1
SUUDİ ARABİSTAN
ÜLKE VE DOĞAL TAŞ
SEKTÖRÜ RAPORU
İÇİNDEKİLER ÜLKEYLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER ................................................................................... 2
GENEL EKONOMİK DURUM ................................................................................................ 3
SUUDİ ARABİSTAN’IN DIŞ TİCARETİ ................................................................................ 5
TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN DIŞ TİCARET DENGESİ ............................................... 7
MADENCİLİK VE DOĞAL TAŞ SEKTÖRÜ ......................................................................... 9
SUUDİ ARABİSTAN DOĞAL TAŞ İTHALATI ................................................................... 10
SUUDİ ARABİSTAN İŞLENMİŞ DOĞAL TAŞ İTHALATI ............................................... 11
MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ .......................................................................................... 12
DIŞ TİCARET POLİTİKASI ................................................................................................... 14
İŞADAMLARININ PAZARDA DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR .................... 16
SEKTÖRLE İLGİLİ DÜZENLENEN FUARLAR ................................................................. 17
SWOT ANALİZİ ..................................................................................................................... 18
1. Güçlü Yanlar ................................................................................................................ 18
2. Zayıf Yanlar ................................................................................................................. 18
3. Fırsatlar ......................................................................................................................... 19
4. Tehditler ....................................................................................................................... 19
2
ÜLKEYLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
Coğrafi Konum
Arap yarımadasında yer alan Suudi Arabistan’ın güney ve güneydoğusunda Yemen, Umman
ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin bulunması sebebiyle Hint okyanusu ve Umman Körfeziyle
deniz sınırları bulunmamaktadır. Ülkenin doğusunda Katar yer almaktadır. Batıda Kızıldeniz
ve doğuda Basra Körfezi’ne deniz kıyısı vardır. Suudi Arabistan, kuzeyinde Kuveyt, Irak ve
Ürdün ile kara sınırına sahiptir.
Temel Sosyal Göstergeler
Resmi Adı Suudi Arabistan Krallığı
Yüzölçümü 2.149.690 km2
Nüfusu 29,8 milyon (2013)
Resmi Dili Arapça
Başkent Riyad
Başlıca Şehirleri Riyad (4,7 milyon) Cidde (3,6 milyon) Mekke (1,7 milyon) Medine
(1,3 milyon) Damman (1,3 milyon)
Dini Yapısı Müslüman
Etnik Yapısı Arap (%70), Yabancı (%30)
Kaynak: Central Department of Statistics and Iınformation ( CDSI) of the Kingdom of Saudi Arabia, Oxford
Business Group, Economist Intelligence Unit (EIU), 2013
Temel Ekonomik Göstergeler (2010 - 2013)
2012b 2013c 2014c
Nominal GSYİH (milyar $) 727,3a 763,1 796,5
Reel GSYİH’deki Artış (%) 6,8a 4,0 5,1
Kişi Başı GSYİH* ($) 31.374 32.195 33.390
Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %) 4,5a 4,2 3,3
Petrol üretimi (000 varil/gün, ort) 9.875a 9.400 9.650
İhracat (milyar $) 384,2 347,9 343,4
İthalat (milyar $) 136,8 147,1 157,6
Cari Hesap Dengesi (Milyar $) 152,9 100,3 78,9
Cari Hesap Dengesi (GSYİH’nin %’si) 21 13,1 9,9
Döviz Kuru (SA Riyal : 1 $) 3,8 3,8 3,8
Dış Borç (yılsonu, milyar $) 134,1 149,5 162,3
* Satın Alma Gücü Paritesi ile
a EIU Gerçekleşen b EIU Tahmin c EIU Öngörüsü
Kaynak: Economist Intelligence Unit (EIU), Mayıs 2013
3
Siyasi ve İdari Yapı
Suudi Arabistan’da seçilmiş bir parlamento yoktur. Bu durumda siyasi partiler ve seçim
sistemi de söz konusu değildir. Adalet mekanizmasının iyi işlemediği ve özellikle mahkeme
önünde yabancıların eşit muamele görmediği yönünde dış çevrelerden yoğun eleştiriler vardır.
Şer’i meselelerle ilgili davalar şeriat mahkemelerinde ele alınırken; vergi, şirket işleri ve
elektrik, gaz, su gibi modern hayata ilişkin meselelerde davalara idari mahkemeler
bakmaktadır. Cezalar yeterince caydırıcı olduğundan suç işleme oranları düşüktür.
Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
ABEDA, AFDB (bölge dışı üye), AFESD, AMF, BIS, FAO, G-20, G-77, GCC, IAEA, IBRD,
ICAO, ICC, ICRM, IDB, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, IMSO, Interpol, IOC,
IPU, ISO, ITSO, ITU, LAS, MIGA, NAM, OAPEC, OAS (gözlemci), OIC, OPCW, OPEC,
PCA, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNRWA, UNWTO, UPU, WCO, WFTU, WHO,
WIPO, WMO, WTO
Nüfus ve İşgücü Yapısı
Son resmi verilere göre Suudi nüfusunda işsizlik oranı 2007 yılı için %11’dir. Son yıllarda
uygulanmaya başlanan işgücünde “Suudileştirme” politikası nedeniyle yerli ve yabancı
şirketlere, sektöre ve şirketin büyüklüğüne göre değişen oranlarda Suudi personel çalıştırma
zorunluluğu getirilmiştir. Suudi Arabistan eğitim sisteminden kaynaklanan sorunlar nedeniyle
özellikle teknik düzeyde (sağlık ve inşaat gibi birtakım sektörlerde) kalifiye Suudi işçilerin
istihdamı zor olduğundan belirlenen kotalarda zaman zaman revizyona gidilmektedir.
GENEL EKONOMİK DURUM
1970’li yıllarda petrol fiyatlarında yaşanan yükselme nedeniyle Suudi Arabistan otoriteleri
halkın refahını artırmak için vergi oranlarını düşürmüş, çeşitli teşvikler vermiş, kamu sektörü
istihdamını ve ücretlerini artırmış, altyapı projeleri, askeri donanım ve sağlık hizmetleri gibi
alanlarda bir refah devleti haline gelmiştir. Kamu harcamaları üzerindeki kararlar genellikle
şeffaflıktan uzak ve plansız bir şekilde alındığı için ve petrol fiyatlarına ilişkin tahminler bazı
dönemlerde gerçekçi olmadığı için beş yıllık kalkınma planlarına ve yıllık bütçelerine
uyulmakta zorluk çekilmiştir. Suudi Arabistan Riyali’nin 1986 yılından beri 1 ABD $ : 3,745
SAR üzerinden ABD Doları’na endekslenmesi, petrol fiyatlarına ya da kamu harcamaları
politikalarına bağlı olarak döviz kurunda ve faiz oranlarında yaşanabilecek istikrarsızlıkları
bir ölçüde engellemiştir.
9. Kalkınma Planını (2010 - 2014) uygulayan Suudi Arabistan'ın makroekonomik hedefleri;
Ekonomik büyüme oranını artırmak
Enflasyonla mücadele ve fiyat istikrarı
4
Suudi Riyalinin istikrarının korunması
Krallığın bütün bölgelerine yansıtılmış kalkınma
Milli ekonominin yapısını çeşitlendirme
Özel sektörün ekonomik kalkınmaya olan katkısını arttırma
Suudi işgücünün istihdam oranının artması
Suudi Borsa’sı başta olmak üzere, piyasaların etkinliğini artırma
Körfez Ülkeleri İşbirliği Konseyindeki üyeler, Arap devletleri ve dost ülkeler ile
ekonomik entegrasyonun güçlendirilmesi olarak sıralanmaktadır.
Ekonomik Performans
2013 yılı itibariyle yaklaşık 657 milyar ABD Dolarına ulaştığı tahmin edilen Suudi Arabistan
ekonomisi 2004-2013 yılları arasında cari fiyatlarla yıllık ortalama % 10 büyüme
kaydetmiştir. 2010 yılında ekonomik aktivitelerde görülen hızlanma, petrol fiyatlarındaki
yükseliş ve petrol dışı ekonomide de görülen dinamik yapı Suudi Arabistan ekonomisinin
2010 yılında krizi atlatarak ekonomik büyümesinin reel olarak % 4,8 düzeyinde
gerçekleşmesini sağlamıştır. 2012 yılında % 6,8’lik bir büyüme gerçekleşirken 2013’de %
4’lük büyüme beklenmektedir.
GSYİH’deki artış, petrol fiyatları, petrol üretimi ve OPEC’ in fiyat politikaları ile yakından
ilişkilidir. Uluslararası petrol fiyatları arttıkça iş çevrelerinin ve tüketicilerin güveni, bir
yandan da kamu gelirleri ve harcamaları artmaktadır.
Petrol dışındaki sektörler, ekonominin çeşitlendirilmesine yönelik çalışmalarla birlikte
giderek önem kazanmaya başlamıştır. Petrol dışındaki sektörlerde özel sektörün 2/3 oranında
ağırlığı vardır. Özel sektör ithalat, toptancılık ve perakendecilik, finans, inşaat, ziraat,
madencilik ve hizmet sektöründe yoğunlaşmıştır.
Konut piyasası ve inşaat malzemeleri gibi arzın kıt olduğu alanlarda yaşanan talep artışı
nedeniyle enflasyon üzerinde oluşan bu baskı, gıda fiyatlarındaki artışın ve Suudi Arabistan
Riyali’nin endekslendiği ABD Doları’nın diğer önemli kurlar karşısındaki zayıflığının
etkisiyle daha da artmıştır. Petrol ürünleri, temel gıda maddeleri ve ilaç gibi üretim
alanlarında ise fiyat kontrolleri ve sübvansiyonlar devam etmektedir.
Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler
Economist Intelligence Unit tahminlerine göre, 2010 - 2014 yılları arasında reel GSYİH’nin
yıllık ortalama % 3,7 oranında büyümesi beklenmektedir. Petrol, ihracat ve kamu gelirlerinin
en önemli yapıtaşı olmayı sürdürecektir. Bu durum ise, ülke ekonomisinin dış şoklara karşı
kırılgan yapısının devam etmesi anlamına gelmektedir.
5
Suudi Arabistan’ın Dış Ticareti
Suudi Arabistan petrol ihracatında lider ülke konumundadır. Ham petrol ihracatının düzeyi
OPEC tarafından izlenen dünya petrol pazarı politikalarına bağlı olarak değişim
göstermektedir. Suudi Arabistan’ın coğrafi konumu re-eksport ticarete olanak sağlamaktadır.
Tablo 3: Suudi Arabistan’ın Dış Ticareti (milyar $)
Kaynak: Trade Map
Tablo 4: Suudi Arabistan’ın İhracatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2010 2011 2012
2709 Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli
minerallerden elde edilen yağlar) 189.433 284.976 300.401
2710 Petrol yağları bitümenli minerallerden elde edilen
yağlar) 17.955 22.972 18.437
3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde) 6.256 8.033 8.912
2905 Asiklik alkoller vb. Halojenlenmiş, sülfolanmış,
nitrolanmış/nitrozalanmış türevl
3.333 6.125 8.892
2711 Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar 7.050 8.176 6.909
3902 Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri (ilk
şekillerde) 3.429 4.571 5.561
2902 Siklik hidrokarbonlar 1.812 2.010 2.607
2909 Eterler 863 1.676 2.078
2901 Asıklık hidrokarbonlar 571 1.337 1.333
TOPLAM Tüm ürünler 251.143 364.697 366.657
Kaynak: Trade Map
2010 2011 2012
İhracat 251,1 364,7 366,7
İthalat 106,8 131,6 129,4
Ticaret Hacmi 357,9 496,3 496,1
Denge 144,3 233,1 237,3
6
Tablo 5: Suudi Arabistan’ın İthalatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2010 2011 2012
8703 Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları 10.639 11.246 13.409
2710 Petrol yağları bitümenli minerallerden elde edilen
yağlar) 152 244 6.576
8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 2.123 2.143 3.077
3004 Tedavide kullanılmak üzere kullanılan ilaçlar 1.705 1.960 2.720
8517 Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar 3,355 5.641 2.539
8411 Turbo jetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri 573 692 1.952
1003 Arpa 1.917 1.959 1.620
8481 Muslukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü,
termostatik valf dahil 991 1.318 1.572
0207 Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı 1.305 1.827 1.513
9403 Diğer mobilyalar vb. Aksam, parçaları 599 777 1.357
8419 Isı değişikliği yöntemi ile maddeleri işlemek için
cihazlar 319 836 1.297
8471 Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri 1.708 1.907 1.087
7207 Demir/alaşımsız çelikten yarı mamuller 502 929 1.192
7208 Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik
600mm. Fazla 1.023 1.280 1.180
8414 Hava-vakum pompası, hava/gaz kompresörü,
vantilatör, aspiratör 710 1.011 1.156
8429 Dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici,
yükleyici vb. 791 926 1.092
8471 Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri 1.708 1.907 1.087
8413 Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri 756 1.183 1.014
1006 Canlı diğer hayvanlar 1.310 1.124 967
8708 Kara taşıtları için aksam, parçaları 1.596 1.883 948
8504 Elektrik transformatörleri, statik konvertisörler,
endüktörler 843 931 934
8707 Kara taşıtları için karoserileri 109 97 934
8415 Klima cihazları-vantilatörlü, ısı, nem değiştirme
tertibatlı 647 891 912
8431 Ağır iş makine ve cihazlarının aksamı, parçaları 804 1.040 906
9018 Tıp, cerrahi, dişçilik, veterinerlik alet ve cihazları 560 708 837
8544 İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş
elektrik iletkenleri; fiber optik k 596 897 775
8537 Elektrik kontrol, dağıtım tabloları, mücehhez
tablolar 218 352 763
TOPLAM Tüm ürünler 106.863 131.586 129.410
Kaynak: Trade Map
7
TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN DIŞ TİCARET DENGESİ
Genel Durum
1980 yılında petrol fiyatlarının çok yüksek bir seviyeye ulaşmasına kadar Türkiye’nin Suudi
Arabistan’a ihracatı yok denecek kadar azdır. İhracatımızın oldukça küçük olduğu bu
dönemde bile Suudi Arabistan’dan ithalatımız küçümsenmeyecek seviyede gerçekleşmiştir.
İhracatımızdaki payı dikkate alındığında, Suudi Arabistan’a ihracatımızın zirveye çıktığı yıl
1985’tir ve bu dönemde ilk defa ticaret dengesi Türkiye lehine neticelenmiştir. Petrol
fiyatlarının tekrar tırmanışa geçtiği son birkaç yıldır ihracatımızda yeniden bir canlanma
görülmektedir.
Suudi Arabistan ile Türkiye arasındaki ticaret verileri incelendiğinde, dış ticaret hacminde
yıllar itibarıyla oldukça hızlı bir gelişme olduğu söylenebilmektedir. Türkiye 1989 yılında
Suudi Arabistan'a yönelik olarak ihracat fazlası verirken, ihracat 1989 yılından bu yana
ithalata paralel biçimde gelişememiştir. 2004 yılından sonra iki ülke arasında ticaret hız
kazanmaya başlamıştır. Nitekim 2003 yılında 1,7 milyar ABD Doları olan Türkiye-Suudi
Arabistan ticaret hacmi 2012 yılsonu itibariyle 8,1 milyar ABD Doları düzeyine ulaşmıştır.
2012 yılı için Suudi Arabistan’ın en çok ithalat yaptığı ilk 5 ülke; Amerika Birleşik Devletleri,
Çin, Japonya, Güney Kore ve Hindistan şeklindedir. Türkiye Suudi Arabistan’ın en çok
ithalat yaptığı ülkeler sıralamasında 2006 yılında 19. sırada iken 2010 yılında 14. sıraya 2012
yılında ise 10. sıraya yükselmiştir. 2012 yılında Türkiye’nin Suudi Arabistan’a olan ihracatı
% 33,1 artmıştır. 2012 yılında Türkiye’nin Suudi Arabistan’a ihraç ettiği belli başlı ürünler;
demir/alaşımsız çelikten yarı mamuller, demir-çelik çubuklar, halı, elektrik transformatörleri,
statik konvertisörler, endüktörler, yontulmaya ve inşaata elverişli işlenmiş taşlar, kadın takım
elbiseler, ceketler, kamyon lastiği, meyve ve bakliyat, işlenmiş petrol ürünleri ve mobilyadır.
Petrol gelirlerindeki artışa paralel olarak Suudi Arabistan’ın yatırım imkânlarındaki artışın
Türk müteahhitlik firmalarının faaliyetlerinde de bir artışa sebep olacağı yönünde belirtiler
vardır. Ancak, firmalarımız daha ucuz olan yabancı işçileri çalıştırmayı tercih ettiklerinden bu
faaliyetlerin ülkemize katkısı sınırlı kalmaktadır.
Tablo 6: Türkiye – Suudi Arabistan Dış Ticaret Değerleri (Milyon Dolar)
Yıl
İhracat
İthalat
Hacim
Denge
2003 741 969 1 710 - 228
2004 768 1.231 2.000 - 463
2005 962 1.888 2.850 - 926
2006 983 2.252 3.235 -1.269
2007 1.486 2.439 3.925 - 953
2008 2.201 3.322 5.523 -1.121
2009 1.771 1.686 3.457 85
2010 2.217 2.437 4.654 - 219
2011 2.764 3.454 6.218 - 690
2012 3.679 4.414 8.093 -735
2012 ilk 5 ay 1.603 1.601 3 204 2
2013 ilk 5 ay 1.596 1.607 3.203 -11 Kaynak: T.C Ekonomi Bakanlığı
8
Tablo 7: Suudi Arabistan’a İhracatımızda Önem Arz Eden Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2010 2011 2012
7207 Demir/alaşımsız çelikten yarı mamuller 407,3 454,6 803,9
7214 Demir/çelik çubuklar (sıcak haddeli, dövülmüş,
burulmuş, çekilmiş) 258,7 160,4 428,5
5702 Dokunmuş halılar, yer kaplamaları (kilim,
sumak, karaman vb) 135,3 231,3 314,5
7216 Demir/alaşımsız çelikten profil 118 145,8 131,8
2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde
edilen yağlar 29,8 76,9 89
6802 Yontulmaya, inşaata elverişli işlenmiş taşlar
(kayağan hariç) 45,5 61,9 84,9
8504 Elektrik transformatörleri, statik konvertisörler,
endüktörler 88,2 125,1 81,9
6204 Kadın/kız çocuk için takım, takım elbise, ceket
vs. 23,2 46,3 74,3
8710 Tanklar ve diğer zırhlı savaş taşıtları (motorlu) 21,9 69,5 54,6
9403 Diğer mobilyalar vb. Aksam, parçaları 21,6 32,8 50,3
4011 Kauçuktan yeni dış lastikler 34,4 48,8 48,2
2402 Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar,
sigarillolar ve sigaralar 32,7 33,3 45,5
0805 Turunçgiller (taze/kurutulmuş) 64,9 80,4 44,2
8544 İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş
elektrik iletkenleri; fiber optik k 35,7 81,7 43,1
7308 Demir/çelikten inşaat ve aksamı 38,1 21,2 42,9
1905 Ekmek, pasta, kek, bisküvi vs. İle boş ilaç
kapsülü mühür güllacı vs. 34,1 37,6 42,3
0406 Peynir ve lor 29,5 34,5 38,9
6206 Kadın/kız çocuk için gömlek, bluz, vs. 10,6 16 25,9
8708 Kara taşıtları için aksam, parçaları 12 16 25,6
6402 Ayakkabı; dış tabanı, yüzü kauçuk ve plastik
diğer 18,2 18,8 24,6
6305 Eşya ambalajında kullanılan torba ve çuval 11,6 20,4 24,3
1806 Çikolata ve kakao içeren diğer gıda
müstahzarları 10,1 16,4 20,4
7213 Demir/çelik filmaşin (sıcak haddelenmiş, rulo
halinde) 15,7 5 15,4
8716 Taşıtlar için römorklar, yarı römorklar vb. İle
aksam-parçaları 12,1 11,3 15,4
8431 Ağır iş makine ve cihazlarının aksamı, parçaları 10,8 14 15,1
0713 Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye
ayrılmış) 19 22,4 11,3
2002 Domates (sirke/asetik asitten başka usullerle 17,2 7,4 7,8
9
hazırlanmış)
809 Kayısı, kiraz, şeftali, erik ve çakal eriği(taze) 9,8 8,1 4,3
TOPLAM Tüm Ürünler 2.217,7 2.763,5 3.679,4
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
Tablo 8: Suudi Arabistan’dan İthalatımızda Önem Arz Eden Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2010 2011 2012
2709 Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli
minerallerden elde edilen yağlar) 1.057 1.452 2.242
3902 Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri (ilk
şekillerde) 669 882 1.001
3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde) 377 480 594
2905 Asiklik alkoller vb. Halojenlenmiş, sülfolanmış,
nitrolanmış/nitrozalanmış türevl 91 109 93
2909 Eterler, eter-alkoller, eter fenoller, fenoller,
peroksitler vb. Türevleri 39 83 41
2902 Sıklık hidrokarbonlar 27 78 99
2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde
edilen yağlar 26 32 115
2915 Doymuş asiklik monokarboksilik asitler vb.
Türevleri 18 30 27
3904 Vinil klorür/halojenli diğer olefin polimerleri (ilk
şekilde) 17 16 12
3907 Poliasetaller, diğer polieterler, epoksit-alkid
reçineler vb (ilk şekilde) 17 17 21
TOPLAM Tüm Ürünler 2.437,2 3.453,9 4.413,9
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
MADENCİLİK VE DOĞAL TAŞ SEKTÖRÜ
Suudi Arabistan dünyada en fazla kanıtlanmış petrol rezervlerine sahip ülke konumunda,
petrol rezervleri tahmini olarak 264 milyar varil olup, dünya petrollerinin % 21’ine sahiptir.
Suudi Arabistan’daki petrol üretim tesisleri Eastern Bölgesi’nde yoğunlaşmaktadır.
Ülkenin kanıtlanmış doğal gaz rezervlerinde artış görülmektedir. Ülkede 7.17 trilyon m³ doğal
gaz rezervi olduğu tahmin edilmektedir. Bu miktar tüm dünya toplam gaz rezervinin %4’ünü
teşkil etmekle birlikte, Iran ve Katar’daki rezervlerden daha düşüktür.
Suudi Arabistan, altın, gümüş, bakır, çinko, boksit, magnezit ve fosfat gibi madenlere sahip
bir ülkedir. Maden yataklarının uzaklığına ve yaşanan susuzluğa rağmen son yıllarda bu
kaynakların çıkarılması için yapılan çalışmaların arttığı görülmektedir. Madencilik
10
projelerinin %100 yabancılar tarafından sahiplenmesine izin veren yeni madencilik yasası,
2004 yılının sonlarında yürürlüğe girmiştir.
Devlete ait olan ve özel sektör işletmeleri ile birlikte madencilik projelerinin geliştirilmesi
amacı ile 1997 yılında kurulan Saudi Arabian Mining Company (Maaden); ülkenin
merkezindeki platolarda çıkarılan birçok madeni işlemektedir. Kuruluşun en büyük projesi Al
Jalamid’deki fosfat ve Al Zubeira’da boksit madenlerinin kurulmasıdır. Al Jalamid’deki fosfat
madenlerinin ve Al Zubeira’daki boksit rezervlerinin Körfez kıyısındaki Ras al-Zour’da
kurulan yeni bir terminale kuzey-güney hattında işleyen bir demiryolu ile ulaştırılması
planlanmaktadır.
S.Arabistan PAFTA ve KİK ülkeleri ile yapılan anlaşmalar gereği üye ülkelerden yaptığı
ithalatta %0 gümrük vergisi uygulamaktadır. İşlenmiş doğal taşlara uygulanan gümrük
vergileri MFN ülkeleri için ise %5 olarak uygulanmaktadır.
Kaynak: Trade map
SUUDİ ARABİSTAN DOĞAL TAŞ İTHALATI 2008 2009 2010 2011
Miktar
(Ton)
Değer
(Bin
Dolar)
Miktar
(Ton)
Değer
(Bin
Dolar)
Miktar
(Ton)
Değer
(Bin
Dolar)
Miktar
(Ton)
Değer
(Bin
Dolar)
İtalya 117.250 42.499 120.629 30.139 132.830 30.510 150.413 61.225
Çin - - - - 238.915 44.960 327.518 58.201
Umman 74.019 23.892 77.873 26.830 88.876 32.648 99.687 35.020
Yunanistan 4.070 4.717 6.093 7.346 10.569 12.133 15.884 30.621
Türkiye 123.893 21.547 134.045 22.978 124.480 20.446 167.640 28.480
İspanya - - 36.202 12.322 60.924 17.534 57.807 17.066
Ürdün - - - - 172.745 11.840 185.585 16.366
Portekiz 76.563 22.127 56.169 17.095 80.268 16.626 73.574 14.562
Mısır 61.495 15.562 69.766 21.421 59.962 16.231 62.709 13.385
Diğer 13.081 3.733 54.031 8.367 124.103 30.825 159.698 36.852
Toplam 470.371 134.077 554.808 146.499 1.093.672 233.752 1.300.515 312.779
11
Kaynak:Trade Map
**2012 yılı rakamları GTİP farklılıkları nedeniyle daha önceki yıllarla eşleştirilemediğinden verilmemiştir.
Suudi Arabistan, Trademap verilerine göre 2012 yılında yaklaşık 552 milyon dolarlık işlenmiş
doğal taş ithalatı yapmıştır. Suudi Arabistan’ın dünya doğal taş ithalatındaki payı %3,5 gibi
önemli bir orandır. Türkiye’nin Suudi Arabistan’a gerçekleştirdiği işlenmiş taş ihracatı geçen
sene %37 artmıştır. Doğal taş ihracatının tamamına yakınını işlenmiş doğal taşlar
oluşturmaktadır. Bu nedenle Suudi Arabistan inşaat sektörünün gelişimi, önümüzdeki
dönemde de işlenmiş taş ihracatının bu bölgede artacağına işaret etmektedir.
SUUDİ ARABİSTAN İŞLENMİŞ DOĞAL TAŞ İTHALATI
2007 2008 2009 2010 2011
Miktar
(Ton)
Değer
(Bin
Dolar)
Miktar
(Ton)
Değer
(Bin
Dolar)
Miktar
(Ton)
Değer
(Bin
Dolar)
Miktar
(Ton)
Değer
(Bin
Dolar)
Miktar
(Ton)
Değer
(Bin
Dolar)
Çin 80.808 17.217 - - - - 237.827 44.615 327.518 58.201
İtalya 98.981 29.675 117.250 42.499 120.629 30.139 128.447 29.466 133.552 53.396
Umman 63.335 19.068 74.019 23.892 77.873 26.830 88.876 32.648 99.687 35.020
Yunanistan 3.537 2.686 4.070 4.717 6.093 7.346 10.569 12.133 15.884 30.621
Türkiye 78.496 14.811 123.893 21.547 134.045 22.978 124.480 20.446 167.640 29.480
İspanya 36.503 13.471 - - 36.202 12.322 59.474 17.199 57.807 17.066
Ürün 115.651 6.376 - - - - 172.745 11.840 185.585 16.366
Diğer 203.302 48.090 151.139 41.422 179.966 46.883 252.523 60.844 280.698 60.751
Toplam 680.615 151.398 470.371 134.077 554.808 146.499 1.074.941 229.191 1.268.371 300.903
S. Arabistan'ın
Toplam
ithalatı
Türkiye'nin
S. Arabistan'a
toplam
ihracatı
Türkiye'nin
toplam
ihracatı 2012
Dünya
İthalatında
S.Arabistan'
ın payı
Türkiye'nin
S.Arabistan'a
İhracatındaki
Değişim
(2011 - 2012)
Gümrük
Oranları
Doğal
Taşlar 617.490 86.344 1.900.246 3,5 38% 5%
İşlenmiş
Doğal
Taşlar
551.711 84.973 947.327 4,4 37% 5%
12
Müteahhitlik Hizmetleri
Ekonomik büyümenin katalizörü olan inşaat sektörü, ülkenin modern bir altyapıya
kavuşmasını sağlamaktadır. Sektörün performansı petrol gelirleri ve devletin harcamaları ile
doğru orantılıdır. Suudi Arabistan inşaat sektörü toplam işgücünün ise yüzde 14,7’sini
istihdam etmektedir. İnşaat firmalarının büyük bir kısmı özel sermayeli olsa da önde gelen
müşterinin devlet olması nedeniyle bu sektör devlet müdahalesine açıktır. Sektör içinde genel
olarak kamu kesimi toplam talebin %30’unu teşkil etmektedir.
Son yıllarda artan kamu ve özel sektör yatırımları ile birlikte okul, hastane, karayolu,
demiryolu, elektrik ve su santrali, petrol sahası ve sanayi tesisi inşaatları da artmıştır. İnşaat
sektöründe özel firmaların hakimiyeti söz konusudur. Suudi Arabistan’da uzun yıllar inşaat
sektörünün gelişmesine yönelik politikalar uygulanmıştır. Bu amaçla, yabancı firmaların
üstlendikleri her projenin %30’u yerli taşeronlar aracılığıyla yürütülmüş, büyük projeler ise
daha küçük parçalar halinde tamamlanmıştır.
Suudi Arabistan’la ekonomik ilişkilerimiz petrol fiyatlarının artmaya başladığı 1973 yılından
itibaren müteahhitlik hizmetleri ve işçi gönderilmesi şeklinde başlamış ve bu ilişkiler 1985
yılında zirveye ulaşmıştır. Suudi Arabistan’a ihracatımızın arttığı yıllarda müteahhitlik
faaliyetlerimizde de paralel bir artış görülmektedir. Petrol gelirlerindeki artışa paralel olarak
Suudi Arabistan’ın yatırım imkanlarındaki artış Türk müteahhitlik firmalarının ilgisini de
beraberinde getirmiştir. Suudi Arabistan hükümetinin önümüzdeki dönemde 6 tane yeni şehir
kurma planı bulunmaktadır. Bu ekonomik şehirlerden kurulma aşamasında olan 4 tanesi
aşağıda sıralanmaktadır.
1) BİLGİ EKONOMİ ŞEHRİ (KEC)
Alternatif bir şehir ve turistik açıdan cazibe merkezi oluşturmanın yanı sıra bilgi tabanlı
sanayilerin gelişimi için uygun bir alan yaratmak amacıyla Savola Grup, PMDC, Taibah
Yatırım & Emlak Firması, Quad Uluslararası Emlak Firması ve Kral Abdullah Vakfı’ndan
oluşan bir konsorsiyum Medine’nin dışında yeni bir şehir kurmayı planlamaktadır. Bilgi
Ekonomi Şehri (KEC) olarak adlandırılan proje 4,8 milyon m2’lik bir alanı ve yaklaşık 9
milyon m2’lik bir inşaat alanını içerecektir. Şehirde 150.000 adet konut olması
planlanmaktadır.
KEC, bilgi teknolojileri ve yaşam bilimlerini içeren bilgi tabanlı sanayilere yatırımı
hedeflemektedir. Ayrıca Hz. Muhammed’in hayatı üzerine bir müze, bir İslam Medeniyeti
Çalışmaları Merkezi ve 10.000 kişilik bir cami de yer alacaktır.
Projenin Durumu : Plan aşamasında
Bütçe Değeri : 8 milyar $
Tamamlanma Tarihi : 2020 yılının dördüncü çeyreği
13
2) KRAL ABDULLAH EKONOMİ ŞEHRİ (KAEC)
2005 yılında, Suudi Arabistan Kralı Abdullah Bin Abdullaziz El Suud’un dünya standardında
bir şehir olarak açıklamada bulunduğu ve gelişmiş ekonomiler ile Suudi Arabistan’ın
bütünleşmesini sağlayacak proje “Kral Abdullah Ekonomi Şehri (KAEC)” olarak
adlandırılmaktadır.
Kral Abdullah Ekonomi Şehri, görkemli bir gelecek olarak tanıtılan bir girişimdir. Şehrin
sürekli gelişim potansiyeli taşıdığı belirtilmektedir. Söz konusu şehir 168 milyon m²’yi
kapsayacaktır. Şehir 6 ana kısımdan oluşmaktadır.
Sanayi Bölgesi
Deniz limanı, yerleşim alanı
Dinlenme alanı
Eğitim bölgesi
Ticaret Merkezi
Finansal Ada
Proje Durumu: Plan aşamasında
Bütçe Değeri: 93 milyar $
Tamamlanma Tarihi: 2030’un dördüncü çeyreği
3) JAZAN ECONOMIC CITY - JEC (JİZAN EKONOMİ ŞEHRİ)
Jizan Economic City, ekonomiyi çeşitlendirmek, ihmal edilen ve az yatırım yapılan bölgeler
için iş fırsatlarını yaratmak için geliştirilmiştir.
MMC Corporation Berhad ve Saudi Binladin Group, Kızıl Deniz sahilindeki Jizan’da
ekonomi şehri geliştirmek için lisans almıştır. Girişimciler, 30 yıldan fazla Jizan Economic
City (JEC)’i geliştirecek ve yönetecektir. JEC, Jizan şehrinin 60 km kuzeydoğusunda yer
alacak ve yaklaşık 12 km’lik sahil boyunca 100 milyon m2’lik bir alana yayılacaktır.
Jizan, Hint Okyanusu’nda olduğu kadar, Kızıl Deniz’de de uluslararası denizyolu rotasına
stratejik olarak yakındır. Bu durum; Asya, Afrika ve Avrupa’da JEC ürünlerinin
pazarlanmasını kolaylaştıracaktır.
Proje Durumu : Uygulama
Bütçe Değeri : 27 milyar $
EPC İhale Tarihi : 2010 yılının ilk çeyreği
Bitiş Tarihi : 2036 yılının dördüncü çeyreği
14
4) PRENS ABDULAZİZ BİN MOSAED EKONOMİ ŞEHRİ (PABMEC)
Yerel ve bölgesel yatırımcılarla işbirliği ile Al-Mal Yatırım Firması tarafından geliştirilen
Prens Abdulaziz Bin Mosaed Ekonomi Şehri, Orta Doğu’nun en büyük nakliye ve lojistik
merkezi olarak planlanmaktadır. 156 milyon m2’
lik proje, kümelenme tabanlı gelişme
stratejisini içine alacak ve aşağıdaki bölümleri kapsayacaktır:
- Lojistik ve arz zinciri
- Eğitim
- Tarım ve gıda işleme hizmet alanı
- Madencilik hizmetleri
- Eğlence merkezi
- Yerleşim alanı
Krallığı, Ürdün, Irak ve ayrıca Medine’ye bağlayacak büyük ve yeni otoyol projeleri de
planlanmaktadır.
Projenin Durumu : Plan aşamasında
Bütçe Değeri : 800 milyon $
İhale Tarihi : 2011 yılının ilk çeyreği
Tamamlanma Tarihi : 2025 yılının dördüncü çeyreği
Dış Ticaret Politikası
Suudi Arabistan’ın dış ticaret politikalarını şekillendiren başlıca hususlar; düşük gümrük
vergisi oranları, Körfez İşbirliği Konseyi’ne (KİK) üye ülkeler arasında 2003 yılında kurulan
gümrük birliği ve 2005 yılında Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) üye olunmasıdır. DTÖ’ye
verilen taahhütler gereği malın piyasaya girişi öncesinde onay istenmesi gerekliliği ve yerel
acenta kullanımı zorunluluğu kaldırılmış, ticaret rejimi Suudi olmayan işadamları için daha
şeffaf hale getirilmiştir.
Tarifeler ve Diğer Vergiler
Sanayinin başka araçlarla desteklenmesi ve kamu harcamalarını karşılamak için kaynak
ihtiyacı içinde olunmaması nedeniyle S. Arabistan’da gümrük vergileri düşüktür. KİK
dışındaki ülkelerden ithal edilen mallara uygulanan genel ithalat vergisi oranı %5 olup; yerli
sanayinin korunması amacıyla bazı ürünler için %12 olarak uygulanmaktadır. Uygulanan
gümrük vergileri ve gümrük prosedürleri ile ilgili detaylı bilgi için www.customs.gov.sa
adresinin incelenmesi faydalı görülmektedir.
15
1993 yılında imzalanarak yürürlüğe giren Pan-Arab Serbest Ticaret Bölgesi (PAFTA) ülkeleri
arasındaki serbest ticaret anlaşması uyarınca üye ülkeler (S. Arabistan, Bahreyn, Mısır, Irak,
Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Libya, Fas, Umman, Katar, Sudan, Suriye, Tunus, BAE, Yemen)
arasında yapılan ticarette gümrük vergi oranları karşılıklı olarak sıfırlanmıştır.
Ayrıca 2003 yılında yürürlüğe giren Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) üye ülkeleri arasında
gümrük birliği uyarınca S. Arabistan, Bahreyn, Kuveyt, Umman, Katar, BAE ülkeleri
arasında yapılan ticarette karşılıklı olarak gümrük vergisi oranları %0 olarak
uygulanmaktadır.
Hangi malın ithal edileceği ve hangi ülkeden ithal edileceği büyük ölçüde piyasa tarafından
belirlenmektedir. Devlet alımlarında siyasi bir değerlendirme söz konusu olsa bile bu
değerlendirmeler fazla yön değişikliğine sebep olmamaktadır. Belirlenen standartlara
uymayan malların gümrüklerden geri gönderildiği de olmaktadır.
Suudi Arabistan kamu harcamalarına kaynak bulmak için halkından vergi almak zorunda olan
bir ülke değildir. Alınan vergiler İslami esasların gereği olarak alınmaktadır. KDV ve diğer
bazı tüketim vergileri yoktur.
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme
Paketleme, ambalajlama ve etiketleme uygulaması, gelişmiş ülkelerdeki asgari kurallardan
fazla değildir. Etiketleme şartı Suudi Arabistan’a ihraç edilen tüm ürünler için zorunludur.
Suudi Arabistan Standardizasyon Kurumu (SASO) etiketleme ile ilgili kuralları oluşturmakla
görevlidir. Etiketleme özellikle gıda ürünleri, kişisel bakım ürünleri, sağlık ve eczacılık
ürünleri için önem arz etmektedir. Gıda ürünleri için etiketin Arapça olması ve ürünün içeriği,
menşei, üreticisi, raf ömrü, kullanma talimatı gibi bilgilerin etikette yer alması gerekmektedir.
Ulaştırma ve Taşımacılık Maliyetleri
İstanbul-Riyad arası inşaat malzemeleri taşıması için 20 tona kadar nakliye komple TIR fiyatı
4 000 $ - 5 000 $ arasında değişim göstermektedir.
Tablo 12: Suudi Arabistan İle Yürürlükteki Anlaşma ve Protokoller
Anlaşma Adı İmza/Onay
Tarihi
Ticaret Anlaşması 1.5.1974
Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması 1.5.1974
KEK VII. Dönem Protokolu 24.5.2000
Deniz Taşımacılığı İşletmeciliğinin Koordine Edilmesi ve Düzenlenmesi
İçin Anlaşma
19.3.1986
Karayolu Ulaşımının Koordinasyonu ve Düzenlenmesi Hakkında Anlaşma 19.3.1986
Hava Taşımacılık Teşebbüslerinin Faaliyetleri Dolayısıyla Alınan 11.1.1989
16
Vergilerde Muafiyet Anlaşması
KEK VIII. Dönem Protokolu 19.5.2004
Türk Standartlar Enstitüsü (TSE) ve Suudi Standartlar Kurumu (SASO)
Arasında Teknik İşbirliği Programı 2005
Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması 8.8.2006
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması 8.8.2006
Sağlık Alan ında İşbirliği Anlaşması 8.8.2006
Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması 8.8.2006
KEK IX. Dönem Protokolu 26.11.2008
Deniz Taşımacılığı Anlaşması 3.2.2009
Gençlik ve Spor Alanlarında İşbirliği Anlaşması 3.2.2009
İşadamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler
Suudi Arabistan'da dinin politika, sosyal davranışlar ve iş dünyası üzerinde önemli bir yeri
vardır. Suudiler İslami değerlerle uyuşmayan dışarıdan gelen bilgiye karşı yenilikçi değildir.
Ziyaretçilerin bir kefil vasıtasıyla randevu alması önem taşımaktadır. Bu yüzden yumuşak
mizaçlı, etkili akrabaları olan ve nüfuzlu bir kefil bulunmasında fayda vardır. Suudi
Arabistan'da iş yapabilmek batıya göre biraz daha zor ve yavaş gerçekleşmekte olup iş
görüşmeleri sırasında sabırlı olmak gerekmektedir. Toplantılar telefon konuşmaları ile sık sık
kesilebilir. Tartışma esnasında genellikle kişisel argümanlar kullanılmaktadır. Israr, karşı
tarafı ikna etmek için sık sık kullanılan bir yöntemdir. Suudilerle olan iş ilişkilerinde saygılı
ve içten davranışlar beklenmektedir. Büyüklere saygı göstermek önemlidir.
Kartvizitlerinizin bir tarafının İngilizce, diğer tarafının da Arapça olarak hazırlanması sık
rastlanan bir durumdur. Tanıtım materyallerinin Arapça olması bir avantaj sağlayacaktır.
Suudi Arabistan’da iş yapan Türk firmalarının karşılaştığı en büyük sorun vize alınması
konusundadır. Çalışma vizesi alınabilmesi için diğer bölge ülkelerine kıyasla çok fazla şart
talep edilmektedir. Bu şartlardan dolayı, bazı kalifiye elemanlar gönderilememekte, önemli
miktarda masraf ve zaman kaybı oluşmaktadır.
Limanlar
Krallık’ta Yanbu, Cidde, Dammam, Jubail, Jizan ve Duba olmak üzere altı adet büyük liman,
iki adet özelleştirilmiş sanayi limanı (Jubail ve Janbu) ve 14 adet küçük liman mevcuttur.
Kapasitesi genişletilen Jubail Limanı’nın öneminin artması beklenmektedir. Dammam’daki
Kral Abdül-Aziz Limanı, petrokimya sanayi ürünlerinin ihracatında kullanılan ana ihraç
terminalidir. Eastern’de yürütülen projelerde kullanılan inşaat malzemeleri için de ana taşıma
noktası Dammam Limanı’dır. Kral Abdullah Ekonomi Şehri projesinin bir parçası olarak
17
ilerleyen yıllarda yapımı planlanan yeni bir limanın ise hac terminali olarak da kullanılması
düşünülmektedir. Limanların işletmesi ve liman ekipmanlarının bakım ve onarımı özel sektör
tarafından gerçekleştirilmektedir.
Yatırımlara Sağlanan Teşvikler
Şirket kurma prosedürleri ve yabancı firmalara sağlanan kolaylıklar ile ilgili kurum Suudi
Arabistan Genel Yatırım İdaresi (Saudi Arabian General Investment Authority-SAGIA) olup,
bu kurum tarafından yatırımları teşvik etmek amacıyla One-Stop-Shops (OSS) denilen bir
sistem kurulmuştur. Bu sistemde, “One-Stop-Shop”lar ülkede yatırım yapmak isteyenlerin tek
başvuru mercii olarak tasarlanmıştır.
SAGIA Head Office – Riyadh
Posta Adresi: P.O. Box 5927
Riyadh 11432
Kingdom of Saudi Arabia
Adres: Imam Saud Bin Abdulaziz Road
(University Road) Tel: +9661 2035555
Faks: +9661 2632894
Web: www.sagia.gov.sa
E.mail: [email protected]
One Stop Shop (OSS) Jeddah
Posta Adresi: P.O Box: 1001
Jeddah 21431
Adres: Ha’il Street behind the Chamber of
Commerce
Tel: +9662 657 1580
Faks: +9662 657 209
One Stop Shop (OSS) Damam
Posta Adresi:
P. O. Box 1234 Dammam 31431
Kingdom of Saudi Arabia
Adres:Dammam, Khobar Street,Eastern
region Cement Towers, ground floor. Tel:
+9663 881 2088 Faks: +9663 881 1990
One Stop Shop (OSS) Medina
Posta Adresi:The Chamber of Commerce
and Industry Building, P.O Box 443,
Medina,
Kingdom of Saudi Arabia
Adres:King Abdel-Aziz Street
In front of the General Department of
Police
Tel : +9664 838 8909
Faks:+9664838903
SEKTÖRLE İLGİLİ DÜZENLENEN FUARLAR
1) The Big 5 Saudi (Her yıl – Jeddah)
2) Exhibition for Building Construction, Interior Design & Maintance (Her yıl –
Dammam)
3) SBIE SAUDI BUILDING&INTERIORS (Yapı – Jeddah)
4) SAUDI BUILD 2012 & SAUDI BUILD – THE PMV SERIES 2012 & SAUDI STONE
TECH 2012 (Uluslararası İnşaat ve Doğal Taş Fuarı (Riyad – Her yıl)
18
Para Kullanımı
Riyal Suudi Arabistan'ın para birimi olmakla birlikte dolarda kullanılmaktadır. Türkiye'den
Ziraat Bankasının Cidde'de şubesi bulunmaktadır. İletişim bilgileri aşağıdadır.
T.C. ZİRAAT BANKASI CİDDE ŞUBESİ
Adres Al Rawdah Dist. 1 Al Rawdah Str. P.O. Box.54759 Jeddah 21524 The Kingdom of
Saudi Arabia
Telefon 00 966 2 665 54 33
Faks 00 996 2 664 35 16
E-mail [email protected]
Resmi Tatiller ve Çalışma Saatleri
İş saatleri değişmektedir. Ancak birçok iş yeri öğleden sonra kapanmakta ve birkaç saat sonra
da açılmaktadır. Haftalık çalışma günleri Cumartesi’den Çarşamba’ya kadar devam
etmektedir. Birçok kimse Perşembe günleri çalışmamaktadır. Cuma günleri hiçbir iş
yürütülmemektedir. Devlete ait kurumlar 7:30 - 14:30 arasında Cumartesi - Çarşamba
günlerinde açıktır.
Bankalar ise 8:30 - 12:00 ve 17:00 - 19:00 Cumartesi - Çarşamba günleri açıktır. Bazı
bankalar Perşembe sabahları da açık tutulmaktadır. Herkes tarafından takip edilen iki bayram
bulunmaktadır. Bu sürelerde hiçbir iş yürütülemez. Birincisi Ramazan Bayramı ikincisi ise
Kurban Bayramıdır.
SWOT ANALİZİ
1. Güçlü Yanlar
Türk ürünlerinin kalite ve fiyat olarak ABD ve AB ile rekabet gücü
Coğrafi ve kültürel yakınlık ve bu ülkede yaşayan önemli Türk nüfus
Olumlu Türk malı imajı
Riyad ve Cidde’de açılan Türk Ticaret Merkezleri ile pazara verilen önemin artışı
Müteahhitlik sektörümüzün dünyada tecrübe sahibi oluşu
T.C. Ziraat Bankası’nın Cidde’de şube açması
THY’nin Cidde, Riyad, Medine’den sonra Dammam seferlerine başlaması
Firmalarımızın Suudi Arabistan Pazarına yönelik artan ilgisi
2. Zayıf Yanlar
Ürünlerimizin Uzak Doğu’nun düşük fiyatlarıyla rekabet etmekte zorlanması
Birkaç marka dışında markalarımızın bilinmemesi
Ürün tanıtımımızın zayıf kalması
Firmalarımızın pazarda istikrarlı olamaması
19
3. Fırsatlar
Her türlü ürün ve hizmetin ithalat yoluyla karşılanması
Ülkemizin bölgedeki yükselen imajı
Suudi Arabistan’ın Orta Doğu’nun en büyük inşaat pazarına sahip olması
Yakın gelecekte önemli ölçekte alt ve üst yapı projelerinin hayata geçirilmesi
Yabancılara ülkede yatırım yapabilmelerini sağlayacak düzenlemelerin olması
4. Tehditler
Pazarda fazla bir boşluk bulunmaması
Bazı şahıs ve firmalarımızın imajımıza zarar verecek anlayışta olmaları
Mevzuat ve istatistiki bilgilerin güvenilirliği ve ulaşılabilirliğinin sorunlu olması
Pazara girişi vize rejimi ve kefalet gibi unsurların zorlaştırması
Büyük firma satın alma yetkililerinin genellikle Arap olmayan yabancılardan oluşması
Müteahhitlik projeleri danışmanlık firmalarının genelde Avrupa ve ABD’li firmalar
arasından seçilmekte oluşu
Hantal bir bürokrasinin olması