Textual Criticism of Persian Literature, Vol. 11, Issue 2, No. 42, Summer 2019

The Functions of Description in the Narration with the Emphasis on the Jami’s

Yusuf and Zulaikha

Hajar Fathi najafabadi

Ph.D. Student of Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Faculty

of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan, Iran, hf2_1361@yahoo.com

Eshagh Toghiani *

Professor, Department of Persian language and literature, Faculty of literature and Humanities, University of

Isfahan, Isfahan, Iran, etoghiani@yahoo.com

Zohre Najafi

Associate Professor, Department of Persian language and literature, Faculty of literature and Humanities,

University of Isfahan, Isfahan, Iran, z.najafi@ltr.ui.ac.ir

Abstract

Description is a kind of tool for highlighting in the literary text and stimulating the

emotions of audience. From the onset of Persian poetry until now, poets have used this

important element in all poetic forms and narrative poems. Narration is a way of

presenting events or occurrences, and it has been examined in the narrative analysis of

factors involved in narration, that is, the time and components of narration. This paper

analyzed the functions of description in the narration, in the Yusuf and Zulaikha poem

of Jami. For this purpose, descriptions that are used in this poem are determined first,

and then during the next stage, the function of these descriptions in Yusuf and Zulaikha

poem of Jami are considered and analyzed with the emphasis on the Tomaszewski and

Genette’s approach. Jami’s Yusuf and Zulaikha poem is a narrative text in which two

main structures of narrative and descriptiveness are recognizable. The narrative consists

of two dimensions, the time of story and the time of speech, but the description is only

consists of speech dimension. Descriptions that had been used in this poem are placed in

the free and static categories and from this point, the function of description with

respect to the narrative text dimension is to create a negative momentum in narrative.

On the other hand, every narration has its own components. It is a tool for developing

and highlighting these components, and from this perspective, it has the function of

characterization and spatialization.

Keywords: Description, Narration, Structuralist, Yusuf and Zulaikha, Jami

* Corresponding author

یجام یخایزل و وسفی بر هیباتک تیروا در وصف یکارکردها

زهره نجفی - اسحاق طغیانی - آبادی هاجر فتحی نجف

دهیچک

تبانوو، یفارسب شبرر آغباز از. اسب مخاطب احساسات و عواطف محرک و یادب متن در یساز‏برجسته ابزار وصف

ایب رخبداد ةارائب ةویشب یب روا. اند برده نار به ییروا یها موظومه و یشرر یها قال همة در را مهم عوصر نیا شاعرا،

پبووه نیب ا در. شبود ‏یمب یبررسب یب روا یاجزا و زما، یروا در لیدخ عوامل یروا لیتحل در و س رخدادها

در موجبود یهبا فوصب ابتبدا . شبود یمب لیب تحل یجام یخایزل و وسفی ةموظوم بر هیباتک یروا در وصف ینارنردها

وسبف ی یروا در را ها وصف نیا نارنرد ژن و یتوماشفسک دگاهید به باتوجه نگارندگا، سپس .شد مشخص موظومه

و یتگبر یروا مهم ةساز دو آ، در نه اس ییروا یمتو یجام یخایزل و وسفی ةموظوم. نردند لیتحل و یبررس خایزل و

را سبخن زما،ِ توها وصف اما ؛س دارا را سخن زما،ِ و داستا، زما،ِ ردبُ دو یتگریروا. داد صیتشخ توا،یم را وصف

وصبف نبارنرد سبب نیهمب ببه و ردیب گیم قرار ستایا و آزاد یهاهیمابن ةدست در موظومه نیا یها وصف. دارد بر در

یاببزار وصبف . دارد ییاجزا یروا هر گرید یسواز. انجامد یم یروا در یموف شتاب به متن یتگریروا ردبُ به باتوجه

.دارد یفضاساز و یپرداز یشخص نارنرد یروا در و س اجزا نیا نرد، برجسته و پروراند، یبرا

های کلیدی واژه

یجام ؛خایزل و وسفی ؛ییساختارگرا ؛ یروا ؛وصف

مقدمه

. شبود یمب یبررس یسوت بالغ حوزة در نه اس شرر یاجزا از گر ید یهاهیآرا و هیقاف وز، ه ینوا استراره ه یتشب

یشواسب یب روا. اسب شبده توجبه آ، ببه نمتبر یسبوت بالغب یبررس در نه دارد یتمودیروا جوبة ییروا یها موظومه

،دانشجوی دنتری زبا، و ادبیات فارسی دانشگاه اصفها، ایراhf2_1361@yahoo.com

،نویسوده مسؤول(استاد زبا، و ادبیات فارسی دانشگاه اصفها، ایرا( etoghiani@yahoo.com

فارسی دانشگاه اصفها، ایرا،زبا، و ادبیات دانشیار z.najafi@ltr.ui.ac.ir

Copyright © 2019, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0/), which permits others to download this work and share it with others as long as

they credit it, but they cannot change it in any way or use it commercially.

پووهشی( -)علمی متن شواسی ادب فارسینامه فصل

مراون پووه و فواوری دانشگاه اصفها،

یازدهم دوره جدید سال پوجمسال پوجاه و

‏81 -29 صص 8931تابستا، ( 24)پیاپی دومشماره

‏81/28/8931 تاریخ پذیرش: 42/28/8931 تاریخ وصول:

‏

8931تابستا، (24 )پیاپی 4 ه شماریازدهم سال دورة جدید ه و پوجمسال پوجا شواسی ادب فارسی متن / 22

خاسبتگاه . اسب رنب یپ سباختار و یب روا ببر حبانم یهبا نظبام یبی روا یهبا گونبه ببر حبانم احکام از یا مجموعه

و یراو زببا، از( سرگذشب ) اببوه کیب ییبازنما ا،یم اثر نیا سوم فصل در. ارسطوس یقایبوط نتاب یشواس یروا

اول: شبود یم میتقس دوره سه به یخیتار ازنظر یشواس یروا». اس شده گذاشته زیتما ها یشخص زبا، از آ، ییبازنما

برمبو، ببارت یآرا ببا ( 8312 تبا 83۹2 از) ییسباختارگرا دورة دوم قایبوط نتاب با( 83۹2 تا) ییساختارگرا از یپ

نتباب فیتبلل و ژرارژنب یآرا ببا ییپساسباختارگرا دورة سبوم و نردنبد اصالح را پراپ مدل نه تودوروف گرماس

آنهبا یب ترن یها سازه و یروا انواع مراصر یادب یها پووه در(. 83: 8913 یدریح) «یشواس یروا دربارة ها هیآرا

ببه د،یبخشب یویع و تجسم یبرا ودهیگو ا،ِیب ینوع وصف. اس وصف و یتگریروا مهم سازة دو. اس شده یبررس

لبوازم از یکب ی وصبف . شبود یمب انجبام احساس ا،یب ای صحوه شخص بهنسب و ها واژه با نه اس یانسان تجربة کی

و نیادیب بو عواصبر از احساس و عاطفه ال یخ ر یتصو وصف » درواقع. اس نالم تشخص موج و یادب یسازبرجسته

نقب مختلبف میمفباه نبرد، روشبن و حیتوض و ا،یب در وصف(. 91: 8913 یدهرام و یذوالفقار) «اس شرر سازندة

عوصبر وصبف . اس ییغوا و یحماس متو، ریناپذ حذف قسم و س ین ازین یب آ، از ییروا متو، نیبوابرا دارد؛ یاساس

وصبف . اببد ی یم نارنرد داستا، یفضا و اءیاش زما، مکا، ها یشخص یمررف و حیتوض در نه اس ییروا متنِ یثانو

را خبود موظبور مطالب و ارجاع یقیحق یامر به را خوانوده وصف ابزار با شاعر. دارد یارجاع ینارنرد ییروا متن در

دآورنبدگا، یپد. اس یواقر جها، هما، متن در شدهارائه جها، نه نود یم وانمود وگونهیا جهیدرنت دهد؛ یم جلوه یواقر

همبا، درواقبع وصبف . نووبد ییبازنمبا را هبا یشخص یستایا یها جوبه و ایاش و هامکا، اند توانسته وصف با یادب آثار

نیب ا». اسب یب روا در درن جادیا عامل اغل وصف یزمان رشید ازنظر و ژن ژرار ةینظر ةیبرپا. اس آزاد ةیما بن

(Pause) درنب (. ۹2: 8914 تبودوروف ) «نبدارد یاوهیقر یداستان زما، در سخن زما، نه افتد یم اتفاق یهوگام حال

شبتاب جباد یا عامل درن (. 914: 8938 یبامشک) افتد ینم اتفاق یعمل چیه و ستدیا یم یداستان دادیرو نه اس یزمان

مؤثر عوامل رها یتفس و یحیتوض و یفیتوص مکث درن ات یجزئ گفتن دادها یرو گسترش مانود یعوامل و اس یموف

و اتفاقبات نووبدة نقبل فقط و روح یب یانوشته به را آنها ییروا متو، از اوصاف حذف البته. اس یموف شتاب جادیا در

یحتب و سب ین یرضبرور یغ و هبوده یب یب روا در یموفب شبتاب جادیا وجود با وصف نیبوابرا نود؛ یم لیتبد هانو

نیبی تر و یجبام یخبا یزل و وسبف ی موظومة در وصف نارنرد صیتشخ یبرا نگارندگا،. دیافزا یم متن به وهیو یمیمفاه

لیب تحل و نیبی تب را آ، نبارنرد سپس و جدا متن از را آنها ابتدا یروا سرع ازنظر یروا زما، با اوصاف ارتباط نوع

ازنظبر اس رفته نار به یجام یخایزل و وسفی در یپرداز یشخص و یفضاساز نارنرد با نه یاوصاف سرانجام. نردند

. شبود یمب آغباز وسفی تولد با نه اس یاعاشقانه یروا خا یزل و وسفی موظومة .شد یبررس یروا سرع با ارتباط

را او امبا شبود؛ یمب گرفتبار او عشق به خواب در و ودیب یم را وسفی خواب باس یز یاشاهزاده نه خایزل گرید یازسو

. فروشبود یمب مالبک ببه را او و نوود یم حسادت او به وسفی برادرا،. شود یم مجبور مصر زیعز با ازدواج به و ابدی ینم

یدارشبتن یخو وسبف ی امبا شبود؛ یمب او عاشق اس شده جوارهم وسفی با نه خایزل و خرد یم را وسفی مصر زیعز

زیب عز سبپس . شبود یمب آزاد و نود یم ریترب را ا،یزندان خواب زندا، در وسفی. اندازدیم زندا، به را او خایزل و نود یم

و شبود یمب جوا، وسفی یدعا با اس افتهی دس یقیحق عشق به و شده ریپ وسفی یدور از نه خایزل. شود یم مصر

بازغبه عشبق داستا، یروا نیا در. رود یم ایدن از او از پس زین خایزل و ردیم یم وسفی ا،یپا در نوود؛یم ازدواج هم با

.ابدی یم دس یقیحق به وسف ی به عشق با خایزل مانود هم بازغه. اس شده گوجانده زین وسفی به

28/ روای با تکیه بر یوسف و زلیخای جامینارنردهای وصف در

‏

پژوهش نةیشیپ

هبا پبووه نیا در. دارد وجود نامه ا،یپا و مقاله و نتاب صورتبه ییها پووه یروا یهاهینظر و یروا دربارة

.اس شده انتخاب ها هینظر از یکی شده یبررس متن به باتوجه

ببا سبودگا، ینو( 8911 پبور یقاسبم و یامبام ) «ینظبام کبر یپ هف در فیتوص و یتگریروا عوصر تقابل» مقالة در

یبررسب ینظبام کبر یپ هفب در را مبتن یایپو و ستایا یهاجوبه هاما، و ژن بارت یتوماشفسک یهاهینظر از استفاده

نیب ا ارتبباط و انبد نبرده لیتحل را یروا یهاقسم گرید و وصف در رفته نار به یهاگزاره تفاوت نیهمچو اند؛نرده

.اس شده ارائه وصف ییایپو و ییستایا با هاگزاره

لیب تحل ببه آ، در سودهینو نه اس ( 8938) یبامشک رایسم فیتلل یمثوو یهاداستا، یشواس یروا نتاب و نامها،یپا

یراو یب روا سبطوح یب روا ازجملبه یروا یهاجوبه همة پووه نیا در. اس پرداخته یمثوو یهاداستا، ییروا

.اس شده لیتحل اثر نیا در دید ةیزاو و رن یپ یسازنانو، زما، شوو یروا

(8932 یرهاشبم یم و زادهغمببر یپ) «نیمشبک گوبد و اهیس گوبد یروا در آزاد و وستهیپ یهاهیمابن یبررس» مقالة در

یب روا یسبتا یا و ایپو یهاهیمابن و یبررس یتوماشفسک ةینظر به باتوجهرا ینظام کریپ هف از یروا کی سودگا،ینو

.اند نرده ارائه را

سبوده ینو. اسب ( 8934) یدهقبان دیناه از ذهن الیس ا،یجر یفارس یهارما، در یروا شتاب لیتحل یبررس نامةا،یپا

نیبی تب و شبرح و اتینل بخ در اثر نیا یبرتر. اس پرداخته ژن ژرار ازنظر یروا شتاب ةینظر به توها نامها،یپا نیا در

.اس گرفته بهره یاصل زبا، موابع از خود قیتحق یمبان آورد، دس به یبرا سودهینو. اس ژن ژرار یروا ةینظر

یتگریروا و وصف

ةیب نظر در مسبئله نیب ا. اسب یبی روا مبتن در وصبف نارنرد و یتگریروا با وصف ارتباط ییروا متو، در مهم مسئلة

موریسب ژنب ژرار ببارت روال، یتوماشفسبک سیببور . اسب شده یبررس و ا،یب یفرانسو ا،یساختگرا تا ها س یفرمال

ا،یسباختگرا » رایب ز اسب ؛ تر یعلم ا،یساختگرا بحث ا،یم نیا در. اندداشته وهیو توجه مطل نیا به هاما، پیلیف و چتمن

(.821: 8911 پور یقاسم و یامام) «اندگرفته وام به سوسور دو وا،یفرد یشواسزبا، علم از را خود یانتقاد اف یره

بستههم و آزاد ةیمابن وصف،

ضبرورت بر یتوماشفسک». گمارد هم ییروا یخبرها یشواسگونه به نه اس ینس نینخست یتوماشفسک سیبور

در او(. 883: 8911 تبودوروف ) «اسب نرده دیتلن نود یم میترس هرندام نه یا یویع نو به بسته هاهیمابن یبودطبقه

هیمادرو، نه اس ینل فکر کی یادب اثر کی در بخ وحدت اصل نه اس باور نیا بر «گا،یما درو،» نام به یجستار

ببه را واحبدها نیب ا اگبر اسب ؛ شبده سباخته ترنوچک یاهیمادرو، یواحدها از یادب اثر هر یاصل ةیمادرو،. دارد نام

(. 888 و 88۹: 8919 اسبکولز : رک) دیب آ یمب دسب ببه هیمانق ای هیمابن نشود هیتجز گرید نه مینو نوچک یا اندازه

Free) آزاد ببه یادیب بو واحد نیا. نامد یم (Motif) هیمابن ای هیمانق را یروا یادیبو واحد نیترنوچک یتوماشفسک

motif )وستهیپ ای بستههم و (Bound motif )نبه شبود یم گفته هاهیمانق از دسته آ، به بستههم واحد. شود یم میتقس

رن یپ یبرا و نرد حذفآنها را توا، یم نه دارد وجود ییواحدها آزاد واحد مقابل در. س ین یشدنحذف ییبازگو در

. شبود یمب میتقس دسته دو به نود یم فیتوص نه یا یویع نو یمبوا بر هاهیمابن گرید یسواز. رسدینم نظر به یضرور

8931تابستا، (24 )پیاپی 4 ه شماریازدهم سال دورة جدید ه و پوجمسال پوجا شواسی ادب فارسی متن / 2۹

رییب تغ باعبث نبه ییهبا هیب ما ببن و (Dynamic motf) ایب پو یها هیما بن شود یم یموقر رییتغ موج نه ییهاهیمابن»

همبة امبا ستاسب یا آزاد یهبا هیب ماببن مرمبوالا . دیب آ یمب شمار به( Static motif) ستایا یها هیما بن شود ینم یموقر

رابطبة و اسب حبذف قاببل مبتن از ستایا یهاهیمابن درواقع»(. 929: 8911 تودوروف ) «س ین آزاد ستا یا یها هیما بن

حبذف قاببل مبتن از نیبوبابرا و دارد یعلّب و یزمبان رابطبة گریکدی با ایپو یهاهیمابن مقابل در اما ندارد؛ یعلّ و یزمان

یوابسبتگ رنب یپ ببا آزاد یهبا هیب مابن اما اس ؛ وابسته رن یپ به بستههم یهاهیمابن(. 88: 8918 اخوت : رک) «س ین

نبو و یداستان عمل و یشخص نوع از هاقصه ریرناپذییتغ و ثاب یاصل یساختار عواصر وسته یپ یهاهیمابن». ندارد

ریّمتغ و یفرع یساختار عواصر ستایا یهاهیمابن و رود یم شمار به شود یم داستا، در یموقر رییتغ موج نه گفتارها

گفتگوهبا یبرخب هبا یّب موقر یبرخب و اشبخا و مکبا، و زمبا، وصبف یبی روا یهاگزاره یراو نوع از هاداستا،

(. 882: 8932 غمبرزاده یپ) «شود ینم ها یّموقر در رییتغ باعث نه اس ییهایریگجهینت و یفرع یهاحادثه ها ییگو تک

نیب ا از ییهبا نمونبه و ها یشخص سانن یها یوگیو موزل ةیاثاث و اسباب یمیاقل رن ر یطب به مربوط یها فیتوص

سبو ریتبلث تحب و اثبر یهوبر ساخ لیدل به آزاد یهاهیمابن». دهد یم لیتشک را ستایا یها هیما بن یطورنل به دس

یببرا نبه اس یپو یها هیما بن یاصل یها یشخص یرفتارها و ها نو (. 922: 8934 تودوروف ) «رود یم نار به یادب

هاهیدرونما ةیبرپا اثر ابتدا ییروا متن یهاهیمابن صیتشخ یبرا. شود یم آ، حرن باعث و دارد یاساس یاهم داستا،

مشبخص گبزاره هبر ةیب ما ببن آ، از پبس و شد خواهد نییتر( گزاره) هیمادرو، ةیاول مادة و اجزا سپس شود؛ یم هیتجز

: شبود یمب هیب تجز اجزا نیا به خایزل و وسفی یروا وه یش نیا بوابر نرد؛ نییتر را هیمابن نوع دیبا زین سرانجام شود؛ یم

افتاد، زندا، به مصر زیعز به وسفی فروختن وسف ی برادرا، حسادت خواب در وسفی از خایزل یآگاه وسف ی تولد

یب روا نیب ا در هیب پا نیب ا ببر . دارد ییهبا هیب ماببن اجبزا نیا از هرندام. خایزل و وسفی مرگ خا یزل شد،عابد وسف ی

تبالش خواب در وسفی بر شد،عاشق و خایزل د،یدخواب وسف ی تولد: از اس عبارت( وستهیپ) بستههم یها هیما بن

او انبداختن چباه ببه و وسبف ی برادرا، حسادت مصر زیعز با یاجبار ازدواج و وسفی نکرد،دایپ وسف ی افتنی یبرا

وسبف ی بر خایزل شد،عاشق خا یزل نزد وسفی شد،بزرگ مصر زیعز به وسفی شد،فروخته مالک به وسفی فروختن

زنبدا، در ا،یزنبدان خبواب ریب ترب وسبف ی انبداختن زنبدا، ببه گواه نیا رشیپذ از او زیپره و وسفی به عشق عرضة

ازدواج خبا یزل شبد، عاببد و یقب یحق عشبق ببه د،یرس وسف ی شد، مصر زیعز خواب ریترب سب به وسفی آزادشد،

.خایزل مرگ آ، دنبال به و وسفی مرگ سرانجام و خایزل یروح یدگرگون سب به خایزل و وسفی

نشبد یم نق به را هاهیمابن نه یاوصاف. دارد وجود وصف از یاریبس شمار بستههم یهاهیمابن از کیهر همراه به

. آنهاسب عهبدة ببر داسبتا، در یرسباز یتصو و ینقاش فةیوظ و دیآ یم شمار به ستایا ةیما بن و آزاد یها هیمابن دسته از

یپرداز یشخص نارنرد نه یاوصاف همة نیبوابرا ؛(43: 8938 توز یب) «اس ینقاش مسترد ف یتوص اس مرتقد و یلس»

از ییستایا یهاهیمابن وسف ی تولد بخ در مثال یبرا رد؛یگ یم قرار ستایا و آزاد یهاهیمابن دستة در دارد یفضاساز و

در وسبف ی وجبود به خایزل یآگاه بخ . دارد وجود وسفی یعصا وصف و وسفی یجسمان و یمروو یوگیو وصفِ

خبا یزل یدیب نوم و یعاشبق شب روز شباه مبوس یط خا یزل نس وسف ی خا یزل یجسمان اوصاف از سرشار خواب

مصبر زیب عز قصبر در خایزل حال وصف خا یزل جهاز زا،ینو و غالما، وصف خواستگارا، وصف خا یزل یپا بود وصف

عاشبق خایزل نود یم بزرگ را وسفی خایزل ب بستههم ةیمابن سه وسف ی برادرا، حسادت بخ در نیهمچو. اس ... و

یسبتا یا و آزاد یهبا هیب ماببن نبه دارد وجود ب ردیپذینم وسفی اما نود؛ یم عرضه را خود عشق خایزل شود یم وسفی

21/ روای با تکیه بر یوسف و زلیخای جامینارنردهای وصف در

‏

بخب . دهبد یمب پبرورش را آنهبا ... و وسبف ی د،یخر از زیعز یشاد ل ین در وسفی یآبتو وسف ی وصف چاه وصف

خبا یزل یعاشبق وصبف خبا یزل و وسبف ی یجسبمان وصف نه دارد ییستایا یهاهیمابن «خرد یم را وسفی مصر زیعز»

در. ردیب گ یمب ‏ببر ‏در را... و وسبف ی یببرا خبا یزل نرد، یآرا یعاشق در خایزل یقرار یب وصف باغ و گوسفود وصف

هبا وصف نوع نیا از یاریبس شمار زین خایزل و وسفی مرگ و خایزل شد،عابد وسف ی افتاد، زندا، به یبرد یها بخ

قبرار آ، در نبه یمتوب ببه توجهبا هیمابن هر نه اس نیا هاهیمابن صیتشخ در مهم نکتة. دارد وجود ستایا یهاهیمابن و

در امبا باشد بستههم و ایپو ةیمابن خا یاثر در هیمابن کی اس ممکن نیبوابرا شود؛ یم لیتحل و نییتب اس گرفته

و خسرو موظومة دو در نرد، یتوآب ةیمابن مثال یبرا رد؛یگ قرار ستایا و آزاد یهاهیمابن دستة در هیمابن نیا گرید یاثر

در چشبمه در نیریشب نبرد، یآبتوب . اسب شبده اسبتفاده متفاوت شکل دو به یجام یخایزل و وسفی و ینظام نیریش

و وبد یبب را نیریشب خسرو شود یم موج نو نیا رایز اس ؛یپو و وستهیپ ةیمابن کی ینظام نیریش و خسرو موظومة

یروا با زما،هم ینظام اما اس ؛ رگذاریتلث رن یپ در متن از بخ نیا درواقع. دهد یم رییتغ را داستا، روند د،ید نیا

را وصبف و یتگبر یروا بُربد درواقبع . دهبد یم یآرا اریبس یها وصف با را نیریش یهانو و هیمابن نیا هوشمودانه

نبو . شبود یمب ا،یب ب یگرید گونةبه لین در وسفی یآبتو ةیمابن یجام یخایزل و وسفی موظومة در اما نود؛ یم یترن

نیب ا در. برنبد مصبر پادشباه بارگاه به را شدهزیتم وسفِی تا شود یم انجام مالک دستور به خایزل و وسفی در نرد، یآبتو

ای بود،. اس شده یآرا( وصف) ستایا ةیمابن با نه اس آزاد ةیمابن کی آب در وسفی یوشو شس متن از بخ

.دیآ یم شمار به آزاد ةیمابن نیبوابرا ندارد؛ یریتلث داستا، رن یپ در نو نیا نبود،

زمان لیتحل وصف،

را مبتن زمبا، و داستا، زما، ا،یم ارتباط مطالة. شود یم خالصه یروا و زما، دربارة او ةینظر در ژن ژرار یاهم

درواقبع . اسب یروا در آ، تبلور یچگونگ و زما، ارتباط ا، یساختگرا ازنظر مهم مسائل از یکی .نامود یم زما، لیتحل

دال زمبا، یکب ی: اسب زمبا، دو یدارا ییروا متن هر» یرنل طوبه. دیآ یم شمار به یروا و داستا، سازندة عامل زما،

پبور یقاسبم ) «داسبتا، یرخبدادها زمبا، مقبدار یروی مدلول زما، گرید و ییروا متن خوان زما، مقدار یروی یروا

رییب تغ دادهایب رو بسامد و یروا سرع یروا نظم حوزة سه در توانود یم داستا، ارائة یبرا سودگا،ینو(. 849: 8911

.نوود جادیا

آ، مبتن نه یزمان مدت و انجامد یم طول به واقراا دادیرو نه یزمان مدت ا،یم ارتباط از اس عبارت یروا سرع

شبدة ارائه حجم یعبارت به و متن در آ، ارائة مدت و داستا، در یرخداد وقوع زما، مدت طول نیب ژن . نود یم ا،یب را

یهبا یب روا در نبوع نیب ا. رودیمب یپب اریب مر و ثاب روند با داستا، حال نیا در شود یم قائل یکسانی نسب متن

درواقبع . دهبد یمب ارائبه را یموف و مثب روند ثاب روند با سهیمقا در ژن . شود یم دهید الوگید صورتبه و یشینما

خالصبه ایب حبذف را یاقطره یروا نه یهوگام. اس متن حجم و متن زما، نیب تواز، عدم ینوع یموف و مثب روند

دهیب چک و خالصه داستا، نود ا،یب را مطال وارفهرس و گذرا صورتبه سودهینو اگر. دارد مثب روند داستا، نود یم

در را نامبل سال نیچود نه اس یادهیچک نیا شود یم نمتر متن در حادثه وقوع زما، بهنسب مطل حجم و شود یم

«داشب خواهبد یموفب رونبد داستا، درواقع نود درن و دهد بسط را یاقطره یروا اگر». نود یم خالصه جمله کی

مکبث درن ات یجزئ گفتن. شود یم داستا، زما، از تر یطوالن رخداد ا،یب زما، یروی ؛(8: 8913 یمیسل یهاشم: رک)

یهبا وصبف ارائبة با اثر خالق حال نیا در. اس یروا در یموف شتاب جادیا عوامل رهایتفس و یفیتوص و یحیتوض

8931تابستا، (24 )پیاپی 4 ه شماریازدهم سال دورة جدید ه و پوجمسال پوجا شواسی ادب فارسی متن / 21

یپبرداز یشخصب نارنرد نه ییهاوصف همة. پردازد یم ییهورنما به و نود یم متوقف را یروا متن ا،یم در یطوالن ای نوتاه

میمفباه رنرد،یباورپبذ در شبده ارائبه ریتصاو البته و دهیانجام خایزل و وسفی موظومة در یموف شتاب جادیا به دارد یفضاساز و

نیب ا همبة . شبود یمب شبروع او یجسمان یها ییبایز ا،یب و خایزل نس یِطوالن اریبس اوصاف با داستا، یابتدا. اس بوده مؤثر

امبا وبد؛ یب یم خواب در را وسفی خایزل نه شود یم ا،یب یروا از یبخش در. افتد یم اتفاق یب چهار و هفتاد در ها یرگریتصو

در. نوبد یمب فیتوصب را وسفی یروحان و یجسمان یهایوگیو متن از یب هفده و شود یم متوقف یتگریروا عمل درن یب

یطبوالن وصبف با یتگریروا ناگها، اما نود؛ یم گردش بوستا، و باغ در وسفی نرد،فراموش یبرا خایزل دیگو یم گرید یجا

پبردازد یمب یسبوگوار به او جوازة بر خایزل و رود یم ایدن از وسفی نه ییجا داستا، ا،یپا در. شود یم متوقف یب یس در باغ

.نود یم جادیا نو نیا از ییبایز ریتصو یب سه و س یب سرود، با شاعر

وصف کارکرد در ژنت دگاهید

بالغب یوب ییتز نارنرد در». شمرد یبرم وصف یبرا یروا در را یحیتوض و نینماد یوییتز ینارنردها ژن ژرار

و مفصبل وصبف . اسب نبرده یبوبد رده ینالمب یهاهیآرا عووا، ریز را یشواختسبک یها یوگیو گرید و وصف یسوت

نبارنرد نیدوم. اس یشواخت ییبایز صرفاا ینقش یدارا و شود یم ا،ینما یروا در نوودهسرگرم یامر ای درن گسترده

دوره نیب ا در. اسب نینمباد و یحیتوضب نبارنرد اس شده حانم یبالزان رما، بر ما روزگار نگاه در نه وصف عمدة

اوصبافِ شبتر یب خبا یزل و وسبف ی یروا در(. 882: 8911 پور یقاسم و یامام) «اس یویچوهیزم عواصر از یکی وصف

یچوپبان ا،یب ب در یجبام نبه آنجبا مثبال یبرا دارد؛ نینماد ای یوییتز ینارنرد یفضاساز و یپرداز یشخص به مربوط

هبدف ببا یوب ییتز اوصباف همة. اس یوییتز نامالا گوسفودا، از شدهارائه ریتصو نود یم فیتوص را گوسفودا، وسف ی

نبارنرد از مبورد دو موظومبه نیب ا در. شبود یمب گوجانبده یرسازیتصو ای موظور مفهوم نرد،ریباورپذ و متن شد، ییغوا

وسف ی عظم و تقدس از نینماد یمفهوم شد،اضافه هدف با وسف ی اس و عصا وصف. دارد وجود وصف نینماد

.شود یم لیتحل و یبررس یپرداز یشخص یابزارها دستة در و اس رفته نار به

تیروا یاجزا در وصف کارکرد

از کیب هر نبارنرد و گاهیجا سپس و پردازند یم آ، یاجزا نییتر به ابتدا یروا لیتحل و یبررس یبرا یادب موتقدا،

نارنرد اوصاف از یا دسته یجام یخایزل و وسفی موظومة در. شود یم مشخص یروا شبردیپ بر آنها ریتلث و اجزا نیا

.دارد یفضاساز نارنرد گر ید دستة و یپرداز یشخص

یپردازتیشخص و تیشخص

ای ترداد سینو رما،» گرید عبارت به اس ؛ گرید یزهایچ ای ءیش وا، یح انسا، (Character) داستا، یها یشخص

آنهبا ببر را یوب یمر یهبا نبام نوبد یمب وصف ینل طور به را زهایچ شخصاا آنها یاری به و سازد یم را نلمات از یگروه

قیب طر از نوبد یم وادارشا، و نود یم لیتحم شا،یبد را یقبول قابل سکوات و حرنات و دهد یم یجوس ها آ، به نهد یم

: رک) «اسب داسبتا، یهبا یشخصب نلمبات دسبته نیب ا. ودیبگو سخن دهد یم جا ابرو دو نیب نه یعبارات و جمالت

(.۹2: 8912 فورستر

( ب م یمسبتق یپبرداز یشخصب ( البف : از اسب عببارت (Characterization) یپبرداز یشخصب یاصبل وةیش دو

نبه اسب یزیب چ همبا، یشخصب از خوانوبده یهبا دانسته میمستق یپرداز یشخص در. میرمستقیغ یپرداز یشخص

23/ روای با تکیه بر یوسف و زلیخای جامینارنردهای وصف در

‏

و ییگبو ینل با سودهینو و اس نل یدانا ب شود یم دهید کینالس آثار در نه ب وهیش نیا در یراو. نود یم ارائه سودهینو

ایب صبف با وصف صورتبه میمستق یپرداز یشخص. نود یم یمررف خوانوده به را موظور فرد یسازپیت و داد،میترم

انبواع از گبر ید یبرخ یمرو اسم صف کی با یشخص خصل م یمستق فیترر در». ردیگ یم صورت هیتشب با وصف

ا،یب ب را اتیب جزئ میرمستقیغ یپرداز یشخص در سودهینو(. 12: 8911 نوا، مو،یر) «شود یم یمررف نالم یاجزا ای اسم

نبام گفتبار نبو قیب طر از میرمسبتق یغ یپرداز یشخص». برد یم یپ یشخص یها یوگیو به خود خوانوده و نود یم

(.828: 8918 اخوت ) «ردیگ یم صورت یشخص یظاهر یوضر و طیمح

یپردازتیشخص عناصر و ابزارها

یاخالقب ) «یگبذار نبام و گفتگبو وصبف » یب روا در ها یشخص میرمستقیغ ای میمستق ارائة و پرداخ مهم ابزار

ا،یب ب را یشخصب صبفات و شبه یاند و حباالت وصبف ببا واسطه بدو، و میمستق طور به سودهینو. اس ( 812: 891۹

نشبا، یشخصب یدرون و یرونیب یها یوگیو یظاهر یوضر و طیمح و نو وصف با م یرمستقیغ روش در. نود یم

صبحب صبورت ببه گفتگبو اس ممکن. آورد یم زبا، به را یها یوگیو خود یشخص گفتگو وةیش در. شود یم داده

( نظبر از یب غا مرشبوق مبثالا ) یالیب خ مخاط ای و( نفس به خطاب) خودش با یشخص صحب ای یشخص دو نیب

نبام آ، ییمروا و ییآوا یها یوگیو از برد،بهره با و ودیگز یبرم یشخص یبرا ینام سودهینو یگذارنام در. ردیگ شکل

ببه یپبرداز یشخصب یابزارهبا و ها وهیش از یجام. ابدی یم دس یپرداز یشخص به جهیدرنت و خا میمفاه انتقال به

.شود یم ا،یب ادامه در نه اس برده بهره گوناگو، یها شکل

میمستق یپردازتیشخص

یمروبو و یظباهر یهبا یوگب یو یروا در وسف ی از وصف نینخست در یجام: شاعر زبا، از میمستق وصف( الف

:نود یم وصف نیچو یب ده در را وسفی

موووادر ز آمووود نیزمووو بووور وسوووفی چوووو

بووورادر را گوووردون مووواه شووود رخ بوووه

ینهووووووال دل بوسووووووتان از دیوووووودم

یهاللووووو جوووووان آسووووومان از نمووووود

رُسووووت یگلوووو اهلللیووووخل گلووووزار ز

چسوووت او بووور یانووودامنووواز یقبوووا

اسووووحاق بوووور از یاختوووور برآموووود

آفوووووواق چشووووووم منووووووو ر او یرو ز

عقووووو ی بووووا از یااللووووه زد علووووم

عقووووو ی دا هووووم و موووورهم هووووم ازو

کنعوووان یافوووزامیشوووم شووود یغزالووو

...کنعوووان یصوووحرا خوووتن رشووو زو و

(۲۴: ۸۷۳۱ ،یجام)

وصبف را هبا یشخص نیا به مربوط واناتیح ای اءیاش گاه یاصل یها یشخص وصف بر افزو، شاعر موظومه نیا در

ذهبن در یشخصب عظمب ایب قداس حس جادیا یبرا اما ندارد؛ یریتلث رن یپ و داستا، روند در ییتوهابه نه نود یم

نبوع نیب ا درواقبع . دیب افزا یمب یشخص به نینماد یمفهوم رایز دارد؛ ناربرد یپرداز یشخص یبرا نیهمچو و خوانوده

آ، از نبه داشب وجود یدرخت رقوبی خانة در دیگو یم یجام مثال یبرا ابد؛ی یم نینماد ینارنرد یروا در اوصاف

ملکبوت عالم از رقوبی یدعا و درخواس از برد سرمد کیپ را وسفی یعصا اما نرد؛ یم درس عصا فرزندان یبرا

:آورد

سووورمد مُلووو پیووو سووودره از رسوووید

زبرجوووود از دسووووت در سووووبز عصووووایی

8931تابستا، (24 )پیاپی 4 ه شماریازدهم سال دورة جدید ه و پوجمسال پوجا شواسی ادب فارسی متن / 82

دیووووده ایووووا تیشووووة زخووووم نووووه

کشوووووویده دوران ار ۀ رنوووووو نووووووه

سوون سووب قیمووت گووران قووو قوووی

رنووو و روغووون ننووو بوووه نیوووالوده

(۱۸: همان)

آ، از ینمباد نیبوابرا اس ؛ شده دیتلن عصا بود، گاه هیتک جوبة بر نه مروا نیا به باشد؛ زین نینماد وصف نیا دیشا

به ستایا یها هیما بن جزو صورت نیا در. اس زده هیتک یملکوت و یسرمد یعوصر بر ینودن هما، از وسفی نه اس

ببا زیب ن وصبف نیب ا در شاعر. نرد حذف را آ، توا، یم دارد ارتباط اثر یاصل ةیما درو، با نه گونههما، و رود یم شمار

مجسبم خداونبد نبزد را وسفی مقام یبلود و دهد یم ارائه عصا از ییماورا یریتصو صف با وصف و هیتشب از استفاده

را وسبف ی اسب یب ب پوج و س یب در شاعر رسد یم مصر یزیعز مقام به وسفی وکهیا از برد گرید ییجا در. نود یم

ملزومبات از یکی وفادار و شجاع و زگامیت اس داشتن یرانیا یهاداستا، در یپرداز داستا، سو ةیبرپا. نود یم وصف

زیب ن نیریشب و خسبرو در و دارد نمبود اریبسب رخ یها یقهرمان و اوصاف شاهوامه در چوانکه اس ؛ یپهلوان و یشاه ببه توجهبا مقابل در. دهد یم وعده او به یو یرفتارکین پاس به خواب در خسرو یاین نه شود یم مشاهده زیشبد وصف

یب اهم بهتوجهبا نه اس شده گوجانده مجوو، شتر وصف اثر نیا در مجوو، و یلیل موظومة در داستا، یایجغراف رییتغ

ببا زیب ن خبا یزل و وسبف ی موظومة در شاعر. اس مجوو، بود،بزرگزاده و یثروتمود انگریب عرب قوم ا،یم در وا،یح نیا

.نود یم یتداع مصر یزیعز پوش در را وسفی مرتب و مقام یبلود وسف ی اس از یریتصو پردازش

نووبد؛ یمب ا،یب ب را یاوصباف گریکدی با گفتگو هوگام ها یشخص وه یش نیا در: گفتگوها ا،یم در میمستق وصف( ب

زببا، از شباعر . نوبد یم وصف یب چهارده در را دخترش خواستگارا، برابر در خایزل پدر یروا یابتدا در مثال یبرا

یبدن و تن اس ؛ فتادهین او جمال به نگاه ینس و نکرده ازدواج تانوو، دخترش نه نود یم وصف نیچو شاه موسیط

:هستود او خواستگارا، شاها، همة و اس دهینرس او صورت به مشّاطه دس و دهید را او یرو وهییآ فقط دارد؛ بایز

سووووتیآفتاب عصوووومت بوووور در موووورا

سوووتیتاب افکنوووده جگووور در را موووه کوووه

او یوووووووةپا برتووووووور مووووووواه او ز

او یةسوووووا خوووووور ۀدیووووود دهیوووووند

تووور فکووونپرتوووو شووور در اختووور ز

توووربووودن یصووواف صووود در گووووهر ز

شیووورو دهیووود کوووم یکسووو نوووهییآ جوووز

شیموووو نبسووووده یکسووو شوووانه جوووز بوووه

مشووووت در مشوووواطه او بیسوووو دهیووووند

...انگشوووت شوووک رین لوووبش بووور نسووووده

(۵۶: همان)

سبخن هبم ببا و رنبد یگ یم قرار گریکدی یرو در رو ها یشخص حال نیا در: گریکدی با یشخص دو یگفتگو ب

خبواب در را وسفی خایزل نه یزمان داستا، یابتدا در مثال یبرا نوود؛ یم فیتوص زین را گریکدی ا، یم نیا در. ودیگو یم

:نود یم وصف نیچو را وسفی یب ازدهی در و دهد یم قرار مخاط را او ود یب یم

انووودا گووول سووورو یکوووا دیبوسووو نیزمووو

آرا هوووم یبووورد دل ز صوووبر هوووم کوووه

د یوووآفر نوووور از کوووه صوووان آن بوووه

د یووووووآفر دور یشوووووویآال هوووووور ز

داد یبرتووور وانیوووح آ از لطوووف بوووه

داد یسووورور خوبوووان لیوووخ بووور را توووو

سوووواخت روان قووووو یووووةما را لبووووت

سووواخت جوووان بسوووتان گلوووبن را قووود

افروخووووت یشوووومع فووووروز دل یرو ز

سوووخت موون جووان موور پروانووه چووون کووه

88/ روای با تکیه بر یوسف و زلیخای جامینارنردهای وصف در

‏

یکمنوووود داد سوووووانیگ نیمشووووک ز

...یبنوود سووتییمو هوور بووه زو موون بوور کووه

(۶۳: همان)

و ذهبن در یشخصب حالب نیا در: نفس ثیحد ای( monologue) مونولوگ یذهو عمل کی صورت به گفتگو ب

یطبورنل ببه . دارد هیسبو کیب یگفتگبو اسب داستا، یاصل یشخص ای مرشوق هما، یفرض مخاط با خود شةیاند

وصبف را خبود در یدور از برخاسبته یدرونب حباالت و ظباهر و نود یم ا،یب را فراق از برخاسته مشکالت یشخص

در. اسب مرشبوق یخلق و یظاهر اوصاف هما، نه شمرد یم بر کی بهکی را عشق جادنوودةیا عوامل نیهمچو نود؛ یم

در. اببد ی یمب نباربرد ییانشبا و یخببر یها جمله آ، یجابه و اس نم اریبس یادب یهاهیآرا از استفاده وصف نوع نیا

یشخصب ایب مرشوق اوصاف یشخص وه یش نیا در. نودیم صحب خود با یشخص یذهو عمل نیا از گرید ینوع

و دیب افزا یمب خبود فبراق و عشق آت بر روش نیا در باشد عاشق هما، ودهیگو اگر. نود یم بازگو خود یبرا را یاصل

و خود یدرون و یرونیب یها یوگیو و یظاهر یوضر ودهیگو زین حال نیا در. نودیم شکوه مرشوق از یدور سب به

فیتوصب ببه نووبده وصبف مرمبوالا باشبد عاشبق همبا، وبده یگو یوقت وصف نوع نیا در. نود یم فیتوص را مرشوق

وحبدت سب نیا به و نودیم ا،یب را خود احوال اوصاف یپدر یپ یب چود با آ، ا،یم در اما پردازد؛ یم گرید ِیشخص

اتیب اب گرید نه شود یم دهیتو یب کی در چوا، گرید ِیشخص وصف و خود از ودهیگو وصف گاه. رود یم نیب از نالم

و وسبف ی وصبف شبده ا،یب ب خایزل زبا، از نه ریز یها یب در. شود شمرده هم با دیبا یریآمارگ در و س ین ریپذ جدا

:اس شده دهیتو هم در خایزل احوال وصف

پوووروردنووواز ینگوووار میگوووو یمووو چوووه

گوورد ندشیبنشوو پووا پشووت بوور گوور کووه

درد کوووووه ندینشوووو جووووان یرو بووووه

درنوووووووورد یشوووووووادمان بسوووووووا

بوووار خووواطرش بووور فتووود یکووو پسوووند

آزار بنوووود از او سوووواق نیمیسوووو بووووه

تنوو دل بوور توورخوووش غیووت صوود موورا

...چنووو زنووود یخوووار او داموووان در کوووه

(۶۵: همان)

وصبف را وسبف ی ا،یب م نیب ا در و دیب گویمب سخن وگونهیا خود با وسفی د،یخر از برد مصر زیعز گرید یمثال در

:نود یم

شکسوووتم گووووهر ةحُق ووو گووور غوووم چوووه

دسوووتم بوووه گووووهر معووودن آمووود چوووو

د یووووخر جووووان داد چنوووود یجموووواد

د یووووووخر ارزان عجووووووب زدیبنووووووام

نوودیب بهووره کوو آن خووود نقوود از یکوو

نووودیچ خرمهوووره و بدهووود یسووویع کوووه

کوووورد بوووودرود را خرمهووووره اگوووور

کوورد سووود شوود موون آنِ یسوویع چووو

(۵۵: همان)

:ردیگ یم یجا دسته دو در اس شده ارائه گفتگو صورت به نه ییها وصف موظومه نیا در ینلطوربه

از قسبم نیا درواقع. نود یم ا،یب را خود احوال یالیخ مخاط ای خود به خطاب ودهیگو آنها در نه یاوصاف( الف

عببارت نوبد یمب ا،یب ب اوصباف نیا آنچه. دارد ارتباط ودهیگو احساسات و عواطف و یشخص یدرون اوصاف به متن

اظهبار و مرشبوق ببود، ناشبواس از یشبکا ببود، دربوبد از شکوه دلدار از یدور یعاشق در ودهیگو احوال: از اس

اوصباف دسته نیا در مرموالا. اس ودهیگو بر دیتلن گفتگو نوع نیا در. مرشوق شواختن در افتاد، اشتباه به از یمانیپش

8931تابستا، (24 )پیاپی 4 ه شماریازدهم سال دورة جدید ه و پوجمسال پوجا شواسی ادب فارسی متن / 84

.شود یم گوجانده یدرون یها وصف یال البه یبتک طور به اشخا یظاهر یروی یرونیب

وسفی موظومة در ها وصف نیا. نودیم فیتوص و شرح را مقابل طرف نمال و جمال ودهیگو آ، در نه یاوصاف( ب

زببا، از وسفی وصف خواستگارا، یبرا شاه موسیط زبا، از خایزل وصف: شود ین دهید مختلف یهاشکل به خایزل و

زببا، از وسفی وصف مصر زیعز زبا، از وسفی وصف وسف ی زبا، از خایزل وصف ه یدا زبا، از خایزل وصف خا یزل

. اسب یظباهر اوصباف ا،یب ب یروب ی مخاط شکل از ریتصو ارائة هدف و اس مخاط بر دیتلن اتیاب نیا در. بازغه

.س ین توجه درخور یّنم در تفاوت نیا اما اس ؛ شده استفاده شتریب دوم نوع اوصاف از موظومه در ینمّ ازنظر

میرمستقیغ یپردازتیشخص

و دهبد یمب نشبا، خوانوبده ببه را ها یشخص نو و عمل یروی یشخص یویع وجهِ وصفِ با وهیش نیا در شاعر

را وانبو و نبو آ، یراو اسب افتباده اتفاق یوانوش ای نو چه وکهیا ا،یب یجابه میرمستقیغ وةیش در. شواساند یم

:شود یم ا،یب شکل نیا به وسفی افتاد، چاه به داستا، د،یشو از برد خایزل شد،ناراح مثال یبرا دهد؛ یم نشا،

دیبشووون چووواه ثیحووود چوووون خوووایزل

دیوووچیپ شیخوووو بووور سووومانیر سوووانبوووه

(۸۰۳: همان)

در یجبام . دهبد یمب ارائبه ینباراحت از یریتصبو ه یتشبب کیب از استفاده با بلکه شد؛ ناراح خایزل دیگو ینم یراو

نیب ا در. نشبد یمب ریتصو به گسترده طور به یب کی و س یب در را خایزل یعزادار زین وسفی جوازة بر خایزل یسوگوار

خبراش نباخن با را صورت پاشد؛ یم سر بر خاک نشد؛ یم آه زند؛ یم چاک با،یگر نود؛ یم شکوه روزگار از خایزل اتیاب

:دهد یم جا، و اندازد یم وسفی گور بر را خود سرانجام و نوبد یم وهیس بر مش با دهد؛ یم

نوووووامواف چووووورخ دور از نخسوووووت

صووادق صووب چووون زد چووا بووان یگر

پنهووان داشووت دل بوور کووه آتووش آن بوور

بووووانیگر چووووا از بگشوووواد یرهوووو

کنوودیموو یرو در هووارخنووه نوواخن بووه

کنووود یمووو یجوووو خوووور ةچشوووم یبووورا

زدیمووو سووون تغوووابن از نهیسووو بوووه

...زد یموووو گلرنوووو رخ بوووور طپانچووووه

(۸۵۴: همان)

ببر خباک پبردازد؛ یم هیمو به آرام احساس یجابه اما شود؛ یزندان وسفی دهد یم دستور خایزل گر ید یجا در ای

پوجباه در را یشخصب یمانیپش و یعاشق جوبة ها نو نیا وصف با شاعر. ‏...و دهد یم خراش را صورت زد؛یر یم سر

:گذارد یم ینما به یب

شوود در بووه گلسووتانش از سوورو آن چووو

شووود تووورتیوووره زنووودان ز گلسوووتانش

او دل زنوووودان آن در آموووود تنوووو بووووه

او مشوووکل هجوووران ز شووود صووود یکوووی

خووویش گلشوون گوول آن از دیوود خووالی چووو

خوووویش پیوووراهن زد چوووا غنچوووه چوووو

کنوود مووی رخسووار گوول همچووو نوواخن بووه

...کنووود مووی عنبربوووار موووی سووونبل چووو

(۸۶۲: همان)

وصبف و یتگبر یروا یب ترن متن از بخ نیا. اس نرده وصف را یشخص نو زین متن از برش نیا در شاعر

مبتن یتگبر یروا بربد زمرة در متن از مقطع نیا بپردازد یشخص یرفتارها و هانو ییبازنما به یراو اگر» رایز اس ؛

یشگردها با نرد یعزادار خایزل دیبگو وکهیا یجابه یجام(. 888: 8911 پور یقاسم و یامام) «فیتوص فقط نه و اس

89/ روای با تکیه بر یوسف و زلیخای جامینارنردهای وصف در

‏

ببه خوانوبده دگا،ید برابر در و نود یم وصف را خایزل یسوگوار... و هینوا تواس مصرحه استرارة ه یتشب مانود یبالغ

نبو و شبده واقبع مبؤثر اریبسب بهتبر تجسّم در استراره و هیتشب در یحس به یحس نیطرف از استفاده. نشد یم ریتصو

.اس نرده ترملموس را مربوط

یفضاساز رن ، و فضا

نبه اسب یاهیسبا » فضا درواقع. شود یم گفته داستا، بر حانم و مسلط روح به (Atmosphere) رن و فضا مفهوم

« اسب رییب تغ ببدو، و کدسب ی جوهره و باف در هیسا نیا. افکود یم خوانوده ذهن بر عواصرش یترن اثر در داستا،

اساسبر ها یشخص و افتد اتفاق آ، اساس بر عیوقا دارد انتظار خوانوده نه دارد ییفضا داستا، هر(. 23: 8913 مستور )

یببرا شبده گرفته وام به یهواشواس علم از رن و فضا اصطالح» (Harry Shaw) شا یهار گفتة به. نوود عمل فضا آ،

مسبلطِ حال با رن و فضا. شود یم برده نار به هور از یگرید یهانمونه ای اتیادب از یاخالقه اثر ریفراگ ریتلث فیتوص

از سبوده ینو هرگباه (. 898: 8918 یرصبادق یم) «دارد سبرونار شبود یم دهیآفر گفتگو و وصف صحوه از نه یامجموعه

آثبار در. وبد یگو یمب یفضاساز نار نیا به برد بهره وهیو یمفهوم یالقا یبرا وصف و لحن گفتگو صحوه مانود یعوامل

عواصبر درک ببا مفهبوم نیب ا ینوشبتار یروا در شود؛ یم موتقل جمالت با رن و فضا میدار سرونار متن با نه یادب

خالصبه طبور ببه . شبود یمب یبررسب ( نظبم و شبرر در) یعمبود و یافق محور دو در و داستا، عواصر و یروا نیادیبو

اتیب روا و هبا داسبتا، در(. مکبا، و زما، ا،یب) یپردازصحوه لحن گفتگو وصف : از اس عبارت یفضاساز یها وهیش

همبة یروب ی دارد؛ وجبود یوگب یو نیا زین خایزل و وسفی موظومة در. ودیگو یم سخن لحن کی با ها یشخص همة نهن

عوامبل . نبدارد یریتبلث آنبا، یشخصب نیبی تر در آنهبا گفتنسخن وةیش و نوود یم صحب ا،یب نوع کی با ها یشخص

.شود یم ا،یب ادامه در خایزل و وسفی موظومة در یفضاساز

(مکان و زمان) صحنه

نیبی تر به ریناگز سودهینو خوانوده ذهن در ها یشخص یوگیو و یموقر پرورش و یداستان میمفاه بهتر میتفه یبرا

شبهر نشور نوودةنییتر مکا، و... و یخیتار دورة ساع روز سال نوودةنییتر زما،. اس داستا، یبرا مکا، و زما،

و یمکبان یب موقر نیا. »افتد یم اتفاق یجغراف یموقر و یزمان محدودة در داستا، گر ید ا،یب به. اس ... و محله خانه

اریبسب یداستان اتیادب در( setting) صحوه(. 2۹: 8913 مستور ) «دهد یم لیتشک را صحوه داستا، حوادث وقوع یزمان

و شبرح ببا و نامبل طبور ببه را داسبتا، یها یشخص سرنوش در مهم و جال یدادهایرو دیبا سودهینو. »اس مؤثر

؛(12: 89۹2 یرانب یا) «ردیب گ قرار ملموس و نامل موظرة برابر در خوانوده نه نود یپردازصحوه یطور اتیجزئ فیتوص

رفتبار اگر نه اس یطیمح د،یآفر صحوه فةیوظ نیترمهم. نود یم مجسم خوانوده یبرا را صحوه سوده ینو فیتوص رایز

. آورنبد یمب ببار ببه آنهبا نبه باشبد لیدخ یاجهینت در نمدس نشود عیوقا رخداد موج و نکود نییتر را ها یشخص

ای رن و فضا جادیا داستا، عیوقا ا،یجر و ها یشخص یزندگ یبرا یمحل جادیا: دارد یاساس فةیوظ سه صحوه درواقع

داسبتا، ببه ورود ببا زمبا، هم خوانوده نه یاشاعرانه ای یشوم ای یزیانگغم ای یشادمان حال یروی داستا، یهوا و حال

رفتبار ببر مؤثرببود، و حبوادث جبة ینت ببر مؤثرببود، ایب هبا یشخصب رفتبار بر ریتلث یبرا یطیمح جادیا نود یم حس

یروموبد ین و مهم اریبس عامل فرد یشخص داد،شکل در طیمح رایز ؛(431 و 928: 8918 یرصادقیم: رک) ها یشخص

طیمحب انتقال یبرا. باشود تضاد در آ، با ای و سازگار داستا، طیمح با اس ممکن داستا، اشخا ن یموتقد ازنظر. اس

(. 932: 89۹8 یونسب ی) «گفتگبو یاریب به وصف گفتگو به ختهیآم وصف م یمستق وصف»: دارد وجود وهیش سه داستا،

8931تابستا، (24 )پیاپی 4 ه شماریازدهم سال دورة جدید ه و پوجمسال پوجا شواسی ادب فارسی متن / 82

صبحوه از موظبور کینالسب یداستان اتیادب در. برد بهره یبیترن طور به ای ییتوهابه وهیش سه نیا از تواند یم سینوداستا،

مسبئله نیب ا زین خایزل و وسفی موظومة در. اس یاشهینل و ینل مرموالا نه دادهاس یرو یمکان و یزمان یموقر هما،

ها وصف نیا. اس صبح و سحر و ش وصف دربارة شده ارائه زما، دربارة نه ییهاوصف همة مثال یبرا. دارد وجود

. ردیب گ یمب ‏بر‏در را موظومه از یب زدهیس نه شود یم استفاده عکسبه ای صبح به ش از عیوقا زما، انتقال ا،یب یبرا فقط

وصبف در مبثالا دارد؛ یوییتز جوبة فقط دارد وجود هامکا، از نه ییها وصف. اس صادق مسئله نیهم زین مکا، دربارة

:اس آمده نیچو خایزل خانةعبادت یخشوووت روزهیوووف آسووومان کووواخ چوووو

یبهشووووت او صُوووون و لطووووف از نیزموووو

وقوووف نظووور و فکووور او بووور را مهنووود

سووقف تووا فوورش از نگووار و نقووش از پوور

تابووووان بخووووت نووووور روزنهوووواش ز

شووووتابان دولووووت قاصوووود درهووووا ز

دور بووود چشوووم شیهووواغرفوووه یعوووال ز

حوووور یابووورو چوووون هووواطووواق مقوووو

هیوووما بووورده خوووور اششمسوووه عکووو ز

...هیسوووووا خانوووووه درون یو از محوووووال

(۸۱۱: ۸۷۱۳ ،یجام)

گفتگو

. هسب زیب ن نبرد، یروا یبرا یابزار و یروا مهم جزء نیبوابرا و هاس انسا، یزندگ مهم جزء (Dialog) گفتگو

و( یشخصب ) یروانب یجسبمان یوگب یو سه و نوود یم ا،یب را خود یهاخواسته و احساسات و افکار گفتگو با هاانسا،

فبة یوظ شب . »شود یم موتقل داستا، آهو گفتگو با. نوودیم آشکار را خود( شغل نواد یاجتماع طبقه پ یت) یاجتماع

چهبارم . نبار یویسبوگ از ناستن سوم. و،یآنس برد، یپ دوم. نارانتر ساختنمکشوف اول: اند برشمرده گفتگو یبرا مهم

امبا ؛(98۹: 89۹8 یونسی: رک) «صحوه ارائة ششم و خوانوده به الزم اطالعات داد، پوجم. داستا، در حوادث واردنرد،

در لحبن نیبوبابرا د؛یب گو یمب نبه ینسب نبه شبود یمب گفتبه نبه اسب یمطلبب دارد یاهم شتریب آنچه نهن اتیادب در

را هبا یشخصب گفتگبو از اسبتفاده . دارد یب اهم جمبالت ا،یب م در پوهبا، تفکرِ و اس کسا،ی مختلف یها یشخص

را یگبر ید ایب خبود یشخصب نبه یهوگبام خایزل و وسفی موظومة در. نود یم رتریباورپذ را داستا، یفضا و تر یواقر

مبتن بر... و فراق از یشکا عشق یدیناام ای یدواریام یفضا ینوع نود یم ا،یب را خود احوال و دهدیم قرار مخاط

یگفتگبو ببه نظبر از یغا اری با یداریب از برد شود؛ یم وسفی عاشق خواب در خا یزل یوقت مثال یبرا شود؛ یم حانم

:اس نگذاشته یجا بر خود از ینشان چیه چرا نه نود یم شکوِه او از و پردازدیم یالیخ ینگفتوووو خووووود نووووا و یبوووورد دلووووم

ینگفتووووو خوووووود مقوووووا از ینشوووووان

پرسوووم کوووه از ناموووت کوووه دانووومینمووو

پرسووووم کووووه از مقامووووت میووووآ کجوووا

اسووت نووا چووه آخوور را تووو یشوواه اگوور

اسووت کوودا منووزل را تووو یموواه گوور و

گرفتوووار مووون چوووون کووو چیهووو مبوووادا

...دلوودار نووه بوور انوودر دار دل ینوو کووه

(۶۸: ۸۷۱۳ ،یجام)

درببارة توانبد ینمب اما شود؛ یم دچار نیآتش یعشق به خواب در وسفی د،ید از برد خایزل داستا، از قسم نیا در

نیبوبابرا ندارد؛ یدیام او افتنی به س ین دس در وسفی از ینام ای نشا، چیه چو، و نود صحب ینس با احساس نیا

.نود یم یتداع را شِکوه و یقرار یب و یدینوم یب دوازده نیا

88/ روای با تکیه بر یوسف و زلیخای جامینارنردهای وصف در

‏

وصف

یروب ی: میمسبتق شکل به وصف اول: از عبارتود وصف وةیش سه». اس یفضاساز گرید ابزار (Description) وصف

لهیوسب ببه وصبف سبوم . گفتگبو راه از وصبف یروی: گفتگو قیطر از وصف دوم. یشخص ای اثر خالق زبا، از وصف

صبحوه ا،یجر در ماایمستق را خوانوده نهآنجااز میمستق فیتوص. نوود یم وصف خود اعمال با ها یشخص یروی و،یآنس

سبوده ینو نبار اببزار لیب تخ و حافظبه ف یتوص. دارد خا یارزش دهد یم قرار داستا، آ، اشخا یهاالرملعکس و

در. نوبد انتخاب را یاساس یعواصر دیبا...( و زما، مکا، ) وصف در سودهینو(. 938 و 418: 89۹8 یونسی: رک) «اس

نمبا ایب صبحوه وصبف و هبا یشخصب از خا یحالت وصف اء یاش یبرض از موجود اوصاف خا یزل و وسفی موظومة

زببا، از میمسبتق طبور ببه هبا وصف نیا همة رود؛ یم نار به یفضاساز جهیدرنت و وهیو یحال و حس یالقا یبرا درواقع

از تبرس ببا و پبدرش دسبتور به و شودیم عاشق خواب د،ید از برد خایزل مثال یبرا شود؛یم ارائه یشخص ای شاعر

یدیب نوم از آنوبده ییفضبا خبا یزل یپبا بوبد وصبف ببا یروا از قسم نیا در یجام. نشودیم بود به را او یوانگید

:نشد یم ریتصو به مرشوق به د،یرس یبرا تالش در را ییناتوانا و یدرماندگ

زر از یمووووووار چووووووانیپ بفرمودنوووووود

گووووهر و لعووول از دارمهوووره باشووود کوووه

سوون گهوور مووار آن سوواقش نیمیسوو بووه

گوون بوور مووارِ چووون زنحلقووه درآموود

یآر یخووووووب گووووون بوووووود خوووووایزل

یمووووار ناچووووار را گوووون هوووور بووووود

(۶۱: ۸۷۱۳ ،یجام)

.ردیگ یم بر در را عصا و گوسفود اس درخ وصف خا یزل و وسفی موظومة در هاوصف نیا

نبوع موظومبه نیا در ایگو اما اس ؛ یفرع و یاصل یها یشخص وصف یپرداز یشخص یداستان اتیادب یمبان در

یفضبا جباد یا یببرا شبتر یب هبا یشخصب نیا وصف و ارائه. باشد یروا یفرع یها یشخص وصف یفضاساز گرید

مبوس یط ثبروت و یزادگب بزرگ ا،یب یبرا شاعر مثال یبرا اس ؛ یاصل یها یشخص مقام یبزرگ ا،یب یبرا زیآماحترام

نوبد؛ یمب فیتوص را یو جهاز غالما، و زا،ینو گسترده طور به یب هش و یس در خا یزل مقام یبلود داد،نشا، و شاه

یهبا اسب اسب ؛ تبازه گبل مانود زا،ینو یرو. دارند تن بر زر نمربود با ریحر لباس همه نه یغالمان و بارویز یزانینو

:نشود یم دوش به بهاگرا، یها فرش و طال بار شا،یشترها و دارند طال از ییهاپوش با راهوار

یعروسوووو آن بهوووور سوووواخت ای وووومه

یروسوووو و یروموووو لعبووووت هووووزاران

بنوووواگوش بوووور گوووووهر عقوووود نهوووواده

گوووش تووا گوووش نیمشووک قووو دهیکشوو

تووازه صووب وقووت بووه گوول بوور چووو

...غوووازه عوووار و پوووا وسووومه ننووو ز

زیووووانگفتنووووه غووووال اموووورد هووووزار

زیخووونر غمووزه و سووتانجووان عشوووه بووه

نهووواده کووو سووور بووور لعووول کووواله

گشوووواده نیمشووووک کاکوووول از گووووره

کاکوووول تووووار هوووور کلووووه اطوووورا ز

سووونبل شووواخ اللوووه ریوووز کوووز چنوووان

انوودا خوووش شووکل نکووو اسووب هووزار

...را نیووز وقووت و تنوود هیووپو گوواه بووه

شوووکوهان صووواحب هموووه اشوووتر هوووزار

...کوهوووان کووووه و پشوووت پشوووته سراسووور

(۵۱: همان)

8931تابستا، (24 )پیاپی 4 ه شماریازدهم سال دورة جدید ه و پوجمسال پوجا شواسی ادب فارسی متن / 8۹

زا،یب نو و غالمبا، وصبف خبا یزل جهاز زا،ینو و غالما، وصف خا یزل خواستگارا، وصف شامل دس نیا از ییهاوصف

.اس وسفی برادرا، وصف و جوانمردا، وصف داماد و عروس شوازا،یپ وصف خا یزل همراها، وصف مصر زیعز

آزاد زنبدا، از وسبف ی نبه یزمان. اس یروا از نما ای صحوه کی وصف و ا،یب موظومه نیا در یفضاساز گرید نوع

نبار نیب ا ببا و انبد آمبده استقبال به نه نود یم وصف را یمردم یب پانزده در شاعر شاه قصر به ورود هوگام و شود یم

:ودیآفر یم را وسفی مقام و احترام عظم شکوه یفضا

شوووواه از یو اکوووورا و میتعظوووو یپوووو

درگووواه کوووانینزد بوووه آمووود خطوووا

اورنووو دیخورشووو شوووه وانیوووا کوووز

فرسووون دو جانوووب هووور ز یدانیوووم بوووه

سوووتادندیا زنووودان بوووه توووا هیووورو دو

دادنووود عرضوووه را خوووود یهووواتجمووول

غالموووان سووورکش کمووور نیوووزر از چوووه

خرامووووان زرکووووش خلعووووت در همووووه

یسووووپاه سوووووارانچابوووو از چووووه

یمبووواه هوووم بوووا مرکبوووان یتووواز بوووه

انیووونواخووووش کوووریپ دیخورشووو از چوووه

انیسوووورا یانیسوووور و یعبرانوووو بووووه

کنوووووواره هوووووور از دوان نثووووووارآور

...شووووماره از رونیووووب مصوووور سووووران

(۸۵۵: همان)

نیحاضر و رسد یم راه از راهوار یاسب بر سوار وسفی. اند آمده گرد نثارها یآورجمع یبرا دستا، یته صحوه نیا در

اسبباب ةیته و مصر زیعز انرام و شوازیپ از شاعرانه یرپردازیتصو گرید یجا در. پاشود یم اطلس و خز طال پول او بر

خوشگوار یهاشرب یشمیابر یهاپارچه و هالباس طالاندود لگام و نیز با ییهااس زا، ینو و غالما، مانود ب تجمل

.نودیم یتداع خوانوده ذهن در را یاشراف ییفضا ب خایزل یبرا... و

یعاشبق یدیب نوم یفضبا روش نیا با. ردیگ یم شکل داستا، یها یشخص احوال وصف با یفضاساز از گرید نوع

و نوبد یمب هیب گر نشد یم آه نود یم رو هارانهیو به وسفی از دور یخایزل. اندازد یم هیسا داستا، بر... و یدارشتنیخو

:آورد یمدر ریتصو به وگونهیا یب پوج و یس در را حال نیا شاعر. دهد یم خراش را گونه

بووووود او اریوووو وسووووفی یرو الیووووخ

بوووووود او افگوووووار خووووواطر یانووووو

کووورد یاخانوووهمحنوووت کووون در وطووون

کوووورد یارانووووهیو در یرو ادشیوووو بووووه

آهوووووش دود میووووودا آه مَووووود چوووووو

اهشیسووو چتووور یشووود سووور فووورق بوووه

خوووتیر یمووو خونوووا د بوووهد مژگوووان ز

خووتیر یموو نووا خووون خونووا مگووو

گلگوووون یرو نووواخن بوووه یکنووود یگهووو

...خوون هوا چشوم یگشواد خوود چشوم چو

(۸۳۴: همان)

ببا دارید به خایزل اقیاشت ا،یب و وسفی از یدور بازغه یعاشق خا یزل یعاشق وصف شامل دس نیا از ییها وصف

.اس وسفی

نبه اوصباف وگونبه یا. شبود یمب ارائبه فلک و آسما، ا یدن روزگار از نه اس یوصف موظومه نیا در یفضاساز گرید نوع

براعب و ییشبگو یپ یاگونبه و یجبر یفضا یالقا ینوع شود یم ارائه عووا، از برد و یروا از قسم هر یابتدا در مرموالا

هبر در مرموالا و اس اندک نیمضام نیا اتیاب ترداد. اس فلک یبازرن ین و ایدن ییوفا یب اتیاب نیا مضمو،. اس استهالل

وکبه یا بب را خبود یوب یبجهبا، شاعر. ردیگ یم‏بر‏در را یب ش موظومه نیا در نیمضام نیا. نود ینم تجاوز یب ده از قسم

یریباورپبذ تبا نوبد یم آماده آمده یپ عیوقا یبرا را مخاط ذهن و دهد یم شرح ب نود یم عمل عشاق لیم برخالف روزگار

81/ روای با تکیه بر یوسف و زلیخای جامینارنردهای وصف در

‏

:س ین وسفی او نه فهمد یم و ودیب یم پرده شکاف از را مصر زیعز بار نینخست یبرا خایزل مثال یبرا د؛یفزایب را

سوووتیبازحقوووه مشوووعبد چووورخ کهووون

سووووتیسازلووووهیح موووورد آزار یپوووو

بنووود یدلیوووب بووور نهووود یدیوووام بوووه

ونوووودیپ شیدیوووونوم بووووه آخوووور بوووورد

دور از شیکووووووام ۀویووووووم دیوووووونما

رنجوووور شیناکوووام بوووه خووواطر کنووود

(۳۸: همان)

عوبوا، از پس و هابخ یبرض یابتدا در شاعر دارد؛ وجود موظومه نیا در استهالل براع از یگرید نوع نیهمچو

هبا قسم نیا در اما اس ؛ یزمان انتقال ات یاب نیا گوجاند، از موظور درواقع. نود یم ا،یب را سحر ای ش صبح وصف

قالب در نوشبد یمب اثبر خبالق ییگو و دارد یسازگار موظور قسم عووا، با نه اس نرده استفاده ییهاواژه از شاعر

درآمبد، » عووا، با متن از یقسمت مثال یبرا نود؛ آماده یپ از را مخاط ذهن یبرد اتفاق با مرتبط یهاواژه از استفاده

:اس شده گوجانده اتیاب نیا درن یب بخ آ، در. اس «مصر به مصر زیعز همراه خایزل

مکوک وووب چووورخ زد کوووه سوووحرگاهان

شوووب رحلوووت کوووو کوووو نیوووزر ز

برشکسووووتند محفوووول زیوووون کواکووووب

ببسوووتند محمووول شوووب یهمراهووو بوووه

کوووو زرفشوووان آن یرخشوووان از شووود

طووواوو د یطووووط پووور رنووو بوووه

یاریشووووهر فوووور بووووه آموووود زیووووعز

یعمووووار در را مووووه مووووهیخ از نشوووواند

(۳۲: همان)

شب » ا،یب ب یبرا اول یب سه در شاعر و اس گرید یجا به ییجا از یعمار در خایزل حرن و نوچ متن موضوع

یعمبار واژة ببا و قرابب مبتن عوبوا، ببا نه اس نرده استفاده محمل و رحل و نوس یهاواژه از «شد روز و رف

دوازده موظومه نیا در اس ؛ نرده آماده را ذهن «نشس یعمار در خایزل» دیبگو وکهیا از یپ یروی دارد؛ ریالوظمراعات

.اس نیوچویا یب

یریگ جهینت

اوصباف . شبود یم یبررس یروا یاجزا و یروا زما، بهتوجهبا آ، نارنرد نه اس یروا در مهم یاسازه وصف

یروا در نه یدرنگ سب به ها هیمابن نیا یشواس یروا موظر از نه ستاس یا و آزاد یهاهیمابن یتوماشفسک ةینظر در

شبد، کیب نزد یبرا درواقع نود یم جادیا یموف شتاب نه یعوامل. انجامد یم یروا در یموف شتاب جادیا به نود یم جادیا

ببا ارتبباط در هبا هیب ماببن نیب ا نبارنرد اما ندارد؛ یروا با میمستق ارتباط و اس ییغوا وجه سازندة یها شواسه به متن

.ابدی یم نمود یفضاساز و یپرداز یشخص در یروا یاجزا

اوصباف نیهمچوب اسب ؛ داده شبکل را هبا یشخص ماهرانه یهاوصف ناربرد با خایزل و وسفی موظومة در یجام

نیب ا در وصبف . اسب نبرده حبانم موظومبه بر یروحان و ییغوا ییفضا و دهیدم متن در عاشقانه روح شاعرانه و جا به

نیبب یگفتگبو صبورت ببه ایب و هبا یشخص و شاعر زبا، از میمستق طور به نه اس یپرداز یشخص مهم ابزار موظومه

هبا نو وصفْ آ، در نه اس میرمستقیغ یپرداز یشخص گر ید حال . شود یم آشکار یذهو ییگو تک ای ها یشخص

یهبا یوگیو ارائة با وصف م یرمستقیغ و میمستق یپرداز یشخص وةیش دو در. نود یم ا،یب را ها یشخص یها وانو و

.دهد یم ارائه آنها از ملموس و پررن یریتصو افراد یروان و یجسمان

8931تابستا، (24 )پیاپی 4 ه شماریازدهم سال دورة جدید ه و پوجمسال پوجا شواسی ادب فارسی متن / 81

از جبزء نیا یبرا وصف از خا یاگونهبه شاعر. اس یفضاساز خا یزل و وسفی موظومة در وصف گرید نارنرد

رنب ین ا،یب نما ای صحوه یاصل و یفرع یها یشخص اء یاش ارائة در وصف از استفاده با یجام. اس برده بهره یروا

ذهبن نبرد، آمباده یببرا او. اسب یجببر یگباه و زیآمشکوه و باعظم مقدس نه ودیآفر یم ییفضا فلک و روزگار

یرخبدادها تبا پردازد یم ییگو یپ به وگونهیا و نود یم استفاده یروا در استهالل براع مختلف یها شکل از مخاط

.نود ریباورپذ را یروا در یبرد

مناب .فردا: اصفها، عطار ریالط موطق یساختار لیتحل(. 891۹) انبر یاخالق -8

.آگه: تهرا، یطاهر فرزانه ترجمة اتیادب در ییساختارگرا(. 8919) رابرت اسکولز -4 یادبب نقبد «ینظبام کبر یپهف در فیتوص و یتگریروا عوصر تقابل»(. 8911) قدرت پور یقاسم نصراهلل؛ یامام -9

.8۹4-828 8 شمارة .فردا: اصفها، داستا، زبا، دستور(. 8918) احمد اخوت -2 .نوجوانا، و نودنا، یفکر پرورش نانو،: تهرا، عواصر و ابزارها ف یترار: داستا،(. 89۹2) ناصر یرانیا -8

.هرمس: تهرا، یمثوو یها داستا، یشواس یروا(. 8938) رایسم یبامشک -۹ .99-43 علم : تهرا، هرمن دیوید: گردآورنده یشواس یروا نامه دان « یروا و ریتصو»(. 8938) ا،ی توز یب -1

گوببد و اهیس گوبد یروا در آزاد و وستهیپ یهاهیمابن یبررس»(. 8932) یمرتض یرهاشمیم سادات؛ الیل غمبرزاده یپ -1 .823-842 3 شمارة دوازدهم سال یادب یهاپووه «نیمشک .دوم چاپ آگه : تهرا، ینبو محمد ترجمة ساختگرا یقایبوط(. 8914) تزوتا، تودوروف -3 .ین: تهرا، پور یگوج روا،یانوش ترجمة نثر یقایبوط(. 8911) ----------- -82

.دات: تهرا، ییطاها عاطفه ترجمة اتیادب هینظر(. 8934) ----------- -88 .مکتوب راثیم: تهرا، ...و شاهیدادعل جابلقا اورن هف (. 8911عبدالرحمن ) نینورالد یجام -84 یدنتبر نامبة ا،یب پا ذهبن الیسب ا،یب جر یفارس یهارما، در یروا شتاب لیتحل یبررس(. 8934) دیناه یدهقان -89

.یفارس اتیادب و زبا، دانشکده راز یش دانشگاه یمب یترل اتیادب «یخاقان شرر در آ، شواخ ییبایز گاهیوجا وصف»(. 8913) یمهد یدهرام محسن؛ یذوالفقار -82

.8۹8-891 1 شمارة ارشبد ینارشواسب نامها،یپا دانشور نیمیس اثر سووشو، رما، ییمحتوا و یساختار لیتحل(. 8913) مهیفه یدریح -88

.اصفها، دانشگاه: اصفها، .لوفرین: تهرا، یحر ابوالفضل ترجمة مراصر یقایبوط ب یداستان یروا(. 8911) ثیشلوم نوا، مو،یر -8۹ .نگاه: تهرا، یونسی میابراه ترجمة رما، یها جوبه(. 8912) مورگا، ادوارد فورستر -81 .822-849 4 شمارة یادب نقد « یروا و زما،»(. 8911) قدرت پور یقاسم -81 .مرنز: تهرا، نوتاه داستا، یمبان(. 8913) یمصطف مستور -83 .سخن: تهرا، داستا، عواصر(. 8918) جمال یرصادقیم -42 ارشد ینارشواس نامه ا،یپا ژن ژرار ةینظر براساس یمثوو در یروا یبررس(. 8913) حهیمل دهیس یمیسل یهاشم -48

.مازندرا، دانشگاه: مازندرا، .یسهرورد: تهرا، یسینو داستا، هور(. 89۹8) میابراه یونسی -44