TA9608-REG: Strengthening Knowledge and Actions for Air Quality Improvement City Inception Workshop: 6/11/2020 Assoc. Prof. Ho Quoc Bang * ; Khue Vu; Tam Nguyen; Thuy Nguyen, Hang Nguyen * Director of Air Pollution and Climate Change Research Center (APAC) Institute of Environment & Resources / Vietnam National University, Ho Chi Minh City CURRENT RESEARCH ON AIR QUALITY AND CLIMATE CHANGE TO MAP OPPORTUNITIES FOR DATA EXCHANGE AND OTHER AREAS FOR COLLABORATION
Transcript
TA9608-REG: Strengthening Knowledge and Actions for Air Quality Improvement City Inception Workshop: 6/11/2020
Assoc. Prof. Ho Quoc Bang*; Khue Vu; Tam Nguyen; Thuy Nguyen, Hang Nguyen
*Director of Air Pollution and Climate Change Research Center (APAC)
Institute of Environment & Resources / Vietnam National University, Ho Chi Minh City
CURRENT RESEARCH ON AIR QUALITY AND CLIMATE CHANGE
TO MAP OPPORTUNITIES FOR DATA EXCHANGE AND OTHER
AREAS FOR COLLABORATION
NỘI DUNG BÁO CÁO
Hồ Quốc Bằng hoàn thành: Tiến Sĩ và Thạc Sĩ tại Đại học Bách Khoa
Liên Bang Lausanne, Thụy Sỹ: Chuyên về kiểm kê khí thải, mô
phỏng chất lượng không khí, Quản lý chất lượng không khí
Với hơn 20 năm kinh nghiệm thực hiện các nghiên cứu về ô nhiễm
không khí và BĐKH. Hiện là Giám đốc Trung tâm nghiên cứu ô
nhiễm không khí và BĐKH/Viện MT&TN/Đại học Quốc gia TP. HCM
Thực hiện 59 đề tài/dự án với tổng kinh phí hơn 1 triệu USD: JICA,
Công bố 44 bài báo quốc tế và 53 Hội nghị/Hội thảo liên quan ô
nhiễm không khí và BĐKH
THÔNG TIN NGƯỜI BÁO CÁO
NỘI DUNG BÁO CÁO
1. GIỚI THIỆU
2. XÁC ĐỊNH NGUỒN THẢI– KIỂM KÊ KHÍ THẢI
3. MÔ HÌNH Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ– QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ
4. KHẢ NĂNG TIẾP NHẬN KHÍ THẢI – PHÂN VÙNG XẢ THẢI
5. ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ TỚI SỨC KHỎE
6. CÁC GIẢI PHÁP GIẢM THIỂU Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
7. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ GIẢM NHẸ BĐKH
8. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
NỘI DUNG
• GÁNH NẶNG BỆNH TẬT CỦA Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
– Ô nhiễm không khí liên quan đến 8 triệu ca tử vong/năm
– Khí thải từ động cơ diesel và không khí xung quanh là tác nhân
ung thư phổi(WHO, 2013)
Theo kết quả quan trắc Chất lượng không khí TP. HCM:
• TSP: 72,1 μg/m3 – 660,0 μg/m3. với 93,8% số liệu vượt QCVN
05:2013/BTNMT.
• PM2.5: 20,7 μg/m3 – 44,8 μg/m3, với 7,5% số liệu quan trắc vượt QCVN
• ...
1. GIỚI THIỆU
• Điều 43 của Hiến Pháp nước Cộng Hòa XHCN Việt Nam
2013: Mọi người có quyền được sống trong môi trường
trong lành và có nghĩa vụ bảo vệ môi trường.
• Trong luật BVMT 2013, cũng như dự thảo Luật BVMT 2020 (sửađổi): có Điều 183, khoản 1 điểm c: UBND cấp tỉnh có tráchnhiệm: tổ chức quản lý toàn diện các nguồn thải trên địa bàntheo phân công, phân cấp, chịu trách nhiệm trước Chính phủ vềviệc để xảy ra ô nhiễm môi trường trên địa bàn;
1. GIỚI THIỆU
Các tỉnh/thành cần xây dựng kế hoạch phát triển khôngkhí sạch (CAAP) và triển khai một cách hiệu quả bảo vệsức khỏe cộng đồng.
2. XÁC ĐỊNH NGUỒN THẢI– KIỂM KÊ KHÍ THẢI
6
Emission Inventory (EI) over Ho Chi Minh City (HCMC), Vietnam
Kiểm kê khí thải tại HCMC 2017 -> Cần cập nhật 2020
NOX NMVOC
Khi thai mô tô, xe may 29% Khi thai mô tô, xe may 65,4%
Khi thai xe hơi 22,3% Xe hơi 13,1%
Bến Cang 11,5% Nguồn sinh học 6%
Xe tai nhẹ 11% Xe tai nhẹ 5,5%
Xe tai nặng 9% Xe buýt và xe tai nặng 4,4%
PM2.5 Bụi (TSP)
Xe may +đường+thắng xe 32,3% Xe may +đường+thắng xe 25%
Hộ gia đình 13,8% Dệt may 14,8%
Dệt may 13,3% Thực phẩm 8,8%
Cang biển 7,3% Hộ gia đình 7,5%
Nhà hàng - quan ăn 6,8% SX giấy 6,0%
Thực phẩm 6,4% Công trình XD 6,0%
CO SO2
Khi thai mô tô, xe may 90% Khi thai mô tô, xe may 39,5%
Khi thai xe hơi 5.7% Bến Cang 15%
Xe tai nhẹ 2.6% Xe hơi 10,7%
8
Emission Inventory (EI) over Ho Chi Minh City (HCMC), Vietnam
3. MÔ PHỎNG CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ
XÂY DỰNG BẢN ĐỒ LAN TRUYỀN Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
Nồng độ TB 8h cao nhất
các tháng vượt quy
chuẩn cho phép
Nồng độ cao nhất tháng
11 là 14.000 ppb (15.820
µg/m3 > 10.000 µg/m3)
lớn hơn 1,5 lần.
Tháng 11 có nồng độ CO
cao nhất, nồng độ trung
bình 1 giờ cao nhất CO
đạt giá trị 26.000 ppb
(29.380 µg/m3) xấp xỉ giá
trị quy chuẩn cho phép
(30.000 µg/m3).
MÔ PHỎNG CLKK TẠI TP. HCM % PHÁT THẢI TỪNG NGUỒN
XÂY DỰNG BẢN ĐỒ LAN TRUYỀN Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
Trung bình 24 giờ đạt
QCVN
TB 1h cao nhất các
tháng vượt quy
chuẩn.
Nồng độ cao nhất đạt
170 ppb tháng 11 (~
316 µg/m3 > 200
µg/m3) vượt 1,5 lần
MÔ PHỎNG CLKK TẠI TP. HCM % PHÁT THẢI TỪNG NGUỒN
XÂY DỰNG BẢN ĐỒ LAN TRUYỀN Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
=220 µg/m3
TB 1h cao nhất đạt 110 ppb
(tương đương 220 µg/m3 > 200
µg/m3) gấp 1,1 lần quy chuẩn cho
phép
TB 8h cao nhất đạt 62 ppb (124
µg/m3 >120 µg/m3)
MÔ PHỎNG CLKK TẠI TP. HCM % PHÁT THẢI TỪNG NGUỒN
12
4. KHẢ NĂNG TIẾP NHẬN KHÍ THẢI – PHÂN VÙNG XẢ THẢI
Nature – Scientific Reports
NGHIÊN CỨU PHÂN VÙNG XẢ THẢI KHÍ THẢI TP.HCM
Phân vùng xả thải khí CO
CO: Các quận trung tâm thành
phố cần phải giảm một lượng
5.000 - 8.000 tấn
CO/năm/km2.
o Quận/huyện phía Tây và phía
Bắc thành phố cần phải giảm
~ 3.000 tấn CO/năm/km2.
o Khu vực quận/huyện phía
Đông và phía Nam có thể tiếp
nhận đến 10.000 tấn
CO/năm/km2
NO2: Khu vực các quận trung
tâm và các quận/huyện phía
Tây thành phố cần giảm phát
thải NO2 (giảm đến 86 tấn
NO2/năm/km2)
…..
BƯỚC ĐẦU NGHIÊN CỨU PHÂN VÙNG XẢ THẢI TP.HCM
14
5. TÁC ĐỘNG Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ TỚI SỨC KHỎE
Sơ đồ nghiên cứu
PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN: BENMAP
15
PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN VÀ KẾT QUẢ
16
Bản đồ nồng độ PM2.5
trung bình năm
Bản đồ tử vong do PM2.5
–Ung thư phổi
17
SỐ CA TỬ VONG DO Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ TẠI TP.HCM
Chất ô nhiễm Ung thư phổi Tim-phổi IHD Tổng của ba bệnh
PM2.5 64 715 357 1136
SO2 3 43 43 89
NO2 6 83 83 172
Tổng gây ra bởi cả ba
tác nhân ô nhiễm 73 841 483 1397
18
6. XÂY DỰNG KẾ HOẠCH KHÔNG KHÍ SẠCH (CAAP)Emission Inventory (EI) over Ho Chi Minh City (HCMC), Vietnam
Đã Chủ trì xây dựng thành công
02 CAAP:
- Tp. Cần Thơ: QĐ 26/4/2019: tài
trợ CAA, GIZ và TP Cần Thơ
- Tp. Bắc Ninh: 2015: Tài trợ
GIZ.
CÁC GIẢI PHÁP GIẢM Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ DỰA TRÊN CÁC KQ NGHIÊN CỨU:
1) Mục tiêu về phát triển bền vững của thành phố, đến năm 2020 đam bao tốc độ tăng
trưởng kinh tế theo hướng bền vững, phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi
trường;
2) Quy hoach phat triển KT-XH đến 2020 va tầm nhìn sau 2020 của TP. HCM;
3) Quy hoach phát triển giao thông vận tai thành phố HCM đến năm 2020 và tầm
nhìn sau năm 2020
4) Báo cáo hiện trang môi trường 5 năm 2011-2015 của TP. HCM và các báo cáo hiện
trang môi trường của TP. HCM các năm 2016, 2017, 2018
5) Kế hoach triển khai thực hiện Nghị Quyết Đai hội Đang bộ thành phố HCM lần
thứ X về Chương trình giam ô nhiễm giai đoan 2016-2020…. Cụ thể: trong giai
đoan trên phai Giam 70% lượng ô nhiêm không khi tăng thêm do hoat đông
GTVT và 90% khí thai công nghiệp xử lý đat quy chuẩn môi trường.
6) Kết qua kiểm kê khí thai, mô phỏng ô nhiễm không khí, ÔNKK tác động sức khỏe;
7) Và tham khao các dự án liên quan môi trường và không khí thực hiện tai TP.
HCM, ví dụ: Project for institutional development of air quality management in
Social Republic of Vietnam in HCMC do JICA, 2014.
8) Các văn ban Trung ương: QD985a, Bộ GTVT về kiểm định xe GM…
13 giải pháp đến 2025, kinh phí 184,97 tỷ đồng.
MỘT SỐ GIẢI PHÁP KIỂM SOÁT Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ TP. HCM
ST
TTên nhiệm vụ hay dự án Nội dung cần thực hiện
Thời gian
dự kiến
Đơn vị chủ trì/
đơn vị phối hợp
Khái toán
ngân sách
(tỷ đồng)
1Kiểm tra khí thai đột xuất xe
cơ giới đang lưu hanh
- Thanh lập “Nhom Công tac kiểm tra xe cơ giới”
(VITF) bao gồm cac đai diện tư Sở GTVT, Cục
Đăng Kiểm (VR), UBND TP.HCM, Chi Cục BVMT
(CC BVMT) va canh sat giao thông
- Xây dựng va thống nhất nội dung “Điều khoan tham
chiếu (ToR) cho VITF
- Thực hiện kiểm tra khí thai đột xuất xe cơ giới đang
lưu hanh trên một số tuyến đường
Ghi chú: TP.HCM đã thực hiện kiểm tra một vài ngày
xe buýt: kết qua 22% lượng xe buýt được kiểm tra xa
khí thai vượt quy định cho phép. Cần thực hiện bài ban
và ngẫu nhiên liên tục với xe ô tô các loai
2019
Sở GTVT sẽ
chịu trách nhiệm
chính
Hỗ trợ của VR-
Sở GTVT,
HEPA, canh sát
giao thông và tư
vấn
0,48
2Kiểm tra khí thai xe gắn máy
đang lưu hanh
- Sử dụng Nhom Công tac kiểm tra xe cơ giới” (VITF)
- Xây dựng kế hoach kiểm tra khí thai xe gắn máy
đang lưu hanh
- Thực hiện kiểm tra khí thai xe gắn máy đang lưu
hanh
Ghi chú: TP.HCM đã thực hiện đo đac một số xe gắn máy:
kết qua sẽ giam 30% lượng phát thai khí thai từ xe gắn
máy
2020
Sở GTVT sẽ
chịu trách nhiệm
chính
Hỗ trợ của VR-
Sở GTVT,
HEPA, canh sát
giao thông và tư
vấn
21,1
3
Điều tra, rà soát thống kê số
lượng xe cũ, xe máy đã qua
sử dụng,, tiến tới xác định xe
không đam bao chất lượng an
toàn kỹ thuật và ngưng hoat
động các loai phương tiện
này.
- Điều tra, rà soát thống kê số lượng xe máy đã qua sử
dụng,xe mô tô, xe gắn máy ba bánh, bốn bánh vận tai
hành khách và hàng hóa,
- Xây dựng quy định cấm xe không đam bao chất lượng
an toàn kỹ thuật và ngưng hoat động các loai phương tiện
này.
2021-2022
Sở GTVT
các chuyên gia
trong nước và
quốc tế để cung
cấp hướng dẫn
và chuyên môn
kỹ thuật
5,0
21/27
KẾ HOẠCH KIỂM SOÁT Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ THIẾT KẾ CÁC CHIẾN LƯỢC KIỂM SOÁT HIỆU QUẢ
4
Đanh gia, thiết kê va
thực hiện dư an thư
nghiệm Hê thống chia
se xe đap
- Sở GTVT thanh lập “Nhom công tac tai
tô chức giao thông vận tai” (RTTTF).
Nhom công tac sẽ đong vai tro then chốt,
bắt đầu bằng việc ký kết Thỏa thuận Hợp
tác (MoU) giữa cac thanh viên RTTTF.
- Soan thao ToR cho Nhom Công tac.
- Xac định vai tro của NMT trong tương lai
- Xac định cac mục tiêu của Kê hoach hanh
động NMT
- Đanh gia cac thanh tựu đat.
Ghi chú: Thí điểm khu vực trung tâm TP.HCM
2021-
2022
Sở GTVT
UBND quận 1,3
là một dự án thí
điểm, các chuyên
gia trong nước
và quốc tế để
cung cấp hướng
dẫn và chuyên
môn kỹ thuật
0,96
5
Đầu tư hệ thống quan
trắc chất lượng không
khí tự động TP.HCM
9 tram
- Đối với tram tự động: quan trắc tự động
liên tục tất ca các chất ô nhiễm không khí
và đủ số liệu đanh giá theo QCVN 05
2013.
2017-
2018: 2
tram
2018-
2022: 7
tram
DONRE, CEM,
HEPA126 tỷ
…
13
CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN GIẢM NHẸ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
I. Nhiệm vụ theo Quy định của Việt Nam:
1. QĐ 1670/QĐ-TTg ngày 31/10/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt
Chương trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh giai
đoan 2016-2020 , yêu cầu :
CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN GIẢM NHẸ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
I. Nhiệm vụ theo Quy định của Việt Nam (TT):
2. CV180/BTNMT-KHTC của Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc hướng dẫn triển khai chươngtrình mục tiêu ứng phó BĐKH và tăng trưởng xanh: hướng dẫn chi tiết: NV1 là “Xây dựng, cậpnhật kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn điến2050” và NV2 là “Đánh giá khí hậu thành phố HCM”. -> TP. HCM đang triển khai3. QĐ 2053/QĐ-TTg ngày 28/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Kế hoạchthực hiện thỏa thuận Paris về BĐKH4. Văn bản số: 4869/BTNMT-BĐKH do Bộ TNMT ban hành ngày 8/9/2020 về việc Triển khai thựchiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) cập nhật của Việt Nam -> Theo đó: Bằng nguồn
lực trong nước, đến năm 2030 Việt Nam sẽ giam 9% tổng lượng phát thai KNK so với kịch ban
phát triển thông thường và tăng đong góp lên tới 27% khi có hỗ trợ quốc tế
-> Thủ tướng chỉ đạo: các Bộ, cơ quan, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển
khai các hoat động cụ thể như sau: +Tổ chức triển khai thực hiện NDC cập nhật theo chức năng,
nhiệm vụ được giao; hướng dẫn việc lựa chọn, áp dụng biện pháp công nghệ, quan lý để giam
nhẹ phát thai KNK phù hợp với quy mô, ngành nghề san xuất tai địa phương và pham vi quan lý
nhằm góp phần đat được mục tiêu giam phát thai KNK.
-> TP.HCM đã ban hành QĐ 3924 20/10/2020 về KH Thực thiện thỏa thuận Paris về biến đổikhí hậu trên địa bàn TP.HCM:57 chương trình, dự an, được phân kỳ theo 2 giai đoan:
Giai đoan từ 2019 đến 2020: 25 chương trình, dự an do 12 Sở, ban nganh chủ trì
Giai đoan từ 2021 đến 2030: 32 chương trình, dự an do 15 Sở, ban nganh chủ trì
Ngành Tên chương trình dự án đề xuất CO2tđ(tấn/năm)
Côngnghiệp
Sấy Condebelt trong sản xuất giấy và bột giấy 5.392Thu hồi nhiệt thải (WHR) từ quá trình sấy giấy trong sản xuất giấy và bộtgiấy
26.960
Khí hóa dung dịch đen (Black Liquor) trong sản xuất giấy và bột giấy 8.627
Lắp đặt động cơ biến tần (VFD) trong SX xi măng 3.866Tối ưu hóa quá trình đốt trong SX xi măng 449.000
Giao thông
Chuyển đổi phương thức vận tải hành khách từ cá nhân sang đường sắtđô thị
74.638
Chuyển đổi phương thức vận tải hành khách từ cá nhân sang xe buýtnhanh (BRT)
10.876
Nghiên cứu các giải pháp thay thế nhiên liệu sạch cho các phương tiệngiao thông ở thành phố Hồ Chí Minh
56.771
Nghiên cứu các giải pháp hạn chế sử dụng phương tiện giao thông cánhân, tăng cường kết nối giữa giao thông cá nhân và giao thông côngcộng nhằm tăng tỉ lệ sử dụng phương tiện giao thông công cộng
44.638
Nâng cấp hệ thống xe bồn vận chuyển bùn thải 411
Xây dựngÁp dụng các giải pháp tòa nhà xanh từ dự án SPI-NAMA (Hệ thống ĐHKKMulti, đèn LED, kính 2 lớp, Bộ cách nhiệt hiệu quả cao)
584.446
NN&PTNT Sản xuất khí sinh học kết hợp phát điện từ chất thải chăn nuôi 71.086
Chất thải rắn
Thu hồi khí bãi chôn lấp để phát điện 675.459
Tổng cộng 2.012.170
CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN GIẢM NHẸ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
I. Nhiệm vụ theo Quy định của Việt Nam (TT):
5. QĐ 3924 20/10/2020 về KH Thực thiện thỏa thuận Paris về biến đổi khí
hậu trên địa bàn TP.HCM:
TP. HCM phát thải 38.472.590 tấn CO2tđ (SPI-NAMA, 2013). Trong đó, hai
ngành có lượng phát thải nhiều nhất là Giao thông vận tải và Năng lượng cố
định chiếm đến 91% tổng phát thải.
-> Các giải pháp giảm phát thải KNK cho ngành GTVT, Xi măng, Giấy và bột
giấy và NN&PTNT, Chất thải rắn. Tính 13/57 giải pháp thì KNK giảm được là
2.012.170 tấn/năm (tương đương giảm 5,2%)
6. Thực hiện các MRV cho ngành nông nghiệp và xe gắn máy: hoàn thiện
7. Thực hiện các MRV cho ngành công nghiệp và tòa nhà: đang thực hiện
II. Các nghiên cứu Quốc tế:
1. JICA: SPI-NAMA 2017-2020: kiểm kê KNK, MRV cảng biển, năng lượng
bền vững cho tòa nhà, công nghiệp, hệ thống báo cáo Cácbon. Các giải
pháp giảm KNK theo AIM model đến 2030
2. C40: Các giải pháp giảm KNK đến 2050 và thích ứng BĐKH3. ….
KẾT LUẬN
1. Có thể nói TP. HCM là thành phố đi đầu trong cả nước về thựchiện các nghiên cứu liên quan ÔNKK và BĐKH. Ứng dụng vàothực tiễn giúp TP. HCM cải thiện CLKK và ứng phó BĐKH.
2. TPHCM đã thực hiện được một số nghiên cứu về ONKK nhưkiểm kê khí thải, tác động ÔNKK lên sức khỏe, phân vùng xảthải khí thải và ứng dụng mô hình hóa phục vụ quản lý môitrường không khí.
3. Để xây dựng được CAAP cấp tỉnh hiệu quả, cần thực hiệnnhững nghiên cứu sau một cách bài bản:
- Kiểm kê khí thải; - Mô phỏng chất lượng không khí; - Đánh giá tác động của ONKK tới sức khỏe cộng đồng…
KIẾN NGHỊ
1. Cần có sự hợp tác, trao đổi số liệu để cập nhật các nghiên cứu liên
quan kiểm kê khí thải, đánh giá tác động ÔNKK đến kinh tế…
2. Tuy nhiên cần cập nhật phát thải khí thải 2020 cho Công nghiệp và
giao thông; và đánh giá tổng thể tác động ÔNKK đến sức khỏe…
3. Xây dựng cơ sở dữ liệu kiểm kê KNK có độ chính xác cao
4. Đánh giá tính khả thi các giải pháp giảm ÔNKK và KNK
5. Cần ban hành “Hướng dẫn xây dựng CAAP” cho các địa phương và
yêu cầu triển khai CAAP.
6. Ban hành bộ hệ số phát thải CN, Giao thông để thống nhất
7. Ban hành sổ tay hướng dẫn kiểm kê khí thải địa phương trong điều
kiện Việt Nam
8. Chia sẻ các phương pháp, nghiên cứu liên quan BĐKH, ÔNKK và
CAAP cũng như nhân rộng ra cho các tỉnh/thành khác của Việt
