgs g}ltstfsf]k|lts"n x'g] sfo{df d'gfl;a k|ltaGwnufpg] u/L sfg'g agfpg /f]snufPsf] dflgg]5}g .

-$_ v08 -ª_ sf] s'g} s'/fn];j{;fwf/0f hgtfsf] lxt jf ljleGghft, hflt, wd{ jf ;Dk|bfox¿sf aLrsf];';DaGwdf vnn kg]{ sfo{df d'gfl;ak|ltaGw nufpg] u/L sfg'g agfpg /f]snufPsf] dflgg]5}g .

-%_ v08 -r_ sf] s'g} s'/fn];j{;fwf/0f hgtfsf] ;fj{hlgs :jf:Yojf g}ltstfsf] k|lts"n x'g] sfo{df /f]snufpg] jf s'g} vf; pBf]u, Jofkf/jf ;]jf /fHon] dfq ;~rfng ug]{ jfs'g} pBf]u, Jofkf/, k]zf jf /f]huf/ug{ s'g} zt{ jf of]Uotf tf]Sg] u/L sfg'gagfpg /f]s nufPsf] dflgg]5}g .

k|sfzg, k|;f/0f tyf 5fkfvfgf;DaGwL xsM ljB'tLo k|sfzg, k|;f/0ftyf 5fkf nufotsf cGo h'g;'s}dfWodaf6 s'g} ;dfrf/, ;DkfbsLo,n]v, /rgf jf cGo s'g} kf7\o, >Job[io ;fdu|Lsf] k|sfzg tyf k|;f/0fug{ jf 5fKg k"j{ k|ltjGw nufOg]5}g .

t/ g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf jfcv08tf jf ljleGg hft, hflt jf;Dk|bfo aLrsf] ;';DaGwdf vnn kg]{,/fHob|f]x, ufnL a]OHhtL jf cbfntsf]

cjx]ngf x'g] jf ck/fw ug{ b'?T;fxg ug]{jf ;fj{hlgs lzi6frf/ jf g}ltstfk|lts"n x'g] sfo{df d'gfl;j k|ltjGwnufpg] u/L sfg'g agfpg /f]snufPsf] dflgg]5}g .

s'g} >Jo, >Job[io jf ljB'tLopks/0fsf] dfWodaf6 s'g} ;fdu|Lsf]k|sfzg tyf k|;f/0f u/] jf 5fk] jfktTo:tf] ;fdu|L k|sfzg tyf k|;f/0f ug]{jf 5fKg] /]l8of], 6]lnlehg, cgnfOg jfcGo s'g} lsl;dsf] l8lh6n jf ljB'tLo,5fkf jf cGo ;~rf/ dfWodnfO{ aGb,hkmt jf btf{ vf/]h ul/g]5}g .

s'g} ;dfrf/ n]v, ;DkfbsLo,/rgf jf cGo s'g} kf7\o ;fdu|L d'b|0fjf k|sfzg u/] jfkt s'g} ;dfrf/kq,klqsf, jf 5fkfvfgf jGb, hkmt jfbtf{ vf/]h ul/g]5}g .

sfg'g adf]lhd afx]s s'g}5 fk f , ljB 't Lo k |; f /0 f tyf6 ] l nk m f ] g nu fots f ;~r f /;fwgnfO{ cj?4 ug{ ;lsg]5}g .jftfj/0f tyf :jf:Yo;DaGwL xsM-!_ k|To]s JolQmnfO{ :jR5 jftfj/0fdfaf“Rg] xs x'g]5 .-@_ k|To]s gful/snfO{ /fHoaf6 sfg'gdfJoj:yf eP adf]lhd cfwf/e"t :jf:Yo;]jf lgMz'Ns ¿kdf kfpg] xs x'g]5 .lzIff tyf ;+:s[lt ;DaGwL xsM-!_ k|To]s ;d'bfonfO{ sfg'gdf Joj:yfeP adf]lhd cfkm\gf] dft[ efiffdf cfwf/e"tlzIff kfpg] xs x'g]5 .-@_ k|To]s gful/snfO{ /fHoaf6 sfg'gdfJoj:yf eP adf]lhd dfWoldstx;Dd lgMz'Ns lzIff kfpg] xs x'g]5 .-#_ g]kfndf a;f]af; ug{] k|To]s;d'bfonfO{ cfkm\gf] efiff, lnlk, ;+:s[lt,;f“:s[lts ;Eotf / ;Dkbfsf] ;+/If0f/ ;Daw{g ug{] xs x'g]5 ./f ]huf/L tyf ;fdflhs ;'/Iff;DaGwL xs M-!_ k|To]s gful/snfO{ sfg'gdf Joj:yfeP adf]lhd /f]huf/Lsf] xs x'g]5 .-@_ dlxnf, >lds, a[4, ckfË tyfczQm / c;xfo gful/snfO{ sfg'gdfJoj:yf eP adf]lhd ;fdflhs;'/Iffsf] xs x'g]5 .-#_ k|To]s gful/snfO{ sfg'gdf Joj:yfeP adf]lhd vfB ;+k|e'Qfsf] xs x'g]5 .;DklQsf] xsM-!_ k|To]s gful/snfO{ k|rlnt sfg'gsf]cwLgdf /xL ;DklQ cfh{g ug]{, ef]uug]{, a]rlavg ug]{ / ;DklQsf] cGosf/f]af/ ug]{ xs x'g]5 .-@_ ;fj{hlgs lxtsf] nflu afx]s /fHon]

s'g} JolQmsf] ;DklQ clwu|x0f jf k|fKtug]{ jf To:tf] ;DklQpk/ c? s'g} k|sf/n]s'g} clwsf/sf] l;h{gf ug]{ 5}g .

t/ cj}w 9+un] cfh{g u/]sf];Dk ltsf ] xsdf o f ] pkwf/ fnfu" x'g]5}g .-#_ a}1flgs e"ld;'wf/ sfo{qmd nfu"ubf{ jf ;fj{hlgs lxtsf] nflu /fHon]s'g} JolQmsf] ;DklQ clwu|x0f jf k|fKtubf{ jf To:tf] ;DklQpk/ s'g}clwsf/sf] l;h{gf ubf{ sfg'g jdf]lhdIfltk"lt{ lbOg]5 . Ifltk"lt{ / ;f]sf]cfwf/ / sfo{ k|0ffnL sfg'gåf/flgwf{/0f ul/P adf]lhd x'g]5 .dlxnfsf ] xsM-!_ dlxnf ePs} sf/0faf6 s'g} klg lsl;dsf]e]befj ul/g]5}g .-@_ k|To]s dlxnfnfO{ k|hgg :jf:Yo tyfk|hgg ;DaGwL xs x'g]5 .-#_ s'g} klg dlxnf lj?4 zf/Ll/s,dfgl;s jf cGo s'g} lsl;dsf]lx+;fhGo sfo{ ul/g]5}g / To:tf] sfo{sfg'gåf/f b08gLo x'g]5 .-$_ k}t[s ;Dkltdf 5f]/f / 5f]/LnfO{;dfg xs x'g]5 .;fdflhs Gofosf] xs M

cfly{s, ;fdflhs jf z}lIfsb[li6n] kl5 k/]sf dlxnf, blnt,

cf lbjf;L hghflt, dw ]zL;d'bfo,plTkl8t ju{,ul/j ls;fg /dhb'/nfO{ ;dfg'kflts ;dfj]zLl;4fGtsf] cfwf/df /fHosf] ;+/rgfdf;xefuL x'g] xs x'g]5 .afnjflnsfsf] xsM-!_ k|To]s afnaflnsfnfO{ cfkm\gf] klxrfgtyf gfdsf] xs x'g]5 .-@_ k|To]s afnaflnsfnfO{ kfngkf]if0f,cfwf/e"t :jf:Yo / ;fdflhs ;'/Iff k|fKtug]{ xs x'g]5 .-#_ k|To]s afnaflnsfnfO{ zf/Ll/s,dfgl;s jf cGo s'g} klg lsl;dsf]zf]if0f lj?4sf] xs x'g]5 . o:tf]zf]if0fhGo sfo{ sfg'gåf/f b08gLox'g]5 / To:tf] Jojxf/ ul/Psf]JolQmnfO{ sfg'gn] lgwf{/0f u/]adf]lhdsf] Ifltk"lt{ lbOg]5 .-$_ c;xfo, cgfy, ;':t dgl:ylt,åGåkLl8t, lj:yflkt Pj+ hf]lvddfk/]sf, ;8s afnaflnsfnfO{ ;'lglZrteljiosf] nflu /fHoaf6 ljz]if ;'ljwfkfpg] xs x'g]5 .-%_ s'g} klg gfjfnsnfO{ s'g}snsf/vfgf, vfgL jf o:t} cGo s'g}hf]lvdk"0f{ sfddf nufpg jf ;]gf,k|x/L jf åGådf k|of]u ug{ kfOg]5}g .wd{ ;DaGwL xsM

-!_ k|To]s JolQmnfO{ k|rlnt ;fdflhsPj+ ;f“:s[lts k/Dk/fsf] dof{bf /fvLk/fk"j{b]lv rlncfPsf] cfkm\gf] wd{sf]cjnDag, cEof; / ;+/If0f ug{] xs x'g]5 .

t/ s;}n] s;}sf] wd{ kl/jt{gu/fpg kfpg]5}g / Ps csf{sf]wd{df vnn kfg{ ] u/L s'g} sfd,Jojxf/ ug{ kfOg]5}g .-@_ k|To]s wfld{s ;Dk|bfonfO{ sfg'gadf]lhd cfkm\gf] :jtGq cl:tTjsfod /fvL cfkm\gf] wfld{s :yn/ wfld{s u'7Lsf] ;~rfng / ;+/If0fug{] xs x'g]5 .Gofo ;DaGwL xsM-!_ s'g} klg JolQmnfO{ kqmfpePsf] sf/0f ;lxtsf] ;"rgf glbO{y'gfdf /flvg]5}g .-@_ kqmfpdf k/]sf JolQmnfO{ kqmfp k/]sf];dodf g} cfk"mn] /f]h]sf] sfg'g Joj;foL;+u;Nnfx lng kfpg] xs x'g]5 . To:tf] JolQmn]cfkm\gf] sfg'g Joj;foL;“u u/]sf] k/fdz{ /lghn] lbPsf] ;Nnfx uf]Ko /xg]5 / To:tf]JolQmnfO{ cfkm\gf] sfg'g Joj;foLåf/fk'k{If ug{] xsaf6 jl~rt ul/g]5}g .lgjf/s gh/aGb lj?4sf] xsM-!_ g]kfn /fHosf] ;fj{ef}d;Qf /cv08tf jf ;fj{hlgs zflGt /

k|:tfjgfxfdL ;fj{ef}d;Qf / /fhsLo;Qf ;DkGg g]kfnL hgtf,g]kfnL hgtfn] @))& ;fn klxn]b]lv xfn;Dd k6s k6s ub}{

cfPsf P]ltxfl;s ;+3if{ / hgcfGbf]ng dfk{mt\ nf]stGq, zflGt /cu|udgsf kIfdf k|s6 ePsf] hgfb]zsf] ;Ddfg ub}{,

b]zdf ljBdfg juL{o, hftLo, If]qLo, n}+lËs ;d:of ;dfwfg ug{/fHosf] cu|ufdL k'g{;+/rgf ug]{ ;+sNk ub}{,

k|ltikwf{Tds jx'bnLo nf]stflGqs zf;g Joj:yf, gful/s :jtGqtf,df}lns clwsf/, dfgj clwsf/, jflnu dtflwsf/, cfjlws lgjf{rg, k"0f{ k|];:jtGqtf,:jtGq Gofokflnsf tyf sfg'gL /fHosf] cjwf/0ff nufot nf]stflGqsd"No / dfGotfk|ltsf] k"0f{ k|ltj4tf JoQm ub}{{,

g]kfnL hgtfsf] cfkm\gf] nflu cfkm} ;+ljwfg agfpg kfpg] /eod'Qm jftfj/0fdf ;+ljwfg ;efsf] :jtGq / lgikIf lgjf{rgdf;xefuL x'g kfpg] cfwf/e"t clwsf/sf] k|Tofe"lt ub}{,

nf]stGq, zflGt, ;d[l4, cu|ufdL cfly{s–;fdflhs kl/jt{g tyfb]zsf] ;fj{ef}ldstf, cv08tf, :jtGqtf / :jfledfgnfO{ s]Gb|df /fVb},

cfh;Ddsf qmflGt / cfGbf]ngaf6 k|fKt pknAwLx¿nfO{ ;+:yfut ug{;+ljwfg ;efaf6 gof“ ;+ljwfg gag];Ddsf] nflu /fhg}lts ;xdltaf6 tof/ePsf] of] g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg, @)^# hf/L ePsf] 3f]if0ff ub{5f}+ .

gful/stf;+ljwfg k|f/De x'“bfsf jvtsf] gful/stf M

-!_ of] ;+ljwfg k|f/De x'“bfsfjvt g]kfnsf] gful/stf k|fKtu/ ]sf ] / o; efu adf ] lhdgful/stf k|fKt ug{ of]Uo JolQmx¿g]kfnsf gful/s x'g]5g\ .

-@_ of] ;+ljwfg k|f/De x'“bfsfjvt g]kfndf :yfoL j;f]jf; ePsf]b]xfosf] JolQm a+zhsf] cfwf/df g]kfnsf]gful/s 7xg]{ 5 M

-s_ of ] ;+ljwfg k|f/Dex'g'eGbf cl3 a+zhsf] cfwf/dfgful/stf k|fKt u/]sf] JolQm,

-v_ s'g} JolQmsf] hGd x'“bfsfjvt lghsf] afj' jf cfdf g]kfnLgful/s /x]5 eg] To:tf] JolQm,

-#_ g]kfn ;/xbleq k]mnfk/]sf] lkt[Tj dft[Tjsf] 7]ufggePsf] k|To]s gfjfns lghsf] jfj'jf cfdf k]mnf gk/];Dd a+zhsf]cfwf/df g]kfnL gful/s 7xg]{ 5 .

-$_ g]kfnleq ufleg] u/L s'g}

If]q k|fKt ePdf ;f] If]qleq j;f]jf;ePsf] JolQm k|rlnt sfg'gsf cwLgdf/xL g]kfnsf] gful/s x'g]5 .

-%_ ;Dat\ @)$^ ;fn r}qd;fGt;Dd g]kfn ;/xbleq hGdeO{ g]kfndf :yfoL ¿kn] a;f]af;ub}{ cfPsf] JolQmn] k|rlnt sfg'gadf]lhd hGdsf] cfwf/df g]kfnsf]gful/stf k|fKt ug]{5 .

t/ o; Joj:yf cGtu{tgful/stf k|fKt ug{ k|rlntsfg'gdf Joj:yf eP adf]lhd Psk6ssf nflu tf]lsPsf] cjlwleqlgj]bg lbO;s]sf] x'g'kg]{5 .

-̂ _ g]kfnL gful/s;“u j}jflxs;DaGw sfod u/]sL ljb]zL dlxnfn]rfx]df k|rlnt sfg'g adf]lhd c+lus[tg]kfnL gful/stf lng ;Sg]5 .

-&_ o; wf/fdf cGoq h'g;'s}s'/f n]lvPsf] eP klg ljb]zLgful/s;“u ljjfx u/]sL g]kfnL

dlxnf gful/saf6 hlGdPsf]JolQmsf] xsdf lghsf] g]kfndfhGd eO{ g]kfndf g} :yfoL j;f]jf;u/]sf] / afj'sf] gful/stfsf]cfwf/df lghn] ljb]zL d'n'ssf]gful/stf k|fKt u/]sf] /x]g5 eg] lghn]k|rlnt sfg'g adf]lhd g]kfnsf]c+lus[t gful/stf k|fKt ug{ ;Sg]5 .

c+ lus [t jf ;Ddfgfy {gful/stfM wf/f * df n]lvP jfx]ssfg'gdf Joj:yf eP jdf]lhd g]kfn;/sf/n] c+lus[t jf ;Ddfgfy{ g]kfnLgful/stf k|bfg ug{ ;Sg]5 .

gful/stfsf] k|flKt /;dflKtM gful/stfsf] k|flKt, ;dflKtnufot cfjZos cGo Joj:yf k|rlntsfg'g adf]lhd x'g]5 .

gful/stf 6f]nL v6fOg]Mg]kfn ;/sf/n] k|rlnt sfg'gdfJoj:yf eP adf]lhd gful/stfkfpg of]Uotf k'u]sf JolQmnfO{gful/stf k|bfg ug{ gful/stfljt/0f 6f]nL v6fpg ;Sg]5 .

af“sL k[i7 % df

Page 4: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006

tLtf] ;To

$cledt

lr &L k qlr &L k q

gjLgsnf dlGb/ M Ps :d[lt–em+sf/

–hf] 5 /S;Lsf] ef]uL pxLx'G5 cGTodf hf]uL .

–;+uLtn] dflg;nfO{ grfp“5,?jfp“5 clg x;fp“5 klg .

czf]s dxt–hLjg km"n xf] / k| ]d

To;sf] ;f}/e .–h:tf] d"v{ klg, k|]ddf

a'l4dfg x'G5 .;'/h af:tf]nf, eQmk'/

–e|i6frf/Lx¿ 5f8f kz' x'g\h;n] 3f“;sf] ;§f xl/of] gf]6 vfG5g\ .

–c¿sf] v'§f tfGg' xfjflt/kms]{/ cfkm}+nfO{ y'Sg' h:t} xf] .

–wgn] wg tfG5 eg] dgn]dg tfG5 .

–d'v rnfP h:t} u/L xftrnfP b]zsf] ljsf; l56f] x'G5 .

nId0f–dfof“nfO{ k};fn] lsGg ;ls+b}g

t/ k};fnfO{ dfofn] tfGg ;lsG5 .6Lsf/fd cof{n

–z'qmgLltcg'jfb M /fdxl/ aGhf/f

cfkm\gL t?gL >LdtLnfO{h];'s} u/ eg]/ :jtGq 5f8L cfkm"st} cGoq hfg' x'“b}g .

dft nfUg] j:t'sf] k|of]ua9L ug' { x' “b }g clg gfnfos;GtfgnfO{ of] d]/f] Kof/f] 5f]/f xf]eg]/ Hofb} dfof klg lbg' x'“b}g .

h;n ] cfk m \g f gftf–s'6'DanfO{ e/0fkf ] if0f ub} {g,zq 'n fO { k/ f lht ub } { g /cfkm "sxf “ k |fKt ;fdfgx¿sf ]plrt /]vb]v u/L /Iff ub} {gp;sf] hLjg Joy{ x'G5 .

hf] >LdtLsf] jzdf dfq/xG5, C0f dfq lnG5, cToGtbl/b | dfUg ]e m } + u '0 fx Lg /wgxLg 5 pm af“r]/ klg d/]a/fa/ g} 7xl/G5 . tLtf] ;To :tDesf nflu cfkm"n]

b ]v]sf, ef ]u]sf s6' ;To k7fpgkf7sx¿;“u xflb{s cg'/f]w 5 .

—;Dkfbs

;Hhf //hgLaLr km/s

;fKtflxsf] d+l;/ @@ sf] c+sdfgflosf ;Hhf d}gfnLsf] ljjfxsf]gfnLa]nL k9\g kfOof] . ;fKtflxsn]cu|k[i7df k|fyldstf lbP/ pgsf]ljjfxnfO{ k|sflzt u¥of], dfgf}+;Hhfn] s'g} cnf}lss sfd g} ul/g\ .…bfO, s:tf] 8/ nflu/x]sf] 5, d]/f]t b'j} v'§f n'un'u sf“lk/x]5Ú, pgsf]of] egfOn] s] cfef; lbG5 eg]pgL Pp6f o:tf] ;fxl;s sfdub{}l5g\ ls ;u/dfyf r9\bf kf;fªNxfd' z]kf{nfO{ klg o:tf] 8/ nfu]g .b'nfxfsf af/]df ;HhfnfO{ olt yfxf/x]5— …pxf“ kl/jf/sf] sfG5f] 5f]/f]xf], pxf“ cd]l/sf a:g'x'G5 .Ú

csf{tkm{ af/fdf Ps lzlIfto'jtLn] Ps ckfË;“u ljjfx u/]sf]va/ klg kqklqsfdf Tolt a]n}cfof] . k;f{sL /hgL clwsf/Ln] b'j}v'§f ckf+u ePsf] ;xkf7L -b'j}7fs'//fd ax'd'vL SofDk;sf] ljBfyL{_

8f= 8L=kL= e08f/L;“ucGt/+u

gLlt–lgod wgk|;fb u'/fufO{+;“u w"dwfdn] ljjfx

ul/g\ . d}n] ;Hhf / /hgLaLr t'ngfu/]+ . ;HhfnfO{ >Ldfg\ l8eLjfnf xf]eGg] yfxf eof] clg ljjfx ul/g\ ./hgLnfO{ >Ldfg ckf+u xf] / p;nfO{hLjge/ ;xf/fsf] vf“rf] 5 eGg] yfxfeof] clg ljjfx ul/g\ . ;Hhfsf]ljjfx u/fOdf k};f / ef}lts ;'vsf]eofgs b'u{Gw 5 . /hgLsf] lax]u/fOdf dfgjLo ;+j]bgfsf] Ps;'Gb/ ;+sNk 5 . b'ef{Uo † ;Hhfn]ljjfx;“u} la:tf/} g]kfnL df6f] 5f8\b}l5g\ t/ /hgLn] eg] oxL df6f]dfg} kl;gf r'xfpg]l5g\ .—ljZj/l;+x /fO{, lblbª, ;+v'jf ;ef

;'/]nsf] 5'6\6} efiff 5}gd+l;/ !% sf] …;fKtflxsÚ df

lzj d'lvofåf/f lnlvt …b'n{e hfltsf]v'nf ;+u|xfno bf]nvfÚ zLif{ssf] n]vk9\bf v';L nfUof] . n]vsnfO{ w]/}–w]/}wGojfb . oBlk of] k|:t'lt tYoutq'l6af6 eg] d'St g/x]sf] hfgsf/Lu/fpg rfxG5' . n]vdf k/]sf tLg}hflt ;'/]n, lh/]n / yfdLdWo]

cfh;Ddsf ] efiffj }1flgscWoogx¿df ;'/]nx¿sf] 5'§} efifb]lvPsf] 5}g / pgLx¿ olb s'g}dft[efiff af]N5g\ eg] Tof] ls/f“tL–sf]“Or -OUhf]lgd M ;'g'jf/, d'lvof //fO{ klg elgg]_ sf] eflifsf af]N5g\ .

dfgj tyf ;dfhzf:qLx¿n]pgLx¿nfO{ 5'§} hghflt egLjuL{s/0f u/]/ dfGotf lbnfpg'pgLx¿sf cfk\mg} afWotf xf]nfg\, t/efiffzf:q jf lnª\u 'Ol:6sKofn]cf]G6f]nf]lhsn cWoog Pj+jf:tljs P]ltxfl;s tYox¿sfcfwf/df ;'/]nx¿ ls/f“tL–sf]“Or g}x'g\ . ef}uf]lns b"/Lsf sf/0f ;+:s[lt,/xg;xg tyf efiffdf s]xL leGgtfcfPsf] tYonfO{ eg] gsfg{ ldNb}g .ToltnfO{ dfq} ;dfTg] xf] eg] g]kfnLefiffdf klg w]/} dft[efiff lg:sG5g\ .

km]l/ ;'/]nrflx“ lh/]n hfltsf];dfgfGt/ xf“ufsf ¿kdf ljsf;ePsf] eGg] s'/f klg ldYof xf] . b'j}gfdsf] cGTofg'k|f;sf] cfwf/ To;f]elgPsf] xf] eg] klg Tof] cem e|dk"0f{xf] . 8f= xs{ u'?ªn] klg ;'/]n /lh/]n efiff eg]/ Ps} 7fp“df juL{s/0fu/L uP . lh/]n hfltsf] efiffrflx“uf]8f]{gn] ;Dkfbg u/]sf] OYgf]nu-O=)% M $&@_ cg';f/ ^& k|ltzt

z]kf{, ^% k|ltzt x]nDa' z]kf{, ^@k|ltzt 8f]Nkf] / nf]jf, ^) k|ltzts]?ª, %& k|ltzt g'aL{, Nxf]dL /jfn'ª tyf %$ k|ltzt Nxf;fl6a]6g;“u ldN5 . otf ;'/]nx¿sf]rflx“ ls/f“tL–sf]“Or;“u x'–ax' cyf{t\*) k|ltzteGbf a9L ldN5 . of]j}1flgs tYonfO{ TolQs} kG5fOxfNg]l:ylt 5}g . oxL ;d:of;DaGwLlj:t[t hfgsf/Lsf nflu ebf} )^#sf] ul/dfdf …hghflt ;'/]nsf]zfZjt ;To / ;d:ofÚ k9\g'eof]eg] capk|fGt o:tf n]v tof/kfbf{ km]l/ klg q'l6x¿ bf]xf]l/g]sd ;Defjgf /xG5 .

To;/L g} ls+jbGtLsf cfwf/dfdfq} ;'g'jf/ / lh/]nsf] k|;ËnfO{sf ]§ØfP/ lrgf/L k|:t't ub} {pgLx¿sf] cfk\mgf] klxrfgnfO{cf]e]mndf kfg'{ ljutdf h] eP klgjt{dfg kl/j]zdf Gofof]lrt x'“b}g .t'ngfTds h]gf]d l/;r{ gu/Llgisif {df xfd kmfNg' eg]sf ]dfgjzf:qnfO{ g} hf]lvddf kfg'{ xf] .yfªdLsf af/]df dfs{ 6'l/gsf]cg';GwgfTds s[lt k9\g 'kg] {cfjZostf klg b]lvG5 .

–8f= nfn–Zof“sf/]n' /fkrfl/;r{ OlG:6Ro'6 km/ ls/f“tf]nf]hL

Tof] lbg laxfg}b]lv ;+ult / no gldn]sfltQm–dw'/ ;Demgfx¿sf] v]n rln/x\of] d]/f]dgleq . w]/ } k|Llts/, sd ck|Llts/ .afNosfnsf] Oltxf; / e"uf]n b'j} cldl>tld7f; lnP/ cfp“5g\, of}jgsf] :d[lt ldl>tld7f; lnP/ cfp“5— Toxf“ afx\o–cfGtl/sptf/–r9fjx¿sf] rl/q cS;/ tLj| gf6sLotfn];DkGg x'G5 . of}jgsfn gfl3;s]kl5 klg sd:qL / w]/} k'?if Ps nfdf] cjlw;Dd ;dosf]qm"/ ef/nfO{ r'gf}tL lbg] d'b|fdf, h}ljs cEof;dfx'G5g\— w]/} Vofltk|fKt gfdx¿dWo] b'O{ ;f+:s[ltsOltxf; xNnfpg] gfd x'g\– kfAnf] lksf;f] /a6«G8 /;n . Ps ljZjljVoft lrqsf/, csf]{ljZjljVoft lrGts .

ctLt–:d[lt / cgfut–sNkgfsf] dGbL /tLj|tf lge{/ u5{ :d/0fstf{x¿sf] ;du|:jf:Yodfly . :jf:Yo– zf/Ll/s / dgf]j}1flgs–b'a} k"0f{ ;Gt'ngdf 5g\ eg] cWofTdk|]dL cfkm}+leqhfg'df cfglGbt x'G5, cWofTd lg/k]Ioalx/utlt/ e|d0fzLn x'G5— lgd{ns'df/ l/dfn/ dh:t} . ctLtsf] ;Demgf / jt{dfgsf]Jojxf/df . lgd{n ctLtsf alx/cfsif{spl2kgx¿nfO{ dfq} ;De“mb}gg, pgL ;lqmo ¿kn];+nUg ePsf ;+3–;+:yfx¿nfO{ klg cf]hk"0f{Wjlgdf ;DemG5g\ / eljiosf] u'lnof] sNkgf;'gfp“5g\ . pgnfO{ d}n] cfkm\gf] ctLt ;'gfPsf]5}g . jt{dfgsf] klg clt wldnf] 5fof“ ;'gfPsf]5' . pgL Xbok"j{s xf“:5g\ a]nf–a]nfdf .

ljz'4 ;+of]u lyof] M Tof] lbgsf] dWofx\g/ ;GWofsf] ;lGw:yndf gjLg snf dlGb/sf]:j0f { dxf]T;jsf] pT;j / d]/f ] tLj|tdgf]:6ØflNhs -clttsf] dw'/ :d[lt cf/f]x_38Lsf] ;dfud x'g' . clwsf+z >f]tfx¿ kl/lrtdfq lyPgg\, k|frLg lxt}ifLx¿ klg lyP .rngrNtLsf] zAbdf cfTdLo cfkmGtx¿ klglyP . ;a} cfkm"leq ePhltsf] Psfu|tfl;tTof] ;f+:s[lts :d[lt pT;jsf] 36gfdf df}g,d':sfgk"0f{, ;xefuL lyP . ;Dk"0f{ pT;jl8NnLahf/do b]lvGYof] . u}/–l8NnLahf/]x¿nfO{klg l8NnLahf/sf] jfo'n] 5f]O;s]sf] lyof] .d]/f] lgtfGt lghL ljZn]if0f eG5 ls To; a]nfsf],%) jif{klxn]sf] sf7df8f}+sf] af}l4s jfo'd08nnfO{;dLIffTds ¿kn] x]¥of] eg] ;Dk"0f{ pkTosfleql8NnLahf/ ;fk]IftM a9L lh1f;' dfq lyPg,a9L r]tgzLn klg lyof]— /fh} }lts sf]0faf6x]bf{ r]tgzLn lyof] . @))^ df t !# jif{sf]lyP“– Ps a'4", kfv] afns jf lszf]/, zflGtljBfu[xdf kf“r sIffdf k9\g ;'? u/]sf], >Lw/,;fu/ pk|]tL, cfgGbb]j e§, lgd{n l/dfn, ;'/]Gb|l/dfn cflbx¿ gf} sIffdf cWoog/t lyP .d]/f] gflt ljho pk|]tL d]/f] ;fyL dfq lyPg,d]/f] u'? klg lyof] . xfdL Ps;fy v]NYof+}, t/

pm dnfO{ k9fp“Yof] / d Wofgk"j{s p;sf]k9fOnfO{ ;'Gy]+ / s]xL ;'lw|Gy]+ . Tof] lbgsfdxŒjk"0f{ >f]tf bDktL l8NnL/fh pk|]tL / pxf“sL>LdtL eujtL pk|]tL klg x'g'x'GYof] . eujtLzflGt ljBfu[xsL d]/L ;xkf7L g[k]Gb| l/dfn,c/ljGb l/dfn, /jLGb|, sNof0f, cd/]Gb| csf]{lgd{n l/dfn ;a} d]/f] ;fjlws ;DemgfleqcfO/xG5g\ . d]/f] w"ldn, c:k:6 :d[ltdfTo;tfsfsf ;jf{lws ;lqmo / d'vl/t o'jfx¿lyP— c/ljGb l/dfn, rGb|w/ pk| ]tL /ltgLx¿sf] /fhg}lts cf:yfdf atfl;g] d]/fKof/f ldq cfgGbb]j e§ . sfn–v08 6f9fsf]5 . d /]6«f]:k]lS6j, wldnf] k"j{ufdL :d[ltdfx]l//x]sf] x'gfn] !# jif{sf] pd]/df klg d]/f]z}lIfs :t/ w]/} tn ePsfn] d unt x'g;S5'cfkm\gf] k|:t'ltdf, t/ ;a} uGygsf] ;f/ s] xf] eg] Md cfkm"l;t ;DalGwt s]xL k'/fgf ljDax¿nfO{ x]/]/cToGt cfNxflbt ePsf] lyP“ gjLg snfdlGb/sf]:j0f{ hoGtLsf tL ;a} cj;/df . tL ;a} s'g} gs'g} ¿kn] Tof] dlGb/sf] Oltxf; lgdf{0f ug{df;xof]u ul//x]sf rl/qx¿ lyP .

;+:s[ltljb\ jof]j[4 ljåfg\ ;Todf]xghf]zLnfO{ k|d'v cltly agfP/ lgd{nn] cfkm\gf];'?lrsf] klg kl/ro lbP . ljåfg\ Tolt lk|oxf]Og, lsgls /fdeGbf w]/} ljåfg\ /fj0f lyof] .;Todf]xg hf]zL Ps ;/n lrQ, ;dlk{t, lglik|ocg';Gwftf klg x'g\ . pgsf] ljåtfeGbf pgsf];du| :jefj / ;f}Gbo{zf:qLo ?lr w]/} a9Ldf]xs 5 d]/f] b[li6df . Zofdbf; j}i0fj / c¿b'O{ o'js— j}s'07 e08f/L / o'j/fh e08f/LnfO{k ' /:sf/ k |b fg u/ ]/ Ps c;fdfGo

sNkgfzLntfsf] kl/ro lbof] gjLg snfdlGb/n] . dxfslj b]jsf]6fsf] kl/kfZj{df hLjgsf]w]/} nfdf] sfn JotLt u/]sf] x'gfn] Zofdbf;hLc;+lbUw ¿kn] dxsfljsf] ;du| 5ljaf6 k|efljtePsf b]lvG5g\ cfkm\gf w]/} d'b|f / e+ludfx¿df—r'/f]6b]lv lnP/ h]/L ;]jg;Dd, cfTd;+jfbb]lvlnP/ k/;+jfb;Dd . dflg;sf] g}lts b'u{Gwaf6q:t eP/ xf]nf, Zofdbf; dflg;eGbf a9Luugl;t jft dfg{ dg k/fp“5g\ . xn'jfO{ k;nsf]Ps s'gfdf n's]/ h]/L Ho"gf/ ug'{eGbf k"0f{kf/blz{tfdf l8NnLahf/, d}tLb]jLsf] jqm, v'nfdfu{df v'nf cfsfzd'lg ultdfg x'“b} h]/L /r'/f]6sf] :jfbaLr no ldnfp“b} pgn] cfkm\gf]sfJofTds hLjgsf z]if If0fx¿ latfPsf] x]bf{kf/vL ko{j]Ifsx¿ s]xL cg'/l~ht xf]nfg\, s]xLt6:y, s]xL O{iof{k"0f{ xf]nfg\ . Zofdbf;n] cfkm\gf]d"Nojfg *# j;Gtx¿leq s'l6ntf / w"t{tfl;tslxn] klg ;Demf}tf u/]gg\ . To:t} b'j} e08f/Lo'jfx¿ cf–cfkm\gf] If]qdf c¿ a9L sf}znsf];DefJotf af]s]sf o'jsx¿ lyP . j[4 /o'jfx¿sf] dgf]x/ ldng lyof] Tof] ;+:s[lt:j0f{hoGtLsf] If0fdf . d~rdf dfq xf]Og, >f]tfkl/;/df klg / ;a} >f]tfx¿ zfnLg / ;';+:s[tlyP— åfl/sf / d]l/gfnufot ;a} . afafa:g]tsf] pb\3f]if0f, gjLg snf dlGb/sf cWoIflgd{n l/dfnsf] ufog / lzi6 >f]tfx¿sf] zfGt>j0f ;a}sf] of]u Tof] cg'i7fgsf], Tof] ;df/f]xsf];kmntfsf k|d'v sf/0fx¿dWo] s]xL lyP .

dnfO{ yfxf 5, clwsf+z e"uf]nx¿leq 3l6tx'g] ;f+:s[lts / ;fdflhs Oltxf;sf] lgoltl8NnLahf/leqsf] gjLg snf dlGb/n] lsgef]Ug'k/]g eGg] sf/0f . k|d'v sf/0f xf] lgd{nsf]k|lta4tf / pbf/tf . To;kl5 l8NnLahf/,sflnsf:yfg lgs6sf s]xL afl;Gbfx¿sf] g}lts/ k/fg}lts ;xof]u . ;fob l8NnLahf/sf];f+:s[lts ;+3sf] syf klg Tolt g} k'/fgf] xf]nfjf s]xL a9L k'/fgf] x'g ;S5 . Tof] ;+3 :yfkgfsf]k|d'v >]o– d]/f] ;txL 1fgsf] cfwf/df eGg'kbf{–:j= z}n]Gb|gfy l/dfnnfO{ lbg'k5{ . ;dosf]lx;fan], sd{sf] lx;fan] sf] a9L k'/fgf] / sf]a9L sd{7 5 eGg] ;"rgf eg] dl;t 5}g t/d]/f] lg:klQ 5, b'j} ;+:yfx¿n] cf–cfkm\gf] ;LdfleqdGb k|efjsfl/tfl;t g]kfnL ;+:s[ltsf] clej[l4dfaGbgLo of]ubfg u/]sf 5g\ . clxn] gfd ofbePg, s'g} Ps c+u|]hL k|ltefn] eg]sf lyP—…;Dk"0f{ c+u|]hL ;fd|fHo Psflt/ / z]S;lko/Psflt/ t/fh'df tf}ng'k¥of] eg] z]S;lko/sf]jhg w]/} a9L x'G5 .Ú g]kfnsf] ;Gbe{df ToxL s'/fdnfO{ dxfslj b]jsf]6fsf af/]df eGg dg nfU5 .6f]nnfO{ lng] xf] eg] b]jsf]6fk|lt l8NnLahf/ ;jf{lwslgs6 / gtd:ts 5 . b]jsf]6fsf] clek|fo x'G5—;fjf{lws d"Nojfg\ ;f+:s[lts w/f]x/ .

lgof]lht cfqmf]z;/sf/n] s]xL d'n'sdf u/]sf] /fhb"t lgo'lQm / /fli6«o dfgjclwsf/

cfof]u u7gsf] ljifonfO{ lnP/ g]skf -dfcf]jfbL_ tyf p;sfeft[;+u7gx¿n] ut d+unaf/ /fhwfgL sf7df8f}+nufot ;Dk"0f{ pkTosfdflaxfg !) ah]b]lv a]n'sL $ ah];Ddsf nflu aGbsf] cfx\jfg u/] . of]k6ssf] aGb ljutdf x'g] u/]sf aGbsf] t'ngfdf a9L k|efjsf/L;d]tb]lvof] . 5f]6f] ;do / cNk;"rgfsf cfwf/df cfx\jfg ul/Psf] of]aGbn] ;a}eGbf a9L df/ cfkm\gf] b}lgsLsf nflu 3/af6 lgl:sPsfdflg; tyf ljBfno hfg lx+8]sf ljBfyL{x¿dfly k¥of] . cl3Nnf] lbg;DdaGbsf ;DaGwdf s'g} ;"rgf gkfPsf dflg;x¿ crfgs aGbsf] ;"rgfk|;fl/t x'“bf /0fe'Nndf k/]/ cnkq kg'{ :jfefljs klg lyof] .cNk;"rgfsf cfwf/df ul/Psf] dfcf]jfbL aGbnfO{ sltko ljZn]ifsn]pgLx¿åf/f /lrPsf] lgof]lht cfqmf]zsf] ;+1f;d]t lbPsf 5g\ . ;/sf/;“uzflGt ;Demf}tfdf x:tfIf/ u/]/ d"nwf/sf] /fhgLltdf cfpg] ;+sNkul/;s]kl5 dfcf]jfbLkIfn] lemgf–dl;gf s'/fx¿df latG8f p7fpg'k|To'Tkfbs x'g ;S5 . ;/sf/n] /fhb"t lgo'lQm u/]sf] ljifonfO{ lnP/dfcf]jfbLx¿n] pkTosf aGbsf] cfx\jfg g} u/]/ lj/f]w k|bz{g ug'{nfO{/fhg}lts ljZn]ifsx¿n] cg'lrt /fhg}lts Jojxf/sf] ;+1f lbPsf 5g\ .

/fhb"t lgo'lQmsf] ljifodf ;DalGwt dGqL s]kL zdf{ cf]nLn]/fhb"t l;kmfl/;sf ;DaGwdf k|wfgdGqL lul/hfk|;fb sf]O/fnfn]dfcf]jfbL;“u ;d]t 5nkmn / ;Nnfx ug'{ePsf] atfpg'ePsf] 5 . dGqLcf]nLsf] l6Kk0fL ;xL xf] eg] /fhb"t lgo'lQmsf] ljifonfO{ dfcf]jfbLx¿n]pkTosf aGbsf] cfwf/ agfpg' x'“b}gYof] . olb xf]Og, k|wfgdGqLn] of]ljifodf dfcf]jfbLkIf;“u s'g} 5nkmn g} ug'{ePsf] lyPg eg] ;/sf/n]klg dfcf]jfbLx¿nfO{ ljZjf;df glnP/ To:tf] /fhg}lts dxŒjsf]lgo'lQm ug'{ x'“b}gYof] t/ clxn] u[xdGqLn] /fhb"t l;kmfl/;sf ;DaGwdfp7]sf] ljjfb ldnfpg ;/sf/n] dfcf]jfbL kIf;“u jftf{ e}/x]sf] atfP/tTsfnsf nflu dfcf]jfbL cfqmf]znfO{ yfdy'd ug]{ k|of; ug'{ePsf] 5 ./fhb"t lgo'lQm tyf dfgjclwsf/ cfof]u u7gsf ;Gbe{df ;/sf/n]kl5Nnf] k6s b]vfPsf] xtf/f] dfcf]jfbLnfO{ pS;fpg] v]n xf] ls eGg]e|d;d]t l;h{gf ePsf] 5 . /fhb"t lgo'lQm / dfgjclwsf/sf] ljifonfO{dfcf]jfbLx¿n] slt;Dd ;+j]bgzLn ljifosf ¿kdf lnP eg] xltof/la;fpg] tof/Lsf ;fy lzlj/df k|j]z ul/;s]sf dfcf]jfbL 5fkfdf/x¿cfkm\gf] lzlj/ 5f8]/ aflx/;d]t lgl:sP . h;sf nflu pgLx¿nfO{s]Gb|n] g} lgb]{zg lbPsf] lyof] . of] k|s/0fn] s] ;Gb]z lbPsf] 5 eg]clxn] klg g]kfndf s'g} o:tf] tŒj ;lqmo 5 hf] ;/sf/ / dfcf]jfbLaLrePsf] zflGt ;Demf}tfnfO{ layf]Ng rfxG5 .

/fhb"t lgo'lQm tyf /fhg}lts dxŒjsf] dfgjclwsf/ cfof]uu7gsf] ljifo lgZro klg clxn]sf] cj:yfdf ;/sf/sf] dfq ;/f]sf/sf]ljifo ge} ;/sf/df ;fd]n x'g kfOnf p7fO;s]sf dfcf]jfbLx¿sf] klg;/f]sf/sf] ljifo xf] . lgZro klg tL kbx¿df pgLx¿n] klg cfkm\gf]xs hgfPsf] x'g'k5{ . olb To;f] xf] eg] dfcf]jfbLnfO{ ;/sf/df ;fd]nug{ tof/L e}/x]sf] clxn]sf] cj:yfdf ;/sf/n] u/]sf To:tf lgo'lQmx¿;Gb]xsf] 3]/fdf cfp“5g\ . dfcf]jfbL;“u /x]sf] xltof/ Joj:yfkg tyfcGtl/d ;+ljwfg hf/L ug]{ u[xsfo{df Jo:t ;/sf/sf nflu clxn]sf];Gbe{df /fhb"t lgo'lQm / dfgjclwsf/ cfof]usf] u7gsf] k|Zg 7"nf]lyPg . olb To:tf] lgo'lQm / u7gn] jf:tjd} 7"nf] dxŒj /fVYof] eg];/sf/n] dfcf]jfbL kIfnfO{ ljZjf;df lng ;Sg'kYof]{, t/ To;f] x'g;s]g . ToxL lgo'lQm / u7gsf] ljifonfO{ dfcf]jfbLx¿n] cfkm\gf] /fhg}lts;fvsf] ljifo agfp“bf d'n'sn] gf]S;fgbfos cfqmf]zsf] ;fdgf ug'{k¥of],t;y{ casf lbgdf ;/sf/n] o:tf lgof]lht cfqmf]znfO{ ;txdf cfpg glbgcfkm\gf x/]s lqmofsnfknfO{ ;f]r]/, dgg u/]/, Jojxf/df ptfg'{k5{ .

Page 5: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006 %b:tfj]h

k[i7 # af6 hf/LJoj:yfdf tTsfn vnn kg]{ kof{Ktcfwf/ geO{ s;}nfO{ klg lgaf/sgh/aGbdf /flvg]5}g .-@_ lgjf/s gh/aGb /fVg] clwsf/Ln]sfg'g ljk/Lt jf jblgotk"j{ss;}nfO{ gh/aGb /fv]df gh/aGb/ x ] s f ] J o lQ mn ] s f g ' g å f / ftf]lsPadf]lhd Ifltk"lt{ kfpg]5 .oftgf lj?4sf] xsM-!_ cg';Gwfg, txlssft jf k'k{Ifsf]l;nl;nfdf jf c? s'g} lsl;dn]y'gfdf /x]sf] s'g} klg JolQmnfO{zf/Ll/s jf dfgl;s oftgf lbOg]jf lgh;+u lgd{d, cdfgjLo jfckdfghgs Jojxf/ ul/g]5}g .-@_ pkwf/f -!_ adf]lhdsf] sfo{sfg'gåf/f b08gLo x'g]5 / To:tf ]J ojx f / u l / Ps f ] J o lQ mn f O {sfg'gn] lgwf {/0f u/] adf ] lhdsf ]If ltk " lt { lbOg ]5 .;"rgfsf] xsM

k|To]s gful/snfO{ cfkm\gf] jf;fj{hlgs ;/f]sf/sf] s'g} klg ljifosf];"rgf dfUg] jf kfpg] xs x'g]5 .

t/, sfg'gåf/f uf]Ko /fVg' kg]{;'rgfsf] hfgsf/L lbg s;}nfO{ s/nufPsf] dflgg]5}g .uf]kgLotfsf] xsM

s'g} klg JolQmsf] hLp, cfjf;,;Dklt, lnvt, tYof+Í, kqfrf/,rl/q ;DaGwL s'/fx¿sf] uf]kgLotfsfg 'gåf/f tf ] lsPsf ] cj:yfdfjfx]s cgltqmDo x'g]5 .zf]if0f lj?4sf] xsM-! _ k | To ]s JolQmnfO { zf ] i f 0 flj?4sf] xs x'g]5 .-@_ k|yf, k/Dk/f / k|rngsf] gfddfjf s'g} klg lsl;dn] s;}nfO{ zf]if0fug{ kfOg]5}g .-#_ dflg;nfO{ j]rljvg ug{, bf; jfaf“wf agfpg kfOg]5}g .-$_ s;}nfO{ klg lghsf] OR5f lj?4sfddf nufpg kfOg]5}g .

t/ o; pkwf/fdf plNnlvtJoj:yfn] ;fj{hlgs k|of]hgsf] nflugful/snfO{ clgjfo{ ;]jfdf nufpg;lsg] sfg'g agfpg /f]s nufPsf]dflgg]5}g .>d ;DaGwL xsM-!_ k|To]s sfdbf/ / sd{rf/LnfO{ plrt>d cEof;sf] xs x'g]5 .-@_ sfg'gdf Joj:yf eP adf]lhdk|To]s sfdbf/ / sd{rf/LnfO{ cf–

cfkm\gf lxt /Iffsf] lgldQ 6«]8 o'lgogvf]Ng], ;Ël7t x'g] / ;fd'lxs ;f}bfafhLug{] xs x'g]5 .b]z lgsfnf lj?4sf] xsM

s'g} klg gful/snfO{ b]z lgsfnful/g]5}g .;+j}wflgs pkrf/sf] xsM

o; efuåf/f k|bQ xssf]k|rngsf nflu wf/f !)& df n]lvPsf]tl/sf cg';f/ sf/jfO{ rnfpg kfpg]xs ;'/lIft ul/Psf] 5 ./fHosf] bfloTj M

/ fHosf ] bf loTj b ]x foadf]lhd x'g]5 M-s_ g]kfnL hgtfdf cGt/lglxt

;fj{ef }d;Qfsf ] Jofjxfl/sk|Tofe"lt ug]{ ljifonfO{ cfTd;ftub}{ ;Dat\ @)^$ h]7 dlxgfleq:jtGq / lgikIf ¿kdf ;+ljwfg;efsf ;b:osf] lgjf{rg ;DkGgug{ /fHon] ;Dk"0f{ Wofg s]lGb|t ug]{,

-v_ b]zdf cu|ufdL /fhgLlts–cfly{s / ;fdflhs kl/jt{g;'lglZrt ug]{,

-u_ ljZjJofkL ¿kdf :jLs[t cfwf/e"tdfgj clwsf/, jx 'bnLok|lt:kwf{Tds nf]stflGqs k|0ffnL,hgtfdf lglxt ;fj{ef}d;Qf /hgtfsf] ;jf]{Rrtf, ;+j}wflgs;Gt'ng / lgoGq0f, sfg'gsf]zf;g, ;fdflhs Gofo / ;dfgtf,:jtGq Gofokflnsf, cfjlwslgjf{rg, gful/s ;dfhsf]cg'udg, k"0f{ k|]; :jtGqtf,hgtfsf] ;"rgfsf] clwsf/,/ fhgL lts bnx¿sflqmofsnfkx¿df kf/blz{tf /hjfkmb]xLtf, hg;xeflutf,lgikIf , ;Ifd tyf :jR5k|zf;gtGqsf cjwf/0ffx¿sf]k"0f{ kl/kfngf ug]{ /fhgLltsk|0ffnL cjnDjg u/L e|i6frf/ /b08xLgtfsf] cGTo ub}{ ;'zf;gsfod ug]{,

-3_ juL{o, hftLo, eflifs, n}lËs,;f+:s[lts, wfld{s / If]qLoe]befjsf] cGTo ub}{ dlxnf, blnt,cf lbjf;L hghflt,dw ]zL ,pTkLl8t, pk]lIft / cNk;ª\Vos;d'bfo, lk5l8Psf If]q nufotsf;d:ofx¿nfO{ ;+jf ]wg ug{/fHosf] jt{dfg s]Gb|Ls[t /PsfTds 9f“rfsf] cGTo u/L/fHosf] ;dfj]zL, nf]stflGqs /

cu|ufdL k'g;{/rgf ug]{,-ª_ ;fdGtjfbsf ;j} ¿kx¿sf] cGTo

ug]{ cfly{s ;fdflhs ¿kfGt/0fsf]Go"gtd ;femf sfo{s|d to u/Lnfu" ub}{ hfg],

-r_ ;fdGtL e":jfldTjsf] cGTo ub}{j}1flgs e"ld;'wf/ sfo{s|d nfu"ug]{ gLlt cjnDjg ug]{,

-5_ /fli6«o pBf]uwGbf / ;fwg>f]tsf];+/If0f / k|jw{g ug]{ gLlt cg';/0fug]{,

-h_ lzIff, :jf:Yo, cfjf;, /f]huf/L /vfB ;+k|e'tfdf ;j} gful/ssf]clwsf/ :yflkt ug]{ gLlt lng],

-em_ ;'s'Djf;L, sd}of, xlnof, x/jfr/jf nufotsf cfly{s ;fdflhs¿kn] k5fl8 k/]sf ju{nfO{ hUufnufot cfly{s ;fdflhs ;'/Iffsf]Joj:yf ug]{ gLlt lng],

-`_ ;/sf/L nfesf] kbdf /x]/e|i6frf/ u/L u}/ sfg'gL ;DklQcfh{g ug]{x¿ pk/ s8f sfjf{xLu/L bl08t ug]{ gLlt lng],

-6_ b]zsf] cfly{s–;fdflhs ¿kfGt/0fPj+ Gofosf ;fy} b]znfO{ l56f];d'Ggt / cfly{s ¿kn] ;d[4zfnLjgfpg Ps ;femf ljsf;cjwf/0ff lgdf{0f ug]{ .

-7_ >ldssf k]zfut clwsf/sf];'lglZrttf ub} { pBf]uwGbf,Jofkf/, lgof{t k|jw{g cflbsf nflunufgL j[l4 u/L /f]huf/L Pj+ cfocfh{gsf cj;/x¿sf] Jofks j[l4ug]{ gLlt cg';/0f ug]{,

-8_ /fHo kIf ePsf] cGt/f{li6«o;GwL ;+emf}tfsf] k|efjsf/Lsfof{Gjog ug]{,

-9_ lje]bsf/L sfg'gsf] cGTo ug]{,-0f_ d 'n 'sdf ljBdfg hn>f ]t

nufot k|fs[lts >f]t ;fwgsf]/fi6« lxtdf k|of]u ug]{,

-t_ ;z:q åGåsf ] qmddfdfl/Psfx¿sf] kl/jf/nfO{ tyfo; qmddf 3fOt] eO{ ckfË /czQm ePsfx¿nfO{ plrt /fxt,;Ddfg tyf k'g:yf {kgfsf ]Joj:yf ug]{,

-y_ ;z:q åGbsf] qmddf j]kQfkfl/Psf JolQmx¿sf] ;DaGwdful7t 5fgaLg cfof ]usf ]k|ltj]bgsf cfwf/df To:tf

/fHosf lgb] {zs l;4fGtx¿M-!_ hgtfsf] hLp, wg, ;dfgtf / :jtGqtfsf] ;+/If0f u/L

;fdflhs, cfly{s Pj+ /fhg}lts If]q nufot /fli6«o hLjgsf ;a}If]qdf Gofok"0f { Joj:yf sfod u/L v'nf ;dfhdf cfwfl/tnf]ssNof0fsf/L Joj:yfsf] clea[l4 ug{' /fHosf] k|d'v p2]Zo x'g]5 .

-@_ ;dfhdf zflGt / Joj:yf sfod u/L dfgj clwsf/sf];+/If0f / ;Da4{g ub}{ ;fj{hlgs lxtsf] k|a4{g ug{] / :jfoQ zf;gsf]dfWod4f/f hgtfnfO{ zf;gdf clwsflws dfqfdf ;lDdlnt x'g] cj;/h'6fO{ nf]stGqsf nfex¿sf] pkef]u ug{;Sg] Joj:yf sfod ug{'/fHosf] p2]Zo x'g]5 .

-#_ g]kfnL hgtfsf] ;+3if{sf] k|ltkmn:j¿k k|fKt nf]stGqnfO{;+:yfut ub}{ ;f]sf nfex¿sf] pkef]u ug{ kfpg] cj:yfsf] ;[hgf ub}{;d'Ggt / ;d[4 g]kfn lgdf{0f ug]{ /fHosf] /fhg}lts p2]Zo x'g]5 .

-$_ b]zdf pknAw cfly{s ;|f]t / ;fwgnfO{ ;Lldt JolQmx¿df s]Gb|Ltx'g glbO{ ;fdflhs Gofosf] cfwf/df cfly{s pknlAwsf] Gofof]lrt ljt/0fsf]Joj:yf ldnfO{ s'g} klg hflt, lnË, ju{, pTklQ jf JolQm pk/ cfly{s zf]if0f x'ggkfpg] Joj:yf u/L cfly{s c;dfgtf x6fp“b} :jb]zL gLlh Pj+ ;fj{hlgs pBdnfO{k|fyldstf / k|>o lbO{ /fli6«o cy{tGqnfO{ :jtGq, cfTdlge{/ Pj+ pGgltzLn u/fpg'/fHosf] d"ne"t cfly{s p2]Zo x'g]5 .

-%_ ;a} lsl;dsf] cfly{s Pj+ ;fdflhs c;dfgtf x6fO{ ljleGghft, hflt, wd{, efiff, j0f{, ;d'bfo / ;Dk|bfosf aLr ;fdGh:o:yfkgf u/L Gofo / g}ltstfdf cfwfl/t :j:y ;fdflhs hLjgsf]:yfkgf / ljsf; ug{' /fHosf] ;fdflhs p2]Zo x'g]5 .

-^_ b]zsf] ;fj{ef}d;Qf, cv08tf / :jtGqtfnfO{ sfod /fvLcGt/f{li6«o hutdf /fli6«o ;Ddfgsf] clea[l4 ug]{ lbzfdf /fHosf]cGt/f{li6«o ;DaGw lgb]{lzt x'g]5 .

/fHosf gLltx¿-!_ b]zsf] ;Gt'lnt ljsf;sf nflu cfly{s nufgLsf]

Gofof]lrt ljt/0f u/L ;a} If]qsf hgtfsf] lzIff, :jf:Yo,oftfoft, cfjf; / /f]huf/L h:tf cfwf/e"t s'/fx¿sf]ljsf; u/L hg;fwf/0fsf] hLjg:t/ a[l4 ug]{ gLlt /fHon]cjnDag ug]{5 .

-@_ ;/sf/L, ;xsfl/tf / lghL If]qsf] dfWodaf6 d'n'sdfcy{tGqsf] ljsf; ug]{ gLlt /fHon] cjnDjg ug]{5 .

-#_ ljleGg wd{, ;“:s[lt, hflt, ;d'bfo, ;Dk|bfo,pTklQ / efiffefifLx¿sf aLr ;dfgtf Pj+ ;xcl:tTjsfcfwf/df :j:y / ;'dw'/ ;fdflhs ;DaGw ljsl;t u/L;a}sf] efiff, ;flxTo, lnlk, snf / ;+:s[ltsf] ;dfgljsf;4f/f b]zsf] ;f+:s[lts ljljwtf sfod /fvL /fli6«oPstfnfO{ ;'b[9 ug]{ gLlt /fHon] cjnDag ug{]5 .

-$_ /fli6«o lxt cg's"n pkof]uL Pj+ nfebfos ¿kdfb]zsf] k|fs[lts ;|f]t tyf ;Dkbfsf] kl/rfng ubf{ :yfgLo ;d'bfonfO{k|fyldstf lbOg] gLlt /fHon] cjnDag ug]{5 .

-%_ /fHon] jftfj/0f :jR5 /fVg cfjZos Joj:yfug]{5 . hg;fwf/0fdf jftfj/0fLo :jR5tfsf] r]tgf a9fO{ef}lts ljsf; ;DaGwL lqmofsnfkx¿4f/f jftfj/0fdfk|lts"n c;/ kg{ glbg Pj+ jftfj/0f tyf b'n{e aGohGt'sf]ljz]if ;+/If0fdf /fHon] k|fyldstf lbg]5 . jg / jg:klttyf h}ljs ljljwtfsf] ;+/If0f, bLuf] pkof]u / To;af6k|fKt nfedf ;dGoflos af“8kmf“8sf] Joj:yf ug]{5 .

-^_ /fHon] ls;fgnfO{ k|f]T;fxg u/L s[lif If]qdfpTkfbsTj a9fO{ s[lifdf cfwfl/t clwsf+z hgtfsf] cfly{spGglt x'g] cj:yfx¿sf] l;h{gf u/L s[lifnfO{ pBf]usf]¿kdf ljsf; ug]{5 .

-&_ b]zsf] d'Vo ;fdflhs—cfly{s zlQmsf] ¿kdf /x]sf]>dzlQmnfO{ /f]huf/ pknAw u/fO{ sfd kfpg] clwsf/ ;'lglZrtu/L pgLx¿sf] xs / lxtsf] ;+/If0f ub}{ pBdsf] Joj:yfkgdf;xefuLtf a9fpg] gLlt /fHon] cjnDag ug]{5 .

-*_ dlxnf ju{sf] lzIff, :jf:Yo / /f]huf/Lsf] ljz]ifJoj:yf u/L /fli6«o ljsf;df clwsflws ;xefuL agfpg]gLlt /fHon] cjnDag ug]{5 .

-(_ /fHon] Psn dlxnf, cgfy, afnaflnsf, c;xfo,a[4, ckfË, czQm / nf]kf]Gd'v hfltsf] ;+/If0f / pGgltsf nflu;fdflhs ;'/Iffsf] ljz]if Joj:yf ug]{ gLlt cjnDag ug]{5 .

-!)_ lzIff, :jf:Yo, cfjf;, vfB;+k|e'tf / /f]huf/LdflglZrt ;dosf nflu cf/If0fsf] Joj:yf u/L cfly{s tyf;fdflhs ¿kn] lk5l8Psf cflbjf;L hghflt, dw]zL,

g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg, @)^#sf d'Vo c+z

;]gf ;DaGwL Joj:yfg]kfnL ;]gfsf] u7gM

-!_ g]kfndf g]kfnL ;]gfsf] Ps ;+u7g /xg]5 .-@_ g]kfnL ;]gfsf] k|wfg ;]gfkltsf] lgo'lQm dlGqkl/ifb\\n] ug]{5 .-#_ g]kfnL ;]gfsf] lgoGq0f, kl/rfng / Joj:yfkg sfg'g adf]lhd

dlGqkl/ifb\n] ug]{5 . dlGqkl/ifb\n] /fhgLlts ;xdlt / Joj:yflksf–;+;bsf] ;DalGwt ;ldltsf] ;'emfj lnO{ g]kfnL ;]gfsf] nf]stflGqs/0fsf]lj:t[t sfo{of]hgf th'{df u/L sfof{Gjog ug]{5 .

-$_ pkwf/f -#_ adf]lhd sfo{of]hgf th'{df u/L sfof{Gjog ubf{ g]kfnL;]gfsf] pko'Qm ;ª\Vof, nf]stflGqs ;+/rgf / /fli6«o / ;dfj]zL rl/q lgdf{0fu/L nf]stGq / dfgjclwsf/sf] d"Noåf/f ;]gfnfO{ k|lzlIft ug]{ sfd ul/g]5 .

-%_ g]kfnL ;]gf ;DaGwL cGo s'/fx¿ sfg'gdf Joj:yf ePadf]lhd x'g]5 ./fli6«o ;'/Iff kl/ifb\ \ M

-!_ g]kfnL ;]gfsf] kl/rfng ;+rfng / k|of]u ug{ dlgqkl/ifb\nfO{l;kmfl/; ug{ g]kfndf Ps /fli6«o ;'/Iff kl/ifb\\ /xg]5 h;df b]xfoadf]lhdsf cWoIf / ;b:o /xg]5g\ M–

-s_ k|wfgdGqL – cWoIf, -v_ /Iff dGqL – ;b:o, -u_ u[x dGqL– ;b:o, -ª_ k|wfgdGqLn] tf]]s]sf tLg hgf dGqL – ;b:o

-@_ k|wfgdGqL / /Iff dGqL Ps} JolQm /x]sf] cj:yfdf dlGqkl/ifb\sf]al/i7td ;b:o /fli6«o ;'/Iff kl/ifb\\sf] ;b:o x'g]5 .

-#_ /fli6«o ;'/Iff kl/ifb\\n] cfkm\gf] a}7sdf cfjZostf cg';f/cGo JolQmnfO{ j}7sdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

-$_ /fli6«o ;'/Iff kl/ifb\\sf] ;lrjsf] sfd /Iff dGqfnosf] ;lrjn]ug{]5 / lghsf] cg'kl:yltdf k|wfgdGqLn] tf]s]sf] clws[tn] ug{]5 .

-%_ k|fs[lts ljkt k/]sf] sf/0fn] g]kfnL ;]gf kl/rfng ePsf]dfafx]s ;]gf kl/rfng ;DaGwL g]kfn ;/sf/, dlGqkl/ifb\\af6 ePsf]lg0f{o Ps dlxgfleq Joj:yflksf–;+;bn] tf]s]sf] ljz]if ;ldltdfk|:t't eO{ cg'df]bg x'g' kg]{5 .

-̂ _ /fli6«o ;'/Iff kl/ifb\\n] cfkm\gf] sfo{ljlw cfkm}+ Jojl:yt ug{ ;Sg]5 .

blnt nufot l;dfGts[t ;d'bfo tyf ul/aLsf] /]vfd'gLsfdhb"/ ls;fgsf] pTyfg ug]{ gLlt /fHon] cjnDag ug]{5 .

-!!_ b]zsf] pGgltsf nflu lj1fg tyf k|ljlwsf]ljsf;nfO{ k|fyldstf lbg] gLlt /fHon] cjnDag ug{'sf;fy} :yfgLo k|ljlwsf] ljsf; ug{] gLlt cjnDag ug{]5 .

-!@_ /fli6«o ljsf;sf] nflu :jb]zL nufgLnfO{k|fyldstf lbO{ b]zdf a}b]lzs k"“hL / k|ljlwnfO{ cfslif{tug]{ gLlt /fHon] cjnDag ug]{5 .

-!#_ ax';+Vos u|fdL0f hgtfsf] lxtnfO{ Wofgdf/fvL u|fdL0f ljsf;sf] ultnfO{ tLa|t/ agfp“b} n}hfg] gLlt/fHon] cjnDag ug]{5 .

-!$_ /fHon] dlxnf, blnt, cflbjf;L hghflt, dw]zL,d'l:nd nufot cNk;+Vos, e"ldxLg, ;'s'Daf;L,sd}of,ckfË, lk5l8Psf If]q tyf ;d'bfo / åGå kLl8tsfnflu ;sf/fTds lje]bsf cfwf/df laz]if Joj:yf ug]{gLlt cjnDag ug]{5 .

-!%_ d'Qm sd}ofsf] ;+Vof PsLg u/L pgLx¿sf]j;f]jf;sf] nflu cfwf/e"t e"ld / /f]huf/L sf] Joj:yfug]{ gLlt /fHon] cjnDag ug]{5 .

-!^_ ls;fg, dhb"/ nufot >ddf cfl>t ju{sf]ljsf;sf] nflu k|fljlws lzIff, tfnLd, k|lzIf0fsf] cfjZosk"jf{wf/sf] Joj:yf u/L pgLx¿nfO{ /fHosf] ljsf;k|lqmofdf ;xefuL u/fpg] gLlt /fHon] cjnDag ug]{5 .

-!&_ a[4, czQm dlxnf tyf a]/f]huf/nfO{ sfg'gdfJoj:yf u/L eQf lbg] gLlt cjnDjg ug]{5 .

-!*_ d'n'sdf ljBdfg k/Dk/fut 1fg, ;Lk /cEof;sf] klxrfg / ;+/If0f ub{} To;nfO{ cfw'lgsLs/0fug{] gLlt /fHon] cjnDjg ug{]5 .

-!(_ d'n'sdf :yfkgf ePsf ;fj{hlgs tyfu}/;/sf/L ;+3 ;+:yfsf] ;~rfng / Joj:yfkgdf lgodgug{ /fHon] ljz]if gLlt cjnDag ug]{5 .

-@)_ b]zsf] ljsf;df o'jf hgzlQmnfO{ kl/rfngug{ /fHon] ljz]if gLlt cjnDjg ug]{5 .

-@!_ /fHon] ;+o'Qm /fi6«;+3sf] a8fkq, c;+nUgtf,k~rzLnsf] l;4fGt, cGt/f{li6«o sfg'g / ljZjzflGtsf]dfGotfsf] cfwf/df g]kfnsf] k//fi6« gLlt lng]5 .

-@@_ l5d]sL ldq /fi6«x¿ / ;+;f/sf c? ;a} d'n'sl;tcfly{s, ;fdflhs Pj+ cGo If]qdf ;dfgtfsf] cfwf/df;xof]ufTds ;';DaGw sfod u/L g]kfndf zflGtnfO{cGt/f{li6«o dfGotfsf] cfwf/df ;+:yfut ub{} hfg] gLlt/fHon] cjnDag ug]{5 .

JolQmx¿sf kLl8t kl/jf/x¿nfO{/fxt pknJw u/fpg],

-b_ ;z:q åGåsf ] qmddflj:yflktx¿sf] k'g:yf{kgf ug{,gi6 ePsf lghL tyf ;fj{hlgs;DklQx¿sf] xsdf /fxt k|bfgug{ tyf Wj:t ;+/rgfx¿s]fk'glg{df0f ug{ ljz]if sfo{qmd;~rfng ug]{,

-w_ ;z:q åGåsf] qmddf dfgj

clwsf/sf] u+eL/ pNnª\3g ug]{tyf dfgjtf lj?4sf] ck/fwdf;ª\nUg JolQmx¿sf] af/]df ;TocGj]if0f ug{ tyf ;dfhdfd]nldnfksf] jftfj/0f lgdf{0fug{ pRr:t/Lo ;To lg¿k0f tyfd]nldnfk cfof]u u7g ug]{ .

cbfntdf k|Zg p7fpg g;lsg]M-!_ o; efudf n]lvPsf ljifos fo f { G jog eP j f gePs f ];DaGwdf s'g } cbfntdf k |Zgp7fpg ;lsg] 5}g .-@_ /fHon] o; efudf pNn]lvt l;4fGttyf gLltsf] sfof{Gjog ug{ cfjZostf

af“sL k[i7 ̂ df

Page 6: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006 ^b:tfj]h

k[i7 % af6 hf/Lcg';f/ >f]t / ;fwg kl/rfng ug]{ jfu/fpg] 5 .ax;df aGb]h M-!_ g]kfnsf] s'g} cbfntdf ljrf/fwLg/x]sf] s'g} d'2f ;DaGwdf tyf GofofwLzn]sQ{Jo kfngsf] l;nl;nfdf u/]sf] Goflossfo{sf] ;DjGwdf ;bgdf 5nkmn ug{kfOg]5}g .

t/ dxfleof]usf] k|:tfjdf5nkmn ubf{ GofofwLzsf] cfrf/;DaGwdf s'g} s'/f JoQm ug{ o;wf/fn] afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .-@_ pkwf/f -!_ df ul/Psf] of] Joj:yf;+ljwfg ;efdf ;d]t nfu" x'g]5 .n8fs 'x¿sf ] ;ª \qmd0fsfnLgJoj:yf M

dfcf]jfbL ;]gfsf n8fs'x¿sf]/]vb]v, ;dfof]hg / k'g:yf{kgf lglDtdlGqkl/ifb\n] ljz]if ;ldlt agfpg] 5 / To:tf];ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ dlGqkl/ifb\n]lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

;+j}wflgs kl/ifb\o; ;+ljwfg adf]lhd ;+j}wflgs

lgsfosf kbflwsf/Lx¿sf] lgo'lQmsf]l;kmfl/; ug{ Pp6f ;+j}wflgs kl/ifb\\x'g]5 h;df b]xfo adf]lhdsf cWoIf/ ;b:ox¿ /xg]5g\ M–

-s_ k|wfgdGqL– cWoIf-v_ k|wfg GofofwLz – ;b:o-u_ Joj:yflksf–;+;bsf ]

;efd'v – ;b:o-3_ k|wfgdGqLn] tf]s]sf tLg

hgf dGqL – ;b:ok|wfg GofofwLzsf] kb l/Qm

ePsf] cj:yfdf k|wfg GofofwLzsf]

lgo'lQmsf] l;kmfl/; ubf{ ;+j}wflgskl/ifb\\df Gofo dGqL ;b:osf] ¿kdf/xg] 5 .

;+j}wflgs cËsf kbflwsf/Lsf]lgo'lQm ;DaGwL sfo{ljlw, ;+j}wflgskl/ifb\\sf] cGo sfd, st{Jo / clwsf/tyf sfo{ljlw sfg'gåf/f lgwf{/0f ePadf]lhd x'g]5 .

g]kfn ;/sf/sf] d'Vo ;lrjn];+j}wflgs kl/ifb\sf] ;lrj eO{ sfdug{]5 .g]kfnL /fhb"t / ljz]if k|ltlglwM

dlGqkl/ifb\n] g]kfnL /fhb"t /s'g} vf; k|of]hgsf] nflu ljz]if k|ltlglwlgo'Qm ug{ ;Sg]5 .

;ª\qmd0fsfnLg Joj:yf/fhf ;DaGwL Joj:yfM

d'n'ssf] zf;g Joj:yf ;DaGwLs'g} klg clwsf/ /fhfdf /xg] 5}g .

d'n'ssf] zf;g Joj:yf /;~rfng ;DaGwL ;a } sfdk|wfgdGqLn] ug]{5g\ .

/fh;+:yf sfod /fVg] of g/fVg];DaGwdf o; ;+ljwfgdf cGoq h'g;'s}s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;+ljwfg;efsf] klxnf] a}7sdf ;fwf/0fax'dtaf6 lg0f{o ul/g]5 .

:juL{o /fhf jL/]Gb|, /fgL P]Zjo{/ lghx¿sf kl/jf/sf] ;DklQ g]kfn;/sf/sf] dftxtdf NofO{ 6«i6 agfP//fi6«lxtdf k|of]u ul/g]5 .

/fhfsf] x}l;otn] /fhf 1fg]Gb|nfO{ k|fKtePsf ;a} ;DklQx¿ -h:t} ljleGg:yfgsf b/af/x¿, jg tyf lgs'~hx¿,P]ltxfl;s / k'/ftflTjs dxTjsf;Dkbfx¿ cflb_ /fli6«os/0f ul/g]5 .

g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg, @)^# sf d'Vo c+z

/fhg}lts bnx¿k|ltjGw nufpg aGb]hM

-!_ ;dfg /fhg}lts ljrf/wf/f, bz{g / sfo{qmddf k|ltj4 JolQmx¿n]wf/f !@ sf] pkwf/f -#_ sf] k|ltjGwfTds jfSof+z -#_ cGtu{t ag]sf] sfg'gsf]cwLgdf /xL cfkm\gf] OR5fg';f/ /fhg}lts bn vf]Ng, ;~rfng ug{ / ;f] sf]ljrf/wf/f, bz{g / sfo{qmdk|lt hg;fwf/0fsf] ;dy{g / ;xof]u k|fKt ug{sf]nflu To;sf] k|rf/ / k|;f/ ug{, u/fpg jf ;f] k|of]hgsf nflu cGo s'g} sfd ug{;Sg]5g\ . To:tf] s'g} sfo{df s'g} k|ltaGw nufpg] u/L agfOPsf] sfg'g jf ul/Psf] s'g}Joj:yf jf lg0f{o of] ;+ljwfgsf] k|lts"n dflgg] / :jtM cdfGo x'g]5 .

-@_ s'g} Pp6} /fhg}lts bn jf Ps} lsl;dsf] /fhg}lts ljrf/wf/f, bz{g jf sfo{qmd ePsfJolQmx¿n] dfq lgjf{rg, b]zsf] /fhg}lts k|0ffnL jf /fHo Joj:yf ;~rfngdf efulng kfpg] jf ;lDdlnt x'g kfpg] u/L agfPsf] sfg'g, ul/Psf] s'g} Joj:yf jf lg0f{o o;;+ljwfg k|lts"n / :jtM cdfGo x'g]5 .

-#_ of] ;+ljwfgsf] k|:tfjgfsf] d"n efjgf / dd{ k|lts"n p2]Zo /fv]sfkf6L{x¿ bn btf{sf] lglDt of]Uo dflgg] 5}gg\ .dfGotf k|fKt ug{ btf{ u/fpg' kg{]M

-!_ lgjf{rgsf] k|of]hgsf] nflu lgjf{rg cfof]uaf6 dfGotf k|fKtug{rfxg] k|To]s /fhg}lts bnn] lgjf{rg cfof]uåf/f lgwf{/0f ul/Psf] sfo{ljlw k"/f u/Llgjf{rg cfof]udf btf{ u/fpg' kg{]5 . o; cg';f/ btf{ gug]{ /fhgLlts bnx¿sf] gfdlgjf{rg cfof]usf] ;"rLaf6 x6fOg]5 .

-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd btf{sf] nflu lgj]bg ubf{ k|:tfj btf{ ug{ul/Psf] /fhg}lts bnsf] ljwfg, 3f]if0ffkq / lgodfjnL k]z u/L cGo s'/fsf]cltl/Qm b]xfosf] ljj/0f v'nfpg' kg{]5M–

-s_ /fhg}lts bnsf] gfd / To;sf] k|wfg sfof{no /xg] 7]ufgf,-v_ /fhg}lts bnsf] sfo{sfl/0fL ;ldlt jf ;f] ;/xsf] ;ldltsf ;b:o

tyf cGo kbflwsf/Lsf] gfd / 7]ufgf,-u_ /fhg}lts bnsf] cfo;|f]tsf] sf]if / ;f] h'6fpg] ;|f]tsf] ljj/0f .-#_ pkwf/f -!_ adf]lhd btf{sf] nflu lgj]bg lb+bf s'g} klg /fhg}lts

bnn] b]xfosf zt{x¿ k"/f u/]sf] x'g' kg{]5M–-s_ /fhg}lts bnsf] ljwfg / lgodfjnL nf]stflGqs x'g'k5{,-v_ /fhg}lts bnsf] ljwfg jf lgodfjnLdf sDtLdf kf“r jif{df Ps k6s ;f]

bnsf k|To]s txsf kbflwsf/Lx¿sf] lgjf{rg x'g] Joj:yf x'g'k5{,-u_ ljleGg :t/sf sfo{sfl/0fL ;ldltdf dlxnf,blnt nufot pk]lIft /

pTkLl8t If]qsf ;b:ox¿ ;d]t /xg] ;dfj]zL Joj:yf ul/Psf] x'g' kb{5,-3_ bnsf] ljwfgdf bnsf] ;b:ox¿nfO{ cg'zfl;t t'Nofpg] k|efjsf/L

Joj:yf ul/Psf] x'g'k5{ .-$_ s'g} /fhg}lts bnsf] ;b:otf k|fKt ug{ s]jn wd{, hft, hflt, efiff

jf lnËsf] cfwf/df g]kfnL gful/spk/ e]befjk"0f{ aGb]h nufOPsf] jf s'g}/fhg}lts ;+u7g jf bnsf] gfd, p2]Zo, lrGx jf em08f d'n'ssf] wfld{s jf;fDk|bflos PstfnfO{ vnn kfg{] jf d'n'snfO{ ljvl08t ug{] k|s[ltsf] jfTo:tf] bnsf] ljwfg jf lgodfjnLdf lgb{nLo jf PsbnLo Joj:yfsf] ;Daw{g /;+/If0f ug]{ p2]Zo /x]5 eg] lgjf{rg cfof]un] To:tf] ;+u7g jf bnnfO{ btf{ ug{] 5}g .

-%_ lgjf{rgsf] lglDt bn btf{ ug]{ k|of]hgsf] nflu sDtLdf b; xhf/ dtbftfx¿sf];dy{g ;lxtsf] x:tfIf/o'Qm lgj]bg cfjZos kg]{5 .

t/ cGtl/d Joj:yflksf–;+;bdf k|ltlglwTj ug]{ bnx¿sf] xsdf of]k|fjwfg nfu" x'g] 5}g .

-^_ o; efudf n]lvPb]lv afx]s /fhg}lts bnsf] :yfkgf, btf{, dfGotf tyf cGos'/fx¿ sfg'gdf Joj:yf eP adf]lhd x'g]5 .

;+ljwfg ;ef;+ljwfg ;ef u7gM-!_ g]kfnL hgtf cfkm} +n] gof“; + l jw fg l gd f { 0 f ug { o;;+ljwfgsf] clwgdf /xL Ps;+ljwfg ;ef u7g x'g]5 .

of] ;+ljwfg k|f/De ePkl5;+ljwfg ;ef lgjf{rg g]kfn;/sf/n] tf]s]sf] ldltdf x'g]5 .

;+ljwfg ;efdf sfg'gdfJoj:yf eP adf]lhd ldl>tlgjf {rg k |0ffnLsf cfwf/dflgjf{lrt $)( hgf / dgf]lgt !^hgf u/L b]xfo jdf]lhdsf $@%hgf ;b:ox¿ /xg]5g\ M-@_ of] ;+ljwfg k|f/De x'g' cufl8k|rlnt sfg'g adf]lhd sfod /x]sf]lgjf{rg If]qx¿jf6 k|To]s lgjf{rgIf]qaf6 Pshgfsf b/n] klxnf] x'g]lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cg';f/lgjf{lrt @)% ;b:o,-#_ ;Dk"0f{ b]znfO{ Ps If]q dfgL/fhg } lts bnnfO { dt lbg ];dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cg';f/lgjf{lrt x'g] @)$ ;b:o,

-u_ /fli6«o hLjgsf dxTjk"0f{JolQmx¿dWo]jf6 ;xdltsf cfwf/dfcGtl/d dlGqkl/ifb\jf6 dgf]lgtx'g] !^ hgf ;b:o .-$_ pkwf/f -#_ sf] v08 -s_ adf]lhd/fhgLlts bnx¿n] pDd]bjf/ rogubf{ ;dfj]zL l;4fGtnfO{ Wofg lbg'kg]{5 / v08 -v_ jdf]lhd /fhg}ltsbnx¿n] pDd]bjf/x¿sf] ;"lrs[t ubf{dlxnf, blnt, pTkLl8t hflt÷cflbjf;Lhghflt, lk5l8Psf] If]q, dw]zLnufot cGo ju{ ;d]tsf] sfg'gdfJoj:yf eP adf]lhd ;dfg'kfltsk|ltlglwTj u/fpg' kg]{5 .

o; pkwf/fdf h'g;'s} s'/fn]lvPsf] eP klg dlxnfsf] xsdfpkwf/f -#_ sf] v08 -v_ adf]lhd;dfg'kflts k|ltlglwTjdf x'g];ª\Vofdf pkwf/f -#_ sf] v08 -s_cg';f/ lbOg] pDd]bjf/Lsf] s"n;+Vof hf]8]/ Go"gtd Ps ltxfO{pDd]bjf/L lbg'kg]{5 .-%_ ;+ljwfg ;efsf ;b:ox¿sf]lgjf{rg sfg'gdf Joj:yf ePadf]lhd uf]Ko dtbfgåf/f x'g]5 .-^_ ;+ljwfg ;efsf] lgjf{rgsf]k|of]hgsf] nflu ;+at\ @)^# ;fndlª\;/ d;fGt;Dd c7f/ jif{ pd]/ k"/fePsf] k|To]s g]kfnL gful/snfO{ sfg'gdfJoj:yf eP adf]lhd dtbfg ug{]clwsf/ x'g]5 .-&_ o; wf/fdf n]lvPsf] s'/fx¿sf]cwLgdf /xL ;+ljwfg ;efsf] lgjf{rg/ ;f] ;DaGwL cGo s'/f sfg'gdfJoj:yf eP adf]lhd x'g]5 .

;+ljwfg ;efsf] sfo{sfnM;+ljwfg ;efn] k|:tfj kfl/t u/Lcufj} lj36g u/]sf]df afx]s;+ljwfg ;efsf] sfo{sfn ;+ljwfg;efsf] klxnf] a}7s a;]sf] ldltn]b'O{ jif{sf] x'g]5 .

t/ d'n'sdf ;+s6sfnLgl:yltsf] 3f]if0ff ePsf] sf/0fn];+ljwfg lgdf{0f ug{] sfd k"/f x'gg;s] ;+ljwfg ;efn] k|:tfj kfl/tu/L ;+ljwfg ;efsf] sfo{sfn yk5 dlxgf;Dd a9fpg ;Sg]5 .

;b:osf] of]UotfM ;+ljwfg;efsf] ;b:o x'gsf nflu s'g} klgJolQmn] b]xfosf of]Uotf k"/f u/]sf]x'g' kg{]5M-s_ g]kfnL gful/s,-v_ sDtLdf kRrL; jif{ pd]/ k"/f

u/]sf],-u_ g}lts ktg b]lvg] kmf}Hbf/L

s;'/df ;hfo gkfPsf],-3_ nfesf] kb wf/0f gu/]sf] .

;b:osf ] cof ] Uotf ;DaGwLk|Zgsf] lg0f {oM

;+ljwfg ;efsf s'g} ;b:owf/f ^% adf]lhd cof]Uo 5 jf x'guPsf] 5 eGg] k|Zg p7]df To;sf] clGtdlg0f{o ;+ljwfg;ef cbfntn] ug]{5 .

;b:osf] :yfgsf] l/QmtfM ;+ljwfg;efsf ;b:osf] :yfg b]xfosf]cj:yfdf l/Qm ePsf] dflgg]5M-s_ lnlvt /fhLgfdf lbPdf,-v_ wf/f ^% adf]lhd lghsf]

of]Uotf gePdf jf g/x]df,-u_ ;efnfO{ ;"rgf glbO{ nuftf/

bzj6f a}7sdf cg'kl:yt /x]df,-3_ h'g /fhg}lts bnsf] ;b:o

eO{ lgjf{lrt ePsf] xf] ;f]xLbnn] sfg'gdf Joj:yf ePadf ]lhd lghn] bn Tofuu/]sf] jf bnsf] ;b:otf sfodg/x]sf] s'/f ;"lrt u/]df,

-ª_ lghsf] d[To' ePdf .;b:osf] zkyM ;+ljwfg

;efsf k|To]s ;b:on] ;+ljwfg ;efjf o;sf] s'g} ;ldltdf klxnf] k6sefu lng' cl3 sfg'gdf Joj:yfeP adf]lhd zky lng' kg{]5 .

;+ljwfg ;ef a}7sM -!_;+ljwfg ;efsf ;b:ox¿sf] clGtdlgjf{rg kl/0ffd lgjf{rg cfof]un];fj{hlgs u/]sf] PSsfO; lbgleqk|wfgdGqLn] cfJxfg u/] jdf]lhd;+ljwfg ;efsf] klxnf] a}7s a:g]5/ To;kl5sf a}7s ;+ljwfg ;efsf]cWoIftf ug{] JolQmn] tf]s]sf] ldlt/ :yfgdf a:g]5 .

pkwf/f -!_ df h'g;'s} s'/fn]lvPsf] eP tfklg ;+ljwfg ;efsfsDtLdf Ps rf}yfO{ ;b:on];+ljwfg ;efsf] a}7s af]nfpgcfjZos 5 egL sf/0f ;lxt ;+ljwfg;efsf cWoIf ;dIf lgj]bg u/]dfcWoIfn] kGw| lbgleq ;+ljwfg;efsf] a}7s af]nfpg' kg{]5 .;+ljwfgsf] ljw]os kfl/t ug{] ljlwM

-!_ ;+ljwfg ;efn] ;+ljwfgsf]ljw]os kfl/t ubf{ ;+ljwfg ;efdfk]z ePsf] To:tf] ljw]ossf]k|:tfjgf tyf k|To]s wf/fdf dtbfgu/L kfl/t ug{]5 .

pkwf/f -!_ adf]lhd dtbfgubf{ ;+ljwfg ;efdf tTsfn sfod/x]sf ;Dk"0f{ ;b:osf] sDtLdf b'O{ ltxfO{;b:o pkl:yt ePsf] a}7ssf];j{;Ddltaf6 kfl/t ug'{ kg{]5 .

pkwf/f -@_ adf ] lhd;+ljwfgsf] ljw]ossf] k|:tfjgf jfTo;sf] s'g} wf/fsf ;DaGwdf;j{;Ddt sfod x'g g;s]df ;f]ljifodf ;j{;Ddlt sfod ug{;+ljwfg ;efdf k|ltlglwTj ug{]/fhg}lts bnsf ;+;bLo bnsfg]tfn] cfk;df k/fdz{ ug{]5g\ .

pkwf/f -#_ adf]lhd k/fdz{ug{] sfd ;j{;Ddlt sfod x'gg;s]sf] ldltn] a9Ldf kGw|lbg ;Ddk"/f ul/;Sg' kg{]5 .

pkwf/f -$_ adf]lhd k/fdz{ePsf]df To:tf] k/fdz{ ug{] sfdk"/f ePsf] ;ft lbgleq To:tf]ljw]ossf] k|:tfjgf jf s'g} wf/fpk/ k'gM dtbfg x'g]5 .

pkwf/f -%_ adf]lhd dtbfgx'“bf klg pkwf/f -@_ adf]lhdsf];j{;Ddt sfod x'g g;s]dfk|:tfjgf jf h'g wf/fsf ;DaGwdf;j{;Ddt sfod x'g g;s]sf] xf];f] k|:tfjgf jf wf/fdf k'gM dtbfgx'g]5 / To:tf] dtbfgdf ;+ljwfg;efsf tTsfn sfod /x]sf ;Dk"0f{;b:osf] sDtLdf b'O{ ltxfO{ ;b:opkl:yt ePsf] a}7ssf] sDtLdfb'O{ ltxfO{ ax'dtaf6 kfl/t ePdf

To:tf] k|:tfjgf jf wf/f kfl/tePsf] dflgg]5 .

o; wf/fsf] k|of]hgsf nflu; + ljwfg ;efdf k ]z ePsf ];+ljwfgsf] ljw]ossf] k|:tfjgf jfTo;sf] s'g} wf/fsf] ;DaGwdfdtbfg ubf{ s'g} klg ;b:on] To:tf]ljw]ossf] k|:tfjgf jf To;sf] s'g}wf/fsf] ljkIfdf dt glbPdf ;j{;Ddltsfod ePsf] dflgg]5 .

;+ljwfg ;efsf cWoIf /pkfWoIfM -!_ ;+ljwfg ;efn] ;+ljwfglgdf{0f ;DaGwL cfkm\gf] sfo{ k|f/Deug'{ cl3 cfkm\gf ;b:ox¿ dWo]af6Pshgf cWoIf / PshgfpkfWoIfsf] lgjf{rg ug{]5 .

pkwf/f -!_ adf]lhd lgjf{rgubf{ cWoIf / pkfWoIf ;+ljwfg;efdf k|ltlglwTj ug{] cnu–cnu/fhg}lts bnaf6 k|ltlglwTj ug{];b:o x'g' kg{]5 .

pkwf/f -!_ adf]lhd cWoIf/ pkfWoIfsf] lgjf{rg ;DkGg geP;Dd pd]/sf lx;fjn] ;+ljwfg;efsf] ;aeGbf h]i7 ;b:on];+ljwfg ;efsf] cWoIftf ug{]5 .

cWoIf jf pkfWoIfn] o;;+ljwfg adf]lhd cfkm\gf] sfo{;Dkfbg ubf{ s'g} klg /fhg}ltsbnsf] kIf jf ljkIfdf g/xL t6:yJolQmsf] x}l;otn] ug{]5 .u0fk"/s ;+VofM

o; efudf cGoyf n]lvPsf]dfafx]s ;+ljwfg ;efsf] a}7sdf;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] sDtLdf Psrf}yfO{ ;b:o pkl:yt geP;Dd;+ljwfg ;efsf] u0fk"/s ;+Vof k'u]sf]dflgg] 5}g / s'g} k|Zg jf k|:tfjlg0f{osf nflu k|:t't x'g] 5}g .

;b:osf] :yfg l/Qm /x]sf]cj:yfdf ;+ljwfg ;efsf] sfo{ ;~rfngM;+ljwfg ;efsf] s'g} ;b:osf] :yfgl/Qm /x] klg ;+ljwfg ;efn] cfkm\gf]sfo{ ;Dkfbg ug{ ;Sg]5 / cof]Uotfsf]sf/0f ;+ljwfg ;efsf] s'g} sfdsf/afxLdf efu lng gkfpg] s'g}JolQmn] efu lnPsf] s'/f kl5 kQfnfUof] eg] klg eO;s]sf] sfd sf/afxLcdfGo x'g] 5}g .dtbfgM

o; efudf cGoyf Joj:yfePsf]df afx]s ;+ljwfg ;efsf]lg0f{osf] nflu k|:t't h'g;'s} k|Zgjf k|:tfjsf] lg0f{o pkl:yt eO{dtbfg ug{] ;b:ox¿sf] ax'dtaf6x'g]5 . cWoIftf ug{] JolQmnfO{;fdfGotof dt lbg] clwsf/ x'g] 5}g .

t/ dt a/fa/ ePdf lghn]cfkm\gf] lg0ff{os dt lbg]5 .ljz]ifflwsf/M-!_ ;+ljwfg ;efsf] a}7sdf k"0f{ jfs\:jtGqtf /xg]5 / ;f] a}7sdf JoQmu/]sf] s'g} s'/f jf lbPsf] s'g} dtnfO{lnP/ s'g} klg ;b:onfO{ kqmfp ug{,y'gfdf /fVg jf lghpk/ s'g} cbfntdfsf/afxL rnfOg] 5}g .-@_ ;+ljwfg ;efsf] k|To]s a}7snfO{cfkm\gf] cfGtl/s sfd, sf/afxLlgoldt ug{] k"0f{ clwsf/ /xg]5 /s'g} sfd sf/afxL lgoldt jfclgoldt 5 jf 5}g egL lg0f{oug{] clwsf/ ;DalGwt a}7snfO{dfq x'g]5 . o; ;DaGwdf s'g}cbfntdf k|Zg p7fOg] 5}g .-#_ ;+ljwfg ;efsf] s'g} klg sfd,sf/afxLnfO{ To;sf] c;n lgotaf/]z+sf p7fO{ s'g} 6Lsf l6Kk0fL ul/g] 5}g/ s'g} ;b:on] af]n]sf] s'g} s'/fsf];DaGwdf hfgL–hfgL unt jf e|fdscy{ nufO{ s'g} k|sf/sf] k|sfzg tyfk|;f/0f ul/g] 5}g .-$_ ;+ljwfg ;efaf6 lbPsf] clwsf/

cGtu{t s'g} lnvt, k|ltj]bg,dtbfg jf sf/afxL k|sflztu/]sf ] ljifonfO { lnP/ s'g }JolQmpk/ cbfntdf sf/afxLrnfOg] 5}g .-%_ ;+ljwfg ;efsf] s'g} klg;b:onfO { ; + ljwfg ;efsfo{sfne/ kqmfp ul/g] 5}g .

t/ s'g} kmf}Hbf/L cleof]udfs'g} ;b:onfO{ sfg'g adf]lhdkqmfp ug{ o; pkwf/fn] afwfk'¥ofPsf] dflgg] 5}g . To;/L s'g};b:o kqmfp ul/Pdf kqmfp ug{]clwsf/Ln] To;sf] ;"rgf ;+ljwfg;efsf] cWoIftf ug{] JolQmnfO{t'?Gt lbg' kg{]5 .-^_ o; wf/fdf pNn]v ePsf s'g}s'/f pNn+3g ePdf ;+ljwfg ;efsf]ljz]ifflwsf/ xgg x'g] / ;+ljwfg;efsf] ljz]ifflwsf/sf] xggnfO{;+ljwfg ;efsf] cjx]ngf dflgg]5 .s'g} ljz]ifflwsf/sf] xgg ePsf]5 jf 5}g eGg] lg0f{o ug{] clwsf/;f] ;efnfO{ dfq x'g]5 .-&_ s;}n] ;+ljwfg ;efsf] cjx]ngfu/]df ;f] ;DaGwL a}7ssf] cWoIftfug{] JolQmn] a}7ssf] lg0f{oaf6 ;f]JolQmnfO{ ;r]t u/fpg, g;Lxt lbgjf tLg dlxgfdf ga9\g] u/L s}bug{ jf bz xhf/ ¿k}of“;Dd hl/jfgfug{ ;Sg]5 . To:tf] hl/jfgf lghn]r'Qmf gu/]df ;/sf/L af“sL ;/x c;"npk/ ul/g]5 .

t/ ;+ljwfg ;efnfO{ ;Gtf]ifx'g] u/L lghn] Ifdf ofrgfu/]df ;+ljwfg ;efn] Ifdf k|bfgug{ jf tf]ls;s]sf] ;hfonfO{d f k m L ug { , 36 fpg j fsfof{Gjog gu/fpg ;Sg]5 .-*_ o; ;+ljwfgdf pNn]v ul/Pb]lvafx]s ljz]ifflwsf/ ;DaGwL cGos'/f sfg'gåf/f lgwf{/0f ul/Padf]lhd x'g]5g\ .;ldltM

;+ljwfg ;efdf sfg'gåf/fJoj:yf eP adf]lhd cfjZos;+Vofdf ;ldlt / pk;ldltx¿ /xg]5g\ . cfjZostf cg';f/ ljz]if1x¿sf];xof]u lng ;lsg]5 .

; + ljwfg ;ef lj36gM;+ljwfg ;efn] kfl/t u/]sf];+ljwfg k|f/De ePsf] lbgb]lv;+ljwfg ;efsf] sfd ;dfKt x'g]5 .

t/, ;+ljwfg ;efn] kfl/t u/]sf];+ljwfg adf]lhdsf] Joj:yflksf–;+;bsf] lgjf{rg geP;Ddsf nfluJoj:yflksf–;+;bsf] sfd, sf/jflx;f] ;efn] kfl/t u/]sf] ;+ljwfgdf pNn]veP jdf]lhd x'g]5 .Joj:yflksf–;+;bsf] x}l;otdfsfd ug{]M-!_ o; efudf cGoq h'g;'s} s'/fn]lvPsf] eP tfklg ;+ljwfg ;efsfod /x]sf] cjlwe/ ;f] ;efn]Joj:yf lksf–; +;bsf ] sfd;d]t ug{ ]5 / lgoldt ljwfog;DaGwL cfjZos sfo{ ;Dkfbgug{ ;+ljwfg ;efn] 5'§} ;ldltu7g ug{ ;Sg]5 .-@_ ;+ljwfg ;efsf cWoIf tyfp k f W o I f J o j : y f l k s f –; +;bsf qmdzM ;efd'v /pk;efd'v x'g]5g\ .-#_ ;+ljwfg ;ef ;lrjfno /To;sf sd{rf/Lx¿ Joj:yflksf–;+;bsf] ;lrjfno / sd{rf/Lx'g]5g\ .-$_ ;+ljwfg ;efn] Joj:yflksf–;+;bsf] x}l;otdf sfo{ ;Dkfbgubf { efu ( sf Joj:yfx¿cfjZos x]/km]/ ;lxt ;+ljwfg;efnfO{ nfu" x'g]5g\ .

Page 7: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006 &ljz]if

k[i7 ! af6 hf/Lx“l;nf] d'b|fdf lg0f{on] eg]–

…t/ xf]Og /x]5, pgLx¿ dnfO{lbdfu v'l:sPsf] eGbf /x]5g\, a'af–cfdfnfO{ klg tkfO{+sf] 5f]/fn] s]8«];ck u/]]sf] < lalu|P5 eg]/ l6Kk0fLu/]sf] w]/} k6s ;'g]+ . lg0f{os} h:tf]36gf xfd|f] ;Gbe{df klg hf]l8Psf]5, ;'lbgn] eg]– …crDd ldl>tb[li6sf]0f x'GYof] xfd|f] klx/gk|lt .Ú

lj/f6gu/sf lu/Lz vltj8f/ k | lgn ltldlN;gf :yfgLohLjgz}nLdf lxkxksf cflwsfl/sk|jt{s dflgG5g\ . …d}n] klg lu/Lz–k|lgnx¿s} ;+utdf of ] z}nL

cg';/0f u/]sf] xf],Ú ;'lbgn] eg]—…lxkxk klx/g dfq xf]Og lxkxk;+uLtnfO{ g]kfnL ahf/df klxnf]

z}nL lxkxk klx/gsf]

k6s lrgfpg] ;d"x g} lu/Lz PG8o'lg6L xf] . lu/Lz PG8 o'lg6Lsf]d o:tf] 5', d p:tf] 5'====== uLtaf6lxkxk 6«]G8 ljsf; ePsf] ;'lbgn]lhls/ u/] . …d t ;;'/fnL hf“bfklg lxkxk klx/gd} x'G5',Ú lg0f{on]eg]— …;'6df klg lxkxk z}nL vf]Hg;lsG5, t/ Tof] 6«]G8 cem} oxf“ ;'?e};s]sf] 5}g .Ú

lxkxk ;+uLteGbf lxkxkklx/gsf] syf k'/fgf] 5 . lxkxk; +uLtn ] ljb | f ] x / d ' lQmsf ]k |ltlglwTj u5{, o:t} eG5g\klZrdL ;+;f/sf sfnf hfltsfdflg;x¿, t/ crDd s] eg]

lxklxksf] klx/g z}nLn] jf:tljs¿kdf ljb | f ] x / d ' lQ mnfO {k|ltlglwTj ul//x]h:tf] nfU5 .

lxkxk klx/gsf]g]kfnL ahf/

tkfO{+ lxkxk 8«]; lsGg hfg]xf] < tkfO{+ s'g lxkxk ufossf]km\ofg xf], p;}n] nufpg] 8«];sf7df8f}+s} ahf/df vl/b ug{kfOG5 . ljzfn ahf/sf] rf}yf] tnfsf]x's, sf7df8f}+ dn kf“rf}+ tnfsf]km]lelno;, /~hgf uNnLsf] l;S:6LgfOg lxkxk klx/g laqmL ug]{ ynf]x'g\ . o;afx]s ef6e6]gL, An'a8{ cflb;lkª xfp;df klg lxkxk klx/gvl/b ug{ kfOG5 . Toxf“ vf]h]sfg]kfnL lxkxksf a|fG8 dfq xf]Og,cGt/f{li6«o ;]lna|]6Lsf a|fG8 klgvl/b ug{ ;lsG5 . km\of6kmd{,:gLs;{, ;f]ghf]g, /sf] j]o/,lkmkm\6L ;]G6 cflb a|fG8sf klx/g;lhn} e]l6G5g\ . o;afx]s /sf]kkm 8\of8L, hL o'lg6, h]hLh:tfrlr{t ufossf gof“–gof“ z}nLsfklx/g klg Toxf“ pknAw 5g\ .

lxkxk 8«];df o'jtLx¿ klg

tTsfnLg clk | msf , o '/ f ]k /cd ] l /sfdf sfnf hf ltsfdflg;x¿n] uf]/f dflg;x¿af6;x]sf] cTofrf/s} Pp6f k|lt¿kxf], lxkxk klx/g . uf]/fx¿ zf]liftsfnf hfltnfO{ cfkm\gf k'/fgf tyfcfsf/ gldNg] klx/g nufpglbGy] . cem bf;sf ¿kdf lsga]rul/g] sfnfx¿n] dflnsn] h] lbof]ToxL nufpg'kg]{ afWotf lyof] .cd]l/sfdf cfk|jf;Lsf ¿kdf nfdf];do latfP klg pgLx¿ bf;sf¿kdf lrlgGy] . …pgLx¿sf] cfkm\gf]rfxgf / OR5f eGg] s]xL x'“b}gYof]Ú,lg0f{o eG5g\– …h]ndf /flvPsfpgLx¿nfO{ Toxf“ /x“bf 5fnfsfs'g} klg ;fdfg k|of]u ug{af6jl~rt ul/GYof] . lxkdf a]N6 -k]6L_ nufpg gkfPkl5 kfOG6x¿tntn v:y] . pgLx¿n] dflnsn]lbPsf ] k lx/gd } lrQa'emfpg'kYof]{ .Ú ckx]ngfsf] l;sf/ag]sf sfnf hfltsf dflg;n]sfnfGt/df cfkm\gf] ljb|f]xnfO{ oxLklx/gdf lxkxk ; +uLtsf ]dfWodaf6 cleJoQm ug{ yfn] .

;fwf/0ftof lxkxk klx/gsfkf/vLx¿sf] pd]/ !# b]lv @%jif{;Dd x'G5 . pb"{ zAb …cfhfbLÚsf] ;xf/f ln“b} @( jif]{ ufos lg0f{ocfkm" g]kfnL lxkxksf] l;Daf]nePsfn] / o;}df ;lhnf] klg dx;';x'g] ePsfn] klg of] z}nLnfO{ 5f]8\gg;Sg] atfp“5g\ . ;lhnf]s} s'/fdf;'lbg klg cfkm\gf] kftnf] HofgnfO{7"nf] sk8fn] u'8 n'lsª agfPsf]ts{ u5{g\ . sflGtk'/ 6]lnlehgdfv]n ;dfrf/jfrs ;'lbg ;dfrf/k9\g] a]nfdf dfq ;fwf/0f klx/gnufp“5g\ . ;dfrf/ k9\g'kg]{ ePsfn]u¥xf}+ uxgfx¿ nufpg gldn]sf]pgL atfp“5g\ .

…;]lna|]6L dfq xf]Og, xfdLklg lxkxk 8«];df cfkm"nfO{ ;xhdx;'; u5f}{+,Ú gf]an Ps]8]dLdfcWoog/t ;+of]u lnDa'n] eg]—…w/fg 5f ]8 ]/ sf7df8f } + a:gyfn]b]lv ;fyLx¿sf] ;+utn] lxkxk8«];df lx+8\g yflnPsf] xf] . lzlIfsfcfdf;“u sk8f vl/b ug{ hf“bf7"nf] cfsf/sf lhG; / l6;6{ vl/bug{ 7"n} ljb|f]x ug'{k/]sf] ;+of]usf]cg'ej 5 . …o:tf] hf]s/ h:tf]b]lvg] n'uf nufP/ lx+8\bf nfhnfUb}g <Ú eGb} cfdfn] emkf/]sLclg …ltdLn] o:tf] 8«]; nufp“bfxfdLnfO{ nfh nfU5Ú eg]sf] s'/f

‘lxkxk 8«]; † sdg e}uof] lg’ eGb} nS; ;'k/df]8n–@))^ ;f]g'kf}8]nn] s'/fsfgLsf qmddf elgg\– ‘t/ s]6fx¿sf] eGbf xfd|f] km/sx'G5 lg .’ ;f]g'sf cg';f/ AofuL kfOG6, :sfkm{, :kf]l6{h 8«];df pgLlxkxk z}nL vflh/x]sL x'lG5g\ . g]kfnL lxkxk ;+uLtdf dlxnfx¿ klggePsf eg] xf]Ogg\, t/ pgLx¿ k'?ifsf] t'ngfdf sd rrf{df 5g\ .s'G;fª df]Qmfg, d]l/8L, ofª\hL elgg] d]l/gf 8+uf]n, ;[li6, >'lt,lsjf AofG8 dlxnf lxkxk uflosf x'g\ . lxkxk uflosfx¿sf] klx/g/km lhG;, :sfkm{, Sofk, uuN;, u¥xf}+ uxgfx¿, :kf]6{ ;'h x'G5 .o;afx]s nfOe sG;6{ / 8fG; kf6L{x¿df e]l6g] o'jtLx¿ klg Eofª\nf–Eofª\nf klx/gdf e]l6G5g\ . xlnp8af6 k|]l/t ePsf] atfpg] pgLx¿6fO6 8«];df klg lxkxkkg vf]Hg] u/]sf] atfp“5g\ . To;}n] xf]nf,5f]6f klx/gdf klg lxkxksf] hfb' b]Vg ;lsG5 .s] xf] lxkxk ;+uLt <

lxkxk ;+uLt em§ ;'Gbfa]t'sdf l56f]–l56f] af]n]sf zAbh:tf] nfU5, t/ o;sf ufosx¿To:tf] dfGg tof/ 5}gg\ . ufos;'lbg kf]v/]nsf cg';f/ lxkxkdfklg /fOd x'G5, cyf{t\ cy{ af]s]sfzAbx¿ x'G5g\ . …c¿n] s] u5{g\yfxf 5}gÚ eGb} ;'lbgn] eg]— …t/d zAbnfO{ /fd|f];“u a'em]kl5 dfqufp“5' .Ú uf]/f hfltn] bdg u/]sfsfnfx¿n] uf]/fx¿n] xQkQ ga'em\g]efiffdf :yfgLo ;dfhnfO{ cfkm\gf kL8f cleJoQm ug]{ dfWod g}lxkxk ;+uLt xf] . tTsfnLg kl/j]zdf sfnfx¿n] ufpg] lxkxk uLtdfuf]/fx¿dfly tLj| c;Gtf]if JoQm ul/GYof] . o:tf uLtdf cZnLn zAbsf]k|of]u x'GYof] . lxkxk uLtsf] k|:t'lt olt l56f] x'G5 ls ;'?df ;'Gg]x¿n]asaf;sf] ku/L u'yfOxfN5g\ eGb} ufos lg0f{o >]i7 eG5g\– t/ ;'Gb}hf“bf zAb a'em]kl5 uLt cfkm}+ s0f{lk|o aG5 . clxn]sf klZrdf lxkxkuLtdf cZnLn zAbsf] k|of]u cTolws x'g] u/]sf] 5, t/ g]kfndf eg]dfof, w[0ff, /fi6«k|]d, /fhg}lts 36gfqmd, Joª\Uo, lj5f]8;“u ;DalGwtlxkxk uLt rn]sf] ;'lbg kf]v/]n atfp“5g\ .

klg ;+of]usf] ;Demgfdf tfh} 5 ,t/ clxn] pgL cfdf–a'af;“ulx+8\bf klg ToxL 8«];df x'G5g\ .;+of]usf cg';f/ pgsf] b]vfl;sLpgsf] 6f]n] ;fyLx¿n] dfq xf]Og,cfkmGtx¿n] klg ug{ yfn]sf 5g\ .

otf csf] { lxkxk AofG8Dof8hf]gsf ufos /fs]z >]i7 sIff& b]lv lxkxk 8«]; nufpg yfn]sf]atfp“5g\ . …lxkxk lel8of] x]bf{ 8«];b]v]/ To:t} u]6ckdf lx+8\g] ;kgflyof]Ú eGb} /fs]z eG5g\– …;'?dfcfdfn] To;nfO{ dg gk/fp“bf 3'sL{nufP/} lht]sf] lyP“ . gf} jif{otflg/Gt/ lxkxk klx/gdf ;lhP/lx +8 \g ] /fs ]z cGo klx/gdfJolQmTj g} nf]k ePsf] dx;'; x'g]u/]sf] atfp“5g\ . /fs]z eG5g\—…d]/f] 8«];ck b]v]/ bfOsf] 5f]/fn]klg ToxL nufpg yfn]sf] 5 .Ú

tf ls {s z }nLdf lxkxkklx/gsf] nlaª ul//x]sf /fs]zsfcg';f/ lxkxkdf lnld6 x'“b}g .jftfj/0fcg';f/ ;+uLtdf h:t}lxkxk 8\];n] klg ;a}nfO{ ;d]6\gv'nfkg lbPsf] 5 . z}nLs} s'/fug]{ xf] eg] klg Nofl6g, clk|msgklx/gdf x/]s g]kfnL 8\];nfO{;dfof]hg u/L lxkxkdf lkm6u/fpg ;lsG5 . …o;s} k|efj txf]Ú eGb} pgn] eg]— …cfhef]lnsfof {no hfg ] sfdsfhL

dflg;b]lv :jLldª v]Ng hfg]dflg;x¿;Dd ;a}n] cfkm \gf ]klx/gdf lxkxkkg vf]H5g\ .hfkfgL lsdf]gf]b]lv lnP/ ef/tLo;f8Lh:tf klx/gdf klg lxkxksf]ememNsf] kfOg yfn]sf] 5 .Ú

cfhef ] ln x 'g ] x/ ]sh;f ]sG;6{df lxkxk ;+uLt clgjfo{ePh:t} sG;6{df cfpg] o'jfo'jtLklg cfkm"nfO{ dg kg]{ lxkxksnfsf/sf] b]vfl;sL u/]/ cfPsf]kfOG5 . lg0f{o w/fg hf“bf ;of}+bz{sn] pgs} z}nLdf 7"nf] gLnf]lhG;, ;]tf] l6;6{, 6fpsf]df :sfkm{,/ftf] 6f]kL / 7"nf–7"nf r]gx¿nufP/ cfPsf lyP . sf7df8f}+sf]/ f lqhLjgdf cfof ]hgf x 'g ]8fG;kf6L{df ;d]t lxkxk 8«];nufpg]x¿ k|z:t e]l6G5g\ . hf8f]

a9\b } hf “bf pgLx¿ 3' “8fb]lv3f“6L;Dd k'Ug] 7"nf nªsf]6 /Hofs]6df klg lxkxk z}nL vf]HgyfN5g\ . km];gcg';f/ rNg ?rfpg]8ga:sf] sn]hsf 8]ljg uf}rglxkxk 8«];df cfkm" o'lgs b]lvg]ePsfn] of] z}nL cg';/0f u/]sf]atfp“5g\ . …;a}n] Ps k6s kms]{/x]5{g\Ú eGb} 8]lag eG5g\– …t/ dnfO{lhG;df lxkxk dg kb}{g . To;}n]s6gnfO { l xkxk z }n Ld fnufp“5' .Ú 8]lagsf cg';f/ of]c lxn ]s f ] k m ];g x f ] , hx f “o'jfo'jtLn] cfkm'nfO{ sDkm{6 dx;';u5{g\ . lxkxk ;+uLtsf rlr{tgfdx¿ cljgfz l3l;ª, g]K;fO8]h,k|sfz kf}8]n, ckf/, clgifx¿ klgcfkm\gf klx/gdf lxkxksf ljleGgz}nL ckgfO/x]sf e]l§G5g\ .

• sflGtk'/ PkmPdsf nflus]xL ;+Vofdf sfo{qmd ;~rfns,Go 'h l/kf ]6 {/ tyf dfs] { l6ªPlShSo'l6esf] cfjZostf 5 .;DalGwt ljifodf cg'ej xfl;nu/]sf JolQmn] cfkm\gf] JolQmutljj/0f;lxt lhlkcf] aS; *(&%df cfj]bg lbg'xf]nf .

• ;fpbL c/asf] l/ofb;x/l:yt Ps j}b]lzs /f]huf/sDkgLsf nflu @) hgf nf]l8ªPG8 cgnf]l8ª n]a/sf] cfjZostf5 . OR5's JolQmn] sDkgLsf]g]kfnl:yt k|ltlglwnfO{ kmf]g gDa/$#&&^^^ df ;Dks{ ug'{xf]nf .

• ;fpbL c/asf] l/ofb;x/l:yt Ps j}b]lzs /f]huf/sDkgLsf nflu @% hgf Plu|sNr/n]a/ / @) hgf n]a/sf] cfjZostf5 . OR5's JolQmn] sDkgLsf]g]kfnl:yt k|ltlglwnfO{ kmf]g gDa/$#&&^^^ df ;Dks{ /fVg'xf]nf .

• sf7df8f}+l:yt :oflg6/Lj]o;{ PG8 lkml6ª;“u ;DalGwt PsJofkfl/s ;+:yfsf nflu of]Uo tyfcg'ejL Ps hgf l;lgo/ PsfpG6]G6,Ps hgf n]8L l/;]K;lgi6÷cl;:6]G6,s]xL ;]N; un{ tyf s]xL ;]N;AjfOsf] cfjZostf 5 . ;DalGwtIf]qdf /fd|f] cg'ej xfl;n u/]sfJolQmn] cfkm\gf] ;Dk"0f{ JolQmutljj/0f;lxt lhlkcf] aS; *(&%sf7df8f}+ g]kfndf cfj]bg lbg'xf]nf .

• sf7df8f } + l :yt PssG;N6 ] G;Lsf nf lu dlxnfl/;]K;lgi6sf] cfjZostf 5 . c+u|]hLefiff af]Ng / n]Vg bIf dlxnfn]sG;N6]G;Lsf] kmf]g gDa/ $@$%@^@df ;Dks{ /fVg'xf]nf

• sf7df8f}+l:yt xf]6n xfoftl/h]G;Lsf nflu b; hf]8 b'O{ pQL0f{s]xL sDdL jfg÷ sDdL 6' s'ssf]cfjZostf 5 . rf/ jf kf“rtf/]xf ]6ndf Go"gtd rf/ jif {sf ]cg'ejk|fKt JolQmn] cfkm\gf] ;Dk"0f{JolQmut ljj/0f;lxt xf]6n xfoft

l/h ] G;Lsf ] x \o 'dg l/;f ]; {l8kf6{d]G6df cfj]bg lbg'xf]nf .

• sf7df8f}+l:yt Ps lghLsDkgLsf nflu c+u|]hL /fd|f];“u af]Ngtyf n ]Vg ;Sg ] Ps hgfl/;]K;lgi6 / sDKo'6/df bIfPsfpG6]G6sf] cfjZostf 5 . of]UoJolQmn] sDkgLsf] kmf]g gDa/$$@*)$% df ;Dks{ /fVg'xf]nf .

• sf7d f8 f } + l : yt PsJofj;flos sDkgLsf nfluc+u| ]hL efiffdf bIf Ps hgfd l xn f Ps fp G6 ] G 6÷c lk m;; ]qm ]6/Lsf ] cfjZostf 5 .Joj:yfkg ;+sfodf :gfts txpQL0f{ tyf sDKo'6/ /fd|f] rnfpg;Sg ] dlxnfn ] km f ]g gDa/$&*%*&! df ;Dks{ /fVg'xf]nf .

• sf7df8f } + l :yt PsJofkfl/s u[xsf nflu :gfts txpQL0f{ Ps hgf dfs]{l6ª Dofg]h/,Ps hgf h'lgo/ PsfpG6]G6, b'O{hgf 6]nL dfs]{l6ª clkm;/, k|df0fkqtx pQL0f{ kf“r hgf dfs]{l6ª

clkm;/ tyf P;Pn;L pQL0f{h ' lgo/ dfs ] { l6ª clkm;/sf ]cfjZostf 5 . of]Uo Pj+ cg'ejLJolQmn] Jofkfl/s u[xsf] kmf]g gDa/$$$%#@# df ;Dks{ /fVg'xf]nf .

• sf7df8f}+l:yt Ps z}lIfsk | lti7fgsf nf lu Ps hgfcfO{Pn6LP; k|lzIfs / bdsemfkfsf] zfvf sfof{nosf nflul xa | ' No fª \ j ]h k | lzI fssf ]cfjZostf 5 . of]Uo JolQmn]df]afOn gDa/ (*%!)@%)@#df ;Dks{ /fVg'xf]nf .

• sf7df8f } + l :yt PssG;N6]G;Lsf nflu b'O { hgfsG;N6]G;sf] cfjZostf 5 . OR5'sJolQmn] sG;N6]G;Lsf] kmf]g gDa/$$$)$$( df ;Dks{ /fVg'xf]nf .

• sf7df8f}+l:yt Ps Hj]n/Lk | f ]8S;sf nf lu s ]x L ; ] N;cl;:6]G;sf] cfjZostf 5 . OR5'sJolQmn] cfkm\gf] ;Dk"0f{ JolQmutljj/0f;lxt hLkLcf] aS; !)%)$sf7df8f}+df ;Dks{ /fVg'xf]nf .

Page 8: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006km';{b *1fg lj1fg

tn lbOPsf] lrqdf ^ j6f km/s 5'6\ofpm

km/s–sfg, xft, h'Qf, dkmn/, 6f]kL, kfOG6, h'ª\uf .

n's]sf ;dfgx¿ M 3f]8f, xf“;, k'tnL, d';f, s's'/ .

tn lbOPsf] lrqdf slt ;dfgx¿ n's]sf 5g\ < ;fKtflxs c+shfn k|ltof]lutf–($

!= ;“u} lbOPsf] !^ j6fsf]7fx¿df (# b]lv !)*;Ddsf c+sx¿ gbf]xf]l/g]u/L o;/L e/, h;af6ltgLx¿sf] of]ukmn 7f8f],t];|f], 58\s] h;/L hf]8\bfklg $)@ xf];\ .

@= c+shfn ;fKtflxssf]sfof {nodf k|sflztePsf] ldltn] b'O{ ;ftfleqk7fO;Sg'kg]{5 .

#= ljh]tfnfO{ @ ;o ?k}of“k'/:sf/ lbOg]5 .

c+shfn (! df ;xefuLx¿sf] ;+Vof M @$%uf]nfk|yfaf6 ljh]tf Mc~hgLs'df/ l;+x, sIff (, l;h{gf cf=df=lj=, uf]nahf/, l;/xf

rL e' j b lIF 0f sf] l/ of

g cf k|m] b cf d l5 Gb| O

z ef] yf O Nof G8 p / h

la| O ; s xf is Ha] n o'

u] /f / ; jL if ls d tf

8 g 6L kf / o' :tf z" lh

Ajf d] ef / t u g g ls

O P af} 4 / n rf n :tf

hf kf g /L n' ; / :j g

dfly lbOPsf cIf/x¿df bf]xf Pl;of8df kbs tflnsfdf dflyNnf]cf7 :yfg cf]u6g] b]zsf gfd 5g\ . s] ltdL tL gfdx¿ vf]Hg;S5f} <

n's]sf gfdx¿ M rLg, blIf0f sf]l/of, hfkfg, tflhls:tfg,yfONofG8, O/fg, ef/t, pHa]ls:tfg .

gfd M ====================================sIff M =====

:s'n M = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

7]ufgf M = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

;fKtflxs zAb hfn

;'b]z >]i7@)%% k'; &

Oln;f dxh{g@)%% k'; &

a'g' >]i7@)%( k'; *

;'dg /fgf@)%^ k'; !)

/f]h k|wfg@)%* k'; (

zf]egf /fhsl0f{sf/@)%( k'; (

glGbtf sdf{rfo{@)%* k'; *

b]jflzif e§/fO{@)%* k'; !#

d'6' atf}{nf@)%( k'; !@

cfef; /fhe08f/L@)%& k'; !@

s' k

gs

' k g

s' k

gs

' k g

s' k

g gfd M==================================================hGd ldlt M==================================================:s'n M========================================7]ufgf M ========================================

tl:a/ / ljj/0f b'O{ ;ftfcufl8 cfOk'Ug'kg]{5.

tl:a/

clgjfo{

hGdlbgsf] z'esfdgf

• ;g\ !((( dfPl;ofnL hg;+Vofsf] #^bzdnj @ k|ltzt ;x/LIf ]qdf lyP eg ] ;x/Lhg;+Vofsf ] j [ l4 b/ #bzdnj && k|ltzt lyof] .;g\ @)#) ;Dddf ljZjsf];a}eGbf a9L ;x/L hg;+VofePsf dxfb]zx¿ Pl;of /clk|msf x'g]5g\ .

• ;g\ !(%) df Pss/f]8eGbf a9L hg;+VofePsf] ljZjsf] Pp6} dfq;x/sf ¿kdf Go"of]s{ lyof] .;g\ !(&% df o:tf] ;x/sf];+Vof kf“r k'Uof] eg] ;g\@))) df o;sf] ;+Vof !(df r9\of] . ;g\ @)!% ;Dddfo:tf] ;x/sf] ;+Vof @# k'Ug]cg'dfg ul/Psf] 5 . tL @#;x/dWo] !( j6f ljsf;f]Gd'v/fi6«df x'g]5g\ .

• ;g\ @))) ;Dddf %)nfvb]lv ! s/f]8 hg;+VofePsf ;x/ ljZjdf @@ j6flyP, !) nfvb]lv %) nfv ePsf;x/ $ ;o @ j6f lyP eg] kf“rnfvb]lv !) nfv hg;+VofePsf ;x/ $ ;o ## j6f lyP .

k]6df emf]nf ePsf:tgwf/L

c:6«]lnof / cf;kf;sfåLkdf kfOg] oL hgfj/sfk]6df 7"nf] y}nf] x'G5 . 5fnfn]ag]sf] of] y}nf]n] dlxgf gk'uLhlGdPsf lzz'nfO{ Gofgf]kfl//fV5 . s+uf?, cf]k;d /Sjfnf o:tf pbfx/0f x'g\ .c:6«]lnof, t:dflgof tyf Go"u'ogfdf s+uf?sf %@ k|hflt/]s8{ ul/Psf] 5 . !# j6f;Ddlzz' c6fpg] y}nf] hlGd“b}kf]yLsf] hLpdf ag]/ cfPsf]x'G5 . ToxL+ /fv]/ s+uf?n]

:yn :tgwf/L xfQL g} xf] .xfQLsf] bf¥xf ;f9] tLg ld6/nfdf] x'G5 .

%) u|fdb]lv 8]9;o 6g;Ddd ';fnfO { ;fgf

lzz'n] ue{d} ;+uLt ;'Gg ;Sg]

hfgsf/Lb"w r';fO{ lzz'nfO{ x'sf{p“5] .

cbGt]b]lv ;f9] tLgld6/;Dd nfdf bf“t

Ao|fl8k;, 8]l/k; / u|]6PG6O6/h:tf :tgwf/Lsf bf“tx'“b}gg\ . logLx¿ c:6«]lnof,clk|msf, s]Gof / cd]l/sfdfkfOG5g\ . g/d vfg]s'/f,sldnf Pj+ cGo ;fgf sL/f–km6Øfª \u | f logsf d'Vocfxf/f x'g\ .

d';fsf] bf“t lhGbuLe/al9/xG5 . df lg;df

afnssfndf bf“t knfp“5g\ .dflg;sf] bf“t pd]/ k'u]kl5emg]{ u5{ . 3f]8fsf] bf“t emb}{knfp“b} u5{ . nfdf bf“t x'g]

:tgwf/Lsf ¿kdf lrlgG5 .c:6« ]lnofdf cToGt ;fgfd';f klg kfOG5g\, h;sf]tf}n %) u|fdeGbf sd x'G5 .a9L tf}n x'g] hgfj/ An' x\j]nxf] . o;sf] tf}n 8]9 ;o 6gx'G5 . 7"nf] :yn :tgwf/LxfQLsf] jhg ;ft 6g;Ddx'G5 . x\j]n #% ld6/eGbf nfdfx'G5g\ . x\j]nn] cfs{l6styf PG6fs { l6s If ]qsf ]kfgLdf kfOg] ;fgf hLjnfO{cfxf/f agfp“5 .

j}1flgsx¿n] xfn} Pscg ';Gwfgdfkm {t ue {d f/x ]s f ] lzz 'n ] @) cf } +;ftfb]lv ;'Gg / :d/0f ug{;Sg] s'/f k|dfl0ft u/]sf 5g\ .o;cl3 ul/Psf] cg';Gwfgn]@$ cf}+ ;ftfkl5 dfq lzz'dfo:tf] Ifdtf ljsl;t x'g] s'/fatfOPsf] lyof] .

a]nfotsf] …k|f]6]S;g ckmrfON8Ú sf j}1flgs u]/fN8lk6/sf cg';f/ of] k"0f{ ¿kn]ljsf; gePsf lzz'sf lglDtclt dxŒjk"0f{ 5 . a]nfotdful/Psf] cg';Gwfgcg';f/ b'O{

;d"xdf ljeflht sl/a !xhf/ ue{jtL dlxnfnfO{ @)cf}+ / @! cf}+ ;ftf;Dd sl/a!) lbg ;+uLt ;'gfOof] .k|To]s ;+uLtdf aLrdf rf/ldg]6sf] cGt/ 5'6\ofOPsf]lyof] eg] k|To]s lzz'sf]lel8of] /]sl8{ª klg ul/of] .

;+uLtk|lt lzz'x¿sf]k | ltlqmof hfGgsf nflupgLx¿sf ] lss/]t -v'§frnfpg]_ sf af/]df ljZn]if0ful/of] . olb lzz'n] sd v'§frnfP eg] o;sf] cy{ xf] lsltgLx¿ ;+uLtsf] cfgGb

dx;'; ub}{5g\ cyf{t\ pgLx¿;+uLt lrGg ;Sg] e};s]sf 5g\ .j}1flgsx¿sf] k|of]u cg';f/b'j} ;d"xsf lzz'n] zfGtcjlwdf hf]8n] v'§f rnfPcyf{t\ pgLx¿ ;+uLtk|lt lgs}kl/lrt e};s]sf 5g\ .

j } 1 f l g s x ¿ n ]uef{j:yfdf u/]sf] of] k/LIf0flzz'sf] pkrf/sf lgldQ lgs}pknlAwk"0f{ dflgPsf] 5 . of]cg ';Gwfgkl5 ;+uLtaf6dfgl;s /f]uLsf ;fy} x/]sk|sf/sf] /f]u lgbfg ug{ ;lsg];Defjgf a9]sf] 5 .

Page 9: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006 (

z'qmaf/, k'; &, @)^#

cWoIfåosf] egfeg

clxn] rnlrq ljsf; af]8{sfcWoIf z}n]; cfrfo{ tyf lgdf{tf;+3sf cWoIf czf]s zdf{ kfgLa/fa/sf] l:yltdf k'u]sf 5g\ ./ fhwfgLdf cfof ] lht Pp6fpb\3f6g sfo{qmddf oxL ljifodfs ] l Gb |t s '/ fsfgLsf qmddfcWoIfåoaLr egfeg eof] . Psn]csf{nfO{ /fd|} r'gf}tL lbP, t/jf:tljstf eg ] rsf {rsL {;lsPkl5 dfq} yfxf eof] .

ljjfb /fhfsf] zf;gsfndfePsf] vr{ ljj/0f;DaGwL /x]5 ./fhfnfO{ v';L kfg]{ lgotn] lji0f'uf]kfn>]i7sf] cu'jfOdf ePsf] /fli6«o rnlrqdxf]T;jdf lgdf{tf ;+3sf cWoIfczf]s zdf{n] /fhf/fgL;“u ;DalGwt

y'k}| 8s'd]G6«L agfpg] qmddf vr{ u/]sf]lanem}+ km5\of{}6 x'g ;s]sf] /x]g5 .oxL ljifodf ljsf; af]8{ cWoIf cfrfo{cfkm" s'g} klg xfntdf Tof] lan km5\of}{6gug]{ c8\8L s:b} lyP eg] csf{ ;+3sfcWoIf zdf{ cfkm"n] s'g} uNtL gu/]sf]bfjL ub}{ s'g} klg xfntdf lan km5\of}{6ug'{k5{ eGb} lyP . lan km5\of}{6 xf]nf–gxf]nf Tof] cfºg} 7fp“df 5 t/ cWoIfzdf{n] csf]{ uf]Ko s'/f vf]n] . ;/sf/Lsfd ug]{n] sfdsf nflu k]ZsLlnPafkt af“sL k};f lkmtf{ ug]{ rngg} /x]g5 . hlt a9L x'G5 ToxL a/fa/lan agfP/ cfºg} uf]hLdf /fVg] rngeP klg zdf{n] eg] cfkm"n] To:tf]gu/]sf] bfjL u/] . ;a} s'/f t clxNo}elGbg“, t/ d]/f] lan lsg km5\of}{6

rnlrq hut\df …nf]stflGqsgflosfÚ eg]/ lrlgg yfn]sL lakgfyfkfn] uPsf] z'qmaf/ cfkm\gf]hGdlbg dgfOg\ . of] jif{ rnlrqdfclego u/]/ eGbf pgL nf]stflGqscfGbf]ngdf ;xefuL eP/ tyf ljb]zknfog ePsf cGo gflosfx¿sf]cg';/0f gu/L cfkm\g} b]zdf sfdug]{ c7f]6 JoQm ub}{ a'l6s ;~rfngu/]/ rrf{df cfOg\ . oBlk pgLclxn] klg s]xL rnlrqdf gflosfs}¿kdf clego ub}{l5g\ . z'qmaf/hGdlbgsf] awfO{ lbg 6]lnkmf]g ubf{

lakgfn] cfkm\gf] hGdsf ;DaGwdfs]xL s'/f atfOg\ .pd]/ slt k'Uof] <–cfDd} † s]6Lx¿;“u pd]/;f]Wg' x'Gg eGg] yfxf 5}g <-xf“;f]_ d]/f] hGdlbg x/]s jif{l8;]Da/ !$ tfl/vdf k5{ .pd]/rflx+ g;f]Wg'xf];\ .lsg, pd]/ 9f“6\g] u/]sf] 5 / <–vf;} 9f“6\lbg“, t/ eGg klg dgnfUb}g . sd;] sd d]/f] Pp6fs'/fnfO{ t uf]Ko /xg lbg'xf];\ .n 7Ls 5, tkfO + {s f ] pd ]/

;f]lWbg“ . cfkm \gf ] hGdsf] s]xLs'/f t eGg'xf ];\ <–d]/f] hGd s'g} c;fwf/0f tl/sfaf6ePsf] t xf]Og, ;fwf/0f ¿kn]cfdfsf] sf]vdf gf} dlxgf a;]/of] ;+;f/df cfPsL x'“ . -nfdf]xf “;f ]_==== dDdLn] eg]cg';f/Tolta]nf pxf“x¿ d]/f] a'afsf]a}+ssf] hflu/sf qmddf e}/xjfdfx'g'x'GYof] /] . d]/f] hGd e}/xjfs}eLd c:ktfndf ePsf] xf] . dhGdg'cl3 d]/f tLgj6L lbbLhlGd;s]sf lyP . d ue{df cfPkl5Hof]ltifnfO{ b]vfp“bf 5f]/f x'G5eg]sf lyP /] . To;}n] d hlGdPkl5;a} hgf …:oflG6km\Nof6Ú eP5g\ .d]/f] Gjf/g eg] sf7df8f}+sf] cfkm\g}3/df ePsf] xf] .kl/jf/n] lsg 5f]/f vf]h]sf] /] t <–k|foM g]kfnL kl/jf/df clxn] klg5f]/LeGbf 5f]/f g} xf];\ eGg] rfxgfx'G5 . Tolta]nf xfd|f] kl/jf/ klgToxL dfgl;stfsf] l;sf/ lyof],t/ k f “rj6L 5f ] / L kl5 Tof ]dfgl;stfsf] ;sf/fTds kIfsf ¿kdfclxn] xfd|f] Pp6f Kof/f] efO 5 .tkfO+ {sf] ay{ 8]df t w]/} k|z+;sn]awfO{ k7fP5g\ lg <–dnfO{ dfof ug]{ k|z+;sx¿ lgs}5g\ . klqsfdfkm{t dnfO{ awfO{k7fpg ] / JolQmut ¿kdfz'esfdgf JoQm ug{] ;a}sf k|ltd wGojfb Pj+ cfef/ k|s6 ub{5' .;f“em eJo kf6L{ 5 xf]nf lg <–kf]v/faf6 ;fyLx¿ cfPsf 5g\ .pgLx¿ d]/f] hGdlbgsf] axfgfdfa]n'sf 3/d} /dfOnf] ug]{ of]hgfdf5g\ . drflx“ laxfg} k"hfcfhf u/]/ev{/} a'l6s cfPsL 5' . x]/f} +,pgLx¿n] s:tf] kf6L{ u5{g\ <

hDsf e]6

ePg dnfO{ /fd|f];“u yfxf 5 eGb}zdf{n] cfkm"k|lt rnlrq If]qsf w]/}JolQmn] l/; ug{ yfn]sf] atfP . ptfcWoIf cfrfo{ eg] af]8{df ePsf] ;a}cglws[t vr{ Jofjxfl/s ¿kdfc;'npk/ ug]{ of]hgf agfPsf] s'/fatfp“b} lyP .

;f]letnfO{ EofO{ gEofO{efUon] ;fy lbPkl5 ;kmn

x'g a]/ nfUbf]/x]g5 eGg] s'/flgb]{zs ;f]let a:g]tsf] lbgrof{n]k'li6 u/]sf] 5 . pgL clxn] oltw]/} Jo:t 5g\ ls lbgel/ ;'l6ªu5{g\, /ftel/ Pl8l6ª . kl/jf/sf;b:onfO{ ;do lbg klg EofPs}5g\ . cfºgf] d]xgt tyf g]kfnLrnlrqnfO{ dfof ug]{ bz{ssf]z'e]R5fsf sf/0f cfºgf] Jo:ttfa9]sf] pgsf] 7x/ 5 .

s ]x L dlxgfcl3 dfq }df]km;naf6 …b'uf{Ú / …zlQmÚ l/lnhu/]sf ;f]letn] …rf]/ l;kfxLÚ sf]lgdf{0f ev{/} ;s]sf 5g\ . clxn]pgL …af?bÚ sf ] ;Dkfbgdfh'l6;s]sf 5g\ . sfdsf] Jo:ttf/ rf“8} ;'l6ª ;Sg'kg]{ lgdf{tfsf]cfzocg '¿k …clUg Hjfnf Úrnlrqsf] sfd pgn] EofPgg\ .a:g]tnfO{ lgb]{zs agfpg] lgdf{tfgGb' >Ljf:tjsf] clUg Hjfnfsf]lgb]{zg ug]{ lhDdf ;do cefjs}sf/0f csf { lgb] {zs bof/fdbfxfnnfO{ lbOof] .

d 'x "t { u/ ]k l5 rf/dlxgfleqdf rnlrq l/lnh ug]{a:g]tåf/f lgb]{lzt ;a} rnlrqn]lx6sf] pkflw kfPsf 5g\ . rnlrqIf]qdf gfd rn]sf lgdf{tfx¿ e'jgs];L, ;'/h k|wfg tyf /ldt 9'+ufgfklg ;f]letnfO{ g} lgb]{zs agfpgk|tLIff ;"rLdf 5g\ .

d'x"t{d} cfjfh /f]ls“bfåGåsf] lj;h{g;“u} gof“ g]kfn

lgdf{0f ug'{kg]{ s'/f rn]kl5 l;g]sdL{

klg gof “ g]kfn lgdf {0f ug] {cleofgdf h '6 ]sf 5g \ .l;g]sdL{x¿sf] of] k|of;nfO{ ;fy{sdfGg'k5{ . snfsf/x¿ hf] ;Qfdfk'U5 p;s} elQmufg ufpg vlKk;x'G5g\ eGg]x¿ klg 5“b} 5g .

l;g]sd{df nfu]sfx¿sf nfluPp6f /fd|f] cj;/sf ¿kdf cfPsf]5 rnlrq cfjfhsf] lgdf{0f . P3f/jif]{hgo'4;“u ;DalGwt of] rnlrqlgdf{0fsf] cj;/df v'nf d~rdfcfof]lht d'x"t{ ;df/f]xdf k'u]sfbz{snfO{ eg] …klxnf] uf“;d} 9'ª\ufÚeg]h:tf] eof] . sfo{qmdsf k|d'v

ljZjHof]ltdf ANofsg]kfnL rnlrq rNg 5f8]kl5 lgdf{tf dfq} geP/ xnjfnf;d]t lbSs

x'g yfn]sf 5g\ . g/fd|f rnlrq t bz{sn] x]g}{ 5fl8;s], /fd|f elgPsfrnlrqn] ;d]t /fd|f] Jofkf/ ug{ g;s]kl5 xnjfnf Pj+ lgdf{tf lbSs x'g'c:jfefljs xf]Og t/ ut ;ftfb]lv rn]sf] qmf]wdf eg] bz{ssf] pkl:yltgkTofp“bf] kf/fn] a9]kl5 xn Kofs x'g' t ;fdfGo e}xfNof] . crDd t s]eof] eg] qmf]wsf] l6s6 ANofsdf ;d]t laqmL eof] .

rnlrq k|bz{g ePsf] klxnf] lbg cfºgf] rnlrq x]g{ xndf k'u]sflgdf{tf lgb]{zs cfsfz clwsf/Lsf] /jfkm sd lyPg . cfºgf cfdlGqtOi6ldqsf nflu l;6sf] aGbf]a:td} Jo:t cfsfz cfkmGtn] l;6 gkfp“bfb'MvL b]lvP klg l6s6 ANofs ePsf] yfxf kfPkl5 eg] cs}{ lbg x]/f}“nf x}eg]/ kmsf{p“b} lyP . cfºgf] xndf cfPsf kfx'gfsf] :jfut ul//x]sfxndflns df]g ;/f{kmsf] klg d'xf/ p:t} pHofnf] lyof], ljZjHof]ltsf]afb{nLdf a;]/ d':s'/fp“b} ;/f{km vf;v'; eGb} lyP— carflx“ g]kfnLrnlrqdf klg nf]stGq cfP5 .

cltly dfc]jfbL g]tf s[i0faxfb'/ dx/flgwf{l/t ;doeGbf b'O{ 3G6f l9nf]cfOlb“bf o;} klg w]/ } bz {sxtfl/Psf lyP, To;dfly d'Voe"ldsf lgjf{x ug]{ lhDdf kfPsfcleg]tf gjn v8\sfn] d'x"t{;df/f]xd} 3f]s]/ cfPsf] ;+jfbpRrf/0f ug{ ;s]gg\ .

d'x"t{ ;lsPkl5 cl3Nnf] k+lQmdfa:g]x¿ /fd|f] ug'{eof] eGb} gjnnfO{awfO{ lbg Jo:t lyP eg] kl5Nnf]k+lQmdf a:g] bz{sx¿rflx“ d'x"t{d}z'4 af ]Ng g;Sg] snfsf/n]rnlrqdf s;/L /fd|f] unf{g\ eg]/

Page 10: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006dgf]/~hg !)ukm} t xf]

tkfO{+ cfkm"nfO{ slQsf]/fd|L dfGg'x'G5 < cyf{t\tkfO{sf] s] /fd|f] 5 <

s]jn Ps k|ZgPo/xf]:6]h leh] l;h{gf

–Ps k};fsf] klg /fd|L dflGbg“===slxn]sfxL+ 3/df a;]sf] a]nf P]gf x]5'{ .c¿n] /fd|L eG5g\, dnfO{ eg]+ s]–s]gk'u]h:tf] dfq nfU5 . slxn]sfxL+ tlj/Qm klg nfU5— s;/L lx/f]Og ePxf]nf eg]/ < To;f] t c¿n] eGbf d]/f]cf“vf, lgbf]{if d'xf/ / d':sfg cfsif{s5 eG5g\ .

lg?tf l;+x, gflosf–dnfO{, d 7Ls 5' h:tf] nfU5 .

cfkm}+n] d"Nofª\sg ubf{ klg dnfO{ of]k'u]g h:tf] nfUb}g / clxn];Dd s;}n]g/fd|L klg eg]sf 5}gg\, To;}n] ubf{Aofn]G; g} xf]nf . c¿n] eGbf d]/f] cf“vf/ d':sfg /fd|f] eG5g\ .

v'Za' cf]nL, ld; l6g— @))^–dnfO{ t To:tf] nfUb}g===== xfxfxf,

s:tf] k|Zg d}n] cfkm}+n] eGg' < dflg;x/]s b[li6sf]0fn] …6\ofn]G6Ú x'g'k5{ h:tf]nfU5 . d w]/} g/fd|L klg xf]Og / w]/} g}/fd|L klg xf]Og . c¿n] eGbf d]/f] cf“vf,zf/Ll/s agfj6, d':sfg tyf cfjfh/fd|f] 5 eG5g\ .

;F]g' kf}8]n, nS; ;'k/ df]8n— @))^–/fd|} 5', ;a}n] eg]sf] s'/fnfO{ d}n]

lsg c:jLsf/ ug]{ < t/ dflg; /fd|f]x'g aflx/L ;'Gb/tfn] dfq k'Ub}g, leqL;'Gb/tf klg plQs} dxŒjk"0f{ x'G5 . s'g}klg dfG5] /fd|f] x'g p;n] ug]{ Jojxf/klg /fd|f] x'g'k5{ . d]/} ;Gbe{df klgw]/}n] dnfO{ 3dG8L eG5g\, t/ haglhsaf6 lrG5g\, pgLx¿n] d]/f] ldqjt\Jojxf/ yfxf kfp“5g\ . c¿n] eGbf d]/f]d':sfg ;a}eGbf cfsif{s 5 eG5g\ .

:g]xf /f0ff, d]s ck cfl6{:6–ldl8od==== 3LgnfUbL klg xf]Og,

w]/} /fd|L klg xf]Og, dnfO{ klg /fd|Lrflx+xf] h:tf] nfU5 . c¿n] d]/f] cf]7 / cf“vfcfsif{s 5 eG5g\ .

df};dL u'?ª, uflosf

…6]lnlehgsf bz{sdfem :t/Lo sfo{qmd k|:t't ug{]OR5f lyof], h'g clxn] d}n] ;~rfng u/]sf] sfo{qmd…l/bdÚ n] s]xL xb;Dd k"/f u/]sf] 5Ú eGb} g]kfn6]lnlehgdf x/]s laxLaf/ a]n'ls & ah] k|;f/0f x'g]sfo{qmd l/bdsL ;~rflnsf l;h{gf e§n] elgg\–…6]lnlehgdf cGo y'k|} sfo{qmd ;~rfng u/] klg6s ;f]df cfwfl/t sfo{qmd rnfPsL lyOg“ . ;fgf]5“bf 3/df a;]/ cf/tL r6f}t / lzjfgLl;+x yf¿n]rnfPsf 6]lnlehg sfo{qmd x]bf{ pgnfO{ klg To:t}sfo{qmd lgdf{0f u/]/ bz{sdfem cfkm\gf] kl/rosfod ug]{ OR5f lyof] . 6]lnlehg sfo{qmd k|:tf]tfe§sf] kl/ro oltd} dfq ;Lldt eg] 5}g . pgLk];fut b[li6sf]0fn] ;Ltf Po/df …Po/xf]:6]hÚ sf¿kdf klg sfo{/t l5g\ . b'O{j6fdWo] tkfO+{sf] /f]hfOsf]

If ]q s'g xf] < pgL elG5g\–…Jofj;flostfsf] b[li6sf]0fn] b'j} d]/fnflu a/fa/ 5g\, t/ d]/f];fg }b ] lvsf ] OR5f ;k mnldl8of k;{g x'g] ePsfn]6]lnlehgnfO{ a9L dxŒjlbPsL 5' .

sfo{qmd l/bddfpgL ;f+uLlts If]qsf;'kl/lrt cg'xf/x¿;“uljljw kIfdf s'/fsfgLul5{g \ . …of ] Psk|sf/n] snfsf/sf]afof]u|fkmL k|:t'tug]{ sfo{qmd xf],Úl;h{gfn] elgg\–h;af6 bz{sn]sn fs f /n fO {g l h s a f 6lrGg] df}sfkfp“5g\ .

s';'dsf] lz/df ;lhof] d's'6

/f]lhg zfSo/fhwfgL l:yt !@ j6f

ljBfnosf gf}b]lv P3f/ jif{ pd]/;d"xsf @@ hgf k|lt:kwL{ 5fqfn]P PG8 km];g a'l6såf/f tof/kfl/Psf ;]tf] /ªsf] …aaL{ un{Úklx/g z}nLdf ;lhP/ k|1fejgsf]d~rdf c+u|]hL ;+uLtsf] w'gdf:jfut g[To k|:t't u/]kl5 k|f/Deeof] lnl6n n]8L 6\ofn]G6 ;f]–@))^ . sf7fdf8f}+ h]l;hn] ;g\!(** b]lv yfngL u/]sf] of]k|ltof]lutfn] o; k6s !% cf}+;+:s/0f k"/f u¥of] . k|ef cdfTosf]sf]l/of]u|fkmLdf ;~rflnt o;k6ssf] k|ltof]lutfdf Pn=cf/=cfO{=:s'ndf sIff ̂ df cWoog/t s';'dclwsf/Ln] lnl6n n]8Lsf] d's'6klxl/g\ . s';'dnfO{ ljh]tfsf] d's'6ut jif{sL lnl6n n]8L Og'hf k|wfgn]klx¥ofOlbPsL lyOg\ .

:jfut g[TonuQ} kl/rofTdsr/0faf6 cl3 a9]sf] pQm k|ltof]lutfdf

6\ofn]G6 /fpG8cGtu{t clwsf+zk|ltof]uLn] g[To k|:t't u/]sf lyP .c¿n] ufog, clego, jSt[Tj, sljtf–jfrg, jfBjfbg cflbdf cf–cfkm\gf]bVvn k|:t't u/]sf lyP .

6\ofn]G6 /fpG8kl5 k|f/DeePsf] a]:6 8«]; /fpG8df eg] ;a}k|ltof]uLn] cf–cfkm\gf] 5gf}6sf]klx/gdf cfsif{s 9+uaf6 Sof6jfsk|:t't u/] . a]:6 8«]; /fpG8df clwsf+zk|ltof]uL ljleGg l8hfOgsf n]x]+uf tyfOlelgª ufpgdf ;lhPsf lyP eg]s]xLn] nª :s6{, Sofh'Pn j]o/, ljG6/j]o/ cflb klx/g k|:t't u/]sf lyP .a]:6 8«]; /fpG8kl5 ;xefuL @@k|lt:kwL{dWo] 5gf}6 ePsf pTs[i6!) hgfn] lg0ff {os d08ndf;lDdlnt /+usdL{ cz]if dNn,;fKtflxssf ;Dkfbs ;'jf; 9sfn,t]SjfG8f] v]nf8L ;+lugf j}B,;~rf/sdL{ ;'wL/ /fhe08f/L tyfld; 6Lg v'Zj' cf]nLsf k|Zgx¿sf];fdgf u/] .

To;kl5 5flgP pTs[i6 %k|lt:kwL{, h;nfO{ k|d'v lg0ff{osljdns'df/ xf]8fn] k|ltof]lutfsf] clGtdk|Zg /fv] . clGtd k|Zgsf] lnlvtpQ/sf cfwf/df s';'d clwsf/L 5gf}6eOg\ lnl6n n]8L– @))^ . ld;

lzj zdf{kf]v/f— kf]v/fsf] kj{tLo

;+u|xfnodf 6]s]kl5 s;sf] dg r+ufx'“b}g < Psk6s Toxf“ k'u]kl5 hf]klg e't'Ss} x'G5g\ . ;+u|xfnodfkj{tLo If]q;“u} ljb]zL ;+:s[lt /j]ze"iffdf klg k|ToIf x]g{ kfOG5 .km]l/ clxn] cfP/ ;+u|xfnodftfOjfgsf] ;+:s[lt emNsg] Pp6fgof“ sIf g} :yfkgf ePsf] 5 .

sIfdf tfOjfgsf] kj{tLoIf]qsf ;fy} Toxf“ a;f]af; ug]{hfthflt tyf afl;Gbfx¿sf] ;+:s[lt;lrq k|:t't ul/Psf] 5 .

xf] t, w]/} hgf tfOjfgsf];+:s[ltaf6 nf]leP . cGt/f{li6«okj{tLo ;+u|xfnodf tfOjfgL sIf:yfkgfsf] cj;/df tfOjfgsfx\jfn]g ;x/sf cNk;+Vos cfd]r'hfltsf] k/Dk/fut j]ze"iff;lxtsf]g[Ton] ;a}nfO{ e't'Ss} kf/]sf] lyof] .

leGG f– leGG f klx/gdftfOjfgLx¿n] cfkm\gf] ;+:s[lt

emNsg] g[To k|:t't u/] .x\jfn]g ;x/ klg g]kfnh:t}

kj{tLo If]qleq kg]{ ePsfn] klgplgx¿sf] ;+:s[lt tyf hghfltsf]kj{tLo ;+u|xfnodf leGb} sIflgdf{0f ul/Psf] 5 . of]Ë xf] cNkfOgSnasf] ;lqmotfdf pSt sIfsf]lgdf{0f ul/Psf] xf ] . o;cl3:nf]gfleof, hfkfg / cl:6«ofsfs]xL kj{tLo emns ;+u|xfnodf/flvPsf lyP . ca ;+u|xfnodfg]kfnafx]s rf/ d'n'ssf kj{tLo;+:s[ltx¿ b]Vg kfOg]5 .

cfd ]r ' h f l ts f ]j]ze"iff;lxtsf] cfs[lt, kj{ltoIf]q tyf ;+:s[ltn] pSt sIfnfO{cfsif{0f t'NofPsf] 5 . cfd]r't fOjfgsf ] x \j fn ]g ;x/sfcNk;+Vos hflt x'g\ . of] hfltsf]hg;+Vof !@ xhf/ ^ ;o dfq/x]sf] tfOjfgL sIf :yfkgfsf nflucfPsf 6f]nLsf Ps ;xefuLn];fKtflxsnfO{ atfP .

tl:a

/ M O{Z

j/L Gof}kfg]

kª\r'ofln6L;lxt km:6 /g/–ckpkflwdf sAhf hdfOg\ cg'zf>]i7n] . ;]s]G8 /g/–ck eOg\ ;xf/fe]6jfn . cGo pkflwtkm{ lIfl/ª nfdf–ld; 6\ofn]G6]8, ldtfnL cf]nL– ld;k|m]G8l;k, ldt' dxh{g– ld; kmf]6f]h]lgs/ g]xf xf]8f– ld; l8l;lKngsf ¿kdf5gf}6 eP . a]:6 8«]; zLif{ssf]pkflw eg] Plngf ua{'hfn] k|fKtul/g\ . sfnf] /+usf] a'6, km]8]8lhG;, lkml6ª sf]6;lxt Plngf ;d'b|Ln'6]/f -;L kfO/]6\;_ sf] klx/g z}nLdfk|:t't ePsL lyOg\ .

kf]v/fdf tfOjfgL g[To bf}8b}5g\ xfQL

;fKtflxs ;dfrf/lrtjg–;f}/fxfdf olta]nf

hf8f] klg w]/} 5}g / udL{ klg5}g . lqm;d; / gof“ aif{sf] aLrk/]/ klg xf]nf, Toxf“sf ;a} l/;f]6{tyf xf]6nx¿ /+uLr+uL ePsf 5g\ .b'nxL em}+ l;+ufl/Psf] lrtjgsf] pQmko{6sLo If]qdf cfufdL d+unaf/xfQLx¿ bf}8b}+5g\ . k[YjLdf kfOg];a}eGbf ljzfn k|f0fL cyf{t\ xfQLsf]bf}8af6 ko{6sx¿nfO{ cfslif{t ug]{of]hgf If]qLo xf]6n Joj;foL ;+3,lrtjgn] agfPsf] xf] . ljuttLgaif{b]lv Toxf“ xfQL bf}8sf]cfof]hgf e}/x]sf] 5 . o; k6stLg lbg;Dd dxf]T;js} ?kdf pQmbf}8sf] cfof]hgf ug{ nfluPsf];+3sf cWoIf 3gZofd >]i7n];fKtflxsnfO{ atfP . ;f}/fxfsf]af3df/f dWojtL{ ;fd"bflos jgsf]rf}/df cfof]hgf ul/g nfu]sf] pQmdxf]T;j cGtu{t cfp“bf] k'if !!ut], d+unaf/ zf]efofqf Pj+;f+:s[lts sfo{qmd ul/ ;df/f]xsf]pb3f6g x'“b}5 eg] a'waf/ xfQLbf}8, uf8f bf}8, 6f+uf bf}8, 8'+ufbf}8 tyf e/v/} hlGdPsf xfQLsf5fjfx¿aLrsf] /dfOnf] v]n ;DkGgul/g]5 . t];|f] xfQL bf}8 k|ltof]lutfx]g{ b]z–ljb]zaf6 ;of}+ ko{6sclxn] lrtjg k'u]sf 5g\ .

Page 11: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006dgf]/~hg !!lkmNdL–rnlrq kqsf/x¿sf] ;femf

;+u7g rnlrq kqsf/ ;+3n] xfn}cf7f}+ ;fwf/0f ;efsf cj;/df k'/fgfrnlrq kqsf/ slkn sfkm\n]nfO{…rnlrq kqsfl/tf ;DdfgÚaf6;Ddflgt u/]sf] 5 . o;}u/L rnlrqkqsf/åo ljgf]b cof{n tyf w|'jnD;fnnfO{ of] jif{sf] rnlrqkqsfl/tf k'/:sf/ k|bfg ul/Psf]5 . cf7f}+ ;fwf/0f ;efsf cj;/dfpQm ;+3n] sf7df8f}+sf] gof“ ahf/df;~rfng u/]sf] …l:ks;{ sg{/Úsf]klg pb\3f6g ul/Psf] lyof] .

–s]xL dlxgfcl3 lgdf{tf xl/e§n] rnlrq …;xf/fÚ lgdf{0f ug]{3f]if0ff u/]sf lyP . xfn pQmrnlrqsf] 5fofª\sg tLj| ultdfe}/x]sf] 5 . oBlk pQm rnlrqsf]zLif{s kl/jt{g u/L …sd{sf] /]vfÚ/flvPsf] 5 . xfn %) k|ltzthlt5fofª\sg ;lsPsf] pQm rnlrqsf]lgb] {zg lgb] {zs lszf]/ /fgfsfefO /l~ht /fgfn] ul//x]sf5g\ . dx]z v8\sfsf] ;+uLt; 'Gg kfOg ] pQm rnlrqdflbnLk /fodfemL, /]vf yfkf tyflj/fh e§sf] d'Vo e"ldsf 5 .

–gflosf h]gL s'“j/n] lgdf{0fug]{ rnlrqsf] zLif{s to ePsf]5 . h]gL lkmND;sf] Aofg/df lgdf{0fx'g] pQm rnlrqsf] zLif{s …3fonÚ/flvPsf] 5 . dbg l3ld/]sf]lgb ] {zgdf lgdf {0f x 'g ] pQmrnlrqdf ljqmfGt a:g]t gfos/xg] kSsf e};s]sf] 5 . xfn;+uLtsf/ dx]z v8\sfåf/f uLt/]sl8{ª e}/x]sf] rnlrq …3fonÚdfof]u]Gb| >]i7n] åGå lgb]{zg ug]{5g\ .rnlrq …3fonÚsf] 5fofª\sgsfo{

va/neu'? /]vf

d @& jifL{o k'?if x'“ . 3/df d]/L >LdtL /Pp6f ;fgf] 5f]/f 5 . s]xL dlxgfotf d Pso'jtLk|lt lgs} cfslif{t ePsf] 5' . nfU5 d pgnfO{k|]d ug{ yfn]sf] 5' . pgL;“u d]/f] af]nrfn / ;DaGwklg /fd|} 5 . d pgnfO{ Pk|f]r ug{ rfxG5' t/cfkm\gf] 3/sf] l:ylt ;Dem]/ em:sG5' . d pgL lagfaf“Rg g;Sg] eP klg 7"nf] bf]wf/df 5' . d s] u¿“,pko'Qm af6f] b]vfOlbg cg'/f]w 5 .

k|]dtkfO{+sf] l:ylt s]xL hl6n 5 h;nfO{ tkfO{+

cfkm}n] l;h{gf ug'{ePsf] xf] . tL o'jtLk|lt tkfO+{sf] k|]dxf] ls zf/Ll/s cfsif{0f dfq klxn] tkfO{+ cfkm} lgSof}{nug'{xf];\ . dnfO{ nfU5 tkfO+{ pgsf] ¿kk|lt dfqcfslif{t x'g'x'G5 . km]l/ of] ljifodf tkfO{+sf] pgL;“us'/f klg ePsf] 5}g . tkfO+{sf] k|]d k|:tfj ;'g]/ pgn]To;nfO{ c:jLsf/ ug]{ ;Defjgf g} k|jn 5 . tkfO+{ljjflxt / Ps 5f]/fsf] afa' ePsf] l:yltdf pgn]tkfO{+nfO{ :jLsf/ ug]{ ;Defjgf lgs} sd 5 / To:tf]l:yltdf tkfO{+x¿aLrsf] clxn]sf] ldqtf klg ;dfKtx'g ;S5 . csf]{ dxŒjk"0f{ s'/f tkfO+{sf] kfl/jfl/sbfloTj, lhDd]af/L xf] . Pp6L o'jtL tkfO{+sf nflucfkm\gf] afa'cfdfsf] 3/ 5f]8]/ cfPsL l5g\ / tkfO+{sf5f]/fsL cfdf ag]sL l5g\ . pgdf s]xL sdL–sdhf]/L 5g\ eg] v'n:t s'/fsfgL u/]/ To;nfO{d]6\g] k|of; ug'{eof] eg] tkfO{+n] cem a9L;Gtf]if, ;'v / k|]d kfpg ;Sg'x'G5 . tkfO+{n]clnslt k|of; ug]{ xf] eg] ef}+tfl/g] l:ylt g}cfp“b}g, cGoyf aflx/L ;DaGwn] tkfO+{nfO{ cem 7"nf]h~hfn / ;d:ofdf km;fpg ;S5 .

kf7sx¿sf] k|]d lh1f;f Pj+ ;d:of ;dfwfg ug]{ p2]Zon] xfdLn] of]:tDe ;'? u/]sf xf}+ . cfkm\gf k|]d;DaGwL ljleGg ;d:of xfdLnfO{ n]lvk7fpg'xf];\ .tL ;d:ofsf] ;dfwfg ljleGg ljz]if1sf] /fo–;Nnfxcg'¿k gflosf /]vf yfkfn]vf]Hg] k|of; ug'{x'g]5 . of] :tDesf nflu s'g} z'Ns nfUg]5}g . cfkm\gf];d:of ;fKtflxssf] 7]ufgfdf k7fpg'xf]nf .

df3 dlxgfb]lv k|f/De x'g]5 .rnlrqdf gflosf h]gLn] ljleGgPS;g b[Zo ug]{ ePsL l5g\ . xfnpgL k'/fgf] afg]Zj/l:yt åGålgb]{zs >]i7sf] k|lzIf0f s]Gb| …:6f/Ps]8dLÚdf åGå tyf :6G6sf]k|lzIf0fdf Jo:t l5g\ .

–gfos tyf lgdf{tf gjnv8\sfsf] rnlrq …cfjfhÚsf] xfn}g]skf dfcf]jfbL g]tf s[i0faxfb'/dx/fn] k6sf k8\sfP/ d'x"t{ u/]sf5g\ . pkTosfsf] v'nfd~rdf d'x"t{ul/Psf] pQm rnlrqdf hgo'4sf]syf ;d]l6g]5 . ab|L clwsf/Ln]lgb]{zg ug]{ pQm rnlrqdf /~h'nfld5fg] gflosf l5g\ .

–cleg]tf ;'gLn yfkf xfncfkm\gf] nufgLdf rnlrq …kL8fÚsf]lgdf{0f ub}{5g\ . pQm rnlrqnfO{lgdf{tf tyf cleg]tf yfkfn]…8s'lkmNdÚ eg]sf 5g\ . Jofj;flosuLt / xfjfbf/L åGåsf b[Zo g/xg]pQm rnlrqsL gflosf Crf l3ld/]x 'g \ . j]Zofj[lQ, nf ]stflGqshgcfGbf]ng, ;dfhsf s'/Llt cflb;d]l6g] pQm rnlrqsf lgb]{zsgf/fo0f k'/L x'g\ eg] rnlrqdfg ]kfn 6 ] lnlehgsf ] clegok|lt:kwf{ sfo{qmd …;'k/ PlS6ªslDkl6;gÚsf k|lt:kwL{ ljgf]bkf}8]n tyf /fhaNne sf]O/fnfgfos /xg]5g\ .

–kf l/jf l/s k [ i7e " lddf;fdflhs rnlrq lgdf{0f u/]/rrf{df cfPsf lgb]{zs lzj /]UdLclxn] PS;gk|wfg rnlrqsf]lgb]{zgdf Jo:t 5g\ . Pskl5 csf]{rnlrq lgdf{0f ul//x]sf lgdf{tflr/~hLjL a:g]tn] xfn lgdf{0ful//x]sf] rnlrq …o'4Ú sf lgb]{zslzj /]UdL x'g\ . pQm rnlrqdf/]UdLn] PS;g k[i7e"lddf ;fdflhs

syf k|:t't ub}{5g\ . rnlrqdfk'/fgf PS;g gfos lzj >]i7 tyfclxn]sf PS;g gfos lglvn pk|]tLd'Vo e"ldsfdf 5g\ . zDe'lhtaf;sf]6fsf] ;+uLt ;'Gg kfOg] pQmrnlrqdf PgaL dxh{gsf] åGålgb]{zg x'g]5 . rnlrq …o'4Údf;l~rtf n'O“6]n tyf piff kf}8]ngflosf 5g\ .

–ljutdf ;f]let a:g]tnfO{dfq lgb]{zs lng] lgdf{tf gGb'>Ljf:tjn] o;k6s cfkm\gf] gof“rnlrq …clUgHjfnfÚsf] lgb]{zgbof/fd bfxfnnfO{ u/fPsf 5g\ .lgb] {zs a:g]t Pskl5 csf] {rnlrqsf] lgb]{zgdf Jo:t x'gyfn]kl5 ;f]letn] lgb]{zg u/]sf]klxnf] rnlrqdf nufgL u/]sf>Ljf:tjn] bfxfnnfO{ lgb]{zgsf]cleef/f lbPsf x'g\ . rnlrq…clUgHjfnfÚdf lglvn pk| ]tL,lj/fh e§, c?l0fdf nD;fn, /]lhgfpk|]tL cflb snfsf/n] clegou/]sf 5g\ . pQm rnlrqsf]5 fo fª \sg xfn } lgdf {t f>Ljf:tjsf] u[xgu/ jL/uGhdf;DkGg ePsf] 5 .

va/

Page 12: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006dgf]/~hg !$/fhwfgLdfk|mfG;]nL rnlrq;fKtflxs ;dfrf/

sf7df8f}+– ut ;f]daf/b]lvcfh z'qmaf/;Dd /fhwfgLsfrnlrqk ] |d Lx¿n ] k | m f G; ]nLrnlrqsf] :jfb lnO/x]sf 5g\ .ljZjJofkLs/0fnfO{ d'Vo ljifoagfOPsf j[Qlrqx¿sf] pQmk|bz{gL lsg ul/+b}5 eGg] ljifodfk|mfG;]nL /fhb"t ld;]n hf]lne]6n]eg]sf 5g\– tL j[tlrqdf hLjgsf;a} kIf ;dfj]; 5g\ .

ljZjJofkLs/0fsf af/]dfljrf/ cfbfg–k|bfg ug]{ p2]Zon]cfof]hgf ul/Psf] pQm rnlrqdxf]T;jdf ToxL ljifodf s]lGb|trnlrq k|bz{g ul/Psf 5g\ . tL;a} rnlrq k|mfG;]nL ljb]zdGqfnon] 5gf}6 u/]sf] atfOPsf]5 . dxf]T;j cGtu{t x/]s lbg;f“em kf“r ah] k|bz{gL dfu{l:ytg]kfn ko{6g af]8{sf] xndf k|mfG;]nLrnlrqx¿ k|bz{g e}/x]sf 5g\ .

r]tgf hufp“b} ufosx¿6f]k/fh zdf{

a'6jn— g]kfnL uLt–;+uLtsf;|i6f tyf ;h{sx¿n] cfkm\gfdf}lns /rgf tyf l;h{gfx¿b'?kof]u ePsf] u'gf;f] ub}{ b]zJofkL;r]tgfd"ns k|lzIf0f rnfp“b}lx+8]sf 5g\ . pgLx¿n] ljz]if u/Lcfkm\gf ;f+uLlts tyf snfTds/rgfx¿ gSsn -8laª_ ul/Psf]Pj+ ca}w tl/sfn] laqmL–ljt/0fePsf] atfp“b} ;/sf/;dIf To:tf]sfo{df ;+nUgnfO{ sf/afxLsf] ;d]t

dfu u/]sf 5g\ .g]kfn ;+uLt pBf]u ;+3,

sf7fdf8f}+n] >f]tfnfO{ df}lns /u'0f:t/Lo :jfb lbg] k|ltlnlkclwsf/ pNn+3g lgoGq0fsf nflu;f ]daf/ a '6jndf ul/Psf ];r]tgfd"ns k|lzIf0f e]nfdf g]kfnLnf ]sufog If ]qsf ;|i6fx¿n]k|ltlnlk clwsf/ pNn3+gsf 36gfa9 ]sf ] u 'gf;f ] ub } { cfkm \gfl;h{gfx¿sf ] unt 8laª /slkaf6 cfkm"x¿sf] k];f g} ;+s6dfk/]sf] atfP . ;xefuL ;|i6fx¿n]To:tf l;h{gf / /rgfsf] b'?kof]u/f]Sg tyf l;h{gfdflysf] cfly{sPj+ g}lts clwsf/sf] ;'lglZrttfug{ ;/sf/ ;dIf dfu u/]sf 5g\ .

…;SsnL pTkfbgsf] gSsnu/]/ ahf/df cj}w pTkfbgx¿k7fPsf] w]/} 36gf kfof}++, –rlr{tufos tyf ;+uLtsf/ zDe' /fO{n]eg]– …k|ltlnlk clwsf/ ;+/If0fgx'“bf w]/} ;|i6f knfogsf] cj:yfdfk'u]sf 5g\ . jl/i7 nf]sbf]xf]/Lufos tyf ;+uLtsf/ gf/fo0f/fodfemLn] g]kfnL nf]sbf]xf]/L,rnlrq tyf kkuLtsf cl8of],lel8of ] Sof;]6 Pj+ l;8L /To;cGtu {tsf /rgfx¿sf ]b '?kof ]u ub} { ltg}sf ] gSsnul/Psf pTkfbgx¿ /f ] Sg;/sf/;dIf ;xof]usf] cfu|x u/] .k|ltlnlk clwsf/ pNn+3gsf 36gfa9\b} uPsf] u'gf;f] ;+3df k/]kl5b]zJofkL hgr]tgf cleofgrnfPsf] /fli6 «o nf ]sbf ]xf ]/Lk|lti7fg g]kfnsf pkfWoIf Pj+ufos k'?iff]Qd Gof}kfg]n] atfP .

pQm cj;/df ufos OGb|

hL=;L=, rGb| zdf{, g]kfn k|ltlnlkclwsf/ /lhi6«f/ sfo{nosf sfg'gLclws[t lzjk|;fb vgfn, jl/i7/rgfsf/ /d]z aL=hL=, ;+uLtpBf]u ;+3sf dxf;lrj >Ls[i0fe§/fO{ cflbn] ;|i6fx¿sf] k]6 df/]/slk gug{ cfu|x ub}{ k|ltlnlkclwsf/ pNn+3g ug{]nfO{ s8fsf/afxL x'g'kg{] dfu u/] .

j]ak]h sG6]i6…z'e SofgÚ pkTosfJofkL

bf ]; | f ] cGt/ljBfno j ]ak ]hl8hfOlgª k|ltof]lutf ;DkGgePsf] 5 . z'etf/f OG6/g];gnsf]cfof]hgf tyf sDKo'6/ P;f]l;P;gckm g]kfn -Sofg_ sf] k|fof]hgdfut zlgaf/ ePsf ] pQmk|ltof]lutfdf pkTosfsf @*ljBfnosf %^ ljBfyL{n] ;xeflutfhgfPsf lyP .

z'etf/f OG6/g];gn nfdf6f/n'e'df ePsf] pQm k|ltof]lutfdfPrl6PdPntkm{ gfufh'{g Ps]8]dLsf;tLz ho;jfn, z'etf/fOG6/g];gnsf zzf+sh+u u'?ª, OkLP;:s'nsf ljb'/ kf08] qmdzM klxnf],bf];|f ] tyf t];|f] ePsf lyP .To;}u/L k|mG6k]htkm{ /ftf] a+unf:s'nsf ;lbR5f wfVjf k|yd, z'etf/f:s'ns} cleif]s /fO{ bf];|f] / :jl0f{d:s'nsf lIflth >]i7 t];|f] ePsf lyP .k'/:sf/ ljt/0f sfo{qmddf /fli6«oof]hgf cfof]usf pkfWoIf 8f=hubLzrGb| kf ]v/]n, SofgsfpkfWoIf ;LPg pkfWofo tyfcfof]hs ;+:yfsL lgb]{zs /fgLu'?ª sIfkltn] gof“ g]kfndf ;"rgfPj+ ;+rf/ k|ljlwsf] dxŒjsf ;DaGwdfcf–cfkm\gf wf/0ff JoQm u/]sf lyP .

;x/ rrf{g]kfnsf ;'Gb/

df]8nx¿dWo] gLnf]km/ lgofhcu|k+lQmdf kl5{g\ . pgsf]cg'xf/ dfq} ;'Gb/ 5}g,df]8ndf x'g'kg]{ afGsL k/]sf]z/L/n] pgnfO{ yk ;'Gb/agfPsf] 5 . ljut @@ jif{b]lvclk|n & sf lbg ay{ 8]dgfO/x]sL gLnf]km/ % lkm6 %OGr cUnL l5g\ . …zf/Ll/sprfOnfO{ df]8lnªdf lgs}k|fyldstf lbO{+bf] /x]5,ÚgLnf]km/ cfkm\gf] prfOk|lt uj{ub}{ elG5g\— …d]/f] Sofl/o/dfo;n] ;sf/fTds e"ldsflgjf{x u/]sf] 5 .Ú#$x@$x#^ zf/Ll/sagfj6sL gLnf]km/n] cf6{\;df:gfts txpQL0f{ u/]sL l5g\ . ofqf ug'{,uLt ufpg' tyf ;lkª ug'{pgsf d'Vo ;f}v x'g\ .km';{bdf eg] pgL uLt ufpg?rfp“l5g\ . df]8lnªdf/dfO/x] klg gLnf]km/sf]hLjgsf] nIo eg] a]Un} 5 .gLnf]km/ elG5g\— …deljiodf Po/ xf]:6]h aGgrfxG5' .Ú s]xL dlxgfcl3;DkGg ;gl;Ns km];gljsdf df]8lnª u/]/ rrf{dfcfPsL gLnf]km/sf lrQfsif{stl:a/x¿ kl/ro 86sddfpknAw 5g\

gLnf]km/sf] ;f}Gbo{

Page 13: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006dgf]/~hg !%rnlrq ;fgf] kbf{

–cldtfe aRrgåf/f;~rfng x'g] u/]sf] :6f/ Kn;6]lnlehg Rofgnsf] sfo{qmd…sf}g ag]uf s/f]8kltÚsf] t];|f];+:s/0fsf] ;~rfng zfx?vvfgn] ug] {5g\ . …sf}g ag]ufs/f]8kltÚsf] bf];|f] ;+:s/0fsf]k|;f/0f rln/x“bf cldtfe aRrglgs} la/fdL ePsf lyP . To;kl5pQm sfo{qmd aGb ePsf] lyof] .Ps ;dfrf/cg';f/ zfx?v vfg…sf}g ag]uf s/f]8kltÚsf] t];|f];+:s/0fsf nflu ljutsf b'O{;+:s/0fdf cldtfe aRrgn] kfPsf]eGbf bf]Aa/ a9L kfl/>lds kfpg];t{df pQm nf]slk|o sfo{qmdsf];~rfns x'g /fhL ePsf x'g\ .oxL l8;]Da/ dlxgfsf] clGtd;ftfaf6 lgdf{0f cf/De ul/g]pQm sfo{qmdkl5 :6f/ Kn;sf]36\b} uPsf] 6]lnlehg / ] l6ªa9\g] ljZjf; ul/Psf] 5 .

–g]kfn 6]lnlehgaf6 k|;f/0fePsf kfl/jfl/s÷;fdflhs6 ] ln> [ +vnfx¿df b Lks/fodfemLsf] …j+zÚnfO{ ;a}eGbf w]/}efu k |;f/0f ePsf ] dflg “b }cfOPsf] lyof] . Ps ;o 5 efuk|;f/0f ePsf] pQm >[+vnfnfO{x/]s laxLaf/ k|;f/0f x'“b} cfPsf]6]ln>[ +vnf …kl/roÚn] pl5Gg]ePsf] 5 . …kl/roÚsf lgb]{zsClif nfld5fg]sf cg';f/ Ps ;oefu k"/f ul/;s]sf] pQm >[+vnfsf]cfufdL s]xL ;ftfdf Ps ;o ;ftefusf] k|;f/0f u/]kl5 g]kfn6]lnlehgaf6 k|;f/0f ePsfk f l / j f l / s ÷ ; f d f l h s6 ] ln> [ +vnfx¿dWo ] …kl/roÚ;a}eGbf a9L efu k|;f/0f x'g]>[+vnf aGg]5 . z'qmaf/ /flt gf}ah] k|;f/0f x'g] u/]sf] pQm>[+vnfsf] lgdf{qL ;/Ltf nfld5fg]x 'g \ . >[ +vnfdf nfld5fg]sf

cltl/Qm sljtf ykflnof, ;/f]hs];L, lbg]z zdf{, cf/kL kGt,nIdL lu/L, glGbtf s];L, c?0f/]UdL cflb snfsf/n] clegoul//x]sf 5g\ .

–x/]s laxLaf/ ;f“em ;f9];ft tyf z'qmaf/ lbgsf] b'O{ ah]k'gM k|;f/0f x'“b} cfPsf] sfo{qmd;~rfns vf]Hg] sfo{qmd …cj;/ Mleh] slDkl6;gÚdf sf7df8f}+af6sfo{qmd ;~rfns vf]Hg] sfo{;lsPsf] sfo{qmdsf k|:tf]tf ;/f]hs];Ln] atfPsf 5g\ . s];Lsfcg';f/ xfn !@ j6f >[+vnfaf6sf7df8f}+sf !@ hgf sfo{qmd;~rfns 5gf}6 ePsf 5g\ . tL!@ hgfaf6 k|lt:kwf{ u/fP/ Pshgf …;'k/ leh]Ú 5flgg]5g\ .To;kl5 ToxL ;'k/ leh]n] s];L;“usfo{qmd ;~rfng ug{ yfNg]5g\ .To;kl5sf k | To ]s efudfgf/fo0f3f6, a'6jn, kf]v/f, w/fg,lj/f6gu/nufotsf :yfgaf6sfo{qmd ;~rfnssf] 5gf }6cleofg ;'? x'g]5 . x/]s :yfgaf6ToxL qmdn] Ps–Ps hgf …;'k/l eh ] Ú 5g f } 6 ePk l5 t L;a }aLr km fOgn k | lt:kwf {u/fOg ]5 . pQm sfo {qmddfcleg]tf xl/x/ zdf{ tyf k|sfz;fodL lg0ff{os 5g\ .

km]Rx{ gdvfgk9fOdf d]wfjL /

xf]gxf/ ljBfyL{ l8naxfb'/sfp5f du/ sIff * dfkfNkf lhNnf k|yd x'G5,pm o;/L g} pRr lzIff k9]/ b]zd}s]xL ug{ rfxG5g\ t/ l8naxfb'/sf] k9\g] OR5fsf] tuf/f] alglbG5g\pgs} a'af, hf] cjsfzk|fKt ef/tLo ;]gfsf xjNbf/ x'g\ . afa'sf]ljrf/df du/sf] 5f]/fn] g]kfndf hlt;'s} k9] klg nfx'/]n] hlt wgsdfpg ;Sb}g / 7"nf] dfG5] -xflsd_ klg aGg ;Sb}g, To;}n] k/Dk/fwfGg klg du/sf] 5f]/fn] etL{ x'g} k5{ . o:t} ljrf/sf sf/0f pgn]5f]/fnfO{ k9fO 5f]8\g afWo kf/L etL{sf] rSs/df nufp“5g\ . o:t}dfl8naxfb'/n] dfdfsL 5f]/L ;]tL;“u dfofk|]d uf“:5 / Ps lbg ;]tLnfO{3/ leœofO5f]8\5 . To;kl5 l8naxfb'/ PslrQn] la|l6; cfdL{df etL{x'g] k|of; u5{ t/ kmfOgn;Dd k'u]/ kmflnG5, clg ef/tLo ;}lgsdfetL{ x'g vf]H5 t/ To;df klg ;kmn x'g ;Sb}g . To;kl5 pmbnfnsf] dL7f] cfZjf;gdf C0f sf9]/ stf/ xflgG5 . Toxf“ b'Mv u/]/sdfPsf] k};f l8naxfb'/n] cfkm\gL k|f0fKof/Lsf] gfddf k7fp“5 t/p;n] kl/jf/nfO{ ;Dem]/ vfO{–gvfO{ k7fPsf] k};f p;sL >LdtL ;]tLn]k/k'?if;“u df]hd:tLdf p8fp“b} cfkm\gf] cl:dtf;d]t p;}nfO{ ;'DkG5] .Toltn] gk'u]/ ;]tLn] ToxL k/k'?if;“u ljjfx ug]{ ljrf/ u/L cfkm";“uePsf] uxgf / ;a} k};f p;}nfO{ lbPsL x'G5] t/ Tof] k'?if To;} lbgefu]/ nfktf x'G5 . o:t}df l8naxfb'/n] stf/df sfd ug]{ sDkgLaGb x'G5 / pm g]kfn kms{G5 . 3/ cfp“bf pm pN6} C0fdf km;]sf]x'G5 . otf ;]tL eg] l8naxfb'/nfO{ s]xL yfxf 5}g h:tf] u5]{ /cfkm"nfO{ c“ufNg xhf/ lalGt u5]{ t/ ;]tLsf] ljZjf;3ft / s'sd{yfxf kfPsf] l8naxfb'/n] p;nfO{ :jLsf/ ub}{g clg pgLx¿aLrla5f]8 x'G5 . To;kl5 l8naxfb'/n] cfkm\gf] ;fyL /fdn] eg]sf] s'/f;DemG5 clg b]zd} a;]/ k9]/ ;+3if{ u/L s]xL u/]/ b]vfpg] c7f]6 u5{ .aflx/ laxfgLsf] 3fd em'NsG5 cyf{t\ ;"of]{bo x'G5 .

of] syf xf] du/ efiffdf lgld{t lel8of] rnlrq km]Rx{ gdvfgcyf{t\ ;"of]{bosf] . du/ efiff / ;+:s[ltsf] ;+/If0f Pj+ ;+j4{gdf 6]jfk'¥ofpg] tyf du/ ;d'bfodf n's]/ /x]sf ljs[lt–lj;+ultnfO{ phfu/u/L ;d'bfosf dflg;x¿nfO{ ;r]t / ;hu u/fpg] p2]Zon] lgdf{0ful/Psf] km]Rx{ gdvfgsf] ut ;ftf a'6jndf k|yd k|bz{g eof] . du/;d'bfodf h/f uf8]/ a;]sf] nfx'/] ;+:s[lt / ;w}+ 9fs5f]k ul/g]nfx'/]gLsf] rl/qdfly s8f k|xf/ ul/Psf] km]Rx{ gdvfgnfO{ du/ ;d'bfosfa"9fkfsfb]lv o'jf k':tfn] ;d]t plQs} k|z+;f ub}{ o:tf ;Gb]zd"nsrnlrq kof{Kt dfqfdf aGg'kg]{ s'/fdf hf]8 lbPsf 5g\ . d]gf]sf] lkmND;k|f=ln=sf] Aofg/df SofK6]g hgs yfkf, ;f]d yfkf, /]d sfp5f tyf ;'Gb/9sfnn] lgdf{0f u/]sf] of] rnlrqsf] lgb]{zg ;~ho sfp5f du/n] u/]sf 5g\ .sl/a b; nfvsf] nufgLdf kfNkf, :ofª\hf, ¿kGb]xL tyf sf:sLsf ljleGg:yfgdf 5fof+sg ul/Psf] rnlrqdf s]z/ ufxf, nId0f k'g, lbn' ufxf, clgn/fgf, ;Ltf k'g, lg? u'?ª, 1fgaxfb'/ yfkf, h]aL 3n], xl/snf, lzjsnf,1fgL;/f yfkf cflb :yfgLo snfsf/n] clego u/]sf 5g\ .

–6f]k/fh zdf{

lb u'8 ;]km8{xlnp8 rnlrq pBf]udf cfh rnlrq …lb u'8 ;]km8{Ú ;fj{hlgs

x'“b}5 . cd]l/sfdf lgld{t of] rnlrq P]ltxfl;s k[i7e"lddf cfwfl/t5 . /f]a6{ l8 lg/f]sf] lgb]{zg /x]sf] of] rnlrqsf] 5fof+sg Go'of]s{,o'/f]ksf ljleGg ;x/ tyf clk|msfdf ePsf] lyof] . 8«fdf, /f]dfG; tyfly|n/ a];df tof/ ePsf] of] rnlrqdf Dof6 8\ofdf]g, /f]a6{ l8 gL/f],PGh]lngf hf]nL, hf]g 6'/6'/f] Pj+ Kofl6«s ljN;gsf] k|d'v e"ldsf 5 .rnlrqsf] syfcg';f/ P8jf8{ ljN;g -Dof6 8]df]g_ ;fg}b]lv x/]ssfd xf]l;of/Lsf ;fy k|lta4 eP/ ug]{ :jefjsf x'G5g\ . x/]s s'/fdfpT;'stf /fVg], ;sf/fTds ;f]rfOsf P8jf8{ Pp6f uf]Ko ;d"xdf /x]/sfd u5{g\ . tLvf] lbdfus} sf/0f P8jf8{n] bf];|f] ljZjo'4df l;cfO{Pdf/x]/ clkm;/sf ¿kdf sfd u5{g\ . To;kl5 pgL oxL sfo{If]qdf bIfJolQmsf ¿kdf kl/lrt x'G5g\ . syfsf] k[i7e"ld P]ltxfl;s eP klgof] rnlrqdf /f]dfG;nfO{ klg TolQs} gf6sLo ¿k lbOPsf] 5 .rnlrqdf gflosf PGh]lngf hf]nLn] klg clego u/]sfn] o;n] /fd|f]ahf/ lng ;Sg] cg'dfg ul/Psf] 5 .

efudefuxf:ok|wfg rnlrq lgdf{0f–lgb]{zg

ub}{ cfPsf lk|obz{gsf] cfh csf]{ gof“rnlrq …efudefuÚ ;fj{hlgs x'“b}5 .k|b{zg x'g'cufj} /fd|f] ahf/ lng ;Sg]rnlrqsf] ;"rLdf k/]sf] rnlrq efudefu klg k"0f{xf:osyfdf cfwfl/t 5 . x]/fkm]/L, x+ufdf, dfnfdfn ljSnLh:tfrNtLsf rnlrq lgdf{0f ug]{ lk|obz{g tyf gL/h af]x/fn] of] rnlrqsf]syf n]v]sf x'g\ . a]nfot Pj+ ef/tsf ljleGg :yfgdf 5fof+sgul/Psf] of] rnlrqdf cIfo s'df/n] aG6L tyf uf]ljGbfn] aAnfsf]e"ldsfdf clego u/]sf 5g\ . lk|td rqmjtL{n] ;+uLt k|bfg u/]sf]rnlrq efudefusf s]xL uLt k|bz{gk"j{ g} rrf{df 5g\ . rnlrqsf]syfcg';f/ k/]z /fjnsf] g]t[Tjdf cIfo / uf]ljGbf;lxtsf] 6f]nLljleGg :yfgdf :6]h kkm{d]G; ub}{ lx+8\5 . pQm 6f]nL :6]h zf]s} qmddfa]nfot k'U5 . rnlrqdf cIfo / uf]ljGbf b'j}sf] e"ldsf df}sf 5f]Kg]56\6'sf] eP klg rnlrqdf x“;fpg] sfddf klg pgLx¿ g} cufl8x'G5g\ . rnlrqdf nf/f bQf, tg'>L bQf, HofsL >fkm, zlQm sk'/,/fhkfn ofbj, df};dL pbf;L, z/t ;S;]gf, cz/fgL, c/afh vfg,/Hhfs vfg tyf dgf]h hf]zLn] klg clego u/]sf 5g\ .

Jofj;flos dlxnf ¥ofDkdf

nIdL e08f/Lsf7df8f}+– kljq ;dfh ;]jf

g]kfn gfds ;+:yfsf nflu Toxf“/x]sf c;xfo afnaflnsfnfO{;xof]u ug]{ p2]Zon] x/]s jif{cfof]hgf ul/g] km];g ;f] sfo{qmddfo; jif{ k[ys z}nL / km/s 9+udfljleGg If]qsf Jofj;flos dlxnfx:tLx¿ ¥ofDkdf plqP . sl/a b'O{bzscl3 jfOjfO rfprfpsf]lj1fkgdfkm{t\ g]kfnL df]8lnª If]qsf]z'ef/De u/]sL 8nL u'?ª klg pQm¥ofDkdf b]vf kl/g\ .

;f8L, s'tf{–;njf/, Sofh'onj]o/, x6–x6 ljG6/ sn]S;g

nufot Hj]n/L u/L ;f]nfO{ %l;Sj]G;df ljefhg ul/Psf] lyof] .klxnf] l;Sj]G;df ljleGg km/sIf]qsf k|f]km];gn dlxnfx¿ ljleGg/+u / l8hfOgsf cfsif{s ;f8Ldfb]vf k/] . km/s n'S;sf :j]b]zLtyf ljb]zL df]8nx¿ ;f8Ldf sDd/nRsfp“b} ¥ofDkdf pq“bf bz{sx¿To;} h'd' {/fPsf lyP . bf ]; |f ]/ fpG8df :s6 { , KofG6 tyfufpg;lxtsf] Sofh'on j]o/sf]k|b{zgL ul/of] eg] t];|f] l;Sj]G;dfcfsif{s l8hfOgsf s'tf{–;njf/dfdf]8nx¿ ;lhP/ ¥ofDkdf b]vfk/] . To;kl5sf] csf]{ /fpG8 ljG6/sn]S;gsf] lyof] . ha km/s /+u,gjLg z}nL / k[ys l8hfOgsfhf8f]df nufOg] k~r', :j]6/, pngl6;6{ cflbsf] k|:t'ltn] ¥ofDk 5fof]ta Toxf“ /x]sf cfuGt'sx¿n] lgs}x6 dx;'; u/] .

km];g ;f]sf] clGtd l;Sj]G;Hj]n/L /fpG8 lyof] . pQm /fpG8dflgl/tfsf Hj]n/Lx¿sf] k|bz{gLul/of] . ;f] l;Sj]G;sf] ;'?jftdfljljw /+usf :6f]g hl8t uxgfsf]k|bz{gL ub}{ rof{ dGqsf ;fy 8nLu'?ªsf] d~rdf pkl:yltn] ;a}sf]Wofg lvRof] . ;f] l;Sj]G;df sfnf,/ftf, ;]tf :6f]gnufot kf]t], dfnftyf a]N6 k|bz{gL ul/of] . ¥ofDksfSof6jfs ug ] { k | f ] k m ];gndlxnfx¿df 8fS6/, Jofkf/L, skf]{/]6k|aGws, a}+s Dofg]h/sf ;fy} s"6g}lts

lgof]usf ljb]zL sd{rf/L;d]t lyP .k|f]–Oe]G6 Dofg]hd]G6 sDkgLsf]cfof]hgfdf l;h{gf /f0ff bLlIftåf/f;+of]hg ul/Psf] pQm sfo{qmddfkm ];g ;f ]sf cltl/Qm g [ Tok|bz{g;d]t ul/of] . pQm cj;/dfOlG8og ;]lna]|6L k'?if df]8nsf]Sof6jfs ;a}sf] rrf{sf] ljifo aGof]eg] l;h{gf /f0ff bLlIftsf] 7]6 g]kfnLg[To cfsif{0fsf] s]Gb|ljGb' aGof] .km];g ;f] / g[Toaf6 dgf]/~hglnPsf bz{sx¿ sfo{qmd ;lsPkl5km]l/ u|'k 8fG;df /d] . km/s If]qsfJofj;flos hf]8Ln] sh/f/], n]6\:;uf] kf6L{ 6' gfO6 h:tf lxGbLcfO6d gDa/df sDd/ dsf{P/kof{Kt dgf]/~hg lnP .

g]kYo b]zJofkL ;+uLtofqfdfg]kfnsf] cu|0fL nf]s–/s

AofG8, g]kYo k'gM b]zJofkL e|d0fdflg:sg] ePsf] 5 . o; k6s g]kYo;d"xn] $) lbgsf] lg/Gt/ ofqfdfb]zsf !% ljleGg :yfgdf cfkm\gf]k|:t'lt lbg]5 . g]kYosf ufoscd[t u'?ª eG5g\— …km]l/ klgb]zel/ /x]sf cfkm\gf k|z+;s tyfz'elrGtsx¿dfem k'Ug] cj;/kfp“bf lgs} /fd|f] cg'e"lt e}/x]sf]5 . sf7df8f}+aflx/sf] g]kfn d]/fnflu ;b}j Kof/f] /x“b} cfPsf] 5 .Ú

ljutsf e|d0fx¿df h:t} o;k6s klg g ]kYon ] cfkm \g f ]sfo{qmddf ;fdflhs r]tgf tyf;xof]usf] sfo{nfO{ ;Da4 u/]sf]5 . e|d0f cfof]hs tyf g]kYosf]Joj:yfks g]kf–nosf 6f]nL g]tfls/0f s[i0f >]i7 eG5g\— …ljutsf];xsfo{nfO{ lg/Gt/tf lb+b} o;k6s klg g ]kYon ] / f i6 «sfafnaflnsfsf] cfjfhnfO{ an lbg]sfd ug]{]{5 .Ú lj=;+= @)%( / @)^!df h:t}, o; k6s klg of ];f+uLlts ofqfsf] zLif{s …g]kYozflGtsf] nflu lzIff– ;+uLt ofqf–@)^#Ú /flvPsf] 5 .

g]kYo ;d"xsf] e|d0f bnsf7df8f}+af6 oxL k'; ̂ ut] k|:yfgu/L /fhwfgLdf df3 !& ut] x'g]clGtd k|:t'ltsf nflu kms{g]5 .

gf/fo0f3f6af6 k|f/De e}

bds, wgs'6f, nxfg, x]6f}+8f, a'6jn,wgu9L / ;'v]{t x'“b} g]kYo ;d"xsf]b]zJofkL e|d0f ;lGwvs{, td3f;,kf]v/f, a];L;x/, lqz"nL ahf/ /lh/LkZrft\ /fhwgLdf cfO{ lj;{hgx'g]5 . ;fª\uLlts sfo{qmdsfaf/]df hfgsf/L lb+b} ls/0f >]i7eG5g\— …l6s6 vl/b u/]/ sfo{qmdx]g]{ lgoldt bz{ssf ;fy} o; k6sxfdLn] ;fdflhs, zf/Ll/s jfcfly{s sf/0fn] o; k|sf/sf]dgf]/~hgaf6 jl~rt x'g afWo>f]tfx¿nfO{ klg ;d]6\g] Joj:yfu/]sf 5f}+ .Ú

;a} sfo{qmd:yndf :yfgLocfof ]hgfsf ] cleofg ljleGg;fd'bflos z}lIfs ;+:yf tyf;fdflhs ;+3–;+:yfn] lhDdf lnPsf5g\ . o; k6s klg l6s6af6 k|fKtx'g] /sdsf] k|d'v c+z :yfgLocfof]hsdfkm{t :yfgLo sNof0fsf/Lsfo{sf nflu pknAw u/fOg]5 .e|d0fsf af/]df cd[t eG5g\— …utjif{ xfdLn] g]kfn / ljb]zsf w]/}:yfgdf cfkm\gf] sfo{qmd k|:t'tu¥of}+ t/ cfkm\g} ufp“–7fp“ bfh'efOtyf lblbalxgLx¿;dIf k'Ug d;w} + nfnflot /xG5' . clxn]sf];+uLtofqfk|lt d lgs} pT;flxt 5' .Ú

k"jf{~rn:t/LoAofG8 k|ltof]lutf;fKtflxs ;dfrf/

w/fg– k"jf{~rndf ;ft jif{sf]cGt/df kk, /s tyf d]6nuLtx¿df If]qLo :t/sf] ;f+uLltsk|ltof]lutf ef]ln zlgaf/ ;~rfngx'“b}5 . kl/jf/ lgof]hg ;+3 ;'g;/Lzfvf o 'jf pk–;ldltsf ]cfo]fhgfdf …zsj]e Aof6n la6\jLgb AofG8\;Ú klAns xfO{ :s'nsf]v'nf d}bfgdf cfof]lht x'“b}5 .

lj=;+=@)%^ df lzv/ la6sG6]:6 ;DkGg ePkl5 k"jL{ g]kfndfo; lsl;dsf ;f+uLlts k|ltof]lutf;~rfng x'g ;s]sf] 5}g . of}gtyf k|hgg :jf:Yosf af/]dflszf]/lszf]/L tyf o'jf k':tfdfr ]tgf km }nfpg cfof ] lhtk|ltof]lutfdf k"jf{~rnsf pTs[i6b;j6f AofG8n] !( xhf/ ?k}of“gub k'/:sf/sf nflu k|lt:kwf{ug] {5g\ . k|ltof]lutfdf w/fg,O6x/L / lj/f6gu/sf gof“ tyfk '/ fgf rlr {t AofG8x¿sf ];xeflutf 5 .

lszf]/lszf]/L tyf o'jfju{dfn's]/ /x]sf] k|ltef k|:km'6g u/fpg]pSt k|ltof]lutfsf ljh]tfn] !)xhf/ ?k}of“ gub k'/:sf/ tyf6«kmL k|fKt ug]{5g\ . k|lt:kwL{AofG8x¿n] Ps–Psj6f cf–cfkm\g}uLt tyf cGo ufos–uflosfx¿sfPs–Psj6f uLt ufPsf] cfwf/dfljh]tfsf] 3f]if0ff x'g]5 .

sfo {qmddf ;jf ] { Ts [ i67xl/Psf a]; lu6fl/:6, ln8lu6fl/:6, l/bd lu6fl/:6, 8«d/,kkm{d]{G; tyf lnl/S;n] hgxL !xhf/ % ;o ?k}of“ gub k'/:sf/Pj+ 6«kmL xft kfg]{5g\ . k|ltof]lutflhTg g;s]sf cAan tLgj6fAof08n] Ps–Psj6f uLt /]s8{ ug]{;'ljwf kfpg]5g\ . ! nfv !@ xhf/^ ;o ?k}of“sf] cg'dflgt vr{sf]of ] sfo{qmdnfO{ uf ]vf { a| 'c/Lk|f=ln=sf] pTkfbg hf]nLn] k|fof]hgu/]sf] 5 eg] clkml;on ldl8ofdf;fKtflxs /x]sf] 5 .

Page 14: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006 !^;+uLt

kZrfQfk s:tf] k|sf/sf] uLt xf] <–of] d]/f] cfkm\g} hLjgsf] cg'ejnfO{k|ltljlDat ul/Psf] uLt xf] .>f]tfx¿sf] k|ltlqmof s:tf] 5 <–jf:tljstf;“u ldNof] eg]/ w]/}>f]tfn] k|ltlqmof lbPsf 5g\ .Do'lhs lel8of] lgdf{0f ubf{sf] s'gIf0fnfO{ :d/0fof]Uo dfGg'x'G5 <–Pp6f ;6sf lglDt b'O{ 306f Ps}7fp“ pleO/xg'kbf{ uf¥xf] nfu]sf]lyof] . d]sck gu/L lg/Gt/5fofª\sg ubf{sf] If0f .tkfO{ +n ] cfkm \g } k | ]d la5f]8n]‘kZrfQfk’ ufpg'ePsf] xf] <–uLt ufp“bf d]/f] Ps jif{sf] k|]dev{/} lj5f]8 ePsf] lyof] . ck]mo/rln/x“bf d}n] uNtL u/]sf] lyP“ .uNtL dx;'; ePsfn] g} …kZrfQfkÚuLt l;h{gf ePsf] xf] .lj5f]l8PsL k|]ldsfn] uLt ;'lgg\ t <–uLt pgn] ;'lgg\ eGg] s'/fdf dljZj:t 5', t/ ;Dks{ gePsfn]k|ltlqmof cfPsf] 5}g .uLt /r]sf] slt ;do eof] <–rf/ jif{ cl3 g} l;h{gf u/]sf] x'“ . ufp“bf /ahf/df cfp“bf l9nf] ePsf] xf] .

;ftfsf] :j/

nfOe zf]–af}4l:yt xf]6n xoft l/h]G;Lsf] /S; af/df x/]s ;f“em ;+uLt

;d"x b Snfp8 jfs;{n] ljleGg c+u|]hL uLt tyf ;+uLt ;'gfp“5 .;ft ah]b]lv cf7 ah];Dd pQm ;d"xsf] k|:t'ltkl5 l8h] /fh' tyft]l~hªaf6 l8h]Oª x'g] u/]sf] 5 .

hGdldlt M kmfu'g @% ut]tkfO{+sf] kl/ro M ufos / gof“ PNad dfofdf ;+uLtsf/ klg?lr M ;+uLt, v]ns'b, clegoklxnf] uLt M ;fu/eGbf klg ulx/f]======klxnf] PNad M ltdLnfO{ ;lDe“mbfPNadx¿ M ltdLnfO{ ;lDe“mbf, cfzLjf{b efu–@, dg, e]6, w'g, lx6\;

ckm Pd a/fn, leGgtf, dfof;f+uLlts u'? M cDa/ u'?ª / bLk >]i7klxnf] sG;6{ M /l;og sNr/ ;]G6/, @)$@ ;fndfklxnf] k|]d M cfkm\g} >LdtL;“uklxnf] k|]ldsf M >LdtLklxnf] 8]l6ª M rfOgf 6fpg /]:6'/f“, nflhDkf6klxnf] k|]dkq M ljjfx gx'“bf /utn] n]v]sf y'k|} kq cfPglhssf] ;fyL M ljdn ubfn, Pl~hnf l;+xklxnf] afhf M xfdf]{lgoddg kg]{ kl/sf/ M dMd, rfOlgh kl/sf/, g]kfnL vfgfdgkg]{ klx/g M lhG;, Sofh'ondgkg]{ cfkm\g} uLt M dg /x] kf] dfof–k|Llt======dgkg]{ Do'lhs lel8of] M lgi7'/Ln] 5f8]/ u}xfnL=====klxnf] pkxf/ M xªsªdf dlxnf k|z+;saf6 7"nf] v]nf}gfdgkg]{ df};d M lr;f]dgkg]{ v]n M km'6an, elnankm';{bdf M 3'Dg], ;flxlTos /rgf cWoog ug]{, hd36df /dfpg]dgkg]{ ;+uLt M d]nf]8Ldgkg]{ uLt M kf]lvP/ 3fdsf] em'Nsf=========l/; p7]sf] a]nf M ;+oldt x'g] k|of; u5'{dgkg]{ cfkm\g} afgL M xf“;]/ af]Ng]3'Dg dg kg]{ :yfg M kf]v/f, Onfd, sf7df8f}+, kfNkfhLjg s] xf] M ;'v–b'Mvsf] ;+ud, k|flKt

glhsaf6 od a/fn

ufos afa' af]u6L ¥ofDk df]8lnª ub}{ .tl:a/ M km';{b 86sd

– o'jfslj tyf uLtsf/lbg]z clwsf/Ln] cfºgf] kl5Nnf]uLlt;+u|x zAb k'; ! ut] sflGtk'/PkmPddfkm{t\ ;fj{hlgs u/]sf5g\ . uLtsf/ clwsf/Lsf] of]gjLgtd Sof; ]6 tyf l;8LPNaddf b;j6f uLt ;+u|lxt 5g\,h;df ;'ud ;+uLtsf ;'k|l;4ufosuflosfx¿n] :j/ k|bfg u/]sf5g\ . To;}u/L tL uLtdf b]zsf:yflkt tyf ;'k|l;4 ;+uLtsf/n];+uLt e/]sf 5g\ .

–ufos d]3 nfdfsf] gof“Psn uLlt;+u|x …y;{ 8]Ú ahf/dfcfPsf] 5 . nf]s kk tyf /s z}nLsfuLtx¿ ;dflji6 of] ;+u|xn] 5f]6f];dod} /fd|f] k|ltlqmof kfPsf] 5 .;+u|xdf * j6f uLt ;dfj]z 5g\ .PkmPd /]l8of]dfkm{t /fd|f] k|ltlqmofcfPkl5 ufos nfdf oltv]/ ;+u|xdf;dflji6 uLtsf] Do'lhs lel8of]lgdf{0f ug]{ t/v/df 5g\ .

–:of8f]h AofG8sf k"j{ufos!!M#) a;g cfkm\gf] klxnf] PsnuLlt;+u|x …Odh{Ú lnP/ >f]tfdfemcfPsf 5g\ . :of8f]hsf d'Voef]sln:6;d]t /lx;s]sf a;gn]cfkm\gf] gof“ ;+u|x Odh{ cfPnuQ}u[xgu/ gf/fo0fu9df cfufdL gof“jif{sf] pknIodf hgj/L ! dfklxnf] Psn sG;6{ klg ub}{5g\ ./s ufossf] kl/ro agfPsfa;gn] Odh{df :nf]/sdf …ne ;ªÚk|:t't u/]sf 5g\ .

–l8h]Oª tyf l/ldS; u/]/rlr{t ePsf l8h] /fh' ca l8h]Oªk | lzIfs x 'g ] ePsf 5g \ .cgfdgu/l:yt ldl8of df]l6en];~rfng ug{ nfu]sf] l8h]Oªk|lzIf0f sIffdf l8h] /fh'n] ;xefuLx'g ] k|lzIffyL {x¿nfO{ l8h]Oªl;sfpg]5g\ . l8h] /fh'sf cg';f/l8h]sf] sfd Pskl5 csf]{ uLt

ahfpg' dfq xf] eGg] e|d ;dfhdf5 . l8h]Oª ug{ jf l8h] aGg klgk|lzIf0f Pj+ s8f kl/>d rflxG5 .To;}n] pgn] gof“ k':tfnfO{ l8h]Oªl;sfpg nfu]sf x'g\ .

–;Demgf cl8of] PG8 lel8of]n]ufos ;'ud kf]v/]nsf uLtx¿sf];+u|x …;'ud ofqfÚ ahf/df NofPsf]5 . pQm PNaddf ufos kf]v/]nn]ufog ofqf cf/De u/]otf ljleGg…sn]S;g PNadÚ sf nflu ufPsfuLtx¿ ;+u|lxt 5g\ . xfn} ufosc?0f sfsL{n] ;Demgf cl8of]lel8of]sf ;~rfns ;lrg l;+x;“ucfkm\gf] cfufdL PNadsf nflu Pp6f;Demf}tf u/]sf 5g\ . sfsL{sf cg';f//fh' l;+x, bLk]zlszf]/ e§/fO{, ;~hLjl;+x, ;';fg nfdf, dxf/fh yfkfåf/f;+uLta4 pgsf] pQm PNad …d]nf]8LkkÚ df cfwfl/t /xg]5 .

–Ps jif{sf] cjlwdf kf“r hgfgof“ ufosnfO{ …kk:6f/Ú agfpg]

ckmla6

lbJo ;'Aaf

nIo lnPsf] Do'lhs 86sdn] /fhLjnf]xgL tyf ldUdf z]kf{kl5 k'/fgfufos jf;'b]j d'gfnsf k'q df]lxtd'gfnsf ] PNad -ltxf/cl3_;fj{hlgs u/]sf] lyof] . df]lxtsf]l/ldS; uLt …kfgL vfg] lgx'“n]Ú n]rrf{ kfp“bf gkfp“b} pQm sDkgLn]rf}yf ufos /fh]g kf08]sf] PNad…cfl6{:6Ú ahf/df Nofp“b}5 . ufoskf08]sf b'O{j6f Do'lhs lel8of] Ps};dodf lgdf{0f x'g nfu]sf 5g\ .To;sf nflu Do'lhs lel8of]lgb] {zs cfnf]s g]Djfª ufoskf08]nfO{ lnP/ aGbLk'/ k'u]sflyP . Toxf“ pgsf] /f]dflG6s uLt…d]/f] of] ;fgf] lbn}dfÚ sf] 5fofª\sgu/]/ kmls{Pkl5 lgb] {zs cl;dlrqs f /n ] S o f; ] 6 se/l8hfOg/ tyf km f ] 6 f ]u | fk m/clgn :yflktn] /rgf u/]sf] uLt…uLtf/sf] w'gÚ sf] Do'lhs lel8of]lgdf{0f ub}{5g\ .

Pr=cfO{=eL= nfu]sf JolQmx¿c¿ sf]xL geP/ tkfO{+–xfdLh:t};fdfGo gful/s x'g\ clg oxL;dfhsf ;b:o klg . xfd|f] ;dfh,kl/jf/ , :jf:Yo If ]q tyfsfo{:yndf Pr=cfO=eL= nfu]sfJolQmx¿k|ltsf] unt wf/0ff tyfpgLx¿k|lt ul/g] e]befjk"0f {Jojxf/df ;sf/fTds kl/jt{gNofpg o'P;PcfO{8Lsf] ;xof]udfPkmPrcfO{÷g]kfn tyf /fli6«oPr=cfO{=eL=÷P8\; dxf;+3 g]kfnn];+o'Qm ¿kdf ;f+uLlts cleofgsf]yfngL u/ ]sf 5g \ . o;

xf/lht s;sf] x'G5 <cleofgcGtu{t tof/ kfl/Psf] uLt…dflg;;“u dflg; ldn] xf/lhts;sf] x'G5 <Ú n] ;dfhdf JofKtPr=cfO{=eL=;DaGwL nf~5gf /e]befjsf] cGTo u/L Pr=cfO{=eL=nfu]sfx¿k|lt ;b\efjo'Qm Pj+;Ddfghgs Jojxf/ ug{ ;a}nfO{pTk]|l/t ug]{ ck]Iff ul/Psf] 5 .

Vofltk|fKt jl/i7 ufos bLk>]i7sf ;fydf rlr{t ufos–uflosfx¿ bLk]zlszf]/ e§/fO{,glngf lrqsf/, ;'ud kf]v/]n,df };dL u '?ª cf lb /f l i6 «oPr=cfO=eL= tyf P8\; dxf;+3g]kfnsf k|ltlglwx¿ d'gf z]/rg/ ;'jf; /fO{n] :j/a4 u/]sf] of]r]tgfd"ns uLtsf] zAb–/rgfnf]slk|o uLtsf/ wg]Gb| ljdnn]ug'{ePsf] 5 eg] ;+uLtsf/ o'jfk':tfsf rlr{t ;+uLtsf/ h]D;k|wfg x'g'x'G5 .

Pr=cfO { =eL = nfu ]sfJolQmx¿k|lt ;sf/fTds ;f]rfO/fvL ;fdfGo gful/s;/x g} ;xhPj+ cfTdLo Jojxf/ b;f {pg;d fhn fO { k | ] l / t ug ] { o f ]r]tgfd"ns uLtdf :j/ lbg];a} snfsf/n] Do'lhs lel8of]df;d]t clego u/]sf 5g\ .

–kfls:tfgL ;+uLt ;d"x …hnÚn] ut zlgaf/ /fhwfgLdf g]kfnLbz{sx¿nfO{ cfkm\gf uLtx¿ ;'gfp“b}grfof] . 6'“l8v]nsf] dWo d}bfgdfkfls:tfgL /s ;d"x …hnÚ sf]sfo{qmd ;DkGg ul/Psf] lyof] .ef/tsf ] ;f +uL lts ofqfkl5sf7df8f}+ cfOk'u]sf] pQm ;d"xn];f9] $ ah] …t]/L ofbÚ uLtaf6cfkm\gf] k|:t'lt cf/De u/]sf] lyof] .;d"xsf ufos km/xfg ;flxbn]rlr{t uLt …cf] nDx]Ú tyf …cfbtÚk|:t't ubf{ bz{sx¿ lrRofpgyfn] . cfkm \gf ljleGg uLt; 'gfPkl5 pgLx¿n ] lxGbLrnlrqsf uLt klg ;'gfPsf lyP .pQm sfo{qmddf g]kfnL ;+uLt ;d"x…!(&$ P8LÚ tyf …PS; dGqÚ n]klg cfkm\gf] k|:t'lt lbP .

–uflosf b]jLsf jGbgfn]tLg jif{kl5 cfkm\gf] gof“ PNadahf/df NofPsL l5g\ . ut z'qmaf//fhwfgLdf cfof ] lht Pssfo{qmddf b]jLsfsf] pQm PNad…lr7LÚ sf] ljdf]rg uflosf tyf;+uLtsf/ sf]OnLb]jLn] ul/g\ .pQ m cj;/d f u f l os fjGbgfåf/f :j/a4 rnlrqsfuLtx¿sf] k':ts …;kgLdfÚ tyfcfw'lgs uLt, ehg, /fli6«ouLt , afnuLt Pj + lj leGg/fli6«o efiffsf uLtx¿ ;+u|xul/Psf] k':ts …o:t} /x]5Ú sf]k lg ljdf ]rg ul/of ] . pQmcj;/df uf losf jGbgfn ]

uLltk':ts …;kgLdfÚ sf] laqmLaf6%) k|ltzt tyf …o:t} /x]5Ú sf]laqmLaf6 @% k|ltzt cgfyfno Pj+j[4f>dnfO{ ;xof]u:j¿k k|bfg ug]{3f]if0ff ul/g\ . sfo{qmddf b]jLsf tLgj6fgof“ Do'lhs lel8of] klg k|bz{gul/Psf] lyof] .

–gof“ afg]Zj/l:yt 8]G6nd]l8l;gn] cfof]hgf u/]sf] tLgdlxg] …8]G6n lkmo:tfÚ cGtu{t…cgnfOg ;]lna|]6L a]:6 :dfOnÚk|lt:kwf{df uflosf k|fZgf zfSoljhoL ePsL l5g\ . ;fOa/ ;+;f/86sd cGtu{t cgnfOg ef]l6ªu/fp“b} hgdtsf cfwf/df ld;g]kfn ;'ul/sf s];Lsf ;fy}uflosfx¿ k|Llt sf}/, df};dL u'?ª,ceof ;'Aaf tyf h'gf k|;fO{+nfO{pl5Gb} k|fZgfn] pQm k|lt:kwf{lht]sL x'g\ . 8]G6n d]l8l;gsf;~rfns ;'zfGt 7fs'/sf cg';f/k'/:sf/ cg'¿k pgsf] bGt pkrf/tyf bGt km];g cfhLjg lgMz'Nsul/g]5 . pQm …cgnfOg ;]lna|]6La]:6 :dfOnÚ k|lt:kwf{sf] bf];|f]>[+vnf klg cf/De ePsf] 5 . h;dfo;k6s gf }hgf ufosaLrk|lt:kwf{ e}/x]sf] 5 . ufosx¿lgdf ?Daf, ldUdf z]kf{, hlas,>Llsª, /fh' nfdf, ODkN; ;d"xsfg'/h :yflkt, qmflGt cfn], ljzgof]~hg tyf lbJo ;'AafdWo] s;sf]xf“;f] /fd|f] 5 eGg] s'/fsf] lg0f{ocfufdL ;ftf ul/g] hfgsf/L7fs'/n] lbPsf 5g\ .

Page 15: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006kf7sd~r !&sljtf n3'syf

¿ksf] c+s'z]tL gh/n] Psf]xf]/f] gx]/]Úlg x'Gg <Tof] ¿ksf] c+s'z]df ga]/]Úlg x'Gg <<lakgLdf ;df{Psf] dft gl/lQ+b};kgLsf] ;+3f/nfO{ g3]/]Úlg x'Gg <df}gtfsf] efiffnfO{ a'em]s} t 5' lgcw/sf] d':sfgn] gs]/]Úlg x'Gg <aNntNn ememNsf]sf] /Ë 5f]lk+bfPsfGtdf ;Demfgfn] g;]/]Úlg x'Gg <9's9'sLn] ;dLkdf gkfPsf a]nfxtf/–xtf/ lbnsf] kbf{ gkm]/]Úlg x'Gg <

–/df clwsf/L

km]l/ a'4 cfPh:tf]cflv/L ;a} ldn]kl5 af?4 aGb's uln;s]x]/–x]/ rf/}lt/ zflGtsf] lbof] aln;s]of] df6f] klg cab]lv sf“Kg'kg]{ 5}gcfkm\gf] lrtf ca cfkm}n] tfKg'kg]{5}ga:tL 5f8L uPsf slt r/Lx¿ kmls{;s]lg/fzfsf] v8]/Ldf v';Lx¿ bls{;s]af/Lel/ g8/fO{ km"nx¿ km'Ng yfn]cfsfzdf k/]jfx¿ lglj{£g 8'Ng yfn];u/dfyf klg x]/ /dfPh:tf] nfUof] dnfO{af?4 af]Sg] xftdf km"nh:tf] nfUof] dnfO{ .

—lji0f'/fh pk|]tL

8'nfP“ gh/ c+udfw]/} jif{kl5 b]v+], pxL ¿k pxL /+udfltdL /fd|L nfu]/, 8'nfP“ gh/ c¨c¨dfgh/sf] jiff{ x'“bf, ltd|f] xf“;f]n] kfgL eP“la;]{/ PSnf] 7fg]y+], clxn] dfofsf] vfgL eP“bf}8]sf] 5' d ltd|}, dfofsf] t/ËdfltdL /fd|L nfu]/, 8'nfP“ gh/ c¨c¨dfv';L 5' d cfkm", a]Un} 5' gof“ pd+udfltdL /fd|L nfu]/, 8'nfP“ gh/ c¨c¨dfw]/} jif{kl5 b]v+], pxL ¿k pxL /+udf .

–;'hg clgd]if

efiff df]x/ldtf Pp6L lzlIft pRrlzIff cWofkg ug]{ Ps kl/lrt cljjflxt

gf/L x'g\ . pgsf xh'/af ljs6 kxf8L e]uaf6 k9\g] l;nl;nfdf pkTosfl5/]sf lyP . pgn] la:tf/} pRr txsf] cWoog ;s]/ ljBfnodf k9fp“b}clGtddf sn]hdf klg g]kfnL ljifo k9fP . pgsL gfltgL gfgL /ldtfeg] ljz]if1s} ¿kdf kl/lrt geP klg lgs} jl/i7 x'“ eGg] :jefj 3/dfklg b]vfp“lyg\ . 3/sf ;a} sfdbf/b]lv cfdf–afaf;Ddn] c+u|]hL g} af]n]/hLjg u'hfg{ ;Sg] ag"g\, ;a}n] ToxL efiffnfO{ dg k/fpg\ eGg] rfxgflyof] pgdf . hltv]/ klg c+u|]hL g} af]Ng], Ps lbg xtf/xtf/ cfkm} sf/xf“Sb} sn]h hfg] qmddf clns ult a9fp“b} rqmkydf sf/ lrKnfOg\ gfnLlsgf/fsf] kf]ndf . To;a]nf dfq pgn] P]of † cfdf d/]+ lg eg]/ lrRofOg\ .

– ;'bz{g clwsf/L

k|]d–kL8f;'gLtf / ljgf]b cfTdLo

;fyL lyP . pgLx¿sf] 3/ 6f9fg} eP klg ljgf]bsf] dfjn /;'gLtfsf] 3/ Ps} 7fp“df lyof] .pgLx¿ ;“u} k9\g], xf“:g], v]Ng]cflb uy]{ . pgLx¿n] dlGb/df uO{slxNo} g5'l§g] s;d vfO;s]sflyP . o;} l;nl;nfdf ljgf]bP;Pn;L pQL0f{ u/]kl5 l;kfxLdfhflu/ vfg uof] . ;'gLtf cfO{Pk9\g yflng\ . pgLx¿aLr k|]dkqcfbfg–k|bfg e}/xGYof] . cGgt pgLx¿sf] of] k|]d ;DaGw ljjfxdfkl/0ft x'g] lglZrt ePsf] lyof] . ljgf]bn] ;'gLtfsf] 3/ uP/ pgsf] xftdfUof] . ;'gLtfsf a'afn] s]6fsf] afgL klxn]b]lv g} yfxf ePsfn] t'?Gt};xdlt hgfOxfn]] . pgLx¿ clt g} v';L ePsf lyP Tof] lbg . b'j}lt/ljjfxsf] tof/L e}/x]sf] lyof] . ljjfxsf] cl3Nnf] lbg ;'gLtfsf] 3/dfsf]xL a]x'nfsf nflu b'af]sf] dfnf pGb} lyP . sf]xL ;]n/f]6L ksfO/x]sflyP eg] sf]xL ljjfxsf nflu u]6 tof/ ub}{ lyP . a]x'nf hflu/sf nflu6f9f ePsfn] ToxL lbg 3/ cfpg] qmddf a; b'3{6gfdf k¥of] . …cfof] 6Kkl6Kof] nUof] ldlt k'Uof] 6f/]/ 6b}{gTof]Ú eg]em} lgi7'/L sfnn] ljgf]bnfO{of] ;+;f/df /xg lbPg . rf/}lt/ ?jfaf;L rNof] . Toxf“ g?g] dflg;e]6\g d'l:sn kYof]{] . sf]xL 8f“sf] 5f8]/ /f]lx/x]sf lyP . sf]xL cfkm"nfO{;DxfNb} kLl8t / lgbf]{if ;'gLtfnfO{ ;DemfO/x]sf lyP . ;'gLtf kL8f;xg g;sL a]xf]; e} n8]sL lyOg\ . ;'gLtfnfO{ lgi7'/L b}jn] k|]dkL8f;xg afWo agfof] . ;'gLtf …d s;/L afr"“ <Ú eGb} 56k6fO/x]sLlyOg\ . pgL c¿nfO{ eGbf cfkm\g} efUonfO{ lwsfb}{ /f]O/x]sL lyOg\ .

hLt'’rfsf] hf]S;[email protected]

zlgaf/sf] lbg sf7df8f}+sf]3'd3fdkl5 las'/fd / pgsL >LdtL3/ hfg ldgLa; r9]5g\ . ldgLa;lx+l8/x]sf] lyof], las'/fdn] PSsfl;cfkm\gL >LdtLnfO{ b'j} xftn] RofKkc“ufnf] xfn]/ ;dfPsf] b]v]/ glhs}a;]sL Ps hgf dlxnf M lsg xf]o;/L xQ g kQ c“ufnf] dfg'{efÚsf],efph" eflUng\ eg]/ 8/ nfUof] <

las'/fd M x}g, To:tf] x}g,p Toxf“ n]v]sf] k9]/ lg .

ldgLa;df n]lvPsf] lyof] Ms[kof cfkm\gf] ;fdfgsf] ;'/Iffcfkm}+ ug'{xf]nf .

)))rf8kj{sf] df}sf 5f]k]/ h'jf8]x¿

tf; v]Nb} lyP . PSsfl; dfcf]jfbLsfo{stf{ Toxf“ k'u]/ h'jf8]x¿dflysf/afxL ;'? u/]5g\ . pgLx¿n] tLgkQ]tf; v]ln/x]sf h'jf8]x¿nfO{ ToxLtLgj6f tf; vfg nufP5g\ . lgs}a]/ laGtL–efp ubf{ klg dfkmL gkfPkl5h'jf8]x¿n] tf; vfg ;'? u/]5g\ .tLgdWo] b'O{j6f tf; aNn–aNn rkfP/lgn]kl5, Pp6f h'jf8] xf“:g yfn]5 .Tof] b]v]/ dfcf]jfbL sfo{stf{ 5Sskb}{ M P lsg xf“;]sf], tLgj6f dfqtf; sd eof] ls s] xf] t“nfO{ <

xf“:g] h'jf8] M xfdLn] tkmnf“; v]n]sfn] hDdf tLg kQL

dfq tf; vfg'k¥of], dflyNnf]] tnfdft xfd|f ;fyLx¿ Dofl/h v]Nb} 5g\ .PSsfO; kQL tf; ltgLx¿n] s;/Lvfnfg\ eGg] s'/f ;f]r]/ xf“;]sf] lg .

)));w+} s]/fsf] af]qmfdf lrlKnP/

n8\g] las'/fd Ps k6s ltxf/sfnflu kmnk"mn lsGg sfnLdf6Lsf]kmnk"mn ahf/ uP5 . ahf/sf]af6f]df s]/fsf] af]qmf kmfn]sf] b]v]/n8\g'cl3 g} las'/fd lbSs dfGb} Mx/] † lzj s;n] o;/L lx+8\g] af6f]dfs]/f vfP/ af]qmf kmfn]sf] xf]nf, km]l/cfh klg lrKn]/ n8\g] eP“ af .

)))vrfvr el/Psf] Pp6f ;femf

a; sf7df8f}+af6 w'lnv]n x'O“ls“b}lyof], aLr af6f]df Ps hgf dlxnfklg w'lnv]n hfg pQm a; rl9g\ .a;df ;jf/ dflg;x¿ cln ceb| e}xNnf ul//x]sf] b]v]/ dlxnf ofq' M x}g,of] ;fj{hlgs a; xf] ls hËnLhgfj/x¿sf] lrl8ofvfgf <

dlxnf l/;fPsf] yfxf kfP/Ps ofq' k5fl8af6} M 7Ls eGg'ef],of] hËnL hgfj/x¿s} lrl8ofvfgfxf] . Ps hgf af“bgL{sf] sdL lyof],tkfO{+ r9]kl5 k"/f eof] .

)))las'/fdsf] Ps ldq sfd ug{

s]xL ;dosf nflu gj]{df uPsf]lyof] . Psrf]6L gj]{af6 ldqsf] kmf]gcfP5 . las'/fd v';L x'“b} s'/f ub}{lyof], cln pT;fxL x'“b} M x}g gj]{dft cfwf /ftd} ;"o{ pbfp“5 /] x}g,clg ltdL s;/L lgbfp“5f} t <

gj]{af6 ldqn] hjfkm lbP5 Mcf“vf lrDd u/]/ .

sfg'gsf] cefj, kL8ssf] /jfkmsf7df8f } +— sL lt {k ' /sL

;'gLtfn] a;df cfkm"dfly b'Jo{jxf/ug]{ JolQmnfO{ g/fd|f];“u xsfl/g\ .Tolta]nf pgsf] jl/kl/ a;]sfofq'x¿n] ;fy lbg' t stf xf] stfpN6f] pgnfO{ g} g/fd|f] b[li6n] x]/] .glhs} a:g] s]6L ;fyLn] klg pgsf]kIfdf af]lngg\ . ;'gLtf elG5g\—…To;kl5 t d}n] g} uNtL u/]“ lsh:tf] nfUof ] .Ú cfkm " jl/kl/a:g]x¿n] g} ;xof]u gu/]kl5 pgn];DalGwt 7fp“x¿df ph'/L] u/] klg;hfo gx'g] nfu]/ r'krfk ;x“b}cfOg\ . ljut rf/ jif{b]lv pgn]o:tf] ;d:of ef]Ub} cfPsL l5g\ .

k'?ifn] dlxnfdfly cg]sof }gb ' Jo {jxf/ u5 {g \ . pN6f ]nlHhtrflx+ dlxnfx¿ g} aGg'kg]{k|j[lQ ;dfhdf ljBdfg 5 . sltdlxnfn] cfkm\gf] xslxt / ;'/Iffsf]cfjfh p7fp“bf ;fy lbg' t k/}hfcf];\ k'?ifx¿n] pN6} dlxnfdfly g}gsf/fTds Pj+ cfklQhgs Jojxf/u/]sf pbfx/0f k|z:t e]6\g ;lsG5 .

;fj{hlgs 7fp“, Tof] klg;jf/L ;fwgx¿df ofqf ubf{dlxnfn] w]/} lsl;dsf b'Jo{jxf/;xg'kl//x]sf] 5 . o:t} kfqdWo]sLPs x'g\ eQmk'/sL lgzf . pgL/fhwfgLsf] /Tg/fHo SofDk;df:gfts txdf cWoog/t l5g\ .laxfgLsf] sIff ;lsPkl5 pgn]sfof{no k'Ug'k5{ . w]/}sf] sfof{no/ ljBfyL{x¿ cfjthfjt ug]{;do . a;df ofq'sf] a9\bf] eL8 .a:g] 7fp“ slxNo} gkfOg] . t/ hltg} eL8ef8 eP klg a;df r9\g'kg]{afWotf 5 . lgzf elG5g\— …clkm;

o:tf w]/} 36gfn] k'li6 u/]sf5g\, s]6Lx¿sf] cln nhfn' / cfkm\gf]s'/f :ki6 /fVg g;Sg] k|j[lQn] klgo:tf 36gf a9]sf] kfOG5 . s:tLpQfpnL /lx5 eGnfg\ eGg] 8/n]klg w]/}h;f] dlxnfn] o:tf s'/fvf]Ng / af]Ng rfx“b}gg\, clgTo;sf] lj/f]w klg ub}}{gg\ . h;n]ubf{ kL8s dfgl;stfsf k'?ifn]k | f ] T;fxg kfp “5g \ / o:tflqmofsnfk a9\b} hfG5g\ . gof“a;kfs{5]p rf/ jif{otf ds} /e6df; a]Rb} cfPsL $@ jifL{ofsdnfb]jLsf] Joyf klg To:t} 5 .ufp“df a9\bf] ul/aL / ;z:q åGåsfsf/0f hLljsf]kfh{gsf nflu s]xLjif{cl3 pgL sf7df8f}+ l5/]sL x'g\ .Ps 5f]/L / nf]Ug];lxtsL sdnflaxfg $ ah]b]lv /flt !@ ah];Ddaflx/} x'lG5g\ . …slt dfG5 ]n ]dnfO{ ckzAb af]Ng], z/L/sf]h 'g; 's } efudf 5 'g vf ]Hg ],lrdf]6\g], sltn] t /S;L vfP/hah{:tL ug{;Dd klg vf]H5g\ .cfh;Dd t eujfg\sf] s[kfn] s]xLx'g kfPsf] 5}g,Ú pgL eSsflg“b}dgsf] jx kf]lV5g\ .

sf]6]Zj/sf] k]6Ldf ljut #jif{b]lv 7]nfdf lrofvfhf a]Rb}cfPsL @$ jifL{of ;fljqL nfdfeg] Ps jif{b]lv o:tf] b'Jo{jxf/af6d'Qm l5g\ . klxn]klxn] t ;fljqLn]klg w]/} ;lxg\ o:tf] b'Jo{jxf/, t/ha pgsf] cufl8 sfd 5f]8]/knfog x'g'kg]{ cj:yf cfof], tapgn] To:tf k'?if;“u n8\g] ljrf/ul/g\ . ;8sdf a;]sL t xf] lg,h] u/] klg x'G5 eg]/ of}gb'Jo{jxf/

ug]{x¿nfO{ ;as l;sfpg ;fljqLn]pkfo /f]lhg\ . k|ltjfb ub}{ uPkl5pgdf ;fx; klg ylk“b} uof] . nfdfelG5g\— …clxn] t Tof] ;d:of 6/]sf]5 . ;x]/ a:of] eg] emg\ x]K5g\,;xg'x' “b}g . To;}n] dfG5] x]/]/Jojxf/ ug{ l;Sg'kg]{ /x]5 .Ú

To;f ] t ;fj {hlgs;jf/L;fwgafx]s sfd ug]{ 7fp“dfklg o:tf b'Jo{jxf/ x'g] u/]sf] s'/fkLl8tx¿ atfp“5g\ . un} +rfsf/vfgfdf sfd ug]{ dflxnL tfdfªTo;sf] Ps pbfx/0f x'g\ . sf7df8f}+h f ] /kf6L l:yt Ps un } +rfsf/vfgfdf sfd ug]{ !^ jifL{oftfdfª sf/vfgfs} Ps sfdbf/af6emG8} anfTs[t ePsL lyOg\ . pQmsf/vfgfdf sfd ug]{ cGo ;fyLsf];xof]u / ;xdltdf pgn] pQmJolQmlj?4 sflndf6L dlxnf ;]ndfph'/L xflng\, t/ pgn] Gofo eg]kfPsL 5}gg\ . dfOnLsf cg';f/ To;un}+rf sf/vfgfdf sfd ug]{ 3]/}dlxnf sf/vfgfsf dflns /sfdbf/ k'?ifaf6 kLl8t 5g\ . tfdfªelG5g\— …;a} 6f9f ufp“b]lv cfPsfx'G5g\ . km]l/ o:tf] s'/fdf af]Nof]eg] cfkm\gf] klg a]OHht x'g] /sfdaf6 ;d]t lgsflng] 8/n] v'n]/sf]xL cfkm\gf] ;d:of eGg ;Sb}gg\ .Ú;fj {hlgs :yfg, sfof {no,sf/vfgfnufotsf 7fp“df x'g]b'Jo{jxf/af6 lbgx' “ ;tfOPsfdlxnfx¿ Gofosf nflu sxf“ hfg] <o;sf] sfg'gL pkrf/ 5 ls 5}g < w]/};j{;fwf/0f, ;f]emf dlxnfnfO{ o;ljifodf s]xL yfxf 5}g .

clwjQmf dL/f 9 'ª \ufgf

elG5g\— …dlxnfx¿dfly x'g] o:tfb'Jo{jxf/lj?4 s'g} sfg'g ag]sf]5}g .Ú 9'ª\ufgfsf cg';f/ j}slNksljw]os t tof/ e};s]sf] 5 t/ ;+;b\af6kfl/t x'g af“sL 5 . ;+;b\af6 kfl/tul/g'k5{ eg]/ rf}tkmL{ k|of; hf/L ePklg o;sf nf lu dlxnfclwsf/jfbLn] cem} klg Gofosf] 9f]sf3R3Rofpg] sfd eg] hf/L g} /fVg'kg]{clwjQmf 9'+ufgfsf] /fo 5 . o:tf d'2fx¿slt cfp“5g\ t < 9'ª\ufgfsf] hjfkm5— …xfdLn] cem;Dd o:tf d'2fx]g{ kfPs} 5}gf}+ . b'MvnfUbf] s'/f s]5 eg] dlxnfx¿ o:tf] d'2f lnP/cfp“b} cfp“b}gg\ . cfP klg sfg'g

gagLsg xfdLn] s]xL ug{ ldNb}g .Úo;} ;DaGwdf dlxnf ;]n

sflndf6L, sf7df8f}+sf OGrfh{ dL/frf}w/L elG5g\— …o:tf] d'2fnfO{ ;fj{hlgsP]gcGtu{t d'2f rnfpg t ;lsG5 t/;f¥x} cK7]/f] x'G5 . k|df0f h'6fpgsfnflu emg\ ;d:of x'G5 .Ú o:tfdlxnfnfO{ ;a}n] ;fy lbP eg] pgLx¿dfcfTdljZjf; hfUg] / cfkm\gf] s'/f /fVg;Sg] rf}w/L atfp“l5g\ .dxfGofoflwjQmfsf] sfof{no sf7df8f}+sfpkGofoflwjQmf Clif/fd jfUn]sf] ts{{5, …d'Vo s'/f sfg'g g} gePkl5 s;/Lsf/afxL ug]{ <Ú;~rfl/sf n]vdfnf÷;~rfl/sf ;d"x

csf]{ cefuLp;n] klg ltdLnfO{ dfof“ g} t lbof] xf]nfabnfdf ;:tf] ToxL xf“;f] g} t lnof] xf]nfs7}a/f † pm klg t cefuL g} /x]5 lg5ftLleq p;sf] klg d'6' g} t lyof] xf]nf .

–OGb|s'df/ >]i7

ltd|f] gfd d]6"“

htf lx“8] klg d uGtJo g} 6]s"“ltDnfO{ PsfGtdf cw]/L d} e]6"“s;sf] s/ nfU5 / cfh klg oxf“dg a'emfOsg dgsf] 9f]sf 5]s"“5ftLel/ ca cfuf]n] g} kf]N5nfU5 lj/xdf cfkm\g} 3f“6L /]6"“h'g lyof} ltdL nf} h'g} agL lbof}dgsf] jx ltDnfO{ s;/L d n]v"“;f]R5 …lbu'Ú t ca lg0f{od} k'uLof] 5ftLaf6 ca ltd|f] gfd d]6"“ .

–lbgdfg u'd{5fg

dgdf Joyfx¿;DxfNg g} uf¥xf] ef], dgdf Joyfx¿To;}n] 5tf5'Nn u/L kf]v+], dfkm u/;f]+r] h:tf] lhGbuL lhpg g} ;lsgghflg+bf] ofqfdf kfOnf rfn]+ dfkm u/wg;“u dfof ;f6\g], hgx¿ b]v]+ oxf“c~hfgdf ldq ;DemL xft lbP“ dfkm u/yfx} lyof] dg klg If0fe/d} ablnG5ltd|f] v';Ldf clnslt lkP“ dfkm u/ .

–k"l0f{df 3tL{du/

t hfg}k¥of] . eL8 ePh:tf] u/L9]lkg cfpg], z/L/df 6f“l;g cfpg],;+j]bgzLn cËx¿df 5'g], yfxfgkfPh:tf] u/L 3r]6\g]h:tf 3[l0ftlqmofsnfk nf]Ug]dfG5]x¿af6 b}lgsg} x'G5g\ . t/ s] af]Ng] < s;/L af]Ng] <dfG5]sf cufl8 cfkm\g} a]OHht xf]nfeGg] 8/n] d s]xL af]lNbg“ .Æ

sfof{no cfp“bfsf] of] kL8fn]lgzfnfO{ lbgel/ g} tgfju|:tagfp“5 . sfof{nosf] sfdk|lt/fd|f];“u Wofg hf“b}g . lgzfs} h:tf]tgfj sf]6]Zj/sL hd'gfn] klgef]u]sL 5g\ . sf]6]Zj/–nugv]nsf]?6sf ;jf/L;fwg k|of]u ug'{ pgsf]b}lgsL xf] . w]/}h;f] cwa}+;] pd]/sf,enfb\dL b]lvg] k'?ifaf6} cfkm"n] o:tfvfnsf b'Jo{jxf/ ;xg'k/]sf] pgLatfp“l5g\ . hd'gfsf cg';f/ To:tfk'?ifx¿ lgotjz g} eL8ef8dfsf]lRrG5g\ . To:tf JolQmx¿ vfnL7fp“ eP klg Totf guO{ htflt/dlxnf 5g\ Tot} 6f“l;g cfp“5g\ .t}klg clwsf+z dlxnf o; ljifodfk|ltjfb ub}{gg\ .

;'gLtf, lgzf jf hd'gf .oLh:t} w]/} dlxnf of] b'Jo{jxf/af6c5"t 5}gg\, t/ v'n]/ o;sf]k|ltsf/df eg] pqg ;Sb}gg\ .sf7df8f}+s} g]kfn OlG:6Ro'6 ckmd]l8sn ;fOG; PG8 6]Sgf]nf]hLdfgl;{ª klxnf] jif{df cWoog/t/~hgf zdf{ elG5g\— …of] t xfdLtdfd dlxnfn] ef]Ug'k/]sf] ;femf;d:of xf] lg .Ú a;df dfq} xf]Ogs'g} sfo{qmddf xf];\, df;df ple“bfxf];\, PSn} lx“8\g'kbf{ o:tf vfnsfb'Jo{jxf/x¿ e} g} /xG5g\ .

Page 16: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006

hLjgsf] uf]/]6f]

;Gb]z –ljljw !*

x\ofkL lqm;d; ;a}nfO{,alxgL, o;kfln d cfpg kfOg“,b'Mv gdfg n .

vu]Gb|aaL, tf/f, w'|'j, /Ltf, u0f]z,

z+s/, /fdrGb|, zflGt, ljgf]b,/jLGb| tyf ;Gtf]ifnufot …l;S;/u|'kÚ nfO{ x\ofkL lqm;d; 8] .

DUSS

ldqx¿ /ljg, ;fu/, hLjg,;Gtf]if, ;'dg ;fy} kqldqx¿ 7xn,/f]zgL, cl:dgf, /f]ZdL, x]dsnf,snf, dfof, /Ltf tyf ;dL/nfO{lqm;d;sf] ;'–cj;/df ;':jf:Yo,bL3f{o' Pj+ pQ/f]Q/ z'esfdgf .sf7df8f+}df a:g] bLk]Gb| bfOnfO{ Psk6scjZo cfpg' eGg] cfu|x 5 .

/fhs'df/ /fO{cfTdLo ;fyLx¿ e'jg,

dfGhLt, u+uf, /fhg, k|bLk, lrGbf,:d[lt, /d]z, /~hg, alxgLx¿ladnf, h'g', ;/nf, l;h{gf, ?lSd0fL,Pd=P;=cf/=df tflnd lnO/x]sf;fyL tyf k | lzIfsx¿ clg;Dk"0f{ cfkmGthgdf lqm;d;sf]

;fKtflxs ;fyLsf nflu kmd{gfd M =================================================================================================

pd]/ M =============================== prfO M ================================================

k];f M =============================== lzIff M =================================================

:jefj M============================= j}jflxs l:ylt M ==================================

cle?lr M ===========================================================================================

j0f{ M ================================= =

Od]n M ===============================================================================================

7]ufgf M===============================================================================================

tkfO{+ s:tf] ;fyLsf] vf]hLdf x'g'x'G5 <

===========================================================================================================

===========================================================================================================

gf]6 M tl:a/ / gub ?= %).– clgjfo{ 5 . cfkm"n] pNn]v ug{ rfx]sf]yk ljj/0f 5'§} kfgfdf k7fpg ;lsg]5 .

;fKtflxs ;fyL

xflb{s z'esfdgf .b'uf{axfb'/ dfemL

d+un', hGdlbgsf] cj;/dfltldnfO{ w]/}–w]/} z'esfdgf . ltd|f]d'xf/df ;w}+ sflGt 5fO/xf];\ .

;"of{ lbbLa'g', l9n} eP klg ltd|f]

hGdlbgsf] z'esfdgf 5 . ltd|fkfOnfx¿n] ;kmntfnfO{ r'd"g\ .

[email protected]

dnfO { lrGg 'x 'g ] ;Dk "0f {;fyLefO, bfh'efO–lbbLalxgL Pj+Oi6ldqx¿nfO{ w]/}–w]/} ;Demgf .

eljZj/ /fgfuf]lknL, ltdLnfO{ rfx]sf] 5 jif{

eP5 . o;df s'g} gf6s 5}g, ltdLnfO{ljZjf; nfUb}g xf]nf, d ltd|f] xft dfUgl5§} cfp“b} 5', kvL{ a; n .

s]6'h]8cl:d, klxnf] e]6d} / 5f]6f]

;dod} ltd|f] Jojxf/sf] lzi6tf,af]nLsf] dfw'o{ / ltd|f ] dL7f]d':sfgn] ;f“Rr} g} dnfO{ ltdL;“uldqtfsf] xft a9fpg dg nfu]sf]5, s[kof kmf]g ub}{ u/ . ;fy} x/]sIf]qdf ltd|f] k|ultsf] z'esfdgf .

janak–[email protected]

;w} ;kmntf clg cf]7dfd':sfgsf] ck]Iff ub}{ d d]/f cfTdLoldqx¿sf] dL7f] ;Demgf ub{5' . ;fy}dnfO{ lrGg] ;Dk"0f{ ;fyLx¿ nufotpgL sad face 20 rupeesA.R. / Pg= Pr= cf/= P= nfO{ neo' 6' dr=== .

cjfn clgnfkqldq ;fyLx¿nfO{ lr7\7L

k7fpg cg'/f]w 5 .k|ef e'h]n

kfpg] M

;Gb]z M

k7fpg] M

s'kg ;Gb]z

k|lt ;Gb]z ?= @)÷— clgjfo{

–c f k m \ g }Jojjfodf;+nUg @@jifL{o Zofd> ] i 7ldng;f/:jefjsf5g\ . xfn;Dd cljjflxt >]i7sf]prfO % lkm6 & OGr 5 . eljiodf;kmn pBf]uL aGg] rfxgfsf sf/0fd]x]gt ul//x]sf >]i7 k|df0fkq txpQL0f{ 5g\ . zf/Ll/s ¿kdf :j:y,dfgl;s ¿kdf k |km ' Nn tyfcfWoflTds efjgf ePsf o'jf–o'jtLn] pgnfO{ Go'/f]8 kf]v/f, 3/gDa/– *@ sf:sLdf kqrf/ ug{ ;S5g\ .pgsf] Od]n 7]ufgf [email protected] xf] .

–gof“ ldqx¿sf] vf]hLdf /x]sfb'Mv–;'vdf ;fy lbg], s'g} klg s'ntdfgkm;]sf @)j i f L { os[i0faxfb'/a f ] u 6 L… s l N k t ÚTo:t} ;fyLsf]v f ] h L d f5g\ . /ftf]j0f{sf af]u6Lk|jL0ftf k|df0fkq txdf cWoog/t5g\ . cfkm\gf] d'n'snfO{ dfof ug]{af]u6LnfO{ ljb'/ gu/kflnsf j8fgDa/– ( nfdf6f/ g'jfsf]6df;Dks{ /fVg ;lsG5 .

–;/nPj+ OdfGbf/sf]lng gh/]y;+uLt ;'Gg]tyf OG6/g]6Rof6df ?lr/fV5g\ . #%jifL{o sf]lngx f n ; D dcljjflxt 5g\ . % lkm6 % OGr cUnf sf]lngc¿sf] efjgfsf] sb/ ug]{ dlxnf;fyLx¿sf] vf ]hLdf 5g\ .ux'“uf]/f] j0f{sf sf]lngnfO{ [email protected] tyf [email protected] df ;Dks{/fVg ;lsG5 .

df]afOn k|]d;~rf/ dfWodn] Pp6f nfdf]

km8 \sf ] df l/;s]sf ] 5, oxL;~rf/dfWodsf] Pp6f gf}nf] cfofdxf]– df]afOn . d]/f] syf s'g}rnlrqsf] syf h:tf] nfUg ;S5t/ of] d]/f] hLjgsf] tLtf] ;Toxf] . s'/f d]/f] ;fyL /f]zgsf] xf] .pm / d ;“u} a:Yof}“, xfdL lbgel/cf–cfºgf] k];fdf eP klg ;f“em eg]Pp6} af;:yfg cyf{t\ 8]/f kms{GYof}“ .Ps lbg pm lgs} v';L b]lvGYof] .sf/0f p;n] klg df]afOn lnP5 .d klg v';L eP“, ;fyLsf] v';Ldf;l/s x'g' d]/f] st{Jo klg lyof] .vfgf vfP/ xfdL ;'Tgtkm{ nfUof}“ .xfdL lgbfpg dfq s] nfu]sf lyof}+df]afOnsf] 306L aHof] . d}n]/f]zgnfO{ p7fP“– P, p7 t]/f] kmf]gcfof] . p;n] cf“vf ldRb} kmf]g p7fof]–x]nf], ptfaf6 dw'/ :j/df cfjfhcfof]– d bLkf . d]/f] klg sfg 7f8f]eof], d klg p;sf] df]afOnsf]5]p“lg/ sfg nufp“b} ;'Gg yfn]“ .

otfaf6 /f]zgn] eGof]– t/d t tkfO{ +nfO{ lrlGbg lg .ptfaf6– t/ dxfzo d tkfO{+nfO{lrG5' . tkfO{+ cfh l;dsf8{ lnghf“bf tkfO{+kl5sf] nfOgdf d lyP“/ l;d ln“bf tkfO{+sf] gDa/ d}n]s07 u/]sL 5' . ;/L d tkfO{+nfO{cem klg lrlGbg, otfaf6 /f]zgn]eGof] . ptfaf6 cfjfh cfof], 7Ls}5 glrg] klg xfdL k|m]G8l;k tug{ ;S5f}“ xf]nf lg < ckmsf];{cfhb]lv xfdL k|m]G8 eof}“ . P ;f“RrLd]/f ] gfdrflx“ /f ]zg x}, eGb}pgLx¿sf] ldqtf cl3 a9\of] .To;kl5 pgLx¿ kmf ]gdfkm {t \s'/fsfgL ul//xGy] . x'“bfx'“bf Pslbg pgLx¿sf] ldqtfn] dfofsf]¿k lnP/} 5f8\of] .

ebf} !& ut] /f]zg lgs}l;+ufl/Psf] lyof] . gl;+ufl/of];\ klglsg, cfh pm klxnf]k6s bLkfnfO{e]6\g yfgsf]6 kfs{ hf“b} lyof] .Ps dlxgfsf kmf]gk|m]G8 bLkf //f]zg cfh e]6\b}5g\ . d klg lgs}v';L lyP“, p;nfO{ …a]:6 ckm nsÚeGb} d clkm;lt/ nfu]“ . pm uf8L;dft]/ yfgsf]6kfs{ k'u]5 . uf8Laf6

cf]ln{P/ ;8s kf/ ug{ nfUbf tLj|ultdf cfPsf ] Pp6f 6 «sn ]/f]zgnfO{ xfg]/ kfs{sf] u]6dfpl56 \ofO { efu ]5 . olQs}dfdflg;x¿sf] eL8df s'/]/ a;]sLkmf ]gk|m ]G8 bLkf klg bf } l8P/cfO5g\ . dflg;sf] eL8df 3]l/Psf]/f]zg of] ;+;f/nfO{ 5f8]/ 6f9f lr/lgb|fdf nLg e};s]sf] lyof] t}klgs;}n] PDa'n]G; af]nfp“b} lyP, s;}n]k'ln; . olQs}df cfºgf] cl3 36gfePsfn] cflQPsL bLkfn] /f]zgnfO{l56f] af]nfpg df]afOn ug]{ ljrf/u/L df]afOn gDa/ lyRg k'lu5g\t/ ;a} 5Ss k/]5g\ . 3G6L /f]zgsf]vNtLdf aHof] . bLkfnfO{ s'/f a'em\g;do nfu]g .

TolQs}df PDa'n]G; klgcfof] . jL/c:ktfn NofOof] .To;kl5 k'ln;n] /f]zgsf] 8fo/Lx]/L ch]{G6 sn u/L d]/f] clkm;df;Dks{ u/] . d 5f“ufaf6 v;]h:t}eP“, sltv]/ c:ktfn k'u]+ yfx} ePgt/ lgs} l9nf] e};s]5 . d]/f] ;fyLsf]kf]:6df6{dsf] tof/L x'“b} lyof] . d]/f]cf“vfdf em'k|f] 3/df kfgL r'lxPh:t}cf“;'sf wf/fx¿ alu/x]sf lyP .otfkl§ s'gfdf Ps o'jtL klg/f]O/x]sL lyOg\ . dnfO{ a'em\g uf¥xf]ePg, pgL bLkf g} x'g\ . pgn]cfkm}nfO{ bf]ifL dflg/x]sL lyOg\ .d}n] pgnfO{ lgs} ;DemfP“ . pgLlxhf]cfh klg dnfO{ kmf]g ul5{g\,clg elG5g\– ;a} d]/} sf/0fn] ubf{ePsf] xf] . d}n] Tof] lbg Ankm sngu/]sf] eP o:tf] x'g] lyPg . /f]zg/ d]/f] df]afOn k|]d cw'/f] g} /x\of] .cw'/f] aGof] d]/f] dfof eGb} lxhf]cfhklg pgL df]afOn ub}{ ?lG5g\ clgd ;f]R5' of] s:tf] df]afOn <

–c5fdL

s:tf] k|]d;dosf] x'/Ln] kRrL; j;Gt

kf/ ul/;s]5 . hLjgdf cg]sf}“cf/f]x–cj/f]x kf/ ug]{ qmddf Pp6fclj:d/0fLo If0f eg] ev{/}dfqef]u]sf] 5' . k];fn] Ps lzIfs, of}jgcj:yfdf s'g} ljk/Ltln+uLlt/cfslif{t x'g' d]/f] /x/ xf] jf afWotfcfkm}“df k|Zglrx\g eP/ v8f ePsf]5 . Ps jif{cl3b]lv d Ps o'jtLnfO{

c;fWo dg k/fp“y]“ hf] d]/} ;fd'cfºgf] uGtJo klxNofP/ lx“8\lyg\ .;fwf/0f b]vfb]v afx]s xfdLaLrs'g} af]nrfn ePsf] lyPg . pgsLlxt}ifL ldq d;“u klg glhslyOg\ . pgs} cf8–e/f];f kfP/ d}n]cfkm\gf efjgfx¿ sf]/]/ k7fP“,h;sf] d'Vo c+z M

lk|o, crfgs o:tf] lsl;dsf]k|:tfj cfp“bf crDd nfUg ;Snft/ o;nfO{ ;fdfGo dfg . d]/f] p2]Zo/ efjgf a'em]/ plrt lg0f{o lb+b} kqk7fpgrflx“ ge'n x}===, OToflb . pQmkqnfO{ pgn] tTsfn 7f8} c:jLsf/u/]sf] ;+s]t kfPkl5 d]/f] dgdf cg]sf}+xnrn dlRrof] . ;fy} Tof] cj;/n]dnfO{ o'jtLx¿ of}jgfj:yfdf slt3dG8L x'“bf/x]5g\ eGg] Pp6f dxŒjk"0f{kf7 l;sfPsf] 5 . d}n] pgnfO{;f]rljrf/ k'¥ofP/ g} kq lbPsf] lyP“t/ of}gzf]if0fsf lglDt k|]dsf] gf6su/]/ lhGbuLdfly v]njf8 ug{ vf]h]sf]cf/f]k ddfly y'kf/]/ pgL d'Qm x'gvf]lhg\ t/ lj8Dagf, Psk6sdgk/fO;s]sf] JolQmn] cfkm"nfO{ 3[0f}u/] klg leqL cfTdfn] eg] ;w}++ pg}nfO{rfx“bf] /x]5 . d of] ljifodf cemuDeL/tfk"j{s ;f]Rg afWo eP“ . d]/f]s'g sdhf]/ kIfn] ubf{ pgn] c;xdlthgfPsL x'g\ < cfkm}n] d"Nof+sg ub}{ljutsf uNtL / sdLsdhf]/Lx¿;'wfb}{ pgsf nflu cfsif{0fsf] s]Gb|ag]/ b]vfkg]{ k|lta4tfsf ;fy clxn]d cl3 a9\b}5' .

– u+uf

— ;Dkfbs

a]Un} cfgGb kf]gL 6]«ssf] kf]v/f— 6s 6s 6s . of]

cfjfh;“u} 3f]8fdf r9]/ ;fO8 l;gug'{sf] cfgGb g} a]Un} . kf]v/flelqg] ko{6sx¿ k|foM 3f]8f ;o/ug{ cf}wL dg k/fp“5g\ . ljb]zLo'jf x'g\ jf o'jtL, pgLx¿ 3f]8fr9]/ ko{6sLo ;x/ kf]v/fsf]cjnf]sg ul//x]sf e]l6G5g\ .ljb]zdf cem} klg 3f]8f r9]/lx+8\g]x¿ ;DkGg sxlnG5g\ .

3f]8fdf r9]/ cf“vfd} 6f“l;gcfpg] b[Zox¿sf] cjnf]sg ub{}/dfpg kfPkl5 c¿ s] rflxof] / †3f]8f r9]/ ofqf ug]{nfO{ :yfgLoko{6g Joj;foLx¿n] kf]gL 6]«sgfds/0f u/]/ ljb]zL ko{6sx¿nfO{cfslif{t ul//x]sf 5g\ . ljb]zLx¿kf]v/fdf nªb]lv ;6{ ;fO8 l;g u5{g\pgLx¿, t/ d'n'ssf] cj:yf cg's"ngx'“bf nfdf] ?6df ko{6sx¿ kf]gL6] «s ug{ ;ls/x]sf lyPgg\ .ko{6sx¿nfO{ cfslif{t ug{ of] 6]«sn]k|r'/ ;Defjgf af]s]sf] 5, ko{6gJoj;foL xs{ u'?ªsf] wf/0ff 5 .

cGgk"0f{ a]; Sofd, WfDk';,3fGb|'s sflnsf cflb 7fp“df k'Ug]

6]«ssf cltl/Qm 5f]6f] ?6df eg] kf]gL6«]s nf]slk|o 5 . ko{6sx¿ klg:jlKgn b[Zox¿ cjnf]sg ug{ cft'/b]lvG5g\ kf]gL 6]«ssf] dfWodaf6 .ko{6sx¿ gu/leq k|foM Ps lbgsf]6]«s u5{g\ eg] aflx/ sl/a Ps;ftf;Dd clxn] cfP/ nª6]«s hfg]qmd klg a9\b} uPsf] 5, ko{6gJoj;foL 6Lsf/fd ;fksf]6f atfp“5g\ .

:jb]zL ko{6sx¿nfO{ t kf]gL6]«ssf af/]df Tolt hfgsf/L 5}g,ToxL eP/ klg :jb]zLx¿n] kf]gL6]«s u/]sf] kfO“b}g . cfsif{s, alnof]/ ;fgf] 3f]8fdf zo/ u/]/ /dfOnf]b[Zox¿sf] cjnf]sg ug'{ g} kf]gL6]«s xf] . n]s;fO8b]lv kfd] ;/fªsf]6x'“b} ;x/sf ljleGg efusf] cjnf]sgu/L k'g n]s;fO8df kms{g] ?6 clxn]lgs} rn]sf] kf]gL 6«]s xf] .

of] ?6df ko{6sx¿ PSn} lx+8\g'kb}{g . pgLx¿sf] ;'/Iffsf nflu 6]«lsªufO8 klg ;fyd} lx+8]sf x'G5g\ . To;f]t ko{6sx¿n] klg o;nfO{ /dfOnf]6]«ssf ¿kdf lng] u/]sf 5g\ . a9Ldfqfdf a]nfotL ko{6sn] of] 6]«s dgk/fPsf] kfOPsf] 5 . ljb]zL ko{6sx¿

klg k'?ifsf] t'ngfdf dlxnfx¿n] of]6]«s a9L dg k/fPsf] :yfgLo 6]«lsªJoj;foLx¿ atfp“5g\ .

au/sf 6]saxfb'/ u'?ªn] kfn]sf3f]8fx¿ g} kf]gL 6]«ssf nflu cfsif{s3f]8f dflgPsf 5g\ . u'?ªn] ljutcf7 jif{b]lv kfn]sf 3f]8fx¿ :yfgLoxf]6n Pj+ 6]«lsª Ph]G;Lx¿n] dfu u/]/ko{6sx¿sf] rfxgf k"/f u/fp“b} cfPsf5g\ . kf]v/fdf c¿ klg 3f]8fkfnsx¿5g\, t/ ko{6sx¿nfO{ cg's"n x'g]

3f]8fkfnssf] gfd lng'kbf{ u'?ªs}gfd cfp“5 . oxf“sf] 7"nf] xf]6nkm"naf/Lb]lv lnP/ ;fgfltgfxf]6ndfkm{t klg ko{6sx¿ kf]gL 6]«shfg] u/]sf 5g\ . sltn] o;nfO{;f}vsf ¿kdf lnG5g\, sltn]/dfOnf]sf ¿kdf . h'g ¿kdf lnPklg kf]v/f cfpg] ljb]zLx¿n] ;a}eGbfa9L dg k/fPsf] 6]«s g} kf]gL ePsf]ko{6g Joj;foLx¿sf] cg'ej 5 .

lzj zdf{

tl:a

/ M nEn

Lkf]v

/f

Page 17: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006lh1f;f÷kfnf] !(ljjfxk"j{sf] of}g;DaGw slQsf] plrt xf] <

ca xfd|f] kfnf]of] :tDedf xfdLn] /fv]sf k|Zgsf] #) zAbdf ga9fO{ pQ/k7fpg'kg]{5 . k|To]s pQ/sf ;fydf cfk\mgf] k"/f gfd, 7]ufgf /pd]/ n]Vg glal;{g'xf]nf . k|Zg gDa/ Ps ;w}+ cfufdL k|Zgsf¿kdf /xg]5 . Pp6f kfgfdf Pp6f pQ/ dfq :jLsf/ ul/g]5 .!= s] u/] k};f sdfOG5 <@= ;kmn dfG5] x'g s] ug'{k5{ <#= k'?ifsf] JolQmTj s]df x'G5 <$= /S;L / o'jtLdWo] s] sf] nt -g;f_ vt/gfs < lsg <%= tkfO{+nfO{ s]n] ;'vL / ;Gt'i6 agfp“5 <^= s] /S;L jf gzfn] b'Mv e'Ng ;lsG5 <&= g]kfndf v]ns'bsf] ljsf;sf nflu s] ug'{k5{ <*= dlxnfx¿nfO{ ## k|ltzt cf/If0f slt plrt xf], lsg <(= tkfO{+ k|wfgdGqL eP s] ug'{x'G5 <!)= s]6f / s]6Lsf nflu ljjfx ug]{ plrt pd]/ s'g xf] < lsg <

a}+; gr9L pkb|f] ug'{ x'Gg .kfnf] ;a}sf] cfp“5 . h:tf] lss'v/Ln] klg gsf]sf]{/fO{sg km'nkflb{g eg] xfdL t dflg; †

d}of“b]jL e'h]n;DkfbsHo", o:t}–o:t} k|Zg

lnP/ xfd|f ;fd' b]vf kg'{ x} † xfd|f]dgsf] s'/f s;}nfO{ eGg g;s] klg;fKtflxsdfkm{t\ kf]Vg t kfOG5 .

OlGb/f e'h]n -@%_;w}+ gLnf rnlrq x]/]/ dg ksfP/

a:g'eGbf t plrt g} dfGg' k5{ ./]ns'df/ tfdfª, 5fk

kf]t] / :jo+j/sf] dfnfnufpg'eGbf klxn] d plrt dflGbg“ .

nIdL e“8]n -@^_, eQmk'/lxhf ]c fh b ]x Jo fk f/

km:6fPsf] 5, Pp6f csf]{;“u csf]{emg\ csf] {;“u ;lNsPsf 36gf;'lgG5g\, t/ o;f] x'g' 7Ls xf]Og .

k|bLk k|wfghf]uLsf] 3/df ;+Gof;L kfx'gf

eg]em} + g]kfnh:tf] ljsf;f]Gd'vd'n'sdf plrt 5}g .

k|sfz >]i7s'/f ug'{, lzIff lng' /fd|} xf] t/

cnsqfem}+ b'?kof]u ug'{ 7Ls xf]Og .;Ltf/fd e'h]n

g]kfn slxn] o'/f]lkog d'n'sh:t}lk|m xf]nf < d t k|tLIffdf 5' .

k'is/ kf}8]n7Ls} xf]nf, dnfO{ t /flt

k6Ss} lgb|f nfUb}g .k|sfz k|wfg

P8\; / le/ËL ;fg'{ 5 / <sjLGb| kf}8]n, eQmk'/

v} < pgL To:tf] s'/} ulb{gg\,PskN6 kfP t x'GYof] lg †

Clif vltj8fljjfxk"j{ eg]sf] s;};“u k|]d

u/]sf] cj:yfdf xf], t/ k|]d ub}{dfof}g;Dks{ ug}{k5{ eGg] 5}g .

cfgGb e'h]n, e};]kf6Lug}{k5{ eGg] 5}g . ljjfxcl3

sf}t"xntfd} ;Lldt /fVg'k5{ .c~h' lu/L, eQmk'/

/fVg}k5{ eGg] 5}g . h:t}—s[i0f / b|f}kbL clg lji0f' eujfg\ /kfj{tLdf ulx/f] ;DaGw lyof], t/ To:tf];DaGw lyPg .

;Gtf]if e'h]ntfksf] cufl8 d}gsf] s] nfU5

/ < Ps–csf{df 3lgi7 ePkl5 s]xLt x ' G5 g } , t/ b ' ik l/0 f fdglgl:sof];\ . /fVbf x'G5 .

lzj/fd ltldlN;gfk9fO / ;dosf] aaf{bL x'G5

eg] g/fVbf g} /fd|f] .;'/]Gb| tfdfª

a'4n] hLjgdf PskN6 ug'{eGg'ePsf] 5, tkfO{+–xfdL OR5fnfu]cg';f/ u/f}+, x'Gg / <

k|B'Dg kf}8]nsf}t"xntf d]6fpgsf nflu eP

klg ug'{ k5{ .ho >]i7

plrt xf ]Og, lsgeg ]ljjfxkl5 ;'Dkg] ;'/lIft / gf}nf]

pkxf/ g} ToxL xf] .eQmaxfb'/ >]i7, rf“u'

c¿ hf]8L agL lx“8]sf] b]Vbfdg nfU5, t/ ;'/lIft / Jojl:yteP dfq plrt x'G5 .

gf/fo0f kf}8]ndfof JoQm ug]{ dfWod of}g;Dks{

dfq xf]Og, dfof lng' /fd|} xf] t/ of}g;Dks{sfnflu bafa lbg' 7Ls xf]Og .

slkn/fh kf}8]nxl/of] 3f“; afv|fn] s;f] gvfnf <

kfP t dg nfluxfN5 lg .gj/fh Gof}kfg]

ljk/Lt ln+u / Pscsf{dfcfslif{t x'g' :jefljs xf] t/ of}g;Dks{ /fVg' a]Un} s'/f xf] .

/fd kf}8]n -@^_kfP t x'GYof] lg † h;nfO{ klg

dg nfluxfN5 lg, gkfP/ kf] t .ls/0f kf}8]n

ljjfxkl5 yfxf kfpg] s'g}j }1 f lgs pks/0 f x fn;Ddag]sf] 5}g Sof/], ;Dej eP

plrt g} dfGg'k5{ .;Gtf]if 9'+ufgf

;fdfGo 6]:6 t lng'k5{,To;s} lglDt dl/d]6\g'rflx“ x'“b}g .

hgfb{g kf}8]n, eQmk'/d t pxf“s} k|tLIffdf a:5' .

;+uLtf vgfn -@$_lxGb" wd{cg';f/ ljjfxk"j{ hf]–

;'s} klg s'df/–s'df/L x'g'k5{ .;'gLtf e'h]n

lsg xtf/ < s]xL u/L ljjfxePg eg] ePg km;fb kb}{g †

;'ljg >]i7 -!(_cfhsfnsf s]6fs]6LnfO{ o;

ljifodf /fd|f] 1fg x'g'kg]{ xf] .;fg', ;Nn]/L, wgs'6f

hfgsf/x¿;“u ;f]w]/ hjfkmk7fp“nf, x'Gg <

P;=s]= s'j/sltn] k|:tfj /fVbf /fd|}

;f]R5g\ . sltn] gsf/fTds ;f]R5g\ .k|fs[lts s'/f xf], x'g ;S5 .

;'/]Gb v8\sf

k|Zg M d !( jifL{o cljjflxto'js x'“ . ljut tLg–rf/ jif{b]lvx:td}y'g ub}{ cfPsf] 5' . klxn] ddlxgfdf Ps jf b'O{ k6s dfquy]{+, t/ xfn cfP/ d lbgx'“h;f]u5{' . slxn] t lbgdf @ k6s;Ddklg u5'{ . klxn] d df]6f] lyP“ t/clxn] cfP/ Psbd} b'AnfPsf] 5' .d]/f] pd]/cg';f/sf] Hofg 5}g . dxNsf–xNsf r'/f]6 klg lkp“5' t/c¿ s]xL klg vfGg“ . d]/f] k|Zg s]5 eg] s] x:td}y'g ugf{n] dflg;b'Anfp“5 < x:td}y'g ugf{n] bda9\5 < bf}l8“bf jf cGo sfd ubf{;f; a9]/ y/–y/ sfD5 < Ps}l5gdfd'6' b'v]/ ufgf] uf]nf hfG5 < 7"nfa8fckl/lrt dflg;sf] ;fd' k¥of] eg]Hofg y/–y/ sfd]/ 8/ nfU5 <s] x:td}y'g ugf{n] dflg;sf] cfTdan36\5 < aflx/ lx“8\bf clnslt ;]S;L8«]; nufPsL s]6L b]v]+ eg] pQ]lhtx'G5' / x:td}y'g ul/xfN5' . km]l/cfhsfn k9\g klg dg nfUb}g .s] x:td}y'g ugf{n] dfgl;stfdf klgc;/ k5{ < x:td}y'g /f]Sg] s'g}cf}ifwL kfO“b}}g < s] x:td}y'gn]eljiodf s]xL v/faL lgDTofp“5 <z/L/nfO{ s]xL 7"n} c;/ u5{ <

— Pd= hL=pQ/ M sfdfsif{s kl/xg /

x:td}y'gxfdLn] klxn] klg x:td}y'gsf

af/]df k|z:t rrf{ ul/;s]sf 5f}+,kSs} klg k9\g'ePs} xf]nf . To;}n]of] Ps :jfefljs s'/f xf] eg]/tkfO{+n] a'lem;Sg'ePsf] x'g'k5{ .o;sf] :jf:Yodf s'g} gsf/fTdsc;/ kb} {g / o;n] tkfO{ +sf ]eljiodf klg s'g} v/faL ub}{g .a? o;n] csf ] { JolQm;“usf ];DaGwaf6 x'g] wg / ;dosf] Ifltclg Pr=cfO{=eL tyf of}g/f]uh:tfljleGg /f]usf ;+qmd0faf6 arfpg]x'gfn] kmfObf kf] u5{ .

tkfO{+nfO{ kSs} yfxf xf]nf,xfdL of }g pQ ]hgf ljleGgOlGb|ox¿sf dfWodjf6 k|fKt u5f}+{ .To;df b[li6 Ps dxŒk"0f{ ;|f]t xf] .xfdL s'g} klg of}g pQ]hs s'/fx]/]s} e/df pQ]lht x'g ;S5f}+ .tkfO{+n] eGg'ePh:t} s'g} ;]S;L 8«];cyf{t\ sfdfsif{s klx/g nufPsLs]6L b]Vbf xf];\ jf gUg o'jtL b]Vbfxf];\ jf To; lsl;dsf] lrq dfq}x ]bf { xf ]; \ of }g pQ]lht x'g ':jfefljs xf] . h'g;'s} lsl;dsf];|f]taf6 pQ]lht eP klg of}grfxgfnfO{ zfGt kfg{ x:td}y'gug'{ :jfefljs s'/f g} xf] .s] x:td}y'gn] b'AnfOG5 <

of}g ljsf;sf] qmddf of}grfxgf zfGt kfg]{ cGo pkfoh:t}of}g;Dks{ ug{ gkfp“bf z/L/n]cfkm"df hDdf ePsf] of}g tgfjsf]

pGdf]rg ug{ vf]H5 g} . o:tf]l:yltdf of }gtgfj sd ug{ ]x:td}y'g Ps /fd|f] j}slNks pkfoxf] . x:td}y'g ub}{df b'AnfO“b}g .tkfO{+sf] a9\bf] pd]/nfO{ k'Ug] u/]/kof{Kt kf]if0f lnO/xg'ePsf] 5 ls5}g eGg] s'/f ljrf/ ug'{k5{ .tkfO{+n] tf}n tyf prfO n]Vg'ePsf]5}g . To;}n] clxn] tkfO{+ klxn]sf]t'ngfdf b'Anfpg'ePsf] eP klgkSs} g} …b'Anf]Ú x'g'x'G5 ls x'g'x'Gg

dfG5g\ . afNosfn b]lv g} of}gnfO{gsf/fTds ¿kdf x]l/g] jftfj/0fdfx's{+bf x:td}y'gh:tf cGo of}glqmofsnfkk|lt g} gsf/fTds ;f]rjf wf/0f aGg k'U5 . o:tf] cj:yfdfx:td}y'g ubf{ Unflgaf]w jf bf]ifLefjgf pTkGg x'g;S5 . o:tfs'/fn] eg] cfTdan 36\g ;S5 .cfTdan jf cfTd;Ddfg gx'g' jfbf]ifLkgsf] l;sf/ x'g'n] b}lgs sfo{–;Dkfbgdf g} c;/ kg{ ;S5 .

cWoogdf Wofg lbgg;Sg'df klg o;sf] c;/ x'g;S5 . cGo ckl/lrt JolQm;“u;fdfGo ;DaGw :yfkgf ug{ klgtkfO{+nfO{ ufx|f] ePsf] jf 8/ nfUg]ePsf] b]lvG5 . oL kSs} g} tkfO{+sf]dfgl;s :jf:Yodf c;/ k'u]sf]

xfdL of}g pQ]hgf ljleGg OlGb|ox¿sf

dfWodjf6 k|fKt u5f}+{. To;df b[li6 Ps dxŒk"0f{ ;|f]t xf].

xfdL s'g} klg of}g pQ]hs s'/f x]/]s} e/df pQ]lht x'g

;S5f}+. tkfO{+n] eGg'ePh:t} s'g} ;]S;L 8«]; cyf{t\

sfdfsif{s klx/g nufPsL s]6L b]Vbf xf];\ jf gUg

o'jtL b]Vbf xf];\ jf To; lsl;dsf] lrq dfq} x]bf{ xf];\

of}g pQ]lht x'g' :jfefljs xf]. h'g;'s} lsl;dsf]

;|f]taf6 pQ]lht eP klg of}g rfxgfnfO{ zfGt kfg{

x:td}y'g ug'{ :jfefljs s'/f g} xf].

’eGg] s'/f eGg ;ls“b}g .bf}+l8bf jf To:t} cGo sfo{

ubf{ jf x:td}y'gsf] cGTolt/r/d;'v k|fKt x'g nfUbf ;f;sf]ult a9\g ;S5 / Ps xb;DdnfO{of] ;fdfGo s'/f g} xf] . r'/f]6n]eg] kmf]S;f]sf] sfo{IfdtfnfO{ sdub}{ nfG5 / kl5 bdsf] /f]u g}lgDTofp“5, t/ x:td}y'gn] eg]To:tf] s'g} c;/ k'¥ofp“b}g .s] x:td}y'gn] cfTdan 36\5 <

kSs} g} 36\b}g, o;df ljZj:tx'g'eP x'G5 . ;+;f/df k|foM ;a}h;f]JolQmn] hLjgdf s'g} g s'g} a]nfx:td}y'g u/]s} x'G5g\ . jf:tjdfg} To;f] x'“bf] xf] t ;+;f/df cfholt w]/} cfTdan ePsf JolQmx¿g} x'“b}gy], t/ tkfO{+nfO{ lsg To:tf]nfu]sf] xf]nf eGg] s'/f olsgsf;fy eGg g;lsP klg 5nkmn eg]kSs} ug{ ;lsG5 .

x:td}y'gnfO{ sltko JolQmn]xflgsf/s / kfko'Qm sfo{ eGg]

s'/fnfO{ ;+s]t u/]sf] b]lvG5 .x:td}y'gnfO{ bf]if lbP/ a:g'eGbfo;sf] jf:tljs sf/0f kQf nufO{pkrf/ u/] kmfObf k'Ug ;S5 .;dfwfg s] t <

dfly g} elg;lsof ] lsx:td}y'g Ps :jfefljs s'/f xf],To;}n] o;sf] pkrf/ u/fpg] jfo;nfO{ aGb u/fpg'kg]{ s'/fsf]cfjZostf 5}g . olb s;}n]tkfO{+nfO{ o;sf] pkrf/ u5'{ eG5eg] klg tkfO{nfO{ eGbf pkrf/ug]{ JolQmn] cfkm\gf] kmfObfdf WofglbPsf] x'G5 . oxf“ d'Vo ;d:ofx:td}y'g ug'{n] kg]{ c;/ eGbf klgtkfO{+sf] ;f]r / dfgl;stfsf] c;/b]lvG5 . o;/L cfkm" bf]ifLkgsf]l;sf/ ePdf ;d:of t kg]{ g}eof], t/ tkfO{+n] of] x:td}y'gsf]sf/0fn] xf]Og eg]/ 9'Ss eP/ bf]ifLkgjf Unf lgaf6 af lx/ lg:sg;Sg 'k5 { . oxL g } tkfO { +sf ];d:ofsf] jf:tljs ;dfwfg xf] .

Page 18: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 20063/–kl/jf/ @)pkof]uL hfgsf/L

ljleGg rfprfp sDkgLn] afnaflnsf nf]Eofpg pkxf/ of]hgf nfu"u/]kl5 afnaflnsfx¿ kmf:6km'8tkm{ cfslif{t x'g yfn]sf 5g\ . pgLx¿n]laxfg :s'n hfg] a]nf af]Sg] vfhf g} rfprfp x'g] u/]sf] 5 .

w]/}h;f] 3/df cfdfn] laxfg 3/df w]/} sfd ug'{kg]{ ePsfn]:s'n] afnaflnsfsf nflu ahf/af6 lsg]/ NofOPsf kmf:6km'8 g}vfhfsf ¿kdf k|of]u x'G5 . pkxf/sf] nf]en] ubf{ laxfg vfgf vfg'eGbfrfprfp lsg]/ pkxf/ x]g]{lt/ pgLx¿sf] Wofg uPsf] kfOG5 . 3/]n'vfhfdf kfOg] zlQm kmf:6km'8df kfO“b}g . afnljz]if1 8f= dgf]xl/k|;fbbf;u'Ktfsf cg';f/ afnaflnsfnfO{ Psk6ssf] vfgfdf @) b]lv @%k|ltzt Sofnf]/L cfjZos 5 .

o;afx]s x/]s cfdfa'afn] afnaflnsfsf] vfgfdf ;a} k|sf/sfkf]ifs tŒj ;dfj]z 5g\÷5}gg\ Wofg lbg'k5{ . vfhfdf klg sfaf]{xfO8«]8,le6fldg tyf vlgh kbfy{ x'g'k5{ .

vfhfdf cfjZos kf]if0ftŒjsf] sdL ePdf ljleGg /f]u nfUg;S5 . vfhfsf] ¿kdf kmf:6km'8 dfq Vjfp“bf ef]s gnfUg] x'g ;S5 .o;sf cltl/Qm pgLx¿sf] dfgl;s / zf/Ll/s ljsf; klg tLj|ultdf x'g kfp“b}g . clwsf+z afnaflnsf laxfg b"w lkP/ :s'nhfG5g\ . b"wn] dfq z/L/nfO{ cfjZos tŒjsf] k"lt{ gx'g] x'“bf tfhfvfgf VjfP/ dfq :s'n k7fpg'k5{ .

:s'nsf] l6lkmg tof/ kfbf{ k|To]s lbgsf nflu cnu–cnu kl/sf/agfpg'k5{ . afnaflnsfsf] ?lrcg';f/ s'g} lbg /f]6L, s'g} lbg vL/,s'g} lbg xn'jf, s'g} lbg kmnkm"n / u]8fu'8LnfO{ vfhfdf ;dfj]zug'{k5{ . pgLx¿n] dfg]gg\ eg] klg dgfpg] k|of; ug'{k5{ . ;w}+++ kmf:6km'8emf]nfdf /flvlbP/ dfq a'afcfdfsf] lhDd]jf/L k"/f ePsf] dflg+b}g .

– sdnf kGt

tGb'/L cfn';fdu|L M Ps lsnf] pdfn]/

tf/]sf] cfn', kf“r u|fd t]n, 5u|fd /ftf] v';f{gL, g'g :jfbcg';f/,kf “r u|fd d/Lr, tLg u|fdbfnlrgLsf] w"nf ], kf “r u|fdd;nfsf] w"nf], @) u|fd e'6]sf] a];g,%) ldlnln6/ lqmd, %) u|fd lrh,Ps ;o u|fd kfgL gePsf] bxL,%) u|"d d]yLsf] w"nf] .

ljlw M Pp6f tfafdf xftsf];xfotfn] rLhnfO{ To; a]nf;Dd/u8\g] ha;Dd tfaf lrNnf] x'“b}g .To;df /ftf] v';f{gL / t]n xfn]/k'gM /u8\g] . xTs]nfn] /fd|f] ld>0ftof/ kfg] { . To;kl5 tf/]sf]cfn'nfO{ cl3sf] ld>0fdf xfn]/n6\k6\ofpg] . o;nfO{ lk|mhsf] km'8sG6]g/df /fv]/ 5f]Kg] / Ps3G6fsf nflu lk|mhd} /fVg] .To;kl5 Pp6f lem/df pg]/tGb'/df kf“r ldg]6;Dd ksfpg] .lem/af6 lgsfn]/ Kn]6df ;hfpg]/ dflyaf6 rf6 d;nf 5s]{/uf]ne]+8fsf] crf/;“u ;a{ ug]{ .

kl/sf/

:s'n] afnaflnsfsf]

;ftfsf >Ldfg\

xl/dfof u'?ª $@ jifL{ofu[lx0fL x'g\ . pgnfO{ ljut b'O{ tLgjif{b]lv 5ftL £of/–£of/ ug]]{, vf]sLnfUg], Zjf; km]g{ uf¥xf] x'g] e}/x]sf]5 . laxfg tyf dWo/ftdf Zjf;km]g{ uf¥xf] eP/ lgs} cK7\of/f] x'g]u/ ]sf ] atfpg ] xl/dfofnfO {hf8f]ofddf of] ;d:ofn] cem a9Lb'Mv lbg] u/]sf] 5 . c¿ a]nf;fdfGo /x] klg df};d kl/jt{g;“u}of] ;d:ofn] cem a9L b'Mv lbG5 .o:tf] ;d:ofnfO{ …bdÚ elgG5 .

/fh]Gb| ltldlN;gf krf;jifL{o cjsf;k|fKt hflu/] x'g\ .vf]sL nfUg], vsf/ hfg], Zjf; km]g{uf¥xf] x'g] tyf s'g}–s'g} a]nfclS;hg klg nufpg'kg]{ /fh]Gb|nfO{k|foM jif {el/ g} of] ;d:ofn];tfp“5 . o:tf ;d:of …qmf]lgscf]a:6«lS6e kNdf]g/L l8lhh-;L=cf]=kL=8L=_ elgG5 . bd /;L=cf]=kL=8L= ;fwf/0ftof Pp6}k|s[ltsf b]lvP klg km/s–km/slsl;dsf /f]u x'g\ .

…bdÚ Ps lsl;dn] j+zf0f'ut/f ]u xf ] . o;n] d'Vo ¿kdfafnaflnsf Pj+ j[4–j[4fx¿nfO{c;/ u5{ . aflx/L tŒjx¿ hf8f],w"jf“, w"nf], jftfj/0fLo k|b"if0f tyfs]xL dfgl;s tgfj cflbn] of]/f ]unfO{ hGd lbG5 . ue{jtLdlxnfn] r'/f]6 vf“bf lzz' bdsf];d:ofn] u|l;t x'G5 . bdsf /f]uLdf};dk|lt ;+j]bgzLn ePsfn]hf8f]df pgLx¿nfO{ of] ;d:ofn]a9L b'Mv lbG5 .

;L=cf]=kL=8L= j+zf0f'ut /f]uxf]Og . of] j[4fj:yfsf] /f]u xf] .of] /f]u d'Vo ¿kn] w"d|kfg ;]jgug]{x¿nfO{ x'G5 . w"d|kfg ;]jgug]{x¿dWo] k|Gw k|ltztnfO{ lglZrt¿kdf ;L=cf]=kL=8L= x'G5 . o; afx]sjftfj/0fLo k|b"if0fdf clwsf+z ;odlatfpg], hGdbf tf}n sd ePsftyf cNkmf jg PlG6l6«lK;g OGhfOdsd ePsf JolQmx¿nfO {;L=cf]=kL=8L= x'G5 . k|foM hf8f]ofdd};'? x'g] of] /f]un] jif{el/ g} b'Mv

) tkfO{ +x¿n] k | ]d ljjfxug'{ePsf] xf] <

– xfdLn] kl/jf/sf] ;xdltdfk|]dljjfx u/]sf xf}“ .

) gflosfnfO{ >LdtLsf ¿kdfkfp“bf s:tf] cg'ej eof] <

– v';L nfUof], gflosfsf]>Ldfg\sf ¿kdf lrlg“bf >LdtLk|ltuj{ x'G5 .

) rnlrq lgdf {tf eg]/lrlgg rfxg'x'G5 ls gflosfsf]>Ldfg\sf ¿kdf <

– dnfO{ h'g ¿kdf lrlg“bfklg v';L nfU5 . rnlrq lgdf{tfePsfn] gof“ cg'xf/nfO{ d}n]bz{s;fd' kl/lrt u/fp“b} cfPsf]5' . ToxL qmddf /]vfnfO{ klg d}n]kl/lrt u/fPsf] x' “ . cfkm "n]lrgfPsf] JolQmsf] gfdaf6 lrlg“bfcem v';L nfU5 .

) >LdtLnfO{ c¿;“u k|]d /

ljjfxsf] b[Zodf b]Vbf s:tf] nfU5 <– Pp6} If]qdf ePsfn] xfdLn]

Ps–csf{sf] sfdnfO{ /fd|f];“u a'em]sf5f}“ . pgn] rnlrqdf ug]{ clegopgsf] sfd xf] .

) /]vfsf] clego kl/jf/sf;b:ox¿;“u a;]/ x]g{ cK7\of/f] x'“b}g <

– To:tf] s'g} cK7\of/f] x'“b}g .cfh x/]s 6]lnlehg RofgndfUNofd/ emlNs/x]sf] x'G5, Tof]x]g{'x'G5 eg] g]kfnL UNofd/; b[Zolsg x]g{' x'“b}g <

) /]vf gflosf dfq xf]Oglgdf{qLsf ¿kdf klg cfpg'eP5 lg <

– xf], pgL gflosf ;“u} rnlrqlgdf{0f lt/ klg Jo:t l5g\ .

) rnlrq If]qsf] cj:yfs:tf] 5 <

–@)%^ ;fn;Dd rnlrqhutsf] :j0f{o'u lyof], aLrdf ;z:qåGåsf sf/0f o;sf] Jofkf/ vl:sof],clxn] la:tf/} p7\b} uPsf] 5 .

) rnlrq lgdf{0f ug{ slQsf]uf¥xf] 5 <

– of] w]/} uf¥xf] k];f xf] .rnlrq;“u ;DalGwt ;a} s'/fnfO{Jojl:yt ug'{k5{ . ;fy} Psd':6nufgL ug'{k5{ eg] nufgL p7fp“bfk6sk6s u/L p7fpg'k5{ .

) of] If]qdf nfUg]x¿sf] cfly{skIf slQsf] alnof] 5 <

– clxn] cfly{s l:ylt alnof]agfpg]eGbf klg s;/L cfºgf] cl:tTjsfod /fVg] eGg] lrGtf 5 .

) s 'g–s 'g rnlrqlgdf{0f ug'{eof] <

– o'ub]lv o'u;Ddaf6 ;'?u/]/ gftf, hGde"ld, lx/f], s:tf];fOgf], o:t} /x]5 lhGbuL, chDa/Lgftf, lxDdth:tf rnlrq lgdf{0ful/;s]sf] 5' .

) rnlrq lgdf{0f ug'{cl3 s]ug'{x'GYof] <

– rnlrq laqm]tf lyP“ .

@)@! ;fndfw/fgdf hlGdPsf 5lj/fhcf]emf rlr{t gflosf /]vfyfkfsf hLjg;fyL x'g\.@)%& ;fndf yfkf;“u

j}jflxs hLjgdf af“lwPsfcf]emf g]kfnL rnlrq

lgdf{tfsf ¿kdfkl/lrt 5g\.

) rnlrq lgdf{0f ug{ / laqmLug{ s'g sfddf a9L lhDd]af/L x'G5 <

– rnlrq lgdf {0f ubf {rnlrq;DaGwL ;a} ;–;fgf s'/fdfWofg lbg'k5{ t/ rnlrq laqmLubf{ rnlrq s:tf] k|sf/sf] 5, To;af6cfkm"nfO{ slt kmfObf x'G5 eGg] s'/fdfWofg lbOG5 .

) g]kfnL bz{sx¿ s:tf]rnlrqsf] dfu u5{g\ <

– ;a}n] ;w}+ Pp6} k|sf/sf]rnlrq dg k/fp“b}gg\ . ;docg';f/rnlrqdf klg kl/jt{g rfxG5g\ .

) g]kfnL rnlrqn] s:tfbz{snfO{ cfslif{t u/]sf] 5 <

– clxn] 3/3/df ljleGg6]lnlehg Rofgn tyf eL;L8LpknAw ePsfn] dflyNnf:t/sfb z { s x ¿ x n;Dd c fpg?r fp “ b } gg \ t / h f ] bz {sdWod:t/sf 5g\, pgLx¿ xn;Dd

cfP/ rnlrq x]5{g\ .) rnlrq If]qsf] cj:yf /fd|f]

geP klg rnlrq t agfO/xg'ePsf]5 lg <

– rnlrqdf u|x0f nfu]sf] 5eGb}df cfkm"n] ul//x]sf] k];f 5f8\gt ePg lg <

) /]vfsf] dgkg]{ / gkg]{ afgL <– emgSs l/;fpg] afgL dg kb}{g

eg] sfdk|ltsf] OdfGbfl/Tff dg k5{ .) rnlrqem}+ 3/df klg /]vf

r'Na'n] x'g'x'G5 <– rnlrq / jf:tljs

hLjgdf /]vf km/s l5g\ .– c?0ff e§/fO{

lbG5 . ;'?df vf]sL nfUg], vsf/cfpg], Zjf; km]g{ uf¥xf] x'g], bdkm'Ng] tyf 5ftL £of/£of/ x'g] x'G5 .;'?df vsf/ yf]/} x'G5 . kl5 clna9L x'g] tyf /f]un] Rofk]sf] cj:yfdfvsf/df /ut klg b]lvg ;S5 .

s;/L yfxf kfpg] </f]usf nIf0fx¿ h:t}– Zjf;

km]g{ uf¥xf] x'g], vf]sL nfUg], vsf/cfpg], 5ftL £of/£of/ ubf{ bd jf;L=cf]=kL=8L= xf] eGg] nfUg ;S5 .Zjf; km]g{ uf¥xf] x'g ;Sg] cGow]/} /f]ux¿ -d''6'sf /f]ux¿_ x'g]ePsfn] s]xL k/LIf0f ug'{kg]{ x'g;S5 . 5ftLsf] PS;/], /utsf]k/LIf0f cflb clgjfo{ klg x'g ;S5t/ cg 'ejL lrlsT;sx¿n]la/fdLnfO{ cem /fd|f];“u hf“r]/ /f]ukQf nufpg ;S5g\ . bd /;L=cf ]=kL=8L= 5'6 \ofpg ;Sg]k/LIf0ffnfO{ …kNdf]g/L kmª\;g 6]:6Úcyf{t\ kmf]S;f]sf] Ifdtfsf] k/LIf0felgG5 . bddf Zjf;gnL v'lDrPsf]x'G5 / Zjf;gnL vf]Ng] cf}ifwLx¿vf]Gsf]8fOn]6/ lbg]lalQs} kmf]S;f]sf]Ifdtfdf j[l4 x'G5 t/ ;L=cf]=kL=8L=df ;–;fgf Zjf;gnLx¿ gi6e};s]sf sf/0f To:tf cf}ifwLx¿n]klg kmf]S;f]sf] Ifdtfdf pn]vgLoj[l4 u/fpg ;Sb}gg\ . ;L=cf]=kL=8L=df km f ] S;f ] leqsf ;–;fgf

Zjf;gnLx¿ gi6 x 'g ] x ' “ b ft'ngfTds ¿kdf of] …bdÚ eGbfvt/gfs /f]u xf] .

s;/L aRg] <bd tyf ;L=cf]=kL=8L= b'j} /f]u

nfUg] Pp6f k|d'v sf/0f w"d|kfgxf] . To;}n] r'/f]6 ;]jg ug{ 5f8\g'b'j}sf nflu clgjfo{ 5 . sl/aaL; k|ltzt ;fdfGo cj:yfdf/x]sf ;L=cf]=kL=8L= sf la/fdL r'/f]65f]8\bf dfq /f]usf] k|efjaf6 lagfs'g} cf}ifwL af“Rg ;S5g\ . To;}n];L=cf]=kL=8L= sf] nIf0f b]lvPsfla/fdLn] ;w} + +sf nflu r'/f ]65f]8\g'k5{ . r'/f]6 5f]8\g] lalQs} cem}a9L vf]sL nfUg] tyf vsf/ hfg]x'g ;S5 . Zjf;gnLsf sf]ifx¿/fd|f] x'“b} cfPsfn] To:tf] ePsf]xf], /f]u a9]sf] xf]Og . of] lj:tf/}la;]s eP/ hfG5 .

o; afx]s ;L=cf]=kL=8L= sfla/fdLx¿nfO{ /f ]un] Rofk]sf]cj:yfdf 5ftLsf cGo /f]usf nfluP;G6afof]l6s, Zjf;gnL vf]Ng]a|f ]Gsf ]8fOn]6/, ;fna'5fdf ]n,lyof]dfOlng l;lnG8/sf] clS;hgtyf :6]/f]O8\;x¿ cj:yfcg';f/lbg 'kg ] { x ' G5 . To:t } bdsf/f]uLx¿nfO{ klg a|f]Gsf]8fOn]6/:6]/f ]O8 tyf PnhL{ sd ug] {cf}ifwLx¿ lbg'k5{ .

Zjf;gnL vf]Ng] ljleGglsl;dsf a|f]Gsf]8fOn]6/ ahf/dfpknAw 5g\ . Zjf;;“u} lng] jfd'vdf ;Lw} cf}ifwLsf afkm lng]…/f]6f Ogx]n/Ú n] t'?Gt} c;/ ug]{tyf cGo c;/x¿ sd ug] {ePsfn ] a9L k |rngdf 5 .To:t} :6f]/f ]O8 klg OGx]n/dfpknAw 5 . o; afx]s oLcf}ifwLx¿ 6\ofAn]6 tyf emf]ndf klgkfOG5g\ h'g s]xL ;:tf 5g\ .

;dod } bd tyf;L=cf]=kL=8L=sf ] klxrfg u/]/lgoldt ¿kdf cf}ifwL ;]jg u/]si6s/ hLjg jf d [ To 'af6arfpg ;lsG5 .

–afns[i0f ;fx

l6lkmg s:tf] x'g'k5{ <ax'kof]uL df;

df;sf] bfn xfdLn] w]/}klxn]b]lv k|of]u ub}{ cfPsf 5f+} .o;nfO{ sfnf] bfn klg elgG5 .df;df ePsf u'0fx¿sf ;DaGwdfw]/}nfO{ hfgsf/L gx'g ;S5 .df;df km:kmf ] /;, cfO/g,SoflN;od / kf]6fl;od h:tfvlgh kbfy{x¿ k|z:t dfqfdfkfOG5g\ . tL vlgh kbfy{x¿xfd|f] z/L/sf nflu lgs} dxŒjk"0f{5g\ . df;df cfof]l8g, le6fldgaL sDKn]S; klg kfOG5 . 6';fpdf/]sf] df;df le6fldg ;L k|r'/dfqfdf kfOG5 . df; pdf/]sf]6';fn] /utdf ePsf] sf]n]:6«f]]nsf]dfqf sd ug{ d4t u5{ .

df;sf ] j }1f lgs gfdkm]lhpn; d'+uL (PhaseolusMungo) xf] . of] n]u'ldgf];L(Leguminosae) kl/jf/dfk5{ . df;nfO{ ljleGg kl/sf/agfpg k|of]u ug{ ;lsG5 h:tf]–af/f, d:of}/f, kfk8, 8f];f cflb .df;sf] bfnsf] e"; ufO{j:t'sfnflu kf]l;nf] vfgfsf] ¿kdf k|of]uug{ ;lsG5 . df;sf] ;o u|fdbfndf kfgLsf] dfqf ( bzdnj& k|ltzt, k|f]l6g @# bzdnj $k|ltzt, lrNnf] ! k|ltzt, /];f #bzdnj * k|ltzt / v/fgL $bzdnj * k|ltzt x'G5 .

–k'ikf dlNnstl:a/ M nEn

L kf]v

/f 8

6sd

• cg'xf/df sTnfsTnL 5g\ eg]lgoldt ¿kdf hL/f xfn]/pdfn]sf] kfgLn] d'v w'g'xf];\,cg'xf/ ;kmf x'“b} hfG5 .

• vfg dg gnfUg ] , vfPpN6L x'g vf]h] sfutLsf] /;dfcb'jf, l;w]g'g ld;fP/ vfg'k5{cyjf sfutLsf ] /;dfhfOkmn 3f]6]/ vfg'k5{ .

• ufO{sf] l3pdf !! bfgf d/Lrkm 'nfO { / ftf ] ePkl5-vfl/Pkl5_ lgsfn]/ lr;f]ePkl5 rkfP/ l3p lkpgfn]cf“vfsf] Hof]lt a9\5 .

• ;f]+kmsf] r'0f{ Ps tf]nf, cfwftf]nf /ftf] ;Vv/ ld;fP/lbgx'“ ;'Tg] a]nfdf vfg] u/]cf“vfsf] Hof]lt a9\5 .

• cfwf skfn b'Vbf lxª kfgLdf3f]6]/ gfsleq;Dd k'Ug] u/Lyf]kfyf]kf r'xfpg'k5{ .

• ?3f nfuL 6fpsf ] b 'Vbft'n;Lsf] kft 5fof“df ;'sfP/kftnf] sk8fdf kf]sf] kf/]/;'“£bf nfe x'G5 .

• htfkl§ 6fpsf] b'V5, To;sf]ljk/Lt gfsdf b'O{, rf/ yf]kfz'4 dx tKsfP s]xL a]/d};Grf] x'G5 .

• clnslt hfOkmn b"wdf 3f]6L6fpsf]df nufpgfn] ;bL{ / ?3faf6b'v]sf] 6fpsf] la;]s x'G5 .

• d]x+bLsf] kft dl;gf] u/L lk;]/6fpsf] b'v]sf] 7fp“df n]k ugf{n]cfwf 6fpsf] b'v]sf] lgsf] x'G5 .

• Kofh sf6]/ ;'“£gfn] / rGbg3f]6L s]zdf nufpgfn] udL{af6b'v]sf] 6fpsf] la;]s x'G5 .

Page 19: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006

;f}Gbo{ pkrf/

@!3/ kl/jf/

tkfO {+ cfkm\gf] ;f}Gbo{df t Wofg lbg'x'G5t/ cfkm\gf] ld:6/ x\ofG8;d ->Ldfg\_ dfslxNo} Wofg lbg'ePsf ] 5 < cfkm \gf ]x\ofG8;dsf] 5fnf slQsf] rlDsnf] 5, s's'{RrfslQsf] ;kmf 5, gª s'g cfsf/df sf6]sf] 5,s]z ;'Vvf 5 jf s]z km'n]sf] 5 ls <olb >Ldfg\nfO{ cfkm\gf] x]/rfx ug{] ;do5}g eg] tkfO{+n] g} pgnfO{ ;hfpg ;Sg'x'G5 .

slxn]sfxL+ nfdf] labfdf aflx/ 3'Dghfg'sf] ;f6f] 3/d} /dfOnf] u/]/ a:g' /fd|f]x'G5 . ToxL ;dodf cfkm\gf >Ldfg\nfO{ s]xLAo'l6 l6«6d]G6\; lbg] h;n] ubf{ pgn] klgcfkm"nfO{ P]gfdf x]/]sfx]/} u¿g\ .

;'?jft s]z / l:qmªaf6 ug'{k5{ . olbkm ] l;on ug{ hflgG5 eg] cem /fd|f ]x'G5 . >Ldfg\sf] cg'xf/nfO{ klxn] km];lSnGh/n] ;kmf ug]{, To;kl5 PS;kmf]lnP;gcyjf s'g} klg tof/L :qma nufOlbg] . %–!) ldg6 cg'xf/sf] d;fh ug]{ h;n] d[t5fnf / 5fnfdf hd]sf] ;a} kmf]xf]/ x6\5 .ca km]; d;fh ug{ yfNg] . To;sf nflule6fldg O{o'Qm lqmd k|of]u ug{ ;lsG5 .d;fh ubf{ yf]/} lqmd xftdf lnP/ cg'xf/dfnufpg], cfkm\gf] cf+}nfsf] ;xfotfn] tnb]lvdfly nf“b} d;fh ug]{ .

cf“vfjl/kl/ / ufnfdf cf}+nfn] ;s{'n/u/]/ 3'dfp“b} ub{gsf] cl3–kl5 sfg / sf“wdfklg d;fh ug]{ . !)–!% ldg]6;Dd d;fhugf{n] zf/Ll/s ysfg t 6f9f x ' G5 g }5fnf sl;nf ] k lg x ' G5 . >Ldfg \sf ];f } Gbo { pkrf/ ubf { ;do–;dodf uLtufpg], s'/fsfgL–76\6f ug'{ jf hf]S; eGg'/dfOnf] x'G5 .

Unf]sf nflu km]; Kofsolb gfs, lgwf/ / lrp“8f]df An]sx]8\;

jf x\jfO6x]8\; 5g\ eg] tftf] / lr;f] sDk|];glbP/ ltgLx¿nfO{ aflx/ lgsfNg'k5{ . To;kl55fnfdf Unf] Nofpg km]; Kofs nufpg'k5{ .To;sf nflu tof/L jf sd]/f] df6f] jf rGbgsf]

w"nf]sf] Kofs nufpg ;lsG5 . !%–@) ldg]6KofsnfO{ ;'Sg lbg], of] !%–@) ldg]6dfs]zsf] d;fh ug{ ;lsG5 . s]znfO{ cema9L rlDsnf] agfpg tyf ;'Vvf x'g glbgtof/L x]o/ Kofs jf d]x]GbL nufOlbg;lsG5 . o;n] s]znfO{ slG8;lgª klglbG5 / ;]tf] s]z 5f]lkG5 . ca cg'xf/dfnufOPsf ] Ko fs ;km f ug ] { .olb >Ldfg\sf] cfOa|f] w]/} afSnf] 5eg] aLrsf /f}+ y|]l8ª jf Knlsªåf/flgsfNg] / cfOa|f]nfO{ ;]k lbg] .

k'?ifx¿sf] d]lgSof]/, k]l8Sof]/ca kfnf ] d ] lgSof ] / ,

k]l8Sof]/sf] . o;sf nflu Pp6faf6fdf dgtftf] kfgL lng] .To;df :ofDk', Ps lrD6L g'g,yf]/} cdf]lgof jf xfO8«f]hgKof/fS;fO8 xfNg] . To;kl5–v'§fnfO{ !% ldg]6;Dd8'afpg] . To;f] ug'{ cl3a9]sf] gªnfO{ sf6]/ /fd|f]c fsf/ lbg 'k5 { . cav'§fnfO{ kfgLdf 8'afpg] .To;kl5 Ko'lds :6f ]gn]s's'{rfdf lj:tf/} 3f]6\g] h;n]d[t 5fnf x6f];\ . To;kl5 %–& ldg]6;Dd s'g} Kofs jf :qmanufpg], To;kl5 v'§f wf]P/ k'5\g]tyf v'§fsf] s'g} lqmd jf a8L cfonnufpg] / /fd|f];“u dfln; ug]{ .

k]l8Sof]/ h:t} d]lgSof]/ klgug]{ . d]lgSof]/df xftsf] 5fnfnfO{ g/da|;n] ;kmf ug]{ . Tof] g/d a|;nfO{ xftn]lj:tf/} /u8\b} dfly Nofpg] . To;kl5xftsf cf}+nfsf] jl/kl/ -So'l6sN;df_So'l6sn lqmd nufpg'k5{ . Tof] ;a}So'l6sn lSnk/n] lgsfNg] . To;kl5 xftdf/fd|f] x]G8 lqmd nufO{ d;fh ug]{ .

–c?0ff e§/fO{

kf]v/f– ;'Gb/ aGg] rfxgf dlxnfsf] dfq x'G5eGg] egfO clxn] cfP/ unt ;fljt ePsf] 5 . ;f}bo{sf]bf}8df k'?ifx¿ klg cufl8 nlDs;s]sf 5g\ .

/fhwfgL;“u} df]km;nsf] k|d'v 7"nf] ;x/kf]v/fdf k'?ifx¿ cfk\mgf] ;f}Gbo{k|lt ;hu Pj+ ;r]tx'g yfn]sf 5g\ . k'?ifx¿sf nflu eg]/ oxf“ x]G8;dkfn{/x¿ v'Ng yfn]kl5 dlxnf hlQs} pgLx¿n]cfkmgf] ;f}Gbo{df Vofn ug{ yfn]sf x'g\ .

;'Gb/ aGg] xf]8df o'jfx¿ 3G6f}+ kfn{/d}latfOlbG5g\ . 8]9 jif{cl3 Ao'l6l;og sdnf u'?ªn]

k'?ifx¿sf nflu eg]/ 5'§} ;'/f]rs x]G8;d kfn{/vf]n]kl5 oxf“ k'?if ;f}Gbo{sf] xf]8 a9\g yfn]sf] xf] .x]o/ :6fOnb]lv 5fnfsf] rds a9fpg o'jfx¿sf]qm]h x]G8;d kfn{/df b]lvPsf] 5 . o;cl3 ;'Gb/tfsfnflu /fhwfgL g} k'Ug'kg]{ afWotf lyof] .

o;/L x]G8;d kfn{/ g} v'n]kl5 o'jfx¿o'jtLx¿ h:t} s;/L cfkm"nfO{ :df{6 / ;'Gb/ b]vfpg]eg]/ lrlGtt x'g'kg]{ klxn]sf] cj:yf clxn] oxf“ 5}g,:yfgLo k'?ifx¿ ;f}Gbo{df cl3 al9;s]sf 5g\ . ljb]za;]/ cfPsf o'jfx¿n] pt}sf] z}nL k5\ofpg yfn]kl5

k'?if ;f}Gbo{sf] xf]8c¿n] klg pgLx¿sf] b]vfl;sL ug{ yfn] . …ljb]zsf]k|efjn] klg ;f}Gbo{k|lt o'jfx¿nfO{ cfslif{t u/fPsf]xf],Ú Ao'l6l;og sdnf u'?ªsf] cg'ej 5 .

k'?ifx¿sf] cfsif{0f ;f}Gbo{df a9\b} uPkl5 clxn]cfP/ oxf“ x]G8;d kfn{/sf] ;+Vof klg a9\b} uPsf]5 . hf“lul/nf o'jfx¿n] lrKn]9'Ëfdf vf]n]sf] l:ns 6rdfk'?ifx¿sf] x'n b]Vg kfOG5 . k'?ifx¿n] k'?ifx¿sf nfluvf]n]sf] of] klxnf] x]G8;d kfn{/ xf] .

s'df/ h'xf/rg, /fh]Gb| >]i7, /fhg ljs //fhs'df/ /;fOnLn] vf]n]sf] pSt k'?if kfn{/ tGg]/Lo'jfx¿ /f]hfO g} ag]sf] 5 .

tGg]/L k'?ifx¿ k|foM x]o/ sn/, x]o/ :6]«6,km]l;on, 6f6' cflb u/]/ cfkmgf] :6fOn kl/jt{gu5{g\ . x]o/ :6fOndf o'jfx¿ Ps} k6sdf & ;ob]lv!@ ;o;Dd vr{ u5{g\ . c¿ cg'xf/sf] kf]tf] 808Lkmf]/kmfn]sf] t lx;fa lstfa g} 5}g . …of] ;a} k'?ifx¿dfklg ;'Gb/ aGg] rfxgfn] NofPsf] kl/jt{g xf],Ú l:ns 6rx\ofG8;d kfn{/sf s'df/ h'xf/rgn] ;fKtflxs;“u eg] .

km];gn] uf“Hb} nu]kl5 k'?ifx¿ klg dlxnfs}xf/fxf/Ldf ;'Gb/ aGg] ;kgf a'Gb} 5g\ . o'jfx¿dfqxf]Og cwj}+z] k'?ifx¿nfO{ klg x]G8;d kfn{/df l5/]//fd|f] x'g] /x/ knfPsf] 5 . of] oyfy{tf oxf“ v'n]sfx]G8;d kfn{/x¿df k|j]z u/]kl5 hf]–sf]xLn] k|ToIfcg'ej ug{ kfp“5g\ . k'?if ;f}Gbo{sf] xf]8 b]v]/ g}k[YjLrf]sdf cTofw'lgs z}nLdf vf]lnPsf] u'?ªAo'6Lkfn{/sL ;~rflnsf lrg' u'?ªnfO{ klg 5'§} x]G8;dkfn{/ vf]Ng] ;f]r cfPsf] 5 . u'?ªn] elgg\– ;f}Gbo{k|lto'jfx¿sf] cfsif{0f a9\b} 5 .

o;cl3 oxf“ k'?ifx¿sf nflu kfn{/ lYfPgg\ .km];g;DaGwL sfo{qmdx¿ klg a9\\b} uPkl5 d]sckk'?ifx¿sf nflu dxŒjk"0f{ aGb} uof] . ;'Gb/tfdf

dlxnfn] eGbf a9L k'?ifn] ;r]ttf ckgfpg' cfjZos5, kf]v/f n]8L h]l;hsL lgj{tdfg cWoIf ;+uLtfkf}8]n elG5g\– lsgls ;ef–;df/f]x / sfo{qmdx¿dfdlxnfeGbf k'?ifx¿ g} a9L ;xefuL x'g'k5{ .

clxn] ljb]zLsf] b]vfl;sL u/]/ ;'Gb/ aGg vf]Hg]k'?ifx¿ clws 5g\ . k[ys\ u]6ck kf]v/]nL o'jfx¿sf]klxrfg ag]sf] 5 . leGg u]6 ck / ;'Gb/ b]lvg;ftf la/fP/ x]G8;d kfn{/ hfG5', :yfgLo ufosljj]s s]l;n] x]o/ :6fOn ldnfpb} eg] . clxn] cfP/kf]v/fdf s]xL n]l8h kfn{/n] klg k'?ifx¿sf] x]o/:6]«6 ;Dd u/]sf] kfO{G5 . klxn]–klxn] t n]l8hkfn{/df k'?ifx¿ k:b}gy] . clxn] Tof] wf/0ffdf kl/jt{gcfPsf] 5 . sf]l/og tyf xªsª k|ljlwdf cfwfl/tAo'6L Sna P;n] dlxnf / k'?if b'j}nfO{ ;]jf lb+b}cfPsf] 5 . dlxnfn] vf]n]sf] kfn{/df k'?ifnfO{ ;d]t;]jf lbg] kfn{/ Ao'6L Sna / ;"/f]rs x]G8;d kfn{/x'g\ . Ao'6L Sna P; sf]l/og k|ljlwdf cfwfl/t oxf“sf]Ps dfq ;'ljwf;DkGg kfn{/ xf] . o;}n] klg oxf“dlxnf–k'?if b'j}sf] 3'O“rf] x'g] u/]sf] 5 .

lbbL–alxgL :ofGb|f / le; k'g ldn]/ kfn{/vf]n]sf x'g\ . gflosf ljkgf yfkfb]lv kk :6f/x¿qmflGt cfn] tyf /fh' nfdf ;d]t of] kfn{/ cfP/cfk\mgf] x]o/ :6fOn agfO;s]sf 5g\ . o'jfx¿kfn{/df x]o/ :6fOn / km]l;onsf nflu cfp“5g\,;~rf lnsf le; k 'g el G5g \ – ;f } Gbo {k | lto'jfx¿sf] rfxgf al9/x]sf] 5 . kmf]6f]u|fkm/ /fdu'?ª klg x]o/ :6fOnsf ;f}lvg 5g\ . pgn]Ao'6L Sna P;af6} cfkmgf] x]o/ :6fOn kl/jt{g ub}{cfPsf 5g\ . x]o/ :6]«]6af6 8]8ns x“'b} clxn] cfkmgf]s]znfO{ j]8«; agfPsf 5g\ u'?ªn] . rfxgf a9b} uPklg cem} oxf“ k'?ifx¿sf nflu kof{Kt ;f}Gbo{k|zfwgpknAw x'g g;s]sf] o'jfx¿sf] u'gf;f] 5 . …ljutsf]t'ngfdf clxn] k'?ifx¿sf nflu klg kof{Kt;f}Gbo{k|zfwg pknAw 5g\,Ú xªsª Ao'6Lkfn{/sL dLgfu'?ªn] elgg\ –;f}Gbo{ ;fdu|Lx¿sf] ;xh pknAwtfn]klg k'?ifx¿sf] rfxgf a9]sf] xf] .

– lzj zdf{

k'?ifx¿sf nflu k'?ifnfO{ s] dg kb}{g <k'?if / dlxnfnfO{ Pp6} l;Ssfsf b'O{

kf6f dflgP klg oL b'j}sf] afgLa]xf]/f km/s–km/s x'G5g\ . dlxnfnfO{ dg k/]sf] jf h'gs'/fn] uj{sf] cg'e"lt x'G5 ToxL s'/f k'?ifsf]3[0ffsf] ljifo aGg k'U5 . o:tf s'/fx¿df ulxl/P/cWoog ug]{ xf] eg] Tof] w]/} nfdf] 5nkmnsf]ljifo aGg ;S5, oBlk oxf“ k'?ifsf s]xL To:tfdxŒjk"0f{ afgLx¿ pNn]v ul/Psf 5g\, h'g dlxnfn]

a'em\g ;s] kfl/jfl/s hLjgdf ;xhtf cfpg ;S5 .• k'?ifnfO{ a'em\g uf¥xf] x'G5, pgLx¿sf] afgL

;docg';f/ kl/jt{g e}/x]sf] x'G5 . To;}n] k'?ifx¿n]s'g ;dodf s:tf] Jojxf/ dg k/fp“5g\ eGg] s'/fa'em\g ;Sg'k5{ . k'?if x/avt cfkm"n] rfx]cg';f/

rnf];\ eGg] rfxgf /fVg' klg unt xf] .• 3/Jojxf/sf] s'/fdf k'?ifeGbf dlxnf

w]/} cg'ejL x'G5g\, To;}n] pgLx¿ cfºgf]eGbfa9L cfºgf] kl/jf/sf af/]df ;f]R5g\ . s]xLlsGg'k/] k'?if cfºgf ;fdfgdfq lsGg?rfp“5g\ . pgLx¿ cfºgL >LdtL jfkl/jf/;“u ahf/ hfg klglxrlsrfp“5g\ . To;}n] ahf/ hf“bfkl/jf/ g} hfg] jftfj/0f lgdf{0f ug{;Sg'k5{ .

• k|foM dlxnfx¿ lsgd]n ug{dg k/fp“5g\ / x/]s ;fdfgsf] kof{Kt5gf }6 Pj + df ]nefp u5 {g \ .pgLx¿ v'§fsf] h'Qfb]lv efG;fsf]g'g;Dd klg /fd|f];“u x]/]/ b'O{–rf/j6f k;ndf 5fg]/ dfq lsG5g\,h'g k'?ifnfO{ k6Ss} dg kb}{g .

• dlxnfx¿ hah{:tL / x/]sl:yltdf k'?ifaf6} ;xdlt / lg0f{osf]cfzf /fV5g\ t/ k'?ifx¿ dlxnfsf]

x/]s ;"Id s'/fdf Wofg lb“b}gg\ / x/]ss'/fdf ;xdlt lbg ?rfp“b}gg\ . o:tf

s'/fdf ;hu x'g'k5{ .• olb >Ldfg\–>LdtL s'g} hd36df

e]nf ePsf 5g\ / Tof] hd36 k'?ifsf]kl/jf/tkm{sf] 5 eg] k'?if Tof] hd36df

/dfp“5g\ / w]/}eGbf w]/} ;do Toxf“ latfp“5g\t/ olb Tof] hd36 dlxnfsf] dfOtLlt/sf]

eP Toxf“ w]/} ;do latfpg' ;do aaf{b ug'{ xf]eGg] wf/0ff x'G5 . lsgeg] sltko k'?if >LdtLsf]

kl/jf/;“u a9L x]nd]n ubf{ cfºgf] zfg, /jfkm36\g] xf] ls eGg] ;f]R5g\ . o:tf s'/fdf ax; gug'{g} dlxnfx¿sf] a'l4dfgL x'G5 .

Page 20: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006 @@v]ns'b

clGtd kbstflnsf

b]z :j0f{ /ht sfZo s'nrLg !̂ % ** #̂ #!̂b= sf]l/of %* %# *@ !(#hfkfg %) &! && !(*shfv:tfg @# !( $# *%yfONofG8 !# !% @̂ %$O/fg !! !% @@ $*pHj]ls:tfg !! !$ !$ #(ef/t !) !* @̂ %$stf/ ( !@ !! #@rfOlgh tfOk]O{ ( !) @& $̂dn]l;of * !& !& $@l;+ufk'/ * & !@ @&;fpbL c/]ljof * ) ^ !$ax/fOg & !) $ @!xªsª ^ !@ !) @*p= sf]l/of ^ ( !̂ #!s'a]t ^ % @ !#lkmlnlkG; $ ^ ( !(leotgfd # !# & @#o'PO{ # $ # !)d+uf]lnof @ % * !%OG8f]g]l;of @ # !% @)l;l/of @ ! # ^tflhls:tfg @ ) @ $hf]8{g ! # $ *n]jgfg ! ) @ #Dofgdf/ ) $ & !!lslu{h:tfg ) @ ^ *O/fs ) @ ! #dsfp ) ! ^ &kfls:tfg ) ! # $>Ln+sf ) ! @ #t's{d]lg:tfg ) ! ) !nfcf]; ) ! ) !g]kfn ) ) # #ckmuflg:tfg ) ) ! !a+unfb]z ) ) ! !odg ) ) ! !hDdf $@* $@# %$@ !#(#

;fKtflxs ;dfrf/sf7df8f}+ – !% cf}+ Pl;ofnL

v]ns'b ut z'qmaf/ stf/sf]/fhwfgL bf]xfdf Ps eJo ;dfkg;df/f]xsf ;fy ;DkGg ePsf] 5 .;dfkg ;df/f]xdf !^ cf}+ Pl;ofnLv]ns'b cfof]hgf ug] { rLgsf]Ujfª\hfcf] ;x/sf d]o/n] bf]xfsfd]o/af6 Pl;ofnL v]ns'bsf ]em08f u|x0f u/]kl5 !% cf } +Pl;ofnL v]ns'bsf] cf}krfl/scGTo ePsf] xf] .

b f ]x f Pl;of8n ] v ]nljZn]ifsx¿nfO{ w]/} xb;Dd rlstkf/]sf] 5 . ;g\ @))* sf] cf]nlDkscfof]hgf ug]{ ePsf] rLgn] pQmcf ]nlDksdf cfkm "nfO { kbstflnsfdf zLif{ :yfgdf /fVg]bfaLsf ;fy bf]xf Pl;of8sf %)k|ltzteGbf a8L :j0f{ kbsdf sAhfhdfpg] nIo /fv]sf] lyof] t/rLgsf ] o:tf ] cfzo bf ]x fPl;of8df k"/f x'g ;s]g .

bf]xf Pl;of8df rLgn] $;o @* :j0f{ kbsdWo] ! ;o ^%:j0f{sf ;fy hDdf #* bzdnj%% k|ltzt :j0f{ kbsdf lrQa'emfpg'k¥of] . To;}u/L s'n kbs;+Vofdf p;sf ] k |bz{g cem

;lsof] d]nf Pl;of8sf]

lg/fzfhgs b]lvof] . bf ]xfdfljt/0f ul/Psf ! xhf/ # ;o (#s'n kbsdWo] rLgn] @@ bzdnj^* k|ltzt kbssf ;fy # ;o !^kbsd} lrQ a'emfpg'k¥of] .

bf]xf Pl;of8df klg bf];|f] /t];|f] :yfgdf :jfefljs ¿kdfblIf0f sf]l/of / hfkfg b]vf k/] .bf ]xf Pl;of8df klxnf] k6scfof]hs /fi6« kbs tflnsfdfklxnf] kf“r :yfgdf b]vf kg{ ;s]g .cfof]hs stf/ gjf}+ :yfgdf lrQa'emfpg afWo eof ] . oBkLkm'6ansf] k|ltli7t :j0f{ kbsdfsAhf hdfP/ stf/n] s]xL xb;Ddcfkm\gf] cfsf+Iff k"/f u¥of] .

bf]xf Pl;of8df ;xefuL $%/fi6«dWo] #* d'n'sn] s'g} g s'g}kbs k|fKt u/] . bf]xf Pl;of8dfkbs k|fKt ug{ r's]sf d'n'sx¿dfk"jL{ l6df]/, sDaf]l8of, e'6fg,dfnlåE;, a| 'gfO{, cf]dg tyfKofn]:6fOg x'g\ .

bf]xf Pl;of8df ;j{>]i7v]nf8Lsf] pkflw blIf0f sf]l/ofsfkfs{ tfP x\jfgnfO{ lbOof] . !&jifL{o x\jfgn] kf}8Ltkm{ $ :j0f{, !/ht tyf # sf+:o kbs;lxt s'n* kbs lht]sf lyP .

vl:sof] g]kfnsf] :t/;fKtflxs ljZn]if0f

sf7df8f}+– stf/sf] /fhwfgLbf]xfdf ;DkGg !% cf}+ Pl;ofnLv]ns'b k|ltof]lutfdf g]kfnn];xeflutf u/]sf] !$ v]nsf %!hgf v]nf8LdWo] t]SjfGbf] v]ndf #sf+:o kbs lht]/ :jb]z kmls{Psf5g\ . ;d:t g]kfnL v]ns'bsf] nfho; k6s t]SjfGbf] v]ndfkm {tbLks lji6, dlgtf zfxL tyfcfoiff zfSon] hf]ufP, t/ bf]xfPl;of8df g]kfnn] ;xeflutf u/]sfcGo v]nsf v]nf8Lx¿ eg] g]kfnkbssf] xf/fxf/Ldf ;d]t k'Ugg;sL :jb]z kms{g'k¥of] .

>Ln+sfdf ;DkGg !) cf}+;fusf] nuQ} bf]xf Pl;of8dfplqPsf g]kfnL v]nf8Lx¿n] o;k6s ck]Iff ul/Ph:tf] kbs lhTg;s]gg\ . /fli6«o v]ns'b kl/ifb\sf]cb"/bzL{ gLlt / of]hgfs} sf/0fg ]k fnn ] bf ]x f Pl;of8df;f]r]cg';f/sf] ;kmntf kfpgg;s]sf] v]ns'b ljZn]ifsx¿sf] 7x/5 . blIf0f Pl;ofnL If ]qdfcfkm "nfO{ dfz{n cf6{ v]nsf]zlQmzfnL /fi6« dfGg' g]kfnsf]unt ljZn]if0f /x]sf] s'/f sf]nDaf];fuaf6} k|dfl0ft e};s]sf] lyof] .blIf0f Pl;ofnL If]qdf cfof]hgfx 'g ] v ]ns 'b k | lto f ] lut fd fdfz{n cf6{ \;sf v]ndf Pskl5csf]{ ub}{ c;kmntf a]xf]b}{ cfPsf]g ]kfnn] Pl;ofnL v]ns'baf6kbssf] cfzf /fv]sf] 3f]if0ff ug'{/fli6«o v]ns'b kl/ifb\sf] untljZn]if0f lyof], h'g s'/f bf]xfPl;of8n] k'li6 u/]sf] 5 .

g]kfnn] s'g} klg cGt/f{li6«ok|ltof]lutfdf kbssf] t'?k dfz{ncf6{sf v]nd} km\of“Sg] u/]sf] 5 .o;k6s klg g]kfnn] t]SjfGbf], p;'tyf s/f“t] v]ndf kbssf] cfzf/fv]sf] lyof], t/ t]SjfGbf]df klgg]kfnsf] v]ns'bsf gLlt–lgdf{tfsf]ljZn]if0fcg';f/sf] kbs k|fKt x'g

agfof] . :j0f{ kbssf] tflnsfdfblIf0f Pl;ofsf] tkm{af6 ef/tsf]dfq pkl:ylt b]lvof], oBlk ef/tn]klg Pl;ofnL v]ns'b k|ltof]lutfdfo;k6s ck]Iffs[t ;kmntf eg] xftkfg{ ;s]g . ef/tn] o; k6s kbstflnsfdf * cf}+ :yfgdf lrQa'emfPsf] lyof] . blIf0f Pl;ofnLIf]qs} kbssf] rrf{ ubf{ kfls:tfgn]! /ht;lxt s 'n $ ty f>Ln+sfn] ! /ht;lxt s'n #kbsd} lrQ a'emfpg'k¥of] eg]g]kfnn] # sf+:o, a+unfb]z tyfckmuf lg:tfgn ] !–! sf + :okbsdf lrQ a'emfP . e'6fg /dfnl4E;n] s'g} klg kbs lhTg;s]gg\ . ;d:t blIf0f Pl;ofsf]k|bz{g vl:sPsf] cj:yfdf g]kfnLv]ns'bsf gLlt–lgdf {tfx¿n]cfkm\gf] lrQ a'emfpg] kSsf 5,t/ To;n] g ]kfnsf ] v ]ns'bIf]qnfO{ cem bogLo agfpg]5eGg] s'/f !) cf} + ;fu / !% cf} +Pl;of8sf] k|bz{gaf6 ;DalGwt;a}n] a'em\g'k5{ .

;s]g eg] p;' / s/f“t]df t emg\;f]r]cg';f/sf] k|bz{g;d]t ug{;s]g . oL v]nafx]s g]kfnn] kbsglht] klg a'l4rfnsf v]nf8Lx¿n];xgg'e"lt a6'Ng] lsl;dsf] k|bz{gu/], t/ af“sL v]ndf g]kfn s]jn;xeflutfd} ;Lldt /x\of] .

!) cf}+ ;fudf g]kfnn] dfz{ncf6 { / cGo v]ndf kfPsf ]c;kmntfaf6 7"nf] kf7 l;Sg'kg]{ lyof],t/ To; a]nf g]kfnn] cfkm\gf]k/fhosf] d'Vo bf]if lg0ff{osx¿dflyyf]k/]/ cfkm" hf]lug] pkfo /Rof] . of]/0fgLltdf g]kfnL v]ns'bsf gLlt–lgdf{tfx¿ s]xL xb;Dd ;kmneP/ :jb]zdf ;xfg'e"lt klg kfPt/ bf ]x f Pl;of8n ] g ]k fnLv]ns'bsf] sdhf]/LnfO{ g/fd|f];“ugª\UofPsf] 5 .

bf]xf Pl;of8nfO{ x]g]{ xf] eg];d:t blIf0f Pl;ofnL If]qsf]k|bz{g vl:sPsf] b]lvof] . blIf0fPl;ofsf cf7 /fi6«n] ;xeflutfu/]sf] of] k|ltof]lutfdf ef/tn] dfqcfkm"nfO{ :j0f{ kbssf] xsbf/

cd]l/sfdf hd] t]SjfGbf] v]nf8Lx¿lbg]zhª\u zfx

kf]6{NofG8, cd]l/sf– v]n]/ s]g} x'G5 / † nfdf] ;do g]kfnLv]ns'bd} latfPsfx¿sf] d'vaf6of] ltSttf af/Daf/ ;'lgG5 .lbUuh v]n JolStTjx¿sf] of]ljt[i0ffk|lt c;xdt x'g] 7fp“ t5}g, tyflk g]kfnL v]ns'bdf nfu]/s]xL g} kfOPg eGg] egfO eg]s]xL xb;Dd k"jf{u|xL Pj+ cGofok"0f{5 . v]ns'bn] g} /f]huf/b]lv dfg–;Ddfg lbPsf ;of}“ pbf/x0f g]kfnLv]ns'bdf 5g\ . cem ljb]zL e"lddfw]/} v]nf8Lsf] cl:tTjsf] kof{ojfrLag]sf] 5, oxL+ l;s]sf] v]ns'b .cyf{t\ gfd, bfd clg ;fdflhsk|lti7fnfO{ cfTd;ft\ u/]sf] 5,g]kfnL v]ns'bn] .

ljz]iftM cd]l/sfdf dfz{ncf6{\;sf] t]SjfGbf] ljwfdf y'k|} g]kfnLv]nf8L Pj+ k|lzIfsx¿ hd]sf 5g\ .g]kfnL t]SjfGbf]sf cu|h lbjfs/dxh{g x'g\ jf z'4f]wg /lGht,cf]nlDks kbswf/L ljwfg nfdfx'g\ jf ;fkm uf]N8d]8ln:6 sf]l;;v8\sf cd]l/sfdf ;a}sf] kl/rot]SjfGbf];“u hf]l8Psf] 5 .

emG8 } b 'O { bh{g g]kfnLt]SjfGbf] JolStTjn] oxL v]nnfO{k ];f agfPsf 5g \ . g ]kfnLt]SjfGbf]sf k"j{ k|lzIfs lbjfs/dxh{g o;}dWo]sf Ps x'g \ .kf]6{NofG8l:yt o'P; j]:6 sf]:6t]SjfGbf] P;f]l;Pg xlnp8 :s'ntyf kf]6{NofG8 :s'n ;~rfng u/]sfdxh{g cd]l/sfdf ;a}eGbf hd]sfg]kfnL t]SjfGbf] JolStTj dflgG5g\ .pgsf b'O{ :s'ndf emG8} tLg ;oljBfyL{ k|lzIf0f/t 5g\ . t]SjfGbf]

Joj;fodf hd ]sf dxh {gn ];fKtflxs;“u eg]— …d ]xgt,OdfGbfl/tf;“u} t]SjfGbf]k|ltsf]nufjn] d oxf“;Dd cfOk'u]sf] 5' .Ú!% jif{cl3 cd]l/sf cfPsf dxh{gn]g]kfnL t]SjfGbf]sf ;+:yfks h] s]l;gsf] t]SjfGbf] :s'n;d]t lsg]/cfk\mgf] Joj;fo lj:tf/ u/]sf 5g\ .

uf]/fx¿sf] u'? ag]sf dxh{gkf]6{NofG8df …8fg dxh{gÚ sf]¿kdf kl/lrt 5g\ . cfkmgf ]ofqfdf g]kfnL t]SjfGbf]sf] b]gnfO{

:d/0f ug{] dxh{gn] xfn} dfq g]kfnLt]SjfGbf]sf nflu eg]/ 8]9 nfvsf]v]n ;fdu|L g]kfn k7fPsf 5g\ .kf]6{NofG8df /x]sf cd]l/sLx¿sf];xof]u Pj+ dxh{gsf] ;lqmotfdfcGt/f {li6«o d}qLk"0f { t]SjfGbf ]k|ltof]lutfsf kf“r ;+:s/0f ;DkGge};s]sf 5g\ .

Ps ;do t]SjfGbf]sL rlr{tcg'xf/ ;Ltf /fO{ klg t]SjfGbf]k|lzIf0fd} Jo:t l5g\ . lbjfs/dxh{gsf] xlnp8 :s'nsL k|lzIfs/fO{ cfly{s Pj+ ;dflhs ¿kdfk ];faf6 k "0 f { ;Gt ' i6 /x ]sf ]atfp “ l5g \ . ;g !(** dfsf7df8f} “df cfof]lht Pl;ogt]SjfGbf] RoflDkogl;kdf sf+:okbs lht]sL /fO{sf cltl/Qm cf7f}+/ gjf}+ blIf0f Pl;ofnL v]ns'bk|ltof]lutfsL :j0f{wf/L /]0f'sf du/klg cd]l/sfd} hd]sL l5g\ . s]xLdlxgf xlnp8 :s'nd} t]SjfGbf]l;sfPsL du/n ] elgg \—…cd]l/sfh:tf] 7fp“df cfk\mgf];Lksf] ;b'kof]u ug'{eGbf 7"nf] s'/fc¿ s] x'g ;S5 <Ú k];fn] sDKo'6/OlGhlgo/ s]lag dxh{g klg ;f]xL

:s'nsf t]SjfGbf] k|lzIfs x'g\ .;g \ !(** sf ] ;f ]n

cf]nlDksdf sf+:o kbs lht]sfljwfg nfdfn] klg kf]6{NofG8dfPp6f t]SjfGbf] :s'n vf]n]sf 5g\ .Ps bzseGbf nfdf] ;dob]lvcd]l/sfdf al;/x]sf nfdf t]SjfGbf]df ]xsf sf/0f :s'n vf ]n ]sf ]atfp“5g\ . nfdf eG5g\— …:s'n;~rfng ug'{ d]/f] /x/ xf] .Ú

To;}u/L ;g\ !((@ sf ]afl;{nf]gf cf]nlDks v]n]sf gf/fo0fu'?ªsf] klg t]SjfGbf] :s'n 5 .ptf cGt/f{li6«o /]k|mL z'4f]wg/lGht klg t]SjfGbf] Joj;fod}lqmofzLn 5g \ . cd ] l/sfdft]SjfGbf]sf] eljio ;'Gb/ /x]sf]b fjL ug { ] / l Ghtn ] cfkm \g f5f]/f5f]/LnfO{ ;d]t t]SjfGbf]d}lqmofzLn agfPsf 5g\ .

ptf cd]l/sfsf] ldlrug/fHodf a;f]af; ub{ } cfPsfcGt/f{li6«o t]SjfGbf] /]k|mL Pj+k"j{k|lzIfs njk|;fb uf]vf{nLcd]l/sfnufot ljZjsf ljleGgd'n'sdf /x]sf g]kfnL t]SjfGbf]JolStTjx¿nfO{ PsLs[t ug{ ]

cleofgdf lqmofzLn 5g \ .cleofgsf] cf}lrTo k|:6\ofp“b}pgn] eg]— …k|jf;af6 g]kfnLt]SjfGbf]sf nflu ;xof]u ug{ ];f]rcg'¿k OG6/g];gn g]kfnt]SjfGbf] o'lgog -OG6'_ sf] :yfkgfu/]sf 5f}“ .Ú

csf{ cGt/f{li6«o /]k|mL cdL/>]i7;“u} cf7f} + blIf0f Pl;ofnLv]ns'b k|ltof]lutfdf :j0f{ lht]sfsf]l;; v8\sf 6]S;f; /fHosf]8nf; ;x/sf] Ps k|ltli7t t]SjfGbf]:s'ndf k|lzIfs 5g\ . g]kfnL ;]gfsfk "j {v ]nf8L dgdf ]xg jfOafelh{lgofl:yt cd]l/sL t]SjfGbf]P;f]l;P;g -P6LP_ df;{n cf6{\;:s'ndf t]SjfGbf] l;sfp“5g\ .

gjf}+ blIf0f Pl;ofnL v]ns'bk|ltof]lutfdf d'n'ssf nflu :j0f{lht]sf bfh'–efO lgd{n / lg/Ghg>]i7 klg t]SjfGbf] Joj;fo ;'?ug{] ;f]rdf 5g\ . t]SjfGbf]s} sf/0f5f]6f] ;dod} cd]l/sL u|Lg sf8{kfPsf lg/Ghg >]i7 eG5g\—…cd]l/sfdf t]SjfGbf]d} nflu/xg] ;f]r5 . Ú t ]SjfGbf ]n ] Pl;of8sfkbswf/L lszf]/ >]i7 tyf ;ljtf/ fhe08f/Lnufot g ]k fnLt]SjfGbf]sf k"j{ d'Vo k|lzIfs;Gtf]if k|wfgnfO{ ;d]t cd]l/sfdf:yflkt u/fPsf] 5 .

Page 21: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

k'; &, @)^# Dec. 22, 2006v]ns'b @#

d}bfg aflx/

w/fgnfO{ k"j{v]nf8L/ nfx'/]sf] ;xof]u

;fKtflxs ;dfrf/w/fg— a]nfotdf a;f]af;

ul//x]sf w/fgsf nfx'/ ] tyfk"j{km'6an v]nf8Lx¿n] w/fg km'6anSnanfO{ km'6an ljsf;sf sfo{qmd;~rfngsf lglDt an tyf /sd;xof]u:j?k k7fPsf 5g\ .

pgLx¿n] k7fPsf] Oª\ln;lk|ldo/ lnusf] Dofr an tLgj6ftyf gub #% xhf/ ?k}of“ a]nfotdf/x]sf w/fg]x¿sf k|ltlglw ljsf;/fO{n] Ps sfo{qmdaLr zlgaf/w/fg km'6an SnanfO{ x:tfGt/0fug' {ePsf ] lyof ] . sfo{qmddfk"j{la|l6; uf]vf{ cfdL{ ljsf; /fO{nfO{bf];Nnf cf]9fO{ ;Ddfg ul/Psf]lyof] . a]nfotdf a;f]af; ul//x]sfk"j{ km'6an v]nf8L tyf nfx'/]x¿n]

w/fg km'6an SnanfO{ lg/Gt/;xof]u ul//xg] /fO{n] atfP .a]nfotdf /x]sf k"j{km'6an v]nf8L tyfw/fg]x¿n] o;cl3 klg gub tyf v]n;fdu|L pknAw u/fO;s]sf 5g\ .

dlxnf km'6ankmfu'gdf

w/fg— k|yd bGtsfnL dlxnfkm'6an k|ltof]lutf cfufdL kmfu'g! b]lv w/fgdf ;~rfng x'g] ePsf]5 . em fkf , df ] /ª , /f }tx6,sf7df8f}+nufotsf !) j6f l6dsf];xeflutf /xg]5 .

dlxnfx¿sf] k|ltef k|:km'6gxf];\, ;fdflhs v]n efjgfsf] ljsf;xf];\ eGg] p2]Zosf cltl/Qm ;g\@))& sf] clk|ndf blIf0f Pl;ofnLkm '6an dxf;+3sf ] cfof ]hgfsnsQfdf x'g] dlxnf km'6ank|ltof]lutfdf w/fgaf6 w]/}eGbf w]/}dlxnf v]nf8LnfO{ ;xefuL u/fpg]p2]Zon] of] k|ltof]lutf ;~rfngug{ nfluPsf] xf] .

k|lzIfs ldng >]i7n] :yfgLov]n d}bfg l8kf] df=lj= df k|lzIf0flbO/x]sf 5g\ . …l;lgo/nfO{ 6«]lgªlbg ;lhnf ] eP klg gof “cfpg]x¿nfO{ clns ufx|f] kb}{5 .Ú– ldng > ] i7n ] atfP .k|ltof]lutfsf ljh]tfnfO{ @% xhf/gub tyf pkljh]tfnfO{ !% xhf/k|bfg ul/g] hfgsf/L SnasfcWoIf ;'jf; /fO{n] lbPsf 5g\ .

5f]6s/L ;dfrf/kf ]v/f— sf:sL lhNNf f

af:s]6an ;+3n] oxf“ rf}yf] k6scGt/dflj:t/Lo k | ltof ] lutf;DkGg u/]sf] 5 . k|ltof]lutfdf5fqftkm{sf] pkflw eg] dgsfdgfaf ] l8 {ª :s'nn] xft kf¥of ] .dgsfdgfn] tLg jif{sf] cGt/fnkl5klxnf] k6s of] pkflw lht]sf] xf] .o;cl3 tLg jif{b]lv nuftf/afnsNof0f af]l8{ª :s'nn] pStpkflwdfly cfk\mgf] Ps5q /fhhdfPsf] lyof] . ;'?df /fd|f] v]nk|bz{g ug{ g;s] klg v]nsf]cGTolt/ eg] dgsfdgf cfqmfds¿kdf k|:t't ePsf] lyof] .

ptf 5fqftkm {sf ] v]ndf1fg'afaf af]l8{ª :s'nn] 6K; af]l8{ª:s'nnfO{ k/flht u/L pkflwcfkm\gf] xft k¥of] . k|ltof]lutfdf5fqtkm{ s'd'lbgL xf]D; tyf 5fqftkm{Kof/fdfpG6 :s'n t[tLo ePsflyP . k|ltof]lutfdf afnsNof0fsfuf }/j tfdfª tyf 5fqftkm {1fg'afafsL d~h' u'?ªn] d:6Eofn'Pan Kn]o/sf] pkflw xfl;nu/] . !@ ljBfnosf] ;xeflutf /x]sf]k|ltof]lutfdf 5fqftkm{ 6K;sL clgtfu'?ª tyf 5fqtkm{ dgsfdgfsfbLks u'?ª pTs[i6 v]nf8Lsf ¿kdfk'/:s[t ePsf 5g\ .

kf]v/fdf af:s]6an k|ltof]lutf

Pl;of8kl5 zLto'4b;f}+ blIf0f Pl;ofnL v]ns'bdf :j0f{kbs lhTg ;kmn e]6«fg

g]kfnL p;' v]nf8L aLgf nfdf -v8\sf_ cGttM bf]xf Pl;of8df ;xefuLeOgg\ . aLgfsf] cg'kl:yltnfO{ lnP/ clxn] g]kfnL v]nj[Qn] cg]scg'dfg ul//x]sf] 5 . ;g\ !(($ / !((* df b'O{ k6s Pl;ofnLv]ns'bdf ;xefuL e};s]sL aLgf sf]nDaf] ;fudf ;xefuL x'g cfk\mg}vr{df sf7df8f}+ cfPsL lyOg\, t/ aLgf Pl;ofnL v]ns'bdf lsg;xefuL eOgg\ < /fli6«o v]ns'b kl/ifb\n] pgnfO{ cd]l/sfb]lv bf]xf cfpg]l6s6;d]t lbPsf] lyof] . of] 36gfn] ;a}eGbf ddf{xt agfPsf] 5 ;fudf tLg k6s:j0f{ tyf Pl;of8df b'O{ k6s sf+:o kbs lht]sf bLks lji6nfO{ .

b;f}+ ;funuQ} cd]l/sf p8]sL aLgfn] bLks lji6 klg j}b]lzsk|lzIf0fsf nflu cd]l/sf k'u]kl5 cfkm"nfO{ klg bLks;/x ;'ljwflbg'kg]{ dfu /fli6«o v]ns'b kl/ifb\;dIf /flvg\ . aLgfn] …k|lzIf0fsfnflu cd]l/sfdf a:bf;d]t b}lgs %) cd]l/sL 8n/ eQf lbg] ePdfq bf]xf cfpg]Ú atfPkl5 v]ns'b kl/ifb\ tyf cf]nlDks sld6Ln]To;nfO{ c:jLsf/ u¥of] . s'/f olQd} ;lsPg, cd]l/sfd} /x]sf aLgfsf>Ldfg\ rGb| nfdf tyf bLksaLr ToxL+af6 zLto'4 ;'? eof] . bLksrGb|n] cfkm\gf] rl/qxTof ug{ vf]h]sf] cf/f]k nufp“5g\ . …rGb|n] dnfO{ cd]l/sfdfk|lzIf0f gu/L sfd ug{ nfu]sf] xNnf lkm+hfP,Ú —bLks eG5g .

…cd]l/sfdf sfd ug]{ /x/ eP d klg rGb|h:t} klxn] g} cd]l/sfk'u]/ al;;s]sf] x'g] lyP“ . b]zsf nflu v]Nb}5', Tof] klg Pl;of8,To:tf]df k|lzIf0f gu/L d s;/L sfd ug{ ;S5' <Ú bLkssf] k|Zglyof] . o;cl3 g} b'O{ k6s cd]l/sf k'u]/ kmls{;s]sf bLks cfkm\gf]kbsn] ;a} s'/fsf] ;kmfO lbO;s]sf] atfp“5g . …k|lzIf0flagf cfPsf]eP d klxnf] r/0faf6} 3/ kmls{Gy]+ / clxn] of]eGbf 7"nf] hjfkm d;“u5}g,Ú –bLksn] atfP .

tl:a/

M /fli6

«o kmf]6f] kq

sf/ ;

d"x

Page 22: SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, klx/gsf]himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/pdf/Sapta… · Pp6f 5 §'} klx/g z }nL, ;x/sf ] Jo:t eL8df k[ys \ klxrfg

x]d/fh 1jfnLåf/f sflGtk'/ klAns];G; -k|f=_ ln= sf nflu k|sflzt tyf d'lb|t, sfof{no M sflGtk'/ sDKn]S;, ;'ljwfgu/, kf]=a=g++= ^)!(, sf7df8f}+, g]kfn, kmf]g g+= $$*)!)), km\ofS; M(&&–!–$$&)!&*, email:[email protected] btf{ g++= ((÷)%!÷%@, ;jf{lwsf/ M sflGtk'/ klAns];G; -k|f=_ln= ;“u ;'/lIFt k|aGw lgb]{zs M s}nfz l;/f]lxof, lgb]{zs M ljgf]b/fh 1jfnL÷:jl:tsf l;/f]lxof, ;Dkfbs M ;'jf; 9sfn

clGtd kftf] @$k'; &, @)^# Dec. 22, 2006

k|Lltsf] uLt, l8h]sf] ;+uLt/fh' l3l;ª

w/fg— d'n'ss} h]7f] uNkm sf];{sf] jftfj/0f ut z'qmaf/;+uLtdo ag]sf] lyof] . uNkm v]nf8Ln] el/g'kg]{ 3f“;] d}bfgdfk|Llt sf}/sf] uLt, /fhwfgLsf l8h]åo aLDofg tyf kfonsf];+uLt ldlS;ªdf lgw{Ss gflr/x]sf o'jfx¿sf] vrfvreL8 b]lvGYof] . kf6L{ g]kfnsf] Oe]G6 Dofg]hd]G6df ;DkGg…;"o{ nfO6\; l/bd gfO6\;Údf :yfgLo l8h]x¿sf] tfndfgfRb} cfPsf w/fg]x¿ uflosfsf] uLt tyf Jofj;flosl8h]åosf] ;f+uLlts ld>0fdf gfRg kfp“bf b+u k/]sf lyP .lr;f] a9]sfn] o'jf–o'jtLx¿ v'nf d}bfgdf Hofs]6 nufP/}klg cl;gkl;g x'“b} gflr/x]sf b]lvGy] .

lgwf{l/t ;doeGbf b'O{ 306f l9nf] u/L a]n'sL ^ ah];'? ePsf] 8fG; kf6L{nfO{ uflosf k|Llt sf}/n] cfkm\gf] nf]slk|ouLt …w]/}kN6 hLjgdfÚ ufp“b} ttfPsL lyOg\ . ;]S;L b]lvPsLsf}/sf] xft 5'g vf]Hg] o'jfx¿sf] eL8 x6fpg sfo{qmd;+of]hs kf6L{–(&& sf :jo+;]jsx¿nfO{ xDd]xDd] k/]sf] lyof] .!* jif{eGbf sd pd]/sfnfO{ k|j]z lgif]w elgP klg :s'n]ljBfyL{x¿ klg 8fG; ub}{ kf6L{sf] dgf]/~hg lnO/x]sf lyP .

af/ ckm l8h]–@))% sf ljh]tf aLDofg tyf g]kfnsf]klxnf] dlxnf l8h] kfonsf] Do'lhs ldlS;ªdf pQm 8fG;kf6L{ sl/j ;f9] tLg 3G6f rNof] . ;ljg /fO{sf] /s kkl8h]åon] ldlS;ª ubf{ pgsf 3/]n' km\ofgx¿ pk“|mb} gfr]sflyP eg] kf6L{df pkl:yt ;ljg d}bfgsf] Ps 5]pdf a;]/xf“l;/x]sf lyP . k|Llt sf}/n] rlr{t lxGbL tyf c+u|]hL uLtufp“b} >f]tfx¿nfO{ yk dgf]/~hg k|bfg u/]sL lyOg\ .

An'a8{ dndfSof6jfs

k"jf{~rn ;/ud cfO8n;fKtflxs ;dfrf/

w/fg— k"jL{ g]kfndf /x]sfufog k|ltef vf]Hgsf lglDt ^dlxgfcl3b]lv ;/ud ;+uLt ljBfnon];~rfng ul//x]sf] …k"jf{~rn ;/udcfO8nÚsf] kmfOgn r/0f k'; * ut]zlgaf/ w/fgdf x'“b}5 . ef]ln x'g]kmfOgndf & ;o %) hgf ;xefuLdWo]!) hgf clGtd k|lt:kwf{ ub}{5g\ .

cfw'lgs, nf]s, kk tyfzf:qLo uLtdWo] s'g} b'O{ k|sf/sfPs–Psj6f uLt ufPsf] cfwf/dfk"jf{~rn ;/ud cfO8nsf] ljh]tf

3f ] i f0f f ul/g ] ;/ud ;+uLtljBfnosf lgb]{zs cf]dk|sfz /fO{n]atfP . k"jf{~rn ;/ud cfO8nsf]ljh]tfn] gub k'/:sf/:j¿k !)xhf/ ?k }of “ xft kfg ] {5g \ .ljh]tfnfO{ Pp6f Psn cNadlgsflnlbg] ;'ljwf klg cfof]hsn]lbPsf] 5 . PNadsf b'O{ uLtsf]Do'lhs lel8of] klg lgdf{0f ul/lbg]lgb]{zs /fO{n] atfP . pTs[i6 !)r'lgPsfx¿sf] Pp6f ;fd"lxscNad lgsfNg] tof/L ;/ud ;+uLtljBfnon] ul//x]sf] 5 .

lqk'/]Zj/l:yt An'a8{ dnsf]k |j4 {gsf nf lu ut !$l8;]Da/b]lv l;hG; ckm a]N;cyf{t\ 3G6Lsf] df};d zLif{sdfljleGg sfo{qmd ;~rfng e}/x]sf5g\ . cfufdL l8;]Da/ #! ;Dd;~rfng x'g] pQm sfo{qmdcGtu{tut z'qmaf/ Pp6f km];g sfo{qmd;DkGg eof] .

An'a8{ dnd} pknAw k'?iftyf dlxnfsf ljleGg a|FG8]8klx/gnfO{ ;d]6]/ sf]l/of]u|fkm/k|an >]i7n] gl;d k|wfg, /dgLhf]zL, cfo'iff a:g]t, ;ljtf dxh{g,;[li6 >]i7, uf}td dfgGw/, dl~rgzfSo, ; 'Xb Hof ] lt cf lbJofj;flos df]8nnfO{ Sof6jfsu/fP . pQm cj;/df :kf]6L{, Sofh'Pn,kmd{n, ;]ldkmd{ncGtu{tsf klx/g

rLh a9L x " “ d:t–d:t===ljkfnf afy?ddf u'gu'gfp+“b}lyO{ . p;nfO{ nfUb} lyof] pm ;f“Rr}g} d:t–d:t ePsL 5 . lx“hf] s'df/LSofkm]df ;+hLt;“u xft ldnfp“bfs:tf] s/]G6 nfu]sf] h:tf] cg'ejePsf ] lyof ] p;nfO { . ToltghLsaf6 clxn];Dd ljkfnfn]s;}nfO{ x]/]sL lyOg . Sofkm]sf] ;fx"cfO gk'u]sf] eP ljkfnf / ;+hLtsf]xft w]/}a]/;Dd ldln/xGYof] xf]nf . ljkfnf;f]r]/ cfkm} dVv k/L / km]l/ u'gu'gfpgyfnL, d}+ rLh a9L x"“ d:t–d:t .

sflGtk '/ ;x/df lkpg]s'/fx¿sf] cefj 5}g . n]df]g]8sf]:jfbdf lao/, lao/sf] :jfbdfn]df]g]8, uGw gcfpg] hLg / ;fx«}ugfpg] ef]8sf, h] klg kfOG5 .t}klg ds6]nsf] :jfb ln“b} s]6f /s]6L /dfP/ a:g] 7fp“ 5}g . lx“hf];+hLtsf] kfkfnfO{ ;/sf/n] b"t

lgo'Qm u/]sf] v';LofnLdf ;+hLtn]ljkfnfnfO{ ;]n]a|]6 ug{ af]nfPsf]lyof] . ljkfnfnfO{ b"t eg]sf] s] xf]< s]xL yfxf lyPg . p;n] ;+hLtsf]kfkfsf af/]df ;'g]sL klg lyOg .;+hLtsf] kfkf h];'s} xf];\ / hf];'s}xf];\ p;nfO{ dtna klg lyPg .;+hLt;“u xft ldnfp“bf nfu]sf] s/]G6;lDemP/ pm d:t–d:t lyO{ .

ljkf, cfh SofDk; ghfg" x},ljkfn] ;'gL p;sf] bfh' s]xL eGb}5 .p;n] s'/f a'lemg /fd|f ];“u .afy?daf6 lgl:sP/ pm bfh' ghLsuP/ ;f]wL, lsg < s] eof] < bfh'n]ems]{/ hjfkm lbof], cfh SofDk;ghfg" . pkTosf aGb 5 . ljkfnfr"krfk sf]7fdf uO{ / PkmPd vf]nL .PkmPd eGb} lyof ] , ;/sf/n];Demf}tfljk/Lt b"tx¿ lgo'Qmu/]sf]df cfh laxfg b; ah]b]lvpkTosf aGbsf] cfx\jfg ul/Psf] 5 .

p;n] /]l8of] aGb u/L / a}7sdfcfO{ . afaf xh"/ 6]lnkmf]gdf s;};“us'/f ub}{ xf]Ol;GYof], ;/sf/n] ug{gx'g] sfd g} u/]sf] xf] . cfkm\gf dfG5]sf]lxtafx]s b]zsf] lxt x]g{ ;s]sf] eP tof] cj:yf g} cfpg] lyPg===

ljkfnfn] afaf xh"/sf] s'/fa'lemg . p;nfO{ s'/f a'em\g] hf“u/klg lyPg . ;f]Rb} lyO{, s] u/]/latfpg] xf]nf lbg . aGbsf] a]nfdfst} hfg] s'/f klg ePg .

ljkfnfn] ;+hLtnfO{ ;DemL /sf]7fdf uP/ df]afOndf ;+hLtsf]gDa/ bafO{ . ptfaf6 ;+hLt af]Nof],c“, eg ljk' . c“, ltdL lg:s g .xfdL df]6/;fOsndf uNnL–uNnLaf6st} aflx/ hfp“nf lg . geP jf6/ls+u8d hfp“nf . a? ltdL :jLldªs:6\o'd af]s]/ cfpg .

;+hLtsf] s'/f ;'g]/ ljkfnfPsl5g lvnlvnfP/ xf“;L / egL,o:tf] hf8f]df :jLldª < s] ePsf];~h' ltdLnfO{ <

;+hLtn] hjfkm lbof], hf8f] ePd ttfOlbp“nf lg . ljkfnf nfhn]e't'Ss eO{ . p;n] yk s]xL af]lng .P3f/ ah] ;lxb gu/sf] rf]sdf;+hLt;“u e]6\g] lkmS; ePkl5 p;n]df]afOn l8:sg]S6 u/L . o;kl5 dfqljkfnf ;f]Rg yfnL b"tx¿sf;DaGwdf . pm cvaf/ k9\g yfnL .cvaf/df ;+hLtsf kfkfsf af/]dfn]v]sf] lyof], ;/sf/L ;]jfdf /x“bf;+w} ;Qfdf a:g] JolQmsf] :jfy{dfnfu]/ cs"t ;DklQ sdfPsf] JolQm .hgcfGbf]ng bafpg] JolQmsf ¿kdf/fodfemL l/kf]6{df klg pgsf] gfd5 . vf;} s]xL a'lemg ljkfnfn] ./fhgLltdf pm lgs} sdhf]/ 5 .SofDk; o'lgogdf ef]6lbg] a]nfdfpm /fhgLltnfO{ eGbf ;fyLnfO{ ef]6lbG5] . t/, cfh va/ k9]kl5 pmlgof;|L eO{ . p;nfO{ nfUof],hgcfGbf]ng bafpg] JolQmnfO{ b"tagfpg t gx'g] g} xf] . To;kl5dgdg} p;n] 3/af6 aflx/glgl:sP/ aGbnfO{ ;3fpg] lg0f{ou/L . p;n] lbdfusf] d]df]/L sf8{af6;+hLtsf] gfd klg O/]h u/L /df]afOn ckm u/]/ ;'tL .

z}nLx¿nfO{ ;xefuL df]8nx¿n] k|:t'tu/]sf lyP .;hG; ckm a]N;Ú cGtu{tcsf]{ km];g sfo{qmd ;f]xL :yfgdfl8;]Da/ @# tl/vdf k|:t't ul/“b}5 .


Recommended