The Memorandum Book - New Netherland InstituteThe Memorandum Book of Anthony de Hooges _____...

The Memorandum Book

of

Anthony de Hooges

_______

Transcription

_______

Transcribed by

GIJS BOINK and TOM WETERINGS

Edited by

DIRK MOUW

A Publication of

the New Netherland Research Center

and the New Netherland Institute

2012

About the New Netherland Research Center

and the New Netherland Institute

The New Netherland Research Center is a partnership between the New York State Office of

Cultural Education and the New Netherland Institute. Housed in the New York State Library, the

Center supports research on the seventeenth century Dutch province of New Netherland, which

was centered on New York’s Hudson Valley and extended from Connecticut to Delaware. Under

Director Dr. Charles Gehring and Assistant Director Dr. Janny Venema, it continues the work of

the New Netherland Project, which since 1974 has translated Dutch era documents held by the

New York State Library and the New York State Archives. Visit the New Netherland Research

Center online at www.nysl.nysed.gov/newnetherland/.

The New Netherland Institute is an independent nonprofit organization supporting research and

education in Dutch-American history. For over three decades, the Institute and its predecessor

organization the Friends of New Netherland have supported the translation of New York’s Dutch

era documents by the New Netherland Project. Through a three-year matching grant from the

State of the Netherlands, the Institute now undertakes financial and programmatic support of the

New Netherland Research Center. The Institute relies heavily on its members to fulfill this

mission. Interested parties can learn more about the Institute’s programs and how to join at

www.newnetherlandinstitute.org.

http://www.nysl.nysed.gov/newnetherland/

http://www.newnetherlandinstitute.org/

Contents

A Copy of Various Acts and Other Noteworthy

Memoranda [A-Series] 1

Memoranda and Lists of the Tithe and the Third-Share and

the Numbers of Livestock [B-Series] 69

Index of Personal Names 96

1

De Hooges Memorandum A1

bestandsnaam: 1_A1_pdf1-3

gereconstrueerd volgnummer: 1

potloodnummering: D-1

volgorde lopende tekst: A1

volgorde in origineel PDF: 3

transcriptor: Weterings

1

Copije van eenige Acten ende andere aenmerckelijke Notitien 1646

1 NB: dit blad is geen onderdeel van het originele manuscript maar is later toegevoegd. De set scans bevat geen verso-zijde van dit blad. Het handschrift

vertoont overeenkomst met dat op bladen A6 en A25.

2








Copije van eenige Acten ende andere aenmerckelijke Notitien 1646 […]2

3

2 Paraaf van De Hooges

3 Onder het jaartel ‘1646’ staan nog enkele krabbels, waarschijnlijk penneprobeersels. Leesbaar zijn ‘V.. all Vi’, daaronder nog een paraaf van De Hooges

en daarachter een getal, waarvan in ieder geval een ‘6’ doorschemert. Tevens wordt er een paraaf in de verbrande rechterbovenhoek vermoed.

3




potloodnummering: D-2 (verso)



transcriptor: Weterings & Boink

[...]4 D’Hoogens heeft A[bra]ham5 Clock 2 peerden d’ met vullen sijn van 2 coebeesten en calven f.1 [...] [...] 46 D’Hoogens vercoop aen Jan Tomenss 2 peerden f.1 [...] D’Hoogens vercoopt 2 peerden een Jan Janss Damen d’tweede aen Jacob Wulfertss a 162 – 10 f.19 [...] 2 D’Hoogens vercoopt aen Michgiel Janss 3 peerden f.28 [...] 2 van Broer Cornelis 2 peerden f.28 2 D’Hoogens 2 peerden aen d’heer generael nota ad 1756 200 f. [...] 3 op d’naem van Michgiel Janss aen Bogardes van een peert out 2 46 aen Abraham Clock 2 peerden vercooft folij 20 in’t groote rekenboeck7 voor f.361[...] noch 2 Coijen [mi]ts Vuylle Spiegel een os ende 46 voor 55 - gulden f.33 46 47 2 olde merijen by Tomas Cornelis verdroncken folij 36 46 een koeye aen Peter Claess vercooft van 115 - folij 61 #8 D’Hoogens heeft van Wincoop Carkesoenen ontfangen folij 21, 22, 23 Debituers van Wincop folij 24 1 # 1646 Ricket Rutgerss een merij peert ad 3 jaer vercooft folij 62 voor f.162 - [...] 1646 Jan Beerentss een os gelevert folij 64 voor f.60 - [...] Tomes Schambers Contract f.25

4 Eerste regel onleesbaar door brandschade.

5 De letters ‘bra’ zijn weggevallen.

6 Doorgehaald: ‘175’.

7 Bovengeschreven: ‘in’t groote rekenboeck’, hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd.

8 ‘#’ is een invoegteken voor de tekst die enkele regels lager begint met hetzelfde teken.

4








[...]9 f. 1 : - […] 387 - 13 - 8 4 289 - 19 - 30 297 - 14 - 8 10 587 - 133 8 20 126 8 10 100 32 84 6 14 30 6 60 35 10 2 8 10 36 33 32 6 40 13 16 15 91 20 1610 2 14 2 20 30 2 12 15 2 13 17 - 5 34 20 7 8 4 24 - 5 20 49 217 - 12 2 20 9 - 4 6 […]11 226 - 16 6 70 8 14 115 2 28 102 - 12 20 1 29 - 7 100 33 246 - 19 20 30 226 - 16 20 8 20 3 675 152 1414 11 2089 77 3 50 657 | 7 3 25 328 - 7 16 […]12 108 1645 164 - 3 - 8 85 20 1414

9

Eerste regel(s?) onleesbaar door brandschade. 10

Doorgehaald: ‘16’. 11

(Minstens) drie parafen van De Hooges. 12

Twee met krullen versierde hoofdletters H boven het jaartal ‘1645’, daaronder nog een paraaf van De Hooges.

3

meer

2

min

1

min

4

min

’t G

eta

ll

4

meer

1 meer

2 meer

3 min

5 De Hooges Memorandum A5



potloodnummering: D-3 (verso)




[...]13 nota Hoogens […] [mi]sericordia est sextuplex Jan Peterss ge[…] contract

Jan d’Neger loen 1 - præveniens } 2 pariens } 3 - condonans } adij14 13en Januarij Anno 1647 4 - renovans } 5 - continuans } 6 - coronans } Jan Huybertz debet Ditto credit Per kostgelt van het Per maecken van klederen Schip Rensselaerswijck voor Pieter Wynkoop f.[...] Anno 1643 f.50 Jan Tomenss accoort folio 19 Jan Huyberts rest 21 gulden folio [...] Hoogens schryvens aen Jan Damen folio 10 D'Pateroens meeninge over d’ Beernt Peterss accoort folio 20 Contracten folio [...] Constabel accoort folio 20 Pateroens Contract met Peter Jan Beerntss contract folio 20 Corneliss opgericht folio [...] + Wincop bevers anteyckeninge folio 21 van de obligatie van folio 22 D’Hooges ende Verdoncks twist folio [...] Roeloff Corneliss nempt d’ Schuyer van Cornelis Segerss aen te decken folio 22 Wincop inventaris van sijn bevers folio 22 Queste van timmeren tusschen Micghiel Janss passeel folio 23 Cornelis Segerss van timmer[en] folio [...] Hoogens heeft Winkops waeren angenomen folio 23 Toenis Corneliss Contract folio [...] Tomes Koenick op d’Hoogens b[rui]l[oft] folio 24 Winop Cargisoenen rest folio 24 Steven Smits Attestatie folio [...] Tomes Schamber huyerss folio 25 # D’Hoogens passeert voor Verdonck aen Wincop een obligatie van 134 [...] Verdonck debidt van Credit [folio ...] Verdonck van Cornelis Segerss accoort [folio ...] nota 1 D’Hoogens vercoopt 2 merrij peerden die met vullen sijn van [folio ...] 2 koijebeesten waervan d’een gecalft van d’anderen calven sal voor 600 - gulden folio [...] D’Hoogens wert borge voor Verdonck voor 75 gulden folio [...] rekeninge van Abraham Clock folio [...] nota Abraham Clock is D’Hoogens schuldich 46 gulden folio [...] nota Jan Tomenss coopt van D’Hoogens 2 paerden een vullen voor 330 folio [...] Jacht van Renselaerswick belooft Cooren afstant te doen folio [...] D’anneminge van de muelens van d’ dam op d’ 5 kil folio [...] D’questie tusschen [boeren]15 van D’Hoogens folio [...] nota D’Hoogens vercooft aen Jan Janss Damen en Jacob Wulfertss folio [...] ieder een peert ad 162 - 10 folio [...] Beernt P[iet]erss Contract van de muelen [folio ...]

13

Brandschade. 14

‘adij’: standaard afkorting voor ‘anno domini’. 15

Onleesbaar. Begint vermoedelijk met ‘l’ of ‘b’, gevolgd door ‘oo’, ‘ee’ of ‘oe’en eindigt met ‘en’.




potloodnummering: DA-1




[Typoscript]16 Rensselaer MSS. Copije van eenige Acten 1646 Folio 1 Recht Gebruijck tegen het Misbruijck vande openstaend (marked ninge inde Colonie van Rensselaerswyck......etc.. 1643 [p].24) O'CALLAGHAN Hist. N. Nethld. I p. 442 app.I17 Incorrectly d[ated] […] 1. 6a Contract for building mill. 31 Jan. 1646. O'Call. Hist. of N[.Nethld.]18 [(m]arked Old mill in "Vijffde kill" inconvenient and useless..... [p].35) Soo ist dat ick van de Heeren Patroons wegen, naer voorige voorstellinge aen de gerechte, hebbe goet gevonden met Piete[r] Cornelissen te contracteeren, omme een Rosmeulen19 op te recht[en] in het Greenen Bos.........(provisions as to building - chie[...] halfe and halfe.......)20 Wanneer het mochte gebeuren, dat [...] teenige tijdt, naer de meulen voltooijt is, ijets inde se[...] viel te repareeren, sal Pieter Cornelissen een dach voor s[...] selven werken dandere dach voor de H:r: Patroon en alsoo v[...] volgens, en sal H:r Patroon voor sijn dach hem verstrecken e[en] Rijxdaelder daechs. Ende ofte het quam te gebeuren21, gelijck wij verhoopen, d[at] soo grootten aftreck quaem, dat dese meulen alleen de C[olonies] Buijtenwoonders niet en konde gerieven, soo blijft Piet[er] Cornelisen alleen geauthoriseert en geoctrojeert, omme [...] Hr Patroon in Compaignie een soodaenigen op te rechten, [...] ofte soodaenige Conditie, als den22 nu beraemt is ofte dan s[al] konnen beraemt worden......... A de Hooges Pieter Cornelisen

16

NB: dit blad is geen onderdeel van het originele manuscript maar is later toegevoegd. De set scans bevat geen verso-zijde van dit blad. Het is een

samenvatting van de tekst op bladen A18 en A19. 17

Edmund Bailey O’Callaghan, History of New Netherland; or, New York under the Dutch (New York, 1846). 18

31 Jan. 1646. Incorrectly d[ated] O'Call. Hist. of N[.Nethld.]” is toegevoegd met dezelfde pen als op de pagina’s A1 en A25. 19

De ‘o’ in ‘Rosmeulen’ is een verbetering in pen. 20

Beide ‘e’s zijn met pen doorgehaald. 21

De ‘g’ is een verbetering in pen van een ‘h’. 22

Doorgehaald met pen: ‘den’.








[...] tegen het [...]23 [... v]an de Colonie van Rensselaerswijck. [...] geen wint op de Conscientien ofte discretie van de boeren [...] [...] maer de Rechte strenge te trecken. […]24 Volcht de Acte Recht Gebruijck tegen het misbruijck van de openstaende Reeckeningen, soo der Bouwmeesters principael, als meede alle andere. In het Redres van de Abuijsen ende faulten in de Colonie van Rensselaerswijck door den Heere Patroon in druck uijtgegeven (vervaettende verscheiden dingen, die in’t verloop sijn gekomen, ende onder deselve principaelijck het verloop in de ongeliquideerde Reeckeningen) wort alhier speciaelijck geleth op de forme ende maniere die gehouwden moet worden in het formeeren van deselve Reeckeningen. Waer op in consideratie komt, wie deselve reckeningen gehouwden sijn te maecken, offte niet. Dat de Bouwmeesters ofte Inwoonders van25 de26 Colonie souwden meijnen, dat den Comijs van den Heere Patroon gehouwden souwde sijn, deselve voor haer te maecken, dat is abuijs. Want hij in geene dienste van particulieren, maer in dienste van de Patroon is. Dienvolgende is sijn werck eijgentlijck in naeme van den Patroon provisioneelijck op te nemen alle Reeckeningen in de Colonie, deselve oversiende; daer bijvolgende sijn advijs ende goetduncken; ende daer naer deselve over te senden aen de Heere Patroon, om deselven te approbeeren, te debatteeren, ofte te refuteeren. Hoewel hij comptabel is aen de Patroon speciaelijck, soo is hij soo veele comptabel aen de inwoonders, dat hij haer moet overleveren de Reeckeninge van soodaenige goederen, die onder sijne administratie (aengaende de winckelgoederen ofte anderen, die sij van hem ontfangen) staen: doch aengaende de Reeckeningen staende onder het beleijt ende bewint van de Bouwmeesters ende alle andere, die d'administratie hebben over eenige goederen, den Patroon in’t geheel ofte ten deele, ofte per Compagnie aengaende, sulcx moet niet door hem aen haer, maer door haer aen hem gedaen worden. Want gelijck het billijck is, dat een ijeder sijn doen moet verantwoorden soo en kan oock een andere niet weetten die daer buijtten is, wat in desen deele Recht ofte onrecht is. Waer uijt dan nootsaeckelijck volcht, gelijck in de geheele werelt gebruijckelijck is. Dat alle Bouwmeesters ofte anderen, die in eenich besith sijn van des Patroons goederen, haere eijgene Reeckeningen moetten maecken, ende aen den Patroon, ofte sijne Comijs overleveren, omme te revideeren Verte

23

Brandschade. 24

In de rand staat een door brandschade onleesbare marginale aantekening. 25

‘van’ staat bovengeschreven; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 26

‘de’ als verbetering van ‘der’.




potloodnummering: DA-2 (verso)




[…]27 sij sulcx aengenomen ofte onde[...] deselve soo lange jaeren laeten verloopen hebben. [...] de onmoogelijckheijt, als de schaede daer uijt te [...] Laste sal komen Ende sij sullen gehouwden blijven even[...] te doen. Het en is geen onmoogelijckheijt, maer een verkeerde [b...]28 om den Patroon te verkortten, ende daer meede op eenig kruij[...] setten: meijnende dat alles, dat sij hem dieswegen konnen [...] verborgen sal blijven, ende hem hem29 niet bekent worden. Dat het haer oock wel doenlijck is geweest, ende noch alle Jaeren […] sal blijcken. Maer dat sij wat anders daer mede voorhebben, d[...] oock haest voor den dach komen. Onder den deckmantel van deese eenvoudicheijt, schuijlen dese [...] naervolgende vuijlen. i

en dat sij haer selven voocht maecken van de goederen, die onder h[…]

administratie ende bewint staen, ende daer van sij Reeckenschap moeten doen, sonder Reeckeninge te doen. cleedinge van ii

en Dat sij haere onkosten ende verteringen mogen maecken naer haer welgeval[len]

Dranck iiien

dat sy onder de onkosten van de Bouwerije mede brengen h[un] eijgene onkosten, die sij doen in kleedingen, huijsraet, ende ongeoor[...] drancken. iiii dat sij soo veele Tarwe ende andere Vruchten konnen verduijsteren, als sij [...] Alle het welcke den Patroon disavoojeerende, ende naer rechte ofte Conscientie niet en kan bestaen, soo en haepert het niet all[een] aen de manieren van de Reeckeningen, maer sij veranderen daer d[...] sijne Contracten ende haere beloften. Sij hebben hem belooft, volgende het eerste artijckel van [de] Conditien van Gerrit de Reux30 zaliger, waer toe alle Con[tracten] refereeren, tot de komste van de bredaelschen Bouw[meester] (welck accoort van Gerrit de Reux Saliger aenga[ende] inlossinge der graenen, sij wel scheepelijck ende imp[...] hebben weetten te allegeeren, alsmeede datter Copij[en] van in’t landt waeren tot welcke Copijen, alsme[ede] principael onder hem berustende is, hij Patroon […] geen handel te beroepende. Ende sal daer inne bevonden worden in d[...] Drijven bij belofte van Eede haer te obligeeren, op de verbeur[...] bedongen loon ende effecten, dat Sij, noch haer Volck, [in] verbooden pelterijen van Otters ofte bevers sullen handelen [omme] vereringe ofte andere middels te verkrijgen, sonder expres conse[nt van de] Patroon

27

De hele eerste regel en delen van de volgende regels zijn onleesbaar door brandschade. 28

Laatste woord onleesbaar; begint vermoedelijk met een ‘b’ en bevat een ‘g’. 29

Sic: ‘hem hem’. 30

Gerrit de Reux: kolonist Gerrit Theusz de Reux, schepen van Rensselaerswijck, is vóór 4 aug. 1639 gestorven (vandaar ‘salger’). Zie:

http://www.rootsweb.ancestry.com/~nyrensse/settlers.htm.

http://www.rootsweb.ancestry.com/~nyrensse/settlers.htm








[…]31 [...n] sijn, tensij dat sij naerder consent van d[en Heer Patroon] verkreegen hebben; het welcke sij hem aenwijsende, hij had [...] gestant sal doen, mits hem de Conditien, daer op hij het haer toegestaen heeft, voldoende. Naemelijck de halve winninge telckemaell sij die handelen ende verhandelen. Dienvolgende oprechte Reeckeninge ende verklaeringe moetten doen, wat sij daer op gewonnen hebben ende hem sijne halve winnige in Reeckeninge brengen. Soo sij nu seijden sulcke Reeckeninge niet te konnen doen, soo houwdt hem den Patroon, verbeurt volgens haer Contract aen de verbeurte van haere effecten. Haer gevende de keure, t’eene ofte t’andere aen te nemen, ende dat vervolgens van jaer tot jaer, ende dit is het eerste. Comende nu tot de resteerende pointen van haerluijden Contract, die keeren sij averechts omme. Brant Peelen32 ende Cornelis van Breuckel,33 sijn voor haer particulier schuldich Reeckeninge te doen van de goederen, gekomen met de Calmer Sleutel34 ende het Waepen van Noorwegen35, waer onder verscheijden goederen waeren, die sij voor Bevers hebben verhandelt, daer van Arendt van Curler36 schrijft geen twaelf stucx in sijne handen gekomen sijn. Behalven dat sij verbonden ende comptabel blijven wegen de borch- Corler tochte voor Arendt van Curler, die den Patroon voor Assistent maer hadde gesonden, ende sij voor Comijs hebben opgeworpen onder borchtochte, blijckende bij haer eijgen handt. Voorts keeren sij averechts omme alle dese naervolgende pointten. Haer Contract luijdt, dat sy uijt de de gemeene Vruchten ende proffijten sullen betaelen. i Het loon van de knechts ende jongens ii daer naer de kost iii daer naer haer eijgen onkosten, raeckende de kost op de Bouwerije, houdende haer Contract geensins van dranck, maer simpel van loon ende kost, moettende aengaende den dranck haer behelpen als andere boeren doen, met melck Verte

31

Eerste regel en randen van de volgende regels zijn onleesbaar door brandschade. 32

Brant Peelen, boer in Rensselaerswijck, oorspr. uit Gelderland. (Zie: http://www.rootsweb.ancestry.com/~nyrensse/settlers.htm). 33

Mogelijk ‘Cornelis Theunisz’ van Breukelen, timmerman en van 1637-1641 één van de drie gecommitteerden van Rensselaerswijck met Arendt van

Curler en Pieter Cornelisz. (Zie Jacobs, Een zegenrijk gewest, p. 122). 34

De Calmer Sleutel, oorspr. Kalmer Nyckel, een schip met immigranten en goederen, was in maart 1638 aangekomen uit Göteborg, Zweden. Onder

andere Arendt van Curler reisde met dit schip (zie: http://www.immigrantships.net/v10/1600v10/kalmernyckel16380300.html). 35

Waepen van Noorwegen, een schip met immigranten, was op 4 augustus 1638 vanuit Texel aangekomen. (zie:

http://www.immigrantships.net/v10/1600v10/wapenvannoorwegen16380804.html). 36

Arendt van Curler (ook “Corler”), van 1637-1641 gecommitteerde van Rensselaerswijck met Cornelis Theunisz van Breukelen and Pieter Cornelisz.

(Zie Jacobs, Een zegenrijk gewest, p. 122).


http://www.immigrantships.net/v10/1600v10/kalmernyckel16380300.html

http://www.immigrantships.net/v10/1600v10/wapenvannoorwegen16380804.html








[...]ij bier, doch extraordin[…]37 ende voor de Reste, dat de Riviere ge[...] [...] van iiii. dat sij aengenoomen hebben uijt de gemeene [...] [...] ploech Item alle afslijtinge van waegens, ploegen, in Summa […] ende verlies. Van alle het welcke den meesten deele van haer in gebre[ke] knechts loon op d’pateroen blijven, laettende niet alleen het loon van de knecht[s van den] Patroon loopen, die met moijtte deselve voor haer h[eeft] aengenomen, maer nemen daerenboven noch op Reeckening[e] sonder gelt te geven, soodanige Cargasoenen, als […] den Comijs Arendt van Corler ter handen heeft geste[lt.] Waer uijt dan klaerlijck blijckt, dat, boven alle haer debauchen in wijnen ende stercken dranck, wij gelijck geern[...] pretendeeren souwde, ende bij afreeckeninge veele te eijsc[hen] hebben, ende hij Patroon haere uijtrustinge, haere bestellinge van wooningen ende bestiaelen, van waegens e[nde] ploegen voor d’eerstemaell, van behoeften van Cousen ende Sch[...] linnen, wollen, gelijck de factuijre, van hem gesonden, k[...] uijtwijsen. Noch in steede van de retouren van sij[n] behoeften ende sijn winninge uit de Bouwerijen, g[...] sommen te betaelen hebben, dat hij geensins van me[ning] D’Comijs wert verleden is te doen. Verbiedende sijne Comijs eenigen afre[...] geen affrekening te geven voor te geven, aen meesters ofte knechts, voordat [...] en alleen d’meijnsters haer meesters eerst sullen hebben gemaeckt ende voldaen rekening eerst hebben gedaen Reeckeningen van haere knechts, ende dat van jaer [tot] jaer, ende daer naer de meesters haere Reecke[ningen] gestelt in volgende manieren: Belastende he[...] Comijs sijn handen niet te slaen in een anderm[...] geen Reeckeningen gevende, als van dat hij [...] heeft: maer in naeme van de Patroon afree[…] alle openstaende Reeckeningen vorderen in deser […] door de Bouwmeesters ende andere rendantten van Ree[...] ingestelt. Eerstelijck die geene, die op halve winninge ende ver[...] sullen haere Reeckeningen daer naer maecken i

en […]

37

Brandschade.








[i

en]38 [...] oprechtheijt […]

[...] ende ander gewas, dat dat jaer op de Bouwerij[...] ende die sulx niet konnen doen, sullen in schade ende verboerte verva[...] ii

en Item wat sij hebben genootten van verkochte verckens, van […]

botter, ende andersins. iii Item wat Coorn sij aen de Vrijeluijden in de Colonie gelevert en verkocht hebben. Hier van moet afgetrocken worden, ende door haer, luijt haer Contract, daer uijt betaelen. i Het Loon van de Bouwknechts, met de f.16 jaerlijx voor den Patroon ii de kost van haer selven ende het Volck iii De afslijtinge van waegens, ploegen, reparatie van huijsen, bergen, palessaeden, ende andersins. Dit afgetrocken sijnde, Reeckeninge maecken, wat dat daer dan overschiet; aenwijsende den Patroon, ofte sijnen Comijs sijne Rechte helfte, die hem daer uijt toecom de thiende Penning uijt voorafgaende. Wat nu aengaet de Rechte helfte van’t overschott, toekomende den Bouwmeester, daer van moet afgetrocken worden dit naervolgende. [...]elfte i Wat hij jaerlijx voor hem selven aen kleedinge ende huijsraet […] haer gehadt heeft […] van

[...] ii Wat hij voor hem ende sijne knechts, (die hij het wederom moet kortten), uijt de winckel van den Patroon jaerlijcx gehadt heeft [iii] Wat hij in wijn ende stercken dranck jaerlijx met sijn volck gespendeert heeft, daer inne den Patroon niet gehouden [...]en dranck is, luijt Contract, sijn helfte te draegen. Verstaend[e] [...]en gelagen moet den Patroon, Rondt uijt, dat alle de wijnen, die in de [...]erme van sijn Colonie gedroncken sijn, ende met koorn ofte andere betaelen gemeene effecten betaelt, niet van het gemeene, veel min van het sijne, sal moeten afgaen, maer van het Verte

38

Begin en eind van de eerste regel onleesbaar door brandschade. Mogelijk stond er zelfs nog een regel voor deze. De pagina begin met de custode op

pagina A10: ‘ien’.








[...]ge[...]ns[...]eert[...]h[...]39 meester ofte knechte, hebbende [me...] min soo overvloedich, als veele dat hebben ge[...] Ende wat aengaet de aenteelinge der B[eesten] [...]teelinge gestorven elcke Bouwmeester sal pertinentelijck aengeven, w[at datter] [...]affgelevert is jaerlickx jaerlijx gestorven is, wat datter overgewonnen [...] [...]inge aen wat datter afgelevert is. Ende verstaet den P[atroon] den prijs van de inlossinge der koebeesten van sood[ra] die in haer derde jaer kalven, ende niet op het t[weede] jaer, alzoo de Taxatie, die bij de Compagnie daer o[p] gestelt is, daer d’inlossinge op siet, is te verstaen van beesten, die op haer derde jaer kalven. Sulx dat die op haer tweede jaer kalvende, alle[nig] verkleijnen, ende kleijnen aert voortbrengende, maer op [...] helfte, ofte wat meer behooren genomen te worden. Ende alzoo de Bouwmeesters doorgaens contrarie m[..d..] gebruijcken ende verkeerde weegen inne gaen, als bij exe[...] Doen het koorn minder in quantiteijt ende meer begee[rt] was, doen hebben veele van haer veel afgesonden, ende [...] D’tarwe tot hooger hooger prijs, als d'inlossingen, verkoftt: Ofte

prijs vercoft als de door haer eijgen beleijt aen de Dienaers van de

inlossinge van d’pateroen Compagnie gelevert, sonder speciaele betaelingen daer was voor te ontfangen, ofte speciaele wisselbrieven

ofte assignatien daer voor in Handen te bekom[en] maer soo heen, ende in’t gros gelevert: Soo verstaet den Patroon, gelijck Recht is, dat [...] D’tarwe d’soe aen d’ III

40 soodaenige Tarwe, die in die maniere aen [...]

Comp als anders gelevert is gelevert is, niet gehouden is te voldoen, [...] niet toe staet aleer het effect daer van in sijne burse g[...] Waerschouwende tot dien eijnde de Bouwm[eesters ...] van den beginne af tot noch toe, sijnde nu bij de der[...] jaeren, in alle denselven tijdt maer eens Vijfftienhond[ert] guldens in gelde heeft ontfangen, de reste hem ged[...] met goederen, vivres aen de Bouwmeesters ende het volck va[n de] Colonie gelevert, die deselve met partijen van tw[...] Duysen[t]

39

Begin en eind van de eerste regel onleesbaar door brandschade. 40

Doorgehaald: ‘III’.








[...]41 [...]geschreeven: welcke reckeningen oock ee[...] moeten ontleedet sijn, wie deselve partijen te dri[...] heeft ofte niet. Geldende geen exceptie oft[e] excuse van d'een, off d'ander: Ick hebbe dit niet Ick hebbe dat niet gehadt, willende een ijeder met seggen hem selve schoon maecken; ende alzoo den eenen meer schult hier toe sal hebben als den anderen, soo moet dit nochtans eerst gesuijvert ofte geeffent worden, waer deselve penningen te bekoomen sijn: Want dat den eenen gelevert heeft, ende den anderen genootten heeft, dat moet die uijtsoecken, die te hebben heeft ende niet hij Patroon. Noch en kan oock hem Patroon geen gelt ten laste gelecht worden, dat niet in sijn Comtoijr gecomen is; insonderheijt niet, als het sonder sijn Consent gelevert ofte versonden is aen de II42 Compagnie, die dat aengenomen hebben op de gemeene Reeckeninge van de Colonie, gelijck blijckt: ende hadden soodaenige Bouwmeesters beetter gedaen daer ter stondt betaelinge voor genomen te hebben. Ende alzoo de graenen nu wat minder getrocken, ende apparent op laeger prijs sullen moetten komen, soo waerschouwt den Patroon hier meede alsnoch de Bouwmeesters, die liquïde Reeckeningen hebben, dat sij haere leverantien niet in’t gros sullen doen, maer apart afleveren. i de Thiende [i]i Hetgeene voor des knechts loon staet ende voor de jaerlijckse onkosten. [ii]i Het derdendeel ofte de helfte hem Patroon aengaende ‘t welck geschiet sijnde, dat haerluijden dan Rechtvaerdich toekomt, alle jaer effen te reeckenen, om in geen verloop te komen. Verte

41

Eerste regel en delen van andere regels onleesbaar door brandschade. 42

Doorgehaald: ‘II’.








[...]enden Comijs van den Patroon aen[...]43 [...]enen van de mudden; hem afvraegende off [...] [...]ge aenempt van den Patroon de inlossinge aenneemt [...] [...]nseert waer naer hem de Comijs sal hebben te regul[eren …] de ordre van de Patroon ende naer de hoope van de[...] ende vertieringe, die hij contant in gelt, goet, of[te] pelterije sonder uijtborgen daer voor soude konnen krijgen, ende in contrarij val de inlossinge refuseer[en] dat de Bouwmeesters haer schoonste daer meede mog[en] doen, ende dat is de optie van’t Recht van inlossinge maer dat de Bouwmeesters den Comijs souden willen bestoppen ende overlaeden met goet, als het in hooger prijs selffs laegen prijs is, ende tot hoogen prijse synde, selver

vercoopen, van lager verkoopen, als veele gedaen hebben, dat en is de ne[...] prijs leveren geensins van den Patroon, waerschouwende alle

Bouwmeesters haerluijden daer voor te wachten, ende gemengelt Coorn te leveren, dat is te seggen; d[...] van de thiende, het derde, ofte helfte, luijt d[...] Contracten, niet en is gesepareert, ofte voldaen. Comende nu tot de Conclusie. Den Patroon verk[...] D’olde rekeninge niet niet te sullen aennemen eenige Reeckeningen, die ver[...] aen te nemen jaeren begrijpen. Maer dat elcke Bouwmeester, [...] wie hij sij jaerlijckse Reeckeningen aen hem sal overle[veren] wat dat elck jaer gewonnen is, soo voor haer, als vo[...] Dat oock alle leverantien, daer van niet speciae[l...] D’leverantie van’t Coorn betaelinge ontfangen hebben, ofte in des Pat[roons] [m]oeten d’Bouwmeesters bewijsen Comptoijr gecomen is, sullen moetten concurreeren [...] dat d’pateroen te goede gemeene Reeckeninge, tot dat alles uijtge[...] nempt anders concurreeren onderscheijden is. Dat nijmant geen eijgen Dat niemant vande inwoonders eenich vrij ofte eigen g[oet] goet heeft soo lange heeft, ofte kan hebben, dan die sijn jaerlijckse ende beh[o...] ijmant openstaende Reeckeninge gemaeckt heeft. rekeninge heeft

Ende soo sijluijden haer hier over souden mogen beswaeren [...]

Patr[oon]

43

Brandschade.








[...]44 [...]luijden in al dien tijdt geen Reeckeninge [...] Dat sij haer souden beroepen op den Comijs van den Patr[oon ...] het sijn schult is. Hier te vooren is gesegt, dat [...] niet in haeren dienst, maer in des Patroons dienst is, dat hij niet gehouden is haere Reeckeningen, maer des Patroons Reeckeningen te maecken: ende dat een ijeder persoon hij sij wie hij wil, soo wel den Comijs van den Patroon, als alle andere Contractanten, Bouwmeesters, jaer, ofte dach looners45, elx haer eijgen selfs Reeckeninge moetten maecken. Den Comijs generael speciaelijck aen he[m ...] Patroon sijn Reeckeninge te doen, ende alle an[deren] niemant uijtgesondert, eerst aen de Comijs Generael [...] sijn besien, ende dan vorder op het behaegen van hem Patroon. Dat sij souden meijnen, dat alle huere bedeckte manieren van [...]e bedecte begeerlijckheijt met de lanckheijt van tijdt sal vergeetten

[...]ckheyt sal sijn, sij sullen haer selven daer mede bedriegen. [...] sijn sullen haer

[...] draegen van den Nemen sij eenen cours naer’t Westen, om te ontvlieden: den [...] Patroon sal nemen eenen cours uijt het Oosten, om met het opgaen der Sonne haere bedriegerijen te ontdecken. Den Patroon verstaet niemants ter werelt, veel min de ||||

46 minste van sijne inwoonders te verkortten, maer gelijck

[...] wil nijmant hij oock niemants wil verkortten, soo wil hij oock van [...] wil oeck niet niemants geblinthockt ofte verkort sijn. Een ijeders

[...]lt sijn Conscientie, die niet en slaept, ofte afgebrant is, sal wel verstaen, wat dat te seggen is. Ende worden alle persoonen, meesters ofte knechts gewaerschouwt, dat sij overkomende met eenige Reeckeninge, die sij den Comijs door sijn onkennisse, ofte persuasie, ofte door dreijgement souden mogen afgeperst hebben, de monsteringe van dese voorgaende poincten sullen moetten passeeren, eer sij mette Patroon, die verre van sijn goet sijnde, naer bij sijne schaede is, sullen te rechte komen. Verte

44

Eerste regel en begin en eind van andere regels onleesbaar door brandschade. 45

‘jaarloners of dagloners’. 46

Doorgehaald: ‘IIII’.








[...]schen den Patroon maer van [...]47 dat alle, die haere goederen, hoe ge[...] [...] moet alle sijn prejuditie verkreegen hebben, dat hij [...] [...] rekeninge doen sal voldoen, ende alle geluck ende voorspoet [...] wenschen. Mette onachtsaemheijt van [...] dat hij noch niemants in vijff off meer jaeren hee[...] reeckeninge hebben gesonden, heeft hij Patroon v[...] Eerst te pretendeeren op die geene, die den Com[ijs ...] naer haeren schuldigen plicht geen Reeckeningh g[esonden] hebben, dat een yeder in de Colonie gehouden was aen he[...] doen, ende sal haere faulte niet dienen tot beschu[...] maer verontschuldinge van de Comijs. Niettemin [...] geene hij gehouden was te doen, ende moste, ende behoord[...] ende konde doen van de goederen aen hem gesonden, d[...] van sal hij bij den Patroon niet ontschuldich sijn. Dese dingen dan soo staende, versoecke uw Edele het w[...] daer naer te dirigeeren, dat ick in toecomende [...] D’Pateroen versoeckt jaerlijcx mach weetten precijs, wat elcke Bouw[erij] jaerlickx toe weten wat mij winste geeft, want in schaede ben ick ong[...] eijder goet hem opbrengt als ick haer eens gelevert hebbe wooninge ende be[...] van wat behoeften sy van dan moetten sij raet schaffen om de thiende, het [...] doen hebben III

48 loon, ende den Patroon ½ ende ⅓ af te leveren sonder meng[...]

moeten sij ende dat sij dan van behoeften van doen hebben, moetten [...] [...]t haer eijgen anpert uijt het haere betaelen, ende geve Godt, dat da[...] betaelen eens goede ordre ende deuchdelijcke Reeckeninge [...] jaer tot jaer mach worden gehouden. Aldu[s ...] desen 16 September 1643 in Amsterdamme ende met [...] handt onderteeckent Was onderteeck[ent] Kiliaen van Rensselaer, Patroon [...] Colonie Rensselaerswijck Noch volchde, als op de volgende zijde

47

Brandschade. 48

Doorgehaald: ‘III’.








[...] hier [...an de] Manhatans g[e...en ...]49 Het Contract van Gerrit de Reux Saliger, daer [...] Articulen uijtgelaetten worden. Laet Arent in des[...] sien, ofter bij hem geen volkomen Contract en is. Andersins hebbe ick het hier origineelijck, dat ick, des noot sijnde, sal oversenden. Dan meijne dat het bij Arent wel is. Vale.50 onder stont KVR

49

Brandschade. 50

Vale (Latijn): ‘vaarwel’.








Alzoo tot grootte ondienst ende [...]51 [...] Ros soo van de Edele Heer Patroon, als de ingesetenen [...] [meu]len in’t Colonie de Meulen geleegen aen de Vijffde [...] [Gre]ene Bos veel, jae meestentijdt is onklaer ofte [...] om te maelen, ofte door het breecken v[an ...] dam, ofte door de wintertijdt, ofte do[or] hooch waetter ende andersins. Ten ander[...] uijt de wech is geleegen tot naedeel der inwo[onders] door het heen ende wedervaeren. Soo ist dat ick van de Heeren Patroons wegen, naer voorige voorstellinge van’t52 aen het Gerecht hebbe goet gevonden met Pieter Cornelisz te contracteeren, omme een Rosmeulen op te Rechten in het Greenen Bos;53 omme dae[r] meede niet alleene de Colonie, maer oock ofte indien54 het soo geviel, datter aftreck doo[r] Scheepvaert quaeme, eenige meelen naer andere gewesten te versenden. Ben derh[alve] met Pieter Cornelisz voorschreven overeengecomen desen 31en january 164655 op de volgende condit[ien] Pieter Cornelisz sal het gaende werck maecken ende re[...] als’t behoort voor f.300 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx56 Daer tegen sal57 sal ick mijn steenen inbrengen voor f.200 ende met malckanderen liquideeren, ende tegen[s] malckanderen aftrecken. Ick sal Pieter Cornelisz ofte het geeme[...] verstrecken twee goede werck paerden [...] wij half ende half sullen bekostigen, ende nae58 de [risico] half ende half draegen. Vorders wat aengaett het staende werck, pla[...] knechts huijr ende andere onkosten, sullen wij [...] gemeen bekostigen. In summa alle winsten [ende] verlies te saemen draegen.

51

Brandschade. 52

Doorgehaald: ‘van’t’. 53

Greenen Bos: ‘dennenbos’, tegenwoordig Greenbusch. 54

Doorgehaald: ‘ofte’; índien’ staat boven de regel. 55

‘1646’ staat boven de regel. 56

De rest van de regel is onleesbaar doorgehaald. 57

Doorgehaald: ‘sal’. 58

Doorgehaald: ‘nae’.




potloodnummering: DC-1




[...] het mochte gebeuren, datter [...]59 [...]er de Meulen voltooijt is, ijets in de se[lve] [...] te repareeren, sal Pieter Cornelisz een dach [...] voor sijn selven wercken ende d’andere dach voor de Heer Patroon ende alzoo vervolgens, ende sal van60 de Heer Patroon voor sijn dach hem verstrecken een Rijxdaelder daechs. Ende ofte het quam te gebeuren, gelijck wij verhoopen, datter soo grootten aftreck quaem, dat dese Meulen alleen de Colonie ofte Buijtenwoonders niet en konde gerieven, soo blijft Pieter Cornelisz alleen geauthoriseert ende geoctroieert, omme met de Heer Patroon in Compaignie een anderen soodaenige op te rechten, op dese, ofte soodaenige Conditie, als dan61 nu beraemt is ofte dan sal konnen beraemt worden. Alle het welcke voorschreven is wedersijts gearresteert is, ende dien volgens wedersijts geteeckent. Datum als boven. Antonij de Hooges Pieter Cornelisz62

59

Brandschade. 60

Doorgehaald: ‘van’. 61

Doorgehaald: ‘dan’. 62

‘Pieter Cornelisz’ is geschreven in een andere hand.




potloodnummering: DC-1 (verso)




Overmits mij groottelijcx te presumeren [...]63 Adriaen van der Donck mij64 in mijn af[...] absentie mochte door achterklap mij [...] te blameeren (want ick doch sijn aer[...] mel in ore, fel in corde65) ende bij ander[en] leugens op te dichten: Soo heeft mij ge[...] gedacht per memorie dit volgende t[e] noteeren, op dat de tijdt het gedenck[en ...] waerheijt niet en verduijstere. Het is dan geschiet ten huijse van onsen Edele Here Domino Megapolensi,66 dat Van der Donck met Michiel Jansz67 in tractaet ston[...] omme heem sijne bouwerije te verpacht[en] soo veele sijne huijrjaeren belanght, waer[...] sij ter voorschreven plaetse bij den anderen gekomen waer[en.] Ende alzoo ick daer mede geroepen was, soo [...] hebbe ick hem voorgehouden, dat, aleer hij des[...] resigneerde, hem dit stonde aen te mercken dat hij deselve moste overlaetten op Cond[itie ...] van De Vos68 ende Van Es, het welcke hij ont[...] verstaende naeschrijven geen Contract kan breecken. Doch het heeft daer naer anders geblecken, te langh hier te verhaelen. Ten tweeden, alzoo Michiel alvooren wouden [...] gelijck recht is, bedingen, dat hij met de[...] voorige schade ende questien geen doen wilde hebben, maer hem alles suijver moste g[...] worden, soo sijn Van der Donck ende ick in [...] vervallen over de schaede van de voorlee[...] van sijn huijs. Hij sust meer de vaste [...] dat de schaede van’t huijs ten laste [...] Patroon quam, gelijck hij annam het sel[ve] Rechten te bewijsen. Ick ter Cont[rarie] seijde Neen, ende dat ick uijt sijn Cont[ract] dat alle Rechten excludeert, indiender een

63

Brandschade. 64

Doorgehaald: ‘mij’. 65

‘Mel in ore, fel in corde’: Latijns spreekwoord: ‘honing in de mond, gal in het hart’. 66

Predikant Johannes Megapolensis. Zie Jacobs, Een Zegenrijk Gewest, 36, enz. 67

Jacobs, Een Zegenrijk Gewest, 190. 68

Mogelijk is dit kolonist Andries de Vos? Zie http://www.gulbangi.com/5families-o/p490.htm.

http://www.gulbangi.com/5families-o/p490.htm








[...]69 gelijck geschiet, uijts xxxxx70 het [...] bewijsen, gelijck ick naederhant betoont hebbe [...] Meer andere reedenen sijn gepasseert, doch naerdien deselve geen verhaelens waerdich xxxxx71 sijn, daer over sonderlingh geen questie en was, soo gae die als onnut voorbij. Uijt de voorverhaelde woorden dan vervielen wij in querel, ende het eene woort het andere uijthaelende, verhaelde hem den eenige72 stucken, die hij mij achter mijn Rugh hadde naegegeven, waer op hij mij die het selve verhaelde heette liegen, in presentie van eenige eerlijcke luyden. Hier quam de Vos uijt het Schaepsvel! Hier deede de geveijnstheijt het decksel van haer aengesicht! Hier betoonde hij, dat hij ongetwijffelt langen voor die tijdt in sijn gemoet heeft gevoet, sijn Ondanckbaerheijt, Het welcke oock blijckt uijt de blaemen, die hij mij naegegeven heeft. Ick hebbe hem alles goets gedaen. Hebbe hem daechs daer aen dat het ongeluck is geschiet te weetten den 18en Januarij 1646 bijnae een tonne vleijs gesonden. Hebben hem selve nevens sijn Vrouwe tot mijnent genomen ende soo goet ende soo quaet als ick het self hadde, tot dato den 23en februarij Anno voorschreven, laetten genietten. Dit stelle ick onberoemt alleen omme sijn momaensicht73 te ontdecken. Omme ten propooste te komen, uijt dit heetten liegen, want het bloet mij warm wiert, nam ick oorsaeck hem dach te stellen, dat hij van mijnent soude vertrecken, niet willende

69

Eerste regel en begin en eind van de volgende regels onleesbaar door brandschade. 70

Onleesbare doorhaling van twee woorden. 71

Idem. 72

‘den’ is doorgehaald; ‘eenige’ staat boven de regel. 73

‘momaensicht’: masker (vergelijk “mombakkes”).








[...] soo een mensch te[...]74 Deede derhalven daerbij dat indien75 hij [...] passeerden den 19en februarij den 21en des [...] sijn kist niet op een ander liette [v...] dat ick deselve soude buijtten de deur s[...] doch heeft se laeten haellen. Hij bleeff een dach nae, doch heeft tot76 da[...] ick geswooren hadde dat geen ses mael van die [...] tot mijnent soude eetten, oock maer eens ter maeltijdt geweest. Hij speelende den bedruckten, quam bij mij ende wil[...] eerst reeckeninge van mij hebben van alle 't geene hij bij mij te quaet was. Hebbe hem daer op geantwooort, dat sijn listich[eijt] mij wel bekent was, dat hij daer meede 't eene ofte ‘t andere mede voor hadd[e] gelijck daer naer wel bedocht hebben. Doch ick seijde dat hij77 dese saeck sochte aen een verkeert eynde. Want de Heer Patroon last hem aen den Comijs Reeckeninge l[...] doen, ende hij soude van78 mij eerst willen Reeck[eninge] afvorderen. Doch dat ick mijn vinger uijt sijn mont wel soude houden. Ter selver tijdt gaff ick hem tot over[...] dese reedenen, waer omme ick hem hebbe h[...] vertrecken i Om twist te mijden ii Omdat mijn voorraet bijnae vervloogen was iii Om mijne vrijicheijt. Want ick somtijts ijets he[bbe] te schrijven ofte te spreecken, dat ick niet will hebben alleman weet. Dat ick hem hadde dach gestelt, was Omdat ick tweemael voor desen dat hem79 had[de] aengeseijt, dat hij soude vertrecken, maer da[...] noch toe geen preparatie hadde gesien.

74

Brandschade. 75

‘indien’ staat bovengeschreven; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 76

Doorgehaald: ‘tot’. 77

‘dat hij’ staat boven de regel. 78

‘van’ staat boven de regel. 79

‘dat’ is doorgehaald; ‘hem’ staat boven de regel.








[...]erijs op de [..]ch [...]80 [...] het hadde geswooren, waer toe hij mij a[...] oorsaeck hadde gegeven. Dat ick nu dese dingen soo naeuw hebbe geannotee[rt] en behoeft niemant vremt te duncken, s81 soo haer sijne listen ende practijcken sijn bekent. Een staeltjen hier van. Hij vertreckt van mijnent in’t fort tot Meester Harmani in huijs, ende kruijpt daer in een kott, ofte gatt, daer men nauwlijcx soude willen in komen. Quansuijs,82 siet eens, hoe verstoott men mij! Als mij de eene eelende overkomt, soo smijt men mij den anderen op den hals! Miserere mei.83 Het lijckt al vrij wat, maer als men‘t recht besiet is’t niet met allen. Want ick hebben hem gepresenteert ende presenteere hem noch een bequaem huijs, daer den Officier Coorn84 heeft in gewoont, daer kon hij intrecken: Doch hij moet op sijn paeps wat penitentie lijden. Dat hij onder de vleugelen vande Compagnie liever in een kott, als in de Colonie in een bequaem huijs sich wil onthouden, heeft apparentelijck mede sijne Reeden. Godt weet het. Practica est multiplex.85 Verte

80

Brandschade. 81

Doorgehaald: ‘s’. 82

‘Quansuijs’: quasi (doen alsof). 83

‘miserer mei’ (Latijn): ‘[heb] medelijden met mij’. 84

Nicolaes Coorn, van 1644-1748 plaatsvervangend schout van Rensselaerswijck (zie Jacobs, Een zegenrijk gewest, p. 122). 85

‘practica est multiplex’ (Latijns spreekwoord): ‘de oefening is menigvuldig’.








[...] in troebel waetter (seijt men) [...]86 alzoo geschieden’t in de gelegentheijt vooren [...] Want de volgende persoonen haer warmden aen [...] van de ontsteecken vlam.

86

Brandschade.




potloodnummering: DD-1




[Typoscript]87 Rensselaerswyck MSS. Copije van eenige Acten 1646. [F]ol. 7a Overmits mij groottelijcx te presumeeren staet......etc (marked "Van Curler's Account of the Quarrel between himself and p. 37) Van der Donck" OCALLAGHAN Hist, N. Nethld. 1 p. 469 Cornelis Segersen. Jan Cornelisen komt bij mij, en verclaert Fol. 10 [9½]88 dat gij, en u Vrouw u seer misselijck aenstelt tegen hem omt (marked maecken van een beddestee. Watter van sij en weet ick niet. p. 4389) Maer hij seijtter bij, dat ghij seght dat ghij90 om hem niet verleegen sijt, datter ander Timmerluij sijn te krijgen. Soo dat waer is. Seer well, ick ben tevreeden, maer wacht u naer desen dat xxx91 ghij mij niet voor u Jongen ofte Nar92 acht, als die voor desen93 placht te roepen, het huijs en deucht niet, men kan het94 daer niet strecken, en soo voorts, en als men u dan een huijs bestelt, soo acht ghij het niet, en segt dat ghij wel anderen kunt krijgen. Maer ghij moet weetten95, dat x96 ick mij niet meer97 met ha[er] huijs sal bemoeijen, maer dat de schaede, die daer van komt, op u sal komen. Soo de woorden98 van99 Jan Cornelisen waer sijn, soo neemt dit voor u waerschouwinge aen, en siet wat ghij doet. en100 10en martij A

o 1646.

Ad: de101 Hooges

87

NB: dit blad is geen onderdeel van het originele manuscript maar is later toegevoegd. De set scans bevat geen verso-zijde van dit blad. Het is een

transcriptie van A26. De tekst is hetzelfde als op bladen A1 en A6. 88

Doorgehaald: ‘10’; bovengeschreven verbetering: ‘[9½]’. 89

Getypte ‘44’ met pen gewijzigd in ‘43’. 90

De ‘g’ staat er in pen voorgeschreven. 91

Typfout ‘mij’ door middel van ‘xxx’ overgetypt. 92

‘nae’ met pen verbeterd in ‘Nar’. 93

‘desen’ staat boven de regel in pen. 94

‘het’met pen ingevoegd. 95

Tweede ‘e’ met pen ingevoegd. 96

Typfout door middel van ‘x’ overgetypt. 97

Foutieve transcriptie door middel van pen verbeterd in ‘meer’. 98

Tweede ‘o’ met pen ingevoegd. 99

‘va’ met pen veranderd in ‘van’. 100

Met pen doorgehaald: ‘en’. 101

‘A: de’ met pen gewijzigd in ‘Ad:’.








[...]102 Cornelis Segerz. Jan Cornel[isz] [...] mij, ende verhaelt dat gij, en u vrou[w ...] misselijck aenstelt tegen hem om’t [...] van een beddestee. Watter van sij en [...] niet. Maer hij seijtter bij, dat103 ghij [...] dat ghij om hem niet verleegen sijt, da[...] meer Timmerluij sij104 te krijgen. Soo dat w[...] Seer well, ick ben tevreeden, maer wac[ht] u naer desen, dat ghij mij niet voor u jong[en] ofte Nar acht, als die voor desen placht te roepen, het huijs en deucht ni[et] men kan het daer niet in strecken, en so[o] voorts, en als men u dan een Huijs beste[...] soo acht ghij het niet, en segt dat ghij w[el] anderen kunt krijgen. Maer ghij mo[et] weetten, dat ick mij niet meer met het huij[s] sal bemoeijen, maer dat de schaede, die d[aer] van komt, op u sal komen. Soo de Woorden van Jan Cornelisz waer sijn, s[...] neemt dit voor u waerschouwinge aen, [...] siet wat ghy doet. Desen 10en martij Anno 1646. Ad: H[ooges]

102

Eerste regel en begin en eind van de volgende regels onleesbaar door brandschade. Zie A25 voor een eerdere transcriptie. 103

Verbetering van ‘gat’ in ‘dat’. 104

Sic: ‘sij’ zonder -n.




potloodnummering: DD-2 (verso)




[...] en heeft Tomes Jansz ge[...]105 [...]de van nu aengewesen landt voor desen bij he[...] [...] van Hoogens +106 hem belooft was107 welck nu affgepaelt is da[...] [...] van Henrick Albertsz van d’ zaliger108 heer pateroen gepacht heeft ge[...] [...]e landt jaerlickx van 180 gulden boven d’thyende tot Ses109 jaer toe van d[...] [...] pachter binnen sijn voorschreven tijt al het Cruepel binnen110 bos van d’opgaende [...] [...]eckt sal om off Doot te hacken off claer te maecken op sijnnen costen van beloof[...] [...] sijn van thyende Daer boven alle jaer 3 Dagen mit sijn peerden van wegen off steede [...] [...] jaeren van ten dienste te staen voor den Directuer van daer beneffens twe stuivers [...] [...] sijn bepaelinge [t…wen]111 2 paer hoenderen van 10 pont botteren jaerlickx van beloft[...] [...] landt te Den voorschreven Directuer hem pachter te vijnden soe wel het nieuwe [...]ts palisaeten aengeweesene landt eenige indacht mocht geschieden ‘t welcke [...] risico halff van Schaede hy pachter aen Sijn beloofden huijer penningen sal [...] als andere moegen coorten.112 Orkondt onse handen opten 11 april 1650 [...]ers van daer [...]ge halff eijgen [...]gens d’voorgaende B. van Slichtenhorst [...]erden Dit is ‘t merck by Tomes Janss eygen handt 113 gemerckt

105

Brandschade. 106

‘+’: invoegteken voor de in de marge geschreven tekst. 107

Bovengeschreven: ‘was’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 108

Kiliaen van Rensselaer overleed op 7 oktober 1643. 109

‘Ses’ over ‘ vy’ heen geschreven. 110

Doorgehaald: ‘binnen’. 111

Onleesbaar. 112

De r is een verbetering van een eerder geschreven s. 113

Hier staat het merk van Thomas Jansz.








[...] Heeren [...]114 [Adria]en overkomen ende veraccordeert Adriaen van der [Donck ...] [van der] Donck ende Corrnelis Segersz115 ter anderer zijde, op C[onditien] [Cornel]is Segerz hier naer beschreven. Eerstelijk sal Cornelis Segersz besitten ende gebruijcken de bouwerije tot noch toe door [...] Van der Donck gebruijckt op conditie als De Vos ende Van Es sijn gecontracteert, ende hij de sijne oock gebruijckt voor de tijdt van drie achtereenvolg[ende] jaeren, beginnende anno 1646 ende eijndigende An[no] 1649 ende sal schaede ende baette van dato dat wij gecontracteert sijn op sijne last loopen, blijvende het voorige tot last des verkoopers doch sal Van der Donck sijn Volck in het kleijn huijsjen haer mogen behelpen tot sij naer beneeden bequaemlijck konnen vertrecken, ende sal Cornelis Segersen genieten dit naervolgende gespecificeert. Eerstelyck het Coorn dat in de berch is, bestaende [...] Tarwe ende haever, die vrij is, ende niemant op te seggen heeft, met een mijt die uijt de brant gekomen is, ende daer neffens staet. ii Ten tweeden het koorn dat op het velt staet als vrij sonder eenige last, uijtgesondert des Heeren darde ende thiende. iii Ten darden de palessaeden ende slijttinge om het land[t ...] hoffste ende tuijn, met noch een partije d[ie] op de werff geklooft leggen, alles soo goet ende quaet als het is, gevlochten ende ongevlochten, doch [...] ende sonder kommer. iiii Ten vierden sal Cornelis Segersz genietten al he[t] ronthout dat op de hoffstee is, uijtgesonder[t] dat tot de moolen gereeden ende noodich is, omtr[ent] 30 stucken, ende het klaphout dat op de hoffstee leijt, ende blijft tot behoefte van Van der Donck. Welverstaende blijft het klein huijsje, het Schuertje, de wervingh, de putt, ende wat m[eer] des Heeren Patroons is, soo voor als naer, des Edele Pa[troons] eijgen, ende cędeert116 Van der Donck alleenich het driejae[rich] gebruijck, ‘t welck hem competeerde.

114

Brandschade. 115

Cornelis Segersz nam de boerderij van Brant Peelen over (zie A9). Zie ook: http://www.rootsweb.ancestry.com/~nyrensse/settlers.htm. 116

‘cędeert’ met gecaudeerde e.









Naerdien ick den credit hebbe gesien van Adriaen van der Donck gepretendeert hem te competeeren (volgens sijne specificatie) van de Edele Heer Patroon. Ende wederom syn debet daer tegen geleght; Soo is bevonden dat sijn xxxxx117 credit bedraecht f. 6097 - 1[...]118 Ende sijn debet f. 3039 - 1 [...] Alzoo dat hem noch soude competeeren f. 3058 - 16 [...] Doch alszoo het huijs is verbrant ende eenige andere dingen, die een grootte quantiteijt van sijn Credit monteeren, die volgens xxx119 mijn goetduncken tot sijne laste souden komen naer uijtwijsen des Contracts. Oock datter eenige summen komen in sijn debet, als Sestig Guldens jaerlijx voor elcken knecht, mitsgaders haer kostgelt van overvaeren. Hierentegen Van der Donck acht, dat hij buijten schaede ende last meijnt te sijn, Soo is’t goet gevonden die saecken soo te laetten berusten; ende soo alsse leght aen de Edele Heer en Meesters te ranvojeeren op dat men haer advijs in desen verstaen mach. [Actu]m [Rens]selaerswyck Adriaen van der [...]

en Aprilis Anno Donck120

[164]6

117

Onleesbare doorhaling. 118

Brandschade. 119


‘Adriaen Vander Donck’ is geschreven in een andere hand.








[...]121 Michiel Jansz sijn Bouwerije heeft gequitteert ende Teunis Cornelisz122 sijn ger[...] Bouwknecht tot noch toe op de Bouwerije is geweest sonder Conditie, ende wij geen schryven uijt het Vaderlandt krijgen, ende nochtans de Bouwerijen niet konnen vaceeren in dese gelegenthei[jt.] Soo is’t dat nevens mij Dominen123 Megapolensis ende Abraham Staes124 uijte xxxx xxxx125 ten besten van de Heer Patroon ende dese Colonie hebben goet gevonden deselve aen ditto Teunis voor een jaer te verhueren, op volgende Conditie. [#...] Antonij de De Conditie onderschreven heeft is126 Teunis Cornelisz

[...] Hoogens van Vechten127 gecontracteert #128 van huer van

[...] Heer Patroon seeckere Bouwerije voor desen gebruijckt door

[... Co]lonie Rensselaerswijck Michiel Jansz voor de tijdt van een jaer

in pacht, aenvangende Primo May 1646, ende salle129 deselve gebruycken geduerende de voorschreven tijdt als volcht. Hem sullen ter hant gestelt worden 5 paerden ende vier koeijen, aenteelinge ende risico half ende half, ende is hem bij cessie het Recht van de halve aenteelinge deses jaers, soo van paerden als van koeijen, door Michiel Jansz overgewes[en.] Ende aengaende de goederen, die hij als by Reeckeninge blijekt130, heeft overgenomen, sal hy dit jaer gebruijcken. Het geene sy verslimmeren ofte mochte wech geraecken sal hij moetten vergoeden. Ende soo hy [...] in cas van naer dit jaer de Bouwerije pacht, [oorloc]h met de wilden, sal hy de selve overneemen ende met graenen

[...] de Risico ten betaelen. [...] van de

[... Pa]troon De Risico van’t Woon ende Bouwhuijs staet half ten laste van de Heer Patroon ende half ten laste van Teunis voorschreven. Verte

121

Brandschade. 122

Teunis Cornelisz arriveerde in maart 1637 in Rensselaerswijck. Hij was knecht van de genoemde Michiel Jansz tot hij diens boerderij overnam. Zie

ook: http://www.rootsweb.ancestry.com/~nyrensse/settlers.htm. 123

Een wonderlijke verbuiging: er staat ‘Dnen’; De ‘D’ voor Dominus, gecombineerd met het achtervoegsel ‘nen’ om er een meervoudsvorm aan te geven. 124

Abraham Staets, chirurgijn in Rensselaerswijck. 125


Doorgehaald: ‘heeft’; bovengeschreven: ís’. 127

Hoewel de eerste lette als een mislukte hoofdletter R lijkt, is het een hoofdletter V; ‘van Vechten’ als afkomstig uit het Utrechtse dorpje Vechten. 128

‘#’: invoegteken voor de in de marge geschreven tekst. 129

Laatste letter ‘e’ is doorgehaald. 130

Verschrijving: ‘blijekt’ in plaats van ‘blijckt’.









De Heer Patroon refer[...]131 sich de thiende; ende off het[...] geleegen quam, dat deselve des Heeren wegen wierde uijtgeteeckent, so[...] sal Teunis gehouwden sijn deselve te rijden daer het best geleegen sal va[...] ende op sijne dors gedorst gexxx132 worden. De Heijninge sal Teunis geduerende de huer moetten t'sijnen kosten onderhouwden. Het Landt dat jegenwoordich besaeijt leijt, sal getaxeert worden; ende off het geviel dat hij ten eijnde van dit huer jaer mochte van de Bouwerije sche[ijden] sal hij soo veel morgentaelen moetten [...] wederleveren; ende dat het selve saet by taxatie slimmer ofte beetter sa[l] worden bevonden, sal tegen malckanderen afgetrocken worden. Ende sal geven in graenen soo als dan de Marckt is voor dit jaer huers f.300 ende 20 lb botter. Ende sal sich Teunis Cornelisz sijn tij[...] geduerende gehoorsaem ende in alle v[...] gedraegen, sich onderwerpende het [...] Gerechte alhier, ende haer Ordonnant[ien] nu gemaeckt ende alsnoch te maec[ken.] In oirconde deses heeft Teunis Corne[lisz] desen met eijgen hande geteeckent. Ac[tum] Rensselaerswijck desen 23 Aprilis Anno 164[6.] dit is het merck van Teunis Cornelisz met 133 eijgen hande gedaen

Wort d

it Contra

ct g

epro

longeert v

oor d

e tijd

t van e

en ja

er

mits

hij v

an d

it jaer m

eerd

er s

al v

an P

achte

n g

even.

Vijff e

n ts

eventic

h G

uld

ens, w

as d

e b

ovengeste

lde p

acht. A

ctu

m 1

8 e

n A

prilis

16[..]

131

Brandschade. 132


Het merkteken van Teunis Cornelisz is hier weergegeven.








[…] Anthonij de Hooges [...]134 Heer Patroon ende Adriaen van der Donck […] particulier, caveeren ende staen vast [...] de steen ende andere Materiaelen, die [tot] het verbrande Huijs van Van der Donck voorschreven [...] luijt Reeckeninge, sijn gegaen. Houden ons overboodich, het aen N. Coorn goet te doe[n...] Naemelijck, alsoo de saecke alnoch in questi[e] staet, wie de schaede sal draegen van de brant, ende de saecke van de Heeren Meesteren sal geredresseert worden, soo staet een van beijde partijen vast voor de betaelin[g...] te weetten, die de reparatie van de schaede wort toegewesen; In oirkonde deses hebben wij desen beijde onderteeckent. Actum Rensselaerswyck desen 16

en Aprilis Anno 1646.

Was onderteeckent Antonij de Hooges Adriaen Vander Donck Deses 20 aprilis 1646 seijt Coorn dat ick een rebel van den Eedt ben. Copije Beloove ick onderschreven van wegen de Edele Heer Patroon deser Colonie, aen Piete[r] Wijncoop, wegens Adriaen van der Donck, te sullen goe[t] doen ende betaelen soodaenige Summ[a] als sijn debet bij Pieter Wijncoop monteert, te weetten de Summ[a] van Hondert en Vierendartich Guldens Acht stuijvers, acht penningen, Welcke Sum[ma] beloove eerlijck te voldoen. Actum Rensselaerswyck desen 27en Aprilis Anno 1[646] was geteecken[t] A d Hoo[ges]

134

Brandschade.








[...]135 Alzoo het billick is, dat die gee[ne die] haere Meesters eerlijck ende trouw hebbe gedient haer daer van getuijgenisse werde gepasse[ert] omme te vertoonen ter geleegentheijt dae[r] het van nooden is; Soo is’t, dat ick ondergeschreven Loco Di Patroni resideerende in de Colonie Rensselaers Wijck getuijge bij mijne handt, dat Lucas Smith hem soo in dienst van sijnen Heere ende Patroon Vroom ende getrouwelijck heeft gedraegen,136 […] ende getrouwelijck als bij ijder een in’t bijsonder Vxxx als een137 eerlijck

[heef]t gedraegen ende Vroom jonghman verplicht, als toebehoort138

daer niet valt op te seggen als eer ende deucht. Versoecke derhalve aen alle Heeren unde139 Rechten ende ijeder een aen140 die desen souwde mogen vertoont worden, den voorschreven Lucas te willen favoriseeren, soo veele doenlijck is, ende hem te maintineeren in Gerechticheijt. Waer meede Eruntfeste, seer discreette onbekende Vrienden mij sal Vrientschap geschieden. Actum Rensselaerswijck desen 13

en

Aprilis Anno 1646. Uwe Edele dienstwillige Vrun[t] Antonij de Hooges

135

Eerste regel en begin en eind van andere regels onleesbaar door brandschade. 136

Doorgehaald: ‘Vroom ende getrouwelijck heeft gedragen’. 137

‘V…’ onleesbaar doorgehaald; ‘als een’ staat boven de regel. 138

‘verplicht’ en ‘als’ zijn doorgehaald; ‘toebehoort’ staat boven de regel. 139

Combinatie van ‘und’ en ‘ende’ met een poging de ‘e’ door te halen en twee vlekken erachter 140

Doorgehaald: ‘aen’.








[Adri]aen Van der Donck belooft bij d[...]141 onderteeckeninge aen Tomas Camber [...] voldoen binnen de tijdt van Ses maenden [...]en vijff soodaenige Summa, als ditto Tomas van [...]tich Van der Donck noch resteert #142. Ende

[...]s indien het geviele, dat Van der Donck de

voorschreven Summa aen Tomas binnen de tijdt voorgenoemt niet en voldede, soo blijft Antonij de Hooges borge voor de voorschreven Summa, Mits de Crediteur, Van der Donck alvooren van de betaelinge ter exspiratie der gestelde tijdt, aenspreecke. Actum Rensselaerswijck desen 3

en Maij

Anno 1646. Adriaen van der Donck A de Hooges

141

Brandschade. 142

Invoegteken voor de in de marge geschreven tekst.








[...]143 […]se […]C[…] van Abraham Cloc[k …] Noch in questie staet aengaende De [...] huijs daer hem dit volgende van K[...] Noch verdient, op de Bouwerije van de Joncker,144 't geen voor Reeckeninge van De Hooges is aenbesteet Noch 1 manttel, 2 troveelhoutten, 2 stijlen f. 10 : - : - Noch een solder vast geleijt met een deur om Coorn in te draegen f. 8 : - : - Noch de vloer in de kelder, die begonnen, was, geleijt, ende 2 lichjes daer in f. 10 : - : - Noch steen gehaelt f. 10 : - : - Noch geleent voor de Bouwe- rije van de Joncker 6 ½ Bevers tot steen f. 45 : - : - f. 83 : - : -

143

Brandschade. 144

Joncker = Adriaan van der Donck.








Wij ondergeschreven getuijgen waer ende waerachtich [te] sijn, hoe geschiet is145 in’t jaer 1645 [...]146 geschiet te sijn, dat Nicolaes Coorn op sijn er[ven ...] [...]cht aenhouden het gebruick van’t jacht Rensselaerswij[ck] [... H]ooges is toegestaen met dese voorwaerde conditie147, dat hij het selve in’t najaer des selven jaers soude afstaen, het welck hij danckelijck heeft aengenomen, ende dat hij de onkosten, die daer op148 ter tijdt sijnes gebruijcks souden vallen, souwde betaelen. Het welcke wij in onse presentie als gerechtspersoonen verklaeren alzoo geschiet te sijn, ende op’t versoeck van de Edele Gerechte, daer desen soude mogen voor dienen, ons bereijt houden dit selve met eede te verstercken. Actum Rensselaerswijck desen 5

en Maij

Anno 1646. Was ondegeteeckent Adriaen van der Donck Abram Staas

145

Doorgehaald: ‘hoe geschiet is’. 146

Brandschade. 147

‘voorwaerde’ is doorgehaald; ‘conditie’ staat boven de regel. 148

‘op’ staat boven de regel.








De aennemer van de dam op de [...]149 sal deselve maecken in maniere [...] Het werck soo als het jegenwoord[ich …] sal hij op sijn eijgen kosten van alles, al[...] plancken, kost, aerde rijden op arbey[t....] Volck, sonder den besteeder daer van ee[n] duijt in Reeckeninge te brengen, moe[...] opmaecken, dat het werck xxxxxxx150 binnen de tijdt van drie weecken, so[o …] koorn als Saechmoolen, sal aen de gang sijn; ende de dam voor de tijdt van een jaer naer dato moetten onderhouden op sijn eijgen kosten in soodaniger maeni[ere] dat de Moolens door versuijm van de aennemer geen schaede en komen te lijden, op verbeurte van soodaenige schae[de] die151 de aennemer van sijn bedongen loon sal afgetrocken worden. De betaelinge sal geschieden uijt de effecten van de Molen, plancken off Sewa[n] in drie paeijen. De eerste den maent […] naer dato dat sij152 het werck sal volmaec[kt] hebben. De tweede toekomende herb[st] De darde toekomende voorjaer, voor d[...] de tijdt van de aennemer sal uijt wesen den aennemer wort toegestaen dat153 Jan de Timmerman hem de handt sal leenen in’t oprechten van’t Meulen Huijs. Niemant heeft hier op ijets gebooden, dan Jan Cornelisz154 die het voor f.550 wilde aennemen, dat mij te hooch belooft, hebbe hem derhalven ontslaegen.

149

Brandschade. 150


Verbetering van ‘dat’. 152

‘hij’ met andere pen veranderd in ‘sij’. 153

‘dat’ staat boven de regel. 154

Jan Cornelisz (boven ook ‘Jan de Timmerman’), planter en timmerman. In juli 1639 in Rensselaerswijck aangekomen. Zie:

http://www.rootsweb.ancestry.com/~nyrensse/settlers.htm.









[...] Verkoopen op de bouwerije [...]155 met Claes ende Paulus VI156 Ten Sesten sal de kooper ontfangen twee meeren st[aende] op de Vlackte. Twee ruijnen op des koopers stall (weettende Spieringh daer buijtten) met noch drie jong[…] hengsten, ende ter exspiratie van sijne jaeren aen de Heer Patroon leveren, drie merrijen ende 3 ruijnen, die den Verkooper ontfangen heeft, ende in gehouden is, Doch sal de kooper alles leveren naer luijt des Contracts dat seght dat ruijnen ofte henghsten geen aenteelinge en hebben. VII Ten Sevenden sal de kooper ontfangen vier koeijen die kalf draegen, drie kalvers met een Vos van twee jaeren, ende wederom leveren als ontfangen Vijff koeijen, de rest is aenteelinge. VIII Ten achsten sal de kooper ontfangen acht Varckens ende wederom vier op de bouwerije laetten, Noch sal de kooper genietten een ketel, die wij het kleijne Joll noemen. VIIII Ten Negenden sal het gereetschap xxx157 dat des Patroons is, ende anders geen bij specificatie werden overgelevert, ende sal de kooper gehouden sijn het selve te vervolgen, ende aen de Heer Patroon tot sijner tijdt goet te doen. Comende nu tot de betaelinge, die sal geschieden in Vier termijnen. Het eerste vierde part in’t voorjaer 1646. Het tweede vierde part in den herbst des selven jaers, de andere twee vierde partten in het voorjaer ende herbst des volgenden jaers; De Specie sal wesen haever ende tarw[e] De Tarwe tegen Vijfftich stuijvers, de Haever tegen twintich stuijvers het Scheepel, Coopmans leverancie. De kooper belooft geen Weijlant meerder op’t eijlant aen te maecken, alsser alreede is Adriaen van der Donck Cornelys Zegers158

155

Brandschade. 156

De nummering wijst erop dat het voorgaande blad ontbreekt. 157


‘Adriaen Vander Donck’ en ‘Cornelys Segers’ zijn elk in een andere hand dan de rest van de tekst.








Desen dato den 30

en Aprilis Anno 1646 heeft

De Hooges wegens de Edele Heer Patroon Abraham Clock verkocht twe p[aerden] die met vulen sijn ende 2 koebeesten, waer[van] een gekalft heeft, ende d’andre met kal[f] is, onder de koop begreepen sijnde f.41 avance op eenige bevers ende een half vat bier, als blijckt in’t Grootboeck der Colonie Nummero F: op folio 20, Voor de Summa van Seshondert ende thien gulden[s] sijnde op afkortinge van Reeckeninge, als in’t voorschreven boeck breeder blijckt. Datum als boven Abram Clock Het eerste paert hiet de Vluch, het ander de Oude Graeuw, de eene koe hiet het Mammetje de159 andere is een witkopte veers, hoedaenig niet meer op de Vlackte sijn160 is.161 Welcke beesten ende paerden loopen op Risico van Abrah[am] Clock, mits op deselve sal gepast worden al[s] op de andere tot de Vlackte behoo[-] rende.

159

‘de’ over ‘hoe’ heen geschreven. 160

‘sijn’ is doorgehaald. 161

‘is’ staat boven de regel.








[…] ver[l]oren [...]162 tijdinge van de Heer [...] komen, waer naer hij niet en beho[...] verlangen 2 Wat aengaet Het jacht Rensselaersw[ijck] dat wij daer toe authoriteijt hadden, wij[st] bij dit versoeck de nevensgaende attestatie uijt, als da[...] [q]uam noch een hij verborgt heeft. Wat sal men

smeeckinge, versoecken van diegeene die niet163 geen

[s]eggende, autthorisatie en hebben. #164 ende staet [v]rienden, de op de twee voorige puncten te

[...]erte tijdt komt considereren de grootte plompiche[ijt] aen, will ghij van N. Coorn, dat hij mij particuli[ere] mij dan geheel sood165 dingen te laste leijt, die

onder de voet met gemeen goet vinden sijn gestel[...] drucken doch hier aen kan men sijn gemoet toetsen. 3 Wat belanght de questie tusschen mij ende Wijnkoop, dat was dronckemans getijde, heeft hij sprecke hij te spreecken166 mij in de Colonie aen, ende behoorde den Aenlegg[er] soo veel geweetten te hebben, dat hij mijn Heere den Commandeur ende Raedt van Nieuw Nederlant met de Colonies questie niet behoorde lastich geva[llen] te sijn, voor en aleer deselve in de Colonie gerechtelyck gedient hadde. Doch het schijnt dat den aenlegger soo gall is geweest, dat hij dat niet eens bedacht

162

Brandschade. 163

Doorgehaald: ‘niet’. 164

Invoegteken voor de in de marge gestelde tekst. 165

Doorgehaald: ‘sood’. 166

‘hij te spreecken’ staat boven de regel.








[...] Mijn Heere de[n] Commandeur [...]167 ende den Edele Raedt van Nieuw Neder[lant ...] Nicolaes Coorn een acte in forma van proced[ure] tegens mij onderschreven168 ingestelt ende aen Uwe Edelen overgelevert he[...] heeft Uwe Edelen mij Copije toegestaen, ‘t welcke debatte[...] als volcht. Nicolaes Coorn behoorde hem te schaemen, d169 dat hij mij intituleert delinquant, xxx170 ende is daer uijt wel aftenemen xxx171 wat een hart hij mij toedraecht, hoe groot de haet is. Ende voecht daer bij dat ick Pieter Wijnkoop aen hem souwde aengeklaecht hebben, dat hij P. Wijnkoop souwde ontblootten van sijne goederen, ende soo voorts uijt de Colonie versenden Het welcke onwaerachtich is, maer hebbe alleen het voorstell aen het Edele Gerechte aldaer gedaen ende sijn de resolutien soodaenich gevallen, (gelijck niet ick alleen, maer den geheelen Raedt ende dien het toestaet het voordeel des Heeren Patroons te soecken), gelijck als Wijnkoop mondelingen door haer is aenges[eght] Ende wat aengaet het selve geen effect heeft gesorteert, daer van en behoeft hij mij de oorsaeck niet toe te schrijven, maer sijn eygen hoochmoet, als die noijt eenich wit met hem hebben konnen doelen, maer wilden ik172 wij naer het oosten, hij wilde naer het westen namen ick wij173 de eene Cours, hij nam de andere Soo datter eijndelingh is geresolveert het selve tot de komste van Scheepen te redresseeren, die wij verhoopten dan174 al overlangh souden gearriveert geweest te175 sijn. Dit alles stelle tot176 Soo dat N. Coorn met sijn complice niet meer in kroegen behoeft te snorck[...] van sijn procedeeren, want het met hem niet half soo breet en staet

167

Brandschade. 168

‘onderschreven’ staat boven de regel. 169

Doorgehaald: ‘d’. 170


Idem. 172

Doorgehaald: ‘ik’. 173

‘ick’ is doorgehaald; ‘wij’ staat boven de regel. 174

‘dan’ staat boven de regel. 175

Doorgehaald: ‘te’. 176

Doorgehaald: ‘Dit alles stelle tot’.








[...]177 [...] den 19en Junij hebbe ick Barent Piete[rsz ...] geheurt voor soo lange mij sal gevallen het sij e[...] off 6 weecken, ter tijdt Jan Baerentz in de [...] bouw op de Vlackte sal gedaen hebben ende de balck[en] t'ende tijdt t'ende gelt voor f.18 des maents aenvangende den 21 deses maents ende kostgelt als vooren gehadt heeft, in 7 maenden178 f.50 alles pro rato, te betaelen in zewan gelijck aen de meulen sal ontfangen worden […]179 Den 11 Junij is Jan Baerentz, terwijll ick aen de Manhatans was uijt sijn180 mijn dienst gegaen uijt oorsaeck van seeckere sporlingh met de wilden, ende is den dato voorschreven Jan Tomas geweesene knecht van Van der Donck door Peter Hertgers weder in sijn plaets gehuert ingaende syn tijdt van bouwmeesterschap den 14 Junij voor f.250 ende soo veel laecken tot een pack ende 1 paar schoenen des jaers ende 2 hembden. Goede Vrient Jan Claesz Daemen. Wilt soo veel doen ende betaelen aen181 thoonder deses Meester Allerton ofte sijne gemachtichde f.120 naer ontfanck van de Paerden in soodaenige specij als wij versproocken sijn. Het sal mij voor goede betaelinge valideeren, ende sal182 [g]eschiede mij vrientschap. Actum Rensselaerswijck 22 Junij Anno 1646. A d. H

177

Door brandschade is het onduidelijk of er nog een regel voorafging aan de eerste leesbare regel. 178

Verbetering van ‘mannen’. 179

Paraaf van De Hooges. 180

Doorgehaald: ‘sijn’. 181

‘aen’ staat boven de regel. 182

Doorgehaald: ‘sal’.








[…] van B[aer]ent Pietersz [...]183 veraccordeert dat hij sal op de Coorn meulen syn voorige werck doen a f.18 ‘s maents ende het kostgelt

op de voorige voet, te weetten f.50 in seven maenden alles pro rato, doch hebbe hem geen vaste tijdt gestelt alleen dit, dat, soo haest, Poest syn werck in de bouw op de vlackte heeft gedaen dat alsdan syn tij[d]t sal sijn uijtgangh hebben, alles naer advenant, Dit verdingh neemt sijn aenvanck den 20

en Juny 1646, ende syn

uitganck f. Ben met Constapell veraccordeert dat hij mijn tuijn, die door Dese kan

184

mijn vertreck geheel was Dese knecht

verwildert, sal geheel in alles heeft er niet

van syn onkruijt ende ruijchte toe gedaen,

wieden ende deselven schoonhouden hebbe hem

van den 25en

Junij 1646 tot derhalven niet

den 20en

Julij alsvooren toegelecht

de S185 Voor f.24 guldens, de Spetie in Sewan als hier gangbaer is. […]186 Volcht verdinch met Jan Baerentz

183

Brandschade. 184

Doorgehaald: ‘Dese kan’. 185

Doorgehaald: ‘den S’. 186

Paraaf van De Hooges.


bestandsnaam: 44_A44_pdf1-44.jpg


potloodnummering: DD-11 (recto)



transcriptor: Boink

Ick Jan Baerentz onderschreven [beken...]187 ben veraccordeert met Antonij de Hoo[ges]188 Comijs des Patroons deser Colonie, gelijck volcht. Ick sal voor de Tijdt van Vijff jaeren de Coorn meulen waernemen, alle het geene daer te doen valt, met vlijt verrichten, den dam, als't nodich is, repareeren, ende daer op acht nemen, mits mij een uijtlaet[inge]189 aen't huijs van de Coorn meulen tot mijne huijsinge, werde bequaem gemaeckt Voor de Summa van f.13 des maents ende f.100190 guldens voor kostgelt jaerlijx, mits ick sal de koorn meulen met kaersen ende traen tot de pan ter nootdruft, versorgen. Noch sal mij door De Hooges de koe sonder hoorns, op Conditie als de Vrijeluijd[en]191 ter hant gestelt worden. Ende hebbe aengenomen balcken te beschaeven, te hacken ende te rijden, tot de Saechmoolen, soo veel daer toe sullen noodich wesen, het sij greenen ofte Eijcken, soo als mij sal geordonneert worden; mits mij 2 paerden werden beschickt, die ick tot mijnen kosten sal onderhouden, ende het Touwwerck daer toe doen, tot stuivers 15192 het stuck, te betaelen uijt het geene de meulen opbrengt. Verte.

187

Doorhaling in de verbrande rand. Duidelijk zichtbaar zijn de ‘b’ en ‘k’. 188

In de verbrande rand zijn de twee o’s en de staart van de ‘g’ te zien. 189

Na de ‘t’ staat een afkortingsteken dat zowel ‘-ing(e)’ als ‘-en(d(e))’ betekenen kan. Hier te kiezen uit ‘uijtlaeting’, ‘uijtlaetinge’, ‘uijtlaeten’,

‘uijtlaetend’ en ‘uijtlaetende’; de tweede optie lijkt gezien de context het best. 190

Door de ‘10’ van 100 loopt een dikke schijne streep. Dit is een fragment verbrand papier. 191

Onleesbaar door de verbrande rand; context dwingt deze oplossing af. 192

Bedoeld is: ’15 stuivers’.







transcriptor: Boink

[...]193 tijdt g[...]194 in den [...]195 Ende worden mij belooft twe [p...]196 tegen de Winter, ofte w[anneer]197 ick die souwde van doen hebben, [...]198 schaede van de Heer Patroon, omme [te]199 gebruijcken tot mijnen proffijtten op Conditie als de Vrijeluijden als vooren. Alle het welcke voorschreven, ick beloove sonder eenige naelaeticheij[t]200 ofte ijets anders voor te nemen te voldoen, geduerende de voorschreven tijdt, op verbeurte van mijne verdiende Gagie ten behoefte van de Heer Patroon. Onder Verbant van alle Heeren Hoove[n]201 Gerechten, und Rechteren. In oijrkonde deses hebbe desen met eygen hande geteeckent. Actum Rensselaerswyck desen 13en Augusti Anno 1646. Dit is het

202 Teecken van

Jan Baerentz met eijgen hande gedaen. A. de Hoog[es]203 […]204

193

Onleesbaar in de verbrande rand. Mogelijkheden: ‘Den’ of ‘Ter’. 194

Onleesbaar in de verbrande rand. 195

Onleesbaar in de verbrande rand. eerste letter lijkt een ‘R’. 196

Onleesbaar in de verbrande rand. eerste letter lijkt een ‘p’; ‘paerden’ zou logisch zijn. 197


Onleesbaar door de verbrande rand. 199




Merk van Jan Baerentz. 203









transcriptor: Boink

[...]205 Ick ondergeschreven bekenne schuldich te wesen aen Antonij de Hooges de Summa van Ses en Veertich guldens, Vier stuijvers, als blijckt in't Grootboeck Nummero F: folio 20. Welcke Summa ick beloove aen Hooges voorschreven te voldoen met de naeste gelegentheijt. Actum Rensselaerswyck desen 3en Maij206 Anno 1646. Abram Clock207

205

Vanwege een nauwelijks zichtbare streep boven ‘ondergeschreven’ bestaat het vermoeden dat er nog een woord of regel boven de eerste hier

weergegeven regel heeft gestaan, die door de brandschade niet meer leesbaar is. 206

Verbetering naar ‘Maij’ van eerder geschreven ‘Maeij’ of ‘Martij’. 207

Eigenhandige handtekening.







transcriptor: Boink

Desen dato den 3en Maij Anno 1646 heeft A de [Hooges]208 aen Jan Tomasz wegens de Edele Heer Patroon des[er]209 Colonie verkocht twe paerden, naemelyck een merrij genaemt de Kalis met haer v[eul]en210 ende een hengst genaemt de Jonge Seeuw Voor de Summa van drijhondert ende Veertich211 dartich Guldens, te betaelen, twee hondert guldens wanneer hij de paerden sal haelen, ende het ooverige toekomende jaer dato voorschreven in soodaenige betaelinge als hier te Lande ganghbaer is, ten prijse als dan de Marckt sal sijn. Ende sullen de paerden naer hij se morgen ten daege sal besichticht hebben, gaen op Jan Tomaszens risico, mits bij deselve soodaenige opsicht sal geschieden, als bij de andere paerden tot de Colonie212 Bouwerije behoorende. In oirkonde deses heeft Jan Tomasz desen met eijgen hande geteeckent. Actu[m]213 Rensselaerswyck, datum als boven. Dit is het Merck van Jan Tomasz Met eijgen hande 214 gedaen. Ter presentie van d[e] onderstaende getuijgen [...]215 Michgijl Tadeus216

208

Afwezig door verbrande rand; context laat geen andere mogelijkheid dan ‘Hooges’. 209

Afwezig door verbrande rand; context laat geen andere optie. 210

Verdwijnt in de verbrande rand; leesbaar zijn ‘v’ en ‘-en’-afkorting. 211

‘Veertich’ is doorgehaald; ‘dartich’ daar boven geschreven; hier op de juiste plaats ingevoegd. 212

‘Colonie’ is doorgehaald; ‘Bouwerije’ daar boven geschreven; hier op de juiste plaats ingevoegd. 213

Afwezig door verbrande rand; context laat geen andere optie. 214

Merk van Jan Tomasz. 215

Onleesbare eigenhandige handtekening. Puur op de vorm van de letters afgaand staat er ‘J u g i s s e n’ en daarna ‘Van...’, ‘Clan...’, ‘Clau...’, ‘Ban...’ of

‘Blan...’. Het is verleidelijk er ‘Juriaen Blanck’ in te zien. Medetranscriptor leest er ‘Jurejan Blanc[...]’. Zekerheid is alleen te verkrijgen door vergelijking

met een ander exemplaar van dezelfde handtekening. 216

Eigenhandige handtekening. Mogelijk moet dit zijn: ‘Tadeusz’. NB: de naam is hier geschreven zonder hoofdletters.







transcriptor: Boink

[…] Pieter Wijnkoop [...]217 6 @218 bombasyn a f.1 : 2 d’@ f. 6 : 12 : - 2 @ ditto a f.1 f. 2219 : - : - 6 @ kant a f.1 : 2 d’@ f. 6 : 12 : - 100 dubbelde f. 2 : - : - 300 enckelde f. 3 : - : - 1600 Lasysers f. 22 : 16 : - 1 kan spaense wijn f. 1 : 4 : - 1 paar schoenen voor de Swart ½ bever f. 3 : 10 : - 2 lb220 poeder suijcker f. 2 : 8 : - 1 lb kaerssen f. - : 8 : - 100 dubbelde f. 2 : - : - 50 enckelde f. - : 10 : - 44 pees221 kaerssen 5½ lb f. 2 : 4 : - 200 enckelde } 200 Lasijsers } voor de Vlackte f. 5 : 8 : - 1 degen a 2 bevers f. 14 : - : - 4 lb suijcker f. 4 : 16 : - ¼ lb kaneel f. 1 : 10 : - 100 lasijsers f. - : 14 : - 19 pees halfwasse kaerssen f. 1 : 10 : - 6 pees halfwasse kaerssen f. - : 12 : - 300 Lasijsers f. 2 : 2 : - Noch 300 Lasysers a 14 stuivers f. 2 : 2 : - 1 pees broot suycker f. 2 : - : - 1 pees keettel aen de moolen f. 7 : - : - 12 pees tinne Taeffelborden f. 21 : 12 : - 6 servetten f. 7 : 4 : - f. 114 : 2 : - Mij 3 bevers goet222 gedaen, by Dirck Claesz, blyckt per Reeckeninge f. 21 : - : - 2 ditto voor my aen Tomas Chamber betaald als per reekeninge f. 14 : - : - Bij Teunis Metselaer my goet gedaen f. 74 : - : - Bij Van der Donck goet gedaen f. 134 : - : - In kaes melck, broot ende anders mij verschootten terwijll ick anno 1644 aen de Manhatans was f. 6 : 10 : - Voor 1½ mudde tarwe in de huijshoudinge geconsumeert f. 15 : - : - f. 378 : 12 : -

217

Begin en einde van de regel zijn onleesbaar door brandschade. 218

‘@’ is een standaard afkorting voor ‘el’, afgeleid van het Portugese ‘ana’. NB: in de hele transcriptie als ‘@’ laten staan. 219

‘2’ is een verbetering van ‘1’. 220

‘lb’ is een standaard afkorting voor ‘pond’, afgeleid van het Latijnse ‘libra’. NB: in de hele transcriptie als ‘lb’ laten staan. 221

‘ps’ is een standaard afkorting voor ‘pees’, afgeleid van het Portugese ‘peça’ en betekent ‘stuk’ of ‘stuks’. 222

‘goet’ staat bovengeschreven; hier op juiste plaats in de tekst ingevoegd.







transcriptor: Boink

N. Coorn Officier der Colonie Rens[selaerswijck] wort geordonneert nomine officij [...]223 te beslaen ende van stonden aen in handen va[n] Claes Jansz van Nijkerck over te levere[n] soodaenige gedorste graenen, als hy jegenw[oordig] op de Bouwerije van Broer Cornelis sal bevinden te sijn. Streckende tot betaelinge van verdient loon van Ruth Jacobsz breeder bij224 Reeckeninge blijckende, ende door d[e] Heeren Meesters nu gelast van de voorschreven Bouwerije te innen. Ordonneerende oversulx225 alle de geene die sich aldaer onthouwden, den last van de Heeren Meesters niet tegen te staen, maer ter Contrarie alle faveur ende hulpe te bewijsen, sullen andersins genootsaackt syn tegen de Opposanten stricktelyck te proced[eren.] Actum Renselaerswijck 30en Augusti 1646. Thomas Keuningh heeft verd[ient]226 voo[r] dienst op myne bruyloft anno 1647 den 29en octo[ber]227 In 7 daegen a f.2 [te] daechs228 f.14 [: - : -]

223

Onleesbaar in verbrande rand. 224

‘bij’ staat bovengeschreven; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 225

‘oversulx’ staat bovengeschreven; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 226

Onleesbaar door verbleking; context dwingt af. 227

Geschreven als: ‘8ber’ of ‘8b’; de 8 is duidelijk zichtbaar. 228

Hetgeen voor ‘daechs’ staat is door verbleking onleesbaar. Vermoedelijk: ‘te daechs’, ‘des daechs’ of ‘’s daechs’; bedoeld is: per dag.







transcriptor: Boink

[...] volgens ordre van […]229 Heeren Meesters bevonden hebben te beruste on[der] P[ieter]230 Wijnkoop, desen dato den 23en July 1646. 29 heele bevers buijten de boven gespecificeerde [2 a ...]231 7 halven ditto 12 keettels, grooten ende kleijnen 91 bijlen Noch 1 keettell ditto Noch 1 ditto - t'saemen 14 pees Het geene in sijn kist gevonden hebben, als volcht 1 doose met papieren, door ons uijt sijn kist versaemelt, ende met mijn signet geconsigneert buijtten de selve 4 fuijken } een aen Kees de Boer gelevert voor f.14 } Dervan232 een ditto aen Evert Pels voor f.8, was van de ratten beschadicht233 Restant Reeckeninge naer't Patria versonden 75 xxx234 bylen per restant Noch 2 op de Vlackte gedaen 3 ditto tot de huijshoudinge de manquerende verhandelt, ende in de kas mede versonden 8 keettels per restant 1 aen Moeder 1 huyshoudinge 1 Poest 1 Kees Wip 2 verhandelt retour in de versonde kas 4 fuijcken [...]o aen 2 wilden Hier van uijtgedaen post dato [...]r credit 4 bijlen aen Kees de Boer [ge]naemt Sadahoodi 2 ditto voor 2 bever lappen verhandelt, die van onkosten [...] en Thiasse van Brouwen sijn gegaen. [..ijl] voor den hant 4 bijlen op de Vlackte [...] aen Ratondax

235 3 aen Moeder 3 verhandelt voor ½ bevers 2 aen Moeder mijnent wegen gedaen om Maijs voor te handelen […]236

229

Regel is grotendeels onleesbaar in verbrande rand. 230

Eind van de regel grotendeels onleesbaar door verbrande rand. 231

Eind van de regel onleesbaar door verbrande rand. 232

Doorgestreepte D + van = dervan = daar van. 233

‘beschadicht’ staat bovengeschreven; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 234


Het begin van elke regel in deze marginale aantekening is onleesbaar door randschade. 236








transcriptor: Boink

[...]237 Michiel Jansz (voorbehouwden [...]238 het district van't Gerechte alhier vol[g...] verwachten, sal geliquideert worden [...] desen gelicentieert, omme sich te mogen [...] de Manhatans te transporteeren, sich aen [...] neder te slaen, ende syn voordeel te soecken geschiedende buijten prejuditie des Edele Heer Patroons deser Colonie. Mach derhalv[e] passeeren ende repasseeren naer het geval[t.] Actum Rensselaerswyck. 27 July 1646. Was door my onder[tekend]239 Cornelis Theunisz. Naerdien bevinde dat de Reeckeninge die Claes Jansz van Ruth naer't Vader[lant] heeft gehadt, wederom te rugge is gesonden me[t] ordre dat Ulieden deselve sult voldoen. Ende hij om [...] penningen spreeckendeack240 hebbe hem belooft dat Ulieden hier van souwde adviseeren. Kunt derhalven met het eerste vaertuijch last geven waer hij sijn penningen sal vinden. Seijt andersins sijn penningen door een gerechte middel well te s[...]241 bekomen. Doch door niet242 min is't best. Het ware243 goet dat ghij self boven quaemt, ende op sich naemt hoe het in de bouw toegaet. Mij dun[ckt]244 ghij het jaerlijcx in de bouw passen kunt een uijtvlucht te maecken: daer de Heer Meester ende ghij [1]6en245 augusti 1646 niet veel by op en steeckt. Eyndigende sijt G[ode]246 bevoolen ende gegroet van Ulieden gunstige Vrun[t]247

237

Er is minimaal 1 voorgaande regel door brandschade verloren gegaan: er is een afkortingsstreep te zien tussen ‘(‘ en ‘v’ in de eerste leesbare regel. Ook

boven ‘Jansz’ lijkt wat te staan. 238

Rest van de regel is onleesbaar in verbrande rand; zo ook de volgende regels waarvan de transcriptie op [...] eindigt. 239

Rest van de regel is onleesbaar in verbrande rand; kan alleen ‘-tekend’ of ‘-schreven’ zijn. 240

‘spreeckende’ is door middel van doorhaling en bovenschrijving verbeterd naar ‘sprack’. 241

De context dwingt af: ‘sullen’ of ‘sien’. 242

‘door’is doorgehaald, ‘niet’ is er boven geschreven en in de transcriptie op de juiste plek ingevoegd. 243

De w is zichtbaar; de context dwingt af: ‘ware’. 244

Zichtbaar is ‘dun’; de context dwingt af: ‘dunckt’. 245

Er lijkt een 1 voor de 6 te staan, maar dat is niet met zekerheid vast te stellen. Datering kan 6 of 16 augustus zijn.. 246

De G is zichtbaar; de context dwingt af: ‘Gode’. 247

Zichtbaar is ‘vrun’; de contect dwingt af: ‘vrunt’.







transcriptor: Boink

E[...]ijck248 versoecke ick onderschreven [...]249 Heere de Commandeur ende Raede van [...]250 van de questie nu een eijnde te maecken, op dat uwe edele xxx251 langer door geringe saecken opgehouden sijnde, van meerdere tijdt252 verhindert [...]n

253 Manhatan werden, ende wij mogen onse reyse vervorderen

[...]y254

1646. waer op mij verlaetende, ben, ende sal altijdt blijven Uwe Edele dienwillige dienaar ende Vrunt Antonij de Hooges geeft Pieter Wijnkoop tot antwoort, dat hij alle het geene ten tijde van de questie is gepasseert, weder by handt tastinge ende den dranck finaelyck is afgemaeckt, is derhalven verwondert dat hy dit selve nu weder ophaelt, ten waere [...]n

255 Manhatans het door oorblaesinge van sommigen

[...]y256

Anno 1646. geschiede. Ick en kan niet bedencken met wat reeden Dirck Volckertz mij laet citeeren, ende de reparatie van schaede op van257 mij versoeckt. Het gelijckt wel dat Dirck voorschreven sijn hooft met de Rechten niet veel heeft258 gebroocken. Hij heeft het jacht van mij niet gehuert. Ende N. Coorn behoorde soo veel geweetten te hebben, dat hij met Dirck soodanige saecken niet hadde aengegaen, doordien hem wel bewust was het geene de attestatie melt, soo soude Dirck Volckertz door de haest opkomende vorst geen schaede hebben geleden.

248

Zeer onduidelijk in de verbrande rand. ‘E’ en ‘ijck’ staan er zeker, wat de mogelijkheden ‘E(i)ndelijck’ en ‘Eerstelijck’ biedt. Voor de tweede optie lijkt

echter te weinig plaats te zijn. 249

Onleesbaar in verbrande rand (het zou ‘A. de Hooges’ kunnen zijn). 250

Onleesbaar in verbrande rand. Er lijkt ‘M...d...r...’ of ‘NN...d...r...’ te staan, waardoor het heel verleidelijk wordt ‘Nieuw Nederland’ in te vullen. 251

Onleesbare doorhaling, mogelijk: ‘niet’. 252

‘tijdt’ staat bovengeschrven; hier op de juiste plaats ingevoegd. 253

Voorgaande letters niet meer aanwezig. 254

Voorgaande letters niet meer aanwezig. Voor de ‘y’ staat een ‘n’ of een ‘a’. Mogelijkheden: ‘Juny’ of ‘May’. 255

Voorgaande letters niet meer aanwezig. 256

Voorgaande letters niet meer aanwezig. Mogelijkheden: ‘Juny’ of ‘May’. 257

‘op’ is doorgehaald, ‘van’ er boven geschreven en hier op de juiste plaats ingevoegd. 258

‘niet veel heeft’ is boven de regel geschreven en hier op de juiste plats ingevoegd.







transcriptor: Boink

Desen dato den 12en Junij 1646 hebbe [ick]259 Jan Damen ende Jacob Xxxxxxx260 yeder een paert verkocht een merry en een Ruijn ter keure van Michiel J[...]261 ende Teunis Dirckz, ijeder stuck a f.16[...]262 te leveren aen boort in de Colonie ende voor[ts]263 van alle lasten vrij. Jacob Wolferz doet mij goet voor f. 84 : 13 verteerde kosten op afkorting f.22: [8...]264 15 De geheele Summa van van't265 2 geene ick verteert hebbe by Adriaen Dirck[z]266 18 bedraecht f.86 : 8 f. 86 : 8 ende van 3 paar caussen van voorleden jaer 3½ bevers f. 28 : - : -267 64 : - Bij Martten Kreyger268 verteert f.269 22 : 8 Bij Philip in't Houte Paert f.270 f. 64 162 - 10 162 - 10 325 - 0

259

Rest van de letters niet meer aanwezig door brandschade; context dwingt af. 260

Door doorhaling onleesbaar gemaakte achternaam; vermoedelijk ‘C...ss...’. 261

Rest van de letters onleesbaar / niet meer aanwezig door brandschade. 262

Rest van de letters niet meer aanwezig door brandschade. 263

Rest van de letters niet meer aanwezig door brandschade; mogelijk: ‘voorts’. 264

Rest van de letters onleesbaar / niet meer aanwezig door brandschade; mogelijk is het eerste getal voor de stuivers een ‘8’. 265

Sic. 266

Rest van de letters niet meer aanwezig door brandschade; vermoedelijk een ‘z’ aan het eind voor ‘Dirckz’. 267

‘28’ is een verbetering van ‘27’. 268

Kan ook als ‘Kruyger’ geschreven zijn. Bedoeld is: ‘Kregier’. 269

Er is geen bedrag ingevuld. 270

Idem.







transcriptor: Boink

Desen dato den 3en Julij 1646 hebben wy271 de ge[...]272 persoonen deser Colonie de Bevers die [Wijnkoop]273 in handen heeft, getelt ende in kassen gespyckert, ende bevonden als volcht Somervellen pees 11 drielingen 29 goede heelen 103 halven 50 Lappen 14 Otters 20 t'saemen pees 227 Ende sal Wijnkoop syn Reeckeninge toekomende donderdach off Vrydach aen ons vertoonen watter noch rest, ende voorts handelen ten voordeel onser Meesters Uijt aller Naem A de Hooges

271

‘wy’doorgehaald. 272

Rest van de letters is onleesbaar / afwezig door brandschade. 273

Laatste deel van de regel is slecht leesbaar door brandschade; ‘W ij k p’ schemert door. Gezien het vervolg moet het ‘Wijnkoop’ zijn.







transcriptor: Boink

[...67]

274 [...van] Ick Crijn Cornelisz beloove de [...]275 [...ach...] van f.150 aen A. de Hooges, ofte [sijn] [...] gepasseert gemachte bekleeden voor ofte op Va[...] toekomende te betaelen. Ende blijven Borgen voor de voorschreven Summa Cornelis van Es ende Cornelis Crijnen, indiender276 op voorschreven tijdt manquement aen de betaelinge sal vallen. Actum Rensselaerswyck desen 7en Julij anno 1646. Was geteeck[end] Dit is 't merck van

277 Crijn met eijgen hande ged[aen]

Dit is het merck van

278 Cornelis Krijnen met

eijgen hande gedaen. Cornelis van Nes […]279 Desen dato den 8en Julij Anno 1646 hebbe ick Roeloff Cornelisz aenbesteet het huijs van Cornelis Segerz met stroo te decken, nevens latten ende teeren, ende het binnen 150 binnen280 op sijn kosten, mits de latten niet meer 74 als een voet van malckanderen sullen leggen, ende het 124

281 geene aen spijckers mochte te kort komen met la282 teenen af te sien, alles trouwelij[ck] ende hecht te maecken voor de Summa van t’negentich guldens, welcke summ[a] door Cornelis Segerz uijt effecten van sijn Bouwer[ije] sal voldaen worden. Datum als boven H283 74 Dese

284 Summa Pro memorie. hebbe285 Ick hebbe desen dato een assignatie

[s]tonde286

te boeck vernoomen, die Wijnkoop heeft, voor soo hem bij287 Te[unis] de Metselaer souwde bij hem goet gedaen hebb[e] dit te ondersoecken, naemelijk de Summa van [...]

274

De tekst in de linker bovenmarge is door brandschade niet te reconstrueren. Alleen ‘gepasseert’ in de vierde regel is zeker. 275

Rest van de tekst is onleesbaar door brandschade, geldt mede voor de regels hieronder. Daar waar de context een oplossing afdwingt is die opgenomen. 276

‘indiender’: bedoeld is: ‘indien er’. 277

Merk van Crijn Cornelisz. 278

Merk van Cornelis Krijnen. 279

Paragraaf van De Hooges. 280

2 maal ‘binnen’. 281

Sic. 282

Doorhaling van ‘la’. 283

Onduidelijk teken. Het zou een doorgestreepte H kunnen zijn, mogelijk ook een ietwat mislukte paraaf van De Hooges. 284

‘74’staat over de ‘D’ heen geschreven. 285

Doorhaling van ‘hebbe’. 286

Eerste stuk weggevallen door brandschade; context dwingt af. 287

Doorhaling van ‘bij’.







transcriptor: Boink

[Crijn]288 Gerritsz wort bij [...]289 ende volmachtich gemaeckt, [..]e de [...] opgenomene Reeckeninge van zaliger Brandt Peelen, in debito ende credito gestelt, soo als die in't Reeckeningh Boeck dese[r]290 Colonie is geregistreert, wedersyts te effenen, soo schult, als wederschult. Sal derhalven in 't liquideeren deses sich soodaenich hebben te gedraegen, als hij bij Gerechtspleeginge, ofte andersins sal bevinden te behooren. Actum Rensselaerswyck 29en aprilis 1647. Ter resolutie van't Gerechte der voornoemde Colonie.

288

Eerste letters in brandschade nagenoeg onleesbaar; heb een vermoeden dat ‘C r ij n’ doorschemert. 289

Restant van de regel is niet aanwezig of onleesbaar door brandschade; geldt ook voor de volgende regel. 290

Laatste letter niet leesbaar door brandschade; context dwingt af.







transcriptor: Boink

[...]291 [...] aen't Cargasoen van Wijnkoop [...] [...] gestelt292 Van Es f. 68 : - : - Roeloff Cornelisz f. 4 : 10 : - [...]en gestelt Jan Reijerz f. 11 : 12 : - [...]ken gestelt Jacob Flodder f. 48 : - : - [...]en h[...]st293 boeck foli[o 1]294 Jan Cornelisz Timmerman f. 32 : 16 : - [...]eken gestelt Reeckeninge van de Vlackte die Curler aen de de295 Hooges heeft getransporteert f. 61 : 2 : - [...]er rekeen gestelt Evert Pels f. 198 : 7 : - Vosje f. 12 : - : - [...]reken gestelt Rutt f. 12 : 17 : - [...]keen gestelt Hans Vos f. 27 : 10 : 8 Jantje aen de Molen f. 7 : - : - Dominum Megap296 f. 120 : - : - Pieter Cornelisz voor Lubbert f. 125 : 4 : - [..]keen gestelt Seigneur Harmanus f. 21 : 4 : - [...]ken gestelt Andries de Vos f. 64 : 19 : - [...] ettelijke bylen H[…]ij297 voor 8 bijlen 2 bevers, dervan 2 heb bijgeda[en] f. 21 : 2 : - Cornelis Crijnen f. 7 : - : - Jan Teunisz voor 1 kas met romers ende 1 ditto met pijpen 12 bevers f. 84 : - : - Dominum Bogardus f. 21 : 8 : - Jochem Pieterz f. 7 : - : - Jan Cornelisz aen de Manhatans f. 4 : - : - Mijn heer Kieft f. 72 : - : - Jan Snijer aen de Manhatans voor kostgelt f. 50 : - : - Poest 12 bylen f. Dick heeft om te verhandelen } 18 bijlen } } 6 keettels } f. Reijer Stoffelz f.74298 : - : - [...]t Grootboeck Nummero F: folio 75 op sijn Reeckeninge getransporteert

291

In de verbrande rand staat een onleesbare regel tekst. De hele linkerkant van de pagina is beschadigd waardoor het begin van een aantal regels

onleesbaar is. 292

Vermoedelijk wordt met deze later toegevoegde opmerkingen bedoeld ‘ter rekening gesteld’. 293

Door snelschrift onleesbaar. Het onleesbare deel lijkt op ‘a’ of ‘er’. 294

Dit is een paginaverwijzing; er staat ‘foli’ en dan een 1 met een ophaal. Vermoedelijk duidt die ophaal ‘verso’ aan. 295

2x ‘de’: ‘aen’ + afkorting ‘de’ + de. 296

Er staat ‘Megap’ zonder afkortingsteken. Bedoeld is: ‘Megapolensis’. 297

Mogelijkheden met zekere letters ‘H…ij’: ‘Henrij’ of ‘Herrij’ of ‘Harrij’. Lijkt het meest op ‘Herrij’. 298

Twee cijfers over elkaar geschreven; zo te zien is eerst een 9 geschreven die later in een 4 verbeterd is.







transcriptor: Boink

[... van Wijnkoop naer...]299 100 goede Bevers 20 somervellen 78 stux grootte ende kleijne halven 24 Otters 1 slechte berenhuijt

299

In de verbrande rand is weinig leesbaar.







transcriptor: Boink

October. […]300 IIen301 october hebbe het contract laetst mett Jan [Gerritz]302 Timmerman ende Baerent Pieterz opgerecht, vernietticht, ende weder mett haer beijde in con[…]303 veraccordeert, datt sy beijde sullen de Saechmolen waernemen, ende Jan voorschreven beijde Moolens, voor soo veel hij kan, betimmeren, mits sij sullen genietten drij stuijvers van ijeder sneede, ende Hondert ende Vijffentwintich Guldens jaerlijx vor haer beijde kostgelt, ende sall ditt Contract gedueren ten eijnde van de huerjaeren van Jan Gerritz voornoemt. Hett geene Jan de Neger in dienst van de Heer Patroon heeft verschootten tot kleedinge die hem waeren toegeseijtt, ende dien volgens hem komt. 1 paar koussen aen Simon Pes304 betaeltt f. 2 : - : - 1 paar schoenen van Jacob Schermerhorn f. 4 : - : - 1 paar ditto van Pieter Bronck305 f. 3 : 10 : - 1 hembt ditto f. 5 : - : - 1 Linnen broeck van de Melaert f. 3 : - : - 1 roode hemtrock ditto f. 4 : - : - 1 engelsche muts van Gerrit Oom f. 4 : - : - 1 wollen broeck van de Melaert f. 9 : 10 : - […]306 Summa f. 35 : - : - Noch komt hem van't Recht te doen f. 38 : - : - f. 73 : - : - [...] juni 1647. [...] f.73 Jan betaelt van Van Es 20 stuivers Boeckweijt f.

300

Onleesbaar in verbrande rand; context dwingt ‘Op den’ of ‘Den’ af. 301

Kan ‘elfden’ of ‘tweeden’ (romeins) zijn. 302

Patroniem is onleesbaar door verbrande rand; rest van tekst dwingt ‘Gerritz’ af. 303

Onleesbaar, maar vermoedelijk: ‘contract’. 304

Sic. 305

Kan ook ‘Brouck’ zijn, maar er ontbreekt een diacritisch teken op de ‘u’. 306








transcriptor: Boink

Inventaris van de Bouwerije van Z[aliger...]307 Peelen, voor soo veel Cornelis Segersz Bouwmeester op dese Bouwerije heeft [...]s308 ontfangen. Desen 1en Maij 1644. In den eersten 3 merij paerden volwasschen. 1 hengst out 4 jaeren. Aen rommelingh van huijsraet ende anders verkocht voor f. 70 : - : - Aen twee vette Verckens aen hem verkocht f. 80 : - : - Aen Seynen, sichten vaetten, ende andere rommeling f. 50 : - : - Item een weijnich erweten ende boonen Aen een kist met alllerhande out yserwerck f. 30 : - : - Aen drij Verekens f. 50 : - : - Aen een Brouwketel met sijn toebehooren f. 250 : - : - Comt f. 530 : - : - Hier sal affgereeckent worden309 ofte affgetrocken worden f.250 wegens Brant Peelen, alsoo hij een Obligatie wegens Brant Peelen heeft aengenomen te betaelen. Actum desen 24en september310 1644 Was onderteijckent Arendt van Curler […]311 Nota [De]se obligatie, waer van dit copije is, hebbe ick aen Goossen Gerritz overgelevert, tot betaelinge [van] de uijtstaende schulden312 der voorschreven bouwerije, desen 30en Aprilis [An]no 1647 A. de Hooges

307


Idem. 309

Doorgehaald: ‘worden’. 310

Geschreven als ‘7b’ (septem - ber). 311


Bovengeschreven: ‘schulden’; hier op de juiste plaats in de tekst opgenomen.







transcriptor: Boink

[...]313 Ick A. de Hooges ondergetekende bekenne [...]314 Heer Patroon deser Colonie schuldich [...]315 Jacob Hevick voor arbeijtsloon Twin[...] ende achthien Guldens ende thien Stuijvers [...] blijckt, in't Grootboeck Nummero F fo[lio ...] beloove hem de voorschreven Summa uijt de naeste ende gereetste middelen ten d[...] te voldoen. Actum Rensselaerswyck desen 3en [...]316 Anno 1647. Ick A. de Hooges ondergeschreven bekenne eerlijck […] deuchdelyck schuldich te wesen wegens de Edele Heer Patroon der Colonie Rensselaer[s-] Wijck, aen Gerrit Jansz van Haerlem de Summa van achtentwintich Guld[ens]317 die hem noch reesteerende318 voor't haelen van't Ge[r...] beloove de voorschrevene Summa aen d'vo[orschreven] Gerrit Jansz uijt onse gereetste middelen metten aldereersten ten dancke [...] voldoen. Actum in de colonie voorschreven 4en Mai 1647. […] hem quaemen f. 40, waer van f. 12 in de Brouwerije assigneere, soo datter noch blyven f. 28.

313

Boven de eerste leesbare regel staat in de verbrande rand een volkomen onleesbare. 314

Eind van de regel is onleesbaar door brandschade. De 3e of 4e letter is een ‘g’. 315

Eind van de regel onleesbaar door brandschade; geldt ook voor een aantal volgende regels. 316

Hier heeft de naam van de maand gestaan; eerste letter is mogelijk een ‘M’. 317

Eind van de regel ontbreekt; context dwingt af. 318

‘reesteerende’ (sic) is bovengeschreven; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd.







transcriptor: Boink

In den Naeme des Heeren, Amen. Den dato 7en September anno 1646 syn de Presideerende[…]319 der Colonie Rensselaers Wijck ter eener, ende Thomas Chamber ter anderer zijde overeengecomen ende ve[r]accordeert320 over seecker stuck Lants, gelegen schuijn tegen de Bouwerije genaemt de Vlackte, aen de Oostwall van de Rivier; [tuss]chen321 de twe killen Welck voorschreven Landt hij Thomas voornoemt voor de tijdt van vijff achtereenvolgenden jaeren aenvangende primo Novembris anno 1647 sall gebruijcken tot een Bouwerije op naervolgende Conditie. Thomas Chamber sall op't voorschreven Landt, vrij, kosteloos, en schaedeloos, sonder de Heer Patroon daer van een duijt in Reeckeninge te brengen op syn kosten laetten timmeren een Bouwhuijs lanck tsestich voetten wijtt buijttens wercks achtentwintich voetten, de uijttlaettingh ende alles naer advenant naer vereijsch van't werck, alles trouw ende vast werck, sonder specif[ic]atie322 des selfs; doch323 in alle sijne leeden ende deelen gelijck de Schuer van Poentje. Een woonhuijs apart, ende afgesondert van de Schuer, lanck twee-en dartich voetten, wijtt achtien voetten, aen de eene zijde mett een uijtlaetingh, de stijlen boven de balcken uijtschiettende twee-en eenhalve voett, trouw werck, sonder specificatie, buijtten kosten van de Verte

319

Onleesbaar door brandschade; mogelijk hoort er een ‘n’ aan het eind van het woord. 320

Schrijffout: er staat ‘veaccordeert’. 321

Onleesbaar door brandschade; context dwingt af. 322

Schrijffout: er staat ‘specifatie’. 323

Op het woord ‘doch’ ligt een fragment verbrand papier.







transcriptor: Boink

Heer Patroon als vooren. Voorts Bergen en palessaeden, in [...]324 buijtten last van de Heer voorschreven, mits hem ter handt werden gestelt tw[ee]325 merrijen, ende twee hengsten, als meede vi[er]326 melckkoeijen. De aenteelinge belangend[e] is half en half; doch sall hier inne het Recht genietten van de Bouwerijen, die te[...]327 komste van den Directeur sullen verpacht worden. De Risico der selver gaett meede half en half; uijtgesondert der geener, van de Wilden mochten doot geslaegen worden, daer de Heer Patroon de last sal van hebb[en] te dragen, mits sufficiant bewijs daer van innebrengende. In gevalle omtrent de Bouwerije voorschreven eenige gelegentheijt mochte vallen om ee[n] molen op te rechten, soo sall Thomas oo[ck] boven anderen geprefereert sijn, op Cond[itie] als de anderen, ofte alsdan te beraemen. Van't Somersaett des jaers 1647 sall hij al[l...] thiende geven, en daer mede vrij sijn. Het leste saett dat hij op de Bouwerije sall teelen, sall hij vermoogen aldaer uijt te dorsen, do[ch] het voer sonder betaelinge daer laetten. De thiende van de huer jaeren staett vast van d'andere Bouwerijen.

324

Rest van het blad ontbreekt. 325

Rest van de tekst onleesbaar door brandschade; context dwingt af. 326

Idem; ook voor navolgende regels. 327

Mogelijke oplossing: ‘ten be-’.







transcriptor: Boink

De risico van de voorschreven huijsen ende berg[en …]328 mede palessaeden loopt ten laste van Thom[as]329 Chamber. Ende sal Thomas voornoemt de voorschreven huijsingen ende Bergen, boven ende rondom dicht, van binnen hecht ende vast, sonder datt aen de selven ijets sall vallen te repareeren, gelijck meede het Landt rondom soo veel van nooden is330 in heijninge, die niet boven de twee jaer sall ouwt sijn, ter exspiratie van sijne huerjaeren aen de Heer Patroon, ofte die in sijne plaetsche alhier resideert, overlaetten, ende transporteeren buijtten kosten ende schaeden. Ende sullen de voorschreven Huijsen, Bergen ende Palessaeden sijn voor de Heer Patroon, voor pacht van de voorschreven vijff jaeren. Indien het mochte komen te gebeuren (dat Godt verhoede) datter oorlooch tusschen ons ende de Wilden quaeme te ontstaen, in voegen Thomas van de Bouwerije souwde moetten vluchten, soo sall de tijdt, dat hij van de Bouwerije absenteert, voor geen huertijdt verstrecken; Maer sijn tijdt weder ingaen, als hij deselve weder in besit neemt. Ende alzoo Thomas Chamber verseeckeringe versoeckt, dat dese Conditie voor de Heeren Meesters sal valideeren, sonder vermindeeringe Verte

328


Tekst ontbreekt door randschade; context dwingt af. 330

‘soo veel van nooden is’ staat bovengeschreven; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd.







transcriptor: Boink

ofte vermeerderinge, ofte [...]331 soo is't dat wij uijt den Naem va[n ...] voorschreven belooven ende verseeckeren T[homas] voornoemt, dat aen alle het geene in des[en] wortt gementioneert ende veraccordeer[t] gans geen manquement, ofte naelaett[igheid] sall werden bespeurt, maer ter contr[…]332 van soodaniger waerde gehouwden worden [...] even als van onse Edele gemelte Heeren self geschiett. Thomas Chamber sall mede jaerlijx geven tot een erkentenis Vijffentwintich Ponden Botter geduerende sijne huerjaeren. Thomas Chamber sal sijn weijlant boven ende beneden syne Bouw[erije] gebruijcken, sonder door anderen verlet te worden. Veraccorde[ert]333 Noch sijn Haere Edele gemelte Presideerende, dat hij Thomas de voorschreven Bouwerije naer uijtganck van de vijff jaeren sall gebruijcken noch de drij achtereen[-] volgende jaeren, mits betaelende uijt effecten uijt de voornoemde Bouwerije resulteerende boven de thiende Vijffhondert Guldens jaer[lijx] ten prijse, als dan ter tijdt de graenen sullen worden verkocht. Ende sullen hem volgens acco[ord] nevens de voorschreven Paerden noch 1 merrije ende 1 hengh[st] worden gelevert ter tydt voornoemt. In alle het welcke voorschreven is (gelijck haere Edele Presideerende vooren hebben belooft, dat aen haere sijde gans geen naelaetticheijt in dese Conditie sal bes[...] worden) Thomas Chamber insgelijcken by dese [...]

331

Onleesbaar in verbrande rand; ook bij volgende regels – daar waar context geen andere mogelijkheid biedt aangevuld. 332

Vermoedelijk: ‘contrarie’. 333

Deze alinea is achteraf tussengevoegd. Vandaar het extra ‘Veraccordeert’ als kantbeschikking (let op de lijnen om ‘Veraccordeert’ om dit woord buiten

de eigenlijke tekst te plaatsen!).







transcriptor: Boink

[...]eninge belooft gans [...]334 te blijven, maer het selve punctueel […] achtervolgen onder verbeurte van alle sijne[…] goederen, roerende ende onroerende, present ende toekomende, hoedanich sy souden mogen wesen, onder verbant van alle Heeren hooven Gerechten, und Rechtenren335, mits renuncieerende als naer Rechten. Meede beloovende in alle Gehoorsaemheijt syn wettelijcke Overicheijt onderdaenich te sijn, deselve gehouw ende getrouw te sijn naer de gelegenthe[ijt] vereijscht, gelijck een getrouw onderdaen schuldich is. In oirkonde deses heeft Tomas Chamber desen met eygen hande geteeckent. Actum Rensselaerswijck, datum als boven. In kennisse van Thomas Chamber mij secretario uijt naem van haer Edele voorschreven Antonio de Hooges

334

Door brandschade is een deel van de tekst onleesbaar; geldt ook voor volgende regels. 335

Schrijffout: ‘Rechten’ + ‘ren’.







transcriptor: Boink

Aen Claes Jansz op de Reeckeninge van Ruth Jacobsz monteerende f.[...]336 mette interest van f.99 f. 4 [...] Van de Bouwerije van Broer Cornelis, terwijll hij 17 aen de Manhatans was 68 stuivers Nota. Ick sa[l...] 4 Tarwe bedracht f. 170 drie voor af [...] 68 Noch 2 paerden, sijnde merrijen van ditto ende sal dan van de re[st] 2 Bouwerije a f.162 : 10 't pees f. 325 de keur hebben 136 34 f. 495 - f. 170 f. 477 - 13 - 8 162 - 10 Claes Jansz debet f. 17 - 6 - 8 2 f. 325 f. 495 - - […]ck sal vooraf Aen Michiel Jansz verkocht […]sen ende sal daer volgens resolutie van't Gerechte […] 1 merrijpaert van syn gewesene Bouwerije a 1½ [jaer] […] hebben

337 1 ditto van ditto Bouwerije a 3 jaer 1 ditto van Simon Waelingen, dat hem tegoed komt a 4 a 5 jaer, welcke paerden op de Conditie hem sijn gedaen, indien hij te goed heeft, dat het hem sal voor goede betaelin[g...] valideeren; indien te quaedt, dat hij de f. 156 - 10 Heer Patroon deselve promptelijck sal 3 betaelen, ijder stuck tot f.156 : 10 : - f. 469 - 10 bedraecht f.469 : 10 : - […]

338

336

Rest van het blad ontbreekt door brandschade; ook bij volgende regels. 337

De tekst in deze vier regels in de marge is door doorhaling slecht leesbaar. Te lezen is: ‘[…]ck sal vooraf’ / ‘[…]sen ende sal daer’ / ‘[…]’/ ‘[…]

hebben’. Waarschijnlijk is het een variant op de tekst die achter de eerste alinea staat. 338








transcriptor: Boink

Ick Antonij de Hooges ondergesc[hreven]339 hebbe, wegens de Edele Heer Patroon der Colonie Rensselaers Wijck, opgenome[n]340 uijt de Diaconie der voorschreven plaetsche voor de tijdt van een jaer te betaelen contant, tot optie der versorgers, (mits thien per cento voor341 ter jaere voor interest betaelende) de Summa van Tweehondert Guldens in Sewan, waer onder Hondert ende Twintich Guldens boven ordinaris Sewan is gevallen. Beloovende ter voornoemde Tijdt de voorschreven Summa in gemelter Spetie als vooren aen de Diaconen der voorschreven plaetse342 ten dancke te voldoen. In oirkonde deses, hebbe dese acte met eijgen hande onderteeckent; Actum Rensselaerswijck 29en Maij Anno 1647.

339

Onleesbaar door brandschade; context dwingt af. 340

Idem. 341

Doorgehaald: ‘voor’. 342

Bovengeschreven: ‘der voorschreven plaetse’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd.

69 De Hooges Memorandum B1

bestandsnaam: 95_B1_pdf1-1.jpg


potloodnummering: DF-11 (verso - ondersteboven)

volgorde lopende tekst: B1


transcriptor: Boink

Soli Deo Gloria […]343 E Notitie ende voor de

344 Lijsten van thiende ende dardepart ende t’getal der Bestiaelen in den Jaere onses Heeren 4 8 3

1645 […]n345 de Colonie Rensselaers-Wijck all

346

343


De tekst ‘voor de’ is in een ander handschrift gesteld. 345

Eerste woord onleesbaar door brandschade; vermoedlijk: ‘in’. 346

Dit lijkt een penneprobeersel te zijn, net als de drie cijfers 4, 8 en 3 die in dunnere inkt onder ‘Jaere onses Heeren’staan.




potloodnummering: DF-11 (recto - ondersteboven)



transcriptor: Boink

8 14 […] […] […]347 Anno 164[.]348 28 3 Rensselaer[swijck] 8 42 Cornelis Segerss van Brechtgens testement [folio 1]349 224 Carkesoenen van d’ Hoogens [folio 1] 42 16 Hoogens missive aen d'generael van 2 peerden [folio 1V] 448 12 Jan Beernt van constapels contract [folio 2] 896 32 Hoogens jongen Mataes 69 verschoten [folio 3V] 940|8 16 Symen Walickss belofte d'halve schulden 470 192 te betaelen [folio 4V] 120 120 liste van de pateroens thyende ‘46 [folio 5] 590 312 Toenis Dirrickss thyende anno 1646 [folio 5V] #350 1 lb groot by syn351 haer afsterven # Cornelis Segerss van Goossen Gerritss nooden verboden byer te brouwen [folio 6V] D’Hoogens Reijkening van sijn salaris [folio 7V] Evert Pels huyerss352 [folio 8] Van de vis [folio 11] Dat D’ Hoogens een ruine in de Colonie was [folio 12] Copije Cargatie van't lijnwaet aen Seigneur Vasterick ged[aen] om voor mij te verhandelen ofte te verkoopen goede heele Bevers, Adij

353 15en aprilis 16[..]354

Nummero 1 lanck 51 @ tot f. 2 : 8 : - d'@ f. 122 : [… : …] Nummero 2 lanck 51 @ tot f. 1 : 18 : - d'@ f. 96 : 1[.. : …] Nummero 3 lanck 50 @ tot f. 1 : 16 : - d'@ f. 90 : [... : …] Nummero 4 lanck 52 @ tot f. 1 : 12 : - d'@ f. 83 : [... : …] 204 @ T’saemen f. 392 : [... : …] Hoogens jongen f. 4 : 6 : 8 lyste van de thyende f. 5 Was onderteijcken[t] Toenis Dirrickss 6 A. d' [Hooges] Pels huyerss355 f. 9

347

3 parafen van De Hooges. 348

Laatste cijfer is onleesbaar door randschade; geldt ook voor andere regels. 349

In de rand lijkt per regel een ‘f’ te staan: gezien de inhoud van de tekst is dit een inhoudsopgave van de navolgende bladen (hier gebruikt: de originele

folio-nummering, niet de later aangebrachte paginering. 350

‘#’: invoegteken voor tekst die twee regels eronder staat. 351

Doorgehaald: ‘syn’. 352

Afkorting onbekend. Het gaat om het huurcontract van Evert Pels voor de bouwerij van Simon Waelingen (mogelijk: huurcedule?). 353

‘Adij’: vaste afkorting voor ‘Anno Domini’. 354

Laatste cijfers zijn onleesbaar door randschade. 355

Zie noot 6.







transcriptor: Boink

1. Ontwerp van’t naervolgende Testament. Cornelis Segersz mett sijn huijsvrouw Brecht Jacobsz356 voor mij compareerende, verklaeren beijde jegenwoordich de middelen betreffende niets te hebben, ende naerdien sijn 5 kinderen, Cornelis, Claes, Seger, Jannetje ende Neeltje jegenwoordich noch357 sijn bij hem woonende, ende hem in' t conquesteeren der middelen behulpich sijn, soo stellen sij de vijff voorschreven kinderen als wettige erfgenaemen naer haer overlijden358 van't geene hier naer mochte verovert worden, staende het aen haer lieden, wanneer een van vijven van haer komt te vertrecken, haer bij middelen te gedencke[n] soo het haer sal goet duncken. Ende wat aengaett Lysbet, sijnde haer seste kint, die jegenwoordich getrouwt, ende dienvolgens mondich is, wort bij desen onterft van alle conquesten, jegenwoordige ende toekomende mits sij naer haer overlijden sal genietten tot erkentenis een pont Vlaems a f. 6 : [...] De Edele Heeren Curateurs van de Weeskaemer tot Amstelredam, gelieven aen Claes Jansz Smit ofte als sijne gemachtichde mijnentwegen te betaelen de Summa van Negenenvijfftich Guldens. Waer mede mij Vriendtschap sal geschieden ende sal het selve van waerde [ho...]359 Actum Manhatans 8en July 1647 A. d'[Hooges]360

356

Alhoewel het hier om een vrouw gaat, eindigt de patroniem toch op ‘z’. 357

Bovengeschreven: ‘noch’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 358

Bovengeschreven: ‘naer haer overlijden’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 359

Onleesbaar in verbrande rand; vermoedelijk ‘houden’. 360

Door brandschade niet meer aanwezig; context dwingt af.







transcriptor: Boink

Op de Manhattans; July 1647. 2. Mijn heer, Naerdien geen antwoort op de mijne per Govert Loock[…]361 Anno 1646 aen Uwe Edele ende d'Heer van Twillers gedateert, tot n[…]362 toe hebbe bekomen, soo is 't dat ick weijnich materie he[bbe]363 aen Uwe Edele te schrijven, ende derhalven aen Uwe Edele particulier. Jegenwoordich aen de Manhatans sijnde komt Claes Jansz ende als overvalt mij onversiens, ge[…] beevers alhier hebbende, die ick schuldich ben […] meest voor Reeckeninge van Uwe Edelen de Summa van […] derhalven hij mij364 sonder subsidie alhier lastich vallen[de] ende ick hem365 van Uwe Edelen weegen hem eerlijk wil […] voldoen, soo hebbe geen naerder middel konn[en] uijtvinden, dan hem naer't Patria te [w...] Doch wederom aenmerckende, dat Uwe Edelen gelie[ven] niet en is, eenige schulden aen Uwe Edelen te referee[ren] soo hebbe ick nochtans366 uijt affectie tot de saecken der Colonie uijt mijne geringe middelen Claes Jansz op de Wees Heeren geassigneert betaelt te worden, als blij[kt] bij de nevensgaende acte, waer in heur g[e...] te rechte te helpen. Maer waere het Uwe Edelen hem te voldoen, ick soude soo veel aen de Co[lonie] leveren, dat Uwe Edele deselve penningen door seecker middel van de selve, ende meer, naer Uwe Edele gevall[en] sult konnen innen. “D' heer Stuijvesant voe[rt] hier in een geheele reformatie;”367 doch de Colon[ie] belangende, niet dan alles goets, levere a[..] uijt last van de Heer van Twiller 2 paerden, waer t[…] Curaçaosche slach trecke. Wat voorts de Colo[nie] belanght, in deselve is apparentie tot een sc[...] Voorleeden Voorjaer is door hett hooge waetter […] schaede doer ‘t hooge waeter368 voornemel[ijck] paerden die met vulen waeren, geschi[e...] die het alsoo gelieft heeft, haer […] 369 370 371 372

361

Eind van de regel door brandschade afwezig, geldt ook voor volgende regels. Hier vermoedelijk: ‘Loockermans’. 362

Idem; vermoedelijk: ‘nu’. 363

Idem; context dwingt af. 364

Bovengeschreven: ‘hij mij’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 365

Doorgehaald: ‘hem’. 366

Doorgehaald: ‘nochtans’. 367

De dubbele aanhalingstekens om deze zin zijn later toegevoegd. 368

Doorgehaald: ‘door ’t hooge waetter’. 369

Doorgehaald: ‘ende d’. 370

Doorgehaald: ‘nu’. 371

Tekst afwezig door randschade; context dwingt af. 372

Door randschade is reconstructie van de tekst hier erg moeilijk. De datering is niet meer te achterhalen; er lijkt in ieder geval …2en… te staan.

hij h

eeft m

ij alh

ier v

oor 't R

echt d

oe

n b

etre

cken, e

nde v

ers

ochte

, ende d

369 e

xpeditie

, ende d

ienvolg

ens […

] D

och o

p m

ijn d

ebat is

geord

onneert, d

at ic

k m

ette

n a

ldere

ers

ten d

e s

aeck a

en U

we E

dele

sal ra

nv[o

oy...]

Copije

van R

eeckenin

ge M

aer n

aerd

ien d

e P

rinces m

ette

n e

ers

ten v

ertre

ckt, e

nde d

eselv

e h

ier n

iet [...]

soo la

et ic

k h

et n

u3

70 to

t den n

aeste

n a

ensta

en. O

ndertu

sse

n v

erw

achte

als

voore

n. W

aerm

ede e

ijnd[ig

ende]

in s

chuts

des a

lmo

gend

en b

evoole

n e

nde s

eer g

eg[ro

et v

a]n

371 U

we E

dele

die

nstw

illige v

rient. A

ctu

m M

anhata

ns […

]en […

] 37

2







transcriptor: Boink

3373 Ontwerp van't Contract opgerecht met Jan Baerents[z]374 ende Andries Herbert, aengaende het Lant besuijden van Jan van Bremen af, tot beoosten hett Landt van Albert Andriesz, langs de kill van’t Casteels Eijlandt, ende de meulen kill als vooren. Desen 20en martij 1647. Dit voorschreven Landt, mett hettgeen375 sy hiernaemaels daer aen mochten maecken, sullen sij jaerlijcx bebouwen ende gebruijcken voor de summa van f.275 behalven de thiende, die sij, indiender geen uijtkoop en geschiet, ter beliefte van de Patroon sullen moetten in een mijt rijden omtrent haer huijs, ende dulde dat sij op haer dors werde afgedorst sij376 in reedelijckheyt377 2. Sij sullen moetten laetten timmeren een bequaeme schuer ofte378 Schuerberch, de penningen in alles daer van uijtschietten, ende die daer naer van de huer kortten, als mede hett Woonhuijs laetten repareeren als vooren. 3. De palessaeden ende voorts alle hett landt ende Bouw gereetschap sullen sij self moetten bekosten, ende ter uijtgangh van de tijdt, tot haer tijdt379 voordeel mogen verkoopen 4. Als haer tijdt uijt is ende sij eenich landen besaeijt laetten, datt sal haer by taxatie [goe]t gedaen worden

373

De 3 is een verbetering van 2. 374

Eind van de regel ontbreekt door randschade; context dwingt af. 375

Bovengeschreven: ‘geen’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 376

Doorgehaald: ‘sij’. 377

Bovengeschreven: ‘in reedelijckheyt’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 378

Bovengeschreven: ‘schuer ofte’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 379

Doorgehaald: ‘tijdt’.







transcriptor: Boink

5. Door haer Landt sal een padt moe[...]380 geleijt worden tott gerieff van de B[...]381 Voor desen gebruijckt door Van der Donc[k] door aenwysinge van Gerechts persoonen minste naedeel van de Bouwerije. 6. De tijdt van de huer sal ingaen primo no[vembris] 1647 ende de ses achtereenvolgende j[aeren] 7. Haer sullen ter handt gestelt w[orden] 2 merrijen, 2 hengsten ofte ruijnen ende 4 koejen. De aenteelinge half [en] half naer hett ouwde gebruijck ende w[anneer] der een Ordonnantie wort geschr[even] dat de halve aenteelinge aen de hu[e...] sal blijven, soo sullen sy dit mede ge[...] de risico mede ½ ende ½ naer gebruyck a[ls] aengaende de paerden ofte beesten [die] jegenwoordich bestaen syn, sa[l] het ouwde recht gepleecht w[orden] dat is Partus sequitur ventre[m]. Wanneerder een paert ofte beest [...] te sterven ofte te verongelucken, so[...] sal haer soo't doenlijck is, weder [...] anderen gedaen worden, welversta[ende] soo hett de Raedt van de Colonie geraeden vindt, ende sy bevinden s[...] behooren tot nootwendich beh[...]

380

Eind van de regel onleesbaar door brandschade; vermoedelijk ‘moeten’. 381

Eind van de regel onleesbaar door brandschade; geldt ook voor volgende regels. Daar waar de context de oplossing afdwingt is die gegeven.







transcriptor: Boink

5382 8. Sij sullen gehouwden sijn om de 3 jaer afleve[-] ringe van Bestiaelen te doen volgens taxat[ie.] Nota. Overmits naer dato Jan Baerents[z] ende Andries Herbert sijn gescheijden, soo belooft Jan Baerentsz het voornoemde contract in sijn geheel punctueelijck naer te komen, onder verbant van alle sijne goederen alles als naer Rechten. In oirkonde heeft hij desen met eijgen hande geteeckent Dit is het 383 Merck van Jan Baerentsz met eygen hande geteeckent

382

De 5 is over een 3 heen geschreven. 383

Merk van Jan Baerentsz.







transcriptor: Boink

6 Mijn jongen Mathæus debet. Voor 4 @ graeuw laeken a f.8 d'@ f. 32 : - : - Voor 2 paar Schoenen van Claes Kalf f. 8 : - : - Voor maeckloon van 2 packen kleederen f. 12 : - : - Voor 4 hembden a f. 3 : 10 : ’t pees f. 14 : - : - Voor 2 paar koussen f. 3 : 10 : - f. 69 : 10 : - Het voer tot de klederen, de Engelse Muts, de roode broeck, ende meer andere kleijnicheden, soo nu, als dan hem gedaen sijn hem geschoncken.







transcriptor: Boink

7384 Ditto credit Voor een jaer Gagie tot mijnen Dienst verdient f. 60 : - : -

384

7 staat over een 4 heen geschreven.







transcriptor: Boink

8 xeuxx385 Alzoo de saecken aengaende de Bouwerije [van]386 Simon Waelingen, voor soo veel het gemeen v[e...] tijdt des contracts bedracht, noch ong[e...] sijn, ende op de voorschreven Bouwerije veele schulden lo[...] Soo is't dat ick Simon Waelingen ond[erschreven] beloove, ende mij verbinde bij dese mijnen onderteeckeninge, dat ick voor mijn h[...] gedeelte sal verstrecken ende betaelen soo [...] uijtstaende schulden, als bij reeckeninge blij[ck…] De Crediteurs vrystaende, voor soo veel […] mijn voorschreven gedeelte monteert, mij t’ a[lle] tijdt, plaetsche ende geleegentheijt daer v[o…] aen te spreecken. Alles onder verbant v[an] alle mijne goederen, roerende ende onroerende so[o] jegenwoordige ende toekomende, geene uijtg[esondert] alles als naer rechten. In oirkonde, mij[...] Actum Rensselaerswijck desen 4en Maij Anno 1647.

385

Onleesbare doorhaling. Mogelijk staat er ‘huertijt’; de ‘ue’ staat er zeker. 386

Eind van de regel onleesbaar door brandschade; waar context de inhoud afdwingt is die ingevuld. Geldt ook voor navolgende regels.







transcriptor: Boink

9 9387 Tarwe Haever Rogge Garst boeckweijt erweten [...]388 van thiende der [...] die alsnoch met de Edele [...Heer] Patroon in een gemeene [...] sitten. Anno 1645 in augustus [Mi]chiel Jansz 20 20 2 [Te]unis Dirckz 16 54 2 [Co]rnelis Maessen 17 22 4 2 [S]imon Waelingen 10 20 1 [C]rijn Cornelisz 12 30 ende van [Br]oer Cornelis [...] ongedorst op de Vlackte [...] rijden. Derhalven kon niet [... d]at van de selve sal komen. Volcht […]oop van thiende ende [...] part van de geene die [...] Conditie sitten [Adria]en van der Donck 145 55 12 [Cor]nelis Segerz 100 150 50 1389 1 [Cor]nelis van Es 70 55 35 [5] [An]dries de Vos Nz390 105 95 35 2 [...] Jacobsz die een [...] penninck voor gebruijck [... b]ouwerije betaelt, sal geven [uijt]coop van thiende 9 20 1 [...] Fredericksz sittende [...]de laetst beraemde [...] voor Tabackplanter [...]oor uijtcoop van […] van syn haever 8 [...]isz voor thiende

[...] ’t jaer 1646 volcht omtrent in het midden [...]391

387

9 staat over een 5 heen geschreven. 388

Begin van de regel onleesbaar door randschade; geldt ook voor volgende regels. Waar de context de inhoud afdwingt is die ingevuld. 389

Doorgehaald: ‘1’. 390

Er staat ‘Nz’ of ‘NB’. Nz is logischer: het zou de eerste letter van de vadersnaam gevolgd door de z van zoon moeten zijn. In het geval van ‘NB’

ontbreekt de opmerking die daar bij hoort – maar die zou op een door brand vernietigd deel hebben kunnen staan. 391

Begin en einde van der regel onleesbaar door randschade. Blijkbaar een interne verwijzing naar blad B27.







transcriptor: Boink

10 Teunis Dirckz debet aengaende thiende Voor uijtkoop van't jaer 1644 Tarwe Haever erweten. bedracht te saemen 22 54 f. 109 [: - : -]392 Voor uijtkoop van't jaer 1645 bedraecht te saemen 16 54 2 f.100393 : [- : -] Comt f.209394 : - [: -] 38 108 2 Voor uytkoop van't jaer 1646 24 25 f. 85 : - [: -] Voor uytkoop van't jaer 1647 30 30 f. 105 : - [: -] f. 399 : - [: -] Pro memorie leverantie van paerden ende beesten van Teunis Dircksz. als volcht Anno 1645 in't voorjaer 4 koejen op de Vlackte gelevert, gehaelt door Claes Gerritsz. Noch 2 merrij paerden 1 a 4 jaeren ende een a 5 jaeren, gelevert aen dominus Bogardus ende Jan Daemen [A]nno 1646, afgelevert 3 koejen 2 Van haer vierde kalf ende 8 kalveren een daer van gelevert aen Evert Pels een aen Thomas Jansz. een aen Gysbert395 Teunis aen de Berch. 1646 1 merry van 4 jaeren gelevert aen Evert Pels Anno 1646 in Maij. 1 ditto a 3 jaeren aen Ruth Verkocht

392

Eind van de regel ontbreekt door randschade. 393

Dit is een verbetering van een onleesbaar eerder geschreven bedrag. 394

Idem. 395

Doorgehaald: ‘Gysbert’.







transcriptor: Boink

11396 Teunis Dirckz credit aengaende thiende. Evert Pels voor mij gelevert tot Tarwe Haever erweten [..auw]koorn397 Anno 1644 in de herbst 2 10 f. 15 : - : - Op de Vlackte gelevert Anno voorschreven 40 2 f. 45 : - : - Dominus Megapolensis gelevert 4 10 f. 20 : - : - Gijsbert Cornelisz gelevert per transport Arendt van Curler, volgens ordonnantie 10 f. 25 : - : - mij gelevert tot de huijshoudinge Anno 1646 1 f. 2 : 10 : - verdient loon op de Vlackte aen Rijck Rutgersz betaelt f. 30 : - : - [no]ch Tarwe scheepel twee op de vlackte [vo]or brootkoorn Anno 1646 2 [no]ch 8 scheepel tarwe aen A. de Hooges [voo]r broot koorn gelevert in Maij Anno 1647 8 [An]no 1645 tot des Heeren Patroonen [...]schouwdinge gelevert een varcken a f. 25 : - : - [Ditt]o jaer des herbsts een voet vleijs a f. 21 : - : - [An]no 1647 des herbsts een varcken a f. 30 : - : - [...] Michiel Jansz in't voorjaer Anno 1646 gelevert […] scheepel tarwe, blijckt in ’t grootboeck

398 Nummero F

[fo]lio 5 f. 100 : - : - f. 313 : 10 : -

396

De eerste ‘1’ van ‘11’ staat over een ‘6’ heen geschreven. 397

Eerste deel van de regel door randschade onleesbaar; geldt ook voor volgende regels. 398

Geschreven met een hoofletter ‘B’ als ‘grootBoeck’.







transcriptor: Boink

12 2 acten gestelt Alzoo haer Edele van de Gerechte deser Colonie be[...]399 geordonneert ende Cornelis Segersz, onaengesien voorige [...] gesonden aengaende ende verboth, sich alsnoch vervordert te be[moeijen] het brouwen, aen de buijtten sijn beroep met het bierbrouwen nevenstaende strijdende tegen het Octroij ende authorisa[tie] persoonen. aen de brouwerije deser Colonie verleent [...] […]400 Soo is't, dat haere Edele voorschreven den geme[lden] Cornelis Segerz wel expresselyck ver[...] genige bieren, uijtgesondert soo veel te […] sijne huijshouwdinge sall van nooden hebben […] brouwen, te401 laetten brouwen, ofte elders te […] versenden, op de verbeurte van Vijffentwi[ntig] ende402 Carolus Guldens, nevens het gebrou[wde] Bier. Dies sich Cornelis Segerz sal[...] voor gewaerschouwt houwden, dat ge[en] deckmantell, ofte blaeuw excuijs hier […] sall gelden, maer dat men op de daet, son[der] Gerechtspleginge, indien hij sich vergrij[...] dese ordonnantie sall maintineeren, ende executeeren. Derhalven, hij verhoede sij[...] schaede. Actum Rensselaerswijck 26 October 1646. Volgens resolutie van haere Edele Presideerende deser Colonie. A. de Hooges Alsoo men verneemt, dat Goossen Gerritz […] van voorhebbennemen403 sijn sich te bemoeijen m[...] bierbrouwen, ende haere Edele Presiderende deser Colonie404 sustineert405 datt hem [de]406 gepubliceerde Placaetten407 onbekent is [soo] is 't, dat hij sich sal voor gewaerschuwt [weten] sich daer mede niett te bemoeijen […] dan soo veel bier hij tot gebruijc[k van sijn] huijshouwdinge sal van nood[...]

399

Eind van de regel onleesbaar door randschade; gaat ook op voor volgende regels. 400

Paragraaf van De Hooges. 401

‘te’ staat bovengeschreven; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 402

Doorgehaald: ‘ende’. 403

Doorgehaald: ‘hebben’; zodoende ‘voorhebben’ verbeterd in ‘voornemen’. 404

Bovengeschreven: ‘haere Edele Presiderende deser Colonie’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 405

Verbetering van ‘sustineeren’. 406

Hier staan minstens twee teksten over elkaar heengeschreven, waardoor het onleesbaar is geworden. Zichtbaar zijn ‘de’ en ‘verb…’. 407

Doorgehaald: ‘en’.







transcriptor: Boink

13408 Op de verbeurte van Vijffentwintich Carolus Guldens, ende hett gebrouwene bier. Sonder eenich blaeuw excuijs te sullen aenhooren. Derhalven sal sich hier mede voor gewaerschuwt houwden ende verhoede sijne schaede. Actum Rensselaerswijck 26 october409 1646. Utt supra […]410

408

‘13’ staat over ‘6’ heen geschreven. 409

‘october’ geschreven als: ‘8b’. 410








transcriptor: Boink

14 Vertoont met alle eerbiedicheijt aen de Edele [Heren]411 Directeur Slichtenhorst ende gecommittee[rden] representeerende te samen412 den Heer Patroon der Colon[ie] Rensselaerswijck Antonij de Hooges, hoe hij suppliant over de ses jaeren in dienst van den Heer Patroon geweest sijnde, ende binnen de vier jaeren geen toesegginge van tractament gehadt hebbende, ende de voorige gagie extr[…] slecht gevallen sijnde ten insien van avancem[ent] ende413 nu mij wederom een Chargie opg[e...] wert sonder eenige mentie van vaste gagie; Ende ingesien ick genootsaeckt sal sijn om in de onkosten te vervallen van [een] huijs te laetten timmeren, doordien geen gelegentheijt en valt ten huijse van de H[eer] Patroon in't Packhuijs mij toegeweesen, overmits het selve in't kleijne tot een k[...] is geaccommodeert; Mede aengemerck[t] sijnde dat alles kostelijck valt ende ick mij op mijn Chargie principael414 sal moeten erneeren. Soo is't dat ick aen de Edele gemelte heeren versoecke als vooren, dat haere edele mij gelieve een honorabel tractement toe te leggen, dat ick mij met eeren mo[…] geneeren naer desen, blijvende mijne voorig[…] tractement ter discretie van de Edele Hee[ren] Testamentaire Voochden van de Edele Heer Patro[on] der Colonie Rensselaerswijck, Verwacht[ende] van harte de gemelte heeren een favorab[el] apostil in debita415 forma op desen mijne waer op mijne verlaette blyve Uwe Edele Rensselaerswijck416 27 marty 1648.

411

Eind van de regel onleesbaar en ontbrekend door randschade; geldt ook voor volgende regels. Daar waar de context de oplossing afdwingt is die

ingevuld. 412

Bovengeschreven: ‘te samen’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 413

Doorgehaald: ‘ende’. 414

Bovengeschreven: ‘principael’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 415

Er staat een vreemd teken boven de ‘a’ van ‘debita’; zou op een ‘u’ of ‘um’ ipv ‘a’ kunnen wijzen. Staande uitdrukking is echter: ‘in debita forma’. 416

Afgekort als ‘R:W:’.







transcriptor: Boink

15417 Op huijden den 28en februarij Anno 1647, soo willen de Regeerders der Colonie Rensselaerswijck, de Bouwerij daer op tot noch toe Simon Waelingen is Bouwmeeste[r]418 geweest, verpachten, voor de tijdt van de ses eerstkomende, ende achtereenvolgende jaeren, waer van het eerste sal ingaen primo mai 1647; ende het laetste exspireeren primo maij Anno 1653, ende dat op naervolgende Conditie. Ten eersten sal de huerder hebben ende gebruijcken het oude Bouwlandt, ende daer beneffens hett andere noijt-geploechde leechleggende Landt moetten toemaecken, ende bebouwen. Ende sooder419 eenige boomen op de kant ofte binnen het landt staen, het sij killen, ofte leechten, deselve sal hij moetten omhouwen, ofte ten minsten schillen binnen de tijdt van de twee eerste jaeren, tot behouwdinge ende verbeetteringe van 't Landt, ende de vruchten; Ende dit alles buijtten lasten van de Heer Patroon. Hett weijlandt belangende, dat sal de huerder [met] Cornelis Maessen, ofte die sijn Bouwerij [...] mochte besitten, mogen gebruijcken als voor [...]

417

‘15’staat over ‘8’ heen geschreven. 418

Eind van de regel ontbreekt door randschade; geldt ook voor enkele ander regels. 419

‘sooder’= soo er.







transcriptor: Boink

16 De huerder sal gehouwden sijn van dit jaer n[…]420 aldereersten op te rechten ende te laetten t[…] omtrent het Bouwhuijs een bequaem woon[huijs] ten minsten van 32 voetten lanck, 16421 voet[ten] wijtt, een uijtlaettinge van 5422 voett, 2 kruijskosijns, 2 deuren, 2 deurkosijns, ee[n] bedste, een schoorsteen van steen, een be[...] kelder, ende alsoo gedeckt, dat het minste ge[vaar] van brandt sall lijden, voorts het ander[e] werck naer advenant: alles op kosten van de Heer Patroon; alsoo nochtans, dat [de] huerder de penningen sal moetten uijts[...] ende daer naer van de huerpenninge afkor[...] Sall meede hett Landt moetten heijnen ende be[...] mett palessaeden, slijttinge, ende watt tot hett [om-] heijnen behoort, als gruppels ende andersins, en[de] geduerende sijne huer jaeren onderhouden, tot sijnen laste; Ende sall de heijninge aenvaerden alsse nu is, mits ten eijnde va[n de] huertijdt deselve weder soo laettende. Ende watt aengaett de graenen, die jegenwoor[dig] te velde sijn, dieselve sullen getaxeert [...] ende sal de huerder, wanneer die sullen [...] sijn, daer uijt de penningen der taxat[ie …] uijtkeeren ende betaelen, sonder op een ande[…] uijt te stellen, sal mede het graen [dat] jegenwoordich in de berch ofte schuer is423 de [Heer] Patroon toebehoorend[e ...] uijtgedorst wo[rden …]

420

Eind van de regel is onleesbaar door randschade; geldt ook voor volgende regels. 421



Bovengeschreven: ‘is’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd.







transcriptor: Boink

17 9 Het woonhuijs ende Bouwhuijs sal den huerder moetten tot sijnen kosten onderhouwden, ende ten eijnde van sijne huerjaeren wederom soo goet leveren als hij het heeft ontfangen, is hett beetter, dat sal hem vergoedet worden, ende is het slimmer, dat sal hij moetten vergoeden, alles tot taxatie van neutraele mannen, des verstant hebbende. Ende sullen hem leveren, waegen, ploech, ende dier- gelijcke gereetschap, doch niet verder als jegenwoordich op de Bouwerije is, mitsdien dat hij het sal betaelen tot taxatie als vooren, ofte uijt de handt koopen, opdat de penningen mogen geëmplojeert worden tot betaelinge van de schulden op de Bouwerije gemaeckt, ende noch onbetaelt. Voorts sall de huerder alle onkosten, hoe die souwden genaemt worden, die geduerende de tijdt sijner pacht op de Bouwerije vallen, tot sijnen laste moetten draegen, sonder de Heer Patroon ijets daer van in Reeckeninge te brengen, ende meede sijn eijgen knechts beschaeren sonder eenich prętens424. Indien het mochte gevallen (doch sonder dat de huerder eenige Patroons knechts sal hebben te pretendeeren) dat hij een ofte meer Patroons knechts in sijne dienst quaeme te gebruijcken, soo sal hij (boven dat hij hem ofte haer jaerlijx haer bedongen loon tot sijnen laste pręcijs425 betaelt) boven dien aen de Heer Patroon, ofte sijnen gem[achtigde] jaerlijx moeten betaelen 16 guldens, boven [...]426 [dat] sij op hant mochten ontfangen hebben, doch d[...]

424

De ‘ę’ (gecaudeerde e) staat voor de latijnse ligatuur æ. 425

Idem. 426

Onleesbaar door randschade; geldt ook voor begin en eind van onderstaande regel.







transcriptor: Boink

18 De huerder sal gehouwden wesen, van all sijn […]427 Landt ofte graen thiende te geven, ofte […] uijtkoop, indien men sal kunnen accordeeren […] indien men niett en kan overeenkomen, des[...] handt over handt aen een mijl rijden, sonder eenich loon daer van te genietten: doch soo […] plaetsche in de berch ofte schuer is, soo sa[l] hij deselve aldaer moetten plaets verleenen, gedoogen, dat se de verhuerders op de dor[...] laetten uijtdorsschen. De Verhuerders sullen aen de huerder doen, […] 4 koeijen, ende 4 paerden, daer onder 2 m[…] op halve aenteelinge, alles gelijck voor […] desen428. Doch indien hett mochte gebeuren datt er een generaele Ordonn[antie] worde gestelt, dat de huerders haere hel[...] vrij eijgen sall wesen, soo sal de huerder d[…] Vrijdom meede genietten. Doch in cas soodaenige ordre niet en quam, niets t[…] mogen prętenderen429. De huerder sal sijne uijtgelooffde huerpenning[en]430 moetten betaelen ijeder jaer precijs op primo Mai, de helft in graenen, het vierde par[t in] Sewan, ende het andere vierde part in Bever[s] doch aen Bevers soo naeuw niet gehouwden […] alles gelijck het uijt de Bouwerije kan v[...] Daer vooren verbindende sijn persoon ende [goed...] roerende ende onroerende, tegenwoordige [e…]

427

Eind van de regel onleesbaar door randschade; geldt ook voor overige regels. 428

Doorgehaald: ‘desen’. 429

De ‘ę’ (gecaudeerde e) staat voor de latijnse ligatuur æ. 430

‘huer’ staat bovengeschreven; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd.







transcriptor: Boink

19431 geene uijtgesondert, deselve submitteerende alle Recht[en.]432 Ende sal betaelen leveren433 aen de Heer Patroon ofte sijn[en] Gemachtichde boven de huer penningen 40 lb434 botter jaerlijcx. De Huerder sall gehouwden sijn te stellen tw[ee] sufficiante Borgen voor de uijtgelooffde Summa, tott optie ende keure van de Verhuerders, wien sij, bij gebreck van betaelinge, voor de penningen sullen willen aenspreecken ende executeeren, soo well de borgen als de Principaelen, sullen tot dien eijnde renunciëren het Beneficium Ordinis, divisionis, et executionis Ende indien het mochte gebeuren, datt er ijemant waere die het hoochste both booder435, sonder twee sufficiante Borgen, soo sal de summa weder van onderen op in opslach worden gebracht, ende dat hett dan minder kan gelden, sal, die het hoochste both sonder borgen heeft gebooden […] van stonden aen moetten opleggen ende betaelen, ofte men sal mett hem handelen, als naer Rechten. Wanneerder twee ofte meer het hoogste both bieden, soo sullen sij haer woordt standt doen, ende het aen de verhuerders staen, wien sij de Bouwerije vergunnen.

431


Einde van de regel onleesbaar door randschade; geldt ook voor onderstaande regels. 433

Doorgehaald: ‘betaelen’; daarboven geschreven ‘leveren’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 434

‘lb’: vaste afkorting voor ‘libra’ = pond. 435

De laatste ‘r’ is doorgehaald, vermoedelijk om de schrijffout ‘booder’ te verbeteren in ‘boode’, ‘boodt’ of ‘boodet’ (= zou bieden).







transcriptor: Boink

20 Op voorgaende Conditie heeft Evert Pels de […]436 gepacht, [voor] de Summa [van] f.560 : - : -437 in oirkonde dese sijne438 handt Evert Pels Borgen sijn Dit is 439 het merck van Willem Jeuriaensz met eijgen hande gedaen Desen dato den 14en Januarij 1649 heeft Ever[t] Pels met gelieven van de Heer Directeur ende Gecommiteerden440 sijn Bouwerye nevens

bovenschreven Conditie van woorde te woorde welcke [...] oock gewillich accepteeren, getranspor[-] teert ende geresigneert aen Jeuriaens441 Bestvall ende Jochem Kettelheijm voor de tijdt van exspiratie der gemelder Conditie, waer voor twee sufficiante442 Borgen ten principael sullen gehouden sijn te stellen. Ende hebben Jeuriaen ende Jochem voornoemt dese acte van transport met eijgen hande geteecke[nt.] Rensselaerswyck datum als boven. Dit is het merck van 443 Jeuriaen Bestval met eijgen hande gestelt. Dit is het merck van 444 Jochem Kettelheijm met eijgen hande gedaen. Borgen sijn In kennisse v[an] Antonio de Hoog[es] Deesen dato 8en october 1650 heeft Jeuriaen Bestval

[...]445

de voorschreven Conditie in't geheel soo die lecht

[...]en ende belooft punctueel te voltrecken [...] komen, soo dat Jochem Kettelheijm bij […] [...] Jeuriaen twee sufficiante B[orgen …]

436

Eind van de regel onleesbaar door randschade. 437

Voor de alinea staat de op deze plaats in te voegen tekst ‘[voor] de Summa / [van] f. 560 : - : -’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. De

woorden ‘voor’ en ‘van’ ontbreken door randschade. 438

‘sijne’ staat over ‘hun’ heen geschreven. 439

Merk van Willem Jeuriaensz.. 440

Bovengeschreven: ‘met gelieven van de heer directeur ende gecommiteerden’; hier op de juiste plaats in de tekst ingevoegd. 441

De ‘s’ na ‘Jeuriaen’ is doorgehaald. 442

Geschreven als ‘suffiante’ met bovengeschreven ‘ci’; hier op de juiste plaats ingevoegd. 443

Merk van Jeuriaen Bestval. 444

Merk van Jochem Kettelheijm. 445

Begin en einde van deze en volgende regels zijn door randschade onleesbaar.




potloodnummering: DE-1 (verso - ondersteboven)



transcriptor: Boink

21446 D[en]447 29en Martij Anno 1647 heeft sich voor ons alhier in de Colonie een seeckere Vis vertoont, die naer wij konden bemercken, van een sonderlinge grootte was; hij quam van beneden, ende swom een stuck weechs voorbij ons naer boven tot aen de droochten ende quam tegen den avont wederom voorbij ons naer beneeden passeeren. Hij was snee-wit, sonder vinnen, rondt van Lijff, blies watter boven uijt sijn hooft, gelijck de walvischen ofte tonyns. Het docht ons heel vreemt, uijt oorsaeck, dat, boven dat tusschen ons ende de Manhatans veele droochten sijn, ende daer benevens sneewit was, soodanige onser geen oijt heeft gesien, dat, segge ick, hij het varsche waetter is gepasseert boven de spatie van 20 mijlen, sijnde het varsche waetter het soutte contrarie, dat gelijck als haer element is. Het sij448 Wat het sij, Godt de Heere weet het, dit staet vast, ick, ende meest alle de inwoonders hebben het met grootte verwonderinge aengeschout. Op de selve stondt, dat dese vis hem voor ons vertoonde, hadden wij de eerste donder ende blixem van dit jaer. A. de Hooges

446

‘21’staat over ‘11’ heen geschreven. 447

Na de ‘D’ zit een gat in het blad. 448

Doorgehaald: ‘Het sij’.




potloodnummering: DE-1 (recto - ondersteboven)



transcriptor: Boink

22 Den 19en aprilis anno 1647 met dit hooch w[aetter]449 vertoonde sich wederom omtrent de […]450 Middach een Vis, (wiert geoordeelt van zeevaerende luijden, die op Groenlandt hadden gevaeren een Walvis te s[ijn)] wij achten dat hij over alhier voor't fort Orangien, was de 40 voetten lanck van meerdere grootte als de voornoe[mde] was was bruijn van coleur gelijck een [...] met grootte vinnen op de ruch, blie[s] waetter uijt het hooft als de voorig[e.] Hij swom tegen dese extraordinarij afw[aette-] ringe naer bovenen451. Dit dunckt mij vreemt, doordien hett voor desen over eenig[e] jaeren is geschiet, dat sich alhier een Tonijn heeft vertoont, 't welck haer te die[n] tijdt groot wonder gaff, hoe de Vis soo verre verseijlt was, ende n[och] in dit eene voorjaer sich 2 soodaen[ig] grootte visschen vertoonen, d[at] ongehoort is, om reeden, als van de vo[rige] Vis verhaelt is.

449

Eind van de regel is onleesbaar door randschade; geldt ook voor volgende regels. 450

Mogelijk heeft hier ‘na’ gestaan (voor: ‘namiddach’). 451

‘bovenen’ is een verschrijving van ‘boven’.




potloodnummering: DD-24 (verso - ondersteboven)



transcriptor: Boink

23452 23 Desen 25en Maij 1647 heeft Cornelis Segersz ten huysinge van Gijsbert Cornelisz geseijt, in presentie van Gijsbert voorschreven, Evert Pels, Marten de Metselaer, ende Marten de Timmerman, als mede453 Jan Cornelisz, dat ick een Ruïne van de Colonie was. Gelijck mede, dat hij seijde, dat hij dagelijcx moste betaelen gelt aen de meulen (het welck onwaerachtich is, want ick ordre hebbe gegeven, dat het souwde aengeteeckent worden, uijt oorsaeck dat hij aen de Heer Patroon te goede hadde) ende dat wij454 ick meel moste voor hem laetten maelen, off ick wilde ofte niet, ende indien ick hett niet en wilde laetten doen, dat hij met de macht van sijn Eijlandt souwde komen ende mij dwingen, dat ick het souwde laetten doen.

452

‘23’ staat over ’12’ heen geschreven. 453

De ‘d’ is in dit duidelijk geagiteerde handschrift sterk vervormd: de schrijflijn volgend staat er ‘melle’. 454

Doorgehaald: ‘wij’.







transcriptor: Boink

Inventaris der Bestiaelen in de Colonie Rensselaerswijck opgenomen in den jaere 1646 in februario. Nota Bene de inventaris der Bouwerijen stelle ende neeme op in't jaer455 februario overmits om dees tijdt eenige tijdt456 koeijen hebben gekalft; doch tardeere niet langer, om dat ick een ander in mijn plaetsche verwachte, ende tegen die tijdt alles gaern klaer hadde, ofte het geviel dat ick alsdan naer't Patria vertrock. Voorleeden jaer hebbe geen inventaris op genomen, omdat Curler kort voor de wintter inventaris heeft opgenomen ende deselve medegenomen.

455

Doorgehaald: ‘’t jaer’. 456

Doorgehaald: ‘tijdt’.







transcriptor: Boink

[De]457 Thiende der Tarwe Haever Rogge garst boeck Erweten [...] die alsnoch met weyt [...] Heer Patroon [...]n gemeene boedel [...] Anno 1646 in't [...]gaen458 van Julio ende [...]in459 van Augusto Rijck Rutgersz460 [Teun]is Dirckz 24 25 dit betaelt Teunis Dircksz wegens mij aen461

[Cor]nelis Maessen 10 16 12 2 3 33 [Sim]on Waelingen 16 10 1 erten bet[...]t462

huijshouden

[Cr]ijn Cornelisz 16 24 [...] aen [...]nis Cornelisz 36 24 2 2 Te boeck geste[ld]463 [B]ouw[rij]e464 van Michiel [...] een jaer verpacht [Bro]er Cornelis op de Vlackte gereden volcht [ver]koop van thiende ende [...]e part der geener [...]p die Conditie sitten. [Cor]nelis Segerz 60 66 [And]ries de Vos 45 50 20 2 [Cor]nelis van Es f. 140 in grae[we] [Rut]t Jacobsz 16 35 [...]en Duijbertz [...]e op de plaets en contract [Ro]eloff Cornelisz [...]toffel Davits f. 30 voor [...] Fredricksz heeft sijn Taback ende haever [..g]agie naer een jaer [...]ijcks gequiteert, door dien [...] hem niet konde voeden NB [...]erije voor desen bij [...] gebruickt, is [...] geene Verdonck [...] conditie [...]aanspe[...]465 [...wijnich]

457

Eerste letters ontbreken door brandschade, geldt voor de hele pagina; daar waar context inhoud afdwingt is die ingevuld. 458

Vermoedelijk: ‘afgaen’. 459

Vermoedelijk: ‘begin’. 460

Doorgehaald: ‘Rijck Rutgersz’. 461

Doorgehaald: ‘dit betaelt Teunis Dircksz wegens mij aen’. 462

Onleesbaar; vermoedelijk; ‘betaelt’. 463

Laatste letters ontbreken; context dwingt af. 464

Leesbaar is: ‘o u w’ + bovengeschreven ‘e’; op te lossen als ‘Bouwerije’. 465

Te weinig aanknoopingspunten voor transcriptie van zeer klein schrift in verbrande rand; geldt ook voor laatste regel.

96

Index of Personal Names

Albertsz, Henrick “Harry,” A27, A57

Allerton, Mr., A42c

Bestvall, Jeuriaen, B22b, B22c

Bogardes, Rev. Everardus Wilhelmus, A3, A57,

B12

Bradt, Albert Andriesz, the “Noorman,” B5

Bronck, Pieter, A59

Chambers, Thomas, A3, A5, A34, A48, A62-

A66

Claesz, Dirck, A48

Claesz, Pieter, A3

Clock, Abraham, A3, A5, A35, A39, A46

Coningh, Thomas, A5, A49b

Coorn, Nicolaes, A5, A23, A32a, A32b, A36,

A40, A41, A49a, A52c

Cornelis, Tomas, A3

Cornelisz, Cornelis, “Vosje,” A57

Cornelisz, Crijn, A55a, A57, B11, B27

Cornelis, Gijsbert, B13, B25

Cornelisz, Jan, “Timmerman,” A5, A25r, A26,

A37, A57, B25

Cornelisz, Pieter, A5, A6, A18-A19, A57

Cornelisz, Roelof, A5, A55b, A57, B27

Crijnen, Cornelis, A55a

Damen, Jan Clasz, A3, A5, A42c, A53a, B27

Davids, Christoffel, B27

De Boer, Kees, A50

De Malaert, A59

De Reux, Gerrit Theusz, A8, A17

De Timmerman, Marten, B25

De Vos, Andries, A20, A28, A57, B11, B27

Dick, A57

Dircks, Adriaen, A53b

Duibertsz, ?, B27

Fredricksz, Hendrick, B11, B27

Gardinier, Jacob Jansz, “Flodder,” A57

Gerritsz, Claes, B12

Gerritsz, Goossen, A60, B2, B14b

Gerritsz, Jan, “de Timmerman,” A37, A59

Gijsbertsz, Lubbert, “Rademaecker,” A57

Harmensz, Marten, “de Metselaer,” B25

Hartgers, Pieter, A42b

Herbertsz, Andries “Constapel,” A5, A43b, B2,

B5-B7

Hevingh, Jacob, A61a

Huybertsz, Jan, A5

Jacobsz, Brecht, B3a

Jacobsz, Rutger, “Ruth,” A49a, A51b, A57,

A67, B11, B12, B27

Jan “de Neger,” A5, A59

Jansz, Claes, A49a, A51b, A67

Jansz, Claes Smit, B3b, B4

Jansz, Gerrit, van Haerlem, A61b

Jansz, Michiel, van Scrabbekerke, A3, A5, A20,

A30, A51a, A53a, A67, B11, B13

Jansz, Thomas, A27, B12

Jantje at the Mill, A57

Juriaensz, William, B22a

Kettelheijm, Jochem, B22b, B22c

Kieft, Willem, A57

Koijemans, Barent Pietersz, A5, A42a, A43a,

A59

Kreijger, Marten, 53b

Lookermans, Govert, B4

Maesen, Cornelis, B11, B17, B27

Matthaes, De Hooges’ servant, B2, B8, B9

Megapolensis, “Moeder,” A50

Megapolensis, Johannes, A20, A30, A57, B13

Oom, Gerrit, A59

Peelen, Brant, A9, A56, A60

Pels, Evert, A50, A57, B2, B12, B13, B22a,

B22b, B25

Pes, Simon, A59

Philip in the “Wooden Horse,” A53c

Pietersz, Jan, A5

Pietersz, Jochem, A57

Ratondax, A50

Reyersz, Jan, A57

Rutgers, Rijck, A3, B13

Sadahoodi, A50

Schermerhoorn, Jacob Jansz, A59

MEMORANDUM BOOK 97

Smit, Lucas, A5 (incorrectly written as Steven

Smit), A33

Snijer, Jan, A57

Staets, Abraham, A30, A36

Stoffelsz, Reyer, A57

Stuyvesant, Petrus, B4

Tadeus, Michgijl, A47

Teunisz, Jan, A57

Teunisz, Teunis “Metselaer,” A48, A55c

Theunisz, Claes “Uylenspiegel,” or “Vuylle

Spiegel,” A3

Thiasse, A50

Thomasz, Jan, A3, A5, A42b, A47

Van Curler, Arent, A9, A10, A17, A57, A60,

B13, B26

Van den Bogaert, Harmen Meyndertsz, A23,

A57

Van der Donck, Adriaen, A5, A20-A24, A28,

A32a, A32c, A34, A35, A36, A38, A42b,

A48, B6, B11, B27

Van Nes, Cornelis, A20, A28, A55a, A57, A59,

B11, B27

Van Rensselaer, Kiliaen, A7-A16, A17

Van Schlick, Cornelis Anthonisz (Teunisz)

“Broer [Brother] Cornelis,” A3, A9, A49a,

A51b, A67, B11, B27

Van Slichtenhorst, Brant Aertsz, A27, B16

Van Twiller, Wouter, B4

Van Vechten, Teunis Cornelis, “Poentje,” A5,

A30-A31, A62, B12

Van Vechten, Teunis Dircksz, A53a, B2, B11,

B12, B27

Van Voorhout, Cornelis Segersz, A5, A25r,

A26, A28, A38, A55b, A60, B2, B3a, B11,

B14a, B25, B27

Van Voorhout, Cornelis Cornelisz, B3a

Van Voorhout, Claes Cornelisz, B3a

Van Voorhout, Seger Cornelisz, B3a

Van Voorhout, Jannetje Cornelisz, B3a

Van Voorhout, Neeltje Cornelisz, B3a

Van Voorhout, Lijsbet Cornelisz, B3a

Vastrick, Gerrit, B2

Volkertsz, Dirck, A52c

Vos, Hans, A57

Walichsz, Simon, A67, B2, B10, B11, B17, B27

Wemp, Jan Barentsz “Poest,” A3, A5, A42a,

A42b, A43a, A44-45, A50, A57, B2, B5-B7

Wijncoop, Pieter Pietersz, A3, A5, A32c, A40,

A41, A48, A50, A52b, A54, A55c, A57,

A58

Wip, Kees, A50

Wolfertsz, Jacob, van Couwenhoven, A3, A5,

A53a, A53b,

Date post:	25-Mar-2020
Category:	Documents
Upload:	others
View:	0 times
Download:	0 times

The Memorandum Book - New Netherland InstituteThe Memorandum Book of Anthony de Hooges _____...

Documents