Valkenburg

Vogue | September Issue

1


2


Vogue | September Issue Vogue | September Issue

3

Het groene hart


4


Opdracht 1 | Zoektermen

Tijdens het eerste college, het bakermat van dit fabuleuze magazine “Vogue”, hebben de eerste baby-stapjes gezet naar het doorgronden van het herstructureringsproject; Vliegbasis Valkenburg. Tijdens deze opdracht zijn wij tot de conclusie gekomen dat het hoofdthema van dit blad –herinrichting voor-malige vliegbasis Valkenburg- is. Daarna zijn we wat dieper op de materie ingegaan en zijn we erachter gekomen dat er verschillende in-valshoeken zijn om het project te analyseren. Wij hebben ervoor gekozen om te kijken naar de ecologische aspecten van het project. Het subthema wat daar bijhoord is; het creëren van een ecologische verbinding-szone tussen de duinen en het groene hart. De casus van ons project is: Voormalige Vliegbasis Valkenburg

Hieronder staan synoniemen en onderdelen van de casus vermeld.

HerinrichtingEcologisch verbindingen Duurzaamheid Woningvraag Valkenburg

Herschaling Groene buffer Groene energie Nieuwbouw DuinenVerankering Bosbouw Infrastructuur Vinex BollenstreekHerstructureren WaterverbindingenNutsvoorzieningenDoelgroepen Groene hartStads-/dorpsk-ernen Wildbrug Horizonvervuiling Voorzieningen Randstad

Groenstroken Ecoduct Autovrije zone InfrastructuurAanliggende steden

Positie Wildroosters Materialen HoogbouwNiveauverschillen recyclen


5

Opdracht 2 | Actoren

Actor A: Producent

RGOB, Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf:

Sinds de zomer van 2006 vertegenwoordigt het RVOB het Rijk bij de transformatie van het voormalig vlieg-kamp Valkenburg naar een woningbouwlocatie in een groene omgeving. Bedoeling is dat de gemeente, pro-vincie en het RVOB in 2009 afspraken hebben gemaakt over het programma, de financiering en de aanpak van de uitvoering van dit project.

Stuurgroep Project Locatie Valkenburg:

Deze groep onder leiding van Jos Wienen is ook gestart begin 2005 na de beslissing van de gemeenten Katwijk en Wassenaar tot de verstedelijking van het gebied. Verschillende partijen participeren in de stuur-groep, hieronder de taakverdeling:- De heer J. Wienen, voorzitter - De heer A. van der Plas, wethouder Katwijk - De heer D. Binnendijk, wethouder Rijnsburg - De heer H. van der Nagel, wethouder Valkenburg - Mevrouw A. Vriesendorp-Dutilh, wethouder Wassenaar en vertegenwoordiger Stadsgewest Haaglanden - De heer A. van Dijk, gedeputeerde Provincie Zuid-Holland - De heer R. Hillebrand, DB-lid HollandRijnland - De heer M. Reissenweber, projectleider

De samenstelling van de stuurgroep roept de volgende rolverdeling op. De regionale en provinciale verteg-enwoordigers concentreren zich vooral op strategische onderwerpen van een hoger schaalniveau. Behandel-ing van onderwerpen, zoals een stand van zaken of een voortgangsrapportage, zal in de stuurgroep worden aangekondigd. In de stuurgroep zal altijd gestreefd worden naar gelijkgestemdheid (consensus).


6



Actor B: Gebruiker

Stichting Valkenburg Groen:

Deze stichting komt op voor de belangen van de burgerij op en rond project locatie Valkenburg. Deze sticht-ing is voorgekomen uit het actiecomité ‘Valkenburg Vol? Nee’. De stichting steunt de idealen van het ac-tiecomité en heeft in aanvulling daarop ook eigen idealen. Belangrijke personen in Stichting Groen Valken-burg: Voorzitter: Drs J.J.F.M.J. Borking en Vicevoorzitter: Maarten Prinsen

Actor C: Regelgever

Gemeenten Katwijk en Wassenaar:

Deze partijen hebben de regierol bij de ontwikkeling van het gebied op zich genomen, conform de afspraak die in het verband van de Regio HollandRijnland is gemaakt. Hierbij is een keuze gemaakt om het gebied

van het gesloten vliegkamp Valkenburg te verstedelijken. Het initiatief is gestart begin 2005.

Regieteam Feniks

Het Ministerie van Defensie is trekker van een ministerieel projectverband om vier oude defensieterreinen (Twente, Soesterberg, Ede en Valkenburg) af te stoten. In dit projectverband, onder de naam Regieteam Feniks, werkt het Ministerie van Defensie samen met de Ministeries van VROM, LNV, Economische Zaken

en Financiën. Het terrein van Marinevliegkamp Valkenburg is in 2007 vrijgekomen. Het Ministerie van Defensie besloot

het onder marktconforme voorwaarden te verkopen, rekening houdend met de vervolgbestemming.

Actor D: Onderzoeker of Adviseur

Team BVR & Frans Ziegler Architecten

Het Integraal Structuur Plan bestaat uit de verdere uitwerking en verdieping van de integrale structuurvisie. Die visie werd vastgesteld door de gemeenteraden van Katwijk en Wassenaar en andere betrokken partijen.Het Integraal Structuur Plan is geschreven door Team BVR & Frans Ziegler Architecten. Team BVR is een adviesgroep Ruimtelijke Ontwikkeling en heeft een ontwikkelingsstrategie bedacht om het Regieteam Fe-niks bij te staan in het ontwikkelen van het programma van uitgangspunten naar het integraal structuurplan, met als doel het aansturen van Bureau Frans Ziegler architecten en de belangen van de gemeenteraden te kunnen blijven behartigen.


7

Opdracht 4 | Onderzoeksvraag

Dit is de orginele onderzoeksvraag van waaruit wij eerst hebben gewerkt en onderzocht, deze bleek echterte uitgebreid te zijn.

Welke belangen van welke partijen hebben voor problemen gezorgd ten opzichte van het ISP en het verd-uurzamen van het project en de bijbehorende ecologische buffers op locatie vliegbasis Valkbenburg?

Dit is de onderzoeksvraag van waaruit we verder zijn gaan werken;

Welke belangen hebben voor problemen gezorgd ten opzichte van het creeren van een duurzaame en groene leefomgeving door middel van een groene buffer bij het herstructreren van Vliegbasis Valkenburg?


8


Opdracht 5 | Afbakening

Opdract 5 Afbakening

Vliegbasis Valkenburg

Voormalige vliegbasis Valkenburg heeft sinds 2007 een nieuw herstructureringsplan gekregen: een ecolo-gisch gebied waar rond de 5000 woningen en een werkpark zullen komen. Dit omvangrijke gebied van 320 hectare in de omgeving van Wassenaar, Katwijk en Valkenburg is een groene buffer in de Randstad, de hoof-dopzet voor het nieuwe plan voor Locatie Valkenburg wordt daarom geschetst als: duurzaam, samenhangend en met duidelijke onderliggende gedachten en principes. Het plan wordt gerealiseerd door de gemeente Katwijk, de gemeente Wassenaar en GOB van het rijk. De regelgeving over het plan wordt mogelijk gemaakt door regieteam Feniks en analyses en onderzoek worden geleverd door BVR en Frans Ziegler bureau voor architectuur en stedebouw. Het hele plan wordt gestuurd vanuit een stuurgroep die vertegenwoordigt wordt door verschillende mensen uit de verschillende partijen.Het doel van de herstructurering is het aanbieden van woningen en werk voor verschillende klassen in een bijzonder ecologisch gebied midden in de Randstad, plan Valkenburgen is weliswaar een woongebied, maar het mag door zijn unieke ligging absoluut geen doodnormale nieuwbouwwijk worden.

De belangrijkste onderdelen die van belang zijn binnen dit plan zijn: ecologisch verbinden, duurzaamheid en herinrichting.Bij ecologisch verbinden gaat het met name om de herstructurering en de inrichting van de bestaande water-partijen en de toevoeging van eventuele waterpartijen; van kwel tot boezem. Deze waterpartijen staan ook in verbinding met omliggende steden en zorgen zodoende voor een verbinding tussen de omliggende steden en Plan Valkenburg, ook zal de groene buffer met uitlopen als recreatief uitloopgebied geherstructureerd worden. Met het oog op duurzaamheid (goed en doelmatig ruimtegebruik, een goede leefomgeving en een zo gering mogelijke belasting van natuurlijke hulpbronnen) zal vooral het plan als uitwerking hiervan te vinden zijn. Hierin kan gedacht worden aan het hergebruik van de landingsbaan en het integraal opnemen van de lucht-verkeerstoren. Er worden keuzes gemaakt die in latere fases geen belemmering vormen voor de duurzame uitvoering. Naarmate de tijd voorbij gaat zal het plan alleen maar duurzamer worden.Herstructurering binnen Plan Valkenburg gaat om de vliegbasis en zijn ecologische structuur in zijn waarde te laten en deze te betrekken bij het nieuwe plan. In hoeverre dit gaat gebeuren is hiervoor al grotendeels toegelicht, maar denk hierbij ook absoluut aan de overgangen tussen landelijke en stedelijke ruimtes. Wat zeker niet vergeten mag worden is de infrastructuur, zowel de bestaande als de aan te leggen wegen zullen een belangrijke rol spelen binnen het behoud van het bijzondere gebied van vliegbasis Valkenburg.

Het grote probleem wat zich voordoet binnen deze casus, is dat er heel veel factoren meespelen die het een bijzondere locatie maken, en die het een bijzondere locatie moeten houden. Zo zullen er van allerlei ver-schillende onderdelen dingen toegevoegd moeten worden, maar ook verwijderd. Een samenhang tussen het ecologisch gebied en het stedelijk gebied (de Randstad) is de uiteindelijke vraag, maar in hoeverre


9


Actor A: Producent

Stuurgroep Project Locatie Valkenburg onder leiding van Jos Wienen.

Deze groep is gestart begin 2005 na de beslissing van de gemeenten Katwijk en Wassenaar tot de verstedeli-jking van het gebied. Verschillende partijen participeren in de stuurgroep, hieronder de taakverdeling:- De heer J. Wienen, voorzitter - De heer A. van der Plas, wethouder Katwijk - De heer D. Binnendijk, wethouder Rijnsburg - De heer H. van der Nagel, wethouder Valkenburg - Mevrouw A. Vriesendorp-Dutilh, wethouder Wassenaar en vertegenwoordiger Stadsgewest Haaglanden - De heer A. van Dijk, gedeputeerde Provincie Zuid-Holland - De heer R. Hillebrand, DB-lid HollandRijnland - De heer M. Reissenweber, projectleider

De samenstelling van de stuurgroep roept de volgende rolverdeling op. De regionale en provinciale verteg-enwoordigers concentreren zich vooral op strategische onderwerpen van een hoger schaalniveau. Behandel-ing van onderwerpen, zoals een stand van zaken of een voortgangsrapportage, zal in de stuurgroep worden aangekondigd. In de stuurgroep zal altijd gestreefd worden naar gelijkgestemdheid (consensus).

RGOB, Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf onder leiding van Peter Kurstjens.

Sinds de zomer van 2006 vertegenwoordigt het RVOB het Rijk bij de transformatie van het voormalig vlieg-kamp Valkenburg naar een woningbouwlocatie in een groene omgeving. Bedoeling is dat de gemeente, pro-vincie en het RVOB in 2009 afspraken hebben gemaakt over het programma, de financiering en de aanpak van de uitvoering van dit project.


10


Belangen:

• People: Er wordt duidelijk aangestuurd dat de belangrijkste eisen van het project duurzaamheid en kwaliteit zijn. De ‘toekomstige bewoners’ zullen worden aangetrokken door het fijne woonklimaat.• Planet: De groene buffer als overgangszone wordt aangemerkt als belangrijk punt. Ook het behoud van de culturele historie wordt niet verwaarloosd. • Prosperity: Door de herinrichting van het gebied gaat de welvaart omhoog en door de hoge kwaliteit van de aankomende bebouwing ook de waarde van het te ontwikkelen gebied in zijn geheel.

Doelen:• Landschap en water: Het creëren van een groene buffer en de kwaliteiten van het gebied behouden. De bestaande recreatieve voorzieningen een plek geven in het plangebied. De cultuurhistorische elementen in het plangebied zullen worden gerespecteerd. • Verbindingen: De infrastructuur dient grotendeels gereed te zijn voor er met de uiteindelijke bouw van het gebied begonnen kan worden. Voor de ontsluiting is het realiseren van twee verschillende routes namelijk de Rijngouwelijn(OV-sluiting) en de Rijnlandroute nodig.• Openbare ruimte en woonomgeving: Gekozen wordt voor een getal van 4.000 tot 7.000 woningen. Dit aantal wordt gekozen omdat een zekere bijdrage moet worden geleverd aan de lokale en regionale behoefte aan woningen. Het open karakter zal behouden worden door een ‘sluimerende’ overgang tussen woonwijk en landschap.•Diversiteit en menging: Er wordt gestreefd naar een duidelijke menging van dure en minder dure woningen, huurwoningen en koopappartementen. Het voorzieningenniveau moet een bijdrage leveren aan het kwali-tatieve karakter van de wijk. Echter moet ook rekening worden gehouden met het voorzieningenniveau van de omringende kernen.

Middelen:• Formele middelen: het aansturen van de projectgroep, architecten enz. De beslissende factor voor het goed-keuren van het integraal structuur plan.• Kapitaal: Door het uitvoeren van financiële haalbaarheidsanalyses wordt er een oordeel geveld over de mogelijkheid van het realiseren van het plangebied.• Relaties: door intensief samen te werken met de betrokken gemeenten en de projectgroep onder leiding van Reissenweber.• Kennis: het uitvoeren en onderzoeken doormiddel van haalbaarheidsstudies, financiële analyse en reken-modellen vergroten de kennis over de uiteindelijke beslissing tot de realisatie van het plangebied.• Publieke acties: Gesprekken (particuliere vriendenclubs), Persbericht, Persgesprekken, Interne digitale nieuwsbrief (medewerkers KRV-gemeenten en Wassenaar), Externe digitale nieuwsbrief (pers, stakeholders), Website.• Gebruik: het streven naar een zo groot mogelijke behoeftenbevrediging van de consument. Dit wordt in het geval van de stuurgroep het behouden van de kwaliteit van de inrichting van het plangebied.


11

Actor B: Gebruiker

Stichting Groen Valkenburg

Deze stichting komt op voor de belangen van de burgerij op en rond project locatie Valkenburg. Deze sticht-ing is voorgekomen uit het actiecomité ‘Valkenburg Vol? Nee’. De stichting steunt de idealen van het ac-tiecomité en heeft in aanvulling daarop ook eigen idealen. Belangrijke personen in Stichting Groen Valken-burg: Voorzitter: Drs J.J.F.M.J. Borking en Vicevoorzitter: Maarten Prinsen

Belangen:• People: De belangen van de burgerij vertegenwoordigen door middel van het verzamelen van schrift-elijke verklaringen, het organiseren van vergaderingen en het aanspreekpunt van verschillende partijen zijn(gemeenten, projectontwikkelaars etc.).• Planet: Het verijdelen van de beoogde bebouwing op project locatie Valkenburg of een goede geformu-leerde oplossing voor het uitgelegde probleem volgens de stichting.• Prosperity: -

Doelen:

Het uiteindelijke doel is natuurlijk de herziening van het voorstel tot inrichting van de project locatie Valk-enburg. De Stichting Groen Valkenburg geeft een aantal die ervoor moeten zorgen dat de betrokken partijen beter af kunnen zien van de herinrichting.

Middelen:

• Formele middelen: Het beleidskader voor streekplanherziening, de stichting probeert in te spelen dat er niet gebouwd MOET worden. Tevens wordt bepleit om het nieuwe Rijksbeleid af te wachten en dan pas overgaat tot besluiten die onomkeerbare stappen tot gevolg kunnen hebben. De voorgestelde herinrichting van Valk-enburg is niet in overeenstemming met Structuurplan Haaglanden 2020.

• Kennis: De bouw van woningen op locatie Valkenburg is gebaseerd op een niet-reële woningbouwbehoe-fte. De verkeers- en recreatiedruk zal na het realiseren van de bebouwing tot een onaanvaardbare hoogte stijgen. De ontsluiting van Valkenburg die nu voorgesteld is in het integraal structuurplan is niet toereikend genoeg.• Publieke acties: Televisiedebat, protestbrieven, handteken verzamelacties • Gebruik: Er is sinds de sluiting van Vliegkamp Valkenburg geen onderzoek gedaan naar de situatie van de natuurwaarden van het gebied.


12


Actor C: Regelgever

Gemeente Wassenaar en Gemeente Katwijk.

Deze partijen hebben de regierol bij de ontwikkeling van het gebied op zich genomen, conform de afspraak die in het verband van de Regio HollandRijnland is gemaakt. Hierbij is een keuze gemaakt om het gebied van het gesloten vliegkamp Valkenburg te verstedelijken. Het initiatief is gestart begin 2005.

Belangen:

• People: Er wordt duidelijk aangestuurd dat de belangrijkste eisen van het project duurzaamheid en kwaliteit zijn. De ‘toekomstige bewoners’ zullen worden aangetrokken door het fijne woonklimaat.

• Planet: Het is van belang dat de rijksbufferzone intact blijft. De ecologische hoofdstructuur is belangrijk voor de leefbaarheid van de regio.

• Prosperity: Door de herinrichting van het gebied gaat de welvaart omhoog en door de hoge kwaliteit van de aankomende bebouwing ook de waarde van het te ontwikkelen gebied in zijn geheel.

Doelen:

• Een groene structuur die zorg draagt voor een ruimtelijke scheiding tussen gemeenten. Hiermee doelen we op een natuurrijke inrichting die zorg draagt voor een goed functionerende ecologische verbinding in combi-natie met de infrastructuur.• Een natuurgerichte vorm van recreatie waarbij relaties worden gelegd tussen stad en duingebied. De belev-ingswaarde moet zijn gericht op openheid, ruime zichten en een landelijk karakter ondersteund of gedragen door agrarisch (mede)gebruik.• Een duurzame structuur zowel in de kracht van de inrichting als in de beheerbaarheid. Het inrichtingsplan zal duidelijkheid moeten geven in de benodigde financiële middelen, zodat de realiseerbaarheid van het inrichtingsplan kan worden beoordeeld. • Er moet bij het ontwerp en de uitwerking van de plannen een fasering gehanteerd worden, dat bij gewi-jzigde omstandigheden gestopt kan worden met de ontwikkeling zonder de kwaliteit van het ontwikkelde gebied aan te tasten.• Bebouwing mag nooit ten koste gaan van de groene rijksbufferzone op Wassenaars grondgebied. De kwaliteit van de bebouwing moet in het teken staan van hoogwaardig ecologisch bouwen, onder meer ger-icht op zelfvoorziening van energie die een duurzaam karakter heeft. Eveneens moet de hoofdinfrastructuur gereed zijn en op de toekomst berekend zijn, voordat de eerste woningen worden opgeleverd.



13

Middelen:• Formele middelen: de aanstelling van de stuurgroep vliegkamp Valkenburg. En de opstelling van contract-en tussen de partijen.• Kapitaal: doormiddel van hulp uit de richting van het GOB is het mogelijk om het plan financieel haalbaar te maken. Met de bouw van ongeveer 5000 woningen wordt getracht de financiële haalbaarheid te halen, maar de kwaliteit te behouden.• Relaties: door intensief samen te werken met het GOB en de stuurgroep, is het mogelijk de communicatie goed te laten verlopen met als uiteindelijk middel, snel tot conclusies komen.• Kennis: het uitvoeren en onderzoeken doormiddel van haalbaarheidsstudies, financiële analyse en reken-modellen vergroten de kennis over de uiteindelijke beslissing tot de realisatie van het plangebied. • Publieke acties: Het uitgeven van een PLV-Extern (Project Locatie Valkenburg). Het organiseren van een fietstocht op en rond locatie Valkenburg en het bijhouden van een uitgebreide informatiesite met daarop alle informatie: www.locatievalkenburg.nl • Gebruik: het streven naar een zo groot mogelijke behoeftenbevrediging van de consument. Voorbeeld: de mogelijkheid van belangstellenden tot het bezoeken van informatieavonden waar plannen voor de inrichting van het gebied gepresenteerd worden.

Regieteam Feniks.

Het Ministerie van Defensie is trekker van een ministerieel projectverband om vier oude defensieterreinen (Twente, Soesterberg, Ede en Valkenburg) af te stoten. In dit projectverband, onder de naam Regieteam Feniks, werkt het Ministerie van Defensie samen met de Ministeries van VROM, LNV, Economische Zaken en Financiën.

Belangen:• People: -• Planet: Het in onbruik geraakte defensieterrein Valkenburg tot een kwalitatieve en groene bebouwde om-geving omvormen.• Prosperity: De verkoop van het terrein aan de gemeenten Wassenaar en Katwijk.

Doelen: • Het beschikbaar stellen van Vliegkamp Valkenburg voor de herinrichting van het gebied.• De relevante infrastructuur in de omgeving moet berekend zijn op de toekomst.

• De regionale overheden voeren de regie bij de ontwikkeling van het gebied.• Het moet een hoogwaardige woonlocatie worden. Het te realiseren gebied moet kwaliteit uitstralen en dit doen doormiddel van een samenspel tussen de ecologische verbindingszone en bebouwing.

Middelen:• Kapitaal: Het Ministerie van Defensie streeft naar verkoop op marktconforme voorwaarden, met de vervol-gbestemming in het achterhoofd houdend.• Relaties: Doormiddel van communicatie tussen de gemeenten is het mogelijk om tot een akkoord te ko-men.• Kennis: In samenwerking met de stuurgroep Locatie Valkenburg heeft het regieteam opdracht gegeven voor een haalbaarheidsstudie en een risicoanalyse. In deze studie zijn 9 scenario’s onderzocht, waarvan is gebleken dat er acht ‘haalbaar’ zijn.



14


Opdracht 7 | Duurzaamheidsdriehoek


15

Interview Martien Reissenweber:

In 2004 neemt het parlement het besluit om Marinevliegkamp Valkenburg te sluiten en het gebied in aan-merking te laten komen voor herontwikkeling. Met die herontwikkeling staat met name woningbouw op het oog. Met de bedoeling dat alleen onder bepaalde randvoorwaarden te laten plaatsvinden. De randvoor-waarden hadden vooral te maken met het tijdig ontwikkelen van de infrastructuur, met name de Rijnland-route en de RijnGouwelijn-West. Het motto: ‘Eerst bewegen, dan bouwen.’ De 2e randvoorwaarde was dat de partijen het eens moeten worden over het aantal woningen. Martien Reissenweber is begin 2005 aang-esteld om op te treden als projectmanager. In dit interview hebben we een aantal vragen gesteld met betrek-king tot de ontwikkeling en de vraagstukken die zich in de loop van het proces hebben voorgedaan. Met als belangrijkste punt de discussie van de stuurgroep en de gemeente Wassenaar.

U gaat een nieuw gebied ontwikkelen, wat zijn de eerste stappen?

We hebben in 2005 een plan van aanpak gemaakt. Dit plan van aanpak geeft aan, wat er nodig is om tot her-ontwikkeling te komen. Er is meteen ook een stuurgroep opgericht. Deze bestond uit de gemeenten Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg (per 1 januari 2006 samengevoegd tot de gemeente Katwijk), , gemeente Wasse-naar, regio Holland Rijnland, Stadsgewest Haaglanden en de provincie Zuid Holland. Het plan van aanpak hebben we samen met het regieteam Feniks afgestemd.Het regieteam Feniks was een samenwerkingsverband van de ministeries van VROM, defensie en van financiën. Feniks had de opdracht om 4 defensie terreinen te vervreemden: vliegbasis Twente, Ede oost, Soesterberg en Valkenburg. Als vervolg op Feniks werd in 2006 het GOB opgericht ( per 1 juli van dit jaar veranderd in RVOB). De volgende stap was een haalbaarheidsstudie. Als je het hele gebied in beschouwing neemt heb je het over 900 hectare. Wat kan daar nou wel en wat kan daar nou niet. Daarin zijn een aantal scenario’s bedacht. Met het aantal woningen : 3000, 5000 en 8000. Plus het te bebouwen gedeelte want je hebt 900 hectare waarvan een groot gedeelte groen van moet blijven. Dus proberen ze deze aantallen te ver-delen tussen 100, 250 en 450 hectare. Er ontstaan daaruit 9 scenario’s en die zijn beoordeeld of het financieel haalbaar is en of het qua ruimtelijke ordening ook mogelijk is. En er viel 1 scenario af. Dat was het scenario dat 8000 woningen op 100 hectare werden geplaatst. Dit was een dichtheid die nergens in Nederland te vinden was. Op basis van die haalbaarheidsstudie hebben heeft de stuurgroep een programma van uitgang-spunten opgesteld. Een van de uitgangspunten had betrekking op het aantal woningen: tussen de 3500 en 6500. Ten opzichte van de haalbaarheidsstudie, waarin begonnen was met een bandbreedte van tussen de 2000 en 8000 woningen, zie je dus een soort van vernauwing in het proces. Omdat je probeert naar iets toe te werken. Dan moet je dus heel breed beginnen en steeds meer dingen uitsluiten. Zo kom je, met de stuur-groep en vervolgens de gemeenteraden en Provinciale Staten, tot een besluit. Is er toen al beslist wat voor woningtypen er kwamen te staan?Ja,regionaal en ook landelijk word er tenminste 30% sociaal gehanteerd. Voor deze regio is beslist dat 30% sociaal wat tot € 185.000 euro loopt, 30% middelduur wat van 185.000 tot 275.000 euro loopt en duur wat daar boven zit. Hoe de woningen in de verschillende prijscategorieën er precies uit komen te zien, komt in een later stadium van het proces aan de orde.

Opdracht 8 | Interview


16


Hoe verloopt het proces verder?

Nadat het programma van uitgangspunten was gemaakt, is er begonnen met een integrale structuur visie. Als je het hele gebied hebt, wat bestaat uit 900 hectare,waar wil je dan precies die woningbouw hebben? Dit was anders dan de haalbaarheidsstudie die veel grover van opzet was. Met de integrale structuurvisie maak je als eerste een schematische weergave, uitgaand van 5000 woningen, waar je woningen wil plaatsen. Reken-ing houdend met het gebied, voorzieningen, infrastructuur, met wat groen is en zo moet blijven. En hoe je om gaat met de waterhuishouding. Er word een plan hieruit opgemaakt. Maar waar leg je dit nu voor? De besluitvorming zit vooral bij de gemeenteraden en Provinciale Staten. En die moeten de voorstellen goed-keuren. De stuurgroep maakt een voorstel. Daarna moet het in de gemeente behandeld. Dat wil zeggen dat het eerst naar de burgemeester en wethouders gaat. Die moeten er mee akkoord gaan. Dan gaat het naar de raadscommissie, in dit geval commissie Ruimtelijke Ordening. Waarna het besluit genomen wordt in de gemeenteraad.

Hoe is de discussie met Wassenaar eigenlijk ontstaan over de groenstrook? Want als je kijkt naar de manier van communicatie krijg je het idee dat het samenwerkingsverband groot is.

In 2004 was er de discussie van wat wordt gedaan met het Marinevliegkamp Valkenburg. Er was de toen-malige minister H. Kamp van VROM, die had beslist om het vliegveld open te laten. Vervolgens kwam de minister van Defensie, dat was ook de heer Kamp (hij was in de tussentijd van VROM overgegaan naar Defensie) met het idee om het te sluiten. Toen hebben met name de gemeenten Valkenburg en Katwijk grote protest acties georganiseerd. Dit hebben ze verloren, omdat het parlement heeft besloten dat daar toch de woningbouw komt. En dit heeft de gemeente Wassenaar zich eigenlijk onvoldoende gerealiseerd. Pas toen de Stuurgroep met plannen kwamen dat de infrastructuur en woningbouw moet vastgelegd moest worden, begon gemeente Wassenaar het zich te realiseren. Toen zijn er protest acties begonnen in de gemeente Was-senaar. Dit ging niet over wat er op Wassenaar z’n grondgebied gebeurt, maar wat er op Katwijks grondge-bied gebeurde. Want Wassenaar heeft zich altijd op het standpunt gesteld dat er niet op Wassenaars grondge-bied wordt gebouwd. Dat zou ook niet gebeuren. Een bijkomstigheid hiervan is dat je eigenlijk al een groene buffer creëert tussen de noordelijke bebouwing van Wassenaar en de gemeentegrens van Katwijk. Dit moest toch een ecologische verbinding zijn?

Ja, maar een ecologische verbinding kan ook 50 meter breed zijn. Er is ruimte voor ecologie. Maar de vraag is wat houdt die ecologische verbinding in? Is het bedoelt voor marters, hazen en konijnen? Of zoals Wasse-naar dat wil, voor reeën en damherten?Als het ontwikkeld word voor de reeën en damherten, zal het moeten doorgetrokken worden tot aan het Groene Hart. Om dit te volbrengen zal er een ecoduct geplaatst moeten worden over de A44 . Wat minstens 25 miljoen euro zou kosten. De stuurgroep heeft uitgesproken dat beko-stiging van een eventueel ecoduct niet ten laste mag komen van de grondexploitatie van de Locatie Valken-burg. Bovendien was een van de conclusies van de commissie voor de milieueffectrapportage dat reeën en een open landschap waarin koeien grazen niet te combineren zijn. De reeën zouden geen gebruik maken van de groene buffer.



17

Maar is dit het enige waar de gemeente Wassenaar zo’n groot probleem mee had of is er nog meer?

Wat de gemeente Wassenaar met name bedoelde is dat de woningbouw die nu gepland staat, die loopt door tot aan de gemeentegrens van Katwijk en Wassenaar. En daar zit eigenlijk het echte probleem voor Was-senaar. Ik heb tegen de gemeenteraad van Wassenaar vele malen verteld dat ze niet alleen moeten kijken tot waar we bouwen, maar hoe de overgang is van rood naar groen. Als je vanaf de ‘groene’ rand van Wasse-naar tot ver op Katwijks grondgebied een gebied maakt met 5 woningen per hectare in een groene setting, dan heb je geen abrupte overgang van groen naar rood. Richting het centrum van de nieuwe woonlocatie laat je de woningdichtheid daarna langzaam oplopen. De 5 woningen per hectare komt ook overeen met wat er in Wassenaar al is. Wat naar mijn mening veel belangrijker is. Als er iets anders was gebouwd zoals bijvoor-beeld hoogbouw, dan was het logisch geweest dat er protest zou zijn. Maar dit is een geleidelijke overgang. Van dun naar dichter bebouwd. Deze eis van Wassenaar was dat de woningbouw dus verder van Wassenaar vandaan zou beginnen. Als een ‘grotere groene buffer’. De andere stuurgroeppartijen, namelijk de gemeente Katwijk, de provincie Zuid-Holland en het GOB van het rijk, zagen dat anders. Naast het feit dat vast staat dat er nu eenmaal 5.000 woningen moeten komen, moet het project ook financieel haalbaar zijn.

Dus er zal geen VINEX wijk komen op locatie Valkenburg?

Nee, Valkenburg geen VINEX wijk worden. Er is vraag naar een betere kwaliteit woningen. Met Den Haag groeiend naar derde UN-stad, wil men zakenlui aantrekken. Er komen 500 woningen voor het internationale topmilieu.

Hetzelfde type 1 op 5 hectare als dat van Wassenaar?

Ik ben in de jaren 90 betrokken geweest bij de Boswijk op Ypenburg. Dit werd gezien als redelijkdure woningen, maar het ging maar om kavels van 400 tot 500 vierkante meter. Daarnaast ben ik tegenwoor-dig nog betrokken bij Vroondaal, dure wijk z-denhaag ‘dure woningen ‘ wat echt als groot wordt beschou-wd, 800 meter. Máár, hier gaat het om woningen op een gemiddeld kavel van 1500 vierkante meter. Dit sluit aan op Wassenaar.

In het interview werd nog gepraat over dat de N441, wat door (het mooiste stukje van) Wassenaar gaat, veel drukker zal worden. Is dit waar?

Nee, dit zal niet drukker worden want de N441 zal versmald worden tot een stadsweg en er zullen andere middelen worden ingezet, zodat deze weg geen drukke sluiproute zal worden.



18




19

Interview maarten prinsen

We zijn geïnteresseerd in u geraakt naar aanleiding van een interview op TV west tussen u en de heer Reis-senweber. We vonden het een interessante discussie, waarin uw beiden een scherpe stelling nam. Hoe kijkt u terug op dat interview en wat is er daarna allemaal gebeurd?

Het programma op TV west nodigt elke week twee personen uit voor een debat over een bepaald issue waarin de presentatrice de leiding voert. Dit debat ging in ons interview over een ‘hot issue’ voor de ge-meente Wassenaar; Er lag op dat moment een voorstel, vanuit een soort projectgroep, op tafel voor won-ingbouw op de locatie van voormalige vliegbasis Valkenburg. Ik zat er vanuit de bevolking, gesteund met veel handtekeningen die waren opgehaald, tegen de bebouwing. Mensen in Wassenaar en in de omliggende dorpen willen dit gebied zo groen mogelijk houden en vonden de plannen voor de geplande woningbouw veel te grootschalig. Mijn doel in het interview was duidelijk te maken dat de bevolking hier tegen was.

Een leidraad hierin is het gevoel van ‘volte’ dat men heeft in de Randstad en de behoefte aan meer open ruimte. Natuurlijk hebben we wel het groene hart, maar dit is maar één relatief klein gebied in de héle rand-stad. Een tweede punt was de grote zorgen over de infrastructuur rondom de locatie; de progressie die we nu zien in het gebied is dat de wegen als de A44 en de N441 helemaal vast zitten. Door een gebied als Nieuw Valkenburg komt er nog meer verkeersdrukte op wassenaar. Men kan niet een nieuw woningbouwgebied ontwikkelen zonder oog te hebben voor de mobiliteit van de huidige bevolking.

Maar goed, dat waren twee punten die ik in het interview aan het voetlicht wou brengen en in mijn ogen is dat gelukt. Kort daarna hielden de gemeenteraden een stemming, Katwijk boodt wel tegenstand tegen de plannen, maar in de gemeenteraad van Wassenaar werd er door de VVD en Dorpsbelangen tegengestemd. Daarna is het college van B&W gevallen en Wassenaar deed niet meer mee, wat voor mij een gewenste uitkomst was. Ik had gehoopt dat Katwijk ook had tegengestemd, maar die zitten met een duidelijk ander bolwerk, een andere cultuur.

Vervolgens is er een debat geweest in de provinciale staten, die hier overkoepelend op toezien en dat is heel spannend geweest in de periode November-December vorig jaar. Er was daar ook veel tegenstand door oa de VVD, maar uiteindelijk is er door coalitiedwang en een zwakke toezegging voor de groene buffer ingestemd met de woningbouw. Ik zie dit als een echte knieval van de politiek.

Is er inhoudelijk iets mee bereikt? Want volgens de heer Reissenweber gaat de woningbouw natuurlijk ge-woon door.

Is dat zo? Ja, misschien volgens de heer Reissenweber, maar dat is zijn verhaal en hij ziet hier een positieve ontwikkeling. Maar we zitten nu in een heel andere economische situatie dan toen, toen die plannen aan de orde waren. De woningbouw ligt helemaal stil; Projectontwikkelaars lopen niet meer in de nek van bestuur-ders te hijgen om ruimtelijke plannen mogelijk te maken. Ik zie de bouw niet zomaar gebeuren. Er is een discussie gaande over de Rijnlandroute en überhaupt de infrastructuur, die moet op orde zijn voordat bouw kan beginnen. Het bestemmingsplan moet in procedure worden gebracht, dat is nog niet geregeld en er is geen geld. Het verkeer gaat alle kanten op, met name Noord-Zuid en er zijn zelfs plannetjes voor een tunnel, naar Leiden. >



20


Want voor Wassenaar is de N441 een belangrijke verkeersader, hoe ziet u dat in?

Wat betreft het verkeer binnen Wassenaar zijn er twee hekelpunten, de N441 die vanuit Katwijk en de bol-lenstreek Wassenaar vanaf het Noorden binnenkomt en dóór Wassenaar heen gaat. Dit is sluipverkeer zonder bestemming en zorgt voor veel ophoping. Daarnaast de A44 die langs Wassenaar loopt, maar heel ongeor-ganiseerd is.

Ik zat laatst in een vergadering met een minister en hij zei ook, in Wassenaar moeten minimaal 6 banen bij!

Maar goed, het plan gaat toch niet zomaar door. Het gaat om een politiek besluit en de heer Reissenweber heeft daar ook geen invloed op. We leven in een rechtstaat waarin binnen een wettelijk kader getoetst kan worden of zo’n plan aanvaardbaar is.

Wat wij opmaakten uit het interview op TV-west was, dat het U eigenlijk helemaal niet ging om infrastruc-tuur of groene buffer, maar uw gebied wordt ingepikt?

Natuurlijk! Not in my backyard! Het is mijn achtertuin en er begint zomaar iemand te bouwen. De randstad is hardstikke druk en we hebben al genoeg problemen. Minister kramer heeft laatst een onderzoek laten doen, waarin de meningen gepeilt zijn van bewoners van de Randstad en tweederde vindt de randstad te vol. Er zijn argumenten dat er nog genoeg groen aanwezig is, wel als je het vergelijkt met New York of Parijs, maar dat is ook maar hoe je het als leef- en werkgebied ervaart en waarvoor je kiest.

Er werden argumenten aangedragen over het vergrootten van de Groene Buffer om het tot leefgebied te maken van Damherten en Reeën, ons leek dat niet een heel wezenlijk argument.

Nee, ik ben ook niet per se voor een verbinding, maar het zou wel mooi kunnen zijn voor het grote wild. Een verbinding naar het groene hart zou alleen mogelijk kunnen zijn door de A44 te overbruggen of te ondertun-nelen, maar dat is waarschijnlijk niet haalbaar. Voor de bevolking is het interessant, maar we willen gewoon een open ruimte, Wassenaar is een groene oase, niet zo’n vreselijke vinexwijk in onze achtertuin!

De beoogde woningbouw in Nieuw Valkenburg krijgt waarschijnlijk dezelfde structuur als Wassenaar, met 5 woningen per hectare. Stel dat je het gebied laat doorlopen naar Wassenaar, als een soort uitbreiding van de dorpskern?

Qua woningdichtheid en kavels past het misschien wel bij Wassenaar en ik heb er zelf ook over nagedacht, maar ik werd bijna gelyncht toen ik dit plan opperde aan mijn achterban. Het idee bestond uit letterlijk het hele vliegkampgebied tot een gebied met veel groen, zoals Wassenaar, te maken. Mensen willen het gebied echt ongebouwd hebben en geen doorlopende verstedelijking, ze willen de koetjes zien grazen.

Bovendien gaat het niet alleen om het gebied, het gaat ook om de mensen die er komen te wonen. Die mensen gaan ook allemaal bewegen, ze moeten ook werken en winkelen en al dat verkeer komt allemaal door Wassenaar heen, dan heb je geen rustig dorpje meer! >



21

Hoe bent u op het idee gekomen om de stichting Valkenburg Groen op te richten en hoe is dat in zijn werk gegaan? Hoe heeft u informatie ingewonnen en dat als middel gebruikt?

Nou, ik heb het mede opgericht, dit gebeurd op 14 juli 2008. We zijn bijna letterlijk op straat bij elkaar geko-men, door mensen die op straat actie aan het voeren waren met spandoeken etc. Toen hebben we handteken-ingen opgehaald tegen grootschalige woningbouw en dat was het begin.

Er moest natuurlijk iemand of iets leiding nemen en toen is de stichting Valkenburg Groen opgericht. Toen hebben we een heel netwerk aangelegd van deskundigen. We hebben uitvoerig onderzoek gedaan met deskundigen op allerlei terreinen, de natuurwaarde van het gebied werd onderzocht in Wageningen, Lobby-isten onderzochten het politieke klimaat, er waren deskundigen die verstand hadden van de geschiedenis van de vliegbasis en juristen die uitzochten hoe we mogelijk zouden kunnen procederen.

Mijn vak is politieke besluitvorming en dat houdt in dat ik kijk waar de mogelijkheden op het politieke vlak liggen. Mijn analyse was een sleutel in het proces waarin het politieke spel werd onderzocht, hoe we mas-saal burger konden bereiken, activeren en mobiliseren en het kiezen van een juridische vorm voor het pro-cederen, daarnaast het woordvoeren voor de Stichting.

Dit heeft uiteindelijk in de gemeenteraad van Wassenaar tot een clash met het CDA geleidt. We hebben ze duidelijk gemaakt dat we dit niet wilden en het CDA heeft duidelijk het onderspit moeten delven. Volgend jaar zijn er verkiezingen en er is een aanvallend verkiezingsprogramma voor de VVD, waarin het belang ligt om de omgeving groen te houden.

Stel, het plan wordt de komende tijd verder ontwikkelt, wat zullen u acties dan zijn?

Ik zal blijven proberen het politieke besluit door te laten voeren om het bestemmingsplan te wijzigen. Er zijn voorwaarden afgesproken, over infrastructuur en groen, die moeten nageleefd worden. De gemeente Was-senaar zou zelf kunnen procederen, zelfs als gemeente tegenover de provincie. Zolang er politieke besluiten genomen moeten worden, blijf je in de race. Het Integraal Structuur Plan dat er nu ligt is maar een politiek concept. Er valt nog genoeg te bereiken, hoewel het steeds technischer van aard wordt, denk aan bouwver-gunningen, maar dan ben je al een stuk verder in het proces. Zolang er een juridisch document is, kun je bezwaar maken. In dat opzicht zijn er nog genoeg politieke middelen om onze belangen te kunnen bereiken.

Wat voor compromis zou er nog bereikt kunnen worden als de woningbouw niet meer tegengewerkt kan worden?

Projectontwikkelaars weten ook, mits ze verstandig zijn, dat de omgeving ook mee moet kunnen leven en profiteren in het nieuwe gebied. Hoe wil je anders buren kunnen zijn? Als ze verstandig zijn wegen ze dat ook mee, maar dat gebeurd nu niet. Infrastructuur is het belangrijkste, zowel erin als –uit. De wegen moeten de verkeersstromingen aankunnen, zowel in noordelijke (Amsterdam) als zuidelijke richting (Leiden & Den Haag). Er moeten ook genoeg voorzieningen zijn voor het Openbaar vervoer om de extra druk, denk daarbij ook aan recreatie, in goede banen te leiden, zowel voor de oude als de nieuwe bewoners.

In de Randstad is dit allemaal maar ingewikkeld; Ga je in de polder bouwen dan kun je naar hartelust de boel volbouwen, maar hier heb je te maken met bestaande rechten en structuren en dan moet je voor goede oplossingen zorgen. Je moet ook rekening houden met sociale contexten. De kernen van Katwijk bestaat uit een totaal verschillend sociaal klimaat dan Wassenaar. Wat voor sociale profielen komen er en hoe sluit dat aan op de huidige kernen. Nouja, ik ben benieuwd, we zullen het zien! <



22


Nu we de verschillende actoren hebben bekeken en weten wat hun doelen en wensen binnen het project zijn, zijn we in staat het centrale concept te beschrijven.

Opvallend is dat bij dit project voor de verschillende partijen totaal verschillende doelen te behalen zijn binnen hetzelfde gebied. Vanuit het oogpunt van de regelgevers zijn er twee verschillende visies die elkaar versterken:

Enerzijds is er Regieteam Feniks, namens het ministerie van Defensie, die er op toeziet dat er een goede herstructurering word gevonden voor het oude vliegkamp Valkenburg. Hoewel het gebied feitelijk verkocht word aan de Gemeente Katwijk en Wassenaar, is er vanuit de medewerkende ministeries (naast Defensie, ook VROM en LNV) de nadrukkelijke wens dat het defensieterrein tot een kwalitatieve en groene omgev-ing omgebouwd gaat worden. Hoewel Regieteam Feniks een toeziende functie heeft, ligt de werkelijke macht bij de Gemeentelijke in-stellingen. De wensen van de Gemeenten zijn gespecialiseerder en zijn meer op de toekomstige bewoners (people) en de ruimtelijke omgeving gericht. Er zijn gerichte wensen, zoals het intact laten van de groene buffer die zorg draagt voor de scheiding tussen gemeenten of het garanderen van ruimtelijke zichtslijnen en horizon.

In feite sluiten de wensen van de Gemeenten aan op dat van Regieteam Feniks en wordt deze uitgebreid en gespecialiseerd.

De regelgevers proberen het structuurplan tot stand te krijgen door onderzoekers/adviseurs en producenten aan te stellen. Deze proberen de belangen van de regelgever te behartigen, maar kunnen door andere facto-ren ook tot andere inzichten komen.

Vanuit de producenten zijn er twee partijen: Stuurgroep Locatie Valkenburg en Rijksvastgoed- en ontwik-kelingsbedrijf (RVOB). Stuurgroep Locatie Valkenburg is een samenstelling van regionale en provinciale vertegenwoordigers en heeft tot doel tot een strategie op hoger schaalniveau te komen. Het belang ligt bij de afstemming van de wensen van verschillende schaalniveaus op elkaar. Het RVOB is de meer uitvoerende van de twee. Het probeert de belangen van de gemeenten om voor een kwalitatief en groen gebied te behartigen door het aansturen van projectgroepen en architecten, (financiële) haalbaarheidstudies en communicatie via de media.

De onderzoekers/adviseurs die betrokken zijn bij het project zijn Frans Ziegler Architectenbureau en team BVR, waarin team BVR een adviserende functie heeft en Frans Ziegler een praktisch onderzoekende. Het doel van team BVR is het leveren van een goede onderzoeksstrategie voor de architecten. Dit wordt gedaan door een programma van uitgangspunten, die de belangen behartigen van de gemeentelijke instellingen en regieteam Feniks, op te stellen. Aan de hand van individuele punten kan er door de architecten gericht onderzoek gedaan worden naar ruimtelijke kwaliteiten, duurzaamheid, aansluiting en verankering (de feit-elijke doelen van de architecten).

Als laatste is er de belangrijkste groep, de gebruikers. Dit is de groep die het meeste belang heeft bij een goed slagen van het project. Waarbij de Regelgevers en Producenten vooral op een groter schaalniveau denkt, denken de bewoners op een kleinere schaal, waarbij de belangen liggen bij leefbaarheid, veiligheid, duurzaamheid, toekomstvast, bereikbaarheid, diversiteit en rijke omgeving. De belangen van de gebruikers vind zijn weerslag in de belangen van alle andere partijen.

Opdracht 9 | Centraal concept


23

Zoals in het centrale concept al aan de orde is gekomen, hebben de verschillende actoren die betrokken zijn bij dit project vaak verschillende belangen die zij tot doel hebben gesteld. Het spreekt dan ook voor zich dat hun budget hoger zal zijn naar mate hun belang meer tot uiting komt in het plan. Andersom weten actoren ook welke belangen andere partijen willen verwezenlijken en zullen zij hun vraagprijs daar ook op aanpas-sen. Kortom het kat-en-muisspel van vraag en aanbod is zeker van toepassing op de ontwikkeling van Nieuw Valkenburg.

De uitgifte van het gebied, dat in het bezit was van het ministerie van Defensie, aan de Gemeente Katwijk en Wassenaar, is gepaard gegaan met een voldoenend compromis. Voor het Rijk viel er niets meer te winnen aan Vliegkamp Valkenburg nadat het zijn functie als militaire vliegbasis verviel. Andersom was er voor de Gemeenten héél veel te behalen in dit gebied. Een uitbreiding van de woongebieden in een Gemeente biedt een aantal nieuwe mogelijkheden, hieronder staat een drietal voorbeelden:

- Herstructurering van de oude stads-/dorpskern, door bijv. bedrijven uit het centrum te halen en in het nieuwe gebied onder te brengen, om de huidige kern te ‘saneren’- Woongebied indelen voor een bepaalde bevolkingslaag, door bijv. kleine gezinswoningen te plaatsen in het gebied krijgt men een hele ‘jonge’ wijk met starters en jonge gezinnen. - Recreatiegebieden; Door parken en sport/leisure-facileiten in dit gebied te plaatsen krijg je een hele gezonde en commerciëel interessante omgeving.

Het ministerie van Defensie, als orgaan van Het Rijk, moest er natuurlijk wel op toezien dat de eisen vanuit de landelijke politiek voor bijv. de milieuwetgeving uitgevoerd zouden worden. Door de RGOB, Rijksvast-goed- en ontwikkelingsbedrijf als toeziende instantie op te roepen wordt er op toegezien dat Nieuw Valken-burg een kwalitatieve en groen gebouwde omgeving word. Deze doet (financiële) haalbaarheidsstudies naar het uit te geven gebied en de indeling daar van, tegenover het aanwezige groen en de kwaliteit daar van. Het uitsluitsel van deze haalbaarheidsstudies is verwerkt in het Integraal Structuur Plan Nieuw Valkenburg en is van wezenlijk belang voor de verdeling van het gebied aan de verschillende stedebouwkundige en/of architectonische bureaus die bij het project betrokken zullen raken. Deze zijn er namelijk bij gebaat, binnen de gestelde normen, hun eigen commerciële succes uit te slaan.

Opdracht 10 | Kosten en Baten


24


De doelstelling van het concept is het creëren van een groene en kwalitatieve woonomgeving op de oude Vliegbasis Valkenburg. Het model dat daarvoor bedacht is om dat te bewerkstellen is het creëren van groene buffer. In het huidige plan is om zoveel mogelijk bestaand natuur te laten staan. Op dit moment zijn dat voornamelijk agrarische kavels met hier en daar enkel bomen groepje. Op deze agrarische kavels groeit voornamelijk gras. Het is een polderlandschap.

Variaties op dit model zijn:• Men kan van dit natuurgebied ook een duinengebied maken, of in ieder geval de nadruk er op leggen, en de duinen groeien zijn gaan laten gaan. Daardoor creëer je je buffer niet zozeer door veel begroeiing (groen) maar door de duinen waar je niet overheen kan kijken. Verder sluit dit duinlandschap dan goed aan bij Katwijk, maar misschien wat minder bij Wassenaar. Als men dan veel paden en weggetjes aanlegt kan men daar fietsen en wandelen.• Er kan ook een bos aangelegd worden, dit sluit iets meer aan bij de omgeving van Wassenaar en wat minder bij Katwijk. De bomen en begroeiing zullen zorgen voor een groen buffer, die ook daadwerkelijk groen is. Hierin kan ook gewandeld en gefietst worden, en kan men ook beter creëren in het bos. Nadeel is wel dat het groeien van een bos tijd kost en dus misschien pas voor de volgende generatie echt volledig zijn potentie waarmaakt.• Het is ook mogelijk om een natuurgebied aan te leggen waar de nadruk op water ligt. Zo kan men meertjes een vijvers aanleggen en eventuele riviertjes, zodat het mogelijk is om te recreëren op het water. Dit kan ze-ker wel fungeren als groene buffer maar de zichtlijnen zullen niet gebroken worden en kan eventueel ervoor zorgen dat men alsnog uitzicht heeft op gebieden die niet gewenst zijn. Ook kan men niet zomaar een werk-end ecologisch systeem kan aanleggen en zal dus tijd kosten om er een gezond en stabiel ecologisch gebied van te maken. Maar water kan de waarde van het gebied zeker wel flink verhogen. • Men kan ook een moeras aanleggen, dit zal misschien in eerste instantie niet zo interessant lijken maar kan wel zorgen voor onverwachte positieve effecten. Zo zijn er in Nederland niet zoveel moerassen meer, terwijl dit wel een heel divers en specifieke flora en fauna heeft. Dit kan een unieke kans creeren als men als een van de weinige plekken in Nederland een moeras heeft. Er zullen ongetwijfeld veel vogelliefhebbers op af komen. Daarbij komt dat men terug gaat naar de roots van het gebied, vroeger bestond West Nederland voornamelijk uit moeras, en zo geeft men gebied weer terug aan de natuur zal als het oorspronkelijk was.

Opdracht 11 | Varianten en Alternattieven


25

Alternatieven op dit model zijn:• In plaats van de groene buffer kan men ook parken aanleggen. Dit fungeert dan nog steeds al buffer, maar wordt dan anders ingevuld. Waar de groene buffer meer een natuurgebied is kan bijvoorbeeld een strook van parken ook zorgen voor een een buffer maar ook als recreatiegebied. Daarbij komt wel dat er meer onder-houd nodig zal zijn, en dat er een andere mentaliteit aanwezig zal zijn omtrent de behandeling van de groene strook. Een park zal meer voor recreatieve middelen gebruikt worden en dus intensiever gebruikt dan wan-neer er alleen maar ‘wilde’ natuur is.• Het is ook mogelijk om in plaats van groene buffer een private onderneming het onderhoud laten doen, die het groen zal handhaven. Dit kan bijvoorbeeld als investeerders een golfclub aanleggen. Hierdoor zal het on-derhoud door privaten gelden betaald worden, maar zal de strook toch groen blijven. Nadeel is dat het groen dan niet voor iedereen begaanbaar zou zijn, of in ieder geval niet op de greens. Men kan wel wandelpaden aanleggen die voor publiek gebruikt mag worden, maar dat is maar voor een beperkte groep aantrekkelijk (de wandelaars).• Er bestaat ook de optie om er agrarisch gebied van te maken, ook hier hebben we dan te maken met een gebied dat niet met publiek geld onderhouden hoeft te worden. Het kan zeker wel als groene buffer fungeren, maar dan zal er wel afspraken met de boeren gemaakt moeten worden over de invulling van het gebied. Als men bijvoorbeeld alleen maar maïs zal gaan verbouwen is het gebied ten eerste heel saai, en kan men alleen maar tegen een hoge muur van maïs kijken in de zomer en kale akkers in de winter. Maar als men voor een gevarieerd agrarisch beeld zorgt heeft men een groene buffer die men zelf niet hoeft te onderhouden. • Er kan ook één groot meer aangelegd worden, daarmee veranderd de hele flora en fauna van het gebied, maar dat hoeft niet per sé een verkeerde oplossing te zijn. Zo kan men er voor kiezen het gebied terug te geven aan het de natuur door het gebied te ontpolderen. Dit brengt wel grote kosten met zich bij het rea-liseren van dit plan maar daarna zijn er nog nauwelijks onderhoudskosten aan verbonden. Dit kan zorgen voor een heel veel recreatie wat meer mensen en bedrijven trekt. Daarbij kan er dan ook meer toerisme ontstaan.


26


Kwaliteit leefomgeving: Hoe draagt het concept bij bij het creeren van een kwalitatieve leefomgeving. Dat houdt in dat er gekeken wordt naar de manier waarop met leeft, is het een prettige omgeving, zijn er genoeg voorzieningen etc. Hier wordt dus voornamelijk naar het People aspect gekeken van het concept.

Bruikbaarheid concept: Hier zal vooral gekeken worden wat de mensen aan het concept hebben. Zo kunnen bepaalde concepten misschien heel duurzaam of winstgevend zijn, maar dat de Peoples er niks aan hebben. Er zal dus gekeken moeten worden of het concept gebruikt kan worden, en dus misschien bruikbaarder voor de mens wordt en misschien

Infrastructuur: Bij dit criterium wordt vooral gekeken naar de People en Prosperity aspecten van het con-cept. Voor het People aspect natuurlijk, of het gebied te betreden is, kan men er makkelijk komen, kan men de auto voor het huis zetten of buiten de wijk parkeren. Is het mogelijk om naar eventuele recreatiemogeli-jkheden in de groene buffer te gaan, en zo ja hoe? Voor het Prosperity aspect is het natuurlijk heel belangrijk of het aansluit op bestaande wegennet, is het makkelijk te bereiken, en met welk transport is het allemaal te bereiken. Dit maakt het voor heel veel investeerders daarmee wel of niet aantrekkelijk. Aangezien niemand in een gebied wil wonen waar je niet kan komen.

Kosten: Dit is natuurlijk een Prosperity aspect. Wat zijn de kosten, en natuurlijk wie gaat het betalen. Dat is nog lastig te bepalen, aangezien er veel partijen meedoen, wil natuurlijk iedereen dat de andere het meeste betaald maar dat zijzelf zoveel mogelijk belangen zien behartigd. Daarom goed gekeken worden of alles eerlijk verdeeld wordt en dat men niet de andere voor alles laat opdraaien, want dat vertraagd het beslissing-sproces en veroorzaakt grote problemen later als er daadwerkelijk betaald moet worden.

Onderhoud: Hier is het natuurlijk ook belangrijk om te kijken wat de onderhouds kosten zijn, en vooral wie ze gaat betalen. Maar hier moet natuurlijk ook in het begin gekeken worden wat voor bijvoorbeeld materi-alen of technieken worden gebruikt om het concept te verwezenlijken. Zo kan de keuze van bepaalde tech-nieken en/of materialen in het begin veel geld kosten, maar later heel veel geld opleveren. Daarom is het belangrijk om goed naar die Prosperity aspect te kijken.

Schade aan bestaande natuur: Dit criterium wat bij het Planet aspect hoort is vooral van belang bij de uitvoer fase van het concept. Zo zal er gekeken moeten worden hoe men delen van het concept wil realiseren die zo min mogelijk de natuur beschadigd. Maar hier zullen ook compromissen gesloten moeten worden, want als men koste wat kost de natuur niet wil schade zullen de kosten erg veel hoger uitvallen. Er zal dus een even-wicht tussen schade en kosten moeten worden opgesteld.

Gebruik duurzame materialen: Dit criterium spitst zich echt toe tot het kijken of het concept duurzaam is. Onderdeel van het Planet aspect kan men hier hele bewuste keuzes maken om het plan zo veel danwel zo weinig mogelijk duurzaam maken. Ook hier zal gekeken moeten worden naar hoeveel effect het heeft en de kosten die er aan verbonden zijn. Soms zal men toch moeten kiezen voor minder duurzame producten als men toch een rendabel plan wil behouden.

Creatie van leefgebieden en ecobruggen voor fauna: Bij dit criterium wordt ook echt gekeken naar de natuur, en het behoud daarvan. Het planet aspect is dan ook flink aanwezig bij dit criterium. Wederom moet gekeken waar de balans ligt tussen wat men wil bereiken en het rendement hiervan. Maar hier is het niet heel moeilijk om dat te verwezenlijken. De enige vraag is of men dat wil, en zo ja hoeveel. Want hoe leuk dieren ook zijn, ze kunnen ook overlast veroorzaken en daar moet ook goed gekeken worden of dat niet het geval is. Anders zullen er weinig mensen op het gebied afkomen.

Opdracht 12 | Criteria


27

Criteria>

Kwaliteit Leefomgeving

Bruik-baarheid con-cept

Infra-structuur

Kos-ten

Onder-houd

Schade aan bestaande natuur

Gebruikduurzame materialen

Hergebruik van de start-baan.

Centraal con-cept Creeeren van een Groene buffer 0 0 0 0 0 0 0 0

VariantenDuingebied 0 0 0 0 0 - 0 --bos 0 0 - 0 0 0 0 --Rivier landsc-hap 0 0 - - 0 - 0 --Moeras landsc-hap - -- -- -- 0 -- 0 --

AlternatievenParken ++ ++ 0 -- -- - 0 +Golfclub + + - + ++ -- -- 0Agrarisch ge-bied - + 0 + + - -- --Groot meer + - -- -- ++ -- 0 --Groene Bebow-ing ++ + + - - - 0 ++

Toelichting op de Matrix

Het duingebied scoort op bijna alle punten exact hetzelfde als het huidige concept, dit komt omdat het in beide gevallen om een natuurgebied gaat. En het verschil in die natuurgebieden is niet zo groot, behalve bij schade aan bestaande natuur en hergebruik van de startbaan. In beide gevallen zal door het aanleggen van het bosgebied de startbaan sneuvelen en zal de huidige natuur aangetast worden wat er ook gedaan wordt. Net zoals bij het duingebied is de score over het algemeen redelijk hetzelfde als het huidige concept. Bij het bosgebied wordt de huidige natuur niet aangetast omdat die al gedeeltelijk bosgebied is en bij het aanleggen van het bos zal dus niet veel schade aangericht worden. Ook bij dit alternatief zal de startbaan verloren gaan, en niet voor andere doeleinden gebruikt kunnen worden. Wel een verschil is het gebrek aan infrastructuur, in de duinen is het aanleggen van wegen en paden veel makkelijker dan in een bos dus zal de infrastructuur een stuk slechter zijn dan het huidige concept.Bij het rivierlandschap scoort het voor de helft hetzelfde en op de andere criteria scoort het slechter. Dit komt omdat het gebied aanzienlijk meer verschilt met het concept dat nu op tafel licht, ten opzichte van de bovengenoemde twee. Verder moet er veel aangelegd worden, dus gaan de kosten omhoog en zal er aan-zienlijke schade aan de huidige situatie worden aangebracht. En het aanleggen van wegen en paden in een rivierlandschap is A duur en B erg lastig aan te leggen in verband met bruggen etc.

Opdracht 13 | Vergelijkingsmatrix


28


Moeraslandschap is de slechts scorende variant van de vier. Dit komt omdat men drastische veranderingen aan het landschap moet maken. Het hele gebied moet op de schop en dat zorgt voor veel schade en kos-ten. Verder kan een moeras heel vervelend zijn om bij te leven, door bijvoorbeeld overlast van beesten en natuurlijke elk jaar een overload aan muggen. Moeras zou alleen rendabel zijn als men koste wat het kost het gebied naar zijn orginele staat wil terug brengen.

Parken scoren hetzelfde als het huidige concept op de punten infrastructuur en gebruik duurzame materi-alen. Dit hoeft niet per sé zo te zijn, maar dit ligt aan de wil van de mensen die het uitvoeren zo kan men op deze punten veel hoger maar ook veel lager scoren, omdat dit keuzes zijn die pas in een laat stadium van het ontwerp gemaakt hoefen te worden kan ik er nog niet zoveel over zeggen. Het scoort slechter op de kosten, schade aan de huidige natuur en onderhoud. Dit komt omdat men het hele gebied onder handen moet nemen, wordt de hele omgeving geschaadt, dit kost natuurlijk veel geld om aan te leggen, en om het zo te houden moet men veel onderhoudskosten betalen. Echter kan men wel de landingsbaan behouden wordt de leefom-geving een stuk beter en is het concept een stuk bruikbaarder dan het huidige concept.Een ander alternatief is het aanleggen van een golfclub. Dit heeft echter nadelige consequenties vergelijken met het huidige concept op de punten infrastructuur, omdat men om de hele golfclub zal moeten gaan rijden, schade aan de huidige natuur, omdat men het hele gebied in golfbanen moet transformeren, en gebruik van duurzame materialen, omdat men allemaal speciale grondstoffen moet importeren die alleen voor golfbanen van belang zijn, en dus niet recyclebaar zijn voor andere doeleinden.Het is echter wel beter voor de leefkwaliteit, en is zeker een zeer bruikbaar concept, hoewel golfen niet voor iedereen is weggelegd kunnen toch grote delen van de bevolking er gebruik van maken. De kosten en het onderhoude zijn ook een stuk beter aangezien deze nu betaald zullen worden door een private instantie; de golfclub.Het aanleggen van agrarisch gebied is ook een optie, maar scoort op alle Planet aspecten slechter dan het hu-idige plan. Men moet alle bestaande grond moet veranderen in landbouwgrond en alle dieren zullen moeten verplaatsen aangezien er geen leefgebieden meer overblijven, de startbaan zal moeten verdwijnen omdat er niks op asfalt groeit en men gebruikt ook vaak geen duurzame materialen omdat men over het algemeen heel veel producten gebruikt maar een uitgeputte bodem achterlaat. Leven naast een landgebied zorgt lang niet altijd voor een betere leefomgeving, maar de kosten en onderhoud zijn wel een stuk beter want die worden betaald door een private instantie; de boeren. Dat maakt het concept wel een bruikbaar concept.Het graven van een meer brengt heel veel kosten met zich, verder vernielt het de volledige bestaande om-geving. Het heeft echter na aanleggen geen onderhoudskosten meer (of nauwelijks) en de leefbaarheid rond de randen van het gebied worden een stuk beter. Het is echter wel funest voor de infrastructuur die er nu helemaal om heen moet rijden. De startbaan moet weg en er worden geen duurzame materialen gebruikt omdat het aanleggen van een maar niet nodig heeft. En het is de vraag of het een heel bruikbaar concept is, aangezien lang niet iedereen een meer kan gebruiken.Het bebouwen van het gebied met veel groen is een mogelijkheid die zorgt voor een beter leefomgeving omdat je volledig tussen het groen woont, daarmee wordt het ook een bruikbare optie, en de infrastructuur kan nu ook makkelijk tussen het groen worden aangelegd. Bebouwing is echter wel een stuk duurder dan het huidige concept, maar men kan de investeringen terugverdienen, ook de onderhoud zal een stuk hoger lig-gen. Verder scoort het minder op de Planet aspecten omdat bebouwing natuurlijk minder goed voor de aarde is als het natuur laten, alleen kan bij die concept de startbaan wel herbruikt worden. En over de duurzame materialen is nu nog niet zoveel te zeggen aangezien pas in een later stadium de bouwmaterialen van de bebouwing wordt bepaald.

Opdracht 13 | Toelichting Matrix


29


30



31


32


Opdracht 15 | Tijdsbalk techniek


33

In deze opdracht worden de effecten, bedoeld of onbedoeld, op de ruimte beschreven per alternatief of vari-ant.

Variatie I: duingebiedWanneer men van het gebied een duingebied gaat maken, zal de biodiversiteit flink veranderen zo zullen er andere beesten gaan wonen en andere planten. De huidige flora en fauna zal dus moeten verhuizen, dit kan er voor zorgen dat in de omgeving er een overbevolking van bepaalde fauna kan komen. Dit kan voor overlast zorgen of het wegdrijven van andere beesten, en dat blijft maar door gaan tot iedereen weer een nieuw plekje heeft. Als je een stapje groter kijkt zie je dat er niet meer gewerkt zal worden en dat er minder verkeer zal ontstaan, dit zorgt er dus voor dat er minder vervuiling door verkeer zal ontstaan, ook zal er niet meer gemest worden door de agrarische sector. Daardoor zal er minder zure regen in de atmosfeer komen. Wat duinen wel veroorzaken zijn zandverplaatsingen, en daarbij wil er nog eens een zandvlaag om de om-liggende bebouwing komen, maar ook op auto’s. En die gaat men dan schoonmaken wat verspilling is van zuiver drinkwater, maar er ook voor zorgt dat chemische schoonmaak producten door de bodem naar het grondwater zakken.Variatie II: BosgebiedAls men een bosgebied gaat gebruiken als groen buffer, zal dit ongeveer dezelfde effecten op de ruimte heb-ben wanneer het men een duingebied gaat maken. Enig verschil is dat er geen zandverstuivingen zullen zijn, en dat de meeste fauna kan blijven. Eén ander punt is dat bossen over het algemeen beter zijn in het opne-men van koolstofdioxide dan duinen, en dus een positiever effect hebben op het broeikaseffect en daarmee de hele wereld een beetje schoner maken.Variatie III: WatergebiedBij een watergebied zullen de meeste flora en fauna gewoon kunnen blijven bestaan, alleen zal er wel meer soorten flora en fauna bij komen, wat positief is. Alleen trekken waterige gebieden zeker als er gevaren kan worden, veel meer toeristen. En toeristen moeten ergens vandaan komen en weer ergens naar toe, dus deze zullen veel uitlaatgassen produceren bij het verkeer van en naar het gebied. Variatie IV: MoerasgebiedWederom een natuurgebied dus ongeveer dezelfde effecten op de ruimte als de bovengenoemde drie. Hoe-wel dit gebied praktisch onbegaanbaar is voor toeristen dus geen verkeer van en naar het gebied. Maar hier zal de flora en fauna wel weer aangetast worden. Dus verhuizingen van vele dieren, hoewel er natuurlijk wel plekken aanwezig blijven waar ze kunnen blijven. Verder is er in theorie geen onderhoud nodig voor een moeras dus daar heeft het ook geen effect op de ruimte.

Alternatief I: ParkenWanneer men er voor kiest om parken als groene buffer te laten functioneren, zal dat verschillende veran-deringen met zich meebrengen ten opzichte van de huidige situatie. Zo zullen de parken aangelegd moeten worden, en het brengen van hele parken kost veel transport, dus zal er veel vervuiling komen qua aanvoer van materialen. Verder is het dan ook de bedoeling dat het park gebruikt wordt en dat betekend dat mensen er moeten komen, en dat houdt in dat er veel verkeer van en naar de parken zal gaan. Dit zorgt voor overlast en vervuiling. Daarbij als mensen parken gebruiken om te recreëren dan gaat dat vaak gepaard met rotzooi die blijft liggen. Dit kan veel overlast en vervuiling veroorzaken. Zeker als het niet opgeruimd wordt, zo zal al dat extra afval naar de regionale vuilverbranding moeten gebracht, en daar verbrand worden, en daar mee veel CO2 uitstoot. Alternatief II: GolfclubAls men een golfclub wil gebruiken als groene buffer, veroorzaakt dat de volgende problemen. Zo zal de

Opdracht 16 | Effecten op de ruimte


34


Alternatief II: GolfclubAls men een golfclub wil gebruiken als groene buffer, veroorzaakt dat de volgende problemen. Zo zal de golfclub veel verkeer aantrekken, van en naar de golfclub. En nu wil ik niet te veel generaliseren, maar over het algemeen zijn de auto’s die naar en van de golfclub komen niet onderdeel van het zuinigste segment. Dit zorgt dus voor extra CO2, met alle gevolgen van dien. Verder moeten de greens op een golfclub regelmatig geïrrigeerd worden. Hiervoor wordt nog vaak het drinkwater gebruikt, dit zorgt ervoor dat niet alleen dat het drinkwater onnodig wordt verspild, maar dat men ook meer drinkwater moet aanmaken, hierdoor moet de regionale drinkwaterzuivering installatie meer produceren en meer energie gebruiken om meer water te reinigen terwijl dit niet nodig is. Verder zullen ook veel dieren verdreven worden omdat deze anders de golfbanen te veel aantasten. Deze dieren zullen dus moeten immigreren naar andere gebieden wat overlast en eventuele overpopulatie veroorzaakt.Alternatief III: Agrarisch gebiedAgrarisch gebied als groene buffer is ook een optie, maar veroorzaakt de meeste vervuiling ten opzichte van de andere opties. Agrarische bedrijven gebruiken zware machines om het land te bewerken. Deze machine veroorzaken veel CO2 vervuiling. Zeker als het wat oudere machines zijn. Daarbij wordt er veel mest ge-bruikt als men het land verbouwd. Als men deze mest in de grond stopt komt er nog steeds veel methaangas in de atmosfeer wat de hele wereld beïnvloed met het versterken van het broeikaseffect. Dit geldt ook als men melkkoeien houdt, deze scheten veel methaangas. Maar de koeien eten massa’s voedsel en die vero-orzaken die vervuiling dus bij de landbebouwers. Hetzelfde geldt voor de vleesboerderijen, deze dieren eten zoveel voedsel dat er tonnen voedsel vervoerd moeten worden elke dag. De vlees industrie is niks voor niks verantwoordelijk voor 18% gassen die zorgen voor het broeikaseffect. Daarbij vervuilen de uitwerpselen van de beesten het drinkwater (Jeremy Rifkin, 2007).Alternatief IV: Eén groot meerEén groot meer veroorzaakt bijna geen vervuiling, alleen het aanleggen van een meer heeft effecten op de ruimte. Zo zullen zware machines heel veel werk moeten verrichten voor een lange periode, dus veel uitlaat-gassen. Daarnaast zal hier ook de oorspronkelijke fauna moeten verhuizen, met al eerder besproken gevol-gen.

Alternatief V: Groene bebouwingDe effecten die groene bebouwing heeft op het gebied is dat

Opdracht 16 | Effecten op de ruimte


35

Welke uitwerking zou de tijd hebben op het gebied, als de groene buffer niet uit een weidelandschap, maar uit een ander natuurlandschap zou bestaan?Variatie I: duinengebiedHet doorzetten van het duinengebied vanaf de zeekust, naar Katwijk en naar Valkenburg zou een enorm kun-stmatig ingrijpen vereisen. Hoewel een duinengebied als recreatiegebied en voor flora en fauna een aanwinst is, is het onnatuurlijk dat een duinenstrook zover landinwaarts zou reiken. Daarnaast moet men er rekening mee houden dat een duingebied verdurend onder verandering onderhevig heeft, door de uitwerking van wind en regen. Een strikt omlijnd gebied voor duinen is dus niet mogelijk; door opstuivingen van het zand kan het duingebied zich verplaatsen en uitbreiden. Het gebied zou zich gaan uitwaaieren en doordat planten niet de mogelijkheid krijgen zich te wortelen, zal het zand nog meer ops-tuiven. Een ander effect is, dat de duinen enkel woongebied zijn van bepaalden soorten planten en dieren. De plant-en die er groeien zijn bestand tegen een zoute klimaat en kunnen leven zonder veel water. Daartegenover brengen ze geen vruchten voort, wat minder aantrekkelijk is voor planteneters. Dieren die in duingebieden wonen, leven vaak in holen: konijnen, hazen, vossen. Wanneer het zoute klimaat van de zee niet meer voldoende aanwezig is (landinwaarts) zullen de planten het daar moeilijk krijgen. Loofbos uit het natuurlijke gebied kan niet aarden op het duinzand, met als gevolg dat de vegetatie wegebt en het zand alleen nog maar meer zal opstuiven. Als gevolg van het verdwijnen van de natuur zullen de dieren ook vertrekken uit het gebied.Kortom: Het alternatief van een duingebied voor een groene buffer en als recreatiegebied zou in de loop van de tijd veranderen in een oncontroleerbare zandvlakte, woestijn. Variatie II: bosgebied Het creëren van een bos als groene buffer is vanuit het oogpunt van flora en fauna de ideale situatie,vergeleken met de huidige. In principe zijn de elementen voor het laten ontstaan voor dit ecosysteem aanwezig, in het groene hart en in mindere mate in plukjes verdeeld in de gemeente wassenaar en Katwijk. Het kunstmatig laten ontstaan van een bos kost echter veel tijd. Het laten groeien van een loofbos is een pro-ces dat een ruime 50 jaar in beslag neemt en dan moet het ecosysteem zich ondertussen nog in stand houden. De vraag is, of dit ‘duurzame’ plan niet de ‘duurzaamheid’ van de woningbouw op de locatie Valkenburg overschrijdt. De woningen die er gebouwd zullen worden hebben ook een houdbaarheid van ongeveer 50 jaar. Tegen die tijd zal er waarschijnlijk weer een nieuw bestemmingsplan komen, gekeken naar de de-mografische en economische verwachtingen in Nederland. Kortom: Als men dit plan uit zou willen voeren, zou men goed moeten kijken naar de toekomstige plannen en het bos moeten beveiligen tegen toekomstige bestemmingsplannen. Variatie III: WatergebiedHet creëren van een watergebied als groene buffer zou een logische stap kunnen zijn, aangezien het Valken-burgse meer al sinds geruime tijd als water- en zandwinningsgebied fungeert. De aanleg van waterplassen is betrekkelijk eenvoudig en gezien de zandwinning zelfs winstgevend. Men moet natuurlijk wel in het achterhoofd houden dat het als natuurbuffer functioneert en niet als recre-atiegebied, zoals het Valkenburgse meer dat wel deels doet. Bij het aaneensluiten van waterplassen en zeker aan de bestaande, ligt het gevaar van pleziervaart op de loer. Dit verstoort namelijk het natuurlijke ecosys-teem dat op dat moment op gang komt. Het gebied zou zich langzaam als vogelgebied kunnen ontwikkelen. Dit zou positief zijn voor de populatie vogels in Nederland, die op dit moment dalende is.

Opdracht 17 | Effecten in Tijd


36


Variatie IV: MoerasgebiedEen moerasgebied heeft een groot potentieel als groene buffer, omdat het, mits succesvol, een grote leef-baarheid creëert voor planten en dieren en normaliter een ontoegankelijkheid voor mensen. Moeras is een overgangsgebied tussen land en water en blijft in stand door een sterke dynamiek tussen planten en dieren. Externe factoren, zoals menselijk ingrijpen, kunnen ecologische processen verstoren en kan grote schade opleveren voor het moeras, met als gevolg dat het moeras uiteindelijk in een watergebied of bos veranderd.

Welk effect zou tijd hebben als er geen groene buffer, maar een alternatief zou komen?Alternatief I: ParkHet gebied dat voor de groene buffer bestemd is, is wel erg groot om er een park van te maken. Het idee van een park zou natuurlijk ook ruimer opgevat kunnen worden, namelijk als een ‘gecontroleerd’ natuurland-schap. Planten komen goed tot hun recht in een park, maar de vraag is of het (genoeg verschillende) dieren aantrekt. Daarmee is het idee van een buffer, als doorgangsruimte van natuurgebied naar een ander natuurge-bied verdwenen.In de toekomst zal de randstad alleen nog maar verstedelijken en met meer mensen komt er behoefte aan meer ruimte. Met een buffergebied (in de grondvorm onnuttig voor mensen) als park (waar mensen kunnen recreëren) sla je twee vliegen in een klap. De vraag is echter of een Park van deze grootte aantrekkelijk is voor mensen en belangrijker, voor dieren. Alternatief II: Private invulling, golfclubHet gebied zou verkocht kunnen worden aan een private onderneming die het gebied met behoud van de natuur een nieuwe invulling zou kunnen geven, zoals een golfclub. Net zoals bij een park zal dit voor plant-en geen probleem zijn om zich stand te houden, maar wordt het voor dieren een stuk lastiger. Bovendien bestaat een golfcourse voornamelijk uit kale grasvlaktes, met plukjes bos tussen de holes in. Dieren hebben dus wel plaats om zich te verschuilen, maar het leef- en jachtgebied is te klein en bovendien komen er steeds mensen in het gebied.Alternatief III: Agrarisch gebiedAgrarisch gebied zou een redelijke oplossing kunnen zijn als groene buffer. Met behoud van een aantal boskavels zou het voor kleinere dieren een goed leefbaar gebied zijn. Bovendien hoeft er niet veel gedaan te worden om het gebied voor akkerbouw klaar te maken. De weilanden hoeven alleen omgespit te worden en er kan gezaaid worden. Een nadeel aan de huidige landbouw is, dat men vaak met bestrijdingsmiddelen werkt. Dit zou de groene buffer tot een zeer dieronvriendelijke omgeving maken!

Alternatief IV: Eén groot meerHet creëren van een groot meer sluit aan bij ‘variatie III: het watergebied’. Het verschil is echter dat het nu niet om een schakeling van enkele plassen gaat, maar om één groot meer. Het hebben van zo’n waterge-bied zou nog beter zijn voor watervogels en vissen, maar zou eigenlijk groene ruimte voor andere planten en dieren wegnemen. Bovendien moet een meer van zulke grote wel een extra functie als watersportgebied krijgen (om de kosten rendabel te maken), maar dat zou weer nadelig zijn voor de dieren die in het gebied leven.

Opdracht 17 | Effecten in Tijd


37

Opdracht 18 en 19 | Persoonlijke stelling

Stelling van Martijn van Gameren:

Als het RVOB niet de creatie van woningbouw in een groene omgeving bij vliegbasis Valkenburg tegen-houdt, zal binnen de kortste keren het hele Groene Hart volgebouwd zijn.

Wie: RVOB, Rijks vastgoed en ontwikkelingsbedrijfWat: woningbouwlocaties in een groene omgeving tegenhoudenWaar: Locatie ValkenburgWaarom: Binnen de kortste keren zal het hele Groene Hart volgebouwd zijn.

Pro’s:

- Vliegbasis Valkenburg is niet het enige herstructureringsplan binnen het Groene Hart, zo is er ook een herstructureringsplan voor de vliegbasis in Soest. Dit zijn dus al minstens twee bebouwingsplannen in het groene hart, zo zullen er wel meer gaan komen, want als er 1 schaap over de dam is volgen er meer. Tegen welke projecten moet ja gezegd worden, en tegen welke nee? Het is weer de zoveelste uitbreiding binnen de Randstad, moet er geen halt toe geroepen worden?- Het bouwen van woningen in een groene omgeving bij vliegbasis Valkenburg in het Groene Hart, brengt natuurlijk niet alleen woningen met zich mee. Er zullen ook nieuwe wegen aangelegd moeten worden, wat weer zal leiden tot meer drukte in de omgeving. In hoeverre is dan het plan als groen te ervaren, als er een 6baans snelweg door Wassenaar knalt, kan je de omgeving dan nog als groen ervaren? - Er wordt gesproken over groene buffers in Plan Valkenburg, deze moeten de groene omgeving waar-borgen, maar tot hoeveel procent kan iets als groen worden ervaren? Nu wordt er wel gezegd dat er strenge regelgeving is voor ook dit herstructureringsplan, maar eerst zien dan geloven. Want zoals het er nu naar uit ziet zal er in het plan van vliegbasis Valkenburg al meer gebouwd worden dan van te voren is afgesproken. Het ISP is op dit moment nog maar een politiek concept.

Con’s:

- Bij het plan Valkenburg wordt er gebruik gemaakt van groene buffers en ecologische bruggen. Door het toepassen van deze groene zones in het plan is het onmogelijk dat het groen verdwijnt of dat dit het be-gin is van de verdwijning van het Groene Hart. Deze groene buffers zijn ook vastgelegd in het ISP, dat deze ook echt er moeten komen om er voor te zorgen dat steden niet aan elkaar zullen vergroeien.- Vliegbasis Valkenburg is niet de eerste herinrichting binnen het Groene Hart in de Randstad, voor de voormalige vliegbasis van Soest is ook een herstructureringsplan gemaakt. Ook in dit plan staat het behoudt van zoveel mogelijk groen voorop. Er zijn regels vastgesteld voor het bouwen in het Groene Hart, en er ko-men heel veel zaken, betreffende duurzaamheid, bij kijken wil men er kunnen gaan bouwen.- De herstructurering van de voormalige vliegbasis Valkenburg is een plan voor 5000woningen. Op een stukje van het Groene Hart zal inderdaad gebouwd worden. Echter er wordt voor gekozen om zo duurzaam mogelijk te bouwen. Dit met het oog op het behoudt van het groen van het Groene Hart. Er wordt daarom gekozen om veel groen over te houden, en er zijn sterke grenzen getrokken tot waar gebouwd mag worden. Doordat er zo veel vraag naar is naar het behouden van het Groene Hart, en dit ook daadwerkelijk groen houden, zal het niet zo snel gebeuren dat er nu veel meer bouwprojecten binnen het Groene Hart zul-len gaan komen, die het Groene Hart van de kaart zullen vegen.

Opdracht 20:Outlining van het essay, wat ik met name wil laten zien, en betogen is de strenge regelgeving die van to-epassing is op het behoudt van het groen, en het toepassen van groene buffers en ecologische verbind-ingen. Hoe dat botst met de verschillende actoren. En dat dus naar mijn mening door deze regelgeving

het Groene Hart nog lang niet volgebouwd zal worden.


38



Stelling van Luc Baas:

De Stuurgroep ‘Project Locatie Valkenburg’ heeft in het Integraal Structuur Plan van Juli 2007 met als doel de herinrichting van plangebied ‘Nieuw Valkenburg’ een reëel voorstel voor de beoogde bebouwing van de projectlocatie gegeven.

Pro Argumenten:

People: De behoefte aan huisvesting in de omgeving wordt gehaald. De Randstad zelf heeft een grote be-hoefte aan huisvesting nodig. Als bij de herinrichting de bebouwing ontbreekt. Dan zal het bestaande won-ingtekort nooit opgelost worden. Het wordt een aantrekkelijke locatie om te wonen door de voorgestelde bebouwing ten eerste hoogwaardig te maken en ten tweede zal de bebouwing grotendeels uit een hogere prijsklasse bestaan.

Planet: De groenstructuur blijft behouden met de voorgestelde bebouwing van vijf woningen per hectare. Er is voldoende ruimte behouden gebleven om het open karakter van de omgeving te bewaren. In het integraal structuur plan wordt de kwaliteit van de bebouwing een aantal keer genoemd. De omgeving zal door de kwaliteit van de bebouwing in plaats van achteruit misschien zelfs wel vooruit kunnen gaan.

Prosperity: De voorgestelde bebouwing speelt in op de bewoners van omliggende gemeenten. Veertig pro-cent van de bebouwing is gedefinieerd als ‘dure’ woningen. Het bestaande woonmilieu van de omliggende bewoners zal hierdoor niet achteruit gaan. De aanleg van nieuwe voorzieningen, uitgelegd in het integraal structuur plan van juli 2007 zal het gebied van hogere waarde maken.

Contra Argumenten:

People: ‘Not in my backyard’. De beoogde locatie om de bebouwing te plaatsen is in de achtertuin van de bewoners van Wassenaar. De Randstad heeft al een erg hoge woningdichtheid en de weinige groene plekjes die nog over zijn, moeten worden behouden.

Planet: Het behoud van de bestaande groene buffer. De beoogde bebouwing zal de groenstructuur deels laten verdwijnen. Belangrijke openbare ruimte en de bestaande open structuur die de omgeving had zal verdwi-jnen.

Prosperity: Het behoud van de groenstructuur zal de bewoners van het gebied de nodige luchtigheid blijven geven. De vrijheid van de bewoners van omliggende gemeenten (vooral Wassenaar) zal hierdoor op het zelfde peil blijven.


39


Stelling van Dielis Delen:

De stuurgroep ‘Project Locatie Valkenburg’ heeft tijdens de opstartfase van het project in 2005 bij het herstructureren van vliegbasis Valkenburg niet genoeg onderzoek gedaan naar de alternatieven om een echt duurzame herinrichtingsplan te maken die een breed draagvlak heeft bij de omwonenden.

Pro’s

• People: De omwonende hebben handtekeningenacties ondernomen, hebben een stichting opgericht om hun belangen te laten horen aan de gemeentes en de stuurgroep om het project niet door te laten gaan. Hoewel er altijd tegenstanders zijn, is er in dit geval wel heel veel tegenstand, en worden er nog steeds acties gepland. Door een dwarsliggende gemeente uit het project te laten stappen, heb je nog geen constructieve oplossing. Misschien was het beter om te kijken naar andere oplossingen en samen met alle groepen naar andere alter-natieven te kijken.

• Planet: De aarde is er natuurlijk bij gebaat wanneer er een vliegbasis gesloten wordt. Het daarna volzetten met bebouwing is misschien niet de beste oplossing. Hoewel er een groene buffer komt, zal er minder plek zijn voor de natuur. Daarbij komt dat het bouwen van huizen niet alleen dat gebied aantast maar er moeten vanuit overal in de wereld materialen gehaald worden, vervoerd worden, etc. Daarbij komt dat huizen een hoop verkeer veroorzaken en huizen op zich ook veel energie gebruiken.

• Prosperity: Wanneer er grote groepen mensen in jouw omgeving hebt wonen die niet willen dat er gebou-wd wordt waar jij nu woont, is dat niet echt prettig leven in je nieuwe wijk. Omliggende gemeentes die niks met de project te maken willen hebben zullen dus niet erg graag voorzieningen opstellen voor de nieuwe bewoners. Dit maakt het voor projectontwikkelaars het project een stuk minder aantrekkelijk. En wanneer projectontwikkelaars niet willen investeren kan het project niet doorgaan. Het is dus vereist dat de ‘buren’ blij of op zijn minst niet geheel tegen het project zijn, dit kan alleen bewerkstelligd worden wanneer de buren tevreden zijn met het project en is het van belang dat je de buren en stem geeft en er voor zorgt dat zij achter het project staan, aangezien dat op dit moment niet het geval is zal men moeten zoeken naar andere alternatieven.

Con’s

• People: Er komen steeds meer mensen en steeds minder huizen bij, er zijn op dit moment huizen nodig, en op de lange termijn worden er zelfs tekorten verwacht. Als men niet snel huizen gaat bouwen zijn er een hoop mensen de dupe van een handvol mensen die niet geheel tevreden zijn over hun toekomstige uitzicht, dat grotendeels hetzelfde zal blijven. En hoewel mensen kunnen wennen aan een ander uitzicht kunnen mensen niet zonder huis leven. En hoewel men kan afvragen of vliegbasis Valkenburg de juiste locatie is of niet, is er desalniettemin na onderzoek ervoor gekozen voor deze locatie.

Planet: In huidige plan is een groene buffer geplaatst en hoewel er wel woningen bij komen is er ook goed gekeken naar de natuur. En het in stand houden daarvan. Er is veel onderzoek gedaan naar het effect van de bebouwing en de buffer van het gebied, en dat wijst uit dat er niet veel zal gebeuren, en dat ecobruggen zullen blijven bestaan. En hoewel sommige mensen graag herten en reeën wil zien in het gebied, blijkt uit onderzoek dat dit helemaal niet mogelijk is, door de aanwezigheid van koeien. En voor de overige dieren blijft genoeg ruimte over om te blijven leven.

Prosperity: De woningnood is hoog, en als men een groene locatie heeft die midden in de randstad ligt, kan dat een heel lucratief project worden. Omdat in het plan veel huizen gepland staan die in het duur-dere segment zitten en relatief weinig sociale woningen gepland staan zijn de marges veel groter dan

andere projecten en dat maakt het nog aantrekkelijker voor de ontwikkelaars.


40



Stelling van Floris Alta:

Als de stuurgroep Plan Valkenburg in 2014 heeft ontwikkeld heeft en het bewoond is, zullen de wegen in Wassenaar drukker worden en zorgen daar voor een slechtere woonomgeving ter gevolge van de grote bev-olkingstoename.

Pro-argumenten:

- Een van de belangrijkste binnenbebouwde kom weg, Violieren/ v. Craneburchlaan-Oost zal fun-geren als een van de uitvalswegen naar de A44 en is nu reeds, vanwege de smalle Violierenweg (4.90m) én de dichte bebouwing, een knelpunt voor het huidige verkeersaanbod en vormt daardoor overlast voor de woonomgeving. Ook in de verkeersnota van de gemeente Wassenaar wordt de Violierenweg gekenschetst als een te smalle, problematische weg voor het verkeersaanbod en dit kan alleen maar slechter worden.- Naast de uitstroming via de N206 en de toekomstige Rijnlandroete zal er, evenals nu het geval is ongetwijfeld sluipverkeer zich een weg banen naar de A44. Ook in het verlengde hiervan zullen er rondom nog meer verkeerscongesties ontstaan. Dit heeft een bewoner in een brief geschreven naar de stuurgroep.- In een brief als reactie naar deze bewoner heeft de stuurgroep als een reactie gestuurd dat het na de bouw moet bestudeert worden hoeveel overlast er is. Maar dat kan alleen als het plan Valkenburg al gebou-wd is.

Contra-argumenten:

Uitgangspunt stuurgroep is: ‘ eerst bewegen, dan bouwen’, dat wil zeggen dat de woningen in nieuw Valk-enburg niet eerder worden opgeleverd dan na het gereedkomen van de infrastructuur. Doordat de aanleg van de Rijnlandroute een langere tijd in beslag neemt dan de bouw van de eerste woningen, kan heel transparant worden gemaakt wanneer het verantwoord is om de eerste paal te slaan.

Het sluipverkeer kan van en naar Wassenaar via de N441 wordt op drie manieren ontmoedigd.

- Ten eerste, door een nieuwe aansluiting van de N441 op de N206. Deze aansluiting wordt ontwik-keld in samenwerking met de provincie Zuid-Holland, het projectbureau Duinvallei, het projectbureau Rijn-landroute en het projectbureau Locatie Valkenburg. De aansluiting moet zodanig worden ingericht, dat het verkeer richting Wassenaar wordt ontmoedigd.- Als tweede, wordt de herstelde Nieuwe Oude Broekweg voor de aansluiting op de N441 vorzien van een bussleuis, zodat auto verkeer over die weg onmogelijk is.- Als Laatste, worden op de Katwijkseweg in Wassenaar verkeersremmende maatregelen genomen.


41


Stelling van Joost van de Ven

De Gemeente Wassenaar had na de besluitvorming van de provincialenstaten op 28 januari 2008 om de bouw op locatie Valkenburg (aan de hand van het Integraal Structuur Plan) definitief groen licht te geven, júist in het samenwerkingsverband van gemeenteraden (stuurgroep Locatie Valkenburg) mo-eten blijven bij de projectontwikkeling, om hun belangen voor o.a. de groene buffer te kunnen blijven behartigen.

Pro-argumenten

De Gemeente Wassenaar had als deelnemende partij van de stuurgroep inspraak in het gebied en de ruimteli-jke verdeling in Nieuw Valkenburg . Het gebied ligt niet op grondgebied van de Gemeente Wassenaar en ze hebben dan ook geen grondrechten over het gebied. Ze missen dus fundamentele politieke middelen om eisen aan de groene buffer te kunnen stellen. Wassenaar heeft pas laat, nadat er al lang protestacties waren in Katwijk en Valkenburg, gerealiseerd dat er plannen waren voor bebouwing.De Gemeente Wassenaar is in beginselen een volksvertegenwoordiging van inwoners van Wassenaar. Vanuit de bewoners wordt er nog steeds een duidelijk signaal gegeven dat men niet voor de bouw van Nieuw Valkenburg is, door diverse protestacties van individuele bewonersgroepen en georganiseerde stichtingen zoals Valkenburg Groen. Door het beëindigen van het samenwerkingsverband met andere gemeenten, is de bevolking haar stem kwijt in de besluitvorming rond het project Valkenburg.De Gemeente Wassenaar kan, nu de bouw toch doorgaat, haar ogen daar niet voor sluiten. Nieuw Valken-burg zal als een nieuwe (zesde) dorpskern van Katwijk gaan fungeren. Het nieuwe gebied zal, op een kleine groene buffer na, direct aansluiten op de Gemeente Wassenaar en dat kan men niet gaan negeren. De gevol-gen die dat zal hebben op de bezetting van het gebied en de infrastructuur, zal direct zijn weerslag hebben op Wassenaar. Wil men dit goed organiseren, dan zal Wassenaar moeten blijven communiceren met de Ge-meente Katwijk . Contra-argumenten

Deel uitmakend van het samenwerkingsverband van gemeenteraden, zou Wassenaar tegenover zijn bewon-ers moeten vertegenwoordigen dat er een beperkte groene buffer zou komen. De gemeente zag in dat haar kansen op het aanpassen van het Integraal Structuur Plan (en daarmee de grootte van de groene buffer) kleiner werden nadat de provincialenstaten met deze instemden. Deelname zou dus overgave betekenen en om haar bevolking te steunen is opstappen een fidele keuze.Het beëindigen van het samenwerkingsverband van de Gemeente Wassenaar met de andere Gemeenteraden kan tot gevolg hebben dat andere gemeenten, waar ook de meerderheid tegen de bouw van Nieuw Valken-burg is, het voorbeeld aan Wassenaar nemen en ook uit het samenwerkingsverband stappen. In dat geval zou het voor de gemeenteraden politiek en financieel moeilijker uitvoerbaar worden. Door een verschuiving als deze zou het ook in de provincialenstaten tot een heroverweging komen.Het Integraal Structuur Plan is geen objectief document en is niet democratisch tot stand gekomen. Het gemeentebestuur, ook al was het lid van de Stuurgroep, moest haar bezwaren tegen het plan indienen via een omslachtige inspraakprocedure. Daarnaast liet de samenstelling van de Stuurgroep niet toe dat de gemeente Wassenaar genoeg vertegenwoordigd was ten op zichte van andere gemeenten.1Het is dus logisch dat de Gemeente Wassenaar zich onderdrukt voelt en een uitweg zoekt door op te stappen.

1 Brief van De Vereniging van Vrienden van Wassenaar aan het College van B&W Wassenaar, 8 mei 2008 - http://locatievalkenburg.nl/NW%20InsprORGS/VriendenvanWassenaar20080508.pdf


42


Opdracht 20 | Essay | Martijn van Gameren

Herstructurering vliegbasis Valkenburg, begin van het einde van het Groene Hart

Integraal Structuurplan Vliegbasis Valkenburg in het Groene HartHet Groene Hart, het belangrijkste natuurgebied van Nederland, een groen gebied grenzend aan de overvolle Randstad, een gebied waar niet gebouwd zou worden. Of toch wel? Aan de rand van het Groene Hart tussen Den Haag, Zoetermeer en Leiden ligt hier de voormalige vliegbasis Valkenburg (in 2004 gesloten). Sinds 2004 zijn een aantal instanties druk bezig om plannen te maken om van dit wonderschone natuurgebied een woonwijk te maken. Hiermee is het begin van het einde van het Groene Hart een feit.In dit artikel zal een korte beschrijving van het Integraal Structuurplan Nieuw Valkenburg gegeven worden, waarop vervolgens commentaar gegeven zal worden vanuit verschillende invalshoeken gelet op duurzaam-heidprincipes. Vervolgens zal er een kenschets gegeven worden, over wat de gevolgen kunnen zijn van het volbouwen van het Groene Hart. De projectlocatie Vliegbasis Valkenburg wordt hier als uitgangspunt gegeven voor het begin van het einde van het Groene Hart. In 2008 is er een herstructureringsplan uitgebracht door BVR en Franz Ziegler genaamd: Integraal Structuurplan Nieuw Valkenburg (ISP). Hierin staan de ambities voor de herstructurering van vliegbasis Valkenburg. Belangrijke keywords binnen dit ISP zijn: ecologisch verbinden, duurzaamheid en herinrichtingEen korte beschrijving van het ISP is[1]: - ongeveer 5000 woningen in verschillende grootte en prijsklasse- goede aangrenzing bij omliggende steden als Wassenaar en Katwijk. - een Groene Buffer die de overgang tussen bebouwing en natuur moet waarborgen- Bedrijvenlandschap met een open karakterEen uitgangspunt voor het hele plan is het behoudt van de groen-structuur en de Groene Buffer, echter dit ISP is nog maar een politiek concept en hierin staat nog niets vast. De vraag is dus in hoeverre het ISP uitge-voerd gaat worden. Het Rijks vastgoed en ontwikkelingsbedrijf (RVOB) is eindverantwoordelijke voor het hele plan van de herstructurering van de vliegbasis. Als het RVOB niet snel een halt toeroept aan de her-structurering van de voormalige vliegbasis Valkenburg zal binnen 30 jaar het hele Groene Hart zijn volge-bouwd.

Van Groene Hart tot metropool en van groene buffer tot groenstrook Sinds de bekendmaking van de plannen voor de herinrichting van de Vliegbasis Valkenburg zijn er al veel protesten aangetekend, men wil niet dat er gebouwd wordt binnen het Groene Hart en de bewoners van Wassenaar willen geen nieuwe woonwijk in hun achtertuin. De herstructurering van vliegbasis Valken-burg gaat niet alleen, zo is er ook een herstructureringsplan voor de vliegbasis in Soest, ook gelegen binnen het Groene Hart. Het plan is hier om rond de 450woningen te bouwen[2]. Beide projecten worden geleid door Regieteam Feniks, dit is een initiatief van de overheid om oude vliegbasissen af te stoten en deze te verkopen, zodat hier, door herstructurering, woonwijken gebouwd kunnen worden. De RVOB ziet er op toe dat deze herstructurering vervolgens goed verloopt en dat er voor de invulling van de projecten kwalitatieve en groene woonbouw gerealiseerd wordt, tot op heden is dit nog niet goed verlopen. De herstructurering van vliegbasis Valkenburg en vliegbasis Soest zijn al twee bebouwingsplannen binnen het Groene Hart. Zo zullen er wel meer projecten gaan volgen, want als er één schaap over de dam is volgen er meer. Er zullen in volgende jaren projectontwikkelaars komen die ook binnen het Groene Hart willen bouwen, maar niet direct een vergunning krijgen. Deze zullen eisen dat ze er alsnog mogen gaan bouwen, want waarom zouden de herstructureringsplannen van vliegbasis Valkenburg en Soest wel mogen en hun projecten niet? Dit is natuurlijk niet de enige reden waarom de vol-bouw-actie van het Groene Hart gestart is. De herstructurering van de vliegbasis Valkenburg zou een ‘groen’ plan worden, er wordt veel groen behouden, er wordt een groene buffer behouden, ecologische verbindingen gemaakt, etc. Het principe van de herstructurering is echter nieuwe woongelegenheid creëren, door 5000woningen te bouwen. 5000woningen brengt nogal


43


een aantal nieuwe bewoners met zich mee, hierdoor zal de infrastructuur hevig moeten veranderen, er zul-len nieuwe wegen moeten komen. Hier vormt zich echter al een probleem, want zoals Maarten Prinsen in het interview van 5 oktober j.l zei: “De progressie die we nu zien in het gebied is dat de wegen als de A44 en de N441 helemaal vast zitten. Door een gebeid als Nieuw Valkenburg komt er nog meer verkeersdrukte rond Wassenaar[3].” Als de verkeersdrukte dus nog groter wordt, en er komen nog meer wegen, zal er meer groenstructuur verdwijnen en misschien nog wel een belangrijker punt: is het Groene Hart nog wel als groen te ervaren als er een drukke zesbaans snelweg doorheen raast. Maarten Prinsen is een van de oprichters en vice-voorzitter van stichting Valkenburg Groen, deze stichting is voor het behoud van een groenstructuur in plaats van een massale bebouwing van locatie Valk-enburg. Zij vinden dat er überhaupt niet gebouwd moet worden op de locatie, ook vechten zij er voor om Valkenburg groen te houden, dit laatste is een initiatief van voornamelijk bewoners van Wassenaar die ertegen zijn dat er een nieuwe grote woonwijk pal in hun achtertuin komt. De gemeente Wassenaar zat eerst ook in de stuurgroep om de plannen voor de vrijgekomen locatie in goede banen te lijden, echter na veel rompslomp zijn ze hieruit gestapt. Dit komt grofweg gezegd omdat de gemeente Wassenaar gro-tendeels tegen het ISP was en daarom kan deze niet verder deel uitmaken bij de ontwikkeling van Locatie Valkenburg[4]. Dit heeft er toe geleid dat de Gemeente Wassenaar niet verder kan meebeslissen bij de ontwikkelingen van het plan. Dit is zeer nadelig aangezien het plan Valkenburg gerealiseerd wordt in de achtertuin van Wassenaar. Een van de uitgangspunten van het RVOB voor de locatie Valkenburg, gelet op sociale duurzaamheid, is het aanbieden van een ‘fijne woonomgeving’ voor de toekomstige bewoners. Er wordt echter niet gekeken naar wat de huidige bewoners in de omgeving van het plan vinden, en deze opperen zelf dat zij het geen fijne woonomgeving vinden met een nieuwe woonwijk in de achtertuin[4]. Daarbij komt dat er sprake is van een niet reële woningbouwbehoefte en dat het voorgestelde herstructure-ringsplan van vliegbasis Valkenburg niet in overeenstemming is met Structuurplan Haaglanden 2020. Door middel van tv-debatten, handtekening verzamel acties, en protestbrieven probeert de stichting Valkenburg Groen, vliegbasis Valkenburg ook daadwerkelijk groen te houden.Zoals hiervoor al werd aangekaart wordt er gesproken over groene buffers en ecologische verbindingen binnen de herstructurering. Deze zijn vastgelegd in het ISP, echter nu wil het zo zijn dat het ISP nog maar een politiek concept is, en dat deze op juridisch niveau aangevochten kan worden. Valkenburg Groen is dit ook zeker van plan[3]. Het is de bedoeling dat deze groene buffers ervoor zorgen dat de omliggende steden niet met elkaar zullen vergroeien. Echter, door de bouw van 5000 woningen, zal de buffer in het noorden bij Wassenaar te erg worden aangetast en vervolgens niet meer als buffer kunnen dienen[5]. Daarbij komt dat over de ecologische verbindingen die gepland waren, nu niet meer gesproken wordt en dat deze zelfs niet meer doorgevoerd gaan worden. Dit omdat hier kortweg te weinig financiële middelen voor zijn. Hoe kan het dat ecologisch verbinden een uitgangspunt binnen het ISP is[1] terwijl er in een later stadium voor gekozen wordt om dit toch niet door te laten gaan omdat dit kortweg te duur is? Er zouden naar andere op-lossingen gezocht moeten worden in plaats van het meteen niet financieel haalbaar te stellen.De groene buffer is echter wel een goed idee om toe te passen voor het behoud van groen en er voor te zorgen dat steden niet met elkaar vergroeien. Hier is de groene buffer echter nog niet goed uitgewerkt, mede doordat er van een buffer bij Wassenaar niet gesproken kan worden. Verder krijgt de groene buffer een rec-reatieve invulling, er wordt eventueel een golfbaan aangelegd, er komen fiets en wandelpaden en er wordt zelfs gesproken van intensieve recreatie zoals voetbalvelden e.d[7]. Het plaatsen van intensieve recreatie binnen een zone die als groen moet overkomen, heeft gevolgen op langere termijn. Sportverenigingen zullen gaan uitbreiden en binnen no time is de groene buffer volgebouwd.

1 De ‘fijne woonomgeving’ is hier het wonen in een buurt waar groenstructuur overheerst.2 Het gaat hier om een ecoduct over de A4 voor damherten wat 25miljoen euro zou gaan kosten. De stuur-groep Locatie Valkenburg had dit er niet voor over.[6]


44



Tegenover dit alles staat de vraag: Wat voor gevolgen zijn er als het Groene Hart compleet is volgebouwd? Een kenschets hier van is, dat de Randstad tot één grote stad zou zijn vergroeid. Denk hierbij aan New York of Parijs, dit betekend een miljoenenstad vol mogelijkheden. Er zal genoeg werkgelegenheid ontstaan, en de economie zal hiervan omhoog gaan. Men zou de stad groen kunnen houden door grote parken aan te leg-gen, zoals New York Central Park heeft. Als men vervolgens toch meer het groen wil opzoeken, kan men de polders in trekken of naar het oosten des lands gaan. Hier zijn namelijk nog voldoende groene gebieden die nog niet volgebouwd zijn. Echter is dat wat we willen, West-Nederland vol gebouwd? Rotterdam, Den Haag en Amsterdam versmolten tot één groot metropool stelsel. Nederland is hier niet klaar voor, en zou hier ook geen reden voor moeten kunnen vinden om dit wel te willen. We moeten trots zijn op de natuur die we heb-ben en deze waarborgen. Er moet een halt geroepen worden aan het uitbreiden aan de Randstad. In tijden als deze moeten dit soort plannen, als de plannen voor locatie Valkenburg, niet gemaakt worden. Er moet worden gedacht aan het behoud van natuurgebieden. Duurzaamheid en duurzame ontwikkeling zijn op dit moment belangrijke keywords in de architectuurwereld, dit wil zeggen dat er ontwikkeld wordt met principes die aansluiten op de behoeften van het heden, zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien, in gevaar te brengen[8]. Door de plannen voor locatie Valkenburg door te laten gaan, worden de eerste ‘bouwstappen’ binnen het Groene Hart gezet. De buffer die bestond tussen de Randstad en het Groene Hart wordt een uitbreiding van de Randstad, de buffer verdwijnt of wordt verschoven. Op deze manier heeft een buffer geen zin, een buffer dient een schemergebied te zijn tussen twee ‘werelden’, hier: de wereld vol groen en de wereld van beton, en niet een object wat steeds verschoven kan worden. Door de realisatie van plan Valkenburg zal er van één van de belangrijkste groene gebieden van Nederland, het Groene Hart, weinig tot niets over blijven voor latere generaties, dan is er dus niet van duurzaamheid te spreken.

Nee tegen Valkenburg, ja voor het Groene Hart Het probleem bij het ontwikkelen van de planlocatie Valkenburg tot een woongebied van 5000won-ingen, is het gevolg op langere termijn. Het plan op zich, aan de hand van het ISP bekeken, is een redelijk plan. De omgeving waar het plan komt is echter, gelet op duurzaamheid, niet aanbevelenswaardig. Door het bouwen in een bufferzone verdwijnt het hele idee van een buffer. De buffer gaat verloren in de bebouwing, deze wordt verkleind en opgeschoven, totdat deze er eigenlijk niet meer toe doet. Als deze blijft opschuiven, verder het Groene Hart in, zal op een gegeven moment deze buffer er niet meer toe doen en is het nog maar een klein groen gebiedje in plaats van een groot uitgestrekt groen landschap waar menig damhert vrolijk rond dartelt. Daarbij komt gelet op de bestaande omgeving, dat er in de achtertuin van het pittoreske Wassenaar een nieuwbouwwijk van 5000woningen komt met een eigen industriegebied. Dit doet af aan de rustieke sfeer die daar nu heerst. Verder zal langzaam aan het Groene Hart gaan verdwijnen, door het blijven verschuiven van de groene buf-fer vanuit de Randstad verder het Groene hart in. Maar ook door de planning van nieuwe bouwprojecten en herstructureringsplannen binnen het Groene Hart, zoals eerder al genoemd was als voorbeeld: de herstruc-turering van de vliegbasis van Soest. En als laatste brengt, de herstructurering van plan Valkenburg brengt niet alleen woningen met zich mee, maar ook een nieuw wegenstelsel, waardoor het nog drukker zal gaan worden. Kortom zeg nee, tegen Valkenburg en ja voor het Groene Hart.


45


Literatuurlijst:1. BVR and F. Ziegler, Integraal Structuurplan Nieuw Valkenburg. 2008: p. 1-70.2. Algemene vragen over vliegbasis Soest. 21-10-2009]; Available from: http://www.hartvandeheuvel-rug.nl/nl/home/veelgestelde-vragen/vliegbasis-soesterberg#anchor327584AA-FA56-431C-76E6B87D4348-FF59.3. Interview Maarten Prinsen, 5-9-20094. Wassenaar, G., Stuurgroep Locatie Valkenburg zonder Wassenaar verder. 2008.5. Maarten. Groen rechts in Wassenaar. 2008 22-10-2009]; Available from: http://www.vvdnext.nl/groen-rechts-in-wassenaar/.6. Interview Martien Reissenweber, 23-9-20097. Valkenburg, P.L., BVR, and F.S. landschapsarchitecten, Inrichtingsplan De GROENE BUFFER Lo-catie Nieuw Valkenburg. 2008: p. 1-50.8. VN-commissie Brundtland, 1987


46


Opdracht 20 | Essay | Luc Baas

Wassenaarse rust wederom verstoord?

De tijd dat vliegtuigen af en aan vlogen boven het gebied van Vliegkamp Valkenburg is alweer een tijd verstreken. De sputterende motoren van militaire vliegtuigen worden ingeruild voor grote graafma-chines en ander bouwmaterieel. De overheid heeft na de sluiting van Vliegkamp Valkenburg de scep-ter overgedragen aan omringende gemeenteraden die het voormalige Vliegveld tot een hoogwaardig bebouwd gebied willen omvormen. Zal het gebied totaal verzwolgen worden door de uitbreiding van de Randstad of kiezen de gemeenten ervoor om de landschappelijke kenmerken te behouden?

Inleiding

Sinds de vliegbasis in 20041 zijn militaire functie heeft verloren hebben de gemeenten Wassenaar, Katwijk en het GOB (Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf ) van het rijk een herstructureringsplan geformuleerd. Met als doel de herinrichting van het gebied ‘Vliegkamp Valkenburg’ en de ‘groene buffer’. In 2005 werd voor de herinrichting van het gebied werd een stuurgroep onder leiding van Jos Wienen aangesteld. Deze stuurgroep heeft in juli 2008 een integraal structuurplan2 gepresenteerd, wat voortvloeide uit een integrale structuurvisie die een jaar ervoor gepresenteerd was. In het integrale structuurplan (vanaf dit punt ISP ge-noemd) staan een aantal belangrijke zaken over het gebied geformuleerd. Met deze zaken bedoelen we: een analyse van het gebied, de principes van de herinrichting, een toelichting van deelgebieden en uiteindelijk de uitgangspunten voor de realisatie van het gebied.

In dit essay wil ik ingaan op vooral de uitgangspunten voor de inrichting van de gemeente Wassenaar. Na de presentatie van het ISP in 2008 is er een protestgroep opgericht genaamd: Stichting Valkenbrug Groen. De stichting is het niet eens met het voorgestelde ISP en vertegenwoordigt de burgerij door middel van het ver-zamelen van schriftelijke verklaringen, organiseren van vergaderingen etc3. Via aspecten zoals woningvraag, groenstructuur en de ontsluiting worden argumenten geformuleerd die bewijzen dat de inrichting van het plangebied rond Wassenaar gegrond is. Eerst wordt de locatie in combinatie met het ISP behandeld. Daarna worden argumenten bekritiseerd tegen de protestpunten van Valkenburg Groen of versterkt door actuele gegevens. Als afsluiting van het essay zal de alles omvattende conclusie een duidelijk oordeel geven over de correctheid van het ISP in de gemeente Wassenaar.

1 Plan van Aanpak Locatie Valkenburg, 9 november 2005, Ir. M.G. Reissenweber MBA en KRVW-raden2 Integraal Structuurplan Nieuw Valkenburg Stuurgroep, juli 2008, Project Locatie Valkenburg.3 Herziening streekplan Zuid-Holland West 2003 As Leiden Katwijk, juli 2008, Stichting Valkenburg Groen.


47

Locatie

Het gebied ‘Valkenburg’ ligt tussen Wassenaar (Den Haag), Katwijk en Leiden(figuur 1.1).De vorige bestemming van het gebied was het herbergen van een militair vliegveld genaamd: ‘Vliegkamp Valken-burg’. Nadat in 2004 werd beslist om de militaire functie te beëindigen is het hele gebied uitgeroepen tot rijks-bufferzone. In de volksmond ‘Groene Buffer’ genoemd. Deze strekt vanuit de kust naar het groene hart midden in de Randstad. In 2005 is de keuze gemaakt om het gebied deels te bebouwen. In 2008 is in het ISP een concreet idee gevormd over hoe het gebied er uit gaat zien. De buffer vanaf de kust naar het groene hart blijft, maar wordt qua breedte ingekort. Het deel van de groene buffer die vooral op Wassenaars grondgebied ligt, daar gelden de criteria van een rijksbufferzone.

Het integraal structuur plan doelt nadrukkelijk op de bijzondere waarden van het gebied. Het is van cruciaal belang om het nieuw te creëren woongebied van de hoogst mogelijke kwaliteit is. De uitgangspunten voor Nieuw Valkenburg zijn erg vooruitstrevend door het gebruik van duurzaamheid in de beginfasen. Er wordt duidelijk gekeken naar de relaties in de omgeving met betrekking tot ruimtelijke kwaliteit, goede leefomgeving en minimale belasting voor natuurlijke aspecten.

In figuur 1.2 is de beoogde inrichting voor het plangebied gegeven. Duidelijk te zien is dat er een aantal karakteristieke elementen in het landschap blijven zoals de landingsbanen en de observati-etoren. De beoogde bebouwing ligt duidelijk aan de kant van Katwijk en Leiden. Aan de kant van Wassenaar ligt de groene buffer.

Figuur 1.1 Ligging locatie Valkenburg. Bron: Google Earth

Figuur 1.2 Inrichting ‘Nieuw Valkenburg’Bron: Integraal Structuurplan juli 2008



48


Woningvraag

Het groeiende woningtekort in Nederland is al een kwestie die al langere tijden speelt. Er zijn niet genoeg woningen voor de hedendaagse bevolkingsgrootte. Zeker in de groeiende Randstad waar nu ongeveer 7 miljoen mensen leven, dit is 40% van de totale bevolking in Nederland(16.5 miljoen)! Het is dus essentieel om ruimte te creëren om bebouwing te plaatsen. In figuur 2.1 staat de prognose voor de woningvoorraad tot 2020, daarin is duidelijk te zien dat (regio) Den Haag 8% meer woningen nodig heeft. De toename heeft te maken met de woningvraag op dit moment. Om de toename van 8% te halen moeten er natuurlijk woningen gebouwd worden. Stichting Valkenburg groen probeert dit in een protestbrief te verwerpen. De stichting beroept zich op het feit dat er op locatie Valkenburg niet bebouwd hoeft te worden. Dit is natuurlijk onzin als je naar de prognose van de woningvoorraad kijkt.

Door de beoogde bebouwing van het gebied verdwijnt de groene buffer deels. Dit is het gevolg van de gep-lande woningbouw aan Katwijkse kant. De stuurgroep heeft hier in het ISP ook rekening mee gehouden. Er blijft tussen de bebouwing van ‘Nieuw Valkenburg’ en Wassenaar een breed gebied over die benoemd wordt als: ‘een robuuste landschappelijke zone, duurzaam open ingericht’ . De landschappelijke zone ‘de Groene buffer’ gaat een aansluiting vormen via een netwerk van recreatieve verbindingen zoals fietsen voetpaden, natuur- en agrarische functies en ruimte voor ecologie. Ook zal er op het einde van de voormalige lange landingsbaan een landgoed worden

4 Herziening streekplan Zuid-Holland West 2003 As Leiden Katwijk, juli 2008, Stichting Valkenburg Groen.5 Integraal Structuurplan Nieuw Valkenburg Stuurgroep, juli 2008, Project Locatie Valkenburg.



49

voetpaden, natuur- en agrarische functies en ruimte voor ecologie. Ook zal er op het einde van de voorma-lige lange landingsbaan een landgoed worden gerealiseerd. De Wassenaarse bevolking heeft dus geen last van enige bebouwing op Wassenaars grondgebied. Het gebied heeft alleen een recreatieve functie gekregen, wat gezien kan worden als een opwaardering. Het terrein waar tot een aantal jaren terug vliegtuigen af en aan vlogen, die menig persoon in Wassenaar s’ochtends vroeg uit bed dreunde is tegenwoordig beschikbaar voor recreatieve doeleinden. De recreatieve functie die uiteindelijk toegekend gaat worden aan de groene buffer bij Wassenaar zal een positieve ontwikkeling zijn voor de Wassenaarse bevolking.

Groenstructuur

De groene buffer tussen de bebouwing van ‘Nieuw Valkenburg’ en Wassenaar wordt dus een rijksbufferzone. Een rijksbufferzone wordt aangesteld zodat steden niet aan elkaar groeien. Tevens bieden ze de mensen uit de stad een plek om van het landschap te genieten. In de bufferzones liggen een aantal karakteristieke Ned-erlandse landschappen zoals duinen, strandwallen, veenvlaktes met daarna zandgronden en daarop land-goederen .

Figuur 3.1 laat de groene buffer zien. Onder de buffer ligt de ge-meente Wassenaar. In het gebied wordt niet bebouwd en zal de landschappelijke achtergrond van het gebied gerespecteerd worden. De stichting Valkenbrug groen propagandeert dat het hele gebied groen moet blijven . Dat de mensen uit Wassenaar ‘de koetjes willen zien grazen’. Natuurlijk is dit geen vreemde gedachte.

6 http://www.vrom.nl/pagina.html?id=36626. VROM, rijksbufferzone.7 Herziening streekplan Zuid-Holland West 2003 As Leiden Katwijk, juli 2008, Stichting Valkenburg Groen.

Figuur 3.1 ‘Groene buffer’ tussen de kust naar het ‘Groene Hart’Bron: Integraal Structuurplan 2008



50


Door de groene buffer grotendeels intact te houden en de bebouwing geheel aan de kant van Katwijk en Le-iden te realiseren, blijft karakter van het gebied behouden. De bebouwing wordt grotendeels gerealiseerd op het terrein van Vliegkamp Valkenburg. Een terrein waar inwoners van omringende gemeenten al 50 jaar lang niet mochten komen! Ook door de aanleg van een landgoed worden de historische kenmerken teruggehaald in het karakteristieke polderlandschap. Kortom de groenstructuur die door Wassenaar loopt blijft behouden.

Ontsluiting

Een tweede belangrijk protestpunt van Stichting Valkenburg groen is de bereikbaarheid/ontsluiting van het gebied. De stichting veronderstelt dat door de beoogde bebouwing de verkeersdruk enorm toe-neemt en dat dit feit in verkeerde banen wordt geleid . De N441 en N44 uit Wassenaar wat al drukke stadswegen zijn, zullen nog drukker worden. De op-stoppingen zullen toenemen, onder de toegenomen recreatiedruk en verkeersdruk. Bij het voorgestelde ISP in 2008 is er te weinig rekening gehouden met de gevolgen van de toenemende verkeersdruk vanaf de bebouwing en het geïntegreerde werkpark. Ook is de hedendaagse verkeersdruk op gewone werkdagen en in het weekend al erg hoog(files op stadswegen en sluiproutes).

De bebouwing van de planlocatie gaat gepaard met de aanleg van een de ‘Rijnlandroute’. Het aantal woningen gaat drastisch omhoog, dus het is noodzaak om voor het verkeer een goede doorstrom-ing te creëren. In het ISP van 2008 wordt benoemd dat er minstens drie aansluitingen met het wegen-net nodig zijn om de verkeersdrukte beheersbaar en bereikbaar te houden.

De hoofdader van de ontsluiting bestaat uit twee aansluitingen op de N206/Rijnlandroute(groen aangegeven in het kaartje) met daartussen een

8 Herziening streekplan Zuid-Holland West 2003 As Leiden Katwijk, juli 2008, Stichting Valkenburg Groen.

Figuur 3.2 Ontsluiting ‘Nieuw Valkenburg’Bron: Rijnlandroute.nl



51

boulevard waar nu de korte landingsbaan ligt. De derde aansluiting gaat naar N441. Wassenaar werkt aan maatregelen ter voorkoming van sluipverkeer. De ontsluiting van de woonwijken binnen ‘Nieuw Valken-burg’ wordt gedaan via een herkenbare hoofdstructuur, waarbij niet-bestemming verkeer wordt ontmoedigd. Het gebruik van duurzame vormen van vervoer worden bevorderd zoals fietsen en het gebruik van openbaar vervoer.

Om de verkeersdruk te verminderen is er in het ontsluitingsplan rekening gehouden met de aanleg van de Rijnlandroute. De Rijnlandroute is een nieuwe verbinding vanaf de A4, via de A44 naar de kust bij Katwijk . Hierop volgend zijn vele varianten van de Rijnlandroute de revue gepasseerd. De Rijnlandroute die in het ISP van 2008 is vertaald, houd het verbreden van de N206 en deels de N44, om die beide wegen daarna te verbinden met de verderop liggende A4. In figuur 3.2 is deze weg groen aangegeven. In een interview heeft de projectleider van locatie Valkenburg, Martien Reissenweber aangegeven dat de N44 richting Wassenaar versmald zal worden tot een stadsweg . Ook aanvullende middelen zullen worden ingezet, zodat de N44 geen drukke sluiproute zal worden. De wegen naar Wassenaar zullen dus niet drukker worden, omdat de ontsluiting van ‘Nieuw Valkenburg’ via andere wegen zal gaan.

Woonmilieu

De beoogde bebouwing van ‘Nieuw Valkenburg’ is van hoge kwaliteit. Dit is te merken aan het hoge aantal woningen bestemd voor het topmilieu. In totaal zullen er tussen de 4500 en 5000 woningen gebouwd worden, waar-van minstens 500 woningen van topniveau zijn. 30% van de woningen zullen in de sociale sector gebouwd worden.Sinds 1985 is er landelijk beslist om het aantal koopwoningen omhoog te halen. In figuur 4.1 is duidelijk te zien dat het percentage koopwoningen van 42% naar 57% is gestegen. Dit betekent dus dat het aandeel huurwon-ingen op 43% ligt, waarvan 32% in de sociale sector. De beoogde bebou-wing in ‘Nieuw Valkenburg’ ligt dus onder het gemiddelde. Het woonmi-lieu zal hierdoor kwalitatief verbeteren. Ook de woningdichtheid verschilt per (deel)gebied. De waarden variëren tussen de 5 en 60 woningen per hectare. De hoogste dichtheid is te vinden bij de bebouwing rond Katwijk en de korte landingsbaan die omgevormd wordt tot een boulevard. Aan de kant van Wassenaar is de woningdichtheid het laagst, namelijk 5 woningen per hectare. Dit sluit aan bij de bestaande bebouwing van Wassenaar.

9 RijnlandRoute, verbinding van belang, 22 november 2007, Provincie Zuid-holland en Regio Holland Rijnland.10 Interview Martien Reissenweber, oktober 2009, Magazine VOGUE

Figuur 4.1 Ontwikkeling won-ingvoorraadBron: Cijfers over wonen, wijken en integratie 2009, VROM



52


Deze lage woningdichtheid komt mede door de aanwezigheid van de groene buffer en de aanwezige agrarische functies. De beoogde bebouwing zal op verschillende manieren plaatsvinden. Dit zal in de vorm zijn van luxe appartementen, vrijstaande woningen en kleine landgoederen. Ook deze bebouwing sluit aan bij de bestaande bebouwing van Wassenaar.

Het voorzieningenniveau in ‘Nieuw Valkenburg’ is deels zelfvoorzienend, maar het ISP gaat er ook vanuit dat veel nieuwe bewoners gebruik maken van voorzieningen in de omgeving, met name in Katwijk en Leiden. Doordat de beoogde bebouwing in de gemeente Katwijk en Leiden gerealiseerd word, sluit het voorzieningenniveau automatisch daarop aan. In het ISP is met voorbedachten rade geen aansluiting met de gemeente Wassenaar gemaakt. Dit om de groene buffer zelf en de recreatievoorzieningen in de groene buffer niet te verhinderen. Met de recreatieve voorzieningen in de groene buffer bedoelen we fietsers, watersport etc. Door in de groene buffer geen nieuwe woningen te bouwen is er aandacht voor de inpassing van de be-bouwingsgrenzen. Dit wordt mede gedaan om de beleving van groen voor de bewoners van Wassenaar groter te maken. Conclusie

Het Integraal Structuurplan van juli 2008 heeft heel wat stof doen opwaaien. De oprichting van stichting Valkenburg groen als gevolg. De stichting heeft in 2008 een protestbrief ges-tuurd om de bevolking van Wassenaar te vertegenwoordigen. In de brief kwamen een aantal punten naar voren waarmee de bewoners van Wassenaar niet eens waren. De belangrijkste punten uit de desbetreffende brief waren: woningvoorraad, de behoefte aan groene ruimte en de verkeersdruk. Deze drie punten komen terug in de formulering van de argumenten hierboven. Wat blijkt uit actuele cijfers van de woningvoorraad dat er in Den Haag en omstreken een stijging van 8% nodig is om de vraag naar woningen te vervullen. Het argument van de stichting dat de bebouwing niet nodig is klopt dus niet. Er is wel degelijk woningbouw nodig en na het vrijkomen van het gebied van Vliegkamp Valkenburg is dit een uitgelezen plek. Door de bouw verdwijnt wel een deel van de ‘groene buffer’, maar Wassenaar krijgt hier een landschappelijk gebied met recreatieve voorzieningen voor terug. Voor de bewoners van Wassenaar die nooit op het terrein van het vliegveld mochten komen is dit een positieve ontwikkeling. De ‘groene buffer’ wordt wel kleiner, maar zal de landschappelijke kenmerken deels behouden, maar ook terugkrijgen. De aanleg van een landgoed aan het einde van de lange landingsbaan haalt eveneens de historische banden aan. De bebouwing zal grotendeels op het terrein van het voormalige vliegveld worden gerealiseerd. De bewoners van Wassenaar hebben geen last van de bebouwing, de groene buffer blijft namelijk vrij van bebouwing met uitzondering van de bestaande agrarische bebouwing. De woningdichtheid in de buffer ligt op 5 woningen per hectare, die aansluit bij de huidige bebouwing van Wassenaar. De verkeersdruk die in het gebied zal stijgen wordt opgelost door de aan-leg van de Rijnlandroute. De Rijnlandroute laat zich kenmerken door de vele varianten die zijn geformuleerd. In het ISP van 2008 blijkt duidelijk dat de wegen naar Wassenaar toe niet drukker worden, mede door be-hoedende middelen die (of de vorming van) sluiproutes tegen gaan. De ontsluiting van ‘Nieuw Valkenburg’ zal dus niet via Wassenaar gaan lopen. Uit alle feiten blijkt dat het ISP van juli 2008 wel een goed voorstel is voor de inrichting van het plangebied.

Luc Baas135223726-10-09



53

Bronnenlijst

- Plan van Aanpak Locatie Valkenburg, 9 november 2005, Ir. M.G. Reissenweber MBA en KRVW-raden

- Integraal Structuurplan Nieuw Valkenburg Stuurgroep, juli 2008, Project Locatie Valkenburg.

- Herziening streekplan Zuid-Holland West 2003 As Leiden Katwijk, juli 2008, Stichting Valkenburg Groen.

- Cijfers over wonen, wijken en integratie 2009, VROM

- http://www.vrom.nl/pagina.html?id=36626. VROM, rijksbufferzone.

- http://www.rijnlandroute.nl

- RijnlandRoute, verbinding van belang, 22 november 2007, Provincie Zuid-Holland en Regio Holland Rijnland

- Interview Martien Reissenweber, oktober 2009, Magazine VOGUE



54



55

Stem van het volk, machtiger dan de overheid?

De overheid is er voor de burgers, maar soms verloopt de samenwerking niet al te best. Soms denkt de overheid zelfs dat ze het ook wel zonder de burgers kan. Een misrekening. Hoewel alles nog op schema en zonder problemen lijkt te verlopen bij het herstructureren van de voormalige vliegbasis Valkenburg, is er veel onrust onder de burgers in de omgeving. De burgers voelen zich niet betrokken bij de gang van zaken en zijn van plan alles op alles te zetten het project te laten falen of in ieder geval te vertragen. Er zijn vele burgerinitiatieven gestart en er worden zelfs al juridische stappen[9] over-wogen. Een grote groep mensen is zich aan het voorbereiden op ‘oorlog’ met de overheid.

Deze grote groep mensen zouden - als alles volgens plan verloopt en men in 2011 begint met het herstructureren van voormalig vliegbasis Valkenburg [1] - de nieuwe buren worden. Dit is natuurlijk een uiterst zorgelijke situatie; het is voor zowel investeerders als toekomstige bewoners niet bevorderlijk als de hele omgeving tegen jouw komst is. Goede burenrelaties zijn erg belangrijk en deze ontwikkelingen zullen de verhoudingen zeker niet ten goede komen. In het geval van bijvoorbeeld een zelfondersteunende wijk is dat geen probleem, maar de gemeente Katwijk wil juist de regionale samenwerking bevorderen en meer-dere voorzieningen in samenwerking met andere gemeentes van de grond krijgen [2]. Goede relaties met de directe buren en de omliggende gemeentes is dus van het grootste belang.

Om tot goede relaties te komen moet de gemeente aandacht besteden aan de omwonenden en de om-liggende gemeentes. Dit kan op vele manieren maar de stuurgroep van het project locatie Valkenburg heeft hierin gefaald. Zij hebben de burgers links laten liggen en zijn zelf verder gegaan. Ze hebben zelfs een op-standige gemeente laten vertrekken uit de stuurgroep [3]. De stuurgroep locatie Valkenburg heeft een gemak-zuchtige houding gehad in het ontwikkelen van het ISP en heeft te weinig overlegd met de omwonenden.

Niet naar je burgers luisteren is niet verboden. Wanneer een overheid gekozen is door het volk, mag zij beslissingen nemen waarvan zij denkt dat die de beste zijn. Het is misschien niet zo verstandig en je geeft niet bepaald het signaal af dat je je burgers serieus neemt, maar de stuurgroep locatie Valkenburg heeft niets fout gedaan. Ze werken volgens de regels en wetten die in dit land gelden. En laten we niet vergeten dat de provincie heeft besloten dat er woningen op de voormalige vlieg-basis Valkenburg moeten komen. De burgers hebben zich daar bij neer te leggen. De overheid in Den Haag maakte deze beslissing, zij gaf deze opdracht door aan de provincie. Deze doet onderzoek en vervolgens geeft zij de opdracht door naar lokaal niveau. De gemeente werkt het hele plan vervolgens gedetailleerd uit. Dat de gemeente daarbij niet altijd naar de burgers luistert is ‘niets nieuws onder de zon’. In de meeste gevallen hebben de burgers niks tot weinig te zeggen in dit soort besluiten. [7] Er zijn ook een heleboel redenen aan te voeren waarom de burgers niet te veel te zeggen moeten heb-ben in dit soort besluitvormingsprocedures. Bijvoorbeeld het gebrek aan expertise of inzage in de financiële mogelijkheden en onmogelijkheden. En vaak wíllen burgers er ook niks mee te maken hebben. Voor hen is het vaak een ‘ver van mijn bed show’. Regelmatig zien zij meer voordelen dan nadelen in het nieuwe project omdat gemeentes en projectontwikkelaars ervoor gezorgd hebben dat in het nieuwe project een aantal voor-zieningen of andere ‘crowdpleasers’ opgenomen zijn, waardoor de burgers ‘getriggerd’ blijven en zich niet te veel bemoeien met de ontwikkeling van een nieuw groot project. Dit is echter allemaal niet gebeurd bij plan locatie Valkenburg. Het is natuurlijk te begrijpen dat er altijd mensen zijn die niet tevreden zijn met een nieuw plan, maar als er zoveel mensen tegen een project zijn als bij de herstructurering van voormalig vliegbasis Valkenburg kan dit toch wel voor problemen zorgen die zoals al eerder gezegd vertragingen en eventueel zelfs tot het einde van het project kunnen leiden.

Opdracht 20 | Essay | Dielis Delen


56


Dit project moet doorgaan. Het is door de overheid vastgesteld dat daar woningen moeten komen. En in principe is er niks wat dat tegen zou kunnen houden. Behalve dat burgers er tegenwoordig steeds beter in zijn om dit soort projecten tegen te houden en dat ook nog eens met zeer beperkte middelen. Zeker als het om milieu gaat, zijn de overheden erg slecht in staat gebleken om adequaat en snel te reageren en het verzet te pareren.

Om een voorbeeld te geven van de macht die burgers hebben, wil ik graag dieper in gaan op het ver-zet in de Hedwige polder. De overheid had afspraken gemaakt met België en was in eerste instantie van plan die afspraken na te komen. De provincie kreeg dus de opdracht om te onderzoeken hoe de natuur gespaard en de Westerschelde toch uitgebaggerd kon worden. Dat gaf weinig grote problemen en alles leek nog volgens schema uitgevoerd te kunnen worden. Wanneer eenmaal het plan meer inhoud krijgt en blijkt dat de Hedwige polder weer terug gegeven gaat worden aan de zee gaat alles mis. Zo erg zelfs dat de minister-president zich genoodzaakt voelt zich er mee te bemoeien en dat de internationale gemeenschap zich ook verbaast over de besluiteloosheid van Nederland en het niet nakomen van gemaakte afspraken. De Hedwige polder is hierna wekenlang het gesprek van de dag. Hoe heeft het zover kunnen komen? Een kleine groep mensen heeft na het horen van de plannen voor het teruggeven van de polder aan de zee de actie groep ‘Red onze polders!’ opgericht. Daarna zijn zij een jaarmarkt begonnen. Daar hebben zij mensen gevraagd of ze voor of tegen de ontpoldering waren: 98% van de mensen bleek tegen en 50% zei bereid te zijn om te helpen bij protestacties. Toch zijn zij maar met 75 mensen naar Den Haag gegaan met spandoeken en t-shirts, maar zij hebben hun protest op een effectieve manier onder de aandacht van de politici gebracht, want daarna is alles enorm vertraagd. Alle besluiten moesten opnieuw nagekeken worden er werden opnieuw vragen in de Tweede Kamer gesteld wat tot resul-taat heeft gehad dat het project op dit moment nog steeds niet definitief is en er verwacht wordt dat het nog wel een tijd zal duren voor er een besluit is gevormd. Hiermee wil ik maar aantonen dat een kleine groep mensen tot vele dingen in staat is. De burger is héél erg machtig wanneer het eenmaal in actie komt.

Het is dus van cruciaal belang dat de overheid naar zijn burgers luistert. Ik wil niet meteen zeggen dat het roekeloos alle belangen van de burger over moet nemen maar men moet zeker luisteren en de burger niet zijn eigen woord laten doen. Zo is er een voorbeeld waar burgers een uitstekende bijdrage hebben geleverd bij het inrichten van een groot project. Het heeft zelfs zo goed uitgepakt dat er nu al sprake is van de ‘Tielse methode.’ De ge-meente wilde de aanblik van Tiel vanaf de Waal aanpakken. Zij kozen ervoor om de projectontwikkelaars vanaf moment 1 buitenspel te zetten en hebben de burgers gevraagd het plan in te vullen. Het bleek dat burg-ers prima in staat waren om financiële, esthetische en persoonlijke belangen af te wegen, en te kiezen voor de beste optie. Het project kon meteen naar de gemeenteraad en werd daar vervolgens snel afgehamerd. Tiel begint in 2010 aan een nieuw Waalfront zonder één bezwaarschrift. Het is dus mogelijk dat burgers dit soort grote en belangrijke beslissingen nemen zonder alleen maar naar eigen belangen te kijken. [4]

Waar ook nog naar gekeken moet worden bij het plan Valkenburg is het onderzoek dat de stuurgroep heeft gedaan en laten doen. Daarbij is elke keer een instantie van buitenaf gaan kijken naar de locatie, maar is geen onderzoek verricht bij de burgers. Ze stelden geen vragen aan de burgers en weten dus niet wat hun belangen zijn. Hierdoor krijg je op papier een heel mooi plan [5]. Maar ook een plan dat geen draagvlak heeft bij de omwonenden. De bewoners zijn alles behalve tevreden met de groene buffer, zij hebben nog steeds het idee dat het hele gebied volgebouwd gaat worden terwijl het gebied zelfs groener zou moeten worden met deze buffer. Dat is de omwonenden onvoldoende bekend. De vraag is dus of er genoeg onder-zoek naar alternatieven is gedaan die de burger wel aanvaardbaar vindt.



57

Het is natuurlijk zo dat burgers niet blij zijn met het vernietigen van groen gebied, zeker als dat gebied in de randstad ligt waar al zo weinig groen is. Er moet dus gekeken worden of er een compromis is waar alle partijen blij mee zijn. Dit overleg moet dus zeker met de burger gedaan worden aangezien die nog niet aan bod is geweest. Zij hebben elke keer één plan gezien en aan hen is gevraagd of ze het daarmee eens waren, na kritiek kwamen ze terug met een ander plan maar nooit met drastische veranderingen [6]. Men zou bijvoorbeeld ook kunnen kijken of de manier van bouwen de juiste is. Een standaard woon-wijk met een groene buffer ervoor [1]. Er is bijvoorbeeld ook onderzoek gedaan of men een echte groene wijk kan maken. Een wijk die door bebouwing zorgt dat groene omgeving nog groener wordt. [8]. Als dit gerealiseerd kan worden, zouden bewoners misschien al een stuk geruster worden, zeker omdat het gebied al gedeeltelijk volgebouwd is. In hoeverre kunnen we in dat stukje randstad nog praten over een natuurgebied. Er zijn daar nauwelijks plekken waar je geen bebouwing ziet. Dus misschien met een nieuwe bebouwings-methode zou men de burgers kunnen ‘pleasen’. Er kan ook gekeken worden naar de locatie van de bebouwing. Zo is er in het Noorden een intensief recreatiegebied, dat nog wel beschouwd wordt als een groen gebied [5]. Als Mient Kooltuin dat nu eens om-wisselt met de locatie waar nu de bebouwing is volgens het huidige ISP [1], dan is vanuit de omgeving Was-senaar en Leiden een stuk minder te zien van de nieuwe bebouwing. Dit is misschien niet de beste locatie voor de nieuwbouwwijk, maar misschien wel het beste compromis.Dit zijn slechts enkele varianten, laat staan wat er allemaal bedacht kan worden als de bewoners van het gebied zich er meer mee gaan bemoeien.

De burger heeft veel macht maar blijkt dus ook prima in staat grote beslissingen te nemen. En hoewel als het erop aankomt de burger alles op alles zet om zijn eigen belang te behartigen en vele methodes heeft om dit te bewerkstelligen. Is het ook zeker in staat om te denken aan andere mensen. Burgers weten – nu - hoe het voelt als ze genegeerd worden, en zullen dus ook aan andere groepen en haar belangen denken.Daarbij komt dat de burger een kennisbron is die niet overgeslagen kan worden. De inwoners van het gebied weten wat er omgaat in het gebied, en hebben ongetwijfeld een mening over hoe het beter kan. De vraag is dan nu of de stuurgroep locatie Valkenburg blind al het advies en al de belangen van de burger over moet nemen. Ik denk van niet, er zullen wel degelijk drastische maatregelen genomen moeten worden om de burger tevreden te stellen. Zo moet er om mee te beginnen naar de burger geluisterd moeten worden, en deze ook serieus te nemen. Dit niet alleen maar om ‘goodwill’ te tonen, wat mensen minder snel neigt tot protestacties. Ideeën van omwonenden zijn een verschrikkelijk handige bron van informatie die voor het grijpen ligt en makkelijk te raadplegen is. Als de burgers tevreden zijn en zich gehoord voelen, zullen de investeerders veel meer interesse tonen en eerder willen investeren. De gemeentes zullen makkelijker en beter regionaal kunnen overleggen. En de toekomstige bewoners zullen zich meer thuis voelen als ze weten dat de omwonenden ingestemd heb-ben met de plannen. Want je kan geen geslaagde wijk maken zonder dat alle partijen tevreden zijn met het ontwerp of grotendeels tevreden in ieder geval. De burger is als belangengroep zowel machtig als informatief en zou te allen tijde geraadpleegd mo-eten worden in het ontwerpproces dan wel er een belangrijk rol in spelen.

Dielis Delen, 1395106, Groep 6.7



58


Bronnen

1. BVR and F. Ziegler, Integraal Structuurplan Nieuw Valkenburg. 2008: p. 1-70.2. Scenario Analyse Gemeente Katwijk, Augustus 2008http://www.katwijk.nl/ktw/internet/webgen.nsf/pages/_4B4BD35713D17EA5C12574C6004A0E51/$file/rapport+Katwijk+Scenario+Analyse+050908.pdf3. Raad Wassenaar verwerpt ISP Valkenburg; wethouders stellen portefeuilles beschikbaarhttp://www.wassenaar.nl/Smartsite.shtml?id=706794. bestuurders maken potje van inspraak bouwprojecten, Anja Sligter, de Volkskrant, maandag, 21 april 2008http://www.openpolders.nl/nieuws/1-kranten/41-bouwprojecten.html5. Project Locatie Valkenburg, BVR, Feddes Olthof, Inrichtingsplan DE GROENE BUFFER, oktober 20086. http://www.locatievalkenburg.nl/f4f4fea6-05f2-4da3-9f89-33d16c370bab.aspx7. Lobbyen voor dummies, Jacquline van Niekerk, Volkskrant, 29-01-20088. Bouw huizen en kantoren helpt natuur, Michel van Eeten en Emery Roe, Trouw, 22 juli 20009. Interview Maarten Prinsen, 05-10-2009



59

Op de plek van Marine Vliegkamp Valkenburg moet een gevarieerd woon- en werkgebied worden gecreëerd met goede mogelijkheden voor natuur en recreatie. De locatie van dit plan ligt in een centraal, maar een druk deel van de Randstad. De bereikbaarheid van de locatie is niet op orde. Dit komt omdat door de di-verse overheden, waaronder Regio Zuid-Holland, die nog geen harde afspraken hebben vastgelegd over de toekomstige ontsluiting van het gebied. Eerst zullen de wegen er moeten liggen, voordat er gebouwd gaat worden op voormalig Marine Vliegkamp Valkenburg. Als dit niet gebeurd zullen er verschillende problemen ontstaan in de directe omgeving van Locatie Valkenburg, maar ook en vooral op regioschaal. Daarom zullen de ideeën over, “eerst bewegen, dan bouwen” een breed gedeelde stelling in de regio, vastgehouden moeten worden en hoog in de lijst van het ISP (Integraal Structuur Plan nieuw Valkenburg) komen te staan. Ook al ligt de druk hoog om te bouwen en te voldoen aan de vraag naar woningen.

Op Locatie Valkenburg komen 5000 nieuwe woningen te staan. Deze zullen, vanaf het begin af aan, goed bereikbaar moeten zijn. Deze les is wel getrokken uit de Vinexlocaties, het na-ijlen van de infrastructuur zal niet nog eens moeten gebeuren. Een Vinexwijk in Utrecht is hiervan een goed voorbeeld waar de infra-structuur pas na de bouw van de woningen is aangepast en hebben de bewoners een lange tijd te kampen gehad met een slechte verbinding met de rest van de regio.(1) Dus goede bereikbaarheid voor dit soort nieuwbouw projecten kan zelfs doorslaggevend zijn. Er zullen meer mensen zich toegetrokken voelen naar het soort gebieden waar de verbindingen met de rest van de regio goed in elkaar steken.(2) Ook wanneer er gebouwd gaat worden zonder rekening te houden met een goede verbinding zullen er sluipwegen ontstaan in de buurt, omdat de wegen die het gebied nu ontsluiten het aantal weggebruikers niet meer aan kan.

Een goed voorbeeld hiervan is uit een brief die gestuurd is naar de Stuurgroep Locatie Valkenburg van een bezorgde bewonerscommissie uit Wassenaar die in de bestaande situatie al opmerkt dat het in hun buurt steeds drukker wordt. Er word gesproken over het verkeer van Violierenweg/ Cranenburchlaan - Oost. Waarbij deze nu al als uitvalsweg dient naar de A44 en zorgt voor veel opstoppingen. De bewonerscom-missie is zeer verontrust over het ISP, als deze geen prioriteit als eerst stelt bij het belang van een goede verbinding. Want door een bijkomende 5000 woningen is de verwachting, zonder maatregelen te treffen, dat de uitstroom van de N206, overlopend naar de N441, er ongetwijfeld sluipverkeer zich een weg zal banen naar de A44. Wat zich zal manifesteren tot een ongezonde leefomgeving voor de Wassenaar z’n bev-olking. Want je krijgt een golf van langzaam rijdend verkeer voor de deur.(3)

Het plan is dan ook om de RijnlandRoute te maken. De bestaande route (N206) die van Katwijk naar Leiden loopt, zo ook boven de locatie Nieuw Valkenburg, word helemaal aangepast en doorgetrokken tot buiten aan Leiden. Wat zorgt voor een goede doorstroom van oost naar west en andersom. Dit zal zorgen dat er geen sluiproutes zich vormen in Wassenaar. Aangezien het veel gunstiger is om in een sneldoorlopende “N206” door te rijden naar de A44. Verder om het sluipverkeer in Wassenaar te stoppen is om de verbind-ing van de N206 op de N441 zo in te richten dat het verkeer niet de neiging heeft om door Wassenaar te rijden. Ook kunnen er verkeerremmende maatregelen worden getroffen in Wassenaar zelf. Dit alles heeft de stuurgroep Locatie Valkenburg in een brief beloofd aan de bewonerscommissie van Wassenaar. (4) Maar dit betekent wel dat het zal moeten gebeuren voordatde bouw van Nieuw Valkenburg van start gaat, want an-ders zullen de buurten in Wassenaar onnodig druk worden voor een bepaalde periode. Terwijl dit makkelijk te voorkomen is.

Opdracht 20 | Essay | Floris Alta


60


Om te kijken wat nog meer belang heeft bij een goede doorstroming, moet er naar het regionaal niveau gekeken worden. Nieuw Valkenburg word neergezet in het midden van de “economie motoren” van de regio. De belangrijkste factoren in de buurt van de regio zijn de Rotterdamse haven in het zuiden, Schiphol, en de metropool regio van Amsterdam in het noorden. Die met een goede oost – west verbinding veel baat hebben. Een paar van de “motoren” die bijna direct aansluiten op de toekomstige RijnlandRoute zijn de bollenteelt, die zelf zeer veel bijdraagt aan de economie van de regio. En in Leiden ontwikkelde Hightech werkgelegen-heid rondom het Leids Universitair Centrum. Met deze en andere bedrijven zorgt dit voor 60% van de werk-gelegenheid voor de regio. Ondanks deze krachtige positie daalde in 2001 tot en met 2006 de bijdrage van de regio aan de Nederlandse economie aanzienlijk. Dit komt mede dankzij de slechte bereikbaarheid. Dus zonder een goede Oost-Westverbinding komt de bereikbaarheid van de Leidse Regio en de Duin- en Bollen-streek als gevolg van deze ontwikkelingen verder onder druk te staan. Helemaal als de bezettingsgraad van de nu al drukke weg nog groter word, omdat er 5000 extra woningen aan deze weg grenzen. Dus ook vanuit het economisch perspectief voor de regio is het gunstiger om eerst te bouwen aan een goede doorlopende route en dan pas te beginnen aan de woningbouw. (5)

Verdergaand op de Rijnlandroute word een aan het aangepaste stuk van N206 bij Leiden de route dus verlengd. Deze verlenging zorgt voor een betere doorgang door en/of om Leiden. Voor deze verlenging, wat de hele RijnlandRoute maakt, zijn 3 verschillende opties: het N11 west tracé (groen), Nul plus tracé (blauw) en het spoor tracé (rood). Ze hebben hiermee een brede verkenning van mogelijke alternatieven. De voorkeursvariant is de variant die financieel, ruimtelijk en verkeerskundig het best uit de bus komen. Hierover zullen de minister van Verkeer en Waterstaat op 29 okto-ber 2009 gaan praten in bestuurlijk overleg wat de beste oplossin-gen zijn. Dit is nog geen definitief besluit. De Tweede kamer en Provinciale Staten moeten het uiteindelijk besluiten. De Tweede Kamer zal dit op 7 of 14 December 2009 doen en Provinciale Staten op 27 januari 2010. (6)

Elaine van der Poorten, directeur van de gebiedsontwikkeling van het ministerie van VROM, vindt dat als het principe besluit er al is over de aanleg van de RijnlandRoute, dat er kan worden begonnen met bouwen van de woningen op het vliegveld Valken-burg. Ook het Rijksontwikkelingsbedrijf GOB (Gemeenschappelijk Ontwikkelingsbedrijf ) wil ook graag beginnen met bouwen.’Als wij geen opbrengst realiseren, kost dat de rijksoverheid gewoon geld’, aldus directeur Edo Arnoldussen van het GOB. Maar als je Rijnlandroute niet gebouwd word voordat nieuw Valkenburg word gerealiseerd, heeft dat dus een minder goede bereikbaarheid van de regio tot gevolg. En de vraag is wat dat zou doen met de potentie van opbrengsten uit woningbouw in de het geplande nieuwbouw project Valkenburg. Ervan uitgaande dat de woningbouwopbrengsten in dat geval moeten worden bijgesteld, hebben alle partijen dus baat bij het sneller realiseren van de Rijnland-Route. Burgemeester Jos Wienen van gemeente Katwijk spreekt het ook tegen om eerst te beginnen met woningbouw. Hij vind om woningbouwontwikkelingen mogelijk te maken is het absoluut nodig is dat de infrastructuur verbetert. Het verkeer naar het oosten moet vanuit Katwijk, dwars door de stad Leiden heen. Dat levert een uiterste beroerde bereikbaarheid op. Daarom hebben ze als regio afgesproken dat ontwikkel-ing pas mogelijk is als er is voorzien in infrastructuur. Maar Jos Wienen is er wel over eens dat proces wel moet snel moet verlopen. Voor Wienen is de mogelijkheid tot afweging van verdere opties dan de voorkeur-strajecten beperkt. Volgens hem heeft de regio en provincie al een besluit genomen tot een



61

voorkeursvariant. Alleen is het Rijk bezig met het onderzoeken van een in de regio zeer omstreden varriant, namelijk waar de RijnlandRoute de verbinding tussen de A44 en N206 ten zuiden van de Valkenburgse Plas zou kunnen komen te lopen, dwars door een groene bufferzone en niet langs de noordzijde van de plas. Dat is voor de gemeente Wassenaar en de gemeente Katwijk geen optie.(7) Want dit is duidelijk aangegeven, in het interview met Maarten Prinsen,de vicevoorzitter Stichting Valkenburg Groen die zoveel mogelijk de groene buffer wil behouden.(8)

De Rijnlandroute is een oplossing voor de samenleving. Het is niet alleen voor één woningcorporatie het is ook voor de mensen die er wonen en komen te wonen. Plan nieuw Valkenburg is één van de grote nieu-wbouw wijken die worden gerealiseerd. Er zijn er meer, want de vraag naar woningen is groot in de Regio Zuid – Holland. Het andere project is op de as van Leiden/Katwijk waar zo’n 22000 nieuwe woningen ko-men te staan. Deze zullen ook gebruik maken van dit tracé. Dus dat geeft nog meer impuls om deze weg zo snel mogelijk te verwezenlijken.

Ook in het opzicht dat als het nieuwe project verwezenlijkt is, zijn er allerlei nieuwe voorzieningen aan-wezig. Met als een goed voorbeeld een van de belangrijkste en bestaande Valkenburgse Plas. Met een nu al grote toevoer van mensen die van buiten af naar Valkenburg komen, is het zeer gunstig om een omsluitende weg te vormen die ook de capaciteit aankan voor de bewoners en de zogeheten “gasten” van de voorzienin-gen van nieuw Valkenburg. (9)

Tot de conclusie te zijn gekomen om van nieuw Valkenburg een duurzaam project te willen maken, is het van noodzaak om niet te twijfelen en de wegen aan te passen voordat de eerste steen van het project word gelegd. Door de drukke weg N206 die precies langs de desbetreffende locatie loopt zal, als er gebouwd en er gewoond word, de omstandigheden daar voor de bewoners niet ten goede komen. Er zal zullen veel proble-men met lawaai, stank en onveiligheid zijn. Ook voor de mensen die er dan wonen zal de bereikbaarheid vanaf hun woning tot de rest van de regio slecht zijn. Hier uitgaande van de situatie dat een groot gedeelte van de mensen werk in de regio zelf hebben. Ook door een stijging van 5000 inwoners zal in de buurt, met hier een verwijzing naar Wassenaar, last krijgen van drukke wegen door het sluipverkeer en alle proble-men die daarbij komen. De regio heeft voor een deel wel baat bij dat de woningen snel uit de grond worden gestampt op korte termijn. Wat dus het GOB voorstelt. Want er is zeer veel vraag naar deze woningen en laten we eerlijk zijn: meer woningen, meer inkomsten voor het Rijk. Alleen is dit op langer termijn nadelig omdat de woningen zelf minder op brengen vanwege de locatie een stuk minder interessant is om te settelen. Als je nog verder kijkt zullen dus projecten minder snel op deze locatie worden geplaatst door deze aanslui-tingsachterstand. Voor algemene economische status van het gebied is dat hier eerst van belang dat er word gebouwd aan de Rijnland route. Aangezien de doorstroom van Katwijk tot aan in Leiden nu al slecht loopt. Zal dat met toegevoegde nieuwbouw alleen maar verslechteren. Nu is het wel zo dat het proces wel langer duurt dan verwacht. De uiteindelijke beslissing van de RijnlandRoute valt pas rond deze tijd. Hierdoor zal de bouw een vertraging oplopen zodat, er niet in 2012 maar in 2014 de gebouwen gerealiseerd zijn op Locatie Valkenburg.

Ook al is de druk groot voor de gemeente Katwijk om te gaan bouwen. Omdat de vraag er zo groot naar nieuwbouw is en er al een paar keer is opgemerkt dat Stuurgroep Locatie Valkenburg een tussenweg pro-beert te zoeken om toch versneld te beginnen met bouwen. Is het toch verstandig dat ze voet bij stuk houden bij de uitspraak: “eerst bewegen, dan bouwen”.

Opinie door: F.P. Alta, 1363816Casus: 6.7



62


Literatuurlijst:1.:rapport vinexwijk in de Provincie Utrecht: http://www.provincie-utrecht.nl/prvutr/internet/documen-tatiecentrum.nsf/vwPublicaties/2D904BCEDB635C76C1257638003D04D6?opendocument

2.: Informatie video over de RijnlandRoute, http://www.zuid-holland.nl/index/overzicht_alle_themas/thema_verkeer_vervoer/content_wegverkeer/content_rijnlandroute.htm

3.: Verkeer en vervoer, brief bewonerscommissie Wassenaar http://www.locatievalkenburg.nl/921cf7e8-8-fdd-4825-8db2-9954ebeb1900.aspx,

4.: Verkeer en vervoer, reactie brief door Stuurgroep Locatie Valkenburg, http://www.locatievalkenburg.nl/921cf7e8-8fdd-4825-8db2-9954ebeb1900.aspx

5.: Informatie video over de RijnlandRoute deel 2, http://www.zuid-holland.nl/index/overzicht_alle_themas/thema_verkeer_vervoer/content_wegverkeer/content_rijnlandroute.htm

6.: Rapport Holland Rijnland klaar, http://www.zuid-holland.nl/contentpagina.htm?id=57668

7.: Tekst magazine bladzijde 35 t/m 39, http://www.procap.nl/userfiles/downloads/0904romagazine_eerstbe-wegendanbouwen.pdf

8.: Gehaald uit het audiobestand van het interview met Maarten Prinsen

9.: Gehaald uit het audiobestand van het interview met Martien Reissenweber



63

1

Wassenaar sluit zichzelf buiten Door Joost van de Ven, 1353411

Sinds januari 2009 is de Gemeente Wassenaar geen deelnemende partij meer aan het project ‘Nieuw Valkenburg’, de herstructurering van de voormalige militaire vliegbasis tot een moderne woonwijk voor 5000 woningen. Reden daarvoor is simpel: Wassenaar voelt zich buitengesloten.

Door gebrek aan inspraak in de stuurgroep Locatie Valkenburg, een samenwerkingsverband van de gemeenteraden Katwijk en Wassenaar en vertegenwoordigers van regionale en provinciale instanties en Het Rijk, heeft Wassenaar haar belangen in het project niet kunnen behartigen. Wassenaar was vanaf het begin niet voor de bouw in het groene gebied dat onder de voormalige vliegbasis viel, dat de bewoners als hun achtertuin zien. Maar het was onvermijdelijk dat het gebied, dat eigendom is van het Ministerie van Defensie, een nieuwe invulling zou krijgen.

Wassenaar voorzag twee problemen met de bouw op locatie Valkenburg: Enerzijds de horizonvervuiling van een nieuwe woonwijk in een gebied dat nu wordt gekenmerkt door bos en weiland en anderzijds de extra toestroom van verkeer naar- en van Wassenaar op wegen die nu al te druk zijn. Er kwamen veel protesten vanuit verschillende hoeken van de bevolking, van individuele handtekeningenacties tot het oprichten van de stichting ‘Valkenburg Groen’. Duidelijk was dat de bevolking geen trek had in Nieuw Valkenburg.

Dit kwam naar voren toen in November-December 2008 in de Gemeenteraden een besluit werd genomen over het ISP (Integraal Structuur Plan), hét politieke document waarmee de bouw definitief in gang gezet kon worden. Door hevige onenigheid tussen de verschillende partijen kwam het College van B&W ten val, met als gevolg dat Wassenaar niet meer meedeed.

De spreekwoordelijke knoop werd uiteindelijk doorgehakt, toen uiteindelijk op 28 januari 2009 in de Provinciale staten Zuid-Holland groen licht werd gegeven voor de bouw op locatie Valkenburg. Wat betreft de bouw was er nu geen ommekeer meer mogelijk, maar in hoeverre had Wassenaar de belangen van haar inwoners nog kunnen behartigen én was Wassenaar dat in eerste instantie niet verplicht aan haar inwoners?

Opdracht 20 | Essay | Joost van de ven


64

Vogue | September Issue2

De Burgerbelangen

“...En dit heeft de gemeente Wassenaar zich eigenlijk onvoldoende gerealiseerd. Pas toen de Stuurgroep met plannen kwamen dat de infrastructuur en woningbouw vastgelegd moest worden, begon gemeente Wassenaar het zich te realiseren.” – Martien Reissenweber, Projectleider

Volgens de heer Reissenweber heeft de Gemeente te laat zijn ogen geopend voor de bouw op Locatie Valkenburg en welke gevolgen dat zou hebben voor Wassenaar. Ook de bewoners waren al langer op de hoogte van de toekomstige bouw en wat dat voor uitwerking dat op hun gemeente zou hebben.

In april 2006 kwam een haalbaarheidsstudie naar voren waarin gesproken werd over ‘Een woningtal variërend tussen de 2000-8000 woningen’. Dit riep bij de bewoners van Wassenaar enige vragen en onzekerheden op. Wat zou er overblijven van dat mooie stukje groen dat tussen Wassenaar en Katwijk lag en hoe zou men de stroming van zo’n mensenmassa in goede banen kunnen leiden?

Er kwamen felle protestacties van individuele burgers, die allereerst om een opheldering en daarnaast om actie vroegen van de gemeente.

“We zijn bijna letterlijk op straat bij elkaar gekomen, door mensen die op straat actie aan het voeren waren met spandoeken etc. Toen hebben we handtekeningen opgehaald tegen grootschalige woningbouw en dat was het begin. Er moest natuurlijk iemand of iets leiding nemen en toen is de stichting Valkenburg Groen opgericht.” – Maarten Prinsen, Stichting Valkenburg Groen

De Stichting Valkenburg Groen kwam voort uit individuele burgers die georganiseerd het probleem te lijf zouden gaan. Dat probleem bestond niet alleen uit de bouw op zichzelf, maar ook uit een Gemeente die niet naar de bevolking luisterde. De bevolking wou zelf de

zaak gaan aanvechten, omdat het vertrouwen in de gemeente laag was.

Toen de behandeling van het ISP in November 2008 in de Gemeenteraden begon en de problematiek die de burgers al gedurende langere tijd bezig hield, op het politieke toneel eindelijk tot ontploffen. Er kwam een grote ‘clash’ tussen het CDA (vóór) en de VVD (tegen). Dit werd ingezet door de VVD, onder leiding van Maarten Prinsen, die vanuit persoonlijke betrokkenheid bij de oprichting van Valkenburg Groen was en nu als raadslid op politiek niveau zijn zaak hard kon maken.

Prinsen kreeg zijn zin toen het college van B&W viel en daarmee uit de stuurgroep Locatie Valkenburg stapte. Vanuit zijn oogpunt was dit een gunstige ontwikkeling: De gemeente was te laat tot actie gekomen en had als enige twijfelende partij in de stuurgroep Locatie Valkenburg weinig invloed op de besluitvorming; het was dus maar beter dat ze zich terugtrok uit haar positie.

27 september 2006 – Bewoners Wassenaar laten weten dat ze Nieuw Valkenburg niet zien zitten

De Politieke Middelen

Maar wat is hier de consequentie van? Sinds januari 2009 staat vast dat de bouw doorgaat en nu is men bezig het ISP verder te ontwikkelen tot een stedenbouwkundig plan. Dit betekent dat het project diverse stadia van politieke besluitvorming zal gaan passeren,



65

3

waarin op steeds specifiekere en kleinere schaal belangen behaald kunnen worden.

“Zolang er politieke besluiten genomen moeten worden, blijf je in de race. Het Integraal Structuur Plan dat er nu ligt is maar een politiek concept. Er valt nog genoeg te bereiken, hoewel het steeds technischer van aard wordt, denk aan bouwvergunningen, maar dan ben je al een stuk verder in het proces.” – Maarten Prinsen, Stichting Valkenburg Groen

Maar hoe denkt men dit te kunnen bereiken wanneer de politieke middelen daarvoor ontbreken? Feit is dat er niet op Wassenaars grondgebied gebouwd wordt, maar op dat van Katwijk. Wassenaar heeft dus helemaal geen grondrechten over het gebied waar gebouwd wordt. De stuurgroep Locatie Valkenburg boodt de unieke mogelijkheid om mee te praten over ‘grond’ dat niet van Wassenaar was, maar wel een duidelijke invloed op Wassenaar zou gaan hebben.

Het belangrijkste dat Wassenaar aan ‘grond’ had kunnen winnen, was de waarborging van een ruime groene buffer; een doorlopend gebied met natuur tussen de bebouwing van Wassenaar en Nieuw Valkenburg. Er zijn al veel speculaties geweest over de groene buffer en er is door de Stuurgroep uiteindelijk ook een concessie gedaan voor een smalle strook. Dit gebied is echter minimaal; het is aangepast op het aantal en de ligging van de woningen, niet op de beginselen van een groene buffer, namelijk een leef-/trekgebied voor bepaalde diersoorten. Deze moet namelijk een minimale breedte hebben om dit nuttig te maken.

Had Wassenaar nog in het samenwerkings-verband gezeten, dan was in elk stadium van verdere ontwikkeling van het ISP de groene buffer hét speerpunt geweest van Wassenaar aan de vergadertafel. Als underdog binnen de stuurgroep zou het dan nog niet makkelijk geweest zijn om de gewenste grootte van de buffer af te dwingen, maar de grootte die het nu heeft zou makkelijk bevochten kunnen

worden: In het proces naar het ISP toe is er met hele ruime marges gespeeld ten opzichte van woningaantallen en kavelgroottes. In het ISP is het woningaantal en –types vast komen te liggen en ligt er een plan voor de daarbij horende kavelgroottes. Het plan dat nu op tafel ligt beschrijft een woningaantal van 5.500 woningen waarbij de gemiddelde dichtheid 22 woningen per hectare is. In de verdere uitwerking van het ISP moet het niet al te moeilijk zijn voor Wassenaar om aan die kavelgrootte te gaan snoepen voor hun groene buffer.

De groene buffer is voor de andere gemeenten namelijk niet heel interessant; Wassenaar was dan ook de enige die hier aandacht voor vroeg. Katwijk en Valkenburg liggen namelijk aan de andere kant van het gebied en zouden hier niet van mee kunnen profiteren noch nadeel van kunnen ondervinden. Vanuit de regionale- en provinciale vertegenwoordiging was het behoud van een natuurgebied of –strook een belangrijk punt, maar moest deze per se als bufferzone voor Wassenaar komen te liggen?

Wassenaar wordt nu hoogstwaarschijnlijk als externe partij (“deserteur”) niet meer serieus genomen door de stuurgroep in de discussie rond de groene buffer en Wassenaar zal dus elders moeten aankloppen om hun groene buffer tot de wenselijke grootte te krijgen. Volgens de heer Prinsen zou de Gemeente zelf onafhankelijk kunnen gaan procederen, tegenover de stuurgroep of zelfs tegenover de provincie, om het plan tegen te werken. Maar wat heeft Wassenaar in de melk te brokkelen?

Door de onenigheden in de Gemeenteraad van Wassenaar, is het ISP uiteindelijk naar de provinciale staten gegaan om daar uiteindelijk besloten te worden. Nu wil Prinsen dat Wassenaar terug gaat naar de provinciale staten om tegen hun te procederen, terwijl de planning van de bouw nu juist in werking is



66


4

gezet. Maar welke argumenten wil hij aandragen? Wassenaar is uit het bootje gestapt voordat de definitieve knoop door de provinciale staten is doorgehakt. Ze is destijds dus niet met de provincie om de tafel gaan zitten en nu willen ze op grond van hun zogenaamde ‘rechten’ , die dus zéér betrekkelijk zijn, de provincie zover zien te krijgen het ISP te herzien.

Martien Reissenweber, projectleider en secretaris stuurgroep

De Stuurgroep

Natuurlijk zijn er ook argumenten te noemen waarom Wassenaar er goed aan heeft gedaan door uit de stuurgroep te stappen. Er heeft onderhuids misschien meer meegespeeld.

“Het ISP dient in dit stadium ook niet te worden verdedigd met de makelaarsachtige benadering dat het gaat om “één van de meest aantrekkelijke woongebieden van de Randstad. Wij vinden dat de Stuurgroep een gekleurde en zeer eenzijdige voorstelling van zaken geeft. Het gaat in deze fase van de (planologische) discussie immers niet om de al dan niet aantrekkelijkheid van het woongebied, het gaat om ruimtebeslag, hoeveel mag je waar bouwen, wat laat je open..” – Brief van de Vereniging van Vrienden van Wassenaar aan het College van B&W, 8 mei 2008

Wat uit dit citaat nadrukkelijk naar voren komt is dat de stuurgroep bij het opstellen van het Integraal Structuurplan, een programma van eisen opgesteld naar de wensen van alle partijen, al met subjectieve uitspraken komt over de exploitatie van het gebied. Het is goed voor te stellen dat dit bij de inwoners van

Wassenaar in het verkeerde keelgat schiet: Er is op dat moment nog geen consensus over de grootte van de groene buffer én op dat moment komt de Stuurgroep met verkooppraatjes over hoe delen van dat gebied geëxploiteerd gaan worden. Wat is er gebeurd met de wensen van Wassenaar?

De Vereniging van Vrienden van Wassenaar biedt natuurlijk ook geen objectieve waarneming, maar brengt onbedoeld wel een interessante hypothese naar boven: Zou Wassenaar uit de stuurgroep zijn gestapt omdat ze zich onderdrukt heeft gevoeld door de handelsmentaliteit van de andere partijen?

In dezelfde brief aan het College van B&W wordt de inspraakprocedure van Wassenaarse burgers, verenigingen en gemeente beschreven:

“Wassenaarse burgers en verenigingen moesten hun bezwaren indienen bij de Stuurgroep, die de reacties zonder hoorzittingen of iets dergelijks van commentaar voorzag (en overigens alle bezwaren negeerde en gewoon doorging met haar plan). Zelfs het gemeentebestuur van Wassenaar moest, ook al was het lid van de Stuurgroep, van deze inspraakprocedure gebruikmaken om zijn bezwaren kenbaar te maken.” – Brief van de Vereniging van Vrienden van Wassenaar aan het College van B&W, 8 mei 2008

Dit citaat spreekt natuurlijk erg tot de verbeelding van de tegenstanders van Nieuw Valkenburg, maar de Vereniging van Vrienden van Wassenaar zal als gedupeerde in dit project de situatie aandikken om haar gelijk te behalen. Bovendien beoordelen ze de manier van inspraak als ‘eenzijdig’ en ‘ondemocratisch’, maar de Stuurgroep Locatie Valkenburg is in beginselen niet een democratisch gekozen partij; het is een samenwerkingsverband tussen verschillende gemeenteraden en vertegenwoordigers op regionaal-, provinciaal- en landelijk niveau. De verschillende gemeenten moeten geven en nemen om het beste voor hunzelf er uit te halen en daarbij moeten ze alle belangen



67

5

filteren tot enkele speerpunten. Het is dan ook onmogelijk om al die individuele wensen van burgers en verenigingen waar te maken; deze zijn gebundeld in een overkoepelend speerpunt.

Maar daartegenover staat dat gemeenten hun volk moeten vertegenwoordigen, wat wil zeggen: naar hun bewoners luisteren en hun bewoners informeren. De gemeente handelt namens haarzelf en haar burgers en verenigingen. En daar is tijdens het moment van inspraak iets misgegaan in de Gemeente Wassenaar: De inspraakbrieven van politiek en maatschappelijke partijen uit de gemeente Wassenaar waren allemaal geadresseerd aan hun eigen college van B&W, maar vreemdgenoeg werden zij allemaal beantwoord door de Stuurgroep Locatie Valkenburg1. De Gemeente Wassenaar krijgt niet eens de kans om haar eigen burgers te informeren; zelfs de rol van doorgeefluik wordt hen ontnomen.

Conclusie

Vanuit de positie van Gemeente is het goed voor te stellen dat zij het gevoel hebben gehad dat hun de mond is gesnoerd, maar had dit reden mogen zijn om uit de stuurgroep te stappen?

Enerzijds is er het argument aan te dragen dat zij trouw zijn geweest aan hun burgers en niet hebben meegewerkt aan het machtspelletje dat de Stuurgroep heeft gespeeld om hun commerciële belangen door te voeren. Wassenaar had onmogelijk kunnen gaan propaganderen voor ‘de bouw van één van de meest aantrekkelijke woongebieden van de Randstad’, op de plek waar de Wassenaarse burgers een ruimte bestemd als groene buffer verwachten.

Het is dus een morele kwestie geweest waar de Wassenaarse gemeente mee heeft gezeten, want waar ligt de trouw aan de burger?

Door in de stuurgroep te blijven, had Wassenaar mee kunnen blijven praten over de indeling van het gebied en daarmee ook de groene buffer. Op dit moment ontbreken de politieke middelen voor de gemeente daarvoor. De mogelijkheid om een beroep te doen op de stuurgroep om hun plannen ten aanzien van de groene buffer te wijzigen zijn namelijk verkeken; ze zijn immers zelf uit de Stuurgroep gestapt. De andere mogelijkheid is om te gaan procederen en een beroep te doen op hun ‘rechten’ ten aanzien van de groene buffer, maar er valt grondrechtelijk niets voor de gemeente te eisen over grondgebied dat van Katwijk is. Natuurlijk kan er altijd nog getouwtrekt worden aan vergunningen en normen die gestelt worden aan de bebouwing ten opzichte van de natuur en daarin liggen zoals Maarten Prinsen beschrijft, tot op de laatste politieke besluitvorming nog belangen die verwezenlijkt kunnen worden, maar dit gaat in op het ISP zoals het er nu ligt en niet om het fundamentele belang van Wassenaar om de een groene buffer te creëren die groot genoeg is.

De achtertuin van Wassenaar?

Een andere optie zou zijn, om actief deel te nemen aan de Stuurgroep en het ISP vanuit de ‘kern’ aan te vechten en niet ‘extern’ beroep op rechten te doen, die er niet zijn. Natuurlijk



68

Vogue | September Issue6

is het de vraag hoe de Stuurgroep denkt over het rehabiliteren van Wassenaar. In ieder geval heeft de Stuurgroep nooit een kwaad woord gesproken over Wassenaar; voor hen is Wassenaar vooral dankzij zichzelf ten onder gegaan en bovendien concentreren zij zich op de uitwerking van het ISP. De stuurgroep, die vooral consensus heeft gevonden in de commerciële exploitatie van het gebied zou, als je de methode van inspraak volgens de Vereniging van Vrienden van Wassenaar moet geloven, niet echt bang moeten zijn met Wassenaar als bedreiging voor hun ‘plannetje’. Het zou dus geen probleem moeten zijn om Wassenaar weer op te nemen in het samenwerkingsverband en mee te laten denken.

Wassenaar zal haar burgers het meeste recht doen door terug te gaan in de Stuurgroep Locatie Valkenburg. De stuurgroep mag dan wel een ‘commerciëel oogmerk’ hebben en dus garant willen staan voor een minimale grondexploitatie, Wassenaar kan aan de grootte van de groene buffer gaan trekken door inspraak over grondrechten.

De garantie dat de gewenste grootte bereikt zal worden is er niet, maar een actieve deelname aan de vergadertafel biedt meer perspectief dan van buitenaf passief beroep te doen op beperkte rechten.

Literatuurlijst

1 Inspraaklogboek ISP – reacties van Politiek/Maatschappelijk/buurtverenigingen algemeen: reacties van Wassenaarse partijen

http://www.locatievalkenburg.nl/921cf7e8-8fdd-4825- 8db2-9954ebeb1900.aspx

Interviews:

Interview met Martien Reissenweber, Vogue Magazine, 23-09-09, F.P. Alta & J.P. van de Ven

Interview met Maarten Prinsen, Vogue Magazine, 05-10-09, F.P. Alta & J.P. van de Ven

Brief van de Vereniging van Vrienden van Wassenaar aan het college van B&W, 14-05-08, W.J. Asscheman

http://locatievalkenburg.nl/NW%20InsprORGS/Vrienden vanWassenaar20080508.pdf



69

Bronvermelding

Boeken en Rapporten1 Stuurgroep o.l.v. J. Wienen, 21 april 2006, Programma van Uitgangspunten2 Ir. M.G. Reissenweber MBA, 9 november 2005, Plan van Aanpak Locatie Valkenburg, KRVW-raden 3 Brokking, 14 juli 2008, Valkenburg Groen Herziening Streekplan, Stichting Groen Valkenburg4 Stuurgroep o.l.v. J. Wienen, 21 april 2006, Programma van Uitgangspunten5 Ir. M.G. Reissenweber MBA, 9 november 2005, Plan van Aanpak Locatie Valkenburg, KRVW-raden6 Project Locatie Valkenburg, Stuurgroep Project locatie valkenburg, voortgangsreportage, mei 20077 eindrapportage groene buffer, oktober 2008, projectlocatie valkenburg/bvr/feddestolthof landschap-sarchitecten.8 Geschiedenis van Holland deel 3, Door Thimo de Nijs,Eelco Beukers pagina 72http://www.xs4all.nl/~janbe/amsterdamse-bos/history-2.htm

Tijdschrift- en krantenartikelen9 Bron: Volkskrant 20 Januari 2007, Opinie, Jeremy Rifkin (http://www.volkskrant.nl/archief_gratis/article583394.ece/De_vleesindustrie_is_de_grootste_boosdoener) 10 Bouw huizen en kantoren helpt natuur, 22 JULI 2000, Michel van Eeten en Emery Roe (http://www.trouw.nl/krantenarchief/2000/07/22/2450741/Bouw_huizen_en_kantoren_helpt_natuur.html?all=true)

Internetsites11 http://www.wassenaar.nl/Smartsite.shtml?id=7168812 http://www.locatievalkenburg.nl/ 13 Brief van De Vereniging van Vrienden van Wassenaar aan het College van B&W Wassenaar, 8 mei 2008 - http://locatievalkenburg.nl/NW%20InsprORGS/VriendenvanWassenaar20080508.pdf

Date post:	23-Mar-2016
Category:	Documents
Upload:	maarten-prinsen
View:	216 times
Download:	1 times

Valkenburg

Documents