Second Edition This book was developed by

©Educasia/The Curriculum Project a division of the Thabyay Education Foundation

© Educasia, Yangon, Myanmar. All rights reserved. No part of this document may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted by any means electronic, mechanical, photocopying, recording, orotherwise, without the prior written permission from Educasia, Yangon, Myanmar. Printed in Myanmar.

1

မာတကာ

နဒါနး 3

အခနး () ဆရာ၏ အခနးက႑ႏြငးတာနးမာ 12

ဆရာေကာငးတစးဥ၏ အရညးအခငးမာ

ဆရာ၏အခနးက႑

ဆရာ၏တာနးမာ

စာသငးၾကာေရစကးနး

ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကး ပငးဆငးရနး 22

အခနး (ဿ) ကၽျႏးပးတ႔ မညးကသ႔ေလလာသငးယေနၾကသနညး 25

သငးၾကာပ႔ခခငးအေၾကာငး စဥးစာခငး

စာသငးခနးတျငး သငးယမႈ

ေလလာသငးယမႈပစမာ

ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကး ပငးဆငးရနး 35

အခနး (၀) စာသငးခနးအတျငး တနးတညမြမႈ 37

ပညာေရနယးပယးတျငး တနးတညမြခငးဆသညးမြာ အဘယးနညး၈

ေကာငးသာတငးက လႈ႕ေဆားအာေပခငး ARCS

ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကး ပငးဆငးရနး 44

အခနး(၁) သငးယခငးအတျကး သငးၾကာခငး 45

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာ၇ လပးငနးမာႏြငး လႈပးရြာေဆာငးရျကးမႈမာ

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာႏြငး သရြမႈနယးပယး

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာတျငး အသပရနးသငးေလားေသာ ႀကယာ (verb) မာ

သငးခနးစာတစးခအာ ပငးဆငးခငး

သငးၾကာပ႔ခမႈဆငးရာနညးနာမာ

ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကး ပငးဆငးရနး 64

2

အခနး(၂) တတကးမႈ၇ ေဖနးအၾကပခကးႏြငး တတးေမာကးမႈကစစးေဆအကဖတးခငး 67

တတးေမာကးမႈကစစးေဆအကဖတးခငးဆသညးမြာ အဘယးနညး၈ ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကး ပငးဆငးရနး 76

အခနး(၃) သငးေထာကးကပစၥညးမာ 77

သငးေထာကးကပစၥညးမာအာ အသပခငး ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကး ပငးဆငးရနး 83

အခနး(၄) အပးစလကးလပးေဆာငးခငး 84

အပးစလကးလပးေဆာငးခငးနညးက အသပခငး ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကး ပငးဆငးရနး 90

အခနး(၅) စာသငးခနးက စမခနး႔ချ ခငး 91

စာသငးခနးစမခနး႔ချမႈဆသညးမြာအဘယးနညး၈

နညးနာမာ

ဆေပဒဏးေပစနစး ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကး ပငးဆငးရနး 97

ေနာကးဆကးတျ (က) 98

ေနာကးဆကးတျ (ခ) 100

ေနာကးဆကးတျ (ဂ) 102

ေနာကးဆကးတျ (ဃ) 105

ေနာကးဆကးတျ (င) 107

3

နဒါနး

ဤစာအပးသညး သငးၾကာေရဆငးရာအတတးပညာမာ သငးတနးကပ႔ခရာတျငး သငးအာ အေထာကး

အကဖစးေစရနး ေရသာထာခငးဖစးပါသညး၈ ဤစာအပးတျငး သငးတနးသာမာအတျကး သငးေထာကးက

ပစၥညးမာႏြငး ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကးရရြငးသညးပငးဆငးမႈမာလညး ပါငးပါသညး၈ လအပးသညး ေနရာ

မာတျငး ေလကငးခနးမာအတျကး အေဖမာကေပထာၿပဖစးသညး၈ သ႔ေသား ကစၥအေတားမာမာတျငး

အေဖကသငးတနးသာမာ၏ကယးပငးအေတျ႔အၾကႏြငး အမမေသာ သကးဆငးရာအပးစအလကး ေဆျေႏျမႈ

မာေပၚတျငး မာစျာအေခခမညးဖစးသညး၈

သငးမပ႔ခမ သငးခနးစာတငးကဖတးသျာပါ၈ သငးခနးစာတစးခခငးစကပ႔ခရနးအတျကး စာသငးခနး

မညးမြလအပးမညး၇ သငးတနးတျငး မညးသညးသရပးေဖားလႈပးရြာမႈမာက သငးပလပးမညး၇ သငးတနးသာအာ

မညးသညးလပးေဆာငးမႈမာက သငးတနးပငးပတျငးပလပးေစၿပ မညးသညးလပးေဆာငးမႈမာကေတာ ေကား

လကးမညး အစရြသဖငး ပငးဆငးထာပါ၈ သငးခနးစာေလကငးခနးတငးအတျကး မညးသညးသငးေထာကးက

ပစၥညးမာက သငးလအပးေပမညးဆသညးကလညး ဆဖတးပါ၈ ကေဘာလမာ (cue) ကသ႔၇ လပးငနး

ေဆာငးတာကဒးပာမာ (task cards) ကသ႔ေသာ အပသငးေထာကးကပစၥညးမာက ဤစာအပးတျငး ထညး

သျငးေပထာခငးမရြပါ၈ သငးကဆရာဖစးသညးအတျကးေၾကာငး သငး၏ကယးပငးသငးၾကာမႈပစႏြငးကကးညမညး

ကယးပငးသငးေထာကးကပစၥညးမာအာဖနးတရနး သငးကတာနးရြေပသညး၈

ဘာသာစကာ

ဤစာအပးအာ အဂၤလပးလေရသာထာေသားငာ၇ လအပးပါက သငးကသငးသငးတနးသာမာ၏

မခငးဘာသာစကာအာအသပကာ သတငးအခကးအလကးအသစးကဖစးေစ၇ လမးၫႊနးမႈဖငးပလပးေသာ

အတနးတျငးေဆျေႏျငး၏ တစးစတးတစးပငးဖစးေစ ရြငးလငးေပာပသငးပါသညး၈ ဤေယဘယဆနးေသာ

မတးဆကးနဒါနးတျငး သငးရတစးခလတစးေလြာကးအသပထာသညး အဓကသေဘာတရာမာက ေဖား ပ

ထာပါသညး၈ သငးခနးစာတငးက ေကာငးသာမာနာလညးရနးလအပးသညး သေဘာတရာေပါငးစကလညး

ထညးသျငးေဖားပထာပါသညး၈ ထအထမြအမာစက စာပဒးတကေလမာအဖစး အကဥးခပး ေဖားပထာပါ

သညး၈

ဤသငးတနး၏တစးစတးတစးေဒသဖစးသညး သငးတနးသာမာက မညးသညးအရာက မညးကသ႔သငးယမညး

ဆေသာအခကး

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာ၈ ၈ ဤသငးခနးစာတျငးပါငးသညး သငးခနးစာသရပးေဖားလႈပးရြာမႈမာက

အခကး ေလခကးက လပးေဆာငးပါသညး၈

4

() ထေရာကးစျာသငးၾကာႏငးသညး ေကာငးဆရာတစးဥဖစးလာေစရနးအလ႔ငြာ သငးတနးသာမာ သရြရနး

လအပးသညး သတငးအခကးအလကးႏြငး သေဘာတရာမာကေပသညး၈

(ဿ) သငးယမႈနညးလမးအမမက ပသသညး၈

(၀) သငးတနးသာမာက မမတ႔ကယးပငးစာသငးခနးတျငးပနးလညးအသခနငးရနး နညးလမးအမမက

ပသသညး၈

(၁) သငးတနးသာမာအာ သတ႔ကယးပငးစာသငးခနးမာတျငး သငးၾကာနညးအမမက မညးကသ႔အသပ

သငးသညးက ပနးလညးထငးဟပးေစရနး အာေပကညသညး၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာ၈ ၈ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက သငးတနးသာကငးစာအပးပါ သငးခနးစာ

တငး၏အစႏြငး ဤၫႊနးၾကာခကးမတးဆကးအၿပတျငးေဖားပထာသညး သငးရေမပတျငး ထညးသျငးထာ

ပါသညး၈

သငးခနးစာ၏အဓကအခကးမာ၈ ၈ ေဆျေႏျငးမာႏြငး သရပးေဖားလႈပးရြာမႈမာမြ ေကာငးသာမာ

ရရြသငးေသာ အဓကသေဘာတရာမာက ဆလပါသညး၈ ဤစာအပးတစးေလြာကးတျငးလညး သငးခနးစာ၏

အဓကအခကးမာအာ ထညးသျငးထာပါသညး၈

နမနာပသခငး၈ ေကာငးမျနးသညးပ႔ခမႈဖငး နမနာပသပါ၈ သငးတနးသာမာက သငးၾကာနညးေကာငးက

မငးလြငး သတ႔ကယးတငးအသငးအပေကာငးေအာငးနမနာယမညးဖစးသညး၈

သငးတနးပ႔ခရနး နညးလမးမာ

ပနးလညးဆနးစစးခငး

သငးခနးစာတငးက ၿပခသညးသငးခနးစာက ပနးလညးအတခသသပးခငးဖငး အစပပါ၈ သငးတနး

သာမာက အတနးတျငးေစာငးၾကညးေလလာမႈၿပဆပါက၇ သတ႔အေတျ႔အၾကက ပနးလညးသသပးခကးဖငး

ဆကးစပးေပပါ၈ ထ႔ေနာကး ၿပခေသာသငးခနးစာႏြငး ယခသငးခနးစာႏြစးခအၾကာ ဆကးႏျယးမႈေၾကာငးပသပါ၈

သငးခနးစာကမတးဆကးခငး

သငးခနးစာအသစးမာႏြငး စာအသစးမာကမတးဆကးေပလြငး မတညေသာ နညးအမမက အသပ

ပါ၈

5

နညးလမး ()၈ ၈ ေခါငးခငးရကးေတျေတာအေဖရြာေစခငး - ဆရာကသငးတနးသာမာက သငးမညး

ေခါငးစဥးႏြငးပတးသကးၿပ မညးမြသထာသနညးဟ ေမပါ၈ ဤနညးသညး အထသဖငးသငးခနးစာအသစးက

စတငးရာတျငးအသငးပါသညး၈

နညးလမး (ဿ)၈ ၈ ဆရာကမမကယးပငးစကာလဖငး သတငးအခကးအလကးကရြငးပၿပ သငးတနးသာမာက

သတ႔ကယးပငးအေတျ႔အၾကမာမြ ဥပမာမာေပေစပါ၈

နညးလမး (၀)၈ ၈ ဆရာက သငးတနးသာမာ၏ key words မာအေပၚနာလညးမႈကစစးေဆပါ၈ ထ႔ေနာကး

သငးတနးသာမာအာ မတးဆကးနဒါနး (သ႔) ဖတးစာကဖတးေစပါ၈

နညးလမး (၁)၈ ၈ သငးတနးသာမာအာ မတးဆကးနဒါနး (သ႔) ဖတးစာတျငးသတ႔မသသညး စကာလမာက

အဘဓါနးထတျငးၾကညးရငး ဖတးေစပါ၈

နညးလမး (၂)၈ ၈ သငးတနးသာမာအာ မတးဆကးနဒါနး (သ႔) ဖတးစာကဖတးေစပါ၈ ဆရာက သတ႔တကယး

နာလညးမလညး ေမချနးမာေမကာ စစးေဆပါ၈

ေဆျေႏျငး

ေဆျေႏျ ငးကဖနးတရနး ေပထာသညးရတးခညးေမချနးမာကအသပပါ၈

ေဆျေႏျ ငးမစတငးမတျငး သငးတနးသာမာအာ သတ႕၏အမငးမာကခေရႏငးရနး စဥးစာဖ႔းအခနး

ေပပါ၈ သငးတနးသာမာက ပထမဥဆအေဖမာႏြငး အမငးမာကတငးပေစပါ၈ ထ႔ေနာကး အခာသငးတနး

သာမာက ထအမငးမာကသေဘာတမတေမပါ၈

ေဆျေႏျအာေကာငးသညးသငးတနးသာမာအတျကး ထပးေဆာငးေမချနးမာက ေမပါ၈

ေဆျေႏျ ခကးမာႏြငး သငးခနးစာ၏အဓကအခကးမာက အကဥးခပးပါ၈

ဆရာတစးေယာကးက သငးတနးသာမာႏြငးအတ ငးေရာကးေဆျေႏျ ခငး၇ ေနာကးထပးရြငးလငးမႈရြရနး

ေမချနးမာေမခငးတ႔ကပလပးရနးယၾကညးမႈအပညးရြဖ႔ လအပးပါသညး၈ အကယး၊ သငးတနးသာမာက

သငးအယအဆက သေဘာမတပါက သတ႔အမငးမာကနာေထာငးေပပါ၈ သတ႔ကမြနးခငးမြနးေနေပလမးမညး၈

အပးစလကးလပးေဆာငးခငး

အပးစဖျ႔ခငး၈ ၈ ႏြစးေယာကးတစးတျတျ ခငးႏြငး အပးစလကးလပးေဆာငးေစခငးတ႔က တကးကျစျာသငးယ

ရာတျငး အဓကကသညးနညးလမးမာဖစးသညး၈ ဤစာအပးပါသငးေထာကးကပစၥညးမာက သရပးေဖားလႈပးရြာမႈ

6

တစးခခငးစအတျကး မညးကသ႔အပးစဖျ႔လပးေဆာငးသငးသညးးဆသညးက ၫႊနးဆထာခငးမရြပါ၈ ထ႔ေၾကာငး

အပးစဖျ႔လပးေဆာငးေစရာတျငး အတနးအေနအထာကထညးသျငးစဥးစာၿပ သငးရညးရျယးခကးႏြငးကကးညသညး

အေကာငးဆနညးလမးကေရျ ခယးပါ၈

အပးစလကးလပးေဆာငးရမညးလပးငနးမာက ပငးဆငးခငးႏြငးစမခနး႔ချ ခငး၈ ၈ ဤစာအပးပါ စစးေဆမႈဇယာက

အသပကာ သငးတနးသာမာကမညးသညးတ႔က ပလပးေဆာငးရျကးရမညးက လနာလညးသေဘာေပါကး

ပါေစ၈

ပနးလညးအစရငးခတငးပခငး၈ ၈ အပးစတငးအာသတ႔၏လပးေဆာငးခကးမာက အတနးအာပနးလညး

အစရငးခတငးပေစပါ၈

မြတးတမးတငးခငး၈ ၈ သငးတနးသာမာသညး အပးစလကးလပးေဆာငးရာတျငး မမတ႔ကယးပငးမြတးတမး

မာက ထာရြရနးလအပးသညး၈ သတ႔က မြတးစမာပလပးၿပ အကဥးခပးမာပနးေရရနး အခနးေပပါ၈

သ႔မဟတးပါကသတ႔အေနဖငး သငးယခငး၏ တနးဖရြေသာအစတးအပငးမာက ေမသျာေကာငးေမသျာ

နငးပါသညး၈

သရပးေဖားလႈပးရြာမႈမာအတျကး အခနးသတးမြတးခငး

သငးသငးတနးသာမာႏြငးကကးညေသာ အဆငးႏြငးလပးငနးစဥးကရြာေပပါ၈ အခနးသတးမြတးခငးသညး

လပးေဆာငးရမညးေခါငးစဥး (သ႔) လပးငနးကမညးမြခကးခၿပ ၁ငးႏြငးရငးႏြပတးသကးမႈမညးမြရြသညးဆသညး

အခကးတ႔အေပၚတျငးလညးမတညးပါသညး၈ စတငးပလပးခနးတျငး အခနးထပးေဆာငးေပရနး လအပးသညး

လႈပးရြာမႈက ပလပးခငးမဟတးလြငး သငးတနးသာမာက အခနးအမာႀကမေပပါႏြငး၈ သတ႔ကအေစာႀက

ၿပေနၿပ ပငးရၿငေငျ႔ေနေပမညး၈

သ႔ေသား အကယး၊သငးက သငးတနးသာမာမြာ အလပးရႈပးမရႈပးလကးရြၿပ လပးငနးမၿပဆေသ

ေသာေၾကာငး အခနးပထပးေဆာငးေပရနးလအပးသညးက ေတျ႔ရြရပါက၇ သငးကအခနးပထပးေဆာငးေပႏငး

ပါသညး၈

အေဖမာ

ဤသငးတနးသညး သငးတနးသာမာအာ အသငးအပေကာငးခငးႏြငးပတးသကးသညး အယအဆ

မာက သေဘာေပါကးနာလညးၿပအသပႏငးေအာငး အေထာကးအကပေပရနးဖစးသညး၈ သရပးေဖားလႈပးရြာမႈ

အေတားမာမာတျငး မြနးသညး/မြာသညး အေဖမရြပါ၈ သငးတနးသာမာတျငး မတကျ ပာသညး (သ႔)

ပမေကာငး မျနးသညး အယအဆမာရြႏငးပါသညး၈

7

သငးတနးသာကငးစာအပး

သငးတနးသာကငးစာအပးတျငး သငးၾကာခငးႏြငးပတးသကး၊ မတညသညးနညးလမးမာက ေဖားပ

ထာသညး အခနး (၅) ခနးပါရြပါသညး၈ အခနးတငးတျငး ေအာကးပါတ႔မြအာလ (သ႔) အခ႕ပါငးပါသညး၈

စာပဒးမာႏြငးသရပးေဖားပမာက ဖတးခငး

၁ငးတ႔က သတငးအခကးအလကးအသစးမာကေဖားပသညး (သ႔) သတငးအခကးအလကးမာက

အကဥးခေပသညး၈

သငးခနးစာသရပးေဖားလႈပးရြာမႈမာ

သငးခနးစာသရပးေဖားလႈပးရြာမႈမာက သငးတနးသာမာအာ မမမညးသညးအရာမာက သႏြငးၿပ

ဖစးသညးက ရြာေဖျေတျ႔ရြႏငးရနး၇ သငးခနးစာအသစးက ထသႏြငးၿပသာအရာမာႏြငး ဆကးစပးေပရနး ႏြငး၇

မမတ႔သငးယထာသညးအရာမာက ေလကငးၿပလကးေတျ႔အသခႏငးရနး အေထာကးအကပပါသညး၈

သငးတနးသာမာအာ မမတ႔ဘာသာသငးခနးစာသရပးေဖားလႈပးရြာမႈမာက ဖနးတပလပးေစခငးဖငး မမ

သငးယထာသညးအရာမာက မၾကာခဏလကးေတျ႔အသခေစပါ၈

ပနးလညးထငးဟပးေစခငး

အခ႕သငးခနးစာမာတျငး သငးတနးသာမာက မမတ႔မညးသညးအရာမာကသငးယေနသညးႏြငး

မမတ႔မညးကသ႔တတကးေနသညးတ႔က သငးတနးသာမာအာစဥးစာတတးေစရနး ပလပးေပသညး၈ ၁ငးမြာ

ကယးပငးပနးလညးထငးဟပးေစမႈႏြငး နာလညးမႈကမမဘာသာပနးလညးအကဖတးႏငးရနး ပလပးေပခငး

ဖစးသညး၈ အကယး၊သငးက သငးတနးသာမာ၏နာလညးသေဘာေပါကးမႈက စစးေဆလလြငး သငးက

သတ႔အာ ထေမချနးမာကေရသာေဖဆေစခငး ပလပးႏငးသညး၈

အကဥးခပး

သငးခနးစာတငးတျငး အဓကသငးခနးစာအခကးအလကးမာ၏ အကဥးခပးပါရြသညး၈ မာေသာ

အာဖငး bullet-point မြာထထာသညးစာရငးပစဖငး ေဖားပထာသညး၈ တစးခါတစးရတျငးမ ရြညးလာေသာ

စာေၾကာငးမာဖငး ေဖားပထာသညး၈

အတနးအာေစာငးၾကညးေလလာခငးမာ

သငးတနးသာမာက လပးသကးရငးဆရာတစးေယာကးက ေစာငးၾကညးေလလာခငး ဖစးသညး၈

ေစာငးၾကညးေလလာေရလႈပးရြာမႈမာက ထသငးခနးစာတျငးထညးသျငးေဖားပထာသညး ဘာသာရပးႏြငး အခနး

အဆကးမေအာငး ပလပးထာသညး၈

8

အကယး၊သငးကဤသငးတနးက အခနးၾကာရြညးစျာသငးၾကာမညးဆလြငး ရညးရျယးထာသညး

ေစာငးၾကညးေလလာေရ လႈပးရြာမႈမာအာလက သငးတနးသာမာအာလပးေစႏငးသညး၈ သ႔ေသား

သငးတနးကအခနးတအတျငး ၿပေအာငးသငးမညးဆလြငး၇ သငးတနးသာမာက ေစာငးၾကညးေလလာေရ

လႈပးရြာမႈ တစးခ (သ႔) ႏြစးခမြသာ လပးရနးလအပးေပမညး၈ ဤကစၥသညး အေခအေနေပၚတျငးမတညးၿပ

သငးကဆဖတးရမညးဖစးသညး၈

အကယး၊သငးတနးသာမာက ေစာငးၾကညးေလလာေရလႈပးရြာမႈတစးခကပလပးမညးဆပါက သငးက

ထဖစးစဥးကမြတးတမးမာ၇ အတနးေဆျေႏျငးမာ (သ႔) ၂မနစးစာတစးေယာကးခငးစေတျ႔ဆမႈမာက

ထပးေဆာငးပလပးသငးပါသညး၈

တစးခါတစးရတျငး အတနးသာမာအတျကး ေစာငးၾကညးေလလာခငးမာပလပးဖ႔ရနး ဖစးခငးမြ

ဖစးႏငးေပမညး၈ ဥပမာ သငးတနးပတးနးကငးတျငး လပးသကးရငးေကာငးဆရာတစးေယာကးမရြခငး (သ႔)

ဆရာမာက သတ႔ကေစာငးၾကညးေလလာခငးကမလလာခငး အစရြသဖငး၈

လကးေတျ႔လပးငနးမာ

အခ႕သငးခနးစာမာတျငး ေလလာေစာငးၾကညးခငးအစာ လကးေတျ႔လပးငနးကထညးသျငးထာသညး၈

ဤလပးငနးမာသညး ထသငးခနးစာတျငးပါငးသညး ဘာသာရပးႏြငးလညး အခတးအဆကးရြပါသညး၈

နာလညးမႈကစစးေဆခငး

သငးခနးစာတစးခစတငးတျငး နာလညးမႈကအကဖတးစစးေဆသညး လပးငနးတစးခစပါငးသညး၈

ဤလပးငနးမာက နာလညးသေဘာေပါကးမႈႏြငး လကးေတျ႔အသခမႈကစစးေဆခငးဖစးသညး၈ ၁ငးတ႔က

အမာအာဖငး သငးတနးသာမာက သငးခနးစာတျငးပါငးသညးအယအဆသေဘာတရာမာႏြငး မမတ႔၏

ကယးပငးအေတျ႔အၾကမာက ဆကးစပးေပခငးဖစးသညး၈ ၁ငး လပးငနးမာက သငးခနးစာလပးငနးမာအတျကး

စစးေဆအကဖတးမႈမာပငးဖစးသညး၈ ၁ငးတ႔က ေအာငး/ရႈ ကဆဖတးေပေသာ အစမးစာေမပျမာ

မဟတးေခ၈ အကယး၊သငးက ထလပးငနးမာက စဥးဆကးမပတးအကဖတးခငးနညးတစးရပးအဖစး သတးမြတး

ၿပအသပမညးဆပါက သငးသညး၁ငးတ႔က „ေအာငး‟ (သ႔) „ေနာကးထပးလပးေဆာငးရနးလေသသညးဟ

ေဖနးအၾကပသညး ႏြစးဆငးခအမြတးေပခငးစနစးဖငး အသပသငးသညး၈ အကယး၊ ေနာကးထပး

လပးေဆာငးရနးလေသသညးဟ အၾကပလကးပါက၇ သငးကသငးတနးသာအာ တတကးမႈရြေစရနး မညးသညး

အရာကထပးမလပးေဆာငးဖ႔ လေသသညးက ရြငးရြငးလငးလငး အေသစတးရြငးပေပရနး လအပးပါသညး၈

9

သငးခနးစာမာကခငၾကညးခငး

သငးခနးစာ

ေခါငးစဥး/ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာ

သငးခနးစာမာတကာ တတးကၽျမးမႈကဖျ႔ဖေစသညး သရပးေဖားလႈပးရြာမႈမာ

ဆရာ၏ အခနးက႑ႏြငးတာနးမာ ဆရာေကာငးတစးဥ၏ အရညး

အခငးမာက ေဖားထတးပါ၈ ဆရာတစးေယာကး၏

အခနးက႑ႏြငးတာနးမာက

ေဖား ပပါ၈

ဆရာေကာငးတစးဥ၏

အရညးအခငးမာ၈ ဆရာ၏အခနးက႑၈ ဆရာ၏တာနးမာ၈ သငးၾကာေရစကးနး၈

ကယးပငးအေတျ႔အၾက မာကချခမးစတးဖာ

သညး၈ လမးၫႊနးမႈဖငးသျာေသာ

ေဆျေႏျ ငး၈ နာလညးသေဘာေပါကးမႈ၈ ချခမးစတးဖာမႈ၈ ေစာငးၾကညးေလလာမႈ၈ တငးဆကးပသမႈ၈

ဿ ကၽျႏးပးတ႔ မညးကသ႔ေလလာ သငးယေနၾကသနညး သငးအေတျ႕အၾကကအေခပ

ကာ သငးယေလလာနညး အမမက ချခာေဖားထတးပါ၈

စာသငးခနးတျငးသငးယမႈက

ခဥးကပးနညးအမမအာ ရြငးပပါ၈

သငးယခငးအေၾကာငး စဥးစာခငး၈

စာသငးခနးတျငး သငးယမႈ၈

သငးယခငးပစမာ၈

ကယးပငးအေတျ႔အၾက မာကချခမးစတးဖာ

သညး၈ လမးၫႊနးမႈဖငးသျာေသာ

ေဆျေႏျ ငး၈ နာလညးသေဘာေပါကးမႈ၈ ချခမးစတးဖာမႈ၈ ေစာငးၾကညးေလလာမႈ၈ တငးဆကးပသမႈ၈

၀ စာသငးခနးအတျငး တနးတညမြမႈ တနးတညမြမႈ၏ အဓက

သေဘာတရာမာႏြငးအတ ၁ငးတ႔က သငးၾကာခငးႏြငး သငးယခငးတ႔က မညးကသ႔ အကသကးေရာကးမႈရြႏငးမညးက ရြငးပပါ၈

သငးယမႈကအဓကလႈ႕ေဆား ေပသညးအရာမာက

ချခာေဖားထတးႏငးၿပ မမ၏သငးၾကာပ႔ခမႈတျငး မညးကသ႔အသခမညးကရြငးပပါ၈

စာသငးခနးတျငး တနးတညမြခငးဆ

သညးမြာအဘယးနညး၈ ေကာငးသာတငးက

လႈ႕ေဆားအာေပခငး၈ ARCS

နာလညးသေဘာေပါကးမႈ၈ ချခမးစတးဖာမႈ၈ လမးၫႊနးမႈဖငးသျာေသာ

ေဆျေႏျ ငး၈ ေစာငးၾကညးေလလာမႈ၈ တငးဆကးပသမႈ၈

10

၁ သငးယခငးအတျကးသငးၾကာခငး သငးခနးစာရညးရျယးခကးတစးခ

က ေရသာပါ၈ Bloom‟s taxonomy က

အသပကာ သငးခနးစာ

ရညးရျယးခကးမာက ေရသာ ပါ၈

သငးယခငး၏ဖစးစဥး (၂)မက

စာရငးပစပါ၈ သငးခနးစာပငးဆငးခငး

ပလပးပါ၈

သငးခနးစာရညးရျယး ခကး မာ၇လပးငနးမာႏြငး လႈပးရြာေဆာငးရျကးမႈ မာ၈

သငးခနးစာရညးရျယး ခကးမာႏြငး သရြမႈ နယးပယး၈

သငးယရခငး၏

ရညးရျယးခကးမာတျငး အသပရနး သငးေလား ေသာ ႀကယာ (verb)

မာ၈ သငးခနးစာတစးခအာ

ပငးဆငးခငး၈ သငးၾကာပ႔ခခငးဆငး

ရာ အတတးမာ၈

နာလညးသေဘာေပါကးမႈ၈ ချခမးစတးဖာမႈ၈ လမးၫႊနးမႈဖငးသျာေသာ

ေဆျေႏျ ငး၈ ေစာငးၾကညးေလလာမႈ၈ ပငးဆငးမႈတစးခက

ပလပးခငး၈ တငးဆကးပသမႈ၈

၂ တတကးမႈ၇ ေဖနး အၾကပခကးႏြငး တတးေမာကးမႈ ကစစးေဆအကဖတးခငး တတးေမာကးမႈက စစးေဆ

အကဖတးနညး အမမအာ ချခာေဖားထတးပါ၈

ထအကဖတးနညးမာက

အခငးအကငးအမမတျငး အသပပကလညးရြငးပပါ၈

ေဖနးအၾကပခကးေပခငး အေလအကငးေကာငးက

သရပးပပါ၈ တတကးမႈႏြငး စစးေဆ အက

ဖတးမႈတ႔အတျကး မြတးတမးထနးသမးရနးလအပးခကးက ရြငးပပါ၈

တတးေမာကးမႈကစစးေဆအကဖတးခငးဆသညးမြာ

အဘယးနညး၈

နာလညးသေဘာေပါကးမႈ၈ ချခမးစတးဖာမႈ၈ လမးၫႊနးမႈဖငးသျာေသာ

ေဆျေႏျ ငး၈ တငးဆကးပသမႈ၈ ပနးလညးဆနးစစးခငး၈

11

၃ သငးေထာကးကပစၥညးမာ သငး ပ႔ခမညးဘာသာရပး

အတျကး အသငးရြေသာ

သငးေထာကးကပစၥညးမာက

ေရျ ခယးပါ၈ သငး ပ႔ခမညးဘာသာရပး

အတျကး သငးေထာကးက

ပစၥညးမာက တထျငးအသ ပပါ၈

သငးေထာကးကပစၥညး မာအာအသပခငး၈

နာလညးသေဘာေပါကးမႈ၈ လမးၫႊနးမႈဖငးသျာေသာ

ေဆျေႏျ ငး၈ တငးဆကးပသမႈ၈ ပနးလညးဆနးစစးခငး၈ သငးေထာကးကပစၥညး

မာအာ ဖနးတခငး၈

၄ အပးစလကးလပးေဆာငးခငး အပးစလကးလပးေဆာငးခငး

နညးအာ အသပပမာက ရြငးပပါ၈

အပးစလကးလပးေဆာငးခငးက

သငး၏ သငးၾကာေရလပးငနး--၏တစးစတးတစးေဒသအဖစး အသပပါ၈

အပးစလကးလပး ေဆာငးခငးနညးက

အသပခငး၈

လမးၫႊနးမႈဖငးသျာေသာ

ေဆျေႏျ ငး၈ တငးဆကးပသမႈ၈ အစဥးလကးစခငး၈ ချခမးစတးဖာမႈ၈

၅ စာသငးခနးက စမခနး႔ချ ခငး စာသငးခနးစမခနး႔ချမႈဆငးရာ

ဥပေဒသမာက ရြငးပပါ၈ နညးလမးအမမကအသပ

ကာ စာသငးခနးကစမခနး႔ချပါ၈

စာသငးခနးစမခနး႔ချမႈဆသညးမြာအဘယး နညး၈

နညးနာမာ၈ ဆေပဒဏးေပစနစး၈

လမးၫႊနးမႈဖငးသျာေသာ

ေဆျေႏျ ငး၈ တငးဆကးပသမႈ၈ ပနးလညးထငးဟပးခငး၈ ချခမးစတးဖာမႈ၈

12

သငးခနးစာ ()

ဆရာ၏ အခနးက႑ႏြငးတာနးမာ (Teacher roles and responsibilities)

သငးခနးစာ ရညးရျယးခကးမာ၈ ၈ ဤသငးခနးစာအၿပတျငး သငးသညး

ဆရာေကာငးတစးဥ၏ အရညးအခငးမာက ေဖားထတးႏငးပါမညး၈

ဆရာတစးေယာကး၏ အခနးက႑ႏြငးတာနးမာကလညး ေဖားပႏငးပါမညး၈

သငးၾကာပ႔ခခငးအေၾကာငး ေဖနးစဥးစာခငး ၁ေယာကးလြငး တစးအပးစဖျ႔ကာ ေအာကးပါသရပးေဖၚေလကငးခနးမာက ပလပးပါ၈

ကၽျႏးပး၏ အဆဆဆရာ သငးၾကေတျ႕ခေသာ အဆဆဆရာအေၾကာငးကစဥးစာၿပ စကကာခပးေပၚတျငး အဘယးေၾကာငး

၁ငးဆရာဆေၾကာငး အေၾကာငးပခကးအာလက စာရငးပစပါ၈

ကၽျႏးပး၏ အေကာငးဆဆရာ သငးၾကေတျ႕ခေသာ အေကာငးဆဆရာအေၾကာငးကစဥးစာၿပ စကကာခပးေပၚတျငး

အဘယးေၾကာငး ၁ငးဆရာေကာငးေၾကာငး အေၾကာငးပခကးအာလက စာရငးပစပါ၈

ဆရာေကာငးမာ ဆရာေကာငးတ႔၏ အာသာခကးမာက စာရငးပစပါ၈

စကကာခပးးသခပးးစလက အတနးေရြ႕တျငးကပးၿပ သငး၏ေလလာေတျ႕ရြခကးမာက အတနးအာ တငးပ

ေဆျေႏျ ပါ၈

အပးစကတငးပေသာ စကကာခပးးမာကမြငမးကာ တစးတနးလအေနဖငး မညးသညးအခကးက ဆရာေကာငး

တစးေယာကး ဖစးေစသညးက ေဆျေႏျပါ၈

အသပညာ၇ သေဘာထာ၇ အပအမႏြငး အတတးပညာ (Knolwedge, attitudes, behaviour and

skills)

သငး၏နာလညးမႈကစစးေဆပါ၈ ဤစကာလမာက မြနးကနးေသာအဓပၸါယးဖျငးဆခကးမာဖငး တျေပပါ၈

၈ အသပညာ က၈ တစးဥတစးေယာကး၏ ပမလႈပးရြာပ

ဿ၈ သေဘာထာ ခ၈ အခကးအလကးမာႏြငး သနာလညးမႈ

၀၈ အပအမ ဂ၈ တစးစတစးခက ကၽျမးကငးစျာလပးကငးတတးခငး

၁၈ အတတးပညာ ဃ၈ တစးဥတစးေယာကး၏ စဥးစာေတျေခၚပႏြငး ခစာမႈ

13

သငးအဖျ႕မြပစထာေသာ အာသာခကးမာစာရငးက ပနးလညးသသပးကာ ေအာကးပါ ေခါငးစဥးမာ

ေအာကးသ႔ ဆေလားသလထညးသျငးပါ၈

အသပညာ သေဘာထာႏြငးအပအမ အတတးပညာ

ဆရာေကာငးတစးေယာကးသညး အသပညာ၇ ေကာငးမျနးေသာသေဘာထာ၇ အပအမေကာငးႏြငး အတတး

ပညာမာ လအပးပါသညး၈

ဆရာေကာငးတစးဥ၏ အရညးအခငးမာ ဆရာေကာငးတစးေယာကးသညး

မမသငးၾကာပ႔ခေသာဘာသာရပးအေၾကာငး၇

၁ငးဘာသာရပးကမညးသ႔ပ႔ခရမညး၇

ေကာငးသာမာ ေလလာသငးယႏငးေစရနးအတျကး သငးခနးစာကမညးသ႔ႀကတငးပငးဆငးမညး

ဟေသာအခကးတ႔က သရြသေဘာေပါကးနာလညးရနးလအပးပါသညး၈

သေဘာထာႏြငး အပအမ ဆရာေကာငးတစးဥသညး

စာသငးၾကာခငးႏြငး ေကာငးသာမာ၏သငးယမႈက အေထာကးအပေပရာတျငး အေကာငးမငးစတး

ရြခငး၇

အတနးထတျငး မမအခစးဆ ေကာငးသာရယး ဟ မရြေစရပ ေကာငးသာအာလအေပၚ စတးငး

တစာရြၿပ တနးတဆကးဆလသညး သေဘာထာမာ

ရြရနးလပါသညး၈

အတနးထတျငး ဆရာ၏မျနးရညးေသာ သေဘာထာ

ဆသညးမြာ

ေကာငးသာ၏ ေကာငးမျနးေသာလပးရပးႏြငး

ႀကစာအာထတးမႈကအာေပခငး၇

တညးၿငမးေအေဆ၊ စတးရြညးသညးခကာ

ေဖမကညတတးခငး၇

14

ေကာငးသာမာအေပၚ အမကးေဒါသမထျကးခငး၇

ေကာငးသာမာက တေလတစာဆကးဆခငးႏြငး တစးခ႕ကကနးေကာငးသာမာထကး ထခာၿပ

မဆကးဆခငး တ႔ဖစးပါသညး၈

အတတးပညာမာ ဆရာေကာငးသညး

ႀကတငးပငးဆငးထာေသာသငးခနးစာ၏ တညးေဆာကးပကပသႏငးရမညး၈

ေကာငးသာမာ သငးယလသညးစတးဆႏၵ ထကးသနးလာေစရနးအတျကး သငးယမႈက

စတး ငးစာဖျယးရာ ဖစးေအာငး၇ သငးေလားေတားညေအာငး ပလပးေပႏငးရမညး၈

ေကာငးသာက ကယးတငးေလလာသငးယမႈက စမခနး႔ချတတးေစရနးရညးရျယးၿပ ေကာငးသာ၏

တတကးမႈက အကဖတးႏငးရမညး၈

ေကာငးသာအာလ တတကးမႈႏႈနး ေကာငးမျနး ေစရနးအတျကး စာသငးခနးက စမခနး႔ချႏငးရပါမညး၈

သငး၏နာလညးမႈကစစးေဆပါ၈ ေအာကးပါစကာလမာက မြနးကနးေသာအဓပၸါယးဖျငးဆခကးမာဖငး တျေပပါ၈

၈ သငးေလားေသာ က၈ တစးစတစးခကလပးေဆာငးလသညး အေၾကာငးရငး

ဿ၈ စတးဆႏၵကလႈ႕ေဆားအာေပခငး ခ၈ စညးေဘာငး ဖျ႔စညးခငး

၀၈ ဖျ႔စညးပ ဂ၈ လကးေတျ႔ႏြငးဆကးႏျယးေသာေၾကာငး အဓပၸါယးရြခငး

ေကာငးမျနးေသာသငးယနညးသညး အသငးအပေကာငးခငး၏ ရလာဒးဖစးသညး၈

15

ဆရာ၏အခနးက႑

ဆရာ၏အခနးက႑မြာ ေကာငးသာတငးကး ဥေဆာငးလမးပခငး၇

သငးယရာတျငး လျယးကေအာငးပပေပကာ စမခနး႔ချတတးခငးတ႔ ဖစးသညး၈

Key words

Achieve = ေအာငးမငးသညး၈

Facilitate = လပးငနးလျယးကေအာငးပပေပခငး၈ ေစစပးပပေကာငးသတစးေယာကးသညး

ေကာငးသာတ႔ သငးယရာတျငး ေခာေမျ႕ေစရနးႏြငး လပးငနးေအာငးမငးေစရနး မမ၏

တတးကၽျမးမႈပညာက အသခတတးသညး၈

Guide = ဥေဆာငးလမးၫႊနးသညး၈ လမးၫႊနးသေကာငးတစးဥသညး မညးသညးေနရာက

မညးသ႔သျာမညးက ေသခာသရြၿပ မမဥေဆာငးေသာ အပးစက ဂရတစကး

ေစာငးေရြာကးပါသညး၈

Learning objective = သငးယခငး၏အဆသတးရလာဒး၇ သငးယခငးက ဘာကေအာငးမငးေစရနးရညးရျယး

ထာပါသနညး၈

Task = လပးရနးရြသညးအလပး (သ႔) ရညးရျယးခကးရြသညး လပးငနးတာနး၈

ဆရာ၏အခနးက႑မြာ ေကာငးသာတငးက ဥေဆာငးလမးပခငး၇ သငးယရာတျငး လျယးကေအာငး

ပပေပကာ စမခနး႔ချတတးခငးတ႔ ဖစးသညး၈

သငးယရာတျငး ဥေဆာငး လမးပႏငးရနးအတျကး ဆရာသညး မညးသညးအရာက မညးကသ႔ သငးၾကာ

မညးက သရနးလအပးပါသညး၈ ဆရာတ႔သညး ေကာငးသာတငး၏ တတကးမႈက ေစာငးၾကညးရနး လအပးၿပ၇

ေကာငးသာက ေလလာမႈ၏ ရညးရျယးခကးပနးတငးက ေအာငးမငးစျာ ေရာကးရြေစရနး လပးေဆာငးေပႏငး

ရပါမညး၈

ဆရာေကာငးတစးဥသညး တစးဥခငးစ (သ႔) အဖျ႔လကး သငးယမႈက လျယးကေအာငး ပပေပႏငး

ရပါမညး၈ ေကာငးသာမာ စတးပါငးစာေအာငး၇ သငးခနးစာမာက တကးကျစျာ သငးယလသညးစတးဆႏၵ

ထကးသနးလာေအာငး အာေပ လႈ႕ေဆားႏငးရမညး၈ ေကာငးသာမာ၏ အေခအေနႏြငး ေလြားညေအာငး

ခငးခနးသငးၾကာခငး၇ သငးခနးစာ တညးေဆာကးပမာက ပသခငးတ႔ဖငး သတ႔၏ေလလာမႈက သတ႔ဘာသာ

နာလညးလာေအာငး ဆရာက ကညေပ ရပါမညး၈

16

သငးယမႈကစမခနး႔ချသညးက႑တျငးမ ဆရာကႀကတငးပငးဆငးမႈမာ ပလပးရပါမညး၈ ဆလသညးမြာ

ဘာသာရပးတစးခက အာလခငၿပ အဖကး ဖကးမြၫႊနးၾကာသငးပႏငးရနး ႀကတငးပငးဆငး ထာရပါမညး၈

ေပထာေသာကာလအတျငး ေကာငးသာမာ အခနးမ ၿပစႏငးရနး အတျကးလညး တစးပတးၿပ

တစးပတးသငးမညးသငးခနးစာက ႀကတငးပငးဆငးထာရမညး၈ ေကာငးသာ

မာ၏ သငးခနးစာ ရညးရျကးခကးက ေအာငးမငးေအာငး သငးခနးစာတငးက

အေထာကးအက ပေစရနး ဆရာက ၁ငးတ႔က ပငးဆငးထာရနးလညး လအပး

ပါသညး၈

စာသငးခနးက စမခနး႔ချခငးဆသညးမြာ ေကာငးသာအာလက

သတ႔၏ကယးပငးအခနးမာက မဖနးတပ (သ႔) အခာေကာငးသာမာက

မေႏြာကးယြကးပ ေကာငးမျနးစျာလပးေဆာငးေစရနးေဆာငးးရျကးႏငးၿပ

စာသငးခနးက အပးခပးႏငးေသာဆရာက ဆလပါသညး၈

နဂခပးဆရေသား ဆရာေကာငးမာသညး ဆညးပေလလာသမာ

လညး ဖစးပါသညး၈ ၁ငးတ႔သညး ၁ငးတ႔၏ သငးၾကာေရအေၾကာငးႏြငး

လကးေတျ႔တျငး အလပးဖစးသညးမဖစးသညးက ေတျခငးရမညး၈ အသစး အသစးမာက စမးသပးေလလာရနး

လညး စရမးစတး မရြပါ၈ ထ႔အပငး မမအမြာထမြ ေလလာသငးယပါသညး၈ ဆကးလကးဆညးပေလလာဆ

ဆရာတစးေယာကး သညး မမအတျကးသာမက ေကာငးသာမာအတျကးကပါ လပးငနးအာအသစးအသစး

ဖစးေစကာ စတးငး စာဖျယးေကာငးေစပါသညး၈

ဤသ႔လပးေဆာငးႏငးစျမးက႑က ေကာငးမျနးစျာထနးသမးႏငးၿပ ေကာငးသာအာလအတျကး

အရညးအခငးပညးမြသညးသငးၾကာမႈတစးရပး ေဖားေဆာငးေပႏငးရနး ဆရာတစးေယာကးသညး မြနးကနးေသာ

အသပညာ၇ သေဘာထာ၇ အပအမႏြငး အတတးပညာတ႔လအပးပါသညး၈ ေကာငးသာမာ၏သငးယမႈက

အေထာကးအပဖစးေစရနးအတျကး ဆရာကအဆပါအရညးအခငးမာက အသပႏငးရနးလအပးပါသညး၈

ေအာကးတျငးေပထာေသာ ေနရာလျတးတျငး ေအာကးပါေမချနးမာအာလကေဖဆပါ၈ ဤေလကငးခနးသညး

တစးဥခငးပလပးရမညးဖစးၿပ အပးစဖျ႔ပလပးသညးေလကငးခနးမဟတးေၾကာငး သတပပါ၈

၈ သငးယဆညးပမႈကဥေဆာငးေဖမႏငးရနးအတျကး ဆရာကမညးသညးအရာမာက သသငး၇ လပးေဆာငး

သငးသညးက ေဖားပပါ၈

ဿ၈ ေကာငးသာမာသငးယေနေသာအရာမာက သတ႔နာလညးလာေအာငး ဆရာတစးဥက မညးသ႔ ေဖမ

မညးက ရြငးပပါ၈

၀၈ ဆရာတစးဥစာသငးၾကာရနးအတျကး ႀကတငးပငးဆငးရမညးအခကးမာက စာရငးပစပါ၈

၁၈ ဆရာတစးဥက စာသငးခနးကစမခနး႔ချရာတျငး လပးေဆာငးရမညးအရာမာက စာရငးပစပါ၈

17

_______

_______

______ ______

______

ဆရာ၏တာနးမာ သငးၾကာေရတျငး အဆငးအမမရြပါသညး၈ ဤအဆငးမာအာစကးနးသ႑နး ပေဖား ခငး သညး

အသငးသညးၾကညးမငးနညးတစးသျယးဖစးသညး၈ မညးသညးစကးနးတျငးမဆ အဆငးတငးကေနာကးတဆငးက

ဥေဆာငးေနၿပ သငးယမႈစကးနးတငးက ၁ငးမတငးမအခာစကးနးေပၚတျငး တညးေဆာကး ထာသညး၈ သငး

ၾကာေရစကးနးတျငး အဓကအဆငး (၂) ဆငးရြပါသညး၈ ေကာငးသာမာ အတျကး အရညးအခငးပညးမြေသာ

သငးၾကာေရစနစးကဖနးတရနး ဆရာက ဤစကးနးတစးေလြာကးအစအစဥးတက ေလြာကးလြမးရနးဖစးပါ

သညး၈ စကး နးသညး သငးခနးစာ၇ ေခါငးစဥး (သ႔) ဘာသာရပး တစးခလက ကယးစာပႏငးပါသညး၈

Key words

Cycle = ဖစးစဥးမာကထပးတလလေဖားပသညးစကးငး

Stage = တစးစတစးခက ပလပးရနး အဆငး (သ႔) အကနး႔

သငးၾကာေရစကးနး

မကးႏြာခငးဆငးရြပတျငး သငးၾကာေရစကးနးကအဆငးလကးေဖားပထာသညး၈ ၁ငးတ႔က မြာယျငးစျာ

စစဥးထာသညး၈ မြနးကနးေအာငးပနးစေပပါ၈

ႀကတငးပငးဆငးခငး (plan)

နာလညးမႈကစစးေဆခငး (assess)

သငးၾကာခငး (teach)

အကဖတးခငး (evaluate)

လအပးခကးမာကေဖားထတးခငး (identify needs)

18

အဆကးအစပးပတးေနသညး အပငးအစမာ

ဆရာတစးေယာကးသညး စာသငးခနးထသ႔ငးသျာေလသညး၈

ဆရာ ၈ ၈ ေကာငးၿပ၈ မငးတ႔စာအပးရ႕ စာမကးႏြာ ၁၃ ကလြနးလကးပါ၈

ေကာငးသာ ၈ ၈ ဆရာ၇ ကေနားတ႔ဒဟာက ၿပခတအပတးက လပးၿပၿပေလ၈

ဆရာ၈ ၈ ေဟ၇ ဟတးလာ၈ အ ဟတးတာေပါ၇ ငါသတရၿပ၈ အေက၇ ဒါဆရငး စာမကးႏြာ ၂ဿကဖျငး၈

သငးခနးစာကဖတးၿပ အဆမြာရြတေမချနးေတျကေဖၾကေဟ၈

ဆရာက အတနးေရြ႕တျငးထငးၿပ အခာအတနးမြ အမးစာကအမြတးခစးေနေလသညး၈ သငးခနးစာ

တစးကးေရာကးေသား ေကာငးသာတစးေယာကးမြ ေမချနးထေမသညး၈

ေကာငးသာ၈ ၈ ဆရာ ကေနားတ႔ ေမချနးနပတး ၂ ကေဖဖ႔ဆရငး ေမပၾကညးဖ႔လတယး၈

ဆရာ၈ ၈ ဟတးလာ၈ အငး၇ ဒါဆ အဒေမချနးကခနးထာၿပေနာကးတစးခဆကးလပးလကးေပါ၈

သငးခနးစာအဆတျငး ဆရာက အတနးမြထျကးရငးဤသ႔စဥးစာေလသညး၈ “ဒေန႔သငးခနးစာကေကာငးတယး၈

ေကာငးသာေတျကတတးၿပ သတ႔အလပးသတ႔ဘာသာလပးေနၾကတာပ”

ယေန႔သငးခနးစာေကာငးေၾကာငး ဆရာကစဥးစာပက သငးသေဘာတပါသလာ၈ သငးၾကာေရ အဆငး

(၂)ဆငးမြ ဆရာကမညးသညးအဆငးက လပးေဆာငးခခငးဖစးသနညး၈

စာသငးၾကာေရစကးနး အဆငးဆငး „အဆကးအစပးပတးေနသညးအပငးအစမာ‟ ဖစးစဥးတျငး စာသငးၾကာေရစကးနး၏မညးသညးအဆငးကမြ

အသပထာခငးမရြပါ၈

အဖျ႔အေနဖငး စာသငးၾကာေရစကးနး၏အဆငးတစးဆငးကေရျ ခယးပါ၈ အပးစတငးက မတညေသာ

အဆငးတစးဆငးစကေရျ ခယးေစပါ၈ ထ႔ေနာကး ေအာကးပါေမချနးမာကေဖဆပါ၈

၈ ေရျ ခယးလကးေသာအဆငးသညး အဘယးေၾကာငးအေရႀကပါသနညး၈ ဥပမာ -သငးၾကာေရက

အကဖတးရာတျငး အဘယးေၾကာငးအေရႀကပါသနညး၈

ဿ၈ ဆရာက ထအဆငးက မညးကသ႔ေဆာငးရျကးပါမညးနညး၈ ဥပမာ - ဆရာတစးေယာကးက

သငးၾကာေရကမညးကသ႔ အကဖတးႏငးသနညး၈

19

လအပးခကးမာက ေဖားထတးခငး ေကာငးသာမာ၏ ေရခနးႏြငးကကးညဆေလားေသာ သငးၾကာမႈကႀကတငးပငးဆငးႏငးရနးအတျကး

ဆရာတစးဥသညး ေကာငးသာ၏လအပးခကးမာကရြာေဖျေဖားထတးသငးပါသညး၈ ေကာငးသာသစးမာႏြငး

ေတျ႔ရမညးဆပါက သတ႔မညးသညးအရာမာကသရြၿပဖစးသညး၇ အပးစသစး၏အရညးအေသျမာႏြငး

သတ႔မညးကသ႔ အေကာငးဆသငးယသညးက ဆရာကဆဖတးႏငးရနးလအပးပါသညး၈ ေကာငးသာမာ

သငးယရာတျငး မညးသ႔ေသာအခကးအခမာကၾကေတျ႔ႏငးမညး၇ သငးယမႈလမးေၾကာငးက မညးသညးအရာက

ေပာငးလႏငးမညး အစရြသညးတ႔က နာလညးသေဘာေပါကးႏငးရနးအတျကး ဆရာက ေကာငးသာမာ

အေၾကာငးက ေကာငးစျာသရြသငးပါသညး၈

သငးယမႈအတျကး ႀကတငးပငးဆငးခငး ဆရာမာသညး သငးၾကာေရအတျကး ႀကတငးပငးဆငးရနးလအပးသညး၈ ႀကတငးပငးဆငးခငးက

ေရြဥစျာသငးယၿပေသာအရာမာအေပၚတျငး ထပးမတညးေဆာကးမညး သငးယမႈအစတးအပငးမာ၏

တညးေဆာကးပက စစဥးေပပါသညး (အကနး႔လကးတညးေဆာကးမႈ ခဥးကပးနညး)၈ ဆရာက မမ မညးသညး

ေနရာကဥတညးသျာေနသညးက သရြရပါမညး၈ ဆလရငးမြာ ေကာငးသာမာက မညးသညးအဆငးတျငး

ရြေနၿပ၇ မမက မညးသညးသငးခနးစာအေၾကာငးအရာက သငးမညးဆသညးက ဆရာကသရြရနးလအပးသညး၈

ဆရာသညး ဘာသာရပးကမညးသ႔ပ႔ခမညးကလညး သရြရနးလအပးပါသညး၈

ဆရာတျငးထကသ႔ႀကတငးပငးဆငးခငးမရြပါက သငးယသမာကဥေဆာငးရနးဆသညးမြာ ခကးခသညးကစၥ

ဖစးပါသညး၈

ဆရာတစးေယာကးသညး ဘာသာရပးတစးခလကခငကာ အဓကအခကးမာကသာေဖားပထာသညး

မၾကမး (outline) အဆငးႏြငး ဘာသာရပးတျငးပါငးသညး ေခါငးစဥးအမမအတျကး သငးခနးစာအလကး

ပငးဆငးရသညးအဆငး အစရြသညး အဆငးအမမအတျကးလညး ပငးဆငးရပါမညး၈

ပ႔ခခငး ဆရာတစးဥသညး ရြငးလငးတကသညး သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက သ႔အဆငးႏြငးသ သတးမြတးရနး

လအပးပါသညး၈ ရညးရျယးခကးမာက ဆရာမြြပပစမေပရမညး သငးၾကာေရႏြငး သငးယေရ ဆငးရာလႈပးရြာမႈ

အမမက ေဖား ပေပခငး အာဖငး သငးယမႈကအေထာကးအကဖစးေစပါသညး၈ ဆရာသညး စာသငးရာတျငး

စတး ငးစာဖျယးရာဖစးေစရနးႏြငး ေကာငးသာမာစတးအာထကးသနးလာေစရနး အတနးတငး အတနးတငးတျငး

သငးၾကာေရႏြငးသငးယေရဆငးရာ သရပးေဖားေလကငးမႈအမမက ထညးသျငး အသပရနးလညး လအပး

ေပသညး၈ မတညသညးသငးယမႈပစႏြငး တတးကၽျမးမႈအမမရြေနေသာ ေကာငးသာမာကလညး ခဥးကပး

နညးေပါငးစအသပကာ ပပေပရနးလအပးပါသညး၈ အတနးထတျငး ဆရာက ေကာငးသာတ႔၏ ကစၥအ

20

အတျကးလညး တာနးရြေလသညး၈ ထကစၥအတျငး လခေသာ စာသငးခနးဖစးေစေရႏြငး ေကာငးသာ

မာအာ တစးဥခငးအဖစးစဥးစာေပရနးပါငးပါသညး၈

နာလညးမႈကစစးေဆခငး ဆရာတစးေယာကးသညး ေကာငးသာမာစာသငးယရာတျငး မညးမြနာလညးသညးကသရြရနး လအပး

ပါသညး၈ ေကာငးသာမာကေအာငးမငးေရအတျကး လပးစရာရြသညးမာက ဆကးလကး လပးေဆာငးႏငးရနး

သတ႔ဘာသာမညးကသ႔ေလြာကးလြမးေနၾကသနညး ဆသညးကလညး သရြထာရနး လအပးေလသညး၈

ထ႔ေၾကာငး နာလညးမႈကအစဥးသဖငးစစးေဆခငးသညး ဆရာေရာေကာငးသာကပါ အေထာကးအက ပသညး၈

နာလညးမႈစစးေဆခငးဆသညးမြာ အစဥးသဖငး အစမးစာေမပျမာႏြငး စာေမပျမာကသာ ဆလခငး

မဟတးပါ၈ ေကာငးသာမာအာ အၾကပေဖနးခကးမာေပခငးသညးလညး နာလညးမႈက စစးေဆနညး

တစးရပးဖစးပါသညး၈ နာလညးမႈကစစးေဆခငးသညး ဆရာအာ သတ႔မညးမြ ေအာငးမငးေအာငး သငးၾကာ

ႏငးသညးဆသညးအခကးက အဆအဖတးေပပါသညး၈ ဆရာတစးေယာကးအေနဖငး စစးေဆခငးႏြငး အက

ဖတးခငး၏ခာနာခကးက နာလညးရနးလပါသညး၈ စစးေဆခငးသညး ဆရာတစးေယာကးကမမ၏ ေကာငး

သာမာက စစးေဆခငးတညးဟေသာ လကစစးေဆသညးအလပးဖစးသညး၈ အကဖတးခငးကာ ဆရာ

တစးေယာကးက မမသငးခနးစာ၏တနးဖက ဤသငးခနးစာကမညးမြအလပးဖစးသနညးဆသညး ေမချနးက

ေမခငးဖငး အကဖတးခငးဖစးေသာေၾကာငး တစးစတစးခ၏တနးဖက အဆအဖတးေပခငးဖစးသညး၈

သငးၾကာမႈကအကဖတးခငး ဆရာတစးဥသညး မမ၏သငးၾကာေရစနစးမညးမြေအာငးမငးသညးက သရြရနးလအပးသညးအပငး

မမ၏လပးေဆာငးခကးမာမြ အာသာခကးမာႏြငး အာနညးခကးမာက ေလလာသသပးတတးရပါမညး၈

မမသငးၾကာခေသာသငးခနးစာမာအေၾကာငးကလညး ပနးစဥးစာရနးလအပးၿပ ထေရာကးမႈရြသညး အခကး

မာႏြငး မထေရာကးသညးကစၥမာက မြတးတမးမာေရမြတးထာရပါမညး၈ ဆရာတ႔သညး ေကာငးသာမာက

သငးခနးစာရညးရျယးခကးဆ မညးသ႔မညးပ ေလြာကးလြမးေနသညးကလညး သရြနငးရနး ေကာငးသာ မာ၏

နာလညးမႈကစစးေဆထာသညး ရလာဒးမာက ၾကညးရႈရနးလအပးသညး၈ ထ႔အပငး ဆရာသညး အခနး ႏြငးအမြ

ေကာငးသာမာထမြ အၾကပေဖနးခကးကလညး လကးခရရြရနးလအပးသညး၈ အကဖတး ခငးသညး ဆရာ

မာအာ ေနာကးထပးတေၾကာသငးယေရအတျကးရညးမြနးကာ ေကာငးသာ၏ လအပးခကးမာက ေဖားထတး

ေပရနး အေထာကးအကပပါသညး၈

21

နာလညးမႈက မမဘာသာပနးလညးစစးေဆခငး လကးေတျ႔လပးငနး - ေလလာမႈ () အေတျ႔အၾကရငးကကးေသာဆရာတစးဥ စာသငးေနေသာအတနးက တစးနာရၾကာမြသျာေရာကးေလလာပါ၈

အတနးအာေလလာေနစဥး -

သငးေလလာေနေသာဆရာ၏ စာသငးနညးတျငးေကာငးသညးဟထငးေသာ အခကးမာႏြငးသငးခနးစာက

စတး ငးစာေအာငးပလပးႏငးသညးအခကးမာက ခေရပါ၈

ေအာကးပါေမချနး (၀) ခက ေဖပါ၈

၈ ဆရာကမညးသညးကစၥတျငး ေကာငးမျနးစျာပမေနပါသနညး၈

ဿ၈ ဆရာကမညးသညးကစၥတျငးေတာ ဆါစျာပမေနပါသနညး၈

၀၈ အကယး၊ ကၽျႏးပးသညး ထဆရာေနရာတျငးဖစးခေသား မညးသညးကစၥမာတျငး သႏြငးမတေအာငး

ပမမညးနညး၈

22

ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကးပငးဆငးရနး

သငးခနးစာ () – ဆရာ၏အခနးက႑ႏြငး တာနးမာ

လအပးသညးပစၥညးမာ၈

စကကာခပးမာ

မြငးတမာ

သငးတနးသာကငးစာအပး

သငးခနးစာကမတးဆကး၊ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက ပနးလညးသသပးပါ၈

အတနးအာ (၁) ေယာကးလြငး တစးအပးစဖျ႔ေစပါ၈ ကနးရြေနေသာသငးခနးစာမာအတျကး လကးရြဖျ႔ထာေသာ

အပးစမာအတငး ဆကးလကးလႈပးရြာေစလလြငးလႈပးရြာႏငးသညး၈

ေခါငးစဥးေပာငးတငးတျငးလညး အဖျ႔မာကေပာငးေစလလညးေပာငးႏငးပါသညး၈

လႈပးရြာမႈကတခါထ တနးပလပးေစကာ အဖျ႔မာအာ စကကာခပးသခပးစလက ၿပေအာငးေရခငးပါ၈

ထ႔ေနာကး နရေပၚတျငးခတးေစပါ၈

အဖျ႔တငးက သတ႔၏ေလလာေတျ႔ရြခကးမာကအတနးအာ အကဥးခတငးပပါေစ၈

စကကာခပးမာအာ လမးၫႊနးခကးအဖစးအသပကာ မညးသညးအရာက ဆရာေကာငးတစးေယာကး

ဖစးေစသညး ဆသညးအခကးက အတနးအာဥေဆာငးေဆျေႏျ ပါ၈ အႏႈတးလကၡဏာမာထကးစာလြငး

ေကာငးသညးအခကးမာကသာ ဥစာေပေဆျေႏျ ပါ၈

နာလညးမႈကစစးေဆေသာလႈပးရြာမႈက သငးတနးသာမာအာ ပလပးေစပါ၈

အေဖ

= ခ

ဿ = ဃ

၀ = က

၁ = ဂ

23

ေကားလသခပါေသာ ဇယာက သငးတနးသာမာအာဖညးေစပါ၈ ဤေလကငးခနးအတျကးမ အေဖအမြာ၇

အမြနး အတအကမရြေၾကာငး သတပပါ၈

သေဘာထာ၇ ပမပႏြငး တတးကၽျမးမႈမာႏြငးပတးသကးေသာ သငးေထာကးကပစၥညးမာက ပနးလညးသသပးပါ၈

နာလညးမႈကစစးေဆေသာလႈပးရြာမႈက သငးတနးသာမာအာပလပးေစပါ၈

အေဖ

= ဂ

ဿ = က

၀ = ခ

ဆရာ၏အခနးက႑ကေဆျေႏျ ၿပ key words မာကပနးလညးသသပးပါ၈

ဆရာ၏တာနးမာကေဆေႏျ ၿပ key words တ႔ကပနးလညးသသပးပါ၈

သငးၾကာေရစကးနးကပနးလညးသသပးၿပ သငးတနးသာမာအာ လႈပးရြာမႈကပလပးေစပါ၈

အတနးသာမာအာ “အဆကးအစပးမရြေသာအပငးအစမာ” လႈပးရြာမႈက ပလပးေစပါ၈

သငးတနးသာမာသညး ဖစးစဥးပါဆရာႏြငး သေဘာတညမႈမရြသငးပါ၈ ၁ငးသညး သငးခနးစာေကာငးတစးခ

မဟတးပါ၈ စာသငးၾကာေရစကးနး၏မညးသညးအစတးအပငးမြ ပါငးေနခငးမရြေသာေၾကာငးဖစးသညး၈

လအပးခကး

မာအာ

ေဖားထတးခငး

ႀကတငးပငး

ဆငးခငး

ပ႔ခခငး နာလညးမႈက

စစးေဆခငး

အကဖတးခငး

24

ဤသငးခနးစာ၏တစးစတးတစးေဒသအဖစး သငးတနးသာမာသညး စာသငးခနးတစးခအတျငးရြဆရာက

သျာေရာကးေလလာရနးဖစးသညး၈ ဤကစၥသညး ဤသငးခနးစာ၏အပငးဖကးတျငးပလပးရမညးဖစးသညး၈

အကယး၊ေကာငးသာမာက ထကသ႔ဆရာတစးေယာကးက ေလလာႏငးမညးဆပါက၇ အခ႕အတနး

သာမာက အစရငးခစာတငးပေပခနးသတးမြတးေပရမညး၈ ဤစာအပးပါအခာသငးခနးစာမာသညးလညး

ဆရာအလပးကေလလာခငး ပါငးေသာေၾကာငး ဤသငးခနးစာအတျကး ပနးလညးတငးပခငး မပရေသသညး

သငးတနးသာမာသညး ေရြ႕ဆကးသျာမညးအခာသငးခနးစာမာအတျကးေတာ အစရငးခစာတငးပရနး

အလြညးကတာနးယရမညး၈

အတနးသာမာက ေလလာခငးလႈပးရြာမႈႏြငးပတးသကးၿပ အစရငးခစာတငးပရနးဖစးသညး၈ ဤအစရငးခစာက

သငးက „ေအာငး‟ (သ႔) „ေနာကးထပးလပးေဆာငးရနးလအပးေသ‟ ဟ အဆငးေပရနးဖစးသညး၈ အစရငးခစာ

ေရရမညးပစက သငးကပသေပႏငးသညး (သ႔) သတ႔ဘာသာတထျငးပလပးႏငးပါသညး၈

25

သငးခနးစာ (ဿ)

ကၽျႏးပးတ႔ မညးကသ႔ေလလာသငးယေနၾကသနညး သငးခနးစာ ရညးရျယးခကးမာ၈ ၈ ဤသငးခနးစာအၿပတျငး သငးသညး

သငးအေတျ႕အၾကကအေခပကာ သငးယေလလာနညးအမမက ချခာေဖားထတးႏငးပါမညး၈

စာသငးခနးတျငးသငးယမႈက ခဥးကပးနညးအမမအာလညး ရြငးပႏငးပါမညး၈

သငးယခငးအေၾကာငး စဥးစာခငး လကးေတျ႔ဘသငးယမႈ

ကၽျႏးပးတ႔အာလ၏ဘတျငး အေၾကာငးအရာေမာကးမာစျာက ဆညးပၿပဖစးသညး၈ ဥပမာ

ေအာကးပါအေၾကာငးအရာမာက သငးမညးကသ႔ေလလာခသနညး၈

သခငးစာသာမာ

စကးဘစခငး

ေရသညး စသညးအရာဖစးသညး

အစာကမြေစာသခငး

မမအယအဆကတငးပခငး

၁ငးအေၾကာငးအရာမာက ေလလာသငးယဖ႔ရနး သငးမညးသညးအရာမာကလပးေဆာငးခၿပ မညးသက

မညးသ႔ကညေပခပက အပးစလကးေဆျေႏျပါ၈

စာရျကးေပၚတျငး သငးရြာေဖျေတျ႕ရြခကးမာက ေရခၿပ အတနးအာတငးပေဆျေႏျ ရနး ပငးဆငးပါ၈

သငးယမႈကခဥးကပးနညးမာ

အပးစအေနဖငး စာရျကးကာခပး

တစးခပးေပၚတျငး လတ႔ေလလာသငးယသညး နညးလမး

အမမက စာရငးပစပါ၈ ၿပလြငး စာရျကးက

နရတျငးကပးေပထာပါ၈

တစးတနးလက ကပးထာေသာ

ကာခပးမာအေပၚ ထပးမေဆျေႏျသသပးၿပ

ေအာကးပါတ႔က ေဆျေႏျ ပါ၈

သမရကစာသငးခနးတျငး ေဖားပပါ

နညးလမးမာအနကးမြ မညးသညးသငးယမႈနညးလမးက အသပ သနညး၈

အခ႕ေသာနညးလမးမာက ကနးနညးလမးမာထကး ပမအသပပါသလာ၈

26

စာသငးခနးတျငး သငးယမႈ သငးယေရႏြငးဆငးသညးသအရမာ ႏြစးအတနးၾကာခနးတျငး ဖျ႕ၿဖလာေသာအခါ စာသငးခနးတျငး

သငးယမႈပစက ေပာငးလလကးပါသညး၈ လျနးခေသာ အႏြစး ၁-၂အတျငး၉ပငး သငးယမႈဆငးရာ နညးလမး

သသျယးမြာ အခရာကခပါသညး၈

ကနဥတျငး ဆရာကေကာငးသာမာအာ သငးခနးစာအခကးအလကးမာပ႔ခေသာ ဆရာဗဟပ

စနစးကကငးသခသညး၈ ေကာငးသာမာက ဆရာေပာသမြထငးနာေထာငးရသကးသကးႏြငး ဆရာစကာက

လကးနာရမြသာဖစးသညး၈ သငးယခငးသညး အမာအာဖငး အလျတးမြတးခငးႏြငး စာထပးကာထပးကာ

ကကးခငးတ႔ အေပၚတျငးသာအေခခကာ ေလလာမႈႏြငး လကးေတျ႔ဘ အပးစပးမညးပမေပၚပါ၈ ဤနညးကာ

ၫႊနးၾကာခကးကဥစာေပေသာ စာသငးနညးဖစး၏၈

ေနာငးအခါတျငး ေကာငးသာမာက မမတ႔သငးယလကးသညးအေၾကာငးအရာမာအေပၚ ေတျေခၚ

ေစၿပ သေဘာေပါကးနာလညးေစရနး ေရြရႈေသာနညးလမးမာက အသပပနးပါသညး၈ ေကာငးသာ မာအာ

မမပတး နးကငးကမာၻေလာကက စစမးေလလာေစၿပ မမတ႔၏ရြာေဖျေတျ႔ရြခကး မာအာ ေတျေခၚ ဆကးစပးမႈ

မာပလပးေစခငးဖငး ကယးတငးကယးက နာလညး သေဘာေပါကးမႈက ဖျ႕ၿဖေစပါသညး၈ ေကာငးသာမာက

တကးကျစျာပါငးရပါသညး၈ ဤနညးက ေလလာေတျ႔ရြခကး နညးလမးဟေခၚပါသညး၈

မၾကာေသခငးအခနးက ဆရာႏြငးေကာငးသာအပနးအလြနးပေပါငးေသာ စာသငးနညးမာ ေပၚေပါကး

လာပါသညး၈ ေကာငးသာမာသႏြငးထာၿပသညး အေၾကာငးအရာမာအေပၚအေခခကာ သငးယမႈက

လကးေတျ႔ဘႏြငးဆကးစပးေပၿပ၇ ဆရာက

ေကာငးသာမာ၏အတတးပညာ၇ အသပညာႏြငး နာလညးမႈစျမးရညးကဖျ႕ၿဖေစရနး အေထာကးအကပ

ေပသညး၈ ေကာငးသာမာက သငးခနးစာမာက အတတကျလပးေဆာငးရၿပ၇ တကးကျစျာပါငးရပါသညး၈

ဤခဥးကပးနညးမြာမ

ဆရာႏြငးေကာငးသာပေပါငးလပးေဆာငးမႈက

ဥစာေပေသာနညးဖစးပါသညး၈

ေအာကးပါတ႔ကအပးစလကးေဆျေႏျပါ၈

၈ ဆရာအေနႏြငး

ေကာငးသာေကာငးတစးေယာကးဆသညးမြာ

မညးသညးကဆလပါသနညး၈ ဆရာက ေကာငးသာက

ၿငမး၊နာေထာငးသညးေကာငးသာမ ဖစးေစခငးပါသလာ

(သ႔) ေမချနးမာ ေမေစခငး ပါသလာ၈ ေကာငးသာမာက

မညးကသ႔သငးယမညးဟေမြားလငးရသညးႏြငးပတးသကးၿပ ယခ ေလကငးခနးက

သငးကဘာေတျေပာပပါသနညး၈

ၫႊနးၾကာခကးေပခငး

"မငးတ႔ကေပာပမယး"

ဆရာဗဟပ

အပနးအလြနးပေပါငးခငး

"ကေနားတ႔ေဆျေႏျၾကမယး"

အတတကျလပးေဆာငးခငး

စစမးရြာေဖျခငး

"ကယးတငးအေဖရြာၾက"

ေကာငးသာဗဟပ

27

ဿ၈ အတနးတစးတနးတျငး သငးယေရအတျကးပလပးထာသညး လႈပးရြာေဆာငးရျကးမႈ (activities) အမမ

ကေဖားပပါ၈ ေကာငးသာမာက မညးကသ႔သငးယမညးဟေမြားလငးရသညးႏြငးပတးသကးၿပ ၁ငးတ႔က သငးက

ဘာေတျေပာပပါသနညး၈

၀၈ ဆရာႏြငးေကာငးသာမာအၾကာတျငး အပနးအလြနးဆကးသျယးေဆျေႏျ မႈ မညးမြရြပါသနညး၈

ေကာငးသာမာက မညးကသ႔သငးယမညးဟေမြားလငးရသညးႏြငးပတးသကးၿပ ၁ငးကသငးကဘာေတျ

ေပာပပါသနညး ၈

Key words

Active learning = ေကာငးသာမာသညး မမတ႔ေလလာမႈအေပၚ စစမးရြာေဖျခငးႏြငး စဥးစာခငးဖငး

တကးကျစျာ ဆညးပေလလာသညး၈

Passive learning = ေကာငးသာမာသညး ဆရာကသာနာေထာငးခငးႏြငး အခကးအလကးတ႔က

အလျတးကကးမြတးခငးဖငး ဆညးပေလလာသညး၈

Theory = အေတျအေခၚတစးခအာအဓပၸါယးဖျငးဆခကး သေဘာတရာ၈

Approach = တစးစတစးခအေၾကာငး စဥးစာခငးနညးလမး၈

Focus = ဆခကး၈

Method = လပးကငးရနးနညးလမး၈

Interaction = ႏြစးဥ (သ႔) ထ႔ထကးပသညးလမာအၾကာ အပနးအလြနးဆကးသျယးမႈ၈

28

စာသငးခနးအတျငးပလပးသညး ေအာကးပါလႈပးရြာမႈမာစာရငးကဖတးပါ၈ သငး ကယးပငးသငးယမႈ

အေတျ႔အၾကကစဥးစာကာ စာရငးပါလႈပးရြာမႈတငးကအမြတးေပပါ၈ သငးသညး လႈပးရြာမႈႏြငးမညးသညးအခါမြ

သကးဆငးခငးမရြခလြငး (သ႔) တစးခါတစးရမြသာသကးဆငးခလြငး ()မြတး ေပပါ၈မၾကာခဏပလပးေလရြေသာ

လႈပးရြာမႈတငးက (ဿ)မြတးေပပါ၈

လႈပးရြာမႈ အနညးငယးသာပလပးသညး

မၾကာခဏပလပး သညး

ဆရာ႔ပ႔ခခကးက မြတးစလကးေရသညး၈

ဆရာေပာသမြ နာေထာငးသညး၈

ေကာကးသငးပနးမြမြတးစမာက လကးကသညး၈

အခကးအလကးမာက အလျတးမြတးသညး၈

ဆရာကေမချနးမာေမသညး၈

အပးစငယးမာဖျ႕ၿပ ပစာၦကအေဖရြာၾကသညး၈

ဆရာမြဥေဆာငးကာ လမးစဥးခမြတးထာေသာ

ေဆျေႏျ ပျ ပလပးသညး၈

အလပးဖစးမဖစးစမးသပး လပးကငးၾကညးသညး၈

နာလညးမႈကစစးေဆေသာေမချနးမာကေဖဆသညး၈

ဆရာထမြ သငးလပးေဆာငးခကးမာ မညးမြေကာငးမျနးေၾကာငး အၾကပခကးလကးခရရြသညး၈

ဆရာထမြ သငးလပးေဆာငးခကးမာ မညးမြဆါေၾကာငး အၾကပခကးလကးခရရြသညး၈

ကျငးဆငးေလကငးသညး၈

အရာတမာက ဖနးတပလပးသညး၈

စာၾကညးတကးသ႔သျာသညး၈

စစးေဆမႈမာကေဖဆသညး၈

ေလကငးခနးမာက အေဖမြနး၇ အေဖမြာမာဖငး ေရသညး၈

စာစစာကမာေရသညး၈

ဖစးစဥးေလလာမႈတစးခက ပလပးသညး၈

အပးစအေနဖငး စာရျကးေပၚတျငး အထကးပါလႈပးရြာမႈတငးက ေအာကးပါ ေခါငးစဥး (၀)မေအာကး

ဆေလားသလထညးသျငးပါ၈ ၿပလြငး စာရျကးက နရတျငးကပးေပပါ၈

29

၈ ၫႊနးၾကာခငး ၈ ၈ ဆရာဗဟပ - ေကာငးသာမာမပါငး

ဿ၈ စစမးရြာေဖျခငး ၈ ၈ ေကာငးသာဗဟပ - ေကာငးသာမာတကးကျစျာပါငး

၀၈ အပနးအလြနးေဆျေႏျခငး ၈ ၈ ေကာငးသာႏြငး အဖျ႕ဗဟပ - ေကာငးသာမာတကးကျစျာပါငး

အကဥးခပး ဤသငးၾကာနညးအာလတျငး သ႔အာသာခကးႏြငးသရြၾကပါသညး၈ ယခေခတးစာသငးခနးတျငးေတာ

နညးလမး(၀)မစလမြ သငးၾကာနညးႏြငးသငးယနညးေပါငးစက ေပါငးစပးထာေသာ အပနးအလြနး

ေဆျေႏျ သညး နညးလမးတစးမကလညး သငးယမႈဖစးစဥးက စတးငးစာေအာငး၇ စတးဆႏၵထကးသနးေအာငး၇

သငးတငးေလာကးပတးေအာငးပလပးရာတျငး အေထာကးအကပပါသညး၈

သငးယခငးပစမာ - မညးသညးပစဖငးသငးယလြငး အေကာငးဆဖစးသနညး၈ ယခအခါ ကၽျႏးပးတ႔သညး လတ႔၏မတကျ ပာေသာေလလာဆညးပနညးအမမႏြငး သငးယမႈအာ

ခဥးကပးရနးနညးလမးအမမက ေလလာၾကၿပဖစးသညး၈ ဤအခနးတျငးမ သငးယမႈပစအမမႏြငး

၁ငးပစမာက ဆရာႏြငးေကာငးသာအတျကး မညးသ႔အဓပၸါယးသကးေရာကးသညးက ေလလာၾကမညးဖစးသညး၈

၈ အမငးအာရဖငး ေလလာအာေကာငးသမာသညး အမငးအာရမြရရြေသာ သတငးအခကးအလကး

မာမြတဆငး ေလလာသမာဖစးၾကၿပ အရာတမာမညးသ႔မညးပရြသညးက မြတးမႏငးပါသညး၈

ဿ၈ အၾကာအာရဖငး ေလလာအာေကာငးသမာသညး နာေထာငးခငးမြတဆငး ေလလာသမာဖစးၾကၿပ

အသမာႏြငးစကာသမာက မြတးမၾကပါသညး၈

၀၈ ထေတျ႔အာရဖငး ေလလာအာေကာငးသမာသညး အေၾကာငးအရာမာကလကးေတျ႔လပးကငးခငးမြတဆငး

ေလလာသမာဖစးၾကၿပ လပးေဆာငးခကးမာႏြငးလႈပးရြာမႈမာက မြတးမၾကပါသညး၈

သငးယမႈပစမာႏြငးပတးသကး၊ သေတသနလပးငနးမာစျာေဆာငးရျကးၿပဖစးသညး၈ သ႔ေသား သငးယမႈ

ပစမာကသငးယမႈႏြငး တကးရကးဆကးႏျယးမႈရြသညးဆသညးကစၥက သပၸပညာကမညးသညးအခါကမြ

သကးေသမပခသဖငး ထသ႔ေပာရနးခကးပါသညး၈ မညးသ႔ဆေစ မတကျ ပာသညးလမာက မတညသညး

နညးအမမဖငး ေလလာဆညးပၾကသညးကအသအမြတးပလကးခငးက ဆရာအာ မမတ႔၏စာသငးခနးတျငး

မတခာနာသညးလႈပးရြာမႈအမမက သတရြစျာထညးသျငးစစဥးရမညး ဆသညးအခကးက ပမနာလညး

လာေအာငး အေထာကးအကပပါသညး၈

30

သငးယခငးပစႏြငးပတးသကးေသာ ေမချနးမာ သငးယမႈနညးလမးအမမႏြငးပတးသကးၿပ အခကးအလကး(၂)ခက ေအာကးတျငးေပထာသညး၈

အခကးအလကးတငးက ေလလာကာ သငးမညး၊မညးမြသေဘာတသညးက ဆဖတးပါ၈ လသေဘာတပါက

(၁)မြတးေပပါ၈ လသေဘာမတပါက ()မြတးေပပါ၈

သေဘာမတပါ သေဘာတသညး သခငးနာေထာငးရငးအလပးလပးသညး၈ ဿ ၀ ၁

တစးစတစးေယာကးကၾကညးၿပ အတခေလကငးပါက

သငးယရအလျယးကဆဖစးသညး၈ ဿ ၀ ၁

လကးေရဖငး အရငးခေရၿပမြ စာလေပါငးကမြနးေအာငးေပါငးႏငးသညး၈ ဿ ၀ ၁

ဖတးစာအပး၏စာမကးႏြာမာသညး မညးသညးပစရြသညးက အလျတးမြတးမသညး၈ ဿ ၀ ၁

ကၽျႏးပး၏လပးေဆာငးခကးမာအေပၚ ဆရာက မြတးခကးေရေပမညးက ႏြစးသကးပါသညး၈

ဿ ၀ ၁

ဖတးစာအပးႏြငး မြတးစတမာကဖတးလြငး သငးယရအလျယးကဆဖစးသညး၈ ဿ ၀ ၁

စကာေပာလြငး လကးဟနးေခဟနးဖငး ေပာေလရြပါသညး၈ ဿ ၀ ၁

ဇယာပႏြငးဆလြငး အေၾကာငးအရာမာကပသေဘာေပါကးလျယးသညး၈ ဿ ၀ ၁

သခငးစာသာမာက အလျတးမြတးမပါသညး၈ ဿ ၀ ၁

စာလေပါငးေနရငး ထစာလကပါ မကးေစထမငးသညး၈ ဿ ၀ ၁

ကၽျႏးပး၏လပးေဆာငးခကးအေၾကာငး ဆရာကေပာလြငး သေဘာကသညး၈ ဿ ၀ ၁

နာေထာငးၿပေမချနးမာေမမြသာ သငးယရအလျယးကဆဖစးသညး၈ ဿ ၀ ၁

အာကစာက ၾကညးရသညးထကး ကယးတငးကစာရခငးက ပမႏြစးသကးသညး၈ ဿ ၀ ၁

လကးေတျ႔ကျငးဆငးရသညးလႈပးရြာမႈမက ႏြစးသကးပါသညး၈ ဿ ၀ ၁

စာလေပါငးလြငး စကာလမာကေခါငးထ၉ရျတးသညး၈ ဿ ၀ ၁

အမငးအာရ ထေတျ႔အာရ အၾကာအာရ

ေမချနး ၁ _______

ေမချနး ၂ _______

ေမချနး ၃ _______

ေမချနး ၅ _______

ေမချနး _______

စစေပါငး _______

ေမချနး ဿ _______

ေမချနး ၀ _______

ေမချနး ၄ _______

ေမချနး ၀ _______

ေမချနး ၁ _______

စစေပါငး _______

ေမချနး _______

ေမချနး ၆ _______

ေမချနး _______

ေမချနး ဿ _______

ေမချနး ၂ _______

စစေပါငး _______

အမြတးမာေလေလ ယငးသငးယဆညးပနညးက ပအာသနးေလေလဖစးသညး၈

လအမာစသညး အတငးအတာတစးခအထ နညးသမစလက အာသနးၾကသညး၈

လအမာသညး သငးယဆညးပနညး တစးမ (သ႔) ႏြစးမက ကနးနညး(မာ) ထကးအာသနးၾကသညး၈

31

ေအာကးပါစကာလမာသညး လ႕အာရခစနစးမာႏြငး ဆကးႏျယးသညး၈ ထစကာလမာက အာရခစနစးမာဖငး

တျေပပါ၈

၈ အမငးအာရ က၈ ၾကာခငး

ဿ၈ အၾကာအာရ ခ၈ ထေတျ႔ခငး

၀၈ ေတျ႔ထအာရ ဂ၈ မငးခငး

သငးယမႈပစမာ၏လပးေဆာငးခကး အမငးအာရဖငး ေလလာအာေကာငးသမာသညး အမငးအာရမြရရြေသာ သတငးအခကးအလကးမာ

မြတဆငး ေလလာသမာဖစးၾကၿပ အရာတမာမညးသ႔မညးပရြသညးက မြတးမႏငးပါသညး၈ အမငးအာရဖငး

ေလလာခငးကအေထာကးအကပသညး သငးၾကာမႈႏြငးသငးယမႈဆငးရာ နညးဗဟာမာမြာ -

ပစကာခပးမာ၇ mind-maps မာ၇ စဆငးရာပကာခပးမာ၇ စာရငးဇယာမာ၈

Bullet point မြာထထာသညး အခကးအလကးမာ၈

ဆကးႏျယးမႈမာကခယးမႈနးပသရနး အေရာငးကဒးမာ (သ႔) သေကၤတမာကအသပခငး၈

သရပးပခငးႏြငး ၾကညးရႈေလလာခငး၈

ပစကာခပးမာႏြငး ရပးပမာကအသပထာသညး တငးပခကးမာအာၾကညးရႈခငး၈

အၾကာအာရဖငး ေလလာအာေကာငးသမာသညး နာေထာငးခငးမြတဆငး ေလလာသမာဖစးၾကၿပ

အသမာႏြငးစကာသမာက မြတးမၾကပါသညး၈ အၾကာအာရဖငး ေလလာခငးကအေထာကးအကပသညး

သငးၾကာမႈႏြငးသငးယမႈဆငးရာ နညးဗဟာမာမြာ -

ေဆျေႏျ ခငး - ေမချနးမာက ေမ၇ေဖပလပးခငး၈

မမဘာသာပနးလညးၫႊနးၾကာခကးေပခငး - မမဖတးေနေသာစကာလမာက စတးထတျငး

မမဘာသာၾကာခငး၈

အဓကအခကးမာက မမဘာသာထပးကာထပးကာရျတးဆခငးဖငး အလျတးမြတးမခငး၈

ဆရာက သငးခနးစာပ႔ခၿပ ေကာငးသာကေမချနးေမစဥးတျငး ရြငးပခငး၈

ေကာငးသာက အခာသမာ၏ေမချနးမာက မမ၏ကယးပငးစကာလဖငး ပနးလညးရြငးပေစခငး၈

ထေတျ႔အာရဖငး ေလလာအာေကာငးသမာသညး အေၾကာငးအရာမာက လကးေတျ႔လပးကငးခငး

မြတဆငး ေလလာသမာဖစးၾကၿပ လပးေဆာငးခကးမာႏြငးလႈပးရြာမႈမာက မြတးမၾကပါသညး၈ ထေတျ႕

အာရဖငး ေလလာခငးကအေထာကးအကပသညး သငးၾကာမႈႏြငးသငးယမႈဆငးရာ နညးဗဟာမာမြာ -

စစမးရြာေဖျခငး၇ စမးသပးခငးႏြငး အေၾကာငးအရာမာကစမးသပးလပးကငးၾကညးခငး၈

32

သငးပတးပတးလညးတျငး လပးရမညးေလကငးခနးမာႏြငး ေလကငးခနးစာအပးမာက ဖနး႔ကကးထာခငး

- ထသျာထလာဖငးလႈပးရြာလပးကငးခငး၈

အရာတမာကေရႊ႕ေပာငးကာ အပးစချ ခငး၇ စစညးခငး (ဥပမာ - မြတးစတမြတးသညး ကဒးထပငး

ေလမာ)

လကးေတျ႔ဘသငးယမႈ (ဥပမာ - ဖစးစဥးေလလာခငး)

ကျငးဆငးေလလာခငး၈

ေကာငးသာမာက ပစကာခပးမာအာအသပကာ (သ႔) ပသကာ အခာေကာငးသာမာအာ

ရြငးလငးေပာပခငး၈

မမဘာသာအကဖတးခငး လကးေတျ႔လပးငနး - ေလလာမႈ (ဿ) ၿပခေသာေလလာေရလႈပးရြာမႈတျငး သငးအာ အေတျ႔အၾကရငးေသာဆရာတစးဥ၏သငးၾကာနညးက ၁၂

မနစးမြ ၃မနစးခနး႔ ေလလာရနးတကးတျနးခပါသညး၈ ယခ ေလလာေရလႈပးရြာမႈႏြငး ပထမလႈပးရြာမႈက

ေပါငးကာလပးေဆာငးပါ၈

အတနးအာေလလာေနစဥး -

ဆရာႏြငးေကာငးသာလပးေဆာငးေနေသာ မတညသညးအရာအာလက စာရငးပစပါ၈

ေအာကးပါဇယာက လမးၫႊနးခကးအဖစးအသပပါ၈

အတနးၿပေသာအခါ မညးသညးနညးလမးကအမာဆ အသပသညးက စဥးစာပါ၈ ၫႊနးၾကာခကး

နညးလမး (သ႔) စစမးရြာေဖျ ခငးနညးလမး (သ႔) အပနးအလြနးပေပါငးလပးေဆာငးမႈနညးလမးမ ြ မညးသညး

နညးလမးက အသပသနညး၈ သငးတငးပခကးအာအေထာကးအကပရနး အတနးမြအဖစးအပကး

ဥပမာမာကေပပါ၈

ဆရာ ေကာငးသာမာ ေခါငးစဥးအာတငးပသညး၈ ဖတးစာအပးႏြငးပတးသကးၿပ

ေလကငးခနးလပးခငးသညး၈ ေလကငးခနးမြ ဥပမာတစးခေပသညး၈

နာေထာငးသညး၈ အပးစငယးမာဖျ႔ကာလပးေဆာငးၾကသညး၈

33

ကၽျႏးပးတ႔မညးသ႔ေလလာသငးယၾကသနညး - အကဥးခပး

ကၽျႏးပးတ႔သညး မတကျ ပာေသာနညးလမးအမမဖငး သငးယၾကပါသညး၈

သငးယနညးတစးမတညးက သငးယရမညးအရာအာလႏြငး အငးချငးကဖစးလမးမညးမဟတး၈

အခ႕သငးယနညးမာက အခာအတတးပညာမာထကးစာလြငး အခ႕အတတးပညာမာက

သငးယရာတျငး ပမအငးချငးကရြသညး၈

လမာတျငး မတညေသာသငးယနညးပစအမမႏြငး ဥစာေပမႈအမမရြၾကပါသညး၈

လတ႔အာ မမတ႔နာလညးသေဘာေပါကးေအာငး အေထာကးအကပသညးမညးသညးနညးႏြငးမဆ

ေလလာသငးယေစခငးသာလြငး ပမလျယးကေကာငးမျနးေပမညး၈

နာလညးသေဘာေပါကးမႈသညး လတ႔၏ကယးပငးဘမာ၇ အေတျ႔အၾကမာ၇ အရငးကသရြႏြငးၿပေသာ

ဗဟသတမာႏြငး တဖကးမြေလလာသငးယမႈကဆကးႏျယးေပခငးမြ လာခငးဖစးသညး၈

လကးေတျ႔ေလကငးခငးသညး အတတးပညာဖျ႕ၿဖတတကးမႈက အေထာကးအကပေသာေၾကာငး

ေလလာသငးယမႈအာလ၏ အဂၤါတစးရပးဖစးသညး၈

သငးယရာတျငး “အပနးအလြနးေဆျေႏျ သညး နညးလမး” သညး အေစာပငးတျငးအသပေနေသာ

နညးလမးမာက အစာထခငးမဟတးပ နညးလမးတငး၏အသငးသညး အဂၤါရပးမာပါငးလာခငးသာ

ဖစးသညး၈

အဆငးမငးသငးယနညးကဖစးေပၚလာေစရနးအတျကး ဆရာကဤအရာမာအာလကအသခရနး

လအပးပါသညး၈

စစးေဆအကဖတးမႈလပးငနး ေအာကးပါတ႔က အာလေဖဆေပပါ၈ ဤေလကငးခနးသညး အပးစလကးလပးေဆာငးရသညး

ေလကငးခနးမဟတးပ တစးဥခငးစသာလပးေဆာငးရမညးက သတပပါ၈

၈ ကၽျႏးပးတ႔သညး နညးအမမဖငးေလလာသငးယၾကပါသညး၈ ၁ငးတ႔အနကးမြာ နညး (၀)နညးက ေဖား ပပါ၈

ဿ၈ သငးယနညးတစးမတညးက သငးယရမညးအရာအာလႏြငး အငးချငးကဖစးလမးမညးမဟတး၈

သငးသငးၾကာမညးဘာသာရပးအတျကး အသငးမညးသငးယနညး အနညးဆ (ဿ) မကေဖားပပါ၈

၀၈ အခ႕သငးယနညးမာက အခာအတတးပညာမာထကးစာလြငး အခ႕အတတးပညာမာက သငးယရာတျငး

ပမအငးချငးကရြသညး၈ လကးေတျ႔လပးေဆာငးရသညးဘာသာရပးအတျကး ဆေလားမညးသငးယနညး (၀)မက

ေဖား ပပါ၈

34

၁၈ လမာတျငး မတညေသာသငးယနညးပစအမမႏြငး ဥစာေပမႈအမမရြၾကပါသညး၈ ဆရာက

ေလလာသငးယမႈက အေထာကးအကဖစးေစရနး သငးယနညးပစမာႏြငးပတးသကးသညး ဗဟသတက

မညးကသ႔အသခမညးနညး၈

၂၈ လကးေတျ႔ေလကငးခငးသညး အတတးပညာ ဖျ႕ၿဖတတကးမႈက အေထာကးအကပေသာေၾကာငး

ေလလာသငးယမႈအာလ၏ လကၡဏာတစးရပးဖစးသညး၈ လကးေတျ႔ေလကငးခငးက သငး၏တတးေမာကးမႈ

တစးခက ဖျ႔ၿဖေစခသညး သငးဘအေတျ႕အၾကမြ (သ႔) ေကာငးမြ ဥပမာတစးခကေပပါ၈

35

ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကးပငးဆငးရနး

သငးခနးစာ (ဿ) – ကၽျႏးပးတ႔ မညးကသ႔ေလလာသငးယေနၾကသနညး

လအပးသညးပစၥညးမာ၈

စကကာခပးမာ

မြငးတမာ

သငးတနးသာကငးစာအပး

သငးယနညးပစမာႏြငးပတးသကး၊ သငးပမဖတးရႈေလလာခငးလြငး ေလလာႏငးေသသညးက သတပပါ၈

သငးခနးစာကမတးဆကးၿပ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက ပနးလညးသသပးပါ၈

ယခငးသငးခနးစာမာမြ အပးစဖျ႔ထာသညးအတငး ဆကးလကးလပးေဆာငးလလြငး လပးေဆာငးႏငးသလ အပးစ

အသစးမာပနးဖျ႔လလြငးလညး ဖျ႔ႏငးပါသညး၈

သငးခနးစာလႈပးရြာေဆာငးရျကးမႈက ေတာကးေလြာကးသျာၿပ သငးတနးသာမာအာ ေလလာသငးယခငး

အေၾကာငး ေဆျေႏျေစပါ၈ သတ႔၏ေတျ႔ရြခကးမာက စကကာခပးေပၚတျငးေရေစၿပ အတနးအာတငးပရနး

ပငးဆငးခငးပါ၈

စာသငးခနးတျငးသငးယမႈက ပနးလညးသသပးၿပ ၿငမး၊သငးယေသာအခါဖစးပျာသညး ပသနာက တကးကျစျာ

သငးယခငးႏြငး ႏႈငးယြဥးေပာဆပါ၈

“ေကာငးသာေကာငး”၇ သငးခနးစာလႈပးရြာေဆာငးရျကးမႈမာႏြငး၇ ေကာငးသာ/ဆရာ အပနးအလြနး

ေဆျေႏျ ခငးတ႔ႏြငးပတးသကးသညး ေမချနး (၀)ခက အပးစအာေဆျေႏျေစပါ၈ ဤေမချနးမာအတျကး

တကေသာအေဖသတးမြတးထာခငးမရြပ ေဆျေႏျ ခကးမာႏြငးအေဖမာသညး အတနးသာမာ၏အေတျ႔

အၾကေပၚတျငး အေခခလမးမညးက သတပပါ၈

Key words မာက လအပးသလ ပနးလညးသသပးပါ၈

လႈပးရြာေဆာငးရျကးမႈေနာကးတစးခသ႔ သျာပါ၈ သငးတနးသာမာအာ အတနးတျငးလႈပးရြာမႈဇယာက

ပလပးေစပါ၈ ၿပလြငး အပးစငယးမာအာ စကကာခပးေပၚတျငးေရထာသညး ၫႊနးၾကာမႈ၇ ရြာေဖျေတျ႔ရြမႈႏြငး

36

အပနးအလြနးေဆျေႏျမႈ ဆသညး ေခါငးစဥးမာေအာကးတျငး ပလပးရမညးလႈပးရြာမႈမာက စာရငးပစေစပါ၈

၁ငးကာခပးက ေဆျေႏျရနး အဆငးသငးပလပးေစပါ၈

ေလလာသငးယသညးပစမာႏြငး မတးဆကးေပၿပ အမငးအာရ၇ အၾကာအာရႏြငး အထအေတျ႔အာရတ႔ကသာ

ပနးလညးဆနးစစးရနး ကနး႔သတးခကးပလပးပါ၈

သငးတနးသာတစးဥခငးစက ေလလာသငးယသညးပစေမချနးမာက ေဖေစပါ၈ ၿပလြငး သတ႔၏ေတျ႕ရြခကး

မာအာ သတ႔ဘာသာေဆျေႏျ ေစပါ၈

အတနးသာမာအာ နာလညးမႈကစစးေဆသညးလႈပးရြာမႈက ပလပးေစပါ၈

အေဖ

= ဂ

ဿ = က

၀ = ခ

လကးေတျ႔တျငး သငးယသညးပစမာက ပနးလညးသသပးပါ၈

ဤသငးခနးစာသညး ယခငးသငးခနးစာကသ႔ပငး ေလလာေရဆငးသညး ေလကငးခနးတစးခပလပးရပါသညး၈

ဤေလလာေရလပးငနးမာသညး ၃မနစး တစးခနးစာအတျငး စေပါငးပလပးရမညးဖစးသညး၈

ေမချနးအာလကလညး ေဖဆေပရနးလအပးပါသညး၈

အမးစာကပနးလညးဆနးစစးၿပ သငးတနးသာမာအာ မနကးဖနးတျငးအမးစာတငးရမညးက ေပာပပါ၈

37

သငးခနးစာ (၀)

စာသငးခနးအတျငး တနးတညမြမႈ

သငးခနးစာ ရညးရျယးခကးမာ၈ ၈ ဤသငးခနးစာအၿပတျငး သငးသညး

တနးတညမြမႈ၏ အဓကသေဘာတရာမာႏြငးအတ ၁ငးတ႔က သငးၾကာခငးႏြငးသငးယခငးတ႔က

မညးကသ႔အကသကးေရာကးမႈရြႏငးမညးက ရြငးပႏငးပါမညး၈

သငးယမႈကအဓကလႈ႕ေဆားေပသညးအရာမာက ချခာေဖားထတးႏငးၿပ မမ၏သငးၾကာပ႔ခမႈတျငး

မညးကသ႔အသခမညးကရြငးပႏငးပါမညး၈

ဆရာ၏အခနးက႑သညး မမ၏ေကာငးသာတငးအာ တနးတညမြရြေစရနး

အတျကး ဥေဆာငးလမးပရနး၇ ေစေဆားပပရနးႏြငး

သငးယေရကစမခနး႔ချရနးဖစးသညး၈

သငးၾကာမႈႏြငး သငးယမႈတျငး တနးတညမြခငး၏သေဘာသဘာမြာ မညးသညးေကာငးသာမြ

အခာေကာငးသာမာထကး အချငးအေရဆရႈမႈမရြေစရပါ၈ မြနးပါသညး၈ ကမာၻေပၚတျငး စစးပျမာ၇

ေရႊ႕ေပာငးခရခငး၇ ဆငးရမျေတမႈ၇ ခႏၶာကယး (သ႔) သငးၾကာႏငးစျမး ခ႕ယျငးေနခငးႏြငး အခာအေၾကာငး

ေၾကာငးေၾကာငး လသာအချငးအေရဆရႈမႈမာစျာရြေနခငးမြာ မြနးပါသညး၈

ဆရာတစးေယာကးအေနႏြငး ထကသ႔ဖစးၿပသမြကစၥမာအေပၚ ေပာငးလႏငးစျမးမရြပါ၈ သ႔ေသား

ကၽျႏးပးတ႔သညး မမ၏စာသငးခနးအတျငးတျငး ေကာငးသာအာလက တနးတညမြစျာ ဆကးဆသငးၾကာ

ႏငးစျမးရြပါသညး၈ မမတ႔ေကာငးမာတျငး ေကာငးစညးကမးမာႏြငးပတးသကးၿပ လတငးအတျကး

တရာမြတမႈက ေပစျမးႏငးေအာငး ကၽျႏးပးတ႔က တနးတအချငးအေရရရြေရက ေတာငးဆႏငးပါသညး၈

ပညာေရနယးပယးတျငး တနးတညမြခငးဆသညးမြာ အဘယးနညး၈ ေအာကးပါတ႔သညး တစးေယာကးႏြငးတစးေယာကး မညးသညးနညးႏြငးမဆ မတခာနာေသာ

ေကာငးသာ (၂)တျ ဖစးပါသညး၈

သငးက ေကာငးသာအတျတငးက တနးတညမြစျာဆကးဆလလြငး တသမတးတညး ထပးတက

ဆကးဆမညးေလာ၇ ကျ ပာစျာဆကးဆမညးေလာ၈ ေအာကးပါတ႔ကစဥးစာၿပေဖပါ၈ ဆရာသညး

ေခါငးစဥး၇ သငးေထာကးကပစၥညးမာက ေပာငးလအသပမညးေလာ၈

သငးၾကာနညးစနစးမာက ေပာငးလလကးမညးေလာ၈

တစးဖကးဖကးက မတကျ ပာစျာပမဆကးဆမညးေလာ၈

38

မနးကေလ ေယာကားေလ

ဗဒၶဘာသာငး ခရစးယာနးဘာသာငး

အမငးအာရႏြငးသငးယသ အၾကာအာရႏြငးသငးယသ

သငးလျယးတတးလျယးသ သငးရခကးသ

အမငးအာရအာနညးသ မကးေစပမြနးမငးရသ

အပးစအေနဖငး သငးသညး ဤအတျအပးစတငးကမညးကသ႔ဆကးဆလသညးဆသညးအခကးက

ေဆျေႏျ ၿပ မြတးစေရပါ၈ ထ႔ေနာကး သငးအယအဆက အတနးအာတငးပေဆျေႏျရနး ပငးဆငးပါ၈

စာသငးခနးအတျငး တနးတညမြမႈသညး လတငးကတရာမြတစျာဆကးဆခငးဖစးသညး၈ လတငးက

အမလလ တသမတးတညး ထပးတက ဆကးဆရနးမလအပးေပ၈ အကယး၊ေကာငးသာ၉ မတကျ ပာေသာ

လအပးခကးမာရြလြငး ကၽျႏးပးတ႔က ၁ငးတ႔၏တစးဥခငးလအပးခကးႏြငးအည မညးကသ႔ကညႏငးမညးက

စဥးစာေပရနးလအပးပါသညး၈

အာလပါငးမႈႏြငးဆငးသညး ဖစးစဥးေလလာခငး (Case Study)

ေအာကးပါအေၾကာငးအရာတငးကဖတးၿပ တစးခကေရျ ပါ၈ သငးအပးစအတျငး၉ ပနာက

ေဆျေႏျ ၿပ မညးသ႔ေဖရြငး မညးက ဆဖတးခကးခပါ၈

သငးတ႔၏ရြာေဖျေတျ႕ရြခကးမာက အတနးအာ ဇာတးသရပးေဖားပစဖငးအတခတငးပရနး ပငးဆငးပါ၈

ဇာတးသရပးေဖားပတျငး သငးအပးစမြ လမာႏငးသေလာကးမာမာပါငးႏငးေအာငးႀကစာပါ၈

39

ေကာငးသာ

ကမက ကမရ႕ညမငယး (ဿ)ေယာကးက ေစာငးေရြာကးေနရတယး၈

တစးေယာကးကမသနးမစျမးဖစးေနေတာ ကညေပဖလတာေၾကာငး

ကမကအမးစာကခနခနမၿပႏငးပဖစးဖစးေနတယး၈ ဆရာကကမက

လမကညေပဘ၈

ေကာငးသာ

ကေနားက မသနးမစျမးသပါ၈ မကးေစက သပးမမငး

ရသလ မကးႏြာက အေၾကာေတျကလ လႈပးေနတယး၈

ဒေကာငးက ကေနားတကယးေတာတကးခငးပါတယး၈

ဒါေပမ တခာေကာငးသာေတျက ကေနာက

ၾကညးၾကညးပ တခ႕ကေလြာငးေပာငးၾကတယး၈

ကေနားက အပငးေလာကသာတစးေယာကးလပ

ခစာေနရတယးေလ၈

ဆရာ

တခ႕ေကာငးသာေတျက ႏငးငသဘာသာ

စကာကနာမလညးၾကဘ၈ အထသဖငး

တငးရငးသာေဒသက လာတသ ေတျေပါ၈

ဒေတာ ကမကဒစာေတျကပ ထပးကာထပးကာ

ပနးရြငးပေနရေတာ အာလကေႏြသျာေရာ၈

ေကာငးသာေတျက နာေထာငးၿပ စာက

ပႀကစာဖလတာေပါ၈

ေကာငးသာ

ကေနားေလအတနးထမြာ အရမးပငးတာပ၈ ဆရာက

စာသငးတာအရမးေႏြၿပ ကေနားကတခါမြ အေဖ

မေပာခငးဖ၈ သက စာမရတေကာငးသာ ေတျကပ

အမေမေနၿပ၇ သတကစာမေဖႏငးရငး ဆရာက အရြကး

ချတယး၇ သတကနမညးေတျလညး တပးေပ တယး၈

ေကာငးသာ

ကေနားက ေကာငးသာသစးပါ၈ ကေနာကဆရာက

အမးစာမလပးလာႏငးလအပစးေပတယး၈ ကေနားသက

ကေနာအဂၤလပးစာသပးမေကာငးဘဆတာ ေပာပ

လကးေတာ သကအတာအေၾကာငးပစရာမြ မဟတးတာ

ဆၿပ ကေနာက ေကာငးက ၂ ပတးပတး ေပခငး

တယး၈

ေကာငးသာ

ကမမဘေတျက သတေကာငးတးစဖက

မတတးႏငးေတာ စတးပေနၾကတယး၈

ကမမြာ ေကာငးတးစတစးစပရြတအပငး

အတာကေဟာငးေနၿပ၈ ကမအသစး

တစးစေတာလတာပ ဘယးလလပးရမလ

မသဘ၈

ဆရာ

ေကာငးသာေတျက လပးကငးလစတး မရြယတငး

မကဘ၈ သတက ေရြ႕အနာဂတးေရကလညး

မမငးႏငးၾကဘ၈ ေကာငးေတာလာတကးၾကတယး

ဒါေပမစာသငးတအခါ စတးငးစာမႈအရမးနညးတယး၈

သတက ကျနးပတာကငးဖပစတး ငးစာတာ၈

40

ေကာငးသာတငးက လႈ႕ေဆားအာေပခငး

Key words

Motivation = တစးစတစးခကပလပးလသညး စတးဆႏၵ

Motivate = တစးစတစးခကပလပးလသညး စတးဆႏၵက လႈ႕ေဆားအာေပခငး

De-motivate = တစးစတစးခကပလပးလသညး စတးဆႏၵက အာမေပခငး

Motivator = တစးစတစးခကပလပးလသညး စတးဆႏၵက လႈ႕ေဆားေပေသာအရငးအမစး

သငးယမႈလမးေၾကာငးေဖာငးဖႏငးေစရနးအတျကး ေကာငးသာမာ၏ စတးဆႏၵက လႈ႕ေဆား

အာေပရနး လအပးပါသညး၈ ပလပးလသညးစတးဆႏၵဆသညးမြာ သငးယလစတးရြရနးဖစးသညး၈ ေကာငးသာ

မာ၏စတးဆႏၵကလႈ႕ေဆားအာေပမႈမရြလြငး သတ႔၏အတတးပညာမာကတညးေဆာကးရနး လအပးသညး

လကးေတျ႔ေလကငးမႈအာလက လပးကငးခငးစတးရြခငးမြရြေပေတာမညး၈ အခ႕ေကာငးသာမာက

သငးယလစတး ထကးသနးၿပ အခ႕ကစတးငးစာမႈေလာနညးေနခငးမြာ အဘယးေၾကာငးနညး၈ ဆရာက

ေကာငးသာသငးယလစတးရြလာေအာငး အာေပကညရနးဘာလပးႏငးသနညး၈ ကၽျႏးပးတ႔၏ ေကာငးသာ

အာလအာ ေအာငးမငးမႈဆသ႔ေလြာကးလြမးရာတျငး သာတညမြအချငးအေရရြေစရနး အလ႔ငြာ ကၽျႏးပးတ႔က

သတ႔အာလက စတးဆႏၵပငးပေစလပါသညး၈

စာသငးခနးအတျငးရြေကာငးသာမာ၏ စတးဆႏၵႏြငးပတးသကး၊ သအရေပါငးေမာကးမာစျာ

ရြပါသညး၈

ဆရာမာအတျကးအသအငးဆ သအရတစးခမြာ Keller ၏ ARCS ေမားဒယးပစဖစးပါသညး၈

ထေမားဒယးတျငး Keller ၏အဆအရ ေကာငးသာမာကနညးလမးအမမဖငး ဂရစကးမႈ (Attention)

ေပရပါမညး၈ ထ႔ေနာကးဆေလားမႈ (Relevance) ကစဥးစာရပါမညး၈ ဆေလားမႈဆသညးမြာ သငးခနးစာသညး

ေကာငးသာႏြငး သငးေတားေလားညရမညးဟဆလပါသညး၈

ထ႔ေနာကးတျငး ေကာငးသာအာ မမသညးမြနးကနးသညး

လမးေၾကာငးေပၚတျငးသငးယေနသညးဆသညး ယၾကညးမႈ

(Confidence) ရြလာေအာငး ေဆာငးရျကးေပရမညး၈ ေနာကးဆတျငး

ေကာငးသာသညး မမတ႔လပးကငးေဆာငးရျကးေနသညးမာမြာ

မမတ႔အတျက းမြနးကနးသညးဟေတျကာေကနပးသညး စတးေကနပးမႈ

(Satisfaction) ကလညးဖနးတေပရမညး၈

ဤအရာမာအာလက သငးခနးစာတစးခ (သ႔) သငးခနးစာ

အေတားမာမာ၏ တစးစတးတစးေဒသအဖစး ေကာငးသာအာ

41

ေပႏငးပါသညး၈ ေပသငးပါသညး၈ မညးသညးအခနးတျငးေပခငး (သ႔) အစအစဥးလကးေပခငး ရြသညးဖစးေစ

မရြသညးဖစးေစ အေရမႀကပါ၈ ထအဆငးမာအာလက ဆရာ၏သငးေထာကးကပစၥညးမာႏြငး ပ႔ခခငး

နညးနာမာတျငး တစးစတးတစးေဒသအဖစးထညးသျငးထာခငး ပရနးသာ အေရႀကသညး အခကး

ဖစးေလသညး၈

ARCs ကအသပခငး ဂရစကးမႈ Attention

ဆေလားမႈ Relevance

ယၾကညးမႈ Confidence

စတးေကနပးမႈ Satisfaction

ဆနးသစးမႈႏြငးအအာသငး မႈကေဖားပၿပ အတနးထ တျငး (သ႔) သငးခနးစာ

သငးၾကာစဥးတျငး တစးစ တစးခက ထထခာခာ ပမပါ၈

သငးခနးစာ၏ဗဟခကးမ

ႏြငး ေကာငးသာ၏လ

အပးခကး (သ႔) ေကာငး သာက မညးသညးက သငးယရနးလသညးဆ သညးအခကးက လကး ဖကးေအာငးတျေပပါ၈

ေကာငးသာမာအာ သငးယေလလာရနး ဘာလပးဖ႔လသညးႏြငး သငးခနးစာအဆတျငး မညးကသ႔ စစးေဆအက

ဖတးမညးတ႔က ေပာပပါ၈

သငးယခငးအေတျ႔အၾက တျငး စတးေပားရႊငးမႈရြေစ

ရနး ေကာငးသာမာအာ အာေပကညပါ၈

ေမချနးမာေမခငးႏြငး ပနာပစာၦမာက

ေဖရြငးခငးခငးအာဖငး ေကာငးသာမာအာ လမးဖျငးေပပါ၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကး မာကေကာငးသာမာ ၏လအပးခကးမာႏြငး ရညးရျညးခကးမာႏြငး လကးဖကးေအာငးတျေပပါ

ခကးခၿပအဓပၸါယးရြေသာ

အချငးအလမးမာက

သငးယေရတျငးေအာငး မငးမႈရရြေစရနး ဖျငးေပပါ၈

အပသေဘာေဆာငး သညးအေထာကးအပ

မာႏြငး စတးဆႏၵကလႈ႔ ေဆားအာေပသညး ေဖနးခကးမာေပပါ၈

သငးၾကာေရနညးလမး မစက ေကာငးသာမာ ၏လအပးခကးအမမႏြငး ကကးညေစရနးအသပပါ၈

သငးခနးစာမာက

နာလညးလျယးၿပ ေကာငးသာတ႔၏အေတျ႔ အၾက၇တနးဖတ႔ႏြငး အဆကးအစပးရြေအာငး တငးဆကးပါ၈

သငးယေရေအာငးမငးမႈ က ေကာငးသာမာ၏

ကယးပငးႀကစာမႈႏြငး စျမးရညးတ႔ႏြငး ဆကးစပးပါ၈

ေအာငးမငးမႈအတျကး တေပညဖစးေသာ

စခနးစၫႊနးမာႏြငး အကရလာဒးမာက

တညးေဆာကးၿပ ထနးသမးထာပါ၈

ရစငးေသာဥပမာ ဆရာက အတနးအတျကးလပးငနးတစးခ လပးေဆာငးရနးေပလကးပါသညး၈ ေကာငးသာ A က

အမြတးထျကးေကာငးသညး၈ ဆရာကထေကာငးသာက ခကလကးသညး၈ ထေကာငးသာက ေပားသျာၿပ

အမြတးမာမာရရြရနး ဆကးလကးႀကစာေလသညး၈ ဆရာက “ဒတစးေယာကးကေတာ ေကာငးသာေကာငးပ”

ဟ ေတျသညး၈ ေကာငးသာကလညး “ဒစာကႀကကးတယး နာလညးတယး” ဟေတျသညး၈ ဤနညးအာဖငး

ေကာငးသာသညး ႀကစာလစတးပငးပကာ စာႀကစာပါသညး၈

42

ဆရာက အတနးအတျကးလပးငနးတစးခ လပးေဆာငးရနးေပလကးပါသညး၈ ေကာငးသာ B က အမြတး

ထျကးညသညး၈ ဆရာက စာလပးထာတာသပးမေကာငးဘဟဆကာ ေကာငးသာက စတးဓာတး ကေစသညး၈

ေကာငးသာက မေပားေတာပ အမြတးနညးနညးသာ ဆကးတကးရရြေလေတာသညး၈ ဆရာက “ဒေကာငးသာ

ကေတာ စာညတာပ” ဟ ေတျသညး၈ ေကာငးသာကလညး “ဒစာကငါဘယးေတာမြ နာလညး မြာမဟတးေတာ

ဘ” ဟေတျသညး၈ ဤနညးအာဖငး ေကာငးသာသညး ႀကစာလစတးမရြေတာပ ႀကစာမႈကရပးတနး႔လကး

သညး၈

ေကာငးသာ A သညး ဆရာ၏ခကခငးႏြငး ေကာငးသာေကာငးပဆေသာထငးမငးခကးတ႔က

ပပလကးေသာ ေအာငးမငးမႈစကးနးတျငး လညးပတးေနသညးသညး၈ ေကာငးသာ A သညးမမ၏ ေအာငးမငး

မႈေၾကာငး ႀကစာလစတးပငးပပါသညး၈ သ႔ေသား ေကာငးသာ B မြာမ ဆရာ၏အာေပခငးက မခရပ စာည

တေကာငးသာပဆေသာထငးမငးခကးတ႔က တျနးကေပလကးေသာ ကရႈမႈစကးနးတျငး လညးပတးေနေပ

သညး၈ ေကာငးသာ B သညးမမ၏ေအာငးမငးမႈေၾကာငး ႀကစာလစတးမရြေတာပါ၈

မမ၏ေကာငးသာမာအေၾကာငး မေကမနပးဖစးကာေအာကးပါအတငး ေပာဆေနသညး ဆရာ

တစးေယာကးအာ သငးမညးကသ႔ဆကးဆေပာဆမညးက အပးစအတျငး၉ေဆျေႏျပါ၈

“ဆရာသလာ၈ ကေနားေကာငးသာေတျကေလ စာသငးလစတးလမရြဘ၈သတ႔က ေရြ႕အနာ ဂတးေရ

ကလညး မမငးႏငးၾကဘ၈ ေကာငးေတာလာတကးၾကတယး ဒါေပမစာသငးတအခါ စတးငးစာမႈ အရမး

နညးတယး၈ သတ႔က ကျနးပတာကငးဖ႔န႕သတ႔ပါလာတဖနးေတျက ကလဖ႔ပစတးငးစာတာ၈”

သငးတ႔ပနးမႈက စကကာခပးေပၚတျငးေရခၿပ ဆရာကထထခာခာ ပလပးေဆာငးရျကးႏငးခသညး

ေတျ႔ရြခကးမာက အတနးအာတငးဆကးရနးပငးဆငးပါ၈

လကးေတျ႔လပးငနး၈ ၈ ေလလာေရ (၀)

ၿပခေသာေလလာေရတျငး လပးသကးရြေသာဆရာတစးေယာကးက ၁၂ မနစးမြ ၃ မနစးခနး႔မြ မမ

အတနးတျငးသငးၾကာပသေနပက သငးအာ ေလလာစစမးေစခပါသညး၈ ယခေလလာေရႏြငး ပထမ

ေလလာေရ၇ ဒတယေလလာေရအစအစဥးမာက ေပါငးစပးပါ၈

အတနးအာေလလာေနစဥး၈

ဆရာက Keller ၏ ARCs ေမားဒယးပစမြအၾကပထာသညး သေဘာတရာအတငးကငးသသညးဟ

ယဆေသာ အႀကမးတငးက မြတးတမးတငးပါ၈

43

အကဥးခပး၈ ၈ စာသငးခနးတျငးတနးတညမြမႈ ပညာေရတျငးတနးတညမြမႈဆသညးမြာ ေကာငးသာအာလကစာသငးခနးထတျငး သာတညမြ

ဆကးဆခငးက ဆလပါသညး၈

လမာကသာတညမြဆကးဆရနးဆသညးမြာ ကၽျႏးပးတ႔က သတ႔၏တစးဥခငးစလအပးခကးမာႏြငး

မတကျ ပာမႈမာက စဥးစာေပရနးလအပးပါသညး၈

မတကျ ပာမႈဆသညးမြာ အာနညးခကးတစးခမဟတးပါ၈

ဆရာေကာငးတစးေယာကးဆသညးမြာ ေကာငးသာအာလ၏ သငးယလစတးဆႏၵက မငးတငးေပႏငး

ပါသညး၈

ဆရာေကာငးတစးေယာကးဆသညးမြာ ေကာငးသာအာလေလလာသငးယရာတျငး ေအာငးမငးမႈ

အေတျ႔အၾကက ခစာႏငးေစရနး လပးေဆာငးေပပါသညး၈

ဆရာေကာငးတစးေယာကးဆသညးမြာ စာသငးရာတျငးစတးပါငးစာလာေအာငး လကးေတျ႔ဘႏြငး

ဆကးစပးေပပါသညး၈

ဆရာေကာငးတစးေယာကးဆသညးမြာ သငးယခငးကတကးကျၿပ ပစအမမဖစးေအာငး ဖနးတႏငး

ပါသညး၈

44

ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကးပငးဆငးရနး

သငးခနးစာ (၀) – စာသငးခနးအတျငး တနးတညမြမႈ

လအပးသညးပစၥညးမာ၈

စကကာခပးမာ

မြငးတမာ

သငးတနးသာကငးစာအပး

ARCs ႏြငးပတးသကးၿပ သငးပမဖတးရႈေလလာလလြငး ေလလာႏငးေသသညးက သတပပါ၈

သငးခနးစာကမတးဆကးကာ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက ပနးလညးသသပးပါ၈

ယခငးသငးခနးစာမာမြ အပးစဖျ႔ထာသညးအတငး ဆကးလကးလပးေဆာငးလလြငး လပးေဆာငးႏငးသလ အပးစ

အသစးမာပနးဖျ႔လလြငးလညး ဖျ႔ႏငးပါသညး၈

ဤသငးခနးစာက သငးၾကာခငးႏြငးသငးယခငးတျငး တနးတညမြမႈႏြငး ပညာေရတနးတညမြခငး၏အဓပၸါယးက

လမးစဥးခမြတးေဆျေႏျ ခငးဖငး စတငးဖျငးလြစးပါ၈

ပါငးေစခငးသေဘာတရာက ပနးလညးသသပးကာ အပးစတငးက ေဖားပထာေသာအေၾကာငးအရာမာထမြ

တစးခကေရျ ခယးေစပါ၈ အပးစတငးက ထအေၾကာငးအရာ၏ပနာက မညးသ႔ေဖရြငးႏငးမညးက

သတ႔ကယးပငးအယအဆႏြငးသတ႔ ဆဖတးပါေစ၈ အေဖမာသညး အတနးသာမာ၏အေတျ႔အၾကေပၚတျငး

အေခခမညးဖစးေသာေၾကာငး ဤအတျကးတကစျာသတးမြတးထာသညး အေဖမရြပါ၈

အဖျ႔တငးအာ မမတ႔ရြာေဖျေတျ႔ရြခကးမာက အတနးအာဇာတးသရပးေဖားပဖငး တငးဆကးပသေစပါ၈

ထတငးဆကးမႈတျငး အဖျ႔အာလက အဖျ႔ငးမာႏငးသေလာကးမာမာပါငးေစရနး အာေပပါ၈

အလပးလပးလသညးစတးဆႏၵက သငးယလစတးရြခငးႏြငးဆကးႏျယး၊ ပနးလညးသသပးပါ၈ Maslow et al. က

မေဆျေႏျ ပါႏြငး၇ သ႔ေသား John Keller ၏ ARCs ေမားဒယးပစအေပၚပနးလညးဆနးစစးခငးက အဓက

ထာေဆျေႏျ ပါ၈ ေကာငးသာမာအာ သတ႔သငးမညးသငးခနးစာမာတျငး ARCs ကအသပဖ႔စဥးစာရနး

အာေပပါ၈ „ARCs က အသပခငး‟ ဇယာႏြငး ဇယာတျငးပါငးသညးအကျကးတငးက ပနးလညးသသပးပါ၈

အဖျ႔မာအာ ရစငးေသာဥပမာ ေလကငးခနးက ပလပးေစပါ၈

ဤသငးခနးစာသညး အခာၿပခေသာေလလာေရအစအစဥးမာႏြငး ေပါငးစပးေလလာရမညး ေလလာေရ

အပငးတစးပငးလညးပါငးေပသညး၈

45

သငးခနးစာ (၁)

သငးယခငးအတျကးသငးၾကာခငး (Teaching for Learning)

သငးခနးစာ ရညးရျယးခကးမာ၈ ၈ ဤသငးခနးစာအၿပတျငး သငးသညး

သငးခနးစာရညးရျယးခကးတစးခက ေရသာႏငးပါမညး၈

Bloom‟s taxonomy ကအသပကာ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက ေရသာႏငးပါမညး၈

သငးယခငး၏ဖစးစဥး (၂)မက စာရငးပစႏငးပါမညး၈

သငးခနးစာပငးဆငးခငး ပလပးႏငးပါမညး၈

ဆရာ၏အခနးက႑မြာ မမေကာငးသာမာအတျကး သငးယမႈဖစးေမာကးေစရနး

သငးေတားေလားညေသာ သငးခနးစာမာက ပငးဆငးရနးဖစးသညး၈

ေကာငးမျနးေသာသငးယနညးသညး အသငးအပေကာငးခငး၏ ရလာဒးဖစးၿပ ဆရာကအခနးယကာ မညးကသ႔

သငးၾကာမညးက သငးတငးေလာကးပတးစျာပငးဆငးႏငးမြသာလြငး ထေကာငးမျနးေသာသငးယနညး

ေပၚေပါကးႏငးပါမညး၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာ၇ လပးငနးမာႏြငး လႈပးရြာေဆာငးရျကးမႈမာ ကၽျႏးပးတ႔ကေကာငးသာမာအာ မညးသညးတ႔ကသငးယတတးေမာကးေစလပါသနညး၈

ေလလာသငးယမႈ ဆသညးမြာ အလျတးမြတးခငးႏြငး ထပးကာထပးကာစာကကးခငးသာမဟတးေပ၈

ေကာငးသာမာကယးတငး ေတျေခၚစဥးစာ၊ လပးကငးတတးေစရနးလညးလအပးပါသညး၈ ဤအခကးမြာ

သငးသညး ဘာသာရပးတစးခလအတျကးဖစးေစ၇ သငးခနးစာတစးခအတျကးဖစးေစ၇ ထသငးခနးစာ၏

လႈပးရြာေဆာငးရျကးမႈတစးခစာအတျကးသာဖစးေစ ပငးဆငးရာတျငး အဓကထာရမညးကစၥဖစးပါသညး၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက ေကာငးသာတ႔မြမညးသညးအေၾကာငးအရာမာက မညးကသ႔

သငးယမညး၇ မညးသညးအဆငးအထေအာငးမငးေစလသညးဟ ေမြားလငးထာသညး ဆသညးအခကးတ႔က

ေကာငးသာအာရြငးပရနး ေရသာေဖားပထာခငးဖစးသညး၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာသညး ဆရာအတျကးေရသာထာခငးမဟတးပါ၈ သ႔ေသား ၁ငးတ႔က

ဆရာအာ ေကာငးသာကမညးသညးဥတညးရာသ႔သျာေနသညး၇ မညးသညးအရာမာကလပးေဆာငးေနသညး၇

ဆရာကေကာငးသာအာ ပနးတငးသ႔ေရာကးေစရနး မညးသ႔ကညေပမညး အစရြသညးတ႔ကသရြေစရနး

လမးၫႊနးခကးတစးခ၇ ပပမႈတစးခအေနဖငး ဆရာ၏အခနးက႑က အေထာကးအကပပါသညး၈

46

ဥပမာ ()၈

ေကာငးသာသညး ကမာၻႀကပေႏျလာမႈအတျကး ဖစးႏငးေခရြသညးအေၾကာငးရငး (၀) ခကးက

ေဖားပႏငးပါမညး၈

ဤအငးမတနးရစငးေသာ ရညးရျယးခကးကေထာကးဆရလြငး ေကာငးသာမာကမမတ႔ဘာသာ

အခကးအလကးကရယႏငးေစရနး ဆရာမြကမာၻႀကပေႏျ လာမႈႏြငးပတးသကးၿပ အခကးအလကးမာေပရမညး

(သ႔) ေကာငးသာမာအာ လမးမြနးကၫႊနးၾကာေပရမညး၈

ဥပမာ (ဿ)၈

ေကာငးသာမာသညး ပါကစၥတနးေမာကးပငးရြ ဂလးဂစးၿမ႕နယးတျငး ေမေအာကးေရစပးပကးလတစးလက

တပးဆငးရနး ရပေငျအဆပလႊာတစးေစာငးက ေရသာနငးပါမညး၈ အဆပလႊာတျငး အခနးသတးမြတးခကး၇

အသပမညးပစၥညးမာအတျကးကနးကေငျ၇ ခရစရတး၇ ေဒသခအလပးသမာႏြငး Survey အခကးအလကး

ေကာကးယသ အငးဂငးနယာတ႔အတျကး ကနးကေငျအပညးအစကပါ တငးပရမညးဖစးသညး၈

ဤရညးရျယးခကးကမ အနညးငယး႐ႈပးေထျေလသညး၈ ဤေနရာတျငးေတာ ဆရာကေကာငးသာအာ

သေတသနအေထာကးအကပပစၥညးမာက မြနးကနးစျာၫႊနးၾကာေပရမညးအပငး သေတသနႏြငး

အဆပလႊာက ဖနးတေနသညးအခနးကာလ တစးေလြာကးလ ဥေဆာငးလမးၫႊနးမႈေပရမညးဖစးသညး၈

ထ႔ေနာကး ေကာငးသာသညး ၿပစသညးအဆပလႊာက ဆရာအာ အကဖတးစစးေဆေပရနး တငးပရမညး

ဖစးသညး၈

ရညးရျယးခကးမာကေရသာရာတျငး ဆရာသညး ပထမဥစျာ စာသငးကာလတစးခ၏သငး႐အတငး

သငးၾကာရမညးေခါငးစဥးအာလက ပနးလညးသသပးရပါမညး၈ ဤေခါငးစဥးမာသညး စာသငးကာလအဆတျငး

ေကာငးသာမာေရာကးရြရမညး ရညးရျယးခကးပနးတငးမာအတျကး အေခခကတညးေဆာကးခငးဖစးသညး၈

ထပနးတငးမာကေကာငးသာမာေရာကးရြေစရနး ဆရာကေကာငးသာမာလပးေဆာငးရမညး လပးငနး

အဆငးဆငးက ဖနးတေပရမညး၈ ထလပးငနးအဆငးဆငးမြာ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာပငးဖစးပါသညး၈

ဆလရငးမြာ ဆရာကေအာကးပါေမချနးက မမကယးမမ ပနးေမရပါမညး၈

“ဤသငးခနးစာ (သ႔) လႈပးရြာေဆာငးရျကးမႈ၏ရလာဒးအဖစး မမေကာငးသာက မမက ဘာလပးတတးသျာ

ေစခငးသနညး၈”

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာအာလတျငး အပငး(၀)ပငးရြပါသညး၈ ေကာငးသာအာ ဘာက

လပးေဆာငးရမညးကေပာသညး လပးေဆာငးခကး၇ ေကာငးသာအာ မမလပးေဆာငးရမညးအလပး၏

အဓကအခကးက ေပာပသညး စညးကမးခကးႏြငး ေကာငးသာက လပးေဆာငးခကးက မညးမြေကာငးမျနးစျာ

ေဆာငးရျကးရမညးကေပာသညး စခနးစၫႊနးတ႔ဖစးပါသညး၈

47

လပးေဆာငးခကး၈

ေကာငးသာက ဘာက

လပးေဆာငးရမညး

ဥပမာ ()၈

ေကာငးသာက ကမာၻႀကပေႏျလာမႈအတျကး ဖစးႏငးေခရြသညးအေၾကာငးရငး (၀) ရပးက

စာရငးပစႏငးပါမညး၈

ဥပမာ (ဿ)၈

ေကာငးသာက ပါကစၥတနးေမာကးပငးရြ ဂလးဂစးၿမ႕နယးတျငး ေမေအာကးေရစပးပကးလတစးခကတပးဆငးရနး

ရပေငျအဆပလႊာတစးေစာငးက ေရသာနငးပါမညး၈ အဆပလႊာတျငး အခနးသတးမြတးခကး၇

အသပမညးပစၥညးမာအတျကးကနးကေငျ၇ ခရစရတး၇ ေဒသခအလပးသမာႏြငး ဆာေဗအခကးအလကး

ေကာကးယသ အငးဂငးနယာတ႔အတျကး ကနးကေငျအပညးအစက တငးပရမညးဖစးသညး၈

လအသငးသညးရညးရျယးခကးဖစးလြငး ေကာငးသာအာ မမတ႔လပးေဆာငးရမညးနညးလမးမာက

ဆဖတးတတးလာေစသညး၈ ထ႔ေၾကာငးရညးရျယးခကးမာက သငးေရသာရတျငး သငးေကာငးသာမာအာ

ဘာလပးရမညးကအတအကေပာပေသာ စကာလအပးစမာက သငးရြာေဖျရမညးဖစးၿပ သတ႔က မညးသညး

နညးႏြငးမြ စတးရႈပးေထျမႈမဖစးေစရပါ၈ ဥပမာ ေအာကးပါစကာစမာကစဥးစာပါ၈ ဘယးဘကးတျငး ေဖား ပ

ထာသညးစကာလမာသညး ေကာငးသာအာစတးရႈပးေထျေစႏငးပါသညး၈ ထအခါ သတ႔က “မမတ႔ဘာက

သရြဖ႔လပါလမး” (သ႔) “ဘာကနာလညးဖ႔လပါလမး” ဆေသာေမချနးက ေမေကာငး ေမပါလမးမညး၈ သ႔ေသား

ဘယးဘကးခမးရြစကာလမာသညး ေကာငးသာအာရႈပးေထျေစႏငးပါသညး၈

သဘာလပးရမညးဆသညးကအတအကဖစးရနး အထပခကး (qualifier) တစးခခက ထပးေဆာငးဖညးစျကးရနး

လပါသညး၈ ဥပမာ - “စာစစာကေရပါ” “ကဗာရျတးပါ” (သ႔) “ဓာတးပတစးပမြေနရာတစးေနရာက ေဖား ပပါ”၈

စခနးစၫႊနး၈ ေကာငးသာက

လပးေဆာငးခကးက မညးမြ

ေကာငးမျနးေအာငးေဆာငးရျကးရမညး

စညးကမးခကး၈

ေကာငးသာလပးေဆာငး

မညးအဓကအခကး

လပးေဆာငးခကး၈

ေကာငးသာက ဘာက

လပးေဆာငးရမညး

စညးကမးခကး၈

ေကာငးသာလပးေဆာငး

မညးအဓကအခကး

စခနးစၫႊနး၈ ေကာငးသာကလပးေဆာငးခကးက

မညးမြေကာငးမျနး ေအာငးေဆာငးရျကးရမညး

48

အဓပၸါယးေဖါငးပျမႈမာရြနငးေသာ စကာလမာ အဓပၸါယးကစးလစးေစေသာ စကာလမာ

ရြပးေထျ တက

သရြရနး (To know) ေရရနး (To write)

သနာလညးရနး (To understand) အလျတးရျတးရနး (To recite)

အမြနးတကယး သနာလညးရနး (To really understand) ေဖားထတးရနး (To identify)

အသအမြတးပရနး (To appreciate) အမအစာချရနး (To sort)

အမြနးတကယး အသအမြတးပရနး (To really appreaciate) ေဖရြငးရနး (To solve)

ရညးရျယးခကးကဆပးကငးႏငးရနး (To grasp the significance of)တညးေဆာကးရနး (To construct)

ၾကညးႏရနး (To enjoy) ေဆာကးလပးရနး (To build)

ယၾကညးရနး (To believe) ႏႈငးယြဥးရနး (To compare)

စစးေဆအကဖတးမႈလပးငနး အပးစအေနဖငး ေအာကးပါသငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက ပနးလညးသသပးၿပ ရညးရျယးခကးတငးတျငး

လပးေဆာငးခကး၇ စညးကမးခကးႏြငး စခနးစၫႊနးတ႔က မဥးသာပါ၈ အကယး၊ ရညးရျယးခကးတျငး

လပးေဆာငးခကး၇ စညးကမးခကးႏြငး စခနးစၫႊနးတ႔ကမေတျ႔ပါက ရညးရျယးခကးအသစးပနးေရပါ၈

ေကာငးသာသညး -

အေခခအေရာငးမာႏြငး အေခခ မဟတးသညး

အေရာငးမာအာလက စာရငးပစႏငးပါမညး၈

CPR ကမြနးကနးစျာ မညးကသ႔လပးေဆာငးရမညးက

သရပးပႏငးပါမညး၈

ေမချနးတျတစးစက တ႔ပနးႏငးပါမညး၈ စာသသမာအာ မညးကသ႔အၾကပရမညးက

နာလညးသေဘာေပါကးလာပါမညး၈

ဟျာေ (Huawei) လကးကငးဖနးအသစး၏ ေသသ

လကၡဏာ (၀) ခက အကဥးခပးႏငးပါမညး၈

ကမာၻႀကပေႏျလာမႈအေပၚေဆျေႏျသညး

တစးနာရၾကာ သငးခနးစာက ဖနးတႏငးပါမညး၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာႏြငး သရြမႈနယးပယး

သရြမႈနယးပယးဆသညးမြာ ေတျေခၚစဥးစာခငးက သာ၊႐ႈပးေထျေသာအဆငး (၃) ဆငးဖငး

တညးေဆာကးႏငးသညးဆသညး အယအဆေပၚတျငး အေခခထာခကးဖစးပါသညး၈

49

အကဖတးမႈ

ေပါငးစညးမႈ

ချ ခမးစတးဖာမႈ

လကးေတျ႔အသခမႈ

နာလညးသေဘာေပါကးမႈ

အသပညာ

၆၂၃ ခႏြစးတျငး B.S Bloom မြ သရြမႈနယးပယးအတျငး၉ အဆငး (၃) ဆငးရြသညးက

ေဖားထတးခပါသညး၈ အနမးဆအဆငးဖစးသညး အခကးအလကးမာက ရစငးစျာပနးလညးေတျေတာခငးႏြငး

ပနးလညးမြတးမခငးမြအစပၿပ၇ ပ၊ပ၊႐ႈပးေထျၿပလကးဆပးလကးကငးမပႏငးသညး စတးပငးဆငးရာ

အဆငးမာကဖတးေကားကာ၇ အကဖတးခငးဟသတးမြတးထာသညး အမငးဆအဆငးက ေရာကးရြပါသညး၈

သရြမႈနယးပယးတျငးပါငးေသာ အစတးအပငးမာမြာ -

အကဖတးမႈသညး ေပထာသညး ရညးရျယးခကးအတျကးအသခသညး ပစၥညး၏တနးဖအာ

အကဖတးႏငးစျမးႏြငး သကးဆငးသညး၈

ေပါငးစညးမႈဆသညးမြာ အသစးတစးခတညးေဆာကးရနးအတျကး အစတးအပငးမာက

အတေပါငးစပးႏငးသညး စျမးရညးကဆလသညး၈

ချ ခမးစတးဖာမႈဆသညးမြာ အရာတတစးခ၏ဖျ႔စညးတညးေဆာကးပက

နာလညးႏငးေစရနးအတျကး ၁ငးတျငး ပါငးသညးအစတးအပငးမာက စတးဖာႏငးခငးဖစးသညး၈

လကးေတျ႔အသခမႈဆသညးမြာ သငးယၿပသညးအေၾကာငးအရာမာက

လကးဆပးလကးကငးပႏငးသညး အေခအေနသစးမာတျငး အသခႏငးသညးစျမးရညးဖစးသညး၈

နာလညးသေဘာေပါကးမႈဆသညးမြာ အေၾကာငးအရာ၏အဓပၸါယးက

မလျတးစတမးအသခႏငးစျမးက ဆလသညး၈

အသပညာဆသညးမြာ အရငးကေလလာခသညးအေၾကာငးအရာမာက

ပနးေပာငးမြတးမခငးဟ အဓပၸါယးရသညး၈

၆ရာစ အလယးမာတျငး Bloom ၏တပညးေဟာငးဖစးေသာ Lorin Anderson က taxonomy အာ

ပနးလညးေလလာၿပ ေပာငးလမႈအနညးငယးပလပးခပါသညး၈ အဓကေပာငးလခကး (ဿ) ခမြာ အစတးအပငး

(၃) ခ၏အမညးမာက နာမး (noun) မြ ႀကယာ (verb) သ႔ေပာငးလေခၚေၚၿပ အစတးအပငးမာ၏

အစအစဥးက အနညးငယးပနးေပာငးစထာပါသညး၈

50

Bloom‟s taxonomy သညး သငးၾကာခငးႏြငးသငးယခငးတျငး အငးမတနးအေရပါသညး၈

အဘယးေၾကာငးဆေသား ၁ငးကဆရာအာ သတ႔ပငးဆငးရမညးသငးခနးစာမာက ပမေကာငးမျနးစျာ

ပငးဆငးႏငးေအာငး အေထာကးအကပၿပ ေကာငးသာအာသငးယရာတျငး မမတ႔ဘာလပးရမညးက

ပမနာလညးလာေစပါသညး၈ သ႔ေသား taxonomy ႏြငးပတးသကးၿပ ေဖနးခကးမာစျာလညး တစးဖကးတျငး

ရြပါေသသညး၈ အဓကေဖနးခကးမြာ လတ႔သညးထေဖားပခကးကသ႔ တညးေဆာကးပဖငးစနစးတက

သငးယသညး မဟတး၇ ထ႔ေၾကာငး တစးဆငးႏြငးတစးဆငးၾကာတျငး အမြနးတကယးဆကးႏျယးမႈမရြဆသညး

ေဖနးခကးပငးဖစးသညး၈ ဤအခကးသညး အငငးပျာဖျယးရာကစၥတစးရပးဖစးေသားလညး တစးဖကးတျငး ဤ

taxonomy မြာ ဆရာအာ သငးယမႈကစစညးရာတျငး အေထာကးအပပသညး အသငး ေသာ ကရယာတစးခ

ဖစးေနပါေသသညး၈

ဥပမာ ဆရာမြေကာငးသာက တစးစတစးခကဖနးတရနးသငးၾကာေပမညးဆပါစ႔၇ ထသ႔မပမပထမ

သငးယရမညးအရာမာစျာရြေနေသသညးဆသညးက ထ taxonomy က ဆရာအာပမေကာငးမျနးစျာ

နာလညးသေဘာေပါကးေစရနး အေထာကးအကပပါသညး၈ ပထမဥစျာ ေကာငးသာအာဗဟသတႏြငးတကျ

မညးသညးအရာကဖနးတပလပးေစလေၾကာငးက နာလညးသေဘာေပါကးေစရနးပလပးေပရမညးဖစးသညး၈

ထ႔ေနာကး ေကာငးသာအာေလကငးရနး၇ မြနးကနးသညးအခကးမာ၇ မြာယျငးေနသညးေနရာမာအာ

ေထာကးပႏငးၿပ မြာယျငးေနသညးအခကးမာကမညးကသ႔ပငးဆငးမညးက ဆဖတးခကးခႏငးရနး အခနး

ေပရမညး၈ ထ႔ေနာကးတျငးမြ ေကာငးသာအာတစးစတစးခက ဖနးတပလပးေစပါ၈

နယးပယးတျငးရြအဆငးတငးသညး ရႈပးေထျမႈအဆငးအမမတျငးတညးရြေနၿပ ဆရာအာ ေတျေခၚ

စဥးစာရာတျငး ပ၊အစအစဥးတကရြေအာငး အေထာကးအကပပါသညး၈ ဥပမာ -

မလနယးပယး

နယးပယးသစး

အကဖတးမႈ ေပါငးစညးမႈ ချ ခမးစတးဖာမႈ လကးေတျ႔အသခမႈ နာလညးသေဘာေပါ

ကးမႈ အသပညာ

ဖနးတခငး အကဖတးခငး ချ ခမးစတးဖာခငး လကးေတျ႔အသခခငး နာလညးခငး ပနးေပာငးမြတးမခငး

51

ပနးေပာငးမြတးမခငး၈ ၈သစးေတာပနးတမႈေၾကာငး ၁ငးတ႔၏အသကးရြငးရပးတညးမႈအတျကး

အႏရာယးရြေနသညး အေရြ႕ေတာငးအာရြရြ တရစာၦနး (၀) မနမညးကေဖားပပါ၈

နာလညးသေဘာေပါကးခငး၈ ၈သစးေတာပနးတမႈႏြငးပတးသကးၿပ „အသကးရြငးရပးတညးမႈ (survival)‟

၏အဓပၸါယးက ရြငးပပါ၈

လကးေတျ႔အသခခငး၈ ၈အႏရာယးရြေနသညး မစတးတစးစတးကေရျခယးကာ ၁ငးအႏရာယးကမညးကသ႔

ရငးဆငးေနရသညးက ရြငးပပါ၈

ချ ခမးစတးဖာခငး၈ ၈ထငးႏငးငတျငး ဆငးမာအဘယးေၾကာငးအႏရာယးႏြငး ရငးဆငးေနရေၾကာငး အဓက

အေၾကာငးရငးမာကချခမးစတးဖာပါ၈

အကဖတးခငး၈ ၈ထငးႏငးငတျငး ဆငးမမာကထနးသမးရနး လကးရြႀကပမးေနမႈႏြငးပတးသကးၿပ မညးမြ

ေအာငးမငးသညးက ဆဖတးပါ၈

ဖနးတတထျငးခငး၈ ၈ထငးႏငးငရြဆငးမာအာ အကာအကျယးေပရနး အဆပလႊာတစးေစာငး တငးပပါ၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာကေရသာရာတျငး ဆရာကေကာငးသာအာ သကးဆငးသညး

အေခခဗဟသတအာလက ေပႏငးရနးအဓကထာၿပ ရညးရျယးခကးမာက မညးသညးအဆငးအတျကး

ေရမညးက စဥးစာရပါမညး၈

Taxonomy တျငးပါငးသညးအဆငးတငးက ေကာငးသာ၏လပးေဆာငးခကးက ေမြားလငးထာသလ

ေဖား ပရနး သကးဆငးသညးႀကယာ (verb) တစးစကအသပပါသညး၈ ဤႀကယာ (verb) မာကအသပခငးက

ဆရာအာ ေကာငးသာက မညးသညးအရာကသငးယရနးလအပးသညးႏြငး ေကာငးသာ၏လပးေဆာငးခကးက

ဆရာကမညးကသ႔အကဖတးမညးဆသညးအခကးမာက ပမေကာငး မျနးစျာဆဖတးႏငးရနး အေထာကးအပ

ေပပါသညး၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာကေရသာေသာအခါ မြနးကနးသညးသငးယမႈ

အဆငးတျငးထညးသျငးေဖားပႏငးရနး သတပပါ၈

52

သငးယရခငး၏ရညးရျယးခကးမာတျငး အသပရနးသငးေလားေသာ ႀကယာ (verb) မာ သရြမႈနယးပယး၏အဆငးမာတျငး အသပႏငးသညး ႀကယာ (verb) မာ၈ သႏႈနးသညး

ေနရာေပၚမတညးကာ အခ႕ႀကယာ (verb) မာအာ အဆငးတစးဆငးထကးပမအသပႏငးေၾကာငး သတပပါ၈

ပနးေပာငးမြတးမခငး

စစဥးသညး (Arrange) အစဥးလကးစသညး (Order)

အဓပၸါယးဖျငးသညး (Define) မြတးမသညး (Recognise)

ကယသညး (Duplicate) ဆကးႏျယးသညး (Relate)

အၫႊနးတပးသညး (Label) ပနးလညးဆငးေခၚသညး (Recall)

စာရငးပစသညး (List) ထပးလပးသညး (Repeat)

အလျတးမြတးသညး (Memorise) ပနးလညးထတးလပးသညး (Reproduce)

အမညးေဖားပသညး (Name)

နာလညးခငး

အပးစချသညး (Classify) ေနရာၫႊနးပသညး (Locate)

ေဖားပသညး (Describe) မြတးမသညး (Recognise)

ေဆျေႏျ သညး (Discuss) မြတးတမးပစသညး (Report)

ရြငးပသညး (Explain) ပနးလညးဖျငးဆသညး (Restate)

ေဖားပသညး (Express) ပနးလညးသသပးသညး (Review)

ချခာေဖားထတးသညး (Identify) ေရျ ခယးသညး (Select)

ပသညး (Indicate) ဘာသာပနးသညး (Translate)

လကးေတျ႔အသခခငး

လကးေတျ႔အသခသညး (Apply) လပးေဆာငးသညး (Operate)

ေရျ ခယးသညး (Choose) ေလကငးသညး (Practice)

သရပးပသညး (Demonstrate) အခနးဇယာဆျသညး (Schedule)

ပဇာတးသရပးေဆာငးသညး (Dramatise) ပၾကမးဆျသညး (Sketch)

အသခသညး (Employ) ေဖရြငးသညး (Solve)

ပဖငးေဖားပသညး (Illustrate) အသပသညး (Use)

အဓပၸါယးေကာကးသညး (Interpret)

53

ချ ခမးစတးဖာခငး

ချခမးစတးဖာသညး (Analyse) ချခာသညး (Differentiate)

တနးဖတျကးသညး (Appraise) ချခာဆကးဆသညး (Discriminate)

တျကးခကးသညး (Calculate) ချခာသမငးသညး (Distinguish)

အပးစဖျ႔သညး (Categorise) စစးေဆသညး (Examine)

ႏႈငးယြဥးသညး (Compare) စမးသပးပလပးသညး (Experiment)

ဆနး႔ကငးဖကးကယြဥးသညး (Contrast) ေမချနးထတးသညး (Question)

ေဖနးသညး (Criticise) စမးသပးစစးေဆသညး (Test)

အကဖတးခငး

တနးဖတျကးသညး (Appraise) တနးဖဖတးသညး (Judge)

ငငးဆသညး (Argue) ေဟာကနးထတးသညး (Predict)

စစးေဆ အကဖတးသညး (Assess) ႏႈနးထာသတးမြတးသညး (Rate)

တျသညး (Attach) အမြတးေပသညး (Score)

ေရျ ခယးသညး (Choose) ေရျ ခယးသညး (Select)

ႏႈငးယြဥးသညး (Compare) ေထာကးပကညသညး (Support)

ကာကျယးသညး (Defend) တနးဖဖတးသညး (Value)

ခနး႔မြနးသညး (Estimate) အကဖတးသညး (Evaluate)

ဖနးတခငး

စစဥးသညး (Arrange) ဖနးတပလပးသညး (Formulate)

တပးဆငးသညး (Assemble) စမခနး႔ချသညး (Manage)

စေဆာငးသညး (Collect) စစညးသညး (Organise)

သကသညး (Compose) အစအစဥးဆျသညး (Plan)

တညးေဆာကးသညး (Construct) ပငးဆငးသညး (Prepare)

ဖနးတသညး (Create) အဆပသညး (Propose)

ပစဖနးတသညး (Design) တပးဆငးသညး (Set-up)

ေရသညး (Write)

54

ေကာငးမျနးစျာေရသာထာသညး သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာမြာ -

Specific - သတးသတးမြတးမြတးရြရမညး၈ ရြငးလငးၿပတကသညး၈

Measurable - တငးတာႏငးစျမးရြရမညး၈ ေကာငးသာက တစးစတစးခကလပးႏငးစျမးရြသညးက

ေထာကးဆခငးဖငး သငးယမႈဖစးေပၚသညးက

သကးေသပႏငးသညး၈

Achievable - ေအာငးမငးႏငးစျမးရြရမညး၈ လပးေဆာငးခကးသညး ဖစးႏငးေခရြၿပ ေကာငးသာ၏

လပးေဆာငးႏငးစျမးအတျငး တညးရြသညး၈

Realistic - လကးေတျ႔ကရမညး၈ ေကာငးသာစတငးပလပးေသာအခနးႏြငး ပလပးရမညး

ကာလသတးမြတးခကးတ႔အၾကာ ဆကးႏျယးမႈတ႔မြာ

အေၾကာငးပခကးခငးလသညး၈

Time limited - သတးမြတးခနးရြရမညး၈ လပးေဆာငးခကးၿပဆရမညးအခနးကာလက သတးမြတး

ေပထာသညး၈

စစးေဆအကဖတးမႈလပးငနး

အပးစအေနဖငး ေအာကးပါသငးခနးစာရညးရျယးခကးမာသညး SMART ႏြငးကကးညမည ပနးလညး

သသပးပါ၈ မကကးညသညးမာက ပနးေရပါ၈

ေကာငးသာသညး

ကျနးပတာက အသပႏငးပါမညး၈

ရစငးေသာအပငးဂ႑နးမာက ေမြာကးႏငးပါမညး၈

သတ႔ေလလာေနသညးအရာမာႏြငးပတးသကးၿပ

ရစငးေသာေမချနး (၃) ခက အဂၤလပးလ အေမ

အေဖပလပးႏငးပါမညး၈

အဂၤလပးစာတျငး simple present tense က သပါ

မညး၈

ဂဏနးသခာၤက နာလညးႏငးပါမညး၈ ပနးပျငးတစးပျငး၏အစတးအပငးမာက ပဆျၿပအၫႊနး

တပးႏငးပါမညး၈ ထ႔ေနာကး ၁ငးအစတးအပငးတ႔၏

လပးေဆာငးပမာက ေရသာေဖားပႏငးပါမညး

55

သငးသညး သငးခနးစာရညးရျယးခကးတ႔ကပငးဆငးၿပေသာအခါ ၁ငးတ႔မြနးကနးမႈရြမရြ

ေအာကးပါဇယာကအသပၿပ စစးေဆႏငးပါသညး၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာ စစးေဆမႈဇယာ

၈ သငးခနးစာရညးရျယးခကးတငးက ဆေလားသညးသငးခနးစာအကရလာဒးတစးခစက

ေဖား ပပါသလာ၈

ဿ၈ သငးခနးစာရညးရျယးခကးက ကေၾကာငးဆေလားသညးအကရလာဒးမာအာလက

ထညးသျငးေဖားပပါသလာ၈

၀၈ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာအတငး ေရာကးရြေအာငးမငးႏငးပါမညးလာ၈

ထရညးရျယးခကးမာတျငး ေကာငးသာမာ၏လပးႏငးစျမးရညးကလညး

ထညးတျကးထာပါသလာ၈

၁၈ သငးခနးစာရျညးရျယးခကးတငးကေဖားပရာတျငး ႀကယာ (verb) ဖငး စပါသလာ၈

၂၈ သငးခနးစာရျယးရျယးခကးတငးက ေကာငးသာ၏လပးေဆာငးခကးႏြငးအည

ေဖားပထာပါသလာ၈

၃၈ သငးခနးစာရညးရျယးခကးတငးက သငးယခငးဖစးစဥးမဟတးပ သငးယခငး၏ရလာဒးအဖစး

ေဖားပထာပါသလာ၈

၄၈ သငးခနးစာရညးရျယးခကးတငးက သငးၾကာမညးအေၾကာငးအရာအဖစးမဟတးပ

သငးယသ၏အဆသတးအပအမအဖစး ေဖားပထာပါသလာ၈

၅၈ သငးခနးစာရညးရျယးခကးတစးခစတျငး သငးခနးစာလပးငနးတစးခသာပါငးပါသလာ၈

၆၈ သငးခနးစာရညးရျယးခကးတငးက သရြမႈနယးပယး၏မြနးကနးသညးအဆငးတျငး

ထညးသျငးေဖားပပါသလာ၈ ထေဖားပခကးသညး ရြငးလငးတကပါသလာ၈

၈ သငးခနးစာရညးရျယးခကးတငးက အခာသငးခနးစာရညးရျယးခကးမာႏြငး

မထပးေစရေအာငး ေရဆျထာပါသလာ၈

သငးခနးစာတစးခအာ ပငးဆငးခငး သငးခနးစာပငးဆငးခငးဆသညးမြာ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာႏြငး သငးၾကာနညးမာတျငး

အေခခကာ ေရဆျထာသညး အေသစတးအစအစဥးကဆလသညး၈ သငးက ေကာငးသာမာ

မညးသညးအရာကမညးကသ႔လပးမညး၇ မညးသ႔ေသာအရငးအမစးမာလအပးသညး ကသရြၿပ သငးအခနးက

စမခနး႔ချရာတျငး သငးခနးစာပငးဆငးခငးက အသပေသာေၾကာငး ၁ငးကသငးက သငးေထာကးကပစၥညးမာက

ေငြရာတျငး အေထာကးအကပပါသညး၈

Yes No

56

သငးၾကာပ႔ခမႈဆငးရာနညးနာမာ

သငးၾကာပ႔ခမႈဆငးရာနညးနာမာသညး ဆရာကေကာငးသာကပနးတငးအာေရာကးရြဖ႔ရနး

အေထာကးအက ပရာတျငး ဘကးေပါငးစမြခဥးကပးနညးက အဓပၸါယးဖျငးဆေပသညး၈ နညးနာမာမြာ -

၈ တကးရကးပ႔ခမႈ

ဿ၈ သျယးကးပ႔ခမႈ

၀၈ အပနးအလြနးအဆကးအသျယးပပ႔ခမႈ

၁၈ အေတျ႔အၾကမြသငးယမႈ

၂၈ အမြအခကငးသညးေလလာမႈ

သငးၾကာပ႔ခမႈဆငးရာနညးလမးမာ

သငးၾကာပ႔ခမႈဆငးရာနညးလမးမာဆသညးမြာ ဆရာကေကာငးသာက သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာ

အတငး ေအာငးမငးေစရနး အေထာကးအကပရာတျငး အသပသညးအရာမာကဆလပါသညး၈ ၁ငးတ႔က

သငးခနးစာလႈပးရြာမႈ၏သေဘာသဘာက တကစျာသတးမြတးေပကာ သငးၾကာပ႔ခမႈဆငးရာ နညးလမး

အမမက သငး၏သငးခနးစာမာတျငး ထညးသျငးေပရမညးဖစးသညး၈

57

တကးရကးပ႔ခမႈ

ဤနညးနာသညး ဆရာဗဟပဖစးၿပ လကးခာပ႔ခခငး၇ ေမချနးမာေမခငး၇ ေလကငးခနးမာ၇

လကးေတျ႔လပးေဆာငးမႈမာပလပးခငးႏြငး သရပးပခငးနညးမာ ပါငးပါသညး၈ ၁ငးနညးက သတငးအခကး

အလကးမာေပခငး၇ အဆငးဆငးပလပးရေသာကၽျမးကငးမႈမာႏြငး လပးငနးမာ၇ ဗဟသတ တညးေဆာကး

ခငးတျငး ေကာငးသာမာကပါငးေစသညး သရပးေဖားလႈပးရြာမႈမာတျငး အသပပါသညး၈

သျယးကးပ႔ခမႈ

သျယးကးပ႔ခမႈနညးလမးႏြငးပတးသကးသညးဥပမာမာမြာ ေဆျေႏျမႈ၇ သေဘာတရာဖစးတညးမႈ/ရရြမႈ၇

ပသနာေဖရြငးခငး၇ ဆဖတးခကးခခငး၇ ဖစးစဥးေလလာခငးႏြငး မမဖာသာေလလာခငးတ႔ဖစးပါသညး၈

ဤနညးနာသညး အဓကအာဖငးေကာငးသာဗဟပေသားလညး တကးရကးပ႔ခမႈႏြငးသျယးကးပ႔ခမႈ နညးလမး

ႏြစးခစလက အတတကျအပနးအလြနးဖညးစျကးအသပႏငးပါသညး၈ ဤနညးနာသညး သငးယသ၏ စတး ငး

စာမႈႏြငး သလစတးပငးပမႈတ႔ကအသခၿပ ၁ငးတ႔ကသမရကမဟတးေသာ ဆနးသစးမႈမာက တထျငးမႈ

မာႏြငး ပသနာမာကေဖရြငးရာတျငး အာေပကညပါသညး၈

ဤနညးနာကအသပခငးဖငး ဆရာ၏အခနးက႑မြ ပပေဆာငးရျကးေပသ၇ ေထာကးပကညသႏြငး

ေကာငးသာမာအာ သငးယမႈကဖစးေမာကးေစရနးစစဥးေပၿပ ပါငးလႈပးရြာႏငးေစရနး အချငးအလမးမာ

ဖနးတေပကာ ေဖနးအၾကပခကးမာကလညးေပႏငးသညး အရငးအမစးတစးခ၏အခနးက႑အဖစး ေပာငး

လသျာပါသညး၈

အပနးအလြနးအဆကးအသျယးပပ႔ခမႈ

ဤနညးနာသညး အခာသမာ၏အငးဒယာမာ၇ အေတျ႔အၾကမာ၇ အမငးမာႏြငး ဗဟသတမာက

ပနးလညးေဆျေႏျ ရနးအချငးအလမးမာႏြငး သမရကမဟတးသညး ေတျေခၚစဥးစာခငး၇ ခစာခငး နညးလမး

မာက ဖစးေပၚေစသညး ေဆျေႏျ ပျမာႏြငး ေကာငးသာမာအၾကာမြေခငးမာအေပၚ မာစျာအေခခပါ

သညး၈ ဤနညးနာသညး အတနးတျငးေဆျေႏျ ပျမာ၇ အပးစငယးမာဖျ႔ကာေဆျေႏျခငး၇ ေကာငးလပးငနး

ပေရာဂကးမာ (သ႔) ေကာငးသာမာက အမးစာမာကအတတကျလပးေဆာငးခငး အစရြသညးနညးမာ

သကးသကးသာ ပါငးပါသညး၈ ဤနညးနာသညး စစမးမႈမာ၇ နာေထာငးခငး၇ လမႈဆကးဆေရႏြငး ၾကာငး

ဆဖတးခငးကသ႔ေသာ အတတးမာႏြငး စျမးရညးမာက ဆရာေရာ ေကာငးသာကပါ ပနးလညးစစးထတးရနး

လအပးပါသညး၈

အေတျ႔အၾကမြသငးယမႈ

အေတျ႔အၾကမြသငးယမႈသညး ခငဆငးခငးမႈ၇ ေကာငးသာဗဟပမႈႏြငး လႈပးရြာမႈကဗဟပခငးတ႔က

ဥစာေပပါသညး၈ ေကာငးသာမာက လႈပးရြာမႈတစးခတျငးပါငးလပးေဆာငးၿပ၇ ေလလာမႈကရြငးလငးေစရနး

58

ေဖနးပငးခာသညးမကးေစဖငး ပနးလညးၾကညးရႈကာ၇ ပနးလညးသသပးခကးမြ အမငးမာရရြလာသညးေနာကး၇

ေလလာမႈက အေခအေနအသစးမာတျငး အသခလာေသာအခါ ၁ငးဖစးစဥးေပၚေပါကးလာပါသညး၈

ဤနညးနာက ေတျ႔ၾကခငး၇ မြေခငး၇ ချခမးစတးဖာခငးႏြငး လကးေတျ႔အသခခငးတ႔ပါငးသညး စကး နး

အဖစး ၾကညးမငးနငးပါသညး၈ အေတျ႔အၾကမြသငးယမႈ၏အဓကအခကးမြာ သငးယခငး ဖစးစဥးေပၚတျငး အေခခ

ခငးဖစးၿပ ရလာဒးေပၚတျငးအေခခခငးမဟတးပါ၈

အမြအခကငးသညးေလလာမႈ

ဤနညးနာသညး သငးယသတစးဥခငးစ၏ ပငးကယးစျမးရညး၇ မမဘာသာပနးလညးအာထာမႈႏြငး

မမဘာသာတတကးေစမႈတ႔၏ ဖျ႕ၿဖမႈကထနးသမးရနး စစဥးသတးမြတးထာသညး သငးၾကာပ႔ခခငး နညးလမး

အမမက ရညးၫႊနးပါသညး၈ အဓကအခကးမြာ ဆရာ၏ၫႊနးၾကာခကးမြတစးဆငး စစဥးထာေသာ မမဘာသာ

ေလလာမႈသာဖစးပါသညး၈

သငးၾကာပ႔ခခငးဆငးရာ အတတးမာ

သငးၾကာပ႔ခခငးဆငးရာအတတးမာမြာ သတးမြတးထာေသာသငးၾကာေရအပအမမာက ဆလပါ

သညး၈ ၁ငးတ႔တျငး ေမချနးေမခငး၇ ေဆျေႏျ ခငး၇ ၫႊနးၾကာခကးေပခငး၇ ရြငးပခငးႏြငး သရပးပခငးစသညး

နညးလမးမာပါငးပါသညး၈ ၁ငးတ႔မြာ ပငးဆငးခငး၇ ဖျ႔စညးပေရဆျ ခငး၇ အာရစကးခငးႏြငး သငးယသညး

ပတး နး ကငးက စမခနး႔ချခငးအစရြသညး လႈပးရြာမႈမာလညး ပါငးေပသညး၈

သငးၾကာပ႔ခခငးဆငးရာ နညးလမးမာႏြငး သရြမႈနယးပယး

သငးၾကာပ႔ခခငးဆငးရာနညးလမးမာက သရြမႈနယးပယးႏြငးပတးသကး၊ ေအာကးပါအတငး

မြတးယရနးလအပးပါသညး၈ ဥပမာ -

လကးလပးခငး၇ ဖစးစဥးေလလာခငး၇ ေကာငးလပးငနးပေရာဂကးမာ ေကာငးလပးငနးပေရာဂကးမာ၇ပသာနာေဖရြငးသညးဖစးစဥး၇ ေလလာခငး၇ အငးတာဗ

ဖစးစဥးေလလာခငး၇ေဆျ ေႏျခငး၇ပသာနာေဖရြငးခငး၇ေမချနးမာ

တငးဆကးမႈမာ၇ ေမချနးမာ၇ မြတးတမးမာ၇ သရပးေဆာငးသညးေလကငးခနးမာ၇ ဂမးမာ

ေဆျ ေႏျခငး၇ တငးဆကးခငး၇ ေမချနးမာ၇ တငးပမြ ႏြငး ဂမးမာ

လကးခာငယးမာေပခငး၇ ဥပမာမာ၇ ရပးပဖငးတငးဆကးမႈမာ၇ ညႊနးၾကာခကးမာကဖတးခငး

ဖနးတခငး

အကဖတးခငး

ချ ခာစတးဖာခငး

လကးေတျ႔အသခခငး

နာလညးသေဘာေပါကးခငး

ပနးေပာငးမြတးမခငး

59

သငးခနးစာက ပငးဆငးခငး ပမြနးသငးခနးစာတစးခတျငး ပ႔ခမႈ၏ဖစးစဥးမာမြာ ေအာကးပါအတငးဖစးသညး၈

ၿပခေသာသငးခနး

စာက ပနးလညး

သသပးခကး

လာမညးသငးခနးစာ

ကခငခငး

အခကးအလကးအသစး

မာက ေကာငးသာ

မာအာ ေပခငးဖငး

လညးေကာငး၇

အခကးအလကးသစးက

မညးသ႔အသပရမညး

က ပသခငးဖငးလညး

ေကာငး၇ အခကးအ

လကးသစးက အသပ

ခငးက ေလကငးေပ

ခငးဖငးလညးေကာငး

အေၾကာငးအရာသစး

မာကတငးဆကးခငး

ေကာငးသာက

မညးသညးအရာမာက

သငးယလကးသညးက ဆဖတးခငး

သငးခနးစာ

ကအဆ

သတးခငး

နမနာ သငးခနးစာပငးဆငးခငး

ဆရာ၈ ၈ အတနး၈

သငးၾကာခငး

အတတးမာ

ဘာသာရပး၈

သငးခနးစာ

ပငးဆငးခငး

ေခါငးစဥး၈

သငးခနးစာအစအစဥး

ေရဆျ ခငး

သငးခနးစာအခနး၈

ဿနာရ ေန႔စျ၈ ၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကး(မာ)၈ ၈ ဤသငးခနးစာအၿပတျငး ေကာငးသာမာသညး -

သတ႔ဘာသာေရျ ခယးထာသညး ေခါငးစဥးအေပၚတျငး တစးနာရစာသငးခနးစာက ေရဆျႏငးပါမညး၈

သငးခနးစာသညး အပငးက႑တငးအတျကး ပနးလညးသသပးခကး၇ ခငဆနးစစးမႈ၇ တငးဆကးပသမႈ၇

စစးေဆအကဖတးမႈ၇ အကဥးခပးႏြငး အခနးသတးမြတးခငးမာ ပါငးရပါမညး၈

သငးခနးစာတငးဆကးမႈတျငး အမအပငးသပငး

ပါငးသညး၈ ေပာသညးအပငး၇ ပသသညးအပငးႏြငး

လပးေဆာငးသညးအပငး၈

သသပးခကး ခငမႈ တငးဆကးမႈ စစးေဆမႈ အကဥးခပး

60

လအပးေသာ ပစၥညးမာ၈

စာေရစက၈

သတ႔ဘာသာေရျ ခယးထာသညးေခါငးစဥးႏြငး သကးဆငးသညး ပစၥညးမာ၈

ေလကငးခနးစာအပး၈

အခနးသတးမြတးခငး ဆရာ၏လပးေဆာငးခကးမာ ေကာငးသာ၏လပးေဆာငးခကးမာ

ပနးလညးသသပးခငး

၄ မနစး

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာေရ

သာခငးက ပနးလညးသသပးပါ၈

သငးခနးစာတစးခပငးဆငးရခငး

အေၾကာငးရငးက

ပနးလညးသသပးပါ၈

မညးသညးအခကးအေပၚမဆ

ေမချနးမာ (သ႔) ရြငးလငးေစရနး

ေမမနးပါ၈

နာေထာငးခငး၈

ေမချနးမာ ေမခငး၈

ခငသသပးခငး

၄ မနစး

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက

ပနးလညးသသပးပါ၈

သငးခနးစာဖျ႔စညးမႈပစက

ပနးလညးသသပးပါ၈

သငးခနးစာအတျကး

အခနးသတးမြတးခကးက သတပပါ၈

သငးခနးစာစစးေဆအကဖတးမႈက

ေဖား ပပါ၈

ၫႊနးၾကာဥေဆာငးမႈရြသညး

ေဆျေႏျ ပျ၈

ေမချနးမာေမခငး၈

တငးဆကးပသခငး၈

အပငးလကး

ေပာခငး၈

၀ မနစး

သငးခနးစာက အဘယးေၾကာငး

မညးကသ႔အပငးအမမချထာရ

သညးက ေဖားပပါ၈

တစးပငးစ၏အခနးက႑က

ေဆျေႏျ ပါ၈

တစးပငးစ၏အခနးသတးမြတးခကးက

ေဆျေႏျ ပါ၈

တငးဆကးပသရမညးအပငးႏြငး

၁ငးကမညးကသ႔ အပငး(၀)ပငး

ၫႊနးၾကာဥေဆာငးမႈရြသညး

ေဆျေႏျ ပျ၈

ေမချနးမာေမခငး၈

61

ချထာသညးက ေဆျေႏျ ပါ၈

သငးခနးစာတျငးေပာရမညး၇

ပသရမညး၇ လပးေဆာငးရမညး

အပငးမာက ပနးလညးသသပးပါ၈

စစးေဆအကဖတးသညးအပငးက

ေဆျေႏျ ပါ၈

မညးသညးအခကးအေပၚမဆ

ေမချနးမာ (သ႔) ရြငးလငးေစရနး

ေမမနးပါ၈

အပငးလကး

ပသခငး၈

မနစး

မတညေသာ ဘာသာရပးမာႏြငး

ေခါငးစဥးမာအတျကး

သငးခနးစာမာက ဥပမာေပပါ၈

သငးခနးစာတငးကေဖားပၿပ

၁ငးတျငးပါငးသညးအစတးအပငး

မာက ပနးလညးသသပးပါ၈

မညးသညးအခကးအေပၚမဆ

ေမချနးမာ (သ႔) ရြငးလငးေစရနး

ေမမနးပါ၈

ၫႊနးၾကာဥေဆာငးမႈရြသညး

ေဆျေႏျ ပျ၈

ေမချနးမာေမခငး၈

အပငးလကး

လပးေဆာငးခငး၈

၁ မနစး

အတနးအာ အပးစ(၁)စဖျ႔ေစပါ၈

အပးစတငးအာ သတ႔ဘာသာ

ေရျ ခယးထာသညးေခါငးစဥးအေပၚ

တစးနာရစာသငးခနးစာေရဆျေစပါ၈

သငးခနးစာသငးယရခငး၏

ရညးရျယးခကးမာက ေရသာပါ၈

သငးခနးစာက လအပးသလ ပငးဆငးပါ၈

ေမချနး၇ မရြငးလငးသညးမာက ေမပါ၈

စစးေဆ

အကဖတးခငး၈

ဿ မနစး

အပးစတငးက သတ႔ပလပးထာ

ေသာသငးခနးစာမာက အတနး

အာတငးပေစပါ၈

မညးသညးသငးခနးစာအေပၚမဆ

ေမချနးမာ (သ႔) ရြငးလငးေစရနး

ေမမနးပါ၈

မမတ႔ပလပးထာေသာ သငးခနးစာမာ

ကအတနးအာတငးပပါ၈

သငးခနးစာႏြငးပတးသကးသညး အခကး

အခမာက ေဆျေႏျပါ၈

အကဥးခပး၈

၃ မနစး

သငးခနးစာႏြငး ၁ငးတ႔အရညးအခငး

မငးမာပအေပၚတျငး အေကာငး

ဘကးမြေဖနးခကးေပပါ၈

ၫႊနးၾကာဥေဆာငးမႈရြသညး

ေဆျေႏျ ပျ၈

ေမချနးမာေမခငး၈

62

သငးခနးစာတစးခတျငး ပါငးသညးအ

စတးအပငးမာအာချ ခမးခငးႏြငး

အဘယးေၾကာငး ထသ႔ချခမးရနး

လအပးသညးက ပနးလညးသသပးပါ၈

ဆနးစစးခငး

ႏြငး/သ႔မဟတး

အမးစာေပခငး

အမးစာအေၾကာငးေဆျေႏျ ပါ၈

မညးသညးအခကးအေပၚမဆ

ေမချနးမာ (သ႔) ရြငးလငးေစရနး

ေမမနးပါ၈

ေမချနး၇ မရြငးလငးသညးမာက ေမပါ၈

စစးေဆအကဖတးမႈလပးငနး အပးစအေနဖငးမမတ႔ဘာသာ ေရျ ခယးထာသညးေခါငးစဥးအေပၚ တစးနာရစာသငးခနးစာ ဖနးတပါ၈

အထကးပါဇယာဥပမာက လကခခငးမပပ ၁ငးကလမးၫႊနးခကးတစးခအဖစးသာ အသပပါ၈

သငးခနးစာက စကကာခပးေပၚတျငးေရခၿပ အတနးအာတငးဆကးပသရနး ပငးဆငးပါ၈

အတနးအေနဖငး သငးခနးစာအမမအေၾကာငးကေဆျေႏျ ကာ သငးခနးစာဖနးတသတ႔အာ

အၾကေကာငးဥာဏးေကာငးေပပါ၈

အပးစအေနဖငး သငးယခပငးဖနးတလကးေသာ သငးခနးစာကပနးလညးသသပးပါ၈ အပငးတစးခစက

ဆနးစစးၿပ ARCs ၏အစတးအပငးတစးခခထညးသျငးဖနးတထာမထာ ဆဖတးပါ၈ အကယး၊မပါငးေသပါက

သငးခနးစာတျငးပနးလညး ထညးသျငးေပပါ၈

ထ႔ေနာကး အပးစအေနဖငး အတနးအာသငးသငးခနးစာက တဖနးထပးမတငးပပါ၈

ဤတစးႀကမးတျငးေတာ ARCs ၏အစတးအပငးမာကပါ ထညးသျငးေဖားပထာေၾကာငး ေထာကးပေပာဆပါ၈

အတနးအေနဖငးမ သငးခနးစာမာႏြငး မညးသညးအရာမာသညး ARCs ၏ အစတးအပငးမာအဖစး

ပါငးသနညးဆသညးက ေဆျေႏျပါ၈

63

အကဥးခပး၈ ၈ သငးယခငးအတျကးသငးၾကာခငး သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာသညး ဆရာအတျကးရညးရျယးကာ ေရသာထာခငးမဟတးေပ၈ ၁ငးတ႔မြာ

ေကာငးသာအတျကး ရညးရျယးၿပေရသာထာခငးဖစးေပသညး၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကးအာလတျငး အပငး (၀) ပငးပါငးပါသညး၈ ၁ငးတ႔မြာ လပးေဆာငးခကး၇

စညးကမးခကးႏြငး စခနးစၫႊနးတ႔ဖစးပါသညး၈

ေကာငးမျနးသညးသငးခနးစာရညးရျယးခကးတစးခက ေကာငးသာအာ မမတ႔လပးေဆာငးရမညး

နညးလမးက ဆဖတးတတးလာေစပါသညး၈

သရြမႈနယးပယးဆသညးမြာ ေတျေခၚစဥးစာခငးအာအဆငး (၃)ဆငးဖငးဖျ႔စညးထာသညးဟေသာ

အယအဆအေပၚတျငးအေခခပါသညး၈

Bloom‟s taxonomy မြာ သငးၾကာခငးႏြငးသငးယခငးတ႔အတျကး အေရႀကပါသညး၈

သရြမႈနယးပယး၏အဆငးတငးက ရႈပးေထျမႈအဆငးအမမတျငးတညးရြေနၿပ ဆရာအာ

ေတျေခၚစဥးစာရာတျငး ပ၊အစအစဥးတကရြေအာငး အေထာကးအကပပါသညး၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာကေရသာရာတျငး ဆရာကရညးရျယးခကးအာ မညးသညးအဆငးအတျကး

ခနးဆေရသာရမညးကစဥးစာရပါမညး၈

ေကာငးမျနးစာေရသာထာသညး ရညးရျယးခကးမာမြာ SMART ႏြငးအကငးပါသညး၈

သငးခနးစာပငးဆငးခငးဆသညးမြာ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာႏြငး သငးၾကာေရ နညးလမးမာ

ေပၚတျငး အေခခထာကာပငးဆငးထာသညး အေသစတးအစအစဥးကဆလပါသညး၈

ပ႔ခခငးနညးလမးမာဆသညးမြာ ဆရာကေကာငးသာမာအာ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက

ေအာငးမငးစျာေရာကးရြေစရနးအသပသညး နညးလမးမာဖစးပါသညး၈

ပ႔ခခငးအတတးပညာဆသညးမြာ သတးမြတးထာသညးသငးၾကာပမပမာဖစးသညး၈

သငးခနးစာကတငးဆကးပသရာတျငး အမတမး (၀)ပငးရြပါသညး၈ ၁ငးတ႔မြာ ေပာသညးအပငး၇

ပသသညးအပးငးႏြငး လပးေဆာငးသညးအပငးတ႔ဖစးပါသညး၈

64

ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကးပငးဆငးရနး

သငးခနးစာ (၁) – သငးယခငးအတျကး သငးၾကာခငး

လအပးသညးပစၥညးမာ၈

စကကာခပးမာ

မြငးတမာ

သငးတနးသာကငးစာအပး

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာႏြငးပတးသကး၊ သငးပမေလလာလပါက ဖတးရႈေလလာၿပ ေရသာေလကငး

ႏငးပါေသသညး၈

သငးခနးစာအာမတးဆကးေပကာ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက ပနးလညးသသပးပါ၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာ၇ လပးငနးမာႏြငး လႈပးရြာမႈမာက အေသစတးဆနးစစးပါ၈ ဥပမာတငးက

သသပးၿပ သငးတနးသာမာကသငးခနးစာရညးရျယးခကးမာအာ အသပရခငးအေၾကာငးရငးက နာလညး

သေဘာေပါကးသညးမြာ ေသခာေစရနးပလပးပါ၈

ရညးရျယးခကး၇ လပးေဆာငးခကး၇ စညးကမးခကးႏြငး စခနးစၫႊနးတ႔၏ အစတးအပငးမာႏြငး ရညးရျယးခကးက

ေရရာတျငး ထညးသျငးေဖားပရမညး ၁ငးတ႔၏အခနးက႑မာက ပနးလညးသသပးပါ၈

ရညးရျယးခကးမာကေဖားပရာတျငး အသပရနးသငးေလားသညး ႀကယာ (verb) မာက ဆနးစစးပါ၈

အပးစမာအာ စစးေဆအကဖတးမႈလပးငနးလႈပးရြာမႈက လပးေဆာငးေစပါ၈ ရညးရျယးခကးက ပနးလညး

ေရသာရာတျငး သငးတနးသာမာ၏အေဖမာမြာ အမမဖစးႏငးေခရြပါသညး၈

အပးစအေနဖငး ေအာကးပါသငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက ပနးလညးသသပးၿပ ရညးရျယးခကးတငးတျငး

လပးေဆာငးခကး၇ စညးကမးခကးႏြငး စခနးစၫႊနးတ႔က မဥးသာပါ၈ အကယး၊ ရညးရျယးခကးတျငး

လပးေဆာငးခကး၇ စညးကမးခကးႏြငး စခနးစၫႊနးတ႔ကမေတျ႔ပါက ရညးရျယးခကးအသစးပနးေရပါ၈

အေခခအေရာငးမာႏြငး

အေခခမဟတးသညးအေရာငးမာအာလက

စာရငးပစပါ၈

လပးေဆာငးခကး = စာရငးပစပါ

စညးကမးခကး = အေခခအေရာငးမာႏြငး

CPR ကမြနးကနးစျာ မညးကသ႔လပးေဆာငးရမညးက

သရပးးပပါ၈

လပးေဆာငးခကး = သရပးပပါ

စညးကမးခကး = CPR ကလပးေဆာငးပါ

စခနးစၫႊနး = မြနးကနးစျာ

65

အေခခမဟတးသညးအေရာငးမာ

စခနးစၫႊနး = အာလ

ေမချနးတျတစးစက တ႔ပနးပါ၈

လပးေဆာငးခကး = တ႔ပနးပါ၈

စညးကမးခကး = ေမချနးတျတစးစ

စခနးစၫႊနး = စခနးစၫႊနး ေပာကးေနပါသညး၈

ဤရညးရျယးခကးက “ေမချနးတျတစးစက မြနးကနးစျာ

တ႔ပနးပါ၈” ဟ ပနးပငးေရႏငးပါသညး၈

စာသသမာအာ မညးကသ႔အၾကပရမညးက

နာလညးသေဘာေပါကးပါ၈

လပးေဆာငးခကး = လပးေဆာငးခကး

ေပာကးေနပါသညး၈ နာလညးသေဘာေပါကးပါ

ဆသညးအဓပၸါယးသညး တငးတာ၊မရႏငးပါ၈

စညးကမးခကး = စာသသမာအာ အၾကပပါ

စခနးစၫႊနး = စခနးစၫႊနး ေပာကးေနပါသညး၈

ဤရညးရျယးခကးက “စာသသမာအာ

မြနးမြနးကနးကနးအၾကေပခငးက သရပးပပါ” ဟ

ပနးပငးေရႏငးပါသညး၈

ဟျာေ (Huawei) လကးကငးဖနးအသစး၏ ေသသ

လကၡဏာ (၀) ခက အကဥးခပးပါ၈

လပးေဆာငးခကး = အကဥးခပးပါ

စညးကမးခကး = ဟျာေ (Huawei)

လကးကငးဖနးအသစး၏ ေသသလကၡဏာမာ

စခနးစၫႊနး = ေသသလကၡဏာ (၀) ခ

ကမာၻႀကပေႏျလာမႈအေပၚေဆျေႏျသညး

တစးနာရၾကာသငးခနးစာက ဖနးတပါ၈

လပးေဆာငးခကး = ဖနးတပါ

စညးကမးခကး = ကမာၻႀကပေႏျလာမႈအေပၚ

ေဆျေႏျသညး သငးခနးစာ

စခနးစၫႊနး = တစးနာရၾကာ

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာႏြငး သရြမႈနယးပယးတ႔ကေဆျေႏျပါ၈ ထ႔ေနာကး နယးပယးတျငးရြအဆငးတငးက

ပနးလညးဆနးစစးပါ၈

SMART ရညးရျယးခကးသေဘာတရာ၏ သရြမႈနယးပယးရြအဆငးတငးတျငး သငးေလားေသာ ႀကယာ

(verb)မာအာအသပပက ေဆျေႏျပါ၈

အပးစအေနဖငး ေအာကးပါသငးခနးစာရညးရျယးခကးမာသညး SMART ႏြငးကကးညမည ပနးလညးသသပးပါ၈

မကကးညသညးမာက ပနးေရပါ၈

ေကာငးသာသညး

ကျနးပတာက အသပႏငးပါမညး၈

စခနးစၫႊနး ေပာကးဆေနၿပ

တငးတာ၊မရႏငးေသာေၾကာငး SMART

ႏြငးကကးညမႈမရြပါ၈

ရစငးေသာအပငးဂ႑နးမာက ေမြာကးႏငးပါမညး၈

စခနးစၫႊနး ေပာကးဆေနၿပ

တငးတာ၊မရႏငးေသာေၾကာငး SMART

ႏြငးကကးညမႈမရြပါ၈

66

လပးငနးႏြငးဆငးသညး စာရျကးတစးေစာငးကေရရနး

ကျနးပတာကအသပပက သရပးေဖားပါ၈

ရစငးေသာ အပငးဂဏနးအလ (ဿ)က

ရာႏႈနးပညးမြနးကနးစျာ ေမြာကးပါ၈

သတ႔ေလလာေနသညးအရာမာႏြငးပတးသကးၿပ

ရစငးေသာေမချနး (၃) ခက အဂၤလပးလ အေမ

အေဖပလပးႏငးပါမညး၈

ရညးရျယးခကးက SMART ႏြငးကကးညမႈရြသညး၈

အဂၤလပးစာတျငး simple present tense က

သပါမညး၈

စခနးစၫႊနး ေပာကးဆေနၿပ တငးတာ၊

မရႏငးေသာေၾကာငး SMART ႏြငးကကးညမႈမရြပါ၈

သတးသတးမြတးမြတး ေဖားပထာခငးလညးမရြပါ၈ Simple present tense

ကမြနးကနးစျာအသပထာ သညး

စာေၾကာငးတစးေၾကာငးက အဂၤလပးလေရပါ၈

ဂဏနးသခာၤက နာလညးႏငးပါမညး၈

စခနးစၫႊနး ေပာကးဆေနၿပ တငးတာ၊ မရႏငး

ေသာေၾကာငး SMART ႏြငး ကကးညမႈမရြပါ၈ သတး

သတးမြတးမြတး ေဖားပထာခငးမရြသညးပငး

လကးေတျ႔လညးမကပါ၈

ရစငးေသာ ပစာၦ () ပဒးက တျကးခကးရာတျငး

ဂဏနးသခာၤကမညးကသ႔ မြနးကနးစျာအသပမညးက

သရပးပပါ၈

ပနးပျငးတစးပျငး၏အစတးအပငးမာက

ပဆျၿပအၫႊနးတပးႏငးပါမညး၈ ထ႔ေနာကး

၁ငးအစတးအပငးတ႔၏ လပးေဆာငးပမာက

ေရသာေဖားပႏငးပါမညး၈

ရညးရျယးခကးက SMART ႏြငးကကးညမႈရြသညး၈

သငးခနးစာကပငးဆငးခငးႏြငး သငးခနးစာကစာသငးခနးအတျငး သငးၾကာခငးႏြငးသငးယရာတျငးအသပပက

ပနးလညးဆနးစစးပါ၈

သငးၾကာပ႔ခေရနညးနာမာႏြငး နညးလမးမာက ေဆျေႏျပါ၈ နညးနာမာႏြငးနညးလမးမာပါငးသညး

ဇယာက ပနးလညးသသပးပါ၈

သငးၾကာပ႔ခေရနညးလမးအမမႏြငး သရြမႈနယးပယးတ႔က ပနးလညးသသပးပါ၈

သငးခနးစာပငးဆငးခငးႏြငး ROPAS နညးလမးတ႔က ပနးလညးဆနးစစးပါ၈

နမနာသငးခနးစာပငးဆငးခငးႏြငး ၁ငးတ႔တျငးပါငးသညးအစတးအပငးတငးက ဆနးစစးပါ၈

အပးစတငးက စစးေဆအကဖတးခငးလပးငနးမာႏြငး သကးဆငးသညးေနရာမာတျငး ၁ငးတ႔ပလပးထာေသာ

တငးဆကးပသမႈမာက လပးေဆာငးေစပါ၈

67

သငးခနးစာ (၂)

တတကးမႈ၇ ေဖနးအၾကပခကးႏြငး တတးေမာကးမႈကစစးေဆအကဖတးခငး (Progress, feedback and assessment)

သငးခနးစာ ရညးရျယးခကးမာ၈ ဤသငးခနးစာအၿပတျငး သငးသညး

တတးေမာကးမႈက စစးေဆအကဖတးနညးအမမအာ ချခာေဖားထတးႏငးပါမညး၈

ထအကဖတးနညးမာက အခငးအကငးအမမတျငး အသပပကလညးရြငးပႏငးပါမညး၈

ေဖနးအၾကပခကးေပခငးအေလအကငးေကာငးက သရပးပႏငးပါမညး၈

တတကးမႈႏြငး စစးေဆအကဖတးမႈတ႔အတျကး မြတးတမးထနးသမးရနးလအပးခကးက

ရြငးပႏငးပါမညး၈

တတးေမာကးမႈကစစးေဆအကဖတးခငးဆသညးမြာ အဘယးနညး၈

Key words:

Test = လတစးေယာကး၏တတးကၽျမးမႈ (သ႔) တတးသနာလညးမႈက ေမချနးတမာ (သ႔) ပစာၦ

ေလကငးခနးမာဖငး အစမးစစးေဆမႈ

Exam = လတစးေယာကး၏တတးကၽျမးမႈ (သ႔) တတးသနာလညးမႈက ေမချနးရြညးမာ (သ႔) ပစာၦ

ေလကငးခနးမာဖငး ထတမးစဥးလာအရ ခငးကငးကာ စာေမပျစစးေဆမႈ

Peers = တစးေယာကးကတစးေယာကး တညမႈရြသမာ

တတးေမာကးမႈက စစးေဆအကဖတးရနးနညးလမး (၀) မရြပါသညး၈ ၁ငးတ႔မြာ ပ႔ခမညးဘာသာရပး

(သ႔) သငးခနးစာအစတျငး စစးေဆခငး၇ သငးခနးစာအလယးတျငး စစးေဆခငးႏြငး၇ အခနးဆ

စစးေဆခငးတ႔ဖစးပါသညး၈

သငးခနးစာအစတျငးစစးေဆခငးက ေကာငးသာတ႔ မညးမြအတငးအတာအထ သရြနာလညး

ထာၿပေၾကာငးက ေဖားပသညး၈ ေကာငးသာအာ မညးကစသငးရမညးက သခငးသညး ဆရာအတျကး

သငးခနးစာပငးဆငးမႈတျငး အေထာကးအကဖစးေစပါသညး၈

သငးခနးစာအလယးတျငး စစးေဆခငးက ေကာငးသာမာက မမတ႔ဆညးပမႈတျငး မညးသ႔ တတကး

လကးရြၿပ ဘာေတျထပးၿပႀကစာရဥမညးက သရြေစပါသညး၈

အခနးဆစစးေဆခငးကမ ေကာငးသာမာက သတ႔၏သငးခနးစာရညးရျယးခကးပနးတငးသ႔

ေရာကးရြသညး၇ မေရာကးရြသညးက ပသပါသညး၈

68

အကဖတးနညးမာ

ေအာကးတျငးေပထာေသာ စာသငးခနးသငးေထာကးကလႈပးရြာမႈ activities မာထမြ မညးသညးတ႔က

အကဖတးနညးအဖစးအသပႏငးသနညး၈

ေမချနးမာ၇ အစမးစစးေဆမႈမာ၇ လကးေတျ႔လပးေဆာငးမႈ၇ စာစစာကမာ၇ ေစာငးၾကညးေလလာမႈ၇ သရပးေဆာငးခငး၇ စာေမပျမာ၇ တငးပေဆျေႏျ ခငး၈

သငးသညး တတးကၽျမးမႈက စစးေဆအကဖတးရာတျငး အထကးပါ စာသငးခနးသငးေထာကးကလႈပးရြာမႈ

activities မာအာလက အသပႏငးသညးဟေဖလြငး လမြနး၏၈ ေကာငးဆရာအမာစမြာ

အစမးစစးေဆခငးႏြငး စာေမပျမာသညးသာ ေကာငးသာမာက အကဖတးနညးဖစးသညးဟ

ထငးလကးရြေလသညး၈ အမြနးမြာ တတးကၽျမးမႈအမမက စစးေဆရာတျငး အထကးပါေဖားပခကးမာသာမက

အခာနညးလမးအမာအပာကပါ အသပႏငးပါသညး၈

အပးစအေနဖငး ေအာကးေဖားပပါ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက ပနးလညးသသပးပါ၈

ေအာကးတျငးေပထာေသာ မညးသညးစစးေဆအကဖတးနညးမာသညး ၁ငးရညးရျယးခကးတစးခစႏြငး

အေကာငးဆကကးညမႈရြမညးကဆဖတးပါ၈

ေမချနးမာ၇ အစမးစစးေဆမႈမာ၇ လကးေတျ႔လပးေဆာငးမႈ၇ စာစစာကမာ၇ ေစာငးၾကညးေလလာမႈ၇ သရပးေဆာငးခငး၇ စာေမပျမာ၇ တငးပေဆျေႏျ ခငး၈

ေကာငးသာမာသညး

အဂၤလပးဘာသာစကာကအသပကာ မမတ႔အေၾကာငးေမထာသညး ရစငးေသာေမချနး

(၂)ခကေဖဆႏငးပါမညး၈

ပပငးေပာငးလေရႏြငးပတးသကးေသာ အေရႀကကစၥရပး (၁)မက ေဖားပႏငးပါမညး၈

လျယးအတးေပၚတျငး ရစငးေသာအပးေထာငးတစးလက ခပးပႏငးပါမညး၈

သနာညႀတဂ၏ေထာငးမာသညး အဘယးေၾကာငး ၃ဒဂရရြသညးက ရြငးပႏငးပါမညး၈

ကမာၻ႔ေခါငးေဆာငးသဥ၏ အာေကာငးခကးမာႏြငး အာနညးခကးမာက ချခမးစတးဖာႏငးပါမညး၈

Survey အခကးအလကးေကာကးခငးနညးလမးေပါငးစက ေဖားပနငးပါမညး၈

ေရြဥသနာပစနညးက ေအာငးမငးစျာတတးေမာကးလာပါမညး၈

သစးပငးတစးပငးက စကးပႏငးပါမညး၈

69

သငးခနးစာအစတျငး စစးေဆခငး (သ႔) ကနဥစစးေဆမႈ ေကာငးသာသစးတ႔ႏြငးစေတျ႔ေသာအခါ သငး သတ႔အေၾကာငးကသရြရနးလအပးပါသညး၈ သ႔မြသာလြငး

သတ႔တျငးရြေနႏငးသညး အခကးအခမာက သငးသရြကာ၇ သငးေကာငးသာအာလ၏ လအပးခကးမာက

ဖညးဆညးေပႏငးရနးအတျကး သငးပငးဆငးႏငးလမးမညး၈ ကနဥစစးေဆမႈနညးလမးသညး ၁ငးလအပးခကး

မာက သသပးႏငးရနးအတျကး အသငးေသာ နညးတစးနညးဖစးပါသညး၈

ပ႔ခမႈအစပငးတျငး ဆရာက ေအာကးပါတ႔ကသသပးရနးလပါသညး၈

ပ႔ခမညးဘာသာရပးႏြငးပတးသကးၿပ ေကာငးသာမာက မညး၊မညးမြ တတးသ၇ နာလညး၇ တတးကၽျမး

ၿပဖစးသညး၇

ေကာငးသာမာက အေရ၇ အဖတးႏြငး ေလလာခငးအေလအထတ႔တျငး မညးမြတတးကၽျမးၿပ

ဖစးသညး၇

သတ႔၏ ပဂၢလးေရႏြငးသကးဆငးေသာ အခာလအပးခကးမာ ရြ မရြ၈

စာသငးႏြစး၏သငးတနးကာလ (term) အစ၉း ဆရာက ေကာငးသာမာအာအကဖတးရာတျငး

အစမးစစးေဆမႈမစႏြငး ေဆျေႏျပျမာက ေရာေႏြာအသပႏငး၏၈ ေကာငးသာမာအာ သတ႔ဘာသာ

အကဖတးေစခငးသညးလညး အသငးေသာနညးလမးဖစးပါသညး၈ သ႔ေသား သေတသနအဆအရ

ေကာငးသာမာသညး မမကယးက ႏြမးခအကဖတးပရေလသညး၈

အပးစအေနဖငး ေအာကးပါ ဖစးစဥးမာကဖတးၿပ ဖစးစဥးအဆတျငးေပထာေသာ ေမချနးကေဖပါ၈

ေလလာရနး ဖစးစဥး ()

သခာၤဆရာတစးေယာကးသညး ထပးတညမြခငးမာ (simultaeneous equations) အေၾကာငးက

သငးေတာမညး၈ သက ေကာငးသာအာလသညး ထပးတညမြခငးမာက မကငးတျယးမြတျငး

အစဥးလကးညမြခငးမာ (linear equations) က အရငးပငးႏငးေအာငးေလလာရမညးက သပါသညး၈

ကနဥစစးေဆမႈအတျကး သ ဘာလပးရပါမညးနညး၈

ေလလာရနး ဖစးစဥး (ဿ)

အဂၤလပးစကာေပာေသာ ပထဆရာတျငး ဖတးစာအပးတစးအပးသာရြသညး၈ သသညး ေကာငးသာမာက

မာေသာအာဖငး တငးပေဆျေႏျခငးနညးဖငး အခကးအလကးမာပ႔ခလမးမညးက သသပါသညး၈ မမေကာငး

သာအမာစ၏ မခငးဘာသာစကာသညး မနးမာစကာဖစးသညးကလညး သသပါသညး၈ ထ႔ေၾကာငး သပ႔ခ

သမြေသာ တငးပေဆျေႏျ ခကးမာက ေကာငးသာမာက မြတးစလကးႏငးေလာကးေအာငး အဂၤလပးစာ မညးမြ

တတးသညးက သသခငးပါသညး၈

ကနဥစစးေဆမႈအတျကး သဘာလပးရမညးနညး၈

70

ေလလာရနး ဖစးစဥး (၀)

သပတးအၾကာတျငး ပထမတနးပဆရာမသညး မမအတနးထမြ ကေလ(၀)ေယာကးအတျကး စၿပ ပပနးရေတာ

သညး၈ သနးႏငးသညးပနးလြေနၿပ အာအငးမရြ၈ စကမ သျကးလကးလျနးၿပ ဆရာမ၏ ဂရစကးခခငးသ၈ ေယာမြာ

ေမလကးလြငးေဖတာအလျနးေႏြၿပ သ႔ကမာၻေလထသ႔ဘာသာေနေလသညး၈ ထကေလမာ၏ လအပးခကး

မာက ဆရာမကသလပါသညး၈

ကနဥစစးေဆမႈအတျကး သ ဘာလပးရပါမညးနညး၈

သငးခနးစာအလယးတျငး စစးေဆခငး (သ႔) သငးယေနစဥးစစးေဆခငး ဆရာအေတားမာမာသညး အစမးစာေမပျမာကအသပကာ ေကာငးသာ၏တတကးမႈက ဆဖတး

ေလရြၾကပါသညး၈ သ႔ေသား အစမးစာေမပျရမြတးမာသညး ေကာငးသာကစာေမပျေဖရာတျငး မြနးသညး၇

မြာသညးကသာ ေဖား ပပါသညး၈ ၁ငးက ေကာငးသာတစးေယာကးဘာေတျသငးယခသညးက ေပာမပႏငးေပ၈

အစမးစာေမပျသညး ေကာငးသာအမြနးတကယး သငးယသလာဆသညးက ခနး႔မြနး အကဖတးသညး

အလပးတျငး ဆရျာစျာေဆာငးရျကးပါသညး၈ ထစာေမပျမာသညး ၁ငးတ႔အကဖတးရမညး ကစၥတျငး

အကဖတးခငး မပေသာေၾကာငး ကေၾကာငးခငးလမႈမရြ၈ ယၾကညးအာထာမႈမပႏငးေပ၈

တတကးမႈကစစးေဆရာတျငး အေကာငးဆေသာနညးလမးတစးခမြာ ေကာငးသာမာ ေရာကးရြရမညး႔

ပနးတငးကေဖားပ သတးမြတးထာေသာ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာႏြငးအတ တငးတာခငးပႏငးသညး ရလာဒး

မာကအသပကာ စစးေဆခငးဖစးပါသညး၈ ေကာငးသာက သကးဆငးရာ သငးခနးစာအတျကး သတးမြတး

ထာသညး ရလာဒးမာက မမြႏငးပါက ဆရာသညး ဤပနာကအေဆာတလငးမငးႏငးၿပ စတငးေဖရြငးႏငးပါ

လမးမညး၈

သငးခနးစာပ႔ခမႈတတကးခနးတျငး ေကာငးသာမာအာ စစးေဆအကဖတးခငးက ပစတကစစးေဆခငး

(formative assessment) ဟေခၚပါသညး၈

တနးတသခငး စစးေဆအကဖတးခငး၇ ကၽျႏးပးတ႔မညးကသ႔လပးကငးေနၾကပါသနညး၈ ေကာငးသာအခငးခငး ထငးမငးသသပးခကးအပနးအလြနးေပခငးသညး တနးတသခငး စစးေဆ

အကဖတးခငးဖစးသညး၈ တနးတအကဖတးခငးနညးလမးက အေဖမာရြငးလငးတကမႈရြေသာအခါ အသပ

ႏငးပါသညး၈ မမကယးပငးအယအဆမာထညးငးသသပးရနးလအပးပါက တနးတသခငး အကဖတးနညးက

မသသငးပါ၈

တနးတသခငးအကဖတးရာတျငး „မကးမမငးက မကးမမငးကဥေဆာငး‟ သညးပနာရြပါသညး၈

ဆလသညးမြာ ေကာငးသာက မမကယးတငးဘာတစးလမြနာမလညးေသာအေၾကာငးအရာမာက ထငးမငး

သသပးခကးေပရခငးကဆလပါသညး၈

71

ထ႔ေၾကာငး ေကာငးသာမာသညး အခငးခငးၾကာတျငး အေထာကးအကပေသာ ေဖနးခကး

မာကသာ ေပသငးေၾကာငးမြာ မြနးကနးပါသညး၈ သ႔ေသားထအခကးသညး လကးေတျ႔တျငး အမတေစ

ဖစးခငးမြဖစးပါမညး၈

ေဖနးအၾကပခကးေပခငး၇ သငးတ႔မညးကသ႔လပးကငးေနၾကပါသနညး၈ ဆရာက ေကာငးသာ၏လပးေဆာငးခကးက အေကာငးဘကးမြသသပးခကးေပခငးက ေဖနး

အၾကပခငးဟေခၚပါသညး၈ ေကာငးသာမာသညး သတ႔ဆရာထမြ အေကာငးဘကးမြ သသပးခကးေပမႈက

ပမြနးရရြခငးဖငး သတ႔၏တတကးမႈႏႈနးက သတ႔ဘာသာေလလာႏငးပါသညး၈ အေကာငးဘကးမြ သသပးခငး

ဆသညးမြာ ေကာငးသာအာတတကးေစရနး အေထာကးအကပသညး ေဖနးအၾကပခကး မကေပခငး

ဖစးသညး၈

အေကာငးဘကးမြသသပးခငးသညး

- ေကာငးသာ၏လပးေဆာငးခကးမြ ေကာငးေသာအခကးမာကးနမနာထတးႏႈတးပခငး

- ေကာငးသာကပႀကစာရနး လအပးေသာေနရာမာက ေထာကးပအၾကပခငး

- ပမတတကးေစရနး မညးသညးအရာမာလပးေဆာငးရမညးက စဥးစာၾကရာတျငး ေကာငးသာကလညး

ပါငးစဥးစာေစခငး

ေဖနးအၾကပခငး သသရာ (The Feedback Loop)

ေဖနးအၾကပမႈဖစးစဥးသညး ေကာငးသာမာတတကးေစရနး လပးေဆာငးရမညးအရာမာက

ၫႊနးပေသားလညး အႏႈတးလကၡဏာေဆာငးလြငး စာသငးလစတးနညးလာမညးဖစးေသာေၾကာငး မညးသညး

အခါမြ အႏႈတးလကၡဏာမေဆာငးသငးပါ၈

ေလကငးမႈ

ေဖနးအၾက

ပခငး

အမြာပငးခငး

ထပးမေလကငးခငး

မြတးမခငး

72

သငးအပးစအတျငးတျငး ေအာကးပါ ေဖနးအၾကပခကးမာက ပနးလညးသသပးပါ၈ အပသေဘာေဆာငးသညး

အၾကပခကးမာက ရြာေဖျကာ √ ခစးပါ၈ အပသေဘာမေဆာငးသညးအၾကပခကးမာကမ x ခစးပါ၈

အပသေဘာမေဆာငးသညးအၾကပခကးမာက မညးသညးအတျကးေၾကာငး အပသေဘာမေဆာငးသညးက

ရြငးပၿပ အၾကပခကးအသစးေရေပပါ၈

ေဖနးအၾကပခကး √ x ရြငးလငးခကး ဒဟာမမြနးဘ၈ ေနာကးတစးခါပနးလပးပါ၈

သပးေကာငးတယး၈ ဆရာေတာမငးရတာ

သေဘာကတယးေဟ၈

ဥေႏြာကးမရြ ဒအမြာကပ ထပးမြာပနးၿပ၈ မငးအပးေနတာလာ၈ ဒါမြမဟတး တခာက

အာရေရာကးေနသလာ၈

အ၇ ေနာကးထပး တလျႀကစထာပနးၿပ၈ ဆလကးတာကျာ၈

မငးဘာဖစးေနတာလ၈ ၿပရမရကးသတးမြတးထာတာရြတယးမဟတးလာ၈ ေကဇပၿပ ေနာကးတစးႀကမးၿပေအာငးပနးလပးေပပါ၈

ေတားလကးတာ၈

သပးေကာငးတာပ၈ အဓကအခကးေတျအာလက

မငးေရထာတယး၈ ဒါေပမ

စာစစာကတညးေဆာကးပဟာ

နန႐ႈပးေထျေနတယးကျယး၈ တ႔ ဒါက

ဘယးလပနးပငးၾကရငးေကာငးမလ၈

အမြတးေပခငး ပစတကစစးေဆခငး (formative assessment)သညး သငးယမႈဖစးစဥး၏ တစးစတးတစးေဒသ

ဖစးသညး၈ သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာကေအာငးမငးရနးတငးတာခငးတစးမလညးမညးပါသညး၈ ဆရာက

စစးေဆအကဖတးမႈတစးခအာ ေအာငးမငးမႈကတငးတာရာတျငး အသပရနးရညးရျယးပါက အဓက စနစး

ႏြစးမထမြ တစးမကအသပကာ ထစစးေဆမႈအတျကး အမြတးေပပါသညး၈

73

(ဿ) ဆငးခအမြတးေပစနစး ဤနညးစနစးက ေကာငးသာကမညးသ႔ေသာအေၾကာငးအရာက လပးေဆာငးရနးလအပးသညးက

ရြငးလငးစျာသရြၿပ ကၽျမးကငးမႈမာစျာကအသခရသညး လပးေဆာငးခကးမာအတျကး အမာအာဖငး အသပ

ေလရြၾကပါသညး၈ ဥပမာ - တငးဆကးပသမႈမာ၇ ပေရာဂကးအစရငးခစာမာ (သ႔) လကးေတျ႔ အသခကၽျမး

ကငးမႈမာ၈ ပထမတစးႀကမးစာေမပျမေအာငးမငးေသာ ေကာငးသာမာအာ မမတ႔၏ အေခ အေနက

မညးကသ႔တတကးေအာငးပလပးရမညးက ဆရာက အေသစတးေဖနးအၾကပခကး ေပရမညးဖစးၿပ အေပာငး

အလမာပလပးရနးအခနးေပရမညး၈ စာပနးလပးခနးတျငး ေကာငးသာမာက အၾကပခကးကပနးလညးကကာ

ၾကညးရႈႏငးရနး စာဖငးေရသာေဖနးအၾကပခငးနညးလမးသာ အေကာငးဆ ဖစးသညး၈

အဆငးလကးအမြတးေပစနစး ကနးဂဏနးဖငးအမြတးေပစနစးတျငး ေအာငးမြတးကသတးမြတးခငးသညး ဘာသာရပးအေပၚႏြငး စစးေဆ

သညးေမချနးပစအေပၚမတညးပါသညး၈ မြာ၇မြနး ေဖဆရမညးေမချနးမတျငး ကနးဂဏနးဖငး အမြတးေပ

စနစးသညး မာစျာအသကသလ အခာပစမာအတျကးလညးသႏငးပါသညး၈ ဥပမာ - အမြတး (ဿ)စာ အတနး

လပးငနးတစးခတျငး (၂)မြတးသညး သေတသနအတျကး၇ (၂)မြတးကမ ပနးလညး အစရငးခခငး အတျကး၇ ေနာကး

(၂)မြတးက ချခမးစတးဖာခငးႏြငး ကနး (၂)မြတးအာ တငးပေဆျေႏျ ခငး အတျကး သတးမြတး ႏငးပါသညး၈

အကၡရာစာလဖငးအမြတးေပစနစးမကေတာ စာစစာကမာ (သ႔) တထျငးမႈမာစဖငး အတအက အမြတးေပ၊

မရေသာ အေခအေနတ႔တျငးသေလရြပါသညး၈ အကၡရာစာလဖငး အမြတးေပစနစးတျငး မာေသာ အာဖငး

စာလ ၀လမြ ၂လအထသတးမြတးေလရြသညး၈ ဥပမာ D သညး ကရႈ၇ C သညး ေအာငးမြတး၇ B သညး

ေအာငးမြတး၇ A သညးလညး ေအာငးမြတး၈

အကဖတးမႈလပးငနး အပးစအေနဖငး (ဿ)ဆငးခ အမြတးေပစနစးႏြငး အဆငးလကးအမြတးေပစနစး (ဿ)မစလ၏

အာသာခကးမာႏြငးအာနညးခကးမာက ေဆျေႏျပါ၈ စာရျကးေပၚတျငး စာရငးပစၿပ အတနးအာ တငးပ

ေဆျေႏျ ရနး ပငးဆငးပါ၈

အပးစအေနဖငး ဖငးနယးစာေမပျႀကတစးခထအာ အမြတး ၃ သတးမြတးၿပ အတနးလပးငနးမာက

အမြတး ၁သတးမြတးခငးကစၥႏြငး၇ ဖငးနယးစာေမပျက အမြတး ၀ဖသာေမၿပ အတနးလပးငနးမာက အမြတး

၃ဖသတးမြတးကာ ေကာငးေခၚခနးႏြငး သငးယမႈသေဘာထာက မြတးဖေပထာခငးကစၥက ႏႈငးယြဥး

ေဆျေႏျ ပါ၈ အတနးအာ မမ၏အယအဆကတငးပေဆျေႏျ ရနး ပငးဆငးပါ၈

အပးစအေနဖငး စာသငးႏြစး၏သငးတနးကာလ (term) တေလြာကးလ ေကာငးသာမာ၏

အမြတးစာရငးက စနစးတကထနးသမးရနး ပစတစးခတညးေဆာကးပါ၈ ထ႔ေနာကး အတနးအာေပာပရနး

ပငးဆငးပါ၈

74

အခနးဆစစးေဆခငး (သ႔) ခငစစးေဆမႈ အခနးဆ (သ႔) ခငစစးေဆမႈသညး သငးခနးစာအာလပ႔ခၿပသညးအခါ ေကာငးသာက

မညးမြသငးယခသညးကတငးတာသညး၈ ဆရာက ေကာငးသာအာလသာတညမြဖစးေစရနး သငးခနးစာ

ရညးရျယးခကးမာ ေအာငးမငးသညး၇မေအာငးမငးသညးကေဖားပသညး စစးေဆအကဖတးခငးပစအမမက

ေရာေႏြာအသပသငးပါသညး၈ အခ႕ေကာငးမာတျငး ေကာငးသာမာ၏ တစးႏြစးတာလပးေဆာငးမႈမာ

ကလညး အခနးဆစစးေဆမႈတျငး ထညးသျငးတျကးခကးပါသညး၈ ယငးက စဥးဆကးမပတးအကဖတးခငး

(continuous assessment) ဟေခၚပါသညး၈ ထအေလအကငးသညး ေကာငးေသာအေလအကငးဖစး၏၈

တစးနညးအာဖငး ေကာငးသာ၏ေအာငးမငးမႈရလာဒးသညး (၀)နာရသာေဖရေသာစာေမပျအေပၚတျငး

မတညးမေနပ သလပးခေသာေကာငးလပးငနးအာလအေပၚတျငးမတညးသညး၈ အခ႕ေကာငးမာတျငး

ေကာငးသာမာ တစးႏြစးပတးလလပးေဆာငးခေသာ အတနးလပးငနးမာက စစေပါငးအမြတး၏ ၃ရာခငးႏႈနး

သတးမြတးၿပ ႏြစးကနးမြေဖရေသာအခနးဆစာေမပျမာက ၁ရာခငးႏႈနးသာသတးမြတးပါသညး၈

စာေမပျမာ အကယး၊ စာေမပျမာသညး စစးေဆအကဖတးမႈနညးလမးအဖစး ေကာငးတျငးအသပပါက

ဆရာသညးေကာငးသာမာက ဖငးနယးစာေမပျမေဖမြ ေလကငးေပရနးလအပးသညး၈ စာေမပျေကာငးစျာ

ေဖဆႏငးရနး လအပးေသာ တတးကၽျမးမႈမာမြာ

ၫႊနးၾကာခကးမာဖတးတတးခငး၈ ၈ ေမချနးကေသခာမဖတးတတးပါက စာေမပျတျငးအမြာမာလပးရနး

လျယးကသညး၈

မြတးဥာဏး၈ ၈ ဘာသာရပးအလကးမတညးၿပ ေကာငးသာကအခကးအလကးမာ၇ဥပမာမာႏြငး

သခာၤတျကးခငးကသ႔ ကစၥရပးမာက မညးသ႔လပးေဆာငးရမညးတ႔က မြတးမရနးလေကာငးလေပမညး၈

အကဥးခပးခငး၇ မြတးစအတခေရမြတးခငး (သ႔) mind-map မာေရဆျ ခငးအစရြသညး

စာအပနးအလြနးေႏျ ခငးနညးနာမာသညး မၾကာခဏသငးၾကာေပရနးလအပးပါသညး၈

ရငးႏြကၽျမးငးမႈ၈ ၈ ေကာငးသာမာသညး စာေမပျေမချနးပစႏြငး ရငးႏြကၽျမးငးမႈ

ရြသငးပါသညး၈ ေကာငးသာမာအာ စာစစာကတစးပဒးမညးသ႔ေရရမညးက လကးေတျ႔ေလကငး

မေပဖပေသားလညးေကာငး၇ ဖစးစဥးေလလာခငး (case study) က လကးေတျ႔မေလလာ

ေစဖပေသားလညးေကာငး စာေမပျတျငးေမခငးသညး မြတမႈမရြပါ၈

အခနးကကးတတးခငး၈ ၈ အခနးကစမခနး႔ချတတးခငးသညးလညး ေလကငးေပရနးလအပးေသာ

တတးကၽျမးမႈတစးခဖစးပါသညး၈ ေကာငးသာမာသညး စာေမပျခနးထတျငး ပငးပတျငးသငးယ

ေလလာသညးထကး ပမလငးမနးစျာ ေဖဆႏငးရပါမညး၈

75

ေကာငးသာမာက စာေမပျေဖရနးႀကတငးပငးဆငးေပရာတျငး ေမချနးေဟာငးမာက ေလလာ

ေစခငးဖငး ေဖားပပါတတးကၽျမးမႈမာက ေလကငးေပႏငးပါသညး၈

စစးေဆအကဖတးမႈလပးငနး ေအာကးတျငးေပထာေသာ စကာလတငးက အတခပးအဓပၸါယးဖျငးဆပါ၈

ကနဥစစးေဆမႈ (Initial assessment)

ပစတကစစးေဆခငး (Formative assessment)

ခငစစးေဆမႈ (Summative assessment)

မမကယးက ပနးလညးစစးေဆခငး (Self assessment)

တနးတသခငး အပနးအလြနးအကဖတးခငး (Peer assessment)

စဥးဆကးမပတး အကဖတးခငး (Continuous assessment)

တတကးမႈ၇ ေဖနးအၾကပခကးႏြငး တတးေမာကးမႈကစစးေဆအကဖတးခငး - အကဥးခပး ေအာကးပါေပထာခကးသညး တစးဥခငးလပးေဆာငးရမညး လႈပးရြာမႈဖစးသညး၈

ဤသငးခနးစာမြ „အေရႀကေသာ‟ အခကးမာက အကဥးခပးထတးႏႈတးပါ၈ အကဥးခပးသညး

ယခငးသငးခနးစာမာကသ႔ အခကးမာကစာရငးပစသညးပစမပလပးႏငးသညး၈ အေရႀကသညး အခကး

မာကသာ ေဖားပထာသညး စာေၾကာငးတစးေၾကာငးလညးပလပးႏငးပါသညး၈ သ႔မဟတး mind-map

ကသ႔ေသာ ပစကာခပးးတစးခလညးဖနးတႏငးပါသညး၈

76

ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကးပငးဆငးရနး

သငးခနးစာ (၂) – တတကးမႈ၇ ေဖနးအၾကပခကးႏြငး တတးေမာကးမႈကစစးေဆအကဖတးခငး

လအပးသညးပစၥညးမာ၈

စကကာခပးမာ

မြငးတမာ

သငးတနးသာကငးစာအပး

နာလညးမႈကစစးေဆခငး သေဘာတရာအေပၚ သငးပမဖတးရႈေလလာႏငးပါေသသညး၈

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာကပနးလညးသသပးကာ သငးခနးစာကခငၾကညးပါ၈

Key words မာက ပနးလညးသသပးပါ၈

နာလညးမႈကစစးေဆခငး သေဘာတရာက ပနးလညးသသပးပါ၈ (ဘာသာရပး၇ ေလကငးခနး (သ႔)

သငးခနးစာသငးၾကာေနခနးတျငး ေကာငးသာမာမြ မညးသညးအရာမာကသငးယခသညးက စစးေဆခငး)

စစးေဆအကဖတးခငးအာအသပသညး အခနးမာက ေဆျေႏျ ပါ၈ (ဘာသာရပး၇ သငးခနးစာ (သ႔)

ေလကငးခနး၏ စ၇လယး၇ဆ အခနးမာ)

နာလညးမႈကစစးေဆသညးပစအမမက ေဆျေႏျ ပါ၈

အတနးသာမာအာ ဖစးစဥးမာကေလလာေစပါ၈ သငးတနးသာတ႔၏အေဖမာသညး တညမႈရြခငးမြရြလမးမညး

ဆေသာအခကးက သတပပါ၈ ထသ႔ခာနာမႈမာရြေနေသာအခါ အဘယးေၾကာငးတစးေယာကးႏြငးတစးေယာကး

အေဖကျ ပာသညးက ေဆျေႏျ ရနးအချငးအေရကရယပါ၈

သငးယမႈႏြငး တနးတသခငးစစးေဆအကဖတးခငးဆငးရာ စစးေဆမႈမာအေၾကာငးက ေဆျေႏျ ပါ၈

အၾကပေဖနးခကးမာႏြငး ေနးအၾကပခငးသသရာလညးပ (feedback loop) က ပနးလညးသသပးပါ၈

အတနးသာမာအာ ေဖနးအၾကပခကးလႈပးရြာမႈက ပလပးေစပါ၈

အမြတးေပစနစးက ပနးလညးသသပးပါ၈

သငးတနးသာမာအာ သငးခနးစာၿပဆခငးလႈပးရြာမႈက ပလပးေစပါ၈

77

သငးခနးစာ (၃)

သငးေထာကးကပစၥညးမာ (Resources)

သငးခနးစာ ရညးရျယးခကးမာ၈ ဤသငးခနးစာအၿပတျငး သငးသညး

သငး ပ႔ခမညးဘာသာရပးအတျကး အသငးရြေသာသငးေထာကးကပစၥညးမာက ေရျ ခယးႏငးးပါမညး၈

သငး ပ႔ခမညးဘာသာရပးအတျကး သငးေထာကးကပစၥညးမာက တထျငးအသပႏငးပါမညး၈

ေကာငးသာမာ ပညာသငးယမႈအေပၚတျငး စတး ငးတစာရြေစရနး

သငးေထာကးကပစၥညးမစကအသခဖ႔ေကာငးပါသညး၈

ေကာငးအေတားမာမာတျငး သငးေထာကးကပစၥညး

အနညးငယးသာရြၿပ ပစၥညးသစးမာယးယရနးလညး

ေငျေၾကလေလာကးမႈမရြပါ၈ တစးနညးအာဖငး ဆရာက

ရရာပစၥညးမာကအသပကာ

သငးေထာကးကရႏငးသေလာကးမာမာရရြေအာငး

ဖနးတရမညးဖစးသညး၈

Key words

Resources = စာသငးၾကာရာတျငး အေထာကးအကပသညး ပစၥညးမာ

Materials = သငးခနးစာစာအပးမာ၇ ေမပမာ၇ DVD မာ၇ စာၾကညးတကးမြစာအပးမာ၇

စာေရကရယာမာ အစရြသညး သငးေထာကးကပစၥညးမာ

Equipment = ေကာကးသငးပနး၇ မတကစကး၇ ကျနးပတာမာ

သငးေထာကးကပစၥညးမာအာ သေတသနပခငး

အပးစအလကး ေအာကးပါ အပငးက႑မာႏြငးပတးသကး၊ ေဆျေႏျပါ၈

စာသငးခနး (Classroom)

ကရယာမာ (Equipment)

ပစၥညးမာ (Materials)

စာၾကညးတကး (Library)

လအငးအာ (People)

78

က႑တငးႏြငးပတးသကး၊ သငးေကာကးယရရြေသာအခကးအလကးမာက အကဥးခပးၿပချ ခမးစတးဖာပါ၈

ထ႔ေနာကး အတနးအာတငးပရနးပငးဆငးပါ၈

ေအာကးပါစာရငးက လမးၫႊနးခကးအဖငး အသပပါ၈ စကာလမာက ထပးတကမခပါႏြငး၈

သငးအပးစ၏လအပးခကးအရ ပနးၫြပါ၈

သငးေထာကးကပစၥညး အေသစတးေဖားပခကး မြတးစေရရနး စာသငးခနး

စာပျမာႏြငးထငးခမာ လမရြပါ၈ တစးဆကးတညးရြေသာ စာပျမာႏြငးထငးခမာ ေရႊ႕ေပာငးႏငးေသာ စာပျမာႏြငးထငးခမာ

ေကာကးသငးပနးမာ အမညးေရာငး၈ အဖေရာငး၈ ေကာငးသာမာအသပချငးရြပါသလာ၈

နရေပၚတျငးပသထာခငး လမရြပါ၈ ေမပမာႏြငး ပစတာမာ၈ ေကာငးသာ၏လပးေဆာငးခကး၈

လြပးစစးပစၥညး လမရြပါ၈ တစးခါတစးရသာသႏငးပါသညး၈ အသပရ အဆငးေပေခာေမျ႔ပါသညး၈ အဆငးမေပပါ၈

ကရယာ

အၾကာ၇အမငးဆငးရာ ေကာငးသာမာအေချနာေထာငးချငးရြပါသလာ၈ ေကာငးသာမာရပးရြငးၾကညးချငးရြပါသလာ၈

ကျနးပတာမာ ဘယးႏြစးလရြပါသနညး၈ ေကာငးသာမာအသပချငးရြပါသလာ၈ မညးမြေခတးမြေအာငး မျမးမထာပါသနညး၈ မညးသညး software မာသျငးထာသနညး၈ Software ကတရာငးထညးထာပါသလာ၈ အငးတာနကးကအဆငးသငးအသပႏငးရနး ပလပးထာပါသလာ၈ ကျနးပတာဖငး Multimedia အသပႏငးပါသလာ၈

လအပးသလအသပရနးထာရြသညး အထသငး ေထာကးက ပစၥညးမာ

ဥပမာ သပၸပစၥညးမာ (သ႔) အလျနးငယးေသာေကာငးသာမာအတျကး အရပးမာ

79

စာသငးခနး

အရငးအမစးမာ

ပစၥညး

အေသတပးဆငးထာသညး

ပရေဘာဂမာ

ေရႊ႕ေပာငးႏငးသညး

ပရေဘာဂမာ

ကျနးပတာမာ

ပစၥညးမာ

ဖတးစာအပးမာ ဆရာကငး တစးအပးသာရြသညး၈ ေကာငးသာမာက စာအပးကေမြဖတးရသညး၈ ေကာငးသာတငး ဖတးစာအပးကယးစရြၾကသညး၈ ယခငးေကာငးသာမာအက စာအပးအေဟာငးမာကငးရသညး၈

အပေဆာငးပစၥညး ဥပမာ - အဂၤလပးစာအတနးအတျကး အဂၤလပးဘာသာဖငး နာေထာငးႏငးသညးသငးေထာကးကမာရြပါသလာ၈

စာေရကရယာ ဆရာ၉ စာေရကရယာရြပါသလာ၈ ေကာငးသာမာေရာ စာေရကရယာရြပါရ႕လာ၈ မညးမြရြၾကပါသနညး၈

စာၾကညးတကး

စာအပးမာ စာအပးပမာဏ၈ ေကာငးသာမာက စာအပးမာကငြာဖတးပါသလာ၈ စာအပးမာအသငးပါရ႕လာ၈ စာအပးမာက ေခတးမြေအာငးမျမးမထာပါသလာ၈

ကကာစရာမာ စျယးစကမးမာ၇ အဘဓါနးမာႏြငး ေမပစာအပးမာ၈

လအငးအာ

အခာဆရာမာ၈

ေကာငးသာမာက လသာအရငးအမစးမာအဖစး၈

အရပးသ၇အရပးသာမာ၈

ေတျ႔ရြခကးမာက mind-map ဆျကာ အကဥးခပးေဖားပပါ၈

80

၈ သငးစေဆာငးထာေသာအခကးအလကးမာက ချခမးစတးဖာၿပ အဓကအခကးမာက ဆဖတးပါ၈

ဿ၈ ဘာသာရပးအမမႏြငး အတနးအမမအတျကး

သငးေထာကးကပစၥညးမာကမညးမြေကာငးသညးကစဥးစာဆဖတးပါ၈

၀၈ ေကာငးအေနဖငးရငးဆငးရမညး အႀကဆေသာ သငးေထာကးကပစၥညးပသနာက ဆဖတးပါ၈

၁၈ သငး၏ေတျ႔ရြခကးမာက လပးေဆာငးထာေသာ mind-map အာပသခငး၇ အဓကအခကးမာက

အကဥးခပးေပာပခငးႏြငး သငး၏ထငးမငးယဆခကးဖစးေသာ အႀကဆသငးေထာကးကပသနာက

ပနးလညးသသပးခငးတ႔ဖငး အတနးအာရြငးလငးပပါ၈

ပနာေဖရြငးခငးႏြငး ပတးသကးသညး ေလလာရနးဖစးစဥး

အပးစအေနဖငး ေအာကးပါအေခအေနတ႔က ေဆျေႏျပါ၈ တကးကျစျာပါငးႏငးမညး ပ႔ခမႈနညးနာမာ၇ သငးယမႈ

နညးနာမာႏြငး ေအာကးေဖားပပါဆရာမာက ဖစးစဥးတငးတျငး အသပသငးသညး သငးေထာကးကပစၥညးမာ

က စာရငးပစပါ၈

ဒသပၸစာအပးက ကေနားေကာငးတနးက

သငးခရတစာအပးပ၈ အခေတာ ကေနားက

လပးသကးရသပၸဆရာတေယာကးဖစးေနၿပ၈

ဒစာအပးဟာ ကေနားတေခတးတနးက

အေတားေလေကာငးတယးဆေတာ အခလ

ကေနားေကာငးသာေတျက

ဒစာအပးနသငးရရငးေကာငးမြာပ၈

တစးတနးလအတျကး ဖတးစာအပးက

တစးအပးပရြတာ၈ ဒေတာ ကမက

အာလၾကာေအာငး အကယးႀက

ဖတးပမယး၈ ေကာငးသာေတျက

သတမြတးစစာအပးေတျထက

စာေတျလကးကေရပ သငးယၾကမြာေပါ၈

ကမကေတာ ေကာငးသာ

ေတျက ပဆျသငးတေနရာ

မြာေကာကးသငးပနးေပၚဆျ ပလကးတာ

ပ၈ ၿပေတာ သတက မတေအာငး

ဘယးလအမမဆျႏငးတယးဆတ

ေပာပတယး၈ ၿပမြ သတမြတးစ

စာအပးေတျထက ကယချငးပပါတယး၈

ကေနားကေတာ တကးကျစျာပါငးႏငးတ

နညးလမးေတျက အသပတယးထငးတာပ၈

ေကာငးသာေတျက သငးခနးစာက ဖတးၿပရငး

နာလညးမႈကစစးေဆတအေနန ကေနား

သတက ေမချနးေတျ ေမေလရြပါတယး၈

81

အကဖတးမႈလပးငနး

အပးစအေနဖငး မညးသညးဖတးစာအပးမြမဆ သငးႏြငးလကးေလာညေထျဖစးမညးဟခစာရသညး

ႀကကးႏြစးသကးရာ မညးသညးေခါငးစဥးကမဆေရျ ခယးၿပ သငးခနးစာတစးခအတျကး သတးမြတးခကးေဘာငး

တစးခကေရဆျပါ၈ ထေဘာငး၏တစးစတးတစးေဒသအဖစး တကးကျစျာသငးၾကာခငးႏြငး သငးယခငး နညးနာ

မာႏြငး လအပးမညးသငးေထာကးကပစၥညးမာက စာရငးပစပါ၈

သငးေတျ႔ရြခကးမာက အတနးအာတငးပရနး ပငးဆငးပါ၈

လကးေတျ႔လပးငနး

အပးစအေနဖငး စာသငးခနးထတျငးအသပႏငးသညး သငးၾကာေရသငးေထာကးကပစၥညးတစးခက

တညးေဆာကးပါ၈ ၿပခေသာလႈပးရြာေဆာငးရျကးခကးတျငး သငးတညးေဆာကးခေသာ သငးခနးစာသတးမြတးခကး

ေဘာငးကအသပကာ သငးေလားသညးသငးခနးစာရညးရျယးခကးတစးခက ထေဘာငးအတျငးမြေရျ ခယးၿပ

ထရညးရျယးခကးကသငးၾကာရာတျငး အေထာကးအပပေစမညး သငးေထာကးကပစၥညးတစးခက ေဆာကးလပးပါ၈

ဥပမာ -

ေကာငးသာေတျက ကတနးသမငး

ဖတးစာအပးက သတဖာသာ

အတနးထမြာေတာကးေလြာကးဖတးသျာ

တယး၈ ဒေနာကးေတာ သတဖာသာ မြတးစ

စာအပးထမြာ ေမချနးေတျကေဖပါတယး၈

ၿပေတာ ကမအမြတးခစးေပလကးတယး၈

ကမမြာ အဂၤလပးစာသငးခနးစာ

စာအပးရြတယး ဒါေပမအသဖငးမရြဘ၈

အသဖငးရ႕စာသာေတျက

ဆရာကငးစာအပးထမြာပရြတာေၾကာငး

နာေထာငးစျမးရညးေလကငးခနးေတျက

ကမတမလပးရဘ၈

ဖတးစာအပးပါ အဂၤလပးစာက

ကေနားေကာငးသာေတျအတျကး

သပးခကးလျနးေနတယး၈ ဒါေၾကာငး

ကေနားသတက အမးစာအဖစး

လပးခဖေပလကးတယး၈ ဒနညးအာဖငး

သတက စကာလေတျက အဘဓါနးမြာ

ရြာႏငးတာေပါ၈

၃တနး သပၸစာအပးက ပဆျဖ

အခကးအလကးေတျ ေပတယး၈ ဒါေပမ

ေမချနးေတျေတာေပမထာဘ၈ ဒါန

ကမကပ ေကာငးသာေတျ

စာေမပျအတျကး ဘာေတျမာ

မြတးမမလဆတာ သခငးလ ကယးဘာသာ

ေမချနးေတျထတးလကးတယး၈

82

ႏငးငမာ၇ ပညးနယးမာႏြငး အဓကေမမကးႏြာပငးလကၡဏာမာအာ စာၫႊနးထရနး

ကဒးပာမာပါေသာ ေမပတစးခ

ဘာသာစကာကေလကငးရနးအတျကး သရပးေဖားလပးေဆာငးခကးမာ

အစာအေသာကးမြာခငးကေလကငးရနးအတျကး အစာအေသာကးရပးပကဒးပာမာ

စကာလမာႏြငး အဓပၸါယးမာကတျရနး ကဒးပာမာ

သရပးေဖားခငးနညးဖငး အတနးအာသငးပလပးထာသညး သငးေထာကးကပစၥညးမာက တငးဆကးပသပါ၈

အကဥးခပး၈ ၈ သငးေထာကးကပစၥညးမာ သငးတျငးသငးေထာကးကပစၥညးမာ အကနး႔အသတးဖငးသာရြပါက ရြသညးအထမြ အေကာငးဆ

ဖစးေအာငး ပလပးရမညး၈

သငးေထာကးကအရငးအမစးမာက ေကာငးလပးငနးပစၥညးမာထာရြသညး ဘေနရာမြ ချေ

သစျႏငးပါသညး၈

သငးေထာကးအကပစၥညးမာက အပးစဖျ႔လပးေဆာငးခငးနညးဖငး မြေသစျႏငးပါသညး၈

တကးကျစျာသငးယခငးက အရငးအမစးတစးခအဖစး အသပႏငးပါသညး၈

သငးေထာကးကအရငးအမစးမာက ဆရာမြ “ရြာေဖျေတျ႔ရြ” (သ႔) ဖနးတပလပးႏငးပါသညး၈

သငးေထာကးကပစၥညးမာဆရာတျငး အခာလမာ၇ စာၾကညးတကး၇ အမး၇ ေစ (သ႔)

လမးပတး နးကငးတျငး ေတျ႔ႏငးေသာပစၥညးမာ ပါငးပါသညး၈

83

ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကးပငးဆငးရနး

သငးခနးစာ (၃) – သငးေထာကးကပစၥညးမာ

လအပးသညးပစၥညးမာ၈

စကကာခပးမာ

မြငးတမာ

သငးတနးသာကငးစာအပး

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက ပနးလညးသသပးၿပ သငးခနးစာကခငေလလာပါ၈

Key words မာကပနးလညးဆနးစစးပါ၈

ဤသငးခနးစာသညး သငးတနးသာမာအာ အပငးေတားေတားမာမာတျငး သတ႔ကယးပငးက႑ႏြငး သတ႔

လပးကငးတတးေစရနး ပငးဆငးထာခငးဖစးပါသညး၈

သငးေထာကးကအရငးအမစးမာက သေတသနပခငး လႈပးရြာမႈက သငးတနးသာမာအာ လပးေဆာငးေစပါ၈

သငးတနးသာမာ၏အေဖသညး မမကယးပငးအေတျ႔အၾကေပၚတျငးအေခခပါမညး၈ သ႔ေသား အေဖသညး

mind-map ပစဖစးရပါမညး၈

ဖစးစဥးေလလာခငး (case study) လႈပးရြာမႈက သငးတနးသာမာအာ လပးေဆာငးေစပါ၈ သငးတနး

သာမာ၏အေဖသညး မမကယးပငးအေတျ႔အၾကေပၚတျငးအေခခပါမညး၈ သ႔ေသား အေဖတျငး

တကးကျစျာသငးၾကာခငး၇ သငးယခငး နညးနာမာႏြငး အသပသငးသညးဖစးႏငးေခရြေသာအရငးအမစးမာ

အေၾကာငးတ႔ပါငးသငးပါသညး၈

ပနးလညးဆနးစစးၿပ၇ သငးတနးသာမာအာ လကးေတျ႔လပးငနးက လပးေဆာငးေစပါ၈ တငးဆကးပသခငးသညး

ဇာတးသရပးေဖားပစဖငး ပလပးေစရမညးက သတပပါ၈

84

သငးခနးစာ (၄)

အပးစလကးလပးေဆာငးခငး (Group Work)

သငးခနးစာ ရညးရျယးခကးမာ၈ ဤသငးခနးစာအၿပတျငး သငးသညး

အပးစလကးလပးေဆာငးခငးနညးအာ အသပပမာက ရြငးပႏငးပါမညး၈

အပးစလကးလပးေဆာငးခငးက သငး၏သငးၾကာေရလပးငနး--၏တစးစတးတစးေဒသအဖစး အသပ

ႏငးပါမညး၈

ယခအခါ ကၽျႏးပးတ႔သညး ေအာကးပါတ႔က ေတျ႔ရြေလလာၿပဖစးသညး၈

ေကာငးသာမာသညး -

တကးကျေသာအခါ ေလလာမႈအာပေကာငးသညး၈

တကးကျေသာအခါ သငးယလစတးပမထကးသနးလာသညး၈

လကးေတျ႔ဘႏြငးဆကးစပးၿပ ေလလာရေသာအခါ ေလလာမႈအာပေကာငးသညးအပငး သငးယ

လစတးလညးပမထကးသနးလာပါသညး၈

ဆရာ၏က႑ႏြငးပတးသကး၊လညး ဤသ႔ေလလာခၿပဖစးသညး၈

ဆရာက မမတ႔ မညးသညးအရာကမညးသညးအေၾကာငးေၾကာငး (သငးခနးစာ ရညးရျကးခကးမာက

ဆလသညး) ပ႔ခသညးက ရြငးလငးသရြရနးလပါသညး၈

ဆရာက ေကာငးသာမာ ေလလာေနေသာ အေၾကာငးအရာမာႏြငး ပတးသကး၊ ေတျေခၚ စဥးစာ

တတးေအာငး၇ အဓပၸါယးနာလညးေအာငး အေထာကးအကပသညးလပးငနးမာႏြငး ေမချနးမာကလညး

စစဥးတတးရနးလအပးပါသညး၈

ဆရာႏြငးေကာငးသာမာသညး အတတကျလပးေဆာငးရပါမညး၈ ဆရာသညး ေကာငးသာမာအာ သငးယ

ေလလာေစရနး၇ ရြာေဖျေတျ႔ရြေစရနးႏြငး ေတျေခၚစဥးစာတတးေစရနး ဥေဆာငးၫႊနးၾကာေပမညးေကာငး

လပးငနးမာႏြငး လႈပးရြာမႈမာက စစဥးသဖစးၿပ ေတျေခၚစဥးစာတတးေစခငးသညး နာလညးမႈက ဖျ႔ၿဖ

ေစပါသညး၈ ပညာသငးယမႈအေပၚ စတးဓာတးတကးကျေစၿပ စတးပါငးစာေစရနးႏြငး သငးယလစတးပမ

ထကးသနးလာေစရနးအာေပသညး နညးမာစျာထမြ တစးနညးမြာ အပးစလကးလပးေဆာငးခငးနညးဖစးပါသညး၈

85

အပးစလကးလပးေဆာငးခငးနညးက အသပခငး

ယခအခါ ဤအတနးထတျငး ကၽျႏးပးတ႔သညး အေသစာႏြငး အႀကစာအပးစလကးလပးေဆာငးခငးနညးမာႏြငး

တစးဥခငးလပးေဆာငးသညးနညးမာက အသပၿပဖစးသညး၈

အတနးအေနဖငး နညးလမးတငး၏ အကႏြငးအပစးတ႔က ေဆျေႏျ ပါ၈

အတနးအေနဖငး အပးစလကးလပးေဆာငးေစခငးနညးက မညးသညးအခါတျငး အသပရမညးဆသညးကသရြရနး

အဘယးေၾကာငးအေရပါသညးက ေဆျေႏျပါ၈

ေအာကးပါအခကးမာသညး အပးစလပးလႈပးရြာမႈတစးခက စမခနး႔ချခငးအတျကး „ေကာငးသာအေလအကငး‟

မာဖစးသညး၈ အပးစအေနဖငး ေအာကးပါတ႔က အစဥးလကးပနးေရပါ၈

၈ သငးေထာကးကပစၥညးမာကပငးဆငးခငး၈

ဿ၈ ဥပမာေပခငး၈

၀၈ ေလလာၿပသမြ အႏြစးခပးေရခငး၈

၁၈ အဓကအခကးမာက ေကာငးသာမာက ေရမြတးခငး၈

၂၈ ေကာငးသာမာသငးယလေသာ အေၾကာငးအရာမာက သရြခငး၈

၃၈ လႈပးရြာမႈအတျကးႀကတငးပငးဆငးထာခငး၈

၄၈ လအပးလြငး (သ႔) ေတာငးခလာလြငး အၾကဥာဏးေပခငး၈

၅၈ ၫႊနးၾကာခကးအဆငးဆငးက ရြငးလငးစျာေပတတးခငး၈

၆၈ အပးစတငးသ႔လြညးလညးၿပ နာလညးမႈကစစးေဆခငး၈

၈ သငးခနးစာတျငး လအပးေသာအခကးမာက ဖညးစျကးခငး၈

၈ ေကာငးသာမာက အပးစဖျ႔ေစခငး၈

ဿ၈ ေကာငးသာမာ ေမချနး ရြ၇မရြ ေမခငး၈

၀၈ အခနးက လကးေတျ႔ကကသတးမြတးခငး၈

၁၈ အပးစတငးသ႔လြညးလညးၿပ တတကးမႈကစစးေဆခငး၈

၂၈ အပးစလကး ပနးလညးအစရငးခတငးပခငး၈

၃၈ အပးစလကးမညးကသ႔ပနးလညးတငးပရမညးက

သတးမြတးေပခငး၈

86

အထကးပါေလကငးခနးမြ အခကးအလကးမာက ေအာကးပါဇယာတျငးထညးသျငးပါ၈

ႀကတငးပငးဆငးခငး လပးငနးသတးမြတးခငး လပးငနးလပးေဆာငးေနစဥး ပနးလညးအစရငးခခငး

အပးစအေနဖငး အထကးပါအခကးမာက အစဥးလကးေရခငးသညးအဘယးေၾကာငး အေရပါၿပ ၁ငးတ႔က

ဇယာအတျငး အပးစလကးထညးခငးသညး အဘယးေၾကာငးအေထာကးအကပသညးကေဆျေႏျ ပါ၈

သငး ေတျ႔ရြခကးမာက အတနးသ႔တငးပေဆျေႏျရနး ပငးဆငးပါ၈

အဖျ႔ဖျ႔ေစတတးခငးစျမးရညးသညး ဆရာ၏ အပးစဖျ႔လပးေဆာငးခငးကအသခတတးခငးႏြငး စမခနး႔ချခငး

အတတးပညာတျငး တစးစတးတစးေဒသပါငးပါသညး၈ ေအာကးပါတ႔သညး ႏြစးေယာကးတစးတျသ႔မဟတး

အပးစဖျ႔နညးအမမက ေအာကးပါအတငးေဖားပထာပါသညး၈

ႏြစးေယာကးတစးတျလပးေဆာငးခငး

က၈ ေကာငးသာအာ သႏြငးအတလပးေဆာငးမညး အေဖားကေရျ ခယးေစပါ၈

ခ၈ ေကာငးသာအာ သႏြငးအတတစးခါမြတျမလပးဖေသာ

အေဖားႏြငးအတလပးေဆာငးေစပါ၈

ဂ၈ ေကာငးသာအာ တစးေယာကးၿပတစးေယာကးေရႊ႕ေပာငး

အလပးလပးေစပါ၈

ဃ၈ ေကာငးသာအတျကး အေဖားက ဆရာမြ ေရျ ခယးေပပါ၈

အပးစလကးလပးေဆာငးခငး

င၈ ေကာငးသာမာႀကကးႏြစးသကးသလ (၁) ေယာကး (သ႔) (၂) ေယာကးလြငးတစးဖျ႔ဖျ႔ေစပါ၈

စ၈ တစးခနးလရြေကာငးသာမာအာ နပတးစဥး -ဿ-၀၇ -ဿ-၀ဖငး ေရတျကးကာ

နပတးတေသာေကာငးသာမာက အပးစဖျ႔ေစပါ၈

87

ဆ၈ ဘယးဘကးခမးတျငးထငးေနေသာေကာငးသာမာက တစးအပးစ၇ အစမးေရာငးကတးဆငးထာသမာက

တစးအပးစ၇ A-E စသညးနမညးမာဖငး စေသာေကာငးသာမာက တစးအပးစ စသဖငး အပးစဖျ႔ေစပါ၈

ဇ၈ ဆရာက အရညးအခငးတသမာအာ အပးစဖျ႔ေပပါ၈

စ၈ ဆရာက အရညးအခငးမတသမာအာ အပးစဖျ႔ေပပါ၈

ည၈ ပရမစးပစ = အပးစငယးႏြစးဖျ႔ကေပါငးက အပးစႀကတစးစဖျ႔ေစပါ၈

ေအာကးပါအေခအေနမာကပနးလညးသသပးၿပ

အထကးပါအခကးမာမြ ႏြစးေယာကးတစးတျ (သ႔)

အပးစဖျ႔ခငးနညးလမး

အနညးဆႏြစးခကေရျ ခယးပါ၈

၈ အတနးတျငးရြေကာငးသာတစးကးေကား

ေလာကးသညး အတနးတျငးေဆျေႏျ မႈမာတျငး

ပါငးခငး မရြၾကပါ၈

ဿ၈ အခ႕ေကာငးသာမာအတျကး

သငးခနးစာေရခနးသညး ခကးခေနပါသညး၈

၀၈ ေကာငးသာမာအာ အဖျ႔လကးအတတကျလပးေဆာငးခငးပါက သတ႔သညးအမအတ လပးေနက

သမာႏြငးသာ တျလပးပါသညး၈

၁၈ အတနးတျငးေဆျေႏျမႈတျငး ေကာငးသာ (၀)ေယာကးသာ အမတမးစမေနသညး၈

၂၈ အဖျ႔လကးလပးေဆာငးခငးသညး အခနးအရမးၾကာလမးမညးက ဆရာက စရမးေနသညး၈

၃၈ အတနးထရြ သငယးခငးအပးစမာၾကာတျငး ေကာငးသာတစးေယာကး (သ႔) ႏြစးေယာကး အမလလ

သတ႔ဖာသာချထျကးေနၾကသညး၈

၄၈ အခ႕ေကာငးသာမာ ၿငေငျ႔ေနၾကသညး၈ သငးခနးစာသညး သတ႔အတျကး လျယးကေကာငး

လျယးကေနလမးမညး၈

၅၈ ေကာငးသာ (၁)ေယာကးသညး အတနး၏ေနာကးခတျငးအမတမးထငးၿပ စတး ငးစာမႈလညးမပေခ၈

ဥပမာ - အေခအေနနပတး ()တျငး ဆရာက အပးစလကးလပးေဆာငးခငးမြ နညးလမး (စ)ႏြငး ႏြစးေယာကး

တစးတျလပးေဆာငးခငးမြ နညးလမး(ဃ) ကအသခႏငးပါသညး၈

88

အပးစအေနဖငး ေအာကးပါတ႔မြ တစးခကေရျ ခယးပါ၈ ၫႊနးၾကာခကးကဖတးၿပ လပးေဆာငးပါ၈

အဖျ႔လကးလပးေသာအလပးမာက အဘယးေၾကာငး ပနးလညးအစရငးခတငးပရပါသနညး၈

ဖစးႏငးေခရြေသာအေဖမာက ေဆျေႏျ ပါ၈ ပမသရြလလြငး ေနာကးဆကးတျ (က) ကဖတးပါ၈ အဓကအခကးမာက အႏြစးခပးေရပါ၈ ေမချနးေမနညးကအသပကာ အတနးသ႔ သငး၏ရြာေဖျေတျ႔ရြခကးမာက တငးပပါ၈

ႏႈတးဖငးတငးပနညး

ဖစးႏငးေခရြေသာအေဖမာက ေဆျေႏျ ပါ၈ ပမသရြလလြငး ေနာကးဆကးတျ (ခ) ကဖတးပါ၈ အဓကအခကးမာက အႏြစးခပးေရပါ၈ အတနးသ႔ သငး၏ရြာေဖျေတျ႔ရြခကးမာက ႏႈတးဖငး တငးပပါ၈

အမအရာလႈပးရြာမႈဖငးတငးပနညး

ဖစးႏငးေခရြေသာအေဖမာက ေဆျေႏျ ပါ၈ ပမသရြလလြငး ေနာကးဆကးတျ (ဂ) ကဖတးပါ၈ အဓကအခကးမာက အႏြစးခပးေရပါ၈ အမအရာကအသပကာ အတနးသ႔ သငး၏ရြာေဖျေတျ႔ရြခကးမာက တငးပပါ၈

အစရငးခတငးပနညးေကာငးဆသညးမြာ?

ဖစးႏငးေခရြေသာအေဖမာက ေဆျေႏျ ပါ၈ ပမသရြလလြငး ေနာကးဆကးတျ (ဃ) ကဖတးပါ၈ အဓကအခကးမာက အႏြစးခပးေရပါ၈ ဇယာ (သ႔) ရပးပကအသပကာ အတနးသ႔ သငး၏ရြာေဖျေတျ႔ရြခကးမာက တငးပပါ၈

ၾကညးမငးတငးပခငး

ဖစးႏငးေခရြေသာအေဖမာက ေဆျေႏျ ပါ၈ ပမသရြလလြငး ေနာကးဆကးတျ (ဃ) ကဖတးပါ၈ အဓကအခကးမာက အႏြစးခပးေရပါ၈ ေမချနးေမနညးကအသပကာ အတနးသ႔ သငး၏ရြာေဖျေတျ႔ရြခကးမာက တငးပပါ၈

ဆရာ၏အခနးက႑ ဖစးႏငးေခရြေသာအေဖမာက ေဆျေႏျ ပါ၈ ပမသရြလလြငး ေနာကးဆကးတျ (င) ကဖတးပါ၈ အဓကအခကးမာက အႏြစးခပးေရပါ၈ ဖစးစဥးဇယာ (process chart) က အသပကာ

အတနးသ႔ သငး၏ရြာေဖျေတျ႔ရြခကးမာက တငးပပါ၈

အပးစဖျ႔လပးေဆာငးသညးလႈပးရြာမႈတစးခက တညးေဆာကးခငး

ေအာကးပါ ၫႊနးၾကာခကးကအသပၿပ ေကာငးသာမာရညးရျယးခကးေအာငးမငးေစရနး ကညသညးအေနဖငး

အပးစဖျ႔လပးေဆာငးသညးလႈပးရြာမႈတစးခက တညးေဆာကးပါ၈

လတးတေလာတျငး ထငး-မနးမာနယးစပးရြ ေရႊ႕ေပာငးအလပးသမာမာအာ ႏငးငတကာအစရမဟတးေသာ

အဖျ႔အစညး (INGO) မာမြ ေငျေၾကေထာကးပခငးက အဆမတနးေလာခလြကးရြသညး၈ ဤကစၥႏြငး

ပတးသကး၊ ေရရြညးအကဆကးမာ မညးသ႔ဖစးမညးနညး၈

89

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာ၈ ေကာငးသာမာသညး -

၈ လကးရြ ေငျေၾကေထာကးပမႈဆငးရာကစၥမာက ပနးလညးဆနးစစးႏငးပါမညး၈

ဿ၈ ေငျေၾကအေထာကးအပဖတးေတာကးမႈ၏ အေၾကာငးရငးဖစးေသာ ႏငးငေရကစၥမာက သသပးႏငးပါမညး၈

၀၈ ေရႊ႕ေပာငးသမာအတျကး ေရရြညးအကဆကးမာက သသပးႏငးပါမညး၈

အပးစလကးလပးေဆာငးခငး - အႏြစးခပး

အပးစလကးလပးေဆာငးခငးသညး တကးကျစျာလပးေဆာငးရပါသညး၈

၁ငးသညး အခကးအလကးအသစးမာက ေတျေခၚစဥးစာၿပ အဓပၸါယးကသေဘာေပါကးေအာငးပလပးခငး

ပါငးသညး၈

၁ငးသညး ဆရာကခမြတးထာေသာ လပးငနးမာပါငးသညး ေလလာေတျ႔ရြခကးပစတစးခဖစးပါသညး၈

၁ငးက ေတျေတာခနး (သ႔) ပနးဆငးခနးေပပါသညး၈

ေကာငးသာမာသညးအခငးခငးၾကာတျငး ပနးလညးသငးယၾကသညး၈

ရြကးတတးသညးေကာငးသာမာက ႏြစးေယာကးတစးတျ (သ႔) အပးစဖျ႔ခငးေသာအခါ စကာပေပာလာၾကသညး၈

ဆရာက သငးယရမညးအဓကအခကးမာက အကဥးခပးပၿပ ေကာငးသာမာအာေသခာေပါကး

နာလညးေစသညး၈

90

ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကးပငးဆငးရနး

သငးခနးစာ (၄) - အပးစလကးလပးေဆာငးခငး

လအပးသညးပစၥညးမာ၈

စကကာခပးမာ

မြငးတမာ

သငးတနးသာကငးစာအပး

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာက ပနးလညးသသပးကာ သငးခနးစာကခငၾကညးပါ၈

ၿပခေသာေလကငးခနးမာက ပနးလညးသသပးပါ၈

အပးစလကးလပးေဆာငးခငး၏အသငးပက ပနးလညးသသပးပါ၈

သငးတနးသာမာအာ အစဥးလကးစခငးလႈပးရြာမႈႏြငး စကကာခပးကအသပသညးလႈပးရြာမႈမာအာ ပလပး

ေစပါ၈

စာဖတးသညးလႈပးရြာမႈက ေနာကးဆကးတျက႑တျငးေဖားပထာသညး သငးေထာကးကပစၥညးမာဖငး

လပးေဆာငးေစပါ၈

သငးတနးသာမာအာ အပးစလကးလပးေဆာငးခငးလႈပးရြာမႈ၏ ဖျ႔ဖလာပက ေဆာငးရျကးေစပါ၈

91

သငးခနးစာ (၅)

စာသငးခနးက စမခနး႔ချ ခငး (Classroom Management)

သငးခနးစာ ရညးရျယးခကးမာ၈ ဤသငးခနးစာအၿပတျငး သငးသညး

စာသငးခနးစမခနး႔ချမႈဆငးရာ ဥပေဒသမာက ရြငးပႏငးပါမညး၈

နညးလမးအမမကအသပကာ စာသငးခနးကစမခနး႔ချႏငးပါမညး၈

စာသငးခနးစမခနး႔ချမႈဆသညးမြာအဘယးနညး၈

သငးတနးသာမာမြ အထကးပါပ (ဿ) ပ၏ ခာနာခကးမာကေဆျေႏျ ပါ၈ မညးသ (သ႔) မညးသညး

အရာက အတနးတစးတနး အလပးေကာငးမျနးစျာၿပစေစရနး ေဆာငးရျကးပါသနညး၈

စာသငးခနးကေကာငးစျာစမခနး႔ချတတးခငးက ေကာငးသာမာအလပးေကာငးစျာၿပစကာ သငးယ

မႈက အမြနးဖစးေပၚေစေသာ စတးခရသညးအေခအေနတစးရပးက ဖနးတပါသညး၈ ေထာငးေစေအာငး စမထာ

ေသာ စာသငးခနးဆသညးမြာ ေကာငးသာအာလကစတးငးတစာရြၿပ သငးယလစတးပငးပသညး အေခ

အေနကဆလပါသညး၈

ဤစာအပးပါအခာသငးခနးစာမာတျငး ဆရာက သငးၾကာနညးပစအမမကအသပကာ သငးခနးစာ

မာက စတး ငးတစာရြေအာငးပလပးရနးလအပးေၾကာငး ေဆျေႏျ ခၿပဖစးသညး၈ သပးမလျယးလျနး၇ မခကးလျနး

ေသာ လပးေဆာငးခကးမဖစးေအာငးပလပးရမညးဆေသာအခကး၇ သမာထကးေႏြသညးဖစးေစ၇ မနးသညး

ဖစးေစ ေကာငးသာတငးတျငးအခနးပညး လပးစရာတစးစတစးခရြေအာငး ေပထာရမညး ဆေသာအခကး၇

သထာၿပေသာဗဟသတအပါအငး လကးေတျ႔ဘဖငး အဆကးအစပးရြေအာငး သငးၾကာရမညးဆေသာ

92

အခကးတ႔က ေဆျေႏျ ခၿပဖစးပါသညး၈ ထေဆျေႏျ ခကးမာက ေဆာငးရျကးႏငးရနး အတျကး ဆရာက မမ

တ႔၏စာသငးခနးက ေကာငးမျနးစျာႀကတငးစမတတးၿပ စနစးတက စစညးတတးရနးလအပးပါသညး၈

မညးသ႔ပငးဆေစကာမ ဆရာသညး ေကာငးသာမာႏြငး အပသေဘာေဆာငးေသာဆကးဆေရမက

တညးေဆာကးရနးလအပးသညးအပငး အတနးစညးကမးက လထနးသမးႏငးရပါမညး၈ ၁ငးကမညးသ႔ လပးေဆာငး

မညးနညး၈ ဆရာေကာငးတစးေယာကးသညး အပသေဘာေဆာငးၿပ ေကာငးသာ အာလကစတးငးစာမႈရြရ

ပါမညး၈ ဤအခကးက ဆရာ၏မြတၿပစတးရြညးသညး အပအမကေဖားပပါသညး၈ ဆရာကေကာငးမျနးေသာ

အလပးႏြငးႀကစာအာထတးမႈအာ ထတးေဖားခကရပါမညး၈ ထသ႔ပလပးသညး အပငး အခာမညးသညး

ကစၥမာကလပးေဆာငးရနး လပါေသသနညး၈

နညးနာမာ စာသငးခနးဆငးရာကၽျမးကငးမႈမာ

သငးခနးစာ၏အစတျငး သငးၾကာမႈေခာေမျ႕ေစရနး သငးလပးေဆာငးရမညးအခကးမာစျာရြပါသညး၈

ထအခကးမာတျငး ေအာကးပါတ႔ပါငးသညး၈

ေကာငးသာမာ၏အာရစကးမႈကရရြခငး၈ ၈ မစတငးမတျငး ၿငမးသကးသျာေအာငးေစာငးပါ၈ ထ႔ေနာကး

အေက၇ သငးခနးစာကစၾကစ႔ ဆသညးစကာက ကယးကယးေပာပါ၈ ေကာငးသာမာက စကာဆကးလကး

ေပာေနပါက သတ႔ဆလမးေလြာကးသျာလကးပါ၈ မကးလခငးဆကးသျယးၿပ အေက၇ တ႔အခစာစသငးရေအာငး၇

ေကဇပၿပအာရစကးပါ ဆသညးစကာကေပာပါ၈

အသ၈ ၈ သငးစကာေပာလြငး စကာလမာကပပသသအသထျကးပါ၈ အသတငးသျာခငးမရြပ

ဖညးဖညးေပာပါ၈ သငးေပာလေသာ စကာလမာက အေလအနကးေပာလပါက အသအနမးအမငး အတကး

အကႏြငးတကျ ခႏၶာကယးအမအရာကအသပၿပေပာပါ၈ စာေၾကာငးတစးေၾကာငးဆလြငး အသတမးငးမသျာ

ေစရနးသတပပါ၈ စာသငးခနးကထခာၿပႀကမေနလြငး ေအားဟစးေပာစရာမလသလ မကးချကးကလအသပ

စရာမလပါ၈

မကးလခငးဆကးသျယးခငး၈ ၈ ေကာငးသာမာႏြငး မကးလခငးအဆကးအသျယးပပါ၈ သ႔ေသား အထ

သဖငး ေကာငးသအမသမဖစးပါက ထေကာငးသတစးဥတစးေယာကးကသာ မၾကာခဏ ၾကညးခငးမက

ေရြာငးၾကဥးပါ၈

93

အတနးကပတးေလြာကးၾကညးခငး၈ ၈ အတနးက ပတးေလြာကးၾကညးၿပ ေကာငးသာမာအာ စကာ

ေပာခငး၇ သတ႔အလပးမာအာၾကညးရႈခငး၇ ေကာငးသာမာႏြငး သတ႔အလပးမာအေပၚ စတးငးစာမႈပခငး

အစရြသညးတ႔ကပလပးပါ၈

ေကာကးသငးပနးကအသပခငး၈ ၈ သငးသညးညာသနးဖစးၿပ ေကာကးသငးပနးေပၚတျငး ေရရသညး

အခါမာတျငး သငး၏ဘယးဘကးပခက ေကာကးသငးပနးႏြငးကပးလကးအေနအထာရြေစၿပ ကနး ခႏၶာကယး

တစးကးအာ အတနးထသ႔လြညးထာပါ၈ ေရသညးစာလတငးက မမငးရသညး ေကာငးသာ မာက မြတးစ

လကးႏငးေစရနး သငးပနးေပၚေရေနစဥး ပါစပးကလညးစာေခၚပါ၈ စကာေပာရာတျငး ေကာကးသငးပနးကသာ

ၾကညးၿပမေပာပါႏြငး၈ အတနးကၾကညးၿပေပာပါ၈ စာသငးခနးက ေကာမေပပါႏြငး၈

အတနးတျငးစညးမဥးမာ - အေခခစညးကမး အတနးတျငးစညးကမးမာခမြတးရာတျငး ေကာငးသာမာကပါ အၾကဥာဏး းငးနးေပၾကရနး

ဆရာကေတာငးခလြငးေကာငးပါသညး၈ တစးနညးအာဖငး သငးယမႈအတျကးစာသငးခနးက မညးသညးအရာက

ေကာငးမျနးေအာငး ပပသနညးဆသညးအခကးက ေကာငးသာမာက ငးနးစဥးစာၾကခငးဖစးသညး၈

သတ႔၏အၾကေပခကးအခ႕က အေထာကးအကပပါလမးမညး၈ ေနာကးဆပတးစာရငးသညး သပးမရြညးသငးပါ၈

ေကာငးသာမာ၏အၾကပခကးတခ႕လပါငးပါေစ၈ စညးကမးခမြတးၿပသညးႏြငးတၿပငးနကးထ ေကာငးသာ

အာလစညးကမးလကးနာပါေစ၈

မညးကသ႔ေသာစညးမဥးမာက သငးခမြတးလပါသနညး၈ ေအာကးပါစညးမဥးမာက ပနးလညး

သသပးပါ၈ ေအာကးပါစညးမဥးမာက သငးသေဘာတ၇မတဆဖတးပါ၈ သငးစာသငးခနးတျငးအသပမညး

စညးမဥးမာကေရခပါ၈ အတနးအာသငးပလပးထာသညးမာက တငးပရနးပငးဆငးပါ၈ သငးခမြတးခေသာ

စညးကမးမာက အဘယးေၾကာငးေရျ ခယးရခငးက ရြငးပပါ၈

အမတတးဆတးေနရမညး၈

အတနးအာဆရာကစကာေပာေနစဥး မညးသမြစကာမေပာရ၈

အခာအတနးသာမာကစကာေပာေနစဥးတျငး ငးမေပာပါႏြငး၈

စကာေပာခငးလြငး လကးေထာငးရမညး၈

လကးမေထာငးပါႏြငး (လကးမေထာငးရ စညးကမးခကး)၈ ဆရာသာလြငး ေပာရမညးေကာငးသာက

ေရျ ခယးပါမညး၈

အတနးထတျငး ဟဟဒဒေလြာကးမသျာရ၈

အပးစဖျ႔လပးေဆာငးမႈအတျကး ေကာငးသာမာသညး အတနးထတျငး ဟဟဒဒ လႈပးရြာသျာလာ

ႏငးပါသညး၈

94

အတနးထသ႔ အစာအေသာကးမာယမလာရ၈

ဖနးယမလာရ၈

ေမချနးမာေမချငးမရြပါ၈

အမးစာက အခနးမြထပးပါ၈

အမးစာက အပတးစဥးသေဘာတထာသညးေန႔တငးထပးပါ၈

အတနးတကးခနးမြပါေစ၈

အတနးကႀကတငးပငးဆငးခငး - မမ၏စာသငးခနးႏြငးအကၽျမးတငးရြခငး ေကာငးသာမာမညးသညးေနရာတျငးထငးရမညးကပသခငးသညး အတနးကႀကတငးပငးဆငးရနး

အေထာကးအကပပါသညး၈ ဤနညးအာဖငး သငးသညးသတ႔နမညးမာကမြတးမသျာပါလမးမညး၈ ေကာငးသာ

မာ၏နမညးကမြတးမခငးက သတ႔မညးသမညး ါဖစးသညးက ဆရာကသရြေနၿပ တစးေယာကးခငးစကလညး

ဆရာကစတးငးစာမႈရြသညး ဆသညးအခကးက သတ႔နာလညးေအာငးပသခငးဖစးသညး၈ ထသ႔ပသခငးက

သတ႔၏သငးယမႈကစတးအာထကးသနးလာေစရနး အေထာကးအကပပါသညး၈ ဆရာကေကာငးသာ

တစးအပးလ အေၾကာငးက သရြသျာေသာအခါ အခာစမခကးတစးခကေနာကးထပးပငးဆငးလြငး စာသငးခနး

စမခနး႔ချမႈတျငးအကရြပါလမးမညး၈

ဆရာအေနဖငး လႈပးရြာတကးကျသညးေကာငးသာမာက အာရစကးရလျယးကၿပ သတ႔ကသာလြငးး

ဥစာေပသငးၾကာမသညးက သငးေတျ႔ရြမညး၈ တဖကးကလညး သငးသညးေကာငးသာအာလ၏ အေခ

အေနက နာလညးသေဘာေပါကးရနးလအပးပါသညး၈ အကယး၊ သငးကသာ ေအသညးေကာငးသာမာ (သ႔)

အလပးမလပးေသာေကာငးသာမာက လစးလရႈလကးပါက သငးသညး စာသငးခနးစမခနး႔ချမႈ ပနာမာ

ႀကထျာလာေစရနး အစပမၿပဖစးသညး၈

ဆေပဒဏးေပစနစး ေကာငးသာမာသညးအလပးလပးႏငးရနးလအပးပါသညး၈ စညးမကမးမစာသငးခနးသညး ပညာက

လေသာေၾကာငးလာေရာကးသမာအတျကးေတာ တရာမြတေသာစာသငးခနးမဟတးပါေခ၈ စညးကမး

ပညး ၿပအလပးႀကစာေသာအတနးဖစးလာေအာငး ဆရာကမညးသ႔ပလပးမညးနညး၈

အဖျ႔အေနဖငး အတနးတျငးဒဏးေပမႈကေဆျေႏျပါ၈ ဒဏးေပခငးသညး မညးသညးအရာက

ေကာငးေစၿပ မညးသညးတ႔ကဆေစသညးက စဥးစာပါ၈ ထ႔ပငး ဒဏးေပခငးကေကာငးသာအာ

အနာဂါတးတျငးပမေကာငးမျနးလာမညးလာဆသညးကစဥးစာပါ၈

ေအာကးပါတ႔ကစဥးစာၿပ ၁ငးတ႔၏ေကာငးကမာကေဆျေႏျပါ၈

(၁၂) မနစးခနး႔ ေခေထာကးတစးဖကးထေပၚရပးခငးခငး၈

အမးသာကသနး႔ရြငးေရလပးေစခငး၈

95

ေကာငးသာ၏အမြာက တစးတနးလအာေပာၾကာခငး၈

စာသငးခနးတစးခနးစာလ ေကာငးသာကဖာလခနးရခငး၈

နာကငးေစခငး - တတးဖငးရကးခငး၇ ဆတးဆျ ခငး၇ နာရျကးကလမးဆျ ခငး၈

တစးတနးလအာတတးဆတးစျာေနခငးခငး၈

အတနးအပငးတျငး မတးတပးရပးေစခငး၈

စာေၾကာငးမာကကေရခငးခငး၈

အတနးေရြ႕တျငးထငးခငးထာခငး၈

ေန႔လညးစာစာခနးႏြငးေကာငးဆငးခနးမာတျငးမဆငးခငးပ အလပးလပးရနးေနခခငးခငး၈

အမးစာမာကပမလပးခငးခငး၈

ကာယပငးဆငးရာအပစးေပခငးကမညးသညးအခါမြ လကးခစရာမရြပါ၈ ကာယပငးဆငးရာ

အပစးေပခငး ဆသညးမြာ - ရကးခငး၇ ဆတးဆျ ခငးႏြငး ေကာငးသာအာအခနးၾကာမငးစျာ ကာယ

လႈပးရြာမႈမာ ပလပးေစခငးဖစးသညး၈

အရြကးချပစးဒဏးေပခငးကလညး လကးမခႏငးပါ၈ အရြကးချပစးဒဏးေပခငးဆသညးမြာ

ေကာငးသာအာ အထသဖငးအတနးေရြ႕တျငး အသမကသဟမငးလာေအာငး ပစးဒဏးေပခငးမက

ဆလပါသညး၈ အရြကးချပစးဒဏးေပခငးက ခခခငးစတးႏြငးဆနး႔ကငးဖကးလပးခငးစတးက ဖစးေပၚေစပါသညး၈

ထအခါ ေကာငးသာက ဆရာကမညးကသ႔ေတျထငးသညးက ဂရမစကးေတာရနးဆဖတးလကးၿပလြငး

ပနာပမႀကထျာလာႏငးပါသညး၈

အတနးအာအေႏြာကးအယြကးမေပပ ဆကးလကးအလပးလပးႏငးေစရနး (သ႔) ကနးသညး

အတနးသာမာ လပးၿပေသာသငးခနးစာက ေကာငးသာကလကးမြေစရနး စစဥးထာေသာ ပစးဒဏးေပမႈ

မသာ အထေရာကးဆဖစးပါသညး၈ ေကာငးသာမာက ပစးဒဏးေပရခငးအေၾကာငးရငးက သတ႔

မႀကကးလြငးေတာငး နာလညးႏငးမညးဖစးသညး၈ ဥပမာ - ေနာကးကေနေသာအမးစာလပးရနး ေကာငးလႊတးခနး

အၿပေကာငးတျငးဆကးေနေစခငး၈

ဒဏးေပခငးထကး ေကာငးမျနးေသာအပအမႏြငးလပးေဆာကးခကးအတျကး ဆေပခငးက ပမ

ထေရာကးေၾကာငး ေလလာေတျ႔ရြခကးအမာအပာကေဖားပပါသညး၈ ကငးတျယးရခကးေသာ ေကာငးသာမာ

အတျကးမ သငးကသတ႔၏မြနးကနးသညးလပးေဆာကးခကးက ရြာေဖျရမညးဖစးသညး၈ ၁ငးလပးေဆာငးခကးသညး

အခာေကာငးသာမာ၏သာမာနးစခနးေလာကးသာရြေသာ လပးေဆာငးခကးမ ဖစးေစကာမ သငးကခက

ေပရမညး၈ အကယး၊ ထေကာငးသာ အရငးကပလပးေနကထကး ယခလပးေဆာငးခကးက ပမေကာငး မျနးမႈ

ရြခငးကေတျ႔ရလြငးလညး ခကေပပါ၈ ခကခငးႏြငး အာေပခငးသညး ေကာငးသာမာလခငးေသာ

ဂရစကးမႈက ေပခငးဖစးသညး၈ တကယးေတာ ေႏြာကးယြကးသညး အပအမမသညး အမာအာဖငး

ေကာငးသာက မညးသ႔ေသာဂရစကးနညးမႏြငးမဆ ဂရစကးခရခငးသညး လဂရမစကးခငးထကး ပမ

96

ေကာငးမျနးသညးဟခစာရေသာေၾကာငး မမဂရစကး ခလသညးကပသခငးဖစးပါသညး၈ အကယး၊သငးကသာ

ေကာငးသာအာ အာေပဂရစကးပါက ပစးဒဏးေပခငးစနစးကသငးအသပရနးလမလအပးေပ၈

အပးစဖျ႔ခငး - အႏြစးခပး ေကာငးမျနးစျာစမခနး႔ချထာသညး စာသငးခနးက ေကာငးသာမာအာ အလပးလပးေစၿပ သငးယမႈက အမြနး

တကယးဖစးေပၚေစပါသညး၈

သငးခနးစာမာအာ စတးငးစာေအာငးပလပးခငးႏြငး သငးယလစတးထကးသနးေအာငးပလပးခငးသညး

စာသငးခနးစမခနး႔ချမႈ၏အစတးအပငးႀကတစးခအဖစးပါငးပါသညး၈

ေကာငးသာမာႏြငးအပသေဘာေဆာငးေသာဆကးဆေရရြခငးသညးလညး

စာသငးခနးစမခနး႔ချမႈ၏တစးစတးတစးေဒသဖစးပါသညး၈

အေခခစာသငးခနးဆငးရာကၽျမးကငးမႈမာသညး ဆရာတစးေယာကးအာ အတနးကစမခနး႔ချရာတျငး

အေထာကးအကပပါသညး၈

စာသငးခနးကစမခနး႔ချရာတျငး အတနးစညးကမးမာကလညး ဆရာကအေထာကးအပေပပါသညး၈

ေအေသာအတနးသာမာ၇ ေသာငးကနးေသာေကာငးသာမာအပငး စာႀကစာသညးေကာငးသာမာကပါ

ဂရစကးပါ၈

ဆရာသညး စာသငးခနးစမခနး႔ချမႈကအေထာကးအကပေသာ ပစးဒဏးေပမႈမကသာအသပသငးပါသညး၈

အခ႕ပစးဒဏးမာသညး မညးသညးအေခအေနတျငးမဆ လကးခႏငးဖျယးရာမရြပါ၈

ဆေပခငး၇ ခကခငးႏြငး အာေပခငးတ႔က အပအမကေပာငးလရာတျငး ပစးဒဏးစနစးထကး

အမာအာဖငး ပမထေရာကးပါသညး၈

စစးေဆအကဖတးခငး အထကးပါဇယာမြ အႏြစးခပးတစးခကေရျ ၿပ ထအခကးကဘာကဆလသညး၇ ၁ငးကသငးမညးသ႔

အေကာငးအထညးေဖားမညးက စာပဒးတတစးပဒးေရပါ၈ ဥပမာမာလညးေပပါ၈

97

ပနးလညးပ႔ခခငးအတျကးပငးဆငးရနး

သငးခနးစာ (၅) - စာသငးခနးက စမခနး႔ချ ခငး

လအပးသညးပစၥညးမာ

စကကာခပး

မြငးတမာ

သငးတနးသာကငးစာအပး

သငးခနးစာရညးရျယးခကးမာကပနးလညးသသပးကာ သငးခနးစာကခငၾကညးပါ၈

စာသငးခနးစမခနး႔ချခငး၏ သေဘာတရာကပနးလညးသသပးပါ၈

စာသငးခနးစမခနး႔ချခငး၏ နညးလမးမာက ပနးလညးသသပးပါ၈

သငးတနးသာမာအာ နာလညးမႈကစစးေဆသညးလႈပးရြာမႈက ပလပးခငးပါ၈

98

ေနာကးဆကးတျ (က)

ပနးလညးအစရငးခတငးပခငးအတျကး ၫႊနးၾကာခကးမာ အဖျ႔လကးလပးေဆာငးၿပလြငး အဘယးေၾကာငးပနးလညးအစရငးခတငးပရပါသနညး၈

အခကးအလကးႏြငးေတျေခၚစဥးစာပက တစးတနးလသေအာငး မြေေပပါသညး၈

ေကာငးသာမာမမကယးက ယၾကညးမႈရြလာေစပါသညး၈

ေကာငးသာမာ

ဆရာက နာလညးမႈကစစးေဆႏငးပါသညး၈

ဆရာက တစးတနးလကေဆျေႏျမႈတျငးပါငးလာေစရနး ေမချနးမာကဖညးစျကးေမႏငးၿပ

လအပးေသာ အခကးအလကးမာကလညး ဖညးစျကးေပႏငးပါသညး၈

ဆရာက ေကာငးသာမာသငးယခၾကေသာအေၾကာငးအရာမာကသရြနာလညးေစ၄နး သငးခနးစာ

အခကးအလကးမာက အႏြစးခပးႏငးပါသညး၈

အစရငးခတငးပနညးေကာငးဆသညးမြာ အဘယးနညး၈ အဓကကေသာအခကးအလကးမာ (သ႔) အဓကငငးဆခကးမာက အႏြစးခပးတငးပခငး၈

ေဆျေႏျ ပျတျငးေပာခသကသ႔ အေယာကးစတငးေပာေသာအခကးတငးက မပါငးေစပါ၈

ကစးလစးစျာစစညးႏငးခငး (အစအစဥးကခငး၇ ေခါငးစဥး အပးစမာ ချထာေပခငး၇ ဇယာဖငး

တငးပခငး)

ေကာကးသငးပနး၇ သတငးစာစက၇ ပစကာခကးမာ အစရြသညးတ႔ဖငး ထငးသာမငးသာ

ရြေအာငးပေဖားထာခငး၈

တစးဖျ႔လ၏သေဘာထာက ေဖားပႏငးခငး၈

တငးပသ၏အာေဘားသကးသကးသာ ဖစးမေနခငး၈

ပနးလညးတငးပရာတျငး ဆရာ၏အခနးက႑

ပနးလညးတငးပခငးအတျကး အခနးကစမခနး႔ချခငး၈

o အခနးအကနး႔အသတးေပထာခငး (ဥပမာ - တစးဖျ႔လြငး (ဿ)မနစးသာတငးပချငးရြ)

အပးစတငးမြ အဓကအခကး ()ခကးမြ (၀)ခကးအတျငး တငးပေပရနး (ေကာငးသာတငး၏

ေဆျေႏျ ခကးမာအာလတငးပရနးမလပါ)၈

ပထမတစးဖျ႔မြတငးပၿပလြငး ေနာကးအဖျ႔မာအာ ပထမအဖျ႔ႏြငးမတေသာ အခကးအလကး

အသစးမာကသာ တငးပရနးၫႊနးၾကာပါ၈

အဖျ႔မာက မတေသာလပးငနးမာေပထာခငးဖငး အဖျ႔တငး၏တငးပခကးခာနာပါေစ၈

ေကာငးသာတငး အနညးဆတစးႀကမးတငးပပါေစ၈

99

မညးသကႏႈတးဖငးတငးပၿပဖစးသညးက ေတာကးေလြာကးေရမြတးထာပါ၈

အဖျ႔လကးတငးပရနး ၫႊနးၾကာခကးေပရာတျငး မညးသညးေကာငးသာကတငးပရမညးကပါ တာနး

ေပပါ၈

အရငးက မလပးဖေသေသာေကာငးသာ (သ႔) လတးတေလာမလပးရေသေသာေကာငးသာအာ

ေရျ ခယးတာနးေပပါ၈

သငးယမႈႏြငးတတးေမာကးမႈက အတညးပခငး၈ လအပးလြငး ေမချနးမာထပးေမပါ၈

လအပးလြငး အခကးအလကးမာထပးေဆာငးဖညးစျကးေပာပါ၈

သငးခနးစာအခကးအလကးမာက အႏြစးခပးပပါ၈

100

ေနာကးဆကးတျ (ခ)

ႏႈတးဖငးတငးဆကးခငးအတျကး လမးၫႊနးခကးမာ

ေကာငးကမာ၈ ၈ သတငးအခကးအလကးအသစးမာေပခငးႏြငး အေၾကာငးအရာမာကရြငးပရာတျငး

အသငးပါသညး၈

ဆကမာ၈ ၈ ေကာငးသာမာအာတကးကျစျာပါငးေစခငးမရြပါ၈

အေလအကငးေကာငးအတျကး လမးၫႊနးခကးမာ

ေကာငးသာမာအာပါငးေစခငး

o တငးဆကးခငးအစအစဥးၿပဆလြငး ေကာငးသာမာလပးေဆာငးရမညးလပးငနးက အစအစဥး

စကထက သတးမြတးေပပါ၈ ဤနညးဖငး ေကာငးသာမာက တငးဆကးမႈအေပၚတျငး

ပမအာရစကးနာေထာငးလာပါမညး၈

ေကာငးသာမာကမညးသညးအရာမာအာသၿပဖစးႏြငးသညးက ေမမနးပါ၈ သတ႔သထာၿပႏြငးသညး

အရာမာက ေရခရနး အခနး () မနစးယနငးပါသညး၈ ထ႔ေနာကး သငးက သတ႔က ဥပမာမာ ေပခငး

ပါ၈ ဤနညးအာဖငး ေကာငးသာမာက တငးဆကးမညးေခါငးစဥးအေၾကာငးက စဥးစာေတျေခၚ

တတးလာပါမညး၈

ဥပမာမာႏြငး ပပငးမာေပာပကာ လကးေတျ႔ဘႏြငး တငးဆကးမညးေခါငးစဥးကဆကးစပးပါ၈

ပါငးသညးအေၾကာငးအခကးမာအာ တငးဆကးပတငးဆကးနညး

သငးေပာမညးအေၾကာငးအရာက အစအစဥးတကတငးဆကးပါ၈ အစဥးလကး စာရငးပစပါ (သ႔)

အခကးအလကးတစးခႏြငးတစးခၾကာ ဆကးစပးမႈမာပလပးပါ၈

ဥပမာမာကအသပၿပ ရရေလသာရြငးပပါ၈

ဥပမာ - ေကာကးသငးပနးတျငး အစအစဥးတကေရသာခငး (သ႔) အေၾကာငးအရာအႏြစးခပးက

အသပကာ မကးစထမငးလာေအာငးအေထာကးအကပနညးမာက အသပပါ၈

လရငးတရြငးေပာပါ၈ အမာအာဖငး မနစးဆေသာအခနးသညး မာစျာလေလာကးပါသညး၈

ဆကးသျယးေရအတတးပညာ

ေကာငးသာမာႏြငး မကးလခငးအဆကးအသျယးပလပးပါ၈ ဤအခကးသညး သငးကသတ႔က

စကာေပာေနသညးက ပသခငးဖစးသညး၈

စာသငးခနး အတျငး လြညးပတး သျာလာပါ ၈ ၈ ဤသညးမြာ အပနးအလြနးေပာသကသ႔

စကာေပာခငး ဖစးေစသညး ၈

သငးစကာေပာသညးအသမြတဆငး သငးကယးတငးစတးငးစာမႈႏြငး စတးအာထကးသနးမႈကပပါ၈

101

စကာက သပးမမနးေစပ အေတားအတနးၾကာရေအာငး ရြငးလငးပတးသာစျာေပာပါ၈

မာေသာအာဖငး ဆရာတ႔သညးအတနးထတျငး စကာမာမာေပာေလရြပါသညး၈ ေကာငးသာ

မာအာ သျကးလကးတကးကျေနေစလလြငး သတ႔ကစကာမာမာေပာခငးပါ၈ နာေထာငးတာခညး

မလပးပါေစႏြငး ၈

102

ေနာကးဆကးတျ (ဂ)

သရပးပလႈပးရြာခငးအတျကး လမးၫႊနးခကးမာ

လကးေတျ႔အသခခငးႏြငး ေလလာၿပသမြကလကးေတျ႔တျငးကငးသခငး၇ နာလညးမႈကေဖားပခငးႏြငး

ေလလာထာသမြကလကးေတျ႔ဘႏြငး ဆကးစပးခငးတ႔က ေလကငးေပပါသညး၈ အထသဖငး ထေတျ႔မႈႏြငး

သငးယရာတျငး အာေကာငးသမာအတျကး သငးေလားပါသညး၈

သရပးပလႈပးရြာခငး

ေကာငးသာမာက အယအဆ၇ အေတျ႔အၾကအမမက ကယးစာပၿပ သရပးေဖားခငး

အဂၤလပးဘာသာဖငး သရပးေဖားခငး (ဥပမာ - လမးေပာကးေနေသာဧညးသညးက လမးၫႊနးေပခငး)

လမႈေရသပၸဖစးစဥးေလလာခငးမာ (ဥပမာ လယးသမာတစးဥ၇ စပျာေရလပးငနးရြငးတစးဥ၇

ႏငးငခာရငးႏြႁမႈပးႏြသႏြငး သဘာပတး နးကငးအမြသဟပမႈကေလလာသတ႔က ေရအာလြပးစစး

စျမးအငးထတးလပးမႈ အစအစဥးသစးတစးရပးအေၾကာငးက ေဆျေႏျ ခငး)

ဖစးစဥးမာေလလာခငးႏြငး ပစာၦကအေဖရြာခငး

ဖစးစဥးေလလာခငးဆငးရာပစာၦမာက ေကာငးသာမာအာ အေဖရြာခငးပါ၈ ၁ငးတ႔ေလလာ

သငးယေနေသာ ေခါငးစဥးႏြငးအတ လကးေတျ႔ဘတျငးရငးဆငးရသညးကစၥမာႏြငး ပတးသကးေသာ

ပစာၦမာက ဆရာကဖနးတေပပါ၈ ဆရာကမမ၏ကယးပငးအေတျ႔အၾကေပၚအေခခကာ ဖစးစဥး

ေလလာခငးကဖနးတႏငးသညး၈ ထ႔ပငး သတငးစာ၇ မဂၢဇငး၇ အငးတာနကးေဆာငးပါမာက

ေကာငးသာမာအာပသကာ စတးကစတးသနးမာဖနးတေပႏငးပါသညး၈ တညေသာဖစးစဥးေပၚတျငး

အခကးအလကးအမမက ေကာငးသာမာအာေပခငးဖငး ေဆျေႏျ မႈက အာေပပါ၈

ပဇာတး

ေကာငးသာမာအာ ၁ငးတ႔၏ကယးေရကယးတာ (သ႔) လႈမႈအသငးအငးႏြငးပတးသကး၊

ေလလာရမညးအဖစးအပကးတစးခက ပဇာတးတတစးပဒးအဖစး ေရသာေစပါ၈ ဥပမာ - အသကး

၁ႏြစးတျငး အမးေထာငးပခငး၇ မသာစတျငး အရကးေသာကးသတစးေယာကးရြေနခငး၇ အခာႏငးငသ႔

ေပာငးေရႊ႕ေနထငးခငး၈

ဂမးကစာခငး

ကစာပျမာတျငး သငးခနးစာရညးရျယးခကးတစးခစရြသငးပါသညး၈

ဘာသာစကာသငးၾကာမႈႏြငးပတးသကးသညး ကစာပျမာတျငး သကးဆငးရာဘာသာစကာက

ေပားရႊငးစရာေကာငးေအာငး ေလကငးေပရမညး၈

103

ေမချနးမာကေရခငး

ေခါငးစဥးတစးခကအေခခကာ အဖျ႔လကးေမချနးမာႏြငးအေဖမာက ေရေစပါ၈ ထ႔ေနာကး

အခာအဖျ႔ႏြငး အပနးအလြနးဖလြယးပါ၈

ေမချနးမာက ေကာငးသာတငးေရရနးအချငးအေရေပပါ၈ သတ႔ထတးထာေသာ ေမချနးမာ၏

အေဖက သတ႔ဘာသာသပါေစ၈ ေကာငးသာမာက ေမချနးမာက သေတသနပလပးၿပ

ပနးလညးစစးေဆရနးလအပးေကာငးလအပးပါမညး၈

ပေရာဂကးမာ

ေလလာမႈ၇ သေတသနပခငးႏြငး စဥးစာေတျေခၚတတးခငး အေလအထမာက ပစပေထာငးပါ၈

ပေရာဂကးမာသညး ေကာငးသာမာထပးတကးေတျ႔ဆေဆျေႏျမႈႏြငး ပညာသငးလစတးပငးပေစရနး

အေထာကးအကမာစျာပပါသညး၈ သ႔ေသား ႀကတငးပငးဆငးရနးလအပးပါသညး၈

လပးေဆာငးမႈလမးေၾကာငး (သ႔) လပးေဆာငးရာဌာန

သငးေထာကးကပစၥညးအနညးငယးသာရြပါက မတညေသာအခနးမာတျငး မတညေသာလပးငနးမာက

တစးဖျ႔စလပးေဆာငးေစခငးအာဖငး ေမြအသပေစပါ၈ ဆလသညးမြာ တစးခနးထတျငး ေကာငးသာ

အခ႕သာသငးေထာကးကပစၥညးမာက အသပရနးလအပးပါမညး၈

ဤကစၥကအေကာငးအထညးေဖားရနး -

o အတနးထရြ မတညေသာေနရာအမမ၉ ေလကငးခနးမာ (သ႔) လႈပးရြာမႈမာက

ပလပးေစပါ၈

o အခနးအတတတျငးၿပဆမညး ေလကငးခနးမာကသာ ပငးဆငးပါ၈

o အတနးကအပးစမာချခလကးၿပ အဖျ႔တငးကစတငးပလပးရနး ေနရာတစးေနရာစေပထာပါ၈

o အပးစတငးက လႈပးရြာမႈတစးခစအတျကး အခနးကနး႔သတးေပထာၿပ ဆကးလပးေစပါ၈ ဥပမာ -

သငး၏သခာၤအတနးတျငး သခာၤပစၥညးမာအနညးငယးသာရြပါသညး၈ တစးဖျ႔အာ

၁ငးသငးေထာကးကမာကသေစၿပ အခာအဖျ႔မာအာ

ထပစၥညးမာကအသပရနးမလသညး သခာၤေလကငးခနးမာကလပးေစပါ၈

ကျငးဆငးေလလာခငး

ကျငးဆငးေလလာခငးဆသညးမြာ အတနးအပငးကထျကးၿပေလလာေစခငးကဆလပါသညး၈

ဤနညးသညး တစးခတစးခကအေသစတးရြာေဖျ ခငး (သ႔) တစးစတစးခကေတျ႔ရြေလလာရနး

104

စစမးရြာေဖျခငးဖစးသညး၈ ကျငးဆငးေလလာခငးသညး အေႀကကသျာစရာမလပါ၈ ဥပမာ -

စာသငးခနးတခါအပငးဘကးတျငးပငး စတငးပလပးႏငးပါသညး၈ ကျငးဆငးေလလာခငးမာက

အမာအာဖငး ပထငး၇ ဇေဗဒႏြငး ပတး နးကငးေလလာေရဘာသာရပးမာတျငး မၾကာခဏ

အသပသလ သခာၤ (ဥပမာ - တငးတာခငး၇ survey ေမချနးမာေကာကးခငး၇ ၾကမးပငး၏

ဧရယာကတျကးခကးခငး စသဖငး)၇ ဘာသာစကာ (ဥပမာ - စာေပဖနးတေရသာမႈ)၇ အႏပညာ

(ဥပမာ - အေဆာကးအဥမာ၇ သစးပငးမာႏြငး လမာက ပဆျ ခငး) ဘာသာရပးမာတျငးလညး

အသပႏငးပါသညး၈

Survey ေမချနးမာေကာကးခငး

Survey ေမချနးမာေကာကးခငးသညး သတငးအခကးအလကးမာကစေဆာငးရာတျငး

အေထာကးအကပပါသညး၈ သတငးအခကးအလကးဆသညးမြာ အခကးအလကးမာ (ဥပမာ -

ေကာငးသာဘယးႏြစးေယာကး ေဆလပးေသာကးသညး)ႏြငး အယအဆမာ (ဥပမာ -

ေဆလပးေသာကးခငးက ဥပေဒအရတာမစးသငးသလာဆသညးက လအမာက မညးသ႔

ထငးမငးသညး) ကဆလသညး၈

အေဖမာကရရြရနးအတျကး survey ေမချနးမာကထတးႏႈတးခငးသညး မလျယးကလြပါ၈ ထ႔ေၾကာငး

ေကာငးသာမာချ ခမးစတးဖာမႈအတတးက တတးေမာကးသျာေစရနး ရရြငးေသာ survey ပစမာဖငး

စတငးပါ၈

ဖနးတမႈဖငးပလပးရသညးပေရာဂကးမာ

ေကာငးသာမဂၢဇငး၇ ပပငးတမာကစစညးသညး စာအပးမ၇ ပါငးသညးပစၥညးအမယးမာအေၾကာငး၇

ပတး နးကငးမြ ပညာရြမာ၇ ဖစးစဥးေလလာမႈမာ၇ အစရြသဖငး…

105

ေနာကးဆကးတျ (ဃ)

အစရငးခစာေကာငးအတျကး ၫႊနးၾကာခကးမာ/ အစရငးခစာေကာငးသညး ေကာငးသာအာ သငးခနးစာ၏အဓပၸါယးကနာလညးေစရနး (သ႔) လႈပးရြာမႈက ပလပးႏငးရနး အေထာကးအကပပါသညး၈ အပးစလကးလပးေဆာငးခငးတျငး ေကာငးသာမာအာ ေဆျေႏျ ခငးႏြငး သတ႔ဘာသာ စစညးတတးေစရနး အေထာကးအကပပါသညး၈

Venn Diagrams

မညးသညးကမညးသညးေနရာသ႔သျာသနညး၈ မညးသညးအရာဖစးသနညး၈ မညးသညးအရာ ပါငးခငး မရြသနညး၈ Venn diagram မာက အကနး႔အသတးမာ၇ အဓပ

Charts

မညးသ႔ေသာအမအစာ…? ႏႈငးယြဥးမႈ၇ အဓပၸါယးမာႏြငး သေဘာတရာမာက သငးၾကာေပပါသညး၈ Chart

မာက ဆရာကဖစးေစ၇ ေကာငးသာကဖစးေစ ဖနးတႏငးပါသညး၈

106

Mind map

ဆကးသျယးမႈမာပလပးခငး၈ အေၾကာငးအရာေခါငးစဥးတစးခ၏ ရႈေထာငးအမမအလကး အပးစချ ခငးပညာက

သငးၾကာေပပါသညး၈ အေၾကာငးအရာေခါငးစဥးတစးခအေပၚ ေတျေခၚမႈကစစညးေသာအခါ အသငးပါသညး၈

Ordering and ranking

ေလာဂစးကသငးေပပါသညး၈

Process diagram

လပးငနးစဥးတစးခ၏ မတညသညးအစတးအပငးအမမအၾကာ ဆကးႏျယးမႈကပသပါသညး၈ (ဥပမာ

အေၾကာငးရငးႏြငး အကသကးေရာကးမႈ)

107

ေနာကးဆကးတျ (င)

ဆရာ၏အခနးက႑အေပၚ လမးၫႊနးခကး

ေမချနးမာေမခငး

ေမချနးေမရာတျငး အဆငး(၁)ဆငးရြပါသညး၈

၈ ေမချနးေမပါ၈

ဿ၈ ေကာငးသာမာအာ အေဖေဖဆရနးအခနးေပထာပါ၈

၀၈ တစးဥတစးေယာကးအာ ေမချနးကေဖခငးပါ၈

၁၈ ေကာငးသာက အေဖေပပါေစ၈

နညးစနစးမာ မညးကသ႔လပးေဆာငးရမညး အကရလာဒး လကးမေထာငးရ

စညးကမး ေကာငးသာမာလကးေထာငးေဖၾကာ ခငးမရြေစရ၈ ဆရာက တစးတနးလမြ ေရျ ခယးပါ၈

ေကာငးသာအာလထမြ မညးသမဆ

အေမခရႏငးသညးအတျကး အာလက

ေမချနးေပၚတျငး အာရစကးရနး အာေပသညး၈

ေစာငးဆငးခနး ဆရာကေမချနးကေမပါ၈ ထ႔ေနာကး ေကာငးသာတစးေယာကးကေဖဆေစရနး မေရျ ခယးခငး (၂)စကနး႔ေစာငးဆငးပါ၈

ေကာငးသာအာလကအေဖအေၾကာငး စဥးစာရနး အာေပသညး၈

စာေရခနး ဆရာကေကာငးသာမာက ေမချနးက

စဥးစာၿပအေဖကေရခရနး ()မနစး အခနးေပပါ၈ ေရေနခနးတျငး ဆရာက

အတနးတစးပတးလြညးလညး စစးေဆပါ၈ ထ႔ေနာကး ဆရာက ေကာငးသာ တစးေယာကးကေဖဆေစရနး ေရျ ခယးပါ၈

ေကာငးသာအာလအေဖကေရခသညး၈ ဆရာကစစးေဆၿပ မညးသနာမလညး သညးက မငးနငးပါမညး၈

ေဆျေႏျ ခနး ႏြစးေယာကးတစးတျ (သ႔) အဖျ႔ငယးမာ ဖျ႔ေစၿပ ေကာငးသာမာအာ ေမချနးက

ေဆျေႏျ ေစပါ၈

အတတကျေတျ႔ဆလပးေဆာငးခငးႏြငး အပနး အလြနးေဆျေႏျခငးက ႁမြငးတငးေပ သညး၈

ေကာငးသာက

ေရျ ခယးခငး ေစာငးဆငးခနး၇ စာေရခနး၇ ေဆျေႏျ ခနး ၿပစဥးတျငးဆရာက အေဖေဖမညး ေကာငးသာက ေရျ ခယးပါ၈

ေကာငးသာအာလထမြ မညးသမဆ

အေမခရႏငးသညးအတျကး အာလက

ေမချနးအေပၚတျငး အာရစကးလာရမညး၈ အတဆအေဖ ပေတားသညးေကာငးသာမာက

တဆငးတကးေမချနးတစးခထပးေမပါ၈

ေတျေခၚစဥးစာတတးခငးႏြငး စကာ ေပာခငးအတတးက ဖျ႔ဖေစသညး၈

108

တစးတနးလ အေဖ

ေဆျေႏျ ငးတစးခဖစးေမာကးေစရနး သာ၊အဆငးမငးေသာ ေမချနးမာႏြငး တကျ ဆနးစစးခကးေမချနးမာက အသ ပပါ၈

ေကာငးသာမာက ဆကးစပးမႈမာပလပး ႏငးၿပ၇ ဗဟသတႏြငး နာလညးသေဘာ

ေပါကးမႈတ႔က တညးေဆာကးႏငးေစရနး ေဆျေႏျ ငးတစးခက ဖစးေပၚေစသညး၈

အဖျငးႏြငး အပတးေမချနးမာ

အပတးေမချနးမာ

အပတးေမချနးမာက ဗဟသတႏြငးနာလညးသေဘာေပါကးမႈတ႔က စစးေဆရာတျငး အသပပါသညး၈

၁ငးတ႔က ေကာငးသာမာက မမတ႔အာေပာပခသညးအခကးအလကးက ပနးေပာငးမြတးမေစရနး ေမခငး

ဖစးသညး၈ Yes/No ေမချနးမာ (သ႔) မြနး/မြာ (true/false) ေမချနးမာ၇ အေဖတစးခ ထသာေဖရမညး

ေမချနးမာ (single answer question) ႏြငး ေပထာေသာအေဖမာထမြ ေရျ ခယးေဖဆရမညးေမချနးမာ

(multiple choice) မြာ အပတးေမချနးပစ ဥပမာမာဖစးေလသညး၈

Yes/No ေမချနးပစမာ

လငးပငးသညး ငါဟတးပါသလာ၈

သစးပငးမာက ကာဗျနးဒငးေအာကးဆဒးက သေလြာငးပါသလာ၈

အေမရကနးက ကတသခငးတမနးခငးကငးတး (Kyoto Protocol) က အတညးပလကးမြတးေရထ

ထာပါသလာ၈

အေဖတစးခထသာေဖရမညး ေမချနးပစမာ

အေမရကနးသမၼတမြာ မညးသနညး၈

ကမာၻေပၚရြအရြညးဆမစး (၀)မစးမြာ မညးသညးတ႔ဖစးသနညး၈

မနးမာႏငးငသညးၿဗတသြထမြ လျတးလပးေရက မညးသညးအခနးတျငးရရြခပါသနညး၈

လာမညးကမာၻ႕ကနးစညးညလာခက မညးသညးေနရာတျငးကငးပမညးနညး၈

ေပထာေသာအေဖမာထမြ ေရျခယးေဖဆရမညးေမချနးပစမာ

ဆာါတျငး ၾကကးသာ ၅ကလရြသညး၈ သမက ေဇား ငးက ဿ.၂ ကလေရာငးလကးသညး၈ ယခ သမတျငး

ဘယးႏြစးကလကနးမညးနညး၈

(က) ၂

(ခ) ၃

(ဂ) ၂.၂

(ဃ) ၃.၂

109

We can‟t watch a movie because the DVD player is ____________________.

(broke/broken/break/spoiled)

အဖျငးေမချနးမာ

အဖျငးေမချနးမာက လကးေတျ႔အသခခငး၇ ချခမးစတးဖာခငး၇ ေပါငးစပးခငးႏြငး အကဖတးခငး

တ႔တျငး အသပပါသညး၈ အဖျငးေမချနးမာက ေကာငးသာက သတ႔အေဖကသတ႔ဘာသာစဥးစာေအာငး

ေမခငးဖစးသညး၈

အဖျငးေမချနးပစမာ

ကတသေဘာတညခကး (Kyoto agreement) ႏြငးပတးသကးၿပ မညးသညးအရာမာက အဓက

ပသနာမာဖစးသညးက သငးမညးသ႔ထငးသနညး၈

အကယး၊ သငယးခငးကမယစးေဆသစျေနသညးက သငးသရြပါက၇ သငးဘာလပးမညးနညး၈

ေရခမစးမာအရညးေပားလာသညးဟ သငးအဘယးေၾကာငးထငးရသနညး၈

ႏငးငတစးႏငးငက ႏငးငသာမာ၏ကနးမာေရက မညးကသ႔တတကးေအာငးပလပးႏငးမညးနညး၈

အဖျငးေမချနးမာက အတနးထတျငးေတျေခၚစဥးစာတတးေစရနးႏြငး ေဆျေႏျပျမာဖစးေပၚေစရနး ေမပါ၈