+ All Categories
Home > Documents > Sinyalize Kavşaklar ve SIDRA INTERSECTION Programı

Sinyalize Kavşaklar ve SIDRA INTERSECTION Programı

Date post: 15-Jul-2015
Category:
Upload: karanfilhasan
View: 239 times
Download: 2 times
Share this document with a friend
Popular Tags:

of 78

Transcript

Prof.Dr. Osman Nuri elik Dr. M. Levent A rd r Ara .Gr. M. Mevlt Akmaz

ERDEM ALAV DEN

Z SARI M. ARZU YAVUZ HASAN KARANF L

Kav ak e itleri ve Sinyalize Kav aklar, Sidra Intersection Program le Konya Sille Kav a n n ncelenmesi

Kav

aklar hakk nda genel bir literatr ara t rmas yap lmas ve mevcut trafik alt nda Sille Kav a n n hizmet dzeyinin belirlenmesi

e itli ynlerden gelen trafik ak mlar n n birbiri ile birle ti i, ayr ld veya kesi ti i alanlard r.

Kar kl k ve kazalar n en yo un oldu u blgelerdir. H z n azalmas nedeniyle gecikmeler olmas ka n lmazd r. Yava lama, duraksama ve h zlanma nedeniyle grlt, hava kirlili i ve yak t tketimi artar. Yakla m kollar n n kapasitelerini belirlerler.

Kesi tikleri dzlemin durumuna gre ;

E dzey (hemzemin) Farkl dzeyli (kprl)

e itli ynlerden gelen ara hareketlerinin ayn dzlemde kesi tikleri kav ak trdr. E dzey kav aklar kapasite ve trafik gvenli i a s ndan en sorunlu kav ak trdr. Bir yolun kapasitesini belirleyen kritik kesimler kav aklard r. Kapasitenin azalmas ndan tr gecikmeler ortaya kar.

Geometrilerine gre isim al rlar. Ba l ca e dzey kav aklar

E ik Kav ak (makas tipi): Kollar aras a 70 den kktr. Dik Kav ak: Kollar aras a 70-105 aras nda ise atal Kav ak: ki aras ndaki a 70 den kktr. T Tipi Kav ak: ki aras ndaki 70-105 aras nda ise

Denetimsiz E dzey Kav aklar Sinyalize E dzey Kav aklar Yuvarlak Ada (dnel) E dzey Kav aklar

Kav ak ortas nda etraf nda trafi in dnd bir ada varsa bu tiplere dnel kav ak ad verilmektedir. Dnel kav aktaki aralar giri , gr ve k ta kav a n geometrik yap s ndan tr yava hareket etmek zorunda kald klar ndan dolay emniyetli bir hareket sa lan rken kapasitenin ciddi oranda d mesine neden olmaktad rlar. Dolay s yla kav a a giri ap ve dairesel gr uzunlu u azald ka kav ak kapasitesi de nemli lde azalmaktad r.

En geli mi ve en gvenilir kav ak denetim biimi sinyalize kav aklard r. Sinyalize bir kav akta at an ak mlar s rayla durdurulur ve ok d k dn hacimleri d nda ak mlar n kesi melerini nleyecek biimde her bir ak ma s rayla gei hakk verilir.

Genellikle

kentsel alanlarda yani yksek trafik hacmine sahip yollar zerinde kullan lan sinyalizasyon, kav ak alan n n ve zaman n n en etkin en verimli kullan m n sa lad iin en yksek kapasitelere ula labilen bir kav ak iletim biimidir. yan s ra, gerek yaya gerekse ta t ynnden en gvenli dzenlemeyi sa lar.

Bunun

Kav ak tasar m nda eldeki verilere gre kav a n hangi tr olarak tasarlanaca szkonusu olabilir. Dnel kav ak ve sinyalize kav a n birbirine gre stnlkleri bilinirse kav a a en uygun tr semek pek ok fayda sa lar. Aksi halde ekonomik olmayan (ilk yap m ve i letme maliyeti), sr konforunu bozan, gecikmeleri art ran ve yak t tketimini art ran durumlarla kar la l r. Sinyalize kav aklar n dnel kav aklara gre avantajlar u ekilde s ralanabilir.

Kapasite Bak m ndan : Sinyalize kav aklarda koordine edilen sinyalizasyonlu a lar n kullan lmas halinde, sinyalize kav ak a n genel kapasitesini art r r.

Gecikme Bak m ndan : Trafik klar ok arp k trafik da l m n n oldu u kav aklarda daha k sa sreli gecikmeler verebilir.

Maliyet

Bak m ndan : Baz yerlerde dnel kav aklar n daha fazla ayd nlat lmas na gerek vard r. Kullan m A s ndan : Uzun gzergahlar hem yayalar hem de bisikletliler iin kat edilen mesafeyi art r r. Yoldan gemek iin zaman aral klar kollayan yayalar iin dnel kav aklar gecikmeyi art r r.

Yaya/Bisiklet

Trafik sinyalizasyonu, yo un trafik hacmine sahip kav aklarda etkin bir trafik kontrol sistemidir.

Farkl ynlere gre hareket eden trafik ak mlar n n yaratt ak ma nokta (kat lmaayr lma kesi me) say s trafik sinyalizasyonu ile azalt labilmektedir.

Ancak bir kav a n sinyalizasyon ile kontrol alt na al nabilmesi iin a a daki artlardan en az birisi sa lanmal d r. (MUTCD)

Minimum ara hacmi Srekli trafik ak m n n kesintisi Minimum yaya hacmi 4 saat hacmi Zirve saat hacmi ve zirve saat gecikmesi

Sinyalize kav aklar n sinyalizasyon tasar m

1)Periyodun tayini ve ye il k srelerinin tahsisi 2)Faz planlar n n ve s ras n n olu turulmas 3)Sinyal koordinasyonu iin yap l r. Sinyalizasyonda sinyal klar srekli klar, fla rl klar, oklu klar ve fla rl-oklu klar olmak zere gr mesafesi kurallar na riayet edilerek belirlenir.

Kav

aklardaki trafik sinyalizasyonunun i letmesi a a daki ekilllerde yap lmaktad r.1 ) nzamanl sinyalizasyon 2) Yar -uyarmal sinyalizasyon 3) Tam-uyarmal sinyalizasyon 4) Bilg,sayar kontroll sinyalizasyon

Sinyalizasyon

tasar m nda di er nemli bir husus faz planlar n n olu turulmas d r. a n karakteristi ine (kav ak kol say s , sa /sol dn hacmi, geometrisi, trafik hacmi, yaya yo unlu u, vb) ba l olarak 2,3,4 veya daha fazl trafik sinyalizasyonu yap labilmektedir.

Kav

Faz

planlar n n olu turulmas nda sol dn hareketlerinin kontrol alt na al nmas en nemli parametredir. dn hareketlerinin kontrol alt na al nmas sol dn e izin verilmesi ve sola dn n korunmas gibi iki farkl ekilde yap lmaktad r.

Sol

Arala ara ve arala yaya kesi imlerinin azalt lmas Kaza riskisin azalt lmas Gecikmelerin azalt lmas ve kav ak kapasitesinin azalt lmas birlikte ele al narak optimum faz say s n n belirlenmesi gerekmektedir.

Sinyalizasyonu

olmayan ve dnel kav ak olarak tasarlanmayan kav aklard r. Daha nceden bahsedildi i zere kesi me, yakla ma ve ayr lma gibi 3 durum sz konusudur.

Kav aklarda ve gerekli grlen ara noktalarda, yol veya kav a n kapasitesini art rmak, ayr ca trafik gvenli ini sa lamak amac ile ta t ve yaya hareketlerinin h z, yrnge vb ynlerden kontrol alt na al nmas gerekir ki buna kanallama (trafi in ynlendirilmesi) ad verilir.

Otoyollar gibi giri kontroll h z yollar nda Ta t ve yolcu gecikmeleri ile kazalar n sebep oldu u ekonomik kay plar n byk oldu u yerlerde Topo rafik ko ullar itibariyle e dzey kav a n daha zor ve pahal olaca yerlerde uygundur.

Kav ak kollar n n geometrik yap s

Giri ve k terminallerinin geometrik yap s

Ana yol zerindeki trafik yo unlu u

Elveri lilik Emniyet Hz Kapasite letme maliyeti

gibi faktrler kav ak tasar m nda gz nnde tutulmas gereken temel hususlard r

Kesi en ak mlar n yn Yaya hareketleri Kav aktan geen aralar n cinsi Arazi topografyas Hali haz r planlar Trafik say mlar (mevcut trafik) Bunlardan elde edilen verilere gre ve kapasite izgilerine gre uygun bir kav ak tipi seilir.

Trkiye gibi geli mekte olan lkelerde, zellikle Konya gibi yeni ve h zl bir sanayile me sreci ya ayan ehirlerde ula m gittike artan bir problem olarak kar m za kmaktad r. Altyap yetersizlikleri, yanl planlama ve srclerin yeterli trafik e itimi almamas kent ii trafikte t kanma ve gecikmelere sebep olmaktad r.

Bu

projede kentin ana arterlerinden biri olan Sille Kav a ele al narak haftan n en kalabal k gn oldu u d nlen cuma gn 7:00-22:00 saatleri aras nda 15 saatlik trafik say m yap lm ve SIDRA INTERSECTION bilgisayar program yard m yla kav ak zmlemesi yap lm t r.

Konyan n mimari yerle imine bak ld nda Sille Kav a n n kentin cazibe merkezlerinin ortas nda oldu u gere i gze arpmaktad r. Meram istikametinden sanayi blgelerine geli ve gidi te kullan lan, ehri Ankara ve stanbul gibi metropollere ba layan ana gzergah Ahmet Hilmi Nalac Caddesi zerinde bulunur.

Tramvay hatt n n iki ynl olarak kav ak iinden geti i, Byk ehir Belediyesi, resmi ve ticari alanlar, bankalar ve Kule Site i merkezinin yak n nda olan, yaya ve ta t trafi inin yo un oldu u bir sinyalize kav akt r. Sille kav a , Rauf Denkta Caddesi ve Ula baba Caddesinin Ahmet Hilmi Nalac Caddesi ile kesi mesinden meydana gelmektedir.

Zirve saat faktr : Bir yolun nazara al nan kesitinden ( ya da eridinden) bir saat iinde geen ta t say s trafik hacmi olup birimi ta t/saat (ta/sa) olarak ifade edilir.

Y ll k ortalama gnlk trafik (YOGT) : Ortalama gnlk trafik bir yoldan belli bir sre iinde geen toplam trafi in Bu sredeki gn say s na blnmesiyle elde edilen de erdir ve bu sre genelde bir y l olarak al n r. Hizmet dzeyi : Yolu kullanan srcler ile yolculara yoldaki i letme ko ullar n kalitatif olarak de erlendirmede kullan lan bir lttr. Hizmet dzeyi bir bak ma src ve yolcular n trafik ko ullar hakk nda memnuniyet derecesi olarak ifade edilebilir.

Periyod : Sinyal klar n n (ye il,sar ,k rm z ) s rayla bir tam dn Sresi : Bir periyodun tamamlanmas iin geen sre (saniye)

Periyod

Ye

il sre : Ba lat lan bir hareket iin ye il gsterge sresi yani bir period iin herhangi bir yndeki sre.

K rm z sre : Durdurulan bir hareket iin k rm z gsterge sresi.

Faz

: Bir period sresinin belirli k s mlar n ( bir veya birka aral n kapsayan) belirli trafik ak mlar na (ara, yaya, dn , vb) tahsis edilen blm olup fazlar n toplam period sresine e ittir. m : Yn, erit i gali ve faz durumu ile karakterize edilen kav a a gelen her bir ayr kuyruktur.

Ak

Sidra ntersection bilgisayar program kapasite a s ndan alternatif kav ak tasar mlar n n de erlendirilmesi, hizmet seviyesi, aralar ve yayalar iin duraklama, kuyruk uzunlu u ve gecikme de dahil olmak zere geni bir yelpazede performans lmleri ve bunlar n yan s ra yak t tketimi, evre kirlili i ve i letme maliyeti iin kullan lan ileri mikro - analitik arat r. Program ilk olarak 1975-1979 y llar aras nda Dr. Rahmi Akelik taraf ndan geli tirilmi tir.

Program n

S dra olan ismi ; nce aaS dra, daha sonra S dra Intersection olarak de i tirilmi tir.

S dra

kelimesi, sinyalli ve sinyalsiz kav ak tasar m ve ara t rma yard m iin kullan lan bir k saltmad r.

Program, trafik mhendisleri ve planlamac lar n uygulamalar ndaki geri bildirimler do rultusunda srekli olarak geli tirilmektedir. ABD'de S dra Intersection program , ABD Karayoul Uygulama K lavuzu (US Highway Capacity Manual-HCM), TRB Roundabout Guide (ABD Dnel Kav ak K lavuzu) ve e itli yerel dnel kav ak k lavuzlar taraf ndan tan nmaktad r.

Program

kapsam nda; US HCM modellemeleri, Avustralya ve Yeni Zelanda iin modellemeler, trafi in sa veya sol sr kural na gre oldu u lkeler iin ayr modellemeler mevcuttur. iin Standart Right seilmi tir.

lkemiz

Pek

ok kav ak tipinin analizini yapabilmektedir. Geometrik analiz yetene i yksektir ( 8 kav ak koluna kadar) Kav akta her bir eridi ayr ayr inceleyerek sinyal sresi belirleyebilmektedir. Kav ak performans zerinde a r vas talar n etkisini belirleyebilmektedir. (HV&LV effects)

Giri

verileri programla birlikte haz r gelen ablonlar vas tas yla kolayca yorumlanabilmektedir. Kendi seeneklerini ayarlamak ve kullanmak mmkndr. Pek ok lkede kullan ld ndan dolay Standard Left, Standard Right, New Zealand, US HCM (Metric), US HCM (US) ve RTA NSW olmak zere 6 farkl modelleme iermektedir.

4 ki iden olu an gruptaki her ki i kendisine d en 2 yndeki (dz giden ve sa a dnen) trafi i 15 saat boyunca say p EK-A tablosuna, tm say mlar yap ld ktan sonra ise sonular her saat iin ayr bir EK-B tablosuna i lenmi tir. Kav a a ait 15 saatlik tarfik say mlar n elde ettikten sonra ta t e de erlik faktrleri (TEF) kullan larak tm aralar otomobil cinsine evrilir.

A a daki Tabloda aralar n otomobil cinsinden ta t e de erlik faktrleri gsterilmi tir.

Herbir saat iin otomobil cinsinden kav aktrafi i elde edilerek bunlar n en byk olan ara t r ld ve 14:00-15:00 aras nda kav a n en yo un oldu u hesapland . Normalde mesai saati ba lang c veya biti saatlerinde kav a n yo un olmas beklenir. Ancak kesin bir kan ya varmak yanl olur. nk kav akta trafik hacmini pek ok etken belirler. rne in kav a a ba lanan yollardan birinde bak m,onar m veya trafik kazas sonucu ba ka gzergahlara ynlendirme olabilir.

Maksimum trafi in oldu u 14:00-15:00 saatleri aras nda 15 dakikal k say mlar yap ld . EK-A tablosuna i lendi ve nceki i lemlere benzer olarak EK-B tablolar doldurulup , TEF ile arp ld ve sonu olarak kav akta maksimum trafi in oldu u saatte maksimum 15 dakikal k trafik elde edildi. 14:00-15:00 saatleri aras nda otomobil cinsinden 6268 ta t/ saat elde edilmi ve bu 1 saat iinde de 14:00-14:15 aras nda otomobil cinsinden 1688 ta t/saat maksimum trafik hacmi hesaplanm t r.

Blm 5.3 de verilen zirve saat faktr (ZSF) forml ile

Trkiye trafi in sa dan akt bir oldu u iin program kurarken Standart Right seilmelidir. Programa veri giri i intersection, geometry, volumes, path data, movement data, priorities, gab acceptance, pedestrians, phasing&timing ve model settings olmak zere on ad mda gerekle mektedir.

Intersection ile zirve saat faktrnn 15dakikal k zaman iin hesapland n gsteren peak flow period 15 dakika seildi..

Geometry sekmesi ile kav a a ait geometrik bilgiler programa tan t ld . Burada kollar n isimleri ( ehir merkezi, be yol, niversite ve sille olarak) ve orta refj geni li i median llerek girildi. Ayr ca kav akta sadece dz giden ve sa a dnen aralara izin verildi i iin gerekli bilgiler lanes&movements k sm nda seildi.

Volumes k sm na hafif ara Light Vehicle (LV) ve a r ara Heavy Vehicle(HV) trafik hacim de erleri her yn (dz giden ve sa a dnen) iin ayr ayr girildi. Peak Flow Factor k sm na nceden hesaplanan zirve saat faktr (%93) yaz ld .

Path data sekmesinde approach cruise

speed ve exit cruise speed kav a a yakla ma ve kav ak k h zlar ortalama bir kabulle 50 km/saat olarak al nd . Ayr ca kav a a yakla ma mesafesi approach travel distance da 300 metre olarak programa girildi.

r (HV) ve hafif (LV) ara uzunluklar ile ilgili kabuller yer al r. ncelik anlam na gelen Priority sekmesi de video grntlerinden faydalanarak bir ynde hareket eden ara varken di er yaya ve aralar n hareketleri k rm z ya da ye il renkli gsterilerek uygun ekilde programa girildi.

Movement data k sm nda a

Pedestrians yani yaya ile ilgili kabuller ve bilgiler ilgili k sma girildikten sonra Phasing&Timing k sm na kav a n fazla ilgili bilgileri girildi. Daha nceden de bahsedildi i zere zmlemesi yap lan Sille Kav a nda 2 faz bulunmaktad r.

Daha sonra Process komutu ile program al t r l p analiz ettirilerek Output yani kt sekmesi ile analiz sonular na ula ld . ekil de gsterilen Movement Summary penceresinde her yne ait servis dzeyi Level Of Service (LOS) grlmektedir. T (throughout) dz giden yn, R ise (right) sa a dnenleri gstermektedir. Hizmet dzeyi ile ilgili bir di er bilgi LOS Summary sekmesindedir. Demand flow veh/h saatte talep edilen ara ak anlam na gelip rne in ehir merkezinden dz gelen aralar iin 1596 ara/saat tir.

ekildeki hizmet dzeyi sonular na gre ehir merkezi-niversite istikametinde yani Ahmet Hilmi Nalac Caddesindeki yo un trafikten dolay dz giden aralarda hizmet dzeyi F dir. Ayn durum sille-be yol istikametinde de gererli olmakla birlikte nispeten d k yo unlu a sahip sa a dn lerde hizmet dzeyi A yani t kanma ve gecikmelerin olmad konforlu durumu gstermektedir.

Analiz sonular na grekav akta herbir ynn doygunluk derecesi Degree Of Saturation :

Bu doygunluk derecesine gre kav a n kapasitesi :

Yak t miktar ,fiyat ve karbondioksit (CO2) emisyonu ile ilgili grafikler ise :

Toplu ta m hizmetlerinin yeterli dzeye ula t r lamamas , konfor ve cretlendirme gibi sorunlar n zmnn ertelenmesi ya da grmezden gelinmesi insanlar bireysel ara kullanmaya, dolay s yla trafik yo unlu unu art rmaya te vik etmektedir. kinci dnya sava ndan kalma konforsuz tramvaylar, nfusu h zla artan kentin (veya niversitenin) ykn kald ramamaktad r

Konyan n topo rafik yap s n n msait olmas nedeniyle bisiklet kullan m olduka yayg nd r. 800 bin bisiklet oldu u d nlen Konyada 70 km bisiklet yolu bulunmaktad r. Kentii trafi in azalmas nda gecikme ve t kanma gibi istenmeyen durumlar n ortaya kmas n engelleyen bisiklet kullan m daha da art r lmal d r

Sille kav a nda trafik sorunlar n ve kazalar n art ran bir di er etken de sola dn lerin engellenememesidir. Bilinsiz srcler ile yetersiz i aret ve levhalar yznden Konyan n en ok kaza yap lan kav aklar ndan biridir.

Yol kusurlar n n giderilmesi, kav aklar n iyi bir ekilde ayd nlat lmas ve gerekli gr n sa lanmas ve trafik i aret ve levhalar n n kullan lmas kav aklarda trafik ykn azaltt gibi mal ve can kay plar n da azaltacakt r.


Recommended