Whi

te p

aper

Inhoudsopgave

1 Inleiding

2 Amerikaanse reguleringen

3 Europese reguleringen

4 Chinese reguleringen

5 Industrienormen (BRC en IFS)

6 Producenten dragen de verantwoordelijkheid

Reguleringen voor voedingsetikettenVS, EU en China

2 ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

Whi

te p

aper 1.

De informatie omvat de naam van het product, een ingrediëntenlijst, de naam van de producent en het adres van het bedrijf dat eigenaar is van het merk. In het verleden moesten bederfelijke voedingsmiddelen een uiterste houdbaarheidsdatum krijgen en overige voedingsmiddelen een batchcode in geval van een terugroepactie. Dit had echter niet echt prioriteit. Pas onlangs zijn er eisen gesteld aan de leesbaarheid, locatie en grootte van het etiket. Belangrijker nog, er waren geen specifieke reguleringen over de locatie van waarschuwingen over allergenen, behalve dat de productingrediënten op de verpakking afgedrukt moesten worden.

Consumenten worden echter steeds bewuster van de inhoud van producten die ze consumeren. Bovendien vragen consumenten nu om duidelijkere informatie over het voedsel dat ze eten. Daarom hebben overheden en regelgevende instanties zich langzaam maar zeker steeds duidelijker gericht op de etikettering van producten. De publicatie van de British Retail Consortium (BRC) Food Safety versie 7 met een nieuw deel over de print- en etiketkwaliteit wijst op deze trend, net als de Europese Wet Voedselinformatie (of EU Verordening 1169/2011) die momenteel zijn intrede doet. Ook de FDA heeft de Food Label Guide in 2013 bijgewerkt en overweegt een verdere aanscherping van de vereisten voor informatie over de voedingswaarde op productetiketten.

Overheden en regelgevende instanties reageren op de druk van consumenten en daarom moeten producenten van voedingsmiddelen aan de nieuwe wet- en regelgeving voldoen om terugroepacties, ingetrokken certificaties en boetes te voorkomen. Producenten die hun producten overal ter wereld verkopen moeten nu dus goed geïnformeerd zijn over de steeds striktere regels inzake de etikettering in elk land. Ook moeten ze garanderen dat elk individuele productetiket aan de specificaties voldoet. Er zijn steeds meer manieren waarop een etiket niet langer aan de specificaties voldoet en daarom is een strikte controle van de kwaliteit van etiketten nu belangrijker dan ooit.

Een strikt controleproces voor de etiketkwaliteit omvat een vision inspectiesysteem dat niet alleen verkeerde etikettering voorkomt, maar ook garandeert dat de printkwaliteit aan de industrieregels voldoet. Een onderzoek naar de etiketteerrichtlijnen in een aantal van de grotere wereldmarkten wijst uit dat er veel overeenkomsten bestaan, maar dat er ook verschillen zijn waarmee rekening gehouden moet worden bij het ontwerp van productetiketten. Industriereguleringen, zoals BRC versie 7, richt zich minder op wat er op etiketten staat en meer op het voorkomen van etiketteerfouten. In deze white paper staat een overzicht van de wet- en regelgeving voor etikettering in de VS, EU en China.

De afgelopen tien jaar is de aandacht voor voedselveiligheid sterk toegenomen. Er is veel werk verricht om de verontreiniging en onjuiste verwerking van voedingsmiddelen te voorkomen. Van recentere aard is de aandacht die uitgaat naar de juiste inlichting van consumenten. Dit betekent niet dat er nooit regels voor voedseletiketten hebben bestaan. Al tientallen jaren worden wetten toegepast met regels over de informatie die op voedseletiketten dient te staan. Maar afgezien van de basisrichtlijnen konden etiketten elke vorm aannemen zolang de vereiste informatie op de een of andere manier aanwezig was.

Inleiding

3ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

De basis

Voordat we verder ingaan op de specifieke regels voor etikettering in diverse landen, is het goed om te definiëren wat we onder het woord ‘etiket’ verstaan. De definitie van ‘etikettering’ die in deze white paper wordt gebruikt, is overgenomen uit de EU Wet Voedingsinformatie: “de vermeldingen, aanwijzingen, fabrieks- of handelsmerken, afbeeldingen of tekens die betrekking hebben op een levensmiddel en voorkomen op een verpakkingsmiddel, document, schriftstuk, etiket, band of label, dat bij dit levensmiddel is gevoegd of daarop betrekking heeft” (EU Verordening 1169/2011). Met andere woorden een ‘etiket’ verwijst naar elk soort afgedrukt materiaal op een productverpakking.

Afgezien van het feit dat er per land of per officiële instantie enkele verschillen bestaan, zijn er bepaalde constante elementen die deel uitmaken van de etiketteervereisten:

1. De naam van het product Er kunnen verschillende regels bestaan over welke naam een product mag hebben (sommige woorden mogen bijvoorbeeld alleen voor specifieke producten worden gebruikt), maar elk product moet voorzien zijn van een etiket waarop de naam staat vermeld.

2. De naam en het adres van de producent De naam en het adres van een bedrijf zijn verplicht. Doorgaans zijn dit de naam en het adres van de eigenaar van het productmerk in plaats van de vestiging waar het product werd geproduceerd.

3. Een ingrediëntenlijst In sommige landen gelden striktere vereisten over de volgorde van de ingrediënten, en hoeveel ingrediënten op het etiket moeten worden afgedrukt, maar een ingrediëntenlijst is verplicht, ongeacht het land.

4. Allergenenwaarschuwingen Consumenten met allergieën reageren meestal zeer negatief als blijkt dat hun voedingsmiddelen allergenen bevatten die niet op het etiket staan vermeld. Alle reguleringen geven een lijst met de veelvoorkomende allergenen waarover gewaarschuwd moet worden, maar de locatie en de bewoording van de waarschuwing kan per regulering verschillen.

5. Netto hoeveelheid Hoeveel product bevat de verpakking? Dit kan zowel betrekking hebben op het volume (van een vloeistof) of op het gewicht (ontbijtgranen, enz.). Dit omvat ook het alcoholgehalte. Als de hoeveelheid product die op het etiket staat vermeld niet overeenkomt met de werkelijke inhoud, kan dat problematisch zijn voor consumenten, en dus ook voor producenten.

Bovenstaande vijf elementen moeten op de een of andere manier alle op het productetiket staan. Dit hoeft niet hetzelfde etiket te zijn. Er kunnen natuurlijk meerdere etiketten op een productverpakking worden aangebracht. Afhankelijk van de gevolgde richtlijnen moeten deze etiketten op verschillende plaatsen op het product worden aangebracht en moeten ze er op een specifieke manier uitzien.

PDPPDP INFORMATIEPANEEL

Whi

te p

aper

4

Amerikaanse reguleringen

De reguleringen over etikettering in de Verenigde Staten worden uitgegeven door de Food and Drug Administration (FDA) en zijn gepubliceerd in de 'Food Labeling Guide', een informatiegids die de reguleringen uitlegt en suggesties doet voor naleving van de regels in de Verenigde Staten. De informatiegids is strikt gesproken geen wettelijk document, maar een weergave van de actuele adviezen van de FDA. Als producenten zich aan het advies houden, voldoen ze aan de regels van de Amerikaanse overheid.

3.

Overzicht van de reguleringen

Naam product

Land van herkomst

Netto hoeveelheid

Voedingswaarde Ingrediëntenlijst T.H.T. datum Etiket- inspectie

Verplicht Verplicht Verplicht Verplicht Verplicht Niet verplicht Niet verplicht

Weergave van informatie

Volgens de informatiegids moeten etiketten aangebracht worden op het ‘Principal Display Panel’ (PDP), gedefinieerd als “het deel van een etiket dat zeer waarschijnlijk door de consument wordt gezien op het moment van aankoop.” (Food Label Guide, pag. 5) Er worden twee opties gegeven voor de weergave van de vereiste informatie: op één vooretiket of gesplitst tussen het voorpaneel en het ‘informatiepaneel’. Het informatiepaneel wordt hierbij gedefinieerd als het etiket ‘direct rechts van het PDP, vanuit het oogpunt van een consument die naar het product kijkt” (ibid). Indien het oppervlak direct rechts van het PDP niet geschikt is voor een etiket, moet het daar op volgende oppervlak rechts van het PDP worden gebruikt.

De enige informatie die aanwezig moet zijn op het PDP is de naam van het product en de hoeveelheid; alle overige verplichte informatie mag op het informatiepaneel staan. De naam en de netto hoeveelheid van het product moeten dus zowel op het PDP als op het informatiepaneel staan. Het informatiepaneel is voor “etiketinformatie… die bij elkaar moet staan” (ibid, pag. 6), zoals de naam en het adres van de producent, de ingrediëntenlijst, voedingswaarde-informatie en mogelijke allergenenwaarschuwingen. De informatie moet een lettertype hebben dat “duidelijk en goed leesbaar is”, met letters die “minstens een zestiende inch (1/16) hoog zijn op basis van de kleine letter ‘o’”. De letters moeten contrasterend zijn met de achtergrond waarop ze zijn afgedrukt, met specifieke hoogte- en lettertypevereisten voor informatie over de voedingswaarde: groter dan 8 pt en een leesbaar lettertype (in de informatiegids wordt Helvetica in het bijzonder genoemd).

De naam van de producent hoeft niet de naam te zijn van het bedrijf dat het product heeft verpakt. Meestal plaatst de merkeigenaar zijn naam en adres op de verpakking in plaats van het verpakkingsbedrijf. Indien de bedrijfsnaam op de verpakking niet die van de oorspronkelijke producent is, “moet er een extra uitleg over de relatie tussen het bedrijf en het product opgenomen te worden (bijv. ‘geproduceerd namens’ of ‘gedistribueerd door’)” (ibid). Het doel hiervan is om te laten zien wie verantwoordelijk is voor het uiteindelijke productetiket. Dit is niet het externe verpakkingsbedrijf maar het bedrijf waarvan de naam op het product staat. Als een etiketteerfout wordt gevonden, zijn de boetes en de negatieve publiciteit voor rekening van de merkeigenaar, niet de eigenlijke producent.

Benaming van het voedingsmiddel

Zoals eerder vermeld, moet de naam van het voedingsmiddel op het PDP van het product staan, en moet de naam “een duidelijk lettertype hebben … en vetgedrukt zijn” (ibid, pag. 7). De naam van het product mag ook niet kleiner zijn dan de helft van de grootte van de grootste afdruk op het etiket. De naam moet daarnaast parallel

ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

5ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

afgedrukt worden ten opzichte van de onderkant van de verpakking. De informatiegids beschouwt de naam van het voedingsmiddel als de 'identiteitsverklaring'. De illustraties die zijn opgenomen in de gids geven aan dat de naam

het beste aan de bovenkant van de verpakking kan worden geplaatst, zodat dit het eerste is wat de consument ziet.

Een goede 'identiteitsverklaring' moet aan bepaalde eisen voldoen; als het voedingsmiddel een vaak gebruikte naam heeft, dan moet die naam worden gebruikt om het product te beschrijven ('denkbeeldige namen' die "vaak worden gebruikt en door de consumenten worden begrepen" kunnen ook voor de beschrijving van het product worden gebruikt, wanneer de "aard van het voedingsmiddel duidelijk is" (ibid)). Met andere woorden, de belangrijkste informatie gaat over wat het voedingsmiddel is. Er zijn extra reguleringen over foto's of afbeeldingen

op de verpakking die "de duidelijkheid en zichtbaarheid van de verplichte etiketinformatie verbergen of minder zichtbaar maken of die .... het voedingsmiddel verkeerd voorstellen" (ibid).

De verplichting om de naam van het voedingsmiddel te vermelden, geldt ook voor de zogenaamde 'imitatievoedingsmiddelen' die worden beschreven als “een nieuw voedingsmiddel dat op een traditioneel voedingsmiddel lijkt en een vervanging is van dat traditionele voedingsmiddel”, zoals kaas- of vleesvervangers. Bij imitatievoedingsmiddelen moet het woord 'imitatie' in de naam verschijnen in een lettertype "van dezelfde grootte en duidelijkheid" als de rest van de naam van het voedingsmiddel.

Land van herkomst

Het land van herkomst moet in de buurt van de naam en het adres van de producent worden vermeld. Soms maakt dit deel uit van het adres van de producent zoals bij volledig geïmporteerde, verpakte goederen. Voor

producten uit een ander land die door een externe producent worden verpakt en gedistribueerd, wordt de naam en het Amerikaanse adres van de product op het etiket geplaatst met de vermelding 'Geproduceerd in x' vlak boven het adres (Food Label Guide, pag. 8). In dit geval is de implicatie dat de distributeur van de geïmporteerde voedingsmiddelen verantwoordelijk is. Dit is anders dan bij Amerikaanse merken, aangezien de externe distributeurs dan niet verantwoordelijk zijn voor de tekst op het etiket. De producent wordt altijd wel geacht het juiste etiket te leveren.

Etiketten in een vreemde taal zijn toegestaan, maar dan moet “alle vereiste productinformatie ... in het Engels verschijnen” naast die in de vreemde taal. Deze beperking is misschien voor de hand liggend, maar verzekert dat alle geïmporteerde producten een etiket dragen dat geschikt is voor de Amerikaanse markt.

Informatie over de netto hoeveelheid

Informatie over de netto hoeveelheid (gedefinieerd als “de informatie op het etiket die aangeeft hoeveel product … de verpakking bevat” (ibid, pag. 14)), moet in de onderste 30% van het PDP verschijnen, parallel aan de onderkant van de verpakking. De netto hoeveelheden moeten zowel in metrische eenheden (milligram, gram, liter, enz.) als in Brits-Amerikaanse eenheden (pond, gallon, enz.) worden opgegeven. De informatie over de netto hoeveelheid moet worden weergegeven in een lettertype met een grootte die wordt bepaald door het oppervlak van het PDP, met verwijzing naar de volgende tabel:

Minimale grootte van het lettertype Oppervlak van het Principal Display Panel (PDP)

1/16 inch (1,6 mm) 5 inch2 (32 cm2) of minder

1/8 inch (3,2 mm) Tussen 5 inch2 (32 cm2) en 25 inch2 (161 cm2)

3/16 inch (4,8 mm) Tussen 25 inch2 (161 cm2) en 100 inch2 (645 cm2)

1/4 inch (6,4 mm) Tussen 100 inch2 (645 cm2) en 400 inch2 (2580 cm2)

1/2 inch (12,7 mm) Meer dan 400 inch2 (2580 cm2)

IDENTITEITSVERKLARING

Whi

te p

aper

6

Net als bij de naam van het product moet de verklaring van de netto hoeveelheid duidelijk op de voorkant vermeld zijn. De letters moeten een kleur hebben die duidelijk leesbaar is. De netto hoeveelheid moet ook apart vermeld staan van andere grafische elementen op het etiket en mag er niet door worden gestoord (ibid, pag. 16).

Ingrediëntenlijst en informatie over allergenen

De ingrediënten moeten of op het PDP of op het informatiepaneel worden vermeld. De informatie moet op hetzelfde etiketpaneel staan als de naam en het adres van de producent. De ingrediënten moeten worden vermeld “op volgorde van afnemend belang” en dit wordt verder uitgelegd als “het ingrediënt dat het meeste weegt, wordt als eerste vermeld en het ingrediënt dat het minste weegt, wordt als laatste vermeld” (ibid, pag. 17). Hieronder vallen ook conserveringsmiddelen, niet-natuurlijke kleurstoffen en, in geval van vruchtensappen, het daadwerkelijke percentage sap in de verpakking. Alles wat in het product zit, ook al is dit alleen water om een geconcentreerd ingrediënt te verdunnen, moet op de lijst staan. De ingrediënten moeten worden vermeld onder "de gebruikelijke naam, tenzij er een regulering is waardoor een andere naam moet worden gebruikt” (ibid).

De conserveringsmiddelen moeten worden vermeld onder zowel de gebruikelijke naam als de functie ervan. Ofwel door het expliciet een conserveringsmiddel te noemen of door meer gedetailleerde informatie te bieden, zoals "een schimmelremmer", "een bederfvertrager" of "een smaakbeschermer". De ingrediënten die in "incidentele" hoeveelheden aanwezig zijn, ofwel "aanwezig ... maar zonder functioneel of technisch effect in het eindproduct"

hoeven niet op het etiket te worden vermeld (ibid, pag. 18). Producenten krijgen alleen wat meer vrijheid als het gaat over de smaakstoffen en specerijen die in het product zitten. De producent hoeft niet op te geven welke specifieke specerijen en smaakstoffen zijn gebruikt.

Hierbij wordt natuurlijk aangenomen dat geen van de smaakstoffen of specerijen allergenen zijn. De FDA geeft een lijst met acht ‘belangrijke voedingsallergenen’. Als ingrediënten “een van de … acht voedingsmiddelen of voedselgroepen zijn of proteïne bevatten die door één ervan is gedefinieerd”, dan moet duidelijk worden vermeld dat dat allergeen in het product aanwezig is (Food Label Guide, pag. 20-21). De acht allergenen zijn als volgt:• Melk• Eieren• Vis• Schelpdieren• Noten• Tarwe• Pinda's• Sojabonen

Volgens de informatiegids beslaan deze allergenen “90% van alle voedingsallergieën” (ibid, pag. 21). De allergenen worden vermeld in hetzelfde lettertype en hetzelfde gebied als de ingrediënten. Het is niet vereist om een specifieke waarschuwing over de aanwezigheid van deze allergenen te plaatsen. Allergenen kunnen worden opgegeven als onderdeel van de ingrediëntenlijst. Als het ingrediënt afkomstig is van een allergeen (bijv. wei dat een melkproduct is), dan moet de naam van het allergeen er tussen haakjes op volgen. Producenten mogen de allergenen ook in een aparte lijst plaatsen volgend op het woord 'Bevat' (ibid, pag. 23). Er wordt momenteel aan een nieuwe regulering gewerkt waardoor de allergenen verplicht in een aparte lijst moeten worden vermeld. Veel producenten doen dit al en anticiperen daarmee op deze nieuwe wetsbepaling die verwacht wordt.

ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

ALLERGENEN

7

Voedingswaarde

Informatie over de voedingswaarde moet in een hokje op de verpakking worden vermeld. Er zijn geen vereisten over de oriëntatie van het hokje, noch voor de afmetingen ervan. Het hokje moet apart staan, zonder productnaam, maar met een gesuggereerde portiegrootte waarop de rest van de voedingswaarde-informatie is gebaseerd. Het hokje moet duidelijk geïdentificeerd zijn met het woord Voedingswaarde in groot lettertype. De voedingswaarde moet de volgende informatie bieden: caloriewaarden, calorieën van vet, totaal vetgehalte (zowel verzadigde als onverzadigde vetzuren), cholesterol, natrium, koolhydraten (zowel voedingsvezels als suikers) en eiwitten. In een apart deel van het hokje moet ook het vitamine- en mineralengehalte worden vermeld. Deze lijst moet niet alleen de hoeveelheid (in gram of milligram) vermelden, maar ook het percentage van de dagelijks aanbevolen hoeveelheid die deze hoeveelheid vertegenwoordigt.

Anders dan de andere besproken etiketelementen, zijn er diverse voedingsmiddelen waarvoor er geen voedingswaarde-informatie op de verpakking vermeld hoeft te worden. Een volledige lijst van deze uitzonderingen staat op pagina 26 van de Food Label Guide.

Houdbaarheidsdatum

Vreemd genoeg bestaan er in de Verenigde Staten geen wetten voor de vermelding van de uiterste houdbaarheids- of verkoopdatum van een product. De producent mag er zelf voor kiezen om deze informatie toe te voegen. Natuurlijk bestaat er een groot risico dat een bedrijf klanten verliest indien consumenten bedorven voedsel consumeren. Dit risico zorgt ervoor dat de meeste, dan niet alle producten in de Verenigde Staten de uiterste houdbaarheids- of verkoopdatum bevatten.

ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

Voorbeeld van de grafische verbeteringen die door de FDA worden gebruikt

Helvetica Regular 8 pt met 1 pt regeltussenafstand

Lijn van 3 pt

8 pt Helvetica Regular met 4 pt regeltussenafstand

8 pt Helvetica Regular, 4 pt regeltussenafstand met 10 pt bulletpoints

Lijn van 1/4 pt gecentreerd tussen de voedingsmiddelen (2 pt regeltussenafstand erboven en 2 pt eronder)

Franklin Gothic Heavy of Helvetica Black, gejusteerd links en rechts, niet kleiner

dan 13 pt

Lijn van 7 pt

6 pt Helvetica Black

Alle etiketten omrand door lijn van 1/2 pt binnen tekstgrootte van 3 pt

Lijn van 1/4 pt

Lettertype onder vitamines en mineralen

(voetnoten) is 6 pt met 1 pt regeltussenafstand

Whi

te p

aper

8

EU Reguleringen

De Europese etiketteringsvereisten voor voedingsmiddelen staan in de EU Verordening 1169/2011. Deze verordening geldt voor alle lidstaten en is in zijn geheel bindend. Elke lidstaat heeft een eigen naam voor de EU Verordening 1169/2011; in Nederland staat de verordening bekend als de Wet Voedselinformatie.

3.

Overzicht van de reguleringen

Naam product

Land van herkomst

Netto hoeveelheid

Voedingswaarde Ingrediëntenlijst T.H.T. datum Etiket- inspectie

Verplicht Verplicht Verplicht Verplicht Verplicht Verplicht Verplicht

Weergave van informatie

De verplichte informatie voor voorverpakte voedingsmiddelen moet direct op de verpakking of op een aangebracht etiket worden afgedrukt. De informatie moet eenvoudig zichtbaar, goed afleesbaar en indien van toepassing, onuitwisbaar zijn. Het lettertype moet minstens 1,2 mm hoog zijn, op basis van de kleine letter ‘o’. Indien het grootste oppervlak van de verpakking kleiner is dan 80 cm², dan moet de hoogte van de letters gelijk zijn aan of groter zijn dan 0,9 mm, op basis van de kleine letter ‘o’. De naam en de netto hoeveelheid van het product moeten op hetzelfde oppervlak worden vermeld. Wanneer het alcoholpercentage van dranken meer dan 1,2% van het volume is moet dat ook op dit oppervlak vermeld worden. De voedingswaarde moet worden weergegeven op een oppervlak dat met één oogopzicht afgelezen kan worden.

De etiketten moeten afgedrukt zijn in de officiële taal van het land van verkoop, maar andere etiketten kunnen in meerdere talen worden afgedrukt. Dit wordt vaak zelfs vereist in verschillende landen met meerdere officiële talen.

Benaming van het voedingsmiddel

De naam van het voedingsmiddel moet de wettelijke productnaam zijn, ofwel de handelsmerknaam. Wanneer een dergelijke naam niet bestaat, moet de gebruikelijke of beschrijvende naam worden afgedrukt. Merknamen moeten worden gevolgd door een beschrijving van het product, maar er zijn geen vereisten voor de locatie en afmeting van deze beschrijving. Met andere woorden, de naam moet duidelijk en begrijpelijk zijn.

ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

9

Land van herkomst

De indicatie van het land van herkomst is verplicht indien het ontbreken van deze informatie de consument kan misleiden, vooral als het voedingsmiddel of het etiket een ander land van herkomst impliceert. Voor producten met een vermeld land van herkomst dat niet hetzelfde is als dat van het hoofdingrediënt, moet het land van herkomst van dat ingrediënt ook worden vermeld. Verplichte informatie over het land van herkomst van vlees staat in de EU Verordening 1337/2013 die op 13 december 2014 van kracht is gegaan. De verordening garandeert de traceerbaarheid van het productieproces in elke fase (van slachting tot verpakking). Het geëtiketteerde vlees aan het einde van het productieproces moet traceerbaar zijn naar het land van herkomst van het individuele dier of de groep dieren.

Er bestaan plannen om de regels inzake vlees, melk, zuivel, onbewerkte voedingsmiddelen en producten die uit slechts één ingrediënt bestaan, aan te scherpen. Men is vooral geïnteresseerd in een striktere tracering van de herkomst van ingrediënten en de afgeleide producten.

Informatie over de netto hoeveelheid

De netto hoeveelheid van een product moet op passende wijze worden uitgedrukt in liter, centiliter, milliliter, kilo of gram. Deze regel geldt niet voor netto hoeveelheden van minder dan 5 g of 5 ml, noch voor specerijen, kruiden en producten die per stuk worden verkocht (zoals komkommers). Voor vaste voedingsmiddelen die in vloeistof zijn verpakt, moet ook het netto gewicht van het voedingsmiddel worden vermeld.

Ingrediëntenlijst en informatie over allergenen

De ingrediëntenlijst moet als zodanig worden aangeduid of voorafgegaan worden door een geschikte benaming die bestaat uit het woord 'ingrediënten' of dit woord omvat. Alle ingrediënten moeten in afnemende volgorde op basis van gewicht worden vermeld. Hierbij gaat het om het gewicht zoals gemeten op het moment van gebruik in het productieproces. Ingrediënten die aanwezig zijn in de vorm van vervaardigde nanomaterialen, moeten duidelijk op de lijst worden vermeld. De namen van deze ingrediënten moeten worden gevolgd door het woord ‘nano’ tussen haakjes. Voedingsmiddelen waarvoor geen ingrediëntenlijst nodig is, staan in artikel 19 van de EU Verordening 1169/2011. Deze lijst omvat onder andere verse groente en fruit, kaas, boter, gefermenteerde melk, room, enz.

De ingrediënten die allergieën kunnen veroorzaken moeten duidelijk leesbaar zijn met een lettertype dat verschilt van de rest van de ingrediëntenlijst, bijvoorbeeld door een andere lettertype, stijl of achtergrondkleur. Dit is niet nodig als de productnaam van het voedingsmiddel duidelijk verwijst naar de stof of het product in kwestie.

ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

LAND VAN HERKOMST

Whi

te p

aper

10

Voedingswaarde

Voordat Verordening 1169/2011 van kracht werd, hoefden producenten in de EU geen voedingswaarden op voedingsetiketten te plaatsen. Door de druk van consumenten die willen weten wat de voedingswaarde van hun voedingsmiddelen is, besloot de EU om richtlijnen op te stellen om producenten te verplichten de voedingswaarde op alle voedingsetiketten te plaatsen.

De verplichting om de voedingswaarde te vermelden start op 13 december 2016. Deze verplichting heeft betrekking op informatie over de energiewaarde, het vetgehalte, verzadigde vetzuren, koolhydraten, suiker, eiwitten en zout. Bovendien moeten specifieke vitaminen en mineralen die in grote hoeveelheden aanwezig zijn, ook worden vermeld. De energiewaarde en de hoeveelheid voedingsstoffen wordt uitgedrukt per 100 g of per 100 ml, waarbij vitaminen en mineralen bovendien moeten worden vermeld als een percentage van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid, zoals bepaald door de EU-regulering. De energiewaarde en de hoeveelheid voedingsstoffen mogen, indien gepast, ook vermeld worden als een percentage van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Deze waarden van specifieke producten mogen ook per portie en/of per consumptie worden vermeld. De informatie over de energiewaarde en voedingsstoffen moet in een tabel worden vermeld, met uitgelijnde nummers. Als er onvoldoende ruimte is voor een dergelijke tabel, dan moet de verklaring in regels worden afgedrukt.

Houdbaarheidsdatum

Producten met een maximale houdbaarheid moeten worden geïdentificeerd met een ‘uiterste houdbaarheidsdatum’. Voor voedingsmiddelen die zeer bederfelijk zijn en na korte tijd een onmiddellijk gezondheidsrisico voor mensen vormen, moet de uiterste houdbaarheidsdatum worden vervangen door de uiterste consumptiedatum.

Vrijwillige voedselinformatie

Er mag ook vrijwillige informatie worden verstrekt, maar die mag de consument niet misleiden. Ook moet deze informatie gebaseerd zijn op relevante wenschappelijke studies en mag de beschikbare ruimte voor de verplichte informatie er niet door worden gereduceerd.

Landspecifieke reguleringen

Lidstaten mogen geen nationale meetwaarden gebruiken of handhaven zonder dat dit door de EU is goedgekeurd. Mogelijke wijzigingen van de EU Verordening 1669/2011 zijn zeer beperkt, en staan in artikel 40ff vermeld. Bovendien mag de EU-wetgeving alleen worden toegepast als “er geen belemmering is voor de vrije beweging van goederen, noch discriminatie inzake voedingsmiddelen uit andere lidstaten”. Aangezien er geen enkele bron bestaat waarin landspecifieke bepalingen worden verzameld en gepresenteerd, kan de informatie alleen via de nationale reguleringen worden verkregen.

Vereiste etiketinspectie

De EU-reguleringen bevatten het unieke vereiste dat alle producenten een gedocumenteerd etiketinspectieproces moeten toepassen om te garanderen dat de etiketten aan de wet- en regelgeving voldoen. De wet specificeert niet wat voor soort inspectie-oplossing moet worden gebruikt, maar een vision inspectiesysteem dat inspectie-afbeeldingen kan opslaan en gebruikersinformatie kan produceren met informatie over de uptime van het systeem, maakt de documentatie van een dergelijk programma zeer eenvoudig.

ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

11

Chinese reguleringen

Afhankelijk van het land kunnen de Aziatische reguleringen enorm strikt of verrassend eenvoudig zijn. Vooral de Chinese reguleringen zijn opvallend ongecompliceerd. De Chinese etiketteringsvereisten staan in de Algemene Regels voor de Etikettering van Voorverpakte Voedingsmiddelen, die zijn uitgegeven door het Chinese Ministerie voor Gezondheid.

4.

ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

Overzicht van de reguleringen

Naam product

Land van herkomst

Netto hoeveelheid

Voedingswaarde Ingrediëntenlijst T.H.T. datum Etiketinspectie

Verplicht Verplicht Verplicht Niet verplicht Gedeeltelijk verplicht

Verplicht Niet verplicht

Weergave van informatie

De informatie moet “duidelijk, goed zichtbaar, onuitwisbaar en eenvoudig leesbaar” zijn (Algemene Regels voor de Etikettering van Voorverpakte Voedingsmiddelen, pag. 3). De informatie moet ook begrijpelijk zijn voor consumenten en alle uitspraken moeten op wetenschappelijk bewijs zijn gebaseerd. Er is een specifiek verbod op taal of afbeeldingen die "bijgelovig, pornografisch, denigrerend over andere producten of onwetenschappelijk" zijn (ibid). Deze eis wordt gevolgd door de uitspraak dat alle informatie juist moet zijn en niet mag worden gepresenteerd op een manier waardoor de informatie wordt bedekt of dat consumenten worden misleid. De informatie moet duidelijk zijn, zowel qua inhoud als qua presentatie.

Alle informatie over het voedingsmiddel moet op het Principal Display Panel (PDP) worden aangebracht, dat gedefinieerd wordt als het paneel van de verpakking dat het eenvoudigst wordt gevonden door consumenten (ibid). Alle productinformatie moet worden aangebracht in Chinese karakters. Andere talen mogen alleen worden gebruikt samen met het overeenkomstige Chinese karakter. De richtlijnen specificeren ook dat de grootte van het lettertype van een eventuele andere taal niet groter mag zijn dan het lettertype van het Chinese karakter, tenzij het gedeponeerde handelsmerk van het product in die taal is uitgedrukt. De letters mogen niet kleiner zijn dan 1,8 mm. Voor verpakkingen met een PDP-oppervlak van minder dan 35 cm² mogen kleinere letters gebruikt worden. De richtlijnen geven echter geen uitsluitsel over hoeveel kleiner de letters in dit geval mogen zijn (ibid, pag. 4).

Het is belangrijk dat zowel de productiedatum als de datum van ‘maximale houdbaarheid’ (vervaldatum) vermeld worden. Deze data moeten op het etiket zijn afgedrukt en mogen niet worden gewijzigd door “overlappende, aanvullende of gewijzigde informatie” (ibid, pag. 8). De datum moet worden afgedrukt als jaar, maand en dag. Andere indelingen zijn toegestaan, zolang er ook een uitleg over het gebruikte format bij staat.

Benaming van het voedingsmiddel

Net als bij de andere besproken reguleringen, moet de naam van het voedingsmiddel op het PDP worden afgedrukt en “moet de naam een prominente etiketlocatie innemen” (ibid, pag. 4). Ook moet de naam duidelijker zijn dan de andere markeringen op het product. De naam van het voedingsmiddel moet ook precies aangeven wat voor voedingsmiddel in de verpakking zit en mag niet “misleidend of verwarrend zijn voor de consument” (ibid). In geval van productnamen die verwarring kunnen veroorzaken over de precieze aard van het product, vereisen de richtlijnen “een specifieke benaming die de precieze aard van het voedingsmiddel beschrijft in dezelfde lettergrootte, vlak in de buurt van deze naam op hetzelfde displaypaneel” (ibid). Alle overige beschrijvende woorden of zinnen (gereconstitueerd, geconcentreerd, enz.) moeten vóór of na de naam van het voedingsmiddel worden afgedrukt.

Whi

te p

aper

12

Land van herkomst

Net als de andere reguleringen, vereisen de Chinese reguleringen dat de naam, het adres en de contactgegevens van de producent van het product op het productetiket worden vermeld. De contactgegevens moeten het volgende omvatten: “minstens één van de volgende: telefoonnummer, faxnummer, contactgegevens op internet, enz. of een postadres en het straatadres” (ibid, pag. 7). Volgens de reguleringen is de producent de persoon die “bij de wet onafhankelijk en wettelijk verantwoordelijk is” (ibid), wat betekent dat net als in de VS en in Europa de merkeigenaar en niet het externe verpakkingsbedrijf uiteindelijk verantwoordelijk is (in elk geval voor de overheid) als een defect product of een product dat niet aan de regels voldoet bij de retailers terechtkomt. Op geïmporteerde goederen moet het land van herkomst vermelden en de contactgegevens (naam, adres, enz.) van de “vertegenwoordiger, importeur of distributeur” (ibid).

Informatie over de netto hoeveelheid

Het netto gewicht van het product moet weergegeven worden in metrische eenheden en moet op dezelfde manier op het PDP worden vermeld als alle overige productinformatie. De lettergrootte van de nettogewichtsverklaring wordt vreemd genoeg bepaald door het gewicht of het volume van het product, zoals weergegeven in onderstaande tabel:

Bereik van nettogewicht Minimale lettergrootte (mm)

Hoeveelheid≤50g/ml 2

50ml/g<Hoeveelheid≤200g/ml 3

200ml/g<Hoeveelheid≤1l/kg 4

Hoeveelheid≤1l/kg 5

Ingrediëntenlijst en informatie over allergenen

Ingrediënten moeten volgens de gebruikelijke naam benoemd worden. Net als de naam van het voedingsmiddel, mogen de ingrediëntbenamingen voor de consument niet misleidend zijn. Wanneer de ingrediënten tijdens het productieproces tot een ander ingrediënt worden omgevormd (met name gefermenteerde producten), moet er een lijst met 'grondstoffen' worden vermeld in plaats van een ingrediëntenlijst (Algemene Regels voor de Etikettering van Voorverpakte voedingsmiddelen, pag. 5).

De ingrediënten moeten in afnemende volgorde van gewicht worden vermeld. Elk ingrediënt dat minder dan 2% van het totale gewicht van het voedingsmiddel uitmaakt hoeft niet te worden vermeld. Samengestelde ingrediënten moeten worden vermeld met de individuele componenten tussen haakjes.

De allergenen moeten “in de buurt van de ingrediëntenlijst” worden vermeld (ibid, pag. 9). De allergenenlijst omvat gluten, schelpdieren, vis, eieren, pinda's, sojabonen, melk en andere zuivel en alle soorten noten of nootproducten.

Voedingswaarde

In de Algemene Regels voor de Etikettering van Voorverpakte Voedingsmiddelen staat niets over de weergave van de voedingswaarde. Er bestaan reguleringen die waarschuwen tegen het misleiden van consumenten over de effecten of voordelen van een voedingsmiddel (in de informatie over de regels inzake de naam van het voedingsmiddel). Een officiële verklaring van de voedingswaarde is echter niet verplicht.

ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

13ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

Industrienormen (BRC en IFS)

Officiële regelgevende instanties zoals het British Retailer Consortium of de IFS hoeven geen strikte richtlijnen te produceren over de etikettering van producten, omdat elke overheidsinstantie dat al heeft gedaan. Regelgevende instanties benadrukken daarentegen wel het feit dat de producenten zich aan de individuele reguleringen van elke overheid moeten hoeden.

5.

BRC Global Standard Food Safety versie 7

Met andere woorden: “Alle producten moeten geëtiketteerd worden volgens de wettelijke vereisten van het land van gebruik. Bovendien moet informatie worden verstrekt waarmee producten veilig gehanteerd, getoond, opgeslagen, bereid en gebruikt kunnen worden in de supply chain of door de klant. Er moet een proces bestaan om te verifiëren dat de etikettering van ingrediënten en allergenen juist is, op basis van het productrecept en de ingrediëntspecificaties” (BRC versie 7, pag. 40).

Het BRC schijft ook een alomvattende herziening van de etiketteringsgegevens voor wanneer van product wordt gewisseld, waaronder veranderingen van het recept, ingrediënten, leveranciers of als reactie op nieuwe wetten en regels. Het BRC omvat

ook de verplichting dat producenten die ervoor kiezen om externe verpakkingsbedrijven of drukkerijen te gebruiken “informatie moeten verstrekken waarmee het etiket nauwkeurig kan worden gecreëerd” en “informatie moeten doorgeven telkens wanneer zich een wijziging voordoet met gevolgen voor de informatie op het etiket” (ibid).

Behalve de standaard overheidsvereisten, vereist het BRC ook dat producenten documentatie bijhouden over de herkomst van alle ingrediënten en grondstoffen die voor het product worden gebruikt. Dit geldt in het bijzonder voor producten die over hun herkomst claimen dat ze “specifieke ingrediënten met handelsmerk” bevatten, producten die een GGO-status hebben (GGO-vrije voedingsmiddelen) of andere informatie van dien aard (ibid, pag. 42). Met andere woorden, de vereisten van het BRC hebben minder aandacht voor de locatie van de informatie op het etiket, maar concentreren zich meer op de traceerbaarheid van de materialen die het product bevat. Deze informatie staat niet altijd op het uiteindelijke productetiket, maar de etiketten van de verscheepte materialen (traceernummers, enz.) moeten aanwezig zijn, zodat de herkomst van het hele product herleidbaar is.

Een nieuw element van de voedselveiligheidsvereisten van het BRC voor de etikettering van producten is dat het risico van een verkeerd geëtiketteerd product gereduceerd moet worden. Dit omvat het vereiste dat “gedocumenteerde controles na productwisselingen worden uitgevoerd om te garanderen dat alle producten en verpakkingen van de vorige productie uit de lijn zijn verwijderd, voordat op de volgende productie wordt overgeschakeld” en “controles die garanderen dat alleen het juiste afgedrukte materiaal door de verpakkingsmachines wordt gebruikt” (ibid, pag. 46). Deze controles moeten worden uitgevoerd voorafgaand aan, tijdens en na het productieproces en “dienen ook de verificatie van alle afdrukken tijdens de verpakkingsfase te omvatten, waaronder de datumcode, batchcode, hoeveelheid, prijs, barcode en land van herkomst” (ibid).

Whi

te p

aper

14 ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

De richtlijnen vermelden ook het gebruik van vision inspectiesystemen als een manier om de productetikettering en -afdrukken te verifiëren: “Er moeten procedures bestaan om te garanderen dat het systeem juist is ingesteld en in staat is de operator te waarschuwen of producten uit te werpen als de verpakkingsinformatie niet aan de specificaties voldoet” (ibid). Deze richtlijn staat nu ook in versie 7 van de BRC-normen, waarbij aangenomen wordt dat vision inspectie wordt gebruikt om te garanderen dat de juiste etiketten zijn aangebracht.

Versie 7 bevat enkele nieuwe reguleringen over etiketten:

1. Het is de verantwoordelijkheid van de producent om te verzekeren dat de productetikettering aan de reguleringen voldoet, ongeacht wie de etiketten feitelijk creëert en aanbrengt.

2. Traceerbaarheid is een prioriteit. De batch- en datumcodes moeten goed leesbaar zijn.

3. Vision inspectiesystemen zijn een manier om de etiketten en afdrukken op producten te controleren. Producenten die vision inspectiesystemen gebruiken, moeten regelmatig controleren of deze systemen juist functioneren.

4. Ongeacht het inspectiesysteem dat de producent kiest, moet het etiketinspectieproces gedocumenteerd worden om aan de wet- en regelgeving te voldoen.

De rest van de BRC-richtlijnen richten zich vooral op het voorkomen van verontreiniging door pathogenen en allergenen. De toevoeging van etiketspecifieke richtlijnen in versie 7 benadrukt het toenemende belang van een juiste productetikettering op de markt.

IFS-norm voor het auditen van kwaliteit en voedselveiligheid, versie 6

Net als de BRC-normen, richten de IFS-normen zich voornamelijk op andere voedselveiligheidskwesties, zoals verontreiniging door pathogenen en allergenen. Anders dan het BRC, bevat de IFS momenteel geen specifieke richtlijnen voor vision inspectie als een methode om de kwaliteit van etiketten te controleren. De normen bevatten wel richtlijnen voor verpakkings- en etiketteringscontrole: “Het bedrijf moet verzekeren dat de gebruikte verpakking overeenkomt met het product dat wordt verpakt. Het gebruik van de juiste verpakking moet regelmatig worden gecontroleerd en deze controles moeten worden gedocumenteerd” (IFS Food versie 6, pag. 63). Daarna wordt direct het volgende vermeld: “De etiketinformatie moet goed leesbaar en onuitwisbaar zijn en overeenkomen met de productspecificaties die met de klant zijn afgesproken. Dit moet regelmatig worden gecontroleerd en deze controles moeten worden gedocumenteerd” (ibid).

Een interessant punt is dat de IFS-normen niet suggereren dat de producenten zich aan de wet- en regelgeving van de overheid moeten houden. Ze nemen (terecht) aan dat de productspecificaties die gecommuniceerd worden naar de klant aan de lokale wet- en regelgeving voldoen. Het vereiste dat de etiketten leesbaar zijn is betrekkelijk eenvoudig vergeleken met de overheidsreguleringen. Het vereiste dat de etikettering en de verpakking “regelmatig gecontroleerd moeten worden” is betrekkelijk vaag. Het zou echter geen verassing zijn wanneer de bewoording van de volgende versie van de voedselreguleringen van de IFS 7 nauwer aansluit bij die van versie 7 van het BRC.

15ProductinspectieMETTLER TOLEDO Collected Applications

Producenten dragen de verantwoordelijkheid

De verschillende etiketteringsrichtlijnen in de diverse landen van de wereld mogen dan op verschillende vlakken van elkaar verschillen, maar er is één duidelijke overeenkomst. In alle richtlijnen, ongeacht de oorsprong, ligt de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor de informatie op het etiket dat in de winkel wordt gelezen bij de producent en dus niet bij het externe verpakkingsbedrijf, niet bij de drukker en niet bij de importeur.

6.

Het op het etiket vermelde bedrijf is verantwoordelijk als een etiket niet aan de regels voldoet. Het belangrijkste voor een producent is om controle te behouden over het etiketteerproces. Ook de externe verpakkingsbedrijven en drukkerijen moeten precies weten hoe ze hun klanten (in dit geval de producenten) kunnen behouden, door geen etiketteerfouten te maken. Ze moeten weten in welke landen de producten zullen worden verkocht en moeten op de hoogte zijn van de wet- en regelgeving van die landen. Zolang de diverse reguleringen goed bekend zijn, is het niet zo moeilijk om een etiket te ontwerpen dat aan alle overheids- en sectornormen voldoet.

Zolang de etiketten zorgvuldig zijn ontworpen, kunnen producenten zich volledig concentreren op het aanbrengen van het juiste etiket op elk product. Daarom richten de BRC-richtlijnen zich niet op het ontwerp van het etiket, maar op controle van de productie-omgeving, zodat het risico van een verkeerd geëtiketteerd product drastisch wordt gereduceerd, of zelfs geëlimineerd. Volgens de BRC-richtlijnen is de toepassing van een vision inspectiesysteem een goede methode om etiketteerfouten te voorkomen.

Producenten kunnen profiteren van de toepassing van een vision inspectiesysteem in alle etiketteerfasen, dus ook bij drukkerijen en verpakkingsbedrijven. Het gebruik van een vision inspectiesysteem zorgt voor de identificatie van afbeeldingen, codes en karakters om de kwaliteit en nauwkeurigheid van de productetiketten te kunnen garanderen. De beslissing om een vision inspectiesysteem te gaan gebruiken is slechts de eerste stap. Het is belangrijk dat het vision inspectiesysteem geschikt is voor de specifieke productie-omgeving en dat de operators het systeem eenvoudig kunnen bedienen, zodat het goed blijft functioneren. De producten moeten geëvalueerd worden om te garanderen dat het vision inspectiesysteem juist wordt ingesteld. Van groot belang is hierbij dat het vision inspectiesysteem deel uitmaakt van een groter en alomvattend etiketcontroleprogramma. Het vision inspectieteam van METTLER TOLEDO helpt producenten in elke stap van de ontwikkeling van een dergelijk etiketcontroleprogramma en de selectie van een vision inspectiesysteem dat aan de behoeften van producenten voldoet. Ook biedt het team systeemondersteuning en training gedurende de gehele levensduur van het systeem.

Meer informatiewww.mt.com/ci-vision

Mettler-Toledo Product Inspection B.V.Het Sterrenbeeld 485215 ML ‘s-HertogenboschNederland

Telefoon verkoop: +31 (0)73 548 11 88Telefoon service: +31 (0)73 548 11 80Fax: +31 (0)73 548 11 90E-mail: info.nl@mt.com

Technische wijzigingen voorbehouden©2015 Mettler-Toledo CI-VisionGeprint in de V.S.

N.V. Mettler-Toledo S.A.Leuvensesteenweg 3841932 ZaventemBelgië

Telefoon: +32 (0)2 334 02 11 Fax: +32 (0)2 334 03 34 E-mail: general.mtb@mt.com