Çağlar Boyunca Anadolu’nun Tarihsel Önemi

ANADOLU KÜLTÜR VE MEDENİYETLERİ TARİHİ

Sunum;

1.ANADOLU

• 1.1.Anadolu kelimesinin etimolojik kökeni• Yunanca "Doğu" anlamına

gelen ή άνατολή (anatole)• "doğmak, yükselmek" anlamına

gelen Yunanca άνατέλλειν (Anatellein) fiili

1.2.Coğrafi Mekân Olarak Anadolu

• Yer Şekilleri Özellikleri Bakımından;• Yüzey şekillerindeki çeşitlilik.• Yüksek dağlar arasında sulak,

yerleşmelere çok elverişli vadiler .• Verimli ovalar

1.2.Coğrafi Mekân Olarak Anadolu

Jeostratejik Önem Açısından ;

1) Yaşamaya elverişli iklime sahiptir.2) Jeopolitik konumuyla doğu-batı uygarlıklarının odak noktasıdır.3) Topraklan verimli ve hayvan beslemeye elverişlidir.4)  Ticaret ve göç yollarının üzerinde bulunmaktadır.

2.ANADOLU’DA TARİHSEL ÇAĞLAR

2.1.Paleolitik Çağ

• Paleolitik Çağ yaklaşık 2 milyon yıl önce başlamış ve 10.000 yıl önce son bulmuştur• İnsanlık tarihinin % 99’u

• Avcı Toplayıcı toplum • İnançlarla ilgili birtakım belirtiler• Ölü gömme eylemleri hakkında

bilgi veren izler• Birtakım sanat eserleri

• 2.1.Paleolitik Çağ

2.1.Paleolitik Çağ Anadoludaki Merkezleri• Antalya-Karain-Beldibi-Belbaşı Mağarası• İstanbul-Yarımburgaz Mağarası

2.2.Neolitik (Yeni / Cilalı Taş) Çağ

• Anadolu’da günümüzden yaklaşık 9000 yıl öncesi• Besin üretimi • İlk yerleşik toplumlar

2.2.Neolitik (Yeni / Cilalı Taş) Çağ• Yaklaşık olarak MÖ 10.000 – 8.000• Şanlıurfa -Örencik Köyü –Göbeklitepe• Dünyanın bilinen en eski kült yapılar topluluğudur

2.2.Neolitik (Yeni / Cilalı Taş) Çağ• En gelişmiş Neolitik Merkezi • Konya-Çumra ilçesinde

Çatalhöyük• Düzenli Kentleşme• Evlerde bulunan Kutsal alanlar

2.2.Neolitik (Yeni / Cilalı Taş) Çağ• Geometrik bezekli damga mühürler • Evlerin tabanlarına gömülen ölüler

• Taş aletler yanında bakır kullanımı • MÖ yaklaşık 5.000-3.000 • Evler arasındaki dar sokakları ve

yerleşmenin etrafını çevreleyen kerpiç koruma duvarı

• Henüz tam olarak toplumlar arası kültür birliği yok

2.3.Kalkolitik (Bakır-Taş) Çağ

2.4. Eski Tunç Çağı

Anadolu’da M. Ö. IV. binin sonu, III. binin başlarında

Küçüklü büyüklü yerleşim yerleri

Etrafı surlarla çevrili şehirlerde ikamet

Madencilikte döküm ve döğme teknikleri

2.4. Eski Tunç Çağı

• Anadolu’da • Çorum-Alacahöyük,• Kayseri-Kültepe• Anadolu’da madencilikte ciddi

atılımlar• Madenden yapılmış tanrı tipleri

ve tanrısal hayvan sembolleri

2.4. Eski Tunç Çağı

Dokumacılık ileri seviyedeKanıtları ;ağırşaklar, tezgah ağırlıkları ve kirmenlerdir.

2.5.Assur Ticaret Kolonileri Çağı

• Yaklaşık olarak Anadolu’da M.Ö 1960• Anadolu’da yazılı tarihin ve

Orta Tunç Çağı’nın başlangıcıdır. • Anadolu’da Geç Hattiler’in

oluşturduğu feodal şehir krallıkları mevcut

2.5.Assur Ticaret Kolonileri Çağı

• Kuzey Mezopotamya’daki Eski Asur Devleti, ile Anadolu ile gelişmiş bir ticaret sistemi• Assurlular beraberinde yazıyı da getirdi

• 5.Assur Ticaret Kolonileri Çağı

Ticaret, Asur’dan Anadolu’ya getirilen;Kalay, keçi kılı, dokuma ürünleri, elbise kumaşı, süs eşyası, bazı kokular

Anadolu’dan Assur’a satılan;gümüş,altın,bakır,kristal, obsidiyen, serpa-ntin, diorit, mermer, kereste

2.5.Assur Ticaret Kolonileri Çağı

• Ticaret yapmak amacı ile Anadolu’ya gelen Asurlu tüccarlar ‘’Karum’’ da konaklarken,

• Karumlara oranla daha küçük çaptaki ticari merkezler “Vabartum"  oluşturuldu.

ESKİ ÇAĞLARDA ANADOLU’DA KURULAN DEVLET VE KRALLIKLAR

2.5. ASSUR TİCARET KOLONİLERİ ÇAĞI• Koloni Çağı Anadolu şehirleri; • Kültepe (Karum), Acemhöyük,

Alişar ve Boğazköy’dür• Fildişi eserler Anadolu

arkeolojisinde bu çağdan başlayarak tanınmaktadırlar

3.1.Hitit Krallığı 

MÖ 23. yüzyıl da kurulmuştur

Pithana’nın oğlu Anitta Anadolu’da şehir beylikleri halinde yaşayan Hititler’i birleştirdi

Hattuşa (Boğazköy) merkezli kuruldu

3.1.Hitit Krallığı 

Döneme damgasını vuran en önemli belge Hititler’le Mısırlılar arasındaki Kadeş savaşından sonra yapılan ve Anadolu’nun bilinen ilk yazılı antlaşması olan Kadeş Antlaşmasıdır.

3.1.Hitit Krallığı 

• Kadeş antlaşmasının Hattuşaş’da bulunan çivi yazılı tabletinin büyütülmüş kopyası New York’ta Birleşmiş Milletler Binasında asılıdır.

3.2.Mitanni Krallığı

• M.Ö 2. binyıl ortaları • Fırat kıyısındaki Kargamış'tan,

Belih ve Habur bölgelerini içine alarak Nusaybin'e kadar olan bölgede

3.2.Mitanni Krallığı

• Savaş sanatında süvari ( atlı) ve at arabası kullanımını Ön Asya'ya at ve atlı arabayı ilk olarak Güney Asyalı Mitannilerin getirdikleri düşünülmektedir.

3.3.Frig Krallığı

• M. Ö. XII. yüzyıl başlarında Gordion (Ankara) merkezli• Güneydoğu Avrupa’dan gelen Ege Göçleri ile Anadolu’ya girdiler• Hitit İmparatorluğunu ortadan kaldırdılar

3.3.Frig Krallığı

• Kral ailesi ve asil zenginler öldükten sonra üzeri büyük toprak tümseklerle örtülü, ardıç ve sedir ağacı gibi kütüklerle yapılmış mezar odalarını içeren ‘’tümülüs’’adı verile yerlere gömülüyorlardı

3.4.Urartu Krallığı

Urartular İ. Ö. I. binin başlarında Van Gölü çevresinde

Urartuların dili, Ural-Altay kökenlidir

Bu sebeple Türkçeye yakın olduğuna dair tezler mevcuttur.

3.4.Urartu Krallığı

• Çok güzel işledikleri 20 - 25 ton ağırlığındaki taşları sarp tepelere çıkararak anıtsal yapılar inşa etmişlerdir

3.4.Urartu Krallığı

• Fildişi işçiliği geleneğinde nadide eserler vermişlerdir.

3.5.Lidya Krallğı

M.Ö . 685 - 547 yılları arası Mermnad Hanedanı sırasında en güçlü dönemindeler

Tarihte parayı ( sikke) icat eden devlet olarak bilinirler

 Metal alaşımların karışımları ile üretilmişlerdir

3.5.Lidya Krallğı

• 1960’lı yıllarda Batı Anadolu bölgesinde yapılan kaçak kazılar sonucu yurt dışına kaçırılan Kültür Varlıkları daha sonra Karun veya Lidya hazineleri olarak tanınmıştır. 

4. M.Ö.1200'lerden Günümüze Anadolu

Uygarlıkları

ANTİK YUNANİ. Ö. II. binin sonlarında,

boğazlar üzerinden Anadolu’ya olan Deniz Kavimleri Göçleri

Dor göçlerine maruz kalan Yunanlılar İon Uygarlığının temelini atar

ANTİK YUNAN

• İonya da, doğu sanatı ile tanışmanın sonucu olarak sanatta Oriantalizan dönem etkileri görülür

HELENİSTİK DÖNEM

• M. Ö. 4. yüzyıl sonlarında, Makedonyalı Büyük İskender, Anadolu’dan geçerek Pers egemenliğine son verir ve İ. Ö. 330 - 30 yılları arasında süren “HELLENİSTİK DÖNEM” başlar

ROMA DÖNEMİ

• Daha sonraları Anadolu Roma egemenliği hakimiyeti altına girer.• Yaklaşık 1000 yıl sürecek Roma

ve Bizans hakimiyeti başlar

• 4.1.Anadolu’nun Türkleşmesi Süreci

Tuğrul ve Çağrı beyler tarafından 1040 Dandanakan ve Sultan Alparslan’ın Önderliğinde kazanılan 1071 Malazgirt savaşları gerçekleşir.

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ DÖNEMİ• Türkistan, Harezm,

Afganistan,İran,Azerbaycan,Irak,Arap yarımadası, Suriye ve Anadolu’yu içine alan Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu devletinin temelleri atılmış olur

ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ DÖNEMİ

• 1243 Kösedağ savaşı neticesinde yıkılan Anadolu Selçuklu Devleti sonrasında bir süre İlhanlı hakimiyetinin etkileri görülür.

OSMANLI DEVLETİ DÖNEMİ

• Söğüt ve çevresine daha önceden yerleşmiş Oğuz Türklerinin Kayı boyuna mensup olanları öncelikle Osmanoğulları beyliğini

OSMANLI DEVLETİ DÖNEMİ

• 6 asırdan fazla devam edecek• Almanya sınırlarından Akdeniz’e ve

Büyük Britanya sınırlarına• İskandinavya’nın büyük sahillerinden

Septe Boğazına ve Nil nehrine kadar hüküm süren Osmanlı Devleti kurulur.

21.02.16

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ DÖNEMİ1.Dünya savaşından ve Osmanlım devletinin yıkılmasını takiben

1919 yılında başlayan Kurtuluş Savaşı sonunda bugün de halen üzerinde yaşadığımız Anadolu topraklarındaki Türkiye Cumhuriyeti Devleti Kurulmuştur.

Akurgal, E. (2005). Anadolu Kültür Tarihi. Ankara: Tübitak

Yenişehirlioğlu, F.,Mülayim S.,Gülmez B.,Esmer H., Tekkök B.,Alayalı H.S. & Köke.,(2013). Uygarlık Tarihi. Ankara: Anadolu Üniversitesi

İnalcık,H.(2014). Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ. İstanbul: YKY

Sevim,A.,Merçil,E. (1995). Selçuklu Devletleri Tarihi.Ankara: TTK 

Hodder,I. (2014). Leoparın Öyküsü. İstanbul: YKY 

Taşdöner,S. (2012). Eski Çağ’da Anadolu’nun Siyasi ve Demografik Yapısını Değiştiren Kitlesel Göçler. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 13, 85-103.

Kaynakça;