School-to-Work Transition for Higher education students with disabilities in Serbia, Bosnia & Herzegovina and Montenegro

__________________________________________________ TRANS2WORK Bilten 6 14 oktobar2018

Project Nr 561847-KA2-CBHE

Dobro došli u šesti bilten projekta Trans2Work. U ovom biltenu željeli bismo vas obavijestiti

o širenju i razvoju aktivnosti u projektu „Prelaz studenata sa invaliditetom od visokog

obrazovanja do zapošljavanja u Srbiji, Bosni i Hercegovini i Crnoj Gori“ za period od

februara do 14. oktobra 2018. godine.

Projekat Trans2Work podržava Evropska komisija i sufinansira Erasmus+ od 15. oktobra

2015. do 14. oktobra 2018. godine.

1. LITERATURA I BROŠURE Sljedeći linkovi će vas odvesti u literaturu i brošure vezane za projekat Trans2Work „Prelaz

studenata sa invaliditetom od visokog obrazovanja do zapošljavanja u Srbiji, Bosni i

Hercegovini i Crnoj Gori“.

Projektna literatura o poslodavcima i akademskom osoblju

Prema jednakim ishodima SHRM_Report_Employer_

Podsticaji_za_ zapošljavanje_ osoba_ sa_invaliditetom

Stavovi poslodavaca zapošljavanje-program-najbolje prakse

Perspektive poslodavaca o zapošljavanju osoba s invaliditetom i ulozi invalidnosti

Zavod za zapošljavanje

Invaliditet i radno okruženje

Invaliditet_vještine_zaposlenje

Istraživanje o invaliditetu

Razvoj programa stažiranja za studente sa invaliditetom

Usluge podrške tranziciji na visokoškolskim ustanovama

Smjernice za poslodavce_Trans2Work_Deliverables_FINAL.ENG

Nastavni plan tranzicije_ Trans2Work.-FINAL

Knjige

Pedagoško-didaktiči aspekti obrazovanja studenata s invaliditetom

Academic staff training to support students with disabilities towards the transition

process from higher education to labour market

Students with disabilities training

Guidelines for students with disabilities (project website)

School-to-Work Transition for Higher education students with disabilities in Serbia, Bosnia & Herzegovina and Montenegro

__________________________________________________ TRANS2WORK Bilten 6 14 oktobar2018

Project Nr 561847-KA2-CBHE

2. DISEMINACIONE AKTIVNOSTI

Širenje projektnih aktivnosti koje je organizovao Univerzitet u Istočnom Sarajevu

Projektni tim UIS-a, zajedno sa predstavnicima projektnog tima Univerziteta Crne Gore, organizovao

je ovu aktivnost 1. juna 2018. godine u

rektoratu Univerziteta u Istočnom Sarajevu.

U ime tima UIS-a ovaj sastanak je pomogla

doc. dr Ranka Perućica. Doc. dr Tatijana

Dlabač i mr Radmila Gagić prezentovale su

prethodna iskustva u programu razmjene

studenata. Studenti koji su završili ovaj

program i studenti koji će tek započeti ovu

razmjenu podijeliti su svoja iskustva i

najnovije informacije. Većina pitanja

odnosilo se na smještaj i putovanje na jedan

od partnerskih univerziteta.

U ime tima UES prof. dr Biljana Sladoje -Bošnjak je obavijestila učesnike o rezultatima SWOT

analize koja je obavljena kao dio WP5 (rezultati WP5.1 i WP5.2 analize), kao I o planiranim

aktivnostima koje treba realizovati i analizirati pri završetku projekta tokom aktivnosti i evaluacije

paketa WP5.3 i WP5.4. Centar za podršku studentima sa

invaliditetom otvoren je 22. juna 2018. na

Filozofskom fakultetu Pale, UIS. Otvaranju su

prisustvovali predstavnici opštine Pale,

menadžment Filozofskog fakulteta, članovi

koordinatora i članova projektnog tima, studenti sa

invaliditetom, kao i mnogi drugi gosti iz poslovnog

svijeta i akademske zajednice. Centar je stvoren sa

ciljem promovisanja pristupa koji svi studenti sa

invaliditetom na Univerzitetu u Istočnom Sarajevu

imaju jednak pristup svim univerzitetskim programima i aktivnostima. Glavne aktivnosti koje bi se

sprovodile u radu ovog Centra bile bi usmjerene na sadašnje i buduće studente sa invaliditetom,

nastavnike i širu akademsku zajednicu.

School-to-Work Transition for Higher education students with disabilities in Serbia, Bosnia & Herzegovina and Montenegro

__________________________________________________ TRANS2WORK Bilten 6 14 oktobar2018

Project Nr 561847-KA2-CBHE

Centar je opremljen sa opremom za oštećenje vida, gubitkom sluha,

fizičkim oštećenjem, kao i tehnologijom koja je potrebna za rad

zaposlenih u centru. Ova oprema bi trebala prvenstveno služiti

Filozofskom fakultetu gdje se uspostavlja centar, ali i drugim

fakultetima na univerzitetu u skladu sa njihovim potrebama.

Da bi se olakšalo funkcionisanje Centra na Filozofskom fakultetu, tu će

biće zaposleni mentori (predstavnici nastavnog osoblja) koji će biti

neka vrsta veze između studenata sa invaliditetom i nastavnika i

administrativnog osoblja organizacionih jedinica na Univerzitetu

Istočno Sarajevo.

Ovaj okrugli sto je organizovan na Filozofskom fakultetu, UIS 21. septembra 2018. Učestvovali su

studenti sa invaliditetom koji su učestvovali u programu razmjene Trans2Work-a, drugi studenti

Univerziteta, akademsko osoblje, članovi tima i predstavnici Zavoda za zapošljavanje i Udruženje

'Sunce' sa Pala.

Studenti sa invaliditetom Univerziteta u Istočnom

Sarajevu, Milica Ijačić (sa Fakulteta za proizvodnju i

menadžment Trebinje) i Goran Ristić (sa Saobraćajnog

fakulteta u Doboju) učestvovali su u ovom studentskom

programu. Studenti su obavili svoje prakse u oblastima

vezanim za njihove profesije i predmete koje izučavaju

na fakultetima u trajanju od dva mjeseca. Goran Ristić je

bio u Novom Sadu, a Milica Ijačić je bila u Beogradu.

Ovi studenti, koji su imali priliku da koriste ovaj

program, predstavili su svoje pozitivno iskustvo koje su stekli tokom radnih aktivnosti i pohvalili

nastavnike i mentore koji su učestvovali u programu.

Info dan za medije obuhvata aktivnosti koje su se održale

na Filozofskom fakultetu, u novinskim člancima ili

gostovanjima članova tima na televiziji u periodu od 25.

septembra do 4. oktobra 2018. godine kao konačnu

diseminaciju za medije. Dizajniran je i realizovan od strane

projektnog tima UES-a kao diseminacija za medije da

kratko sumiraju najistaknutije rezultate ovog projekta. Aktivnostima diseminacije na Filozofskom fakultetu u

Palama prisustvovali su studenti sa invaliditetom, koordinator i članovi projektnog tima, akademsko

osoblje Filozofskog fakulteta i studenti, menadžment Filozofskog fakulteta, predstavnici Zavoda za

zapošljavanje i predstavnici Udruženje za pomoć djeci i omladini sa posebnim potrebama "Sunce"

Pale, kao i mnogi drugi gosti iz poslovnog svijeta i akademske zajednice, i novinari.

School-to-Work Transition for Higher education students with disabilities in Serbia, Bosnia & Herzegovina and Montenegro

__________________________________________________ TRANS2WORK Bilten 6 14 oktobar2018

Project Nr 561847-KA2-CBHE

Pročitajte više o tome http://ffuis.edu.ba/index.php/3370-drz-n-rugli-s-n-u-r-liz-ci-pr-trans2work

https://www.ues.rs.ba/2018/09/27/na-filozofskom-fakultetu-uis-a-odrzan-okrugli-sto-o-realizaciji-

projekta-trans2work/

http://www.frontal.ba/novost/93664/praksa-za-studente-sa-invaliditetom-znachaan-iskorak-u-

savremenom-zhivotu-

Jedna od posljednjih aktivnosti za medije koju je uradio UIS održana je 4. oktobra na lokalnoj

televiziji Elta gdje je doc. dr Ranka Perućica detaljno predstavila sve što je urađeno u okviru

Trans2Work projekta od početka projektinih aktivnosti pa do samog kraja.

Link:

https://youtu.be/SgzRSaJY75I Област са прилозима

Прикажи YouTube видео Hronika Istočnog Sarajeva 04.10.2018.

School-to-Work Transition for Higher education students with disabilities in Serbia, Bosnia & Herzegovina and Montenegro

__________________________________________________ TRANS2WORK Bilten 6 14 oktobar2018

Project Nr 561847-KA2-CBHE

Centar za podršku studentima sa invaliditetom, koji je otvoren u junu ove

godine, ponovo je održao 1. oktobra 2018. godine prezentaciju

studentima sa invaliditetom i njihovim mentorima, kao i svim prisutnim

studentima i profesorima. Centar je stvoren sa ciljem promovisanja

pristupa da svi studenti sa invaliditetom na Univerzitetu u Istočnom

Sarajevu imaju jednak pristup svim univerzitetskim programima i

aktivnostima. Danas su studenti sa invaliditetom imali malu prezentaciju

IT stručnjaka na Filozofskom fakultetu o tome kako funkcioniše sva

oprema u Centru. Detaljno je objasnila i pokazala kako funkcioniše

oprema za oštećenje vida ili sluha ili druge fizičke probleme i odgovorila

na sva pitanja koja su studenti imali. Glavne aktivnosti koje bi se

sprovodile u radu ovog Centra bile bi usmjerene na sadašnje i buduće

studente sa invaliditetom, nastavnike, srednjoškolce i širu kademsku

zajednicu. Ovjde je priložen i link za TV reklamu o Centru.

Komercijalna reklama oglašava gdje se nalazi Centar, podrška koju pruža

i koja oprema je dostupna, a emituje se na lokalnoj TV stanici Elta.

https://www.youtube.com/watch?v=_z63rW4WF6Q

Širenje projektnih aktivnosti koje je organizovao Univerzitet u Sarajevu

Projektni tim Univerziteta u Sarajevu objavio je dvije publikacije koje su nastale kao rezultat

kreiranja materijala za učenje, te suradnje unutar projektnog konzorcija. Prva publikacija naslovljena

je Pedagoško-didaktiči aspekti obrazovanja studenata s invaliditetom, a druga publikacija objavljena

je pod nazivom Academic staff training to support students with disabilities towards the transition

process from higher education to labour market.

School-to-Work Transition for Higher education students with disabilities in Serbia, Bosnia & Herzegovina and Montenegro

__________________________________________________ TRANS2WORK Bilten 6 14 oktobar2018

Project Nr 561847-KA2-CBHE

Početkom septembra 2018. okončane su razmjene studenata unutar Student Mobility Strenght

(SMS) projektnih aktivnosti. Četiri studenta Univerziteta u Sarajevu realizirali su mobilnost kod

poslodavaca u Srbiji i Crnoj Gori, te se vratili obogaćeni novim poznanstvima i ojačani brojnim

iskustvima. O svojim dojmovima rado su pisali, govorili, dijelili fotografije, a isti su podijeljeni na

web stranici Univerziteta u Sarajevu o čemu možete više pročitati na sljedećim linkovima: http://www.unsa.ba/novosti/iskustva-studenata-nakon-ucesca-u-razmjeni-u-okviru-projekta-

trans2work http://www.unsa.ba/novosti/studentica-naida-hodzic-govori-o-sebi-svojim-iskustvima-i-ucescu-u-

programu-trans2work

Nabavka asistivne tehnologije za studente s invaliditetom okončana je u posljednjoj godini

realizacije projekta i jedan je od brojnih projektnih ishoda. Nadamo se da će, uz ovu vrstu podrške,

biti prevaziđene brojne prepreke za učenje i učešće studenata u nastavnom procesu.

S posebnim zadovoljstvom najavljujemo svečano otvorenje Ureda za podršku studentima (UPS!)

Univerziteta u Sarajevu, koje će biti upriličeno u utorak, 02.10.2018. godine u prostorijama Centra za

interdisciplinarne studije u Kampusu.

Ured za podršku studentima Univerziteta u Sarajevu će osiguravati pomoć i podršku studentima u

različitim oblastima. Osnovna djelatna

orijentacija Ureda je usmjerena ka pomoći i

podršci pri odabiru studija, unapređenju

pristupa obrazovanju, osiguranju uvjeta za

zadovoljavanje potreba i uživanje prava,

psihološku pomoć, informiranju i obrazovanju

studenata, poboljšanju iskustva studiranja

studenata s invaliditetom, istraživačkim

aktivnostima, organizaciji i realizaciji obuka za nastavno i nenastavno osoblje, učešću u donošenju i

izmjenama zakonskih i podzakonskih akata u vezi sa obrazovanjem, stipendiranju studenata itd. Cilj

je i da se usklade potrebe i potencijali pojedinaca sa potrebama na tržištu rada radi povećanja

zapošljivosti. U interakciji partnera stvaraju se uvjeti za cjeloživotno učenje, razvoj karijere,

profesionalnu i teritorijalnu mobilnost.

Univerzitet u Sarajevu će kroz rad Ureda djelovati u smjeru izgradnje povjerenja i podrške u prostoru

visokog obrazovanja dajući svojim primjerom obavezu i drugim odgovornim strukturama da slijede

isti primjer.

School-to-Work Transition for Higher education students with disabilities in Serbia, Bosnia & Herzegovina and Montenegro

__________________________________________________ TRANS2WORK Bilten 6 14 oktobar2018

Project Nr 561847-KA2-CBHE

UNSA tim nastavlja aktivnosti intenzivnog uspostavljanja suradnje s poslodavcima i tržištem rada

kako bi studentima omogućili realizaciju stručne prakse, te kreirali prilike za volontiranje i stažiranje.

U tim nastojanjima nam posebnu podršku pruža projektni partner Profil Management Consulting iz

Sarajeva.

Odsjek za pedagogiju Univerziteta u Sarajevu obilježit će 55 godina svoga djelovanja brojnim

aktivnostima među kojima su: 2. Međunarodna znanstveno-stručne konferencije pod nazivom „Ka

novim iskoracima u odgoju i obrazovanju“, brojne radionice, izložbe i

druge aktivnosti.

Jedna od aktivnosti jeste i okrugli stol pod nazivom „Mobilnost

studenata s invaliditetom u okviru Erasmus+ projekta Trans2Work“.

Bit će to prilika za razmjenu iskustava stečenih tokom SMS-a, za susret

studenata i poslodavaca, te motiviranje drugih studenata za sudjelovanje

u sličnim aktivnostima.

Širenje projektnih aktivnosti koje je organizovao Univerzitet u Mariboru

Aktivnostima iz WP4 upravlja i koordinira član Fakulteta elektrotehnike i računarstva (FERI)

Univerziteta u Mariboru. FERI UM je takođe bio odgovoran za planiranje i koordinaciju treninga za

akademsko / nastavno osoblje, poslodavce, mentore tranzicije i studente sa invaliditetom.

FERI UM je takođe dizajnirao modul za prenos signala (SLI). Prototip je dostupan na njihovoj web

stranici. Osim toga, pripremljeni su i obrasci za video-obuku za gluve i nagluve osobe, slijepe i

slabovide i osobe sa poremećajem autizma.

Na vebsajtu projekta objavljena je e-knjiga Obuka studenata sa invaliditetom sa tumačenjem na

znakovonom jeziku. Na osnovu razmatranih iskustava i smjernica koje su dali treneri, UM je ažurirao

School-to-Work Transition for Higher education students with disabilities in Serbia, Bosnia & Herzegovina and Montenegro

__________________________________________________ TRANS2WORK Bilten 6 14 oktobar2018

Project Nr 561847-KA2-CBHE

svoje smjernice i smjernice za student sa invaliditetom. Ove smjernice su takođe objavljene u knjizi

Smjernice za studente sa invaliditetom.

Na kraju, FERI UM je pripremio strukturu i pregledao završni izvještaj WP4. Rezulčtati projekta su

distribuirani na raznim međunarodnim konferencijama i na konferenciji za novinare u Mariboru, ali i

kao sljedeći materijali na:

- Udruženje studenata sa invalidtetom: http://www.dsis-drustvo.si/

- Svjetska federacija gluvih: http://wfdeaf.org/

- Rektor i prorektor Univerziteta u Maniboru:

https://www.um.si/en/about/About/Pages/Leadership.aspx

- Karijerni Centar na UM: https://kc.um.si/o-nas/English/

- Različite istaživačke grupe na UM

- Različite kompanije u Sloveniji koje se bave video opremom

- Nacionalno udruženje prevodilaca znakovnog jezika: http://www.tolmaci.si/

- Zavod za zapošljavanje u Sloveniji: http://english.ess.gov.si/

Širenje projektnih aktivnosti koje je organizovala Nacionalna služba za zapošljavanje Republike Srbije

Ovo je drugi put da je NSZ u saradnji sa beogradskom opštinom Vračar

organizovao sajam za zapošljavanje osoba sa invaliditetom. Ovo je zato

što sajmovi zapošljavanja predstavljaju mjeru aktivne politike

zapošljavanja koja daje rezultate, a odluka rukovodstva NSZ-a da

organizuje takav događaj opravdana je prije svega velikim interesom

velikog broja posjetilaca, ali i broja poslodavaca, tj. nakon

prošlogodišnjeg sajma zaposlene su 54 osobe sa invaliditetom.

Ove godine 24 poslodavaca je ponudilo oko 200 radnih mjesta, a zatražili

su radnike različitih profila i kvalifikacija, kao što su prodavci,

administrativni radnici, vozači, menadžeri, diplomci i viši farmaceuti,

diplomirani ekonomisti i IT stručnjaci.

Jedan od posjetilaca sajma zaposlenja bila je Aleksandra Stojanović,

osoba sa invaliditetom iz Paraćina. Ima 30 godina, magistrirala je engleski

jezika i književnost, i protekle dvije godine aktivno traži posao. Pošto u

svom gradu nije mogla naći odgovarajući posao,

čula je za ovaj sajam i došla u Beograd da

pokuša da pronađe posao za sebe. Na sajmu je

pronašla neke ponude koje joj odgovaraju,

podnijela je radnu biografiju i nada se

pozitivnom ishodu. Tokom sajma održana je

radionica za aktivno traženje posla za posjetioce,

a u NSZ nezaposleni i poslodavci su bili u

mogućnosti da dobiju sve informacije o

aktuelnim programima za podsticanje

zapošljavanja. Aktivnosti i rezultati projekta

"Trans2Work" predstavili su predstavnici NSZ

svim učesnicima (poslodavcima). Glavni fokus je bio na web alatu, a svi poslodavci su pozvani da se

School-to-Work Transition for Higher education students with disabilities in Serbia, Bosnia & Herzegovina and Montenegro

__________________________________________________ TRANS2WORK Bilten 6 14 oktobar2018

Project Nr 561847-KA2-CBHE

registruju. Takođe, poslodavci su obezbijedili da se njihovi kontakt podaci upišu u elektronski indeks.

Aktivnosti i rezultati projekta "Trans2Work" predstavili su predstavnici NSZ svim učesnicima

(poslodavcima).