Cambridge Latin Course: Stage 13
IN BRITANNIĀ
1
Cambridge Latin Course: Stage 13
Vocabulary 13Verbsconsisto, consistere, constiti, constitus to stand still, stopderideo, deridere, derisi, derisus to mock, make fun ofemoveo, emovere, emovi, emotus to move out, clear awayequito, equitare, equitavi, equitatus to ride (a horse)haereo, haerere, haesi, haesus to stick, cling tomoveo, movere, movi, motus to moveresisto, resistere, restiti, restitus (+dat) to resisttollo, tollere, sustuli, sublatus to raise, hold upverto, vertere, verti, versus to turnvexo, vexare, vexavi, vexatus to annoy
Nounsanimus, animi, m heart, mind, spiritara, arae, f altarcertamen, certaminis, n struggle, contestdignitas, dignitatis, f worth, dignityeffigies, effigiei, f image, statuefaber, fabri, m craftsmanfax, facis, f torchflos, floris, m flowerfossa, fossae, f ditchgradus, gradus, m steplectus, lecti, m bed, couchlitus, litoris, n shoreludi, ludorum, mpl gamesmultitudo, multitudinis, f crowdopera, operae, m hired-thugpars, partis, f partpompa, pompae, f processionpublicanus, publicani, m tax-collectorrota, rotae, f wheelsaltatrix, saltatricis, f dancersermo, sermonis, m conversation, speechumerus, umeri, m shoulderunda, undae, f wave
Adjectivesdoctus, docta, doctum learned, educatedfacilis, facilis, facile easyminor, minor, minus smaller, lessermolestus, molesta, molestum troublesomesuperbus, superba, superbum proud, arrogant
Adverbs, Conjunctions, Prepositionsantea beforeinter between, among
2
Cambridge Latin Course: Stage 13
Stage 13 Cartoons
1. Hic vir est Gāius Salvius Līberālis. Salvius in vīllā magnificiā habitat. Vīlla est in Britanniā. Salvius multōs servōs habet.
2. Uxor est Rūfilla. Rūfilla multās ancillās habet. Ancillae in vīllā labōrant.
3. Hic servus est Vārica. Vārica est vīlicus. Vīllam et servōs cūrat.
4. Hic servus est Philus. Philus callidus est. Philus numerāre potest.
5. Hic servus est Volūbilis. Volūbilis coquus optimus est. Volūbilis cēnam optimam coquere
potest.
3
Cambridge Latin Course: Stage 13
6. Hic servus est Bregāns. Bregāns nōn callidus est. Bregāns numerāre nōn potest. Bregāns
fessissimus est. Bregāns dormīre vult.
7. Hic servus est Loquāx. Loquāx vōcem suāvem habet. Loquāx suāviter cantāre potest.
8. Hic servus est Anti-Loquāx. Anti-Loquāx agilis 9. Salvius multōs servōs habet. Servī labōrant. agilis agilesalto to dance
suavis sweetsuaviter sweetly
vox voice
4
Cambridge Latin Course: Stage 13
Personal Pronouns: ego, nos; tu, vos
ego, nos TranslationS Pl S Pl
N ___________ ___________ ___________ ___________
G ___________ ___________ ___________ ___________
D ___________ ___________ ___________ ___________
A ___________ ___________ ___________ ___________
Ab ___________ ___________ ___________ ___________
Me videt. _________________________________________
Gladium nobis dat. _____________________________________
Personal Pronouns with cum
With Personal Pronuns, where does cum go? _____________________________________________
Nobiscum ambulat. ___________________________________________________
Mecum currimus. _______________________________________________
tu, vos TranslationS Pl S Pl
N ___________ ___________ ___________ ___________
G ___________ ___________ ___________ ___________
D ___________ ___________ ___________ ___________
A ___________ ___________ ___________ ___________
Ab ___________ ___________ ___________ ___________
Epistulam tibi tradit. ____________________________________
Tecum ambulat. ______________________________________________________
5
Cambridge Latin Course: Stage 13
Reflexive Pronouns
What is a Reflexive Pronoun? ______________________________________________
What are the Reflexive Pronoun forms for 1st and 2nd person? ______________________________
First PersonS Pl
N ___________ ___________
G ___________ ___________
D ___________ ___________
A ___________ ___________
Ab ___________ ___________
Second PersonS Pl
N ___________ ___________
G ___________ ___________
D ___________ ___________
A ___________ ___________
Ab ___________ ___________
Third PersonS Pl
N ___________ ___________
G ___________ ___________
D ___________ ___________
A ___________ ___________
Ab ___________ ___________
How are Reflexive Pronouns translated?
1st S ________________________________ 1st Pl ________________________________
2nd S ________________________________ 2nd Pl ________________________________
3rd S ________________________________ 3rd Pl ________________________________
me video. _____________________________________________
te vides. ______________________________________
se videt. _______________________________________
se vident. ______________________________________
6
Cambridge Latin Course: Stage 13
is, ea, id
Personal Pronoun: is, ea, id
Ms Fs Ns Translation (s)N ____________________ ____________________ ____________________ ____________________________G ____________________ ____________________ ____________________ ____________________________D ____________________ ____________________ ____________________ ____________________________A ____________________ ____________________ ____________________ ____________________________
Ab ____________________ ____________________ ____________________ ____________________________
Mpl Fpl Npl Translation (pl)N ____________________ ____________________ ____________________ ____________________________G ____________________ ____________________ ____________________ ____________________________D ____________________ ____________________ ____________________ ____________________________A ____________________ ____________________ ____________________ ____________________________
Ab ____________________ ____________________ ____________________ ____________________________
Eum video. ________________________________________________
Ad villam eorum ambulat. ___________________________________________
Cibum ei do. _______________________________________________
Adjective: is, ea, id
is, ea, id can also function as and Adjective meaning: ________________________________________
Ad eam villam ambulo. ______________________________________________________________________
Ei amici currebant. _______________________________________________________________________
Donum eo mercatore damus. _______________________________________________________________________
7
Cambridge Latin Course: Stage 13
Exercise 13A
Quiz 13A: (Decline Nouns)
Grammar Drill 13A: Decline: ego, nos
Grammar Sentences:
1. Libertatem mihi dabunt.
2. Ad patriam nobiscum contendebas.
3. Me pugionibus oppugnabatis.
4. Narrate mihi fabulam!
5. The emperor spoke to us.
6. You were celebrating with me.
7. The soldiers place us near the walls.
8. The family will sail with us.
celebro, celebrare, celebravi, celebratusdico, dicere, dixi, dictus
familia, familiae, fmiles, militis, mmurus, muri, m
navigo, navigare, navigavi, navigatuspono, ponere, posui, positusprinceps, principis, m
Trēs ServīTrēs servī in vīllā labōrant. Hac vīlla est in Britanniā. Servī dīligentiā labōrant, quod dominum exspectant. Servī vītam dūram dēplōrant.
Philus: (Pecūniam numerat.) Iterum pluit! Semper pluit! Sōlem numquam vidēmus. Ad Ītaliam redīre volō. Sōlem vidēre volō.
Volūbilis: (Cēnam in culīnā parat.) Ubi est vīnum? Nūllum vīnum videō. Quis omne vinum hausit? Aquam bibere nōn possum! Aqua est foeda!
Bregāns: (Pavīmentum lavat.) Labōrāre nōlo! Defessus sum. Multum vīnum bibī. Dormīre volō.
Vārica: (Vārica subitō vīllam intrat. Vārica est vīlicus.) Servī! Dominus noster īrātus advenit! Apud Cantiacōs servī coniūrātiōnem fēcērunt. Dominus est vulnerātus.
Bregāns: Dē hāc coniūrātiōne audīre volumus. Rem nārrā!
Britannia BrittainCantiaci Cantiaciconiuratio plot, conspiracydeploro to complain aboutdiligentia care
durus harshfoedus foul, horriblehaurio to drinklavo to washnumero to count
pavimentum floorpluo to rainsol sunvita lifevulneratus wounded
8
Cambridge Latin Course: Stage 13
Exercise 13B
Quiz 13B: (Conjugate Verbs - Present Irregular)
Grammar Drill 13B: Decline: tu, vos
Grammar Sentences:
1. Vobiscum laboravimus.
2. Iudicis frater te spectabat.
3. Tu per portam veniebas.
4. Vobis auxilium mittent.
5. We will tell you (pl) about the dangers.
6. I gave the silver coins to you.
7. You (pl) made new wagons.
8. The daughter of the merchant will warn you.
denarius, denarii, mdo, dare, dedi, datusfacio, facere, feci, factusfilia, filiae, f
mercator, mercatoris, mmoneo, monere, monui, monitusnarro, narrare, narravi, narratusnovus, nova, novum
periculum, periculi, nplaustrum, plaustri, n
Coniūrātiō: 1 Vārica rem nārrāvit: Apud Cantiacōs erāmus, quod Salvius metallum novum vīsitābat. Hospes noster erat Pompēius Optātus, vir benignus. In metallō labōrābant multī servī. Quamquam servī multum ferrum ē terrā effodiēbant, Salvius nōn erat contentus. Salvius servōs ad sē vocāvit et īnspexit. Ūnus servus aeger erat. Salvius servum aegrum ex ōrdinibus trāxit et clāmāvit, “Servus aeger est inūtilis. Servōs inūtilēs retinēre nōlo.” Postquam hoc dīxit, Salvius carnificibus servum trādidit. Carnificēs eum statim interfēcērunt. Hic servus tamen fīlium habēbat. Nomen erat Alātor. Alātor patrem suum vindicāre voluit. Itaque, ubi cēterī dormiēbant, Alātor pugiōnem cēpit. Postquam custōdēs ēlūsit, cubiculum intrāvit. In hōc cubiculō Salvius dormiēbat. Tum Alātor dominum nostrum petīvit et vulnerāvit. Dominus noster erat perterritus. Manōs ad servum extendit et veniam petīvit. Custōdēs tamen sonōs audīvērunt. In cubiculum ruērunt et Alātōrem audācem interfēcērunt.
aeger sickaudax boldbenignus kindcarnifex executionerceteri the otherscontentus satisfiedcustos guardeffodio to dig
eludo to slip pastextendo to stretch out ferrum ironinterficio to killinutilis uselessmetallum mineordo lineperterritus terrified
pugio daggerretineo to keepruo to rushsonus soundvenia mercyvindico to avengevulnero to wound
9
Cambridge Latin Course: Stage 13
Exercise 13C
Quiz 13C: (Decline 212 Adjective)
Grammar Drill 13C: Decline: se
Grammar Sentences:
1. In aquā nos videmus.
2. Mercator gladio se interficit.
3. Vos in periculo ponitis.
4. Pastor se terruit.
5. The senator was speaking to himself.
6. Mother made dinner for herself.
7. You call yourself a poet.
8. I was laughing at myself.
cena, cenae, fdico, dicere, dixi, dictusfacio, facere, feci, factus
mater, matris, fpoeta, poetae, mrideo, ridere, risi, risus
senator, senatoris, mvoco, vocare, vocavi, vocatus
Coniūrātiō: 2 Tum Salvius saeviēbat. Statim hospitem, Pompēium, excitāvit et īrāte clāmāvit, “Servus mē vulnerāvit! Coniūrātiō est! Omnēs servī sunt cōnsciī. Omnibus supplicium posco!” Pompēius, postquam hoc audīvit, erat attonitus. “Omnēs servōs interficere nōn possum.” inquit, “Ūnus tē vulnerāvit. Ūnus igitur est nocēns, cēterī innocentēs.” “Custōdēs nōn sunt innocentēs,” inquit Salvius. “Cum Alātōre coniūrābant.” Pompēius invīte cōnsēnsit et carnificibus omnēs custōdēs trādidit.
Bregāns: 1 Tum Vārica, postquam hanc rem nārrāvit, clāmāvit, “Loquāx! Anti-Loquāx! Dominus advenit. Vocāte servōs in āream! Eōs īnspicere volō.” Servī ad āream celeriter cucurrērunt, quod Salvium timēbant. Servī in ōrdinēs longōs sē īnstrūxērunt. Vīlicus per ōrdinēs ambulābat. Servōs īnspiciēbat et numerābat. Subitō exclāmāvit, “Ubi sunt ancillae? Nūllās ancillās videō.” “Ancillae dominō nostrō cubiculum parant,” respondet Loquāx. “Ubi est coquus noster?” inquit Vārica. “Volūbilem vidēre nōn possum.” “Volūbilis venīre nōn potest, quod cēnam parat,” respondit Anti-Loquāx.
carnifex executionerconiuratio conspiracyconiuro to conspireconscius accompliceconsentio to agreecustos guard
exclamo to shout outinnocens innocentinstruo to draw upinterficio to killinvitus unwillingnocens guilty
numero to countordo lineposco to demandsaevio to be in a ragesupplicium death penaltyvulnero to wound
10
Cambridge Latin Course: Stage 13
Exercise 13D
Quiz 13D: (Decline 3rd Declension Adjective)
Grammar Drill: Decline: is, ea, id
Grammar Sentences:
1. Ad aream eiscum ambulabimus.
2. Auxilium ei dabatis.
3. Custodes eas retinuerunt.
4. Eius princeps superabit.
5. The lions were chasing them.
6. I spoke to them about the danger.
7. You were holding their cups.
8. The merchant laughs with him.
agito, agitare, agitavi, agitatusdico, dicere, dixi, dictusleo, leonis, m
mercator, mercatoris, mpericulum, periculi, npoculum, poculi, n
rideo, ridere, risi, risusteneo, tenere, tenui, tentus
Bregāns: 2 Bregāns mediīs in servīs stābat. Canem ingentem sēcum habebat. “Ecce, Vārica! Rēx Cogidubnus dominō nostrō hunc canem mīsit.” inquit Bregāns. “Canis ferōcissimus est. Bēstiās optimē agitāre potest.” Subitō vīgintī equitēs āream intrāvērunt. Prīmus erat Salvius. Postquam ex equō dēscendit, Vāricam salūtāvit. “Servōs īnspicere volō.” inquit Salvius. Tum Salvius et Vārica per ōrdinēs ambulābant. Puerī puellaeque in prīmō ōrdine stābant et dominum suum salūtābant. Cum puerīs stābant geminī. “Salvē, domine!” inquit Loquāx. “Salvē, domine!” inquit Anti-Loquāx. Bregāns, simulac Salvium vīdit, “Domine! Domine!” clāmāvit. Salvius servō nihil respondit. Bregāns iterum clāmāvit, “Salvī! Salvī! Spectā canem!” Salvius saeviēbat, quod servus erat īnsolēns. “Servus īnsolentissimus es,” inquit Salvius. Bregantem ferōciter pulsāvit. Bregāns ad terram dēcidit. Canis statim ex ōrdine ērūpit et Salvium petīvit. Nōnnūllī servī ex ōrdinibus ērūpērunt et canem retraxērunt. Salvius, postquam sē recēpit, gladium dēstrīnxit. “Istum canem interficere volō,” inquit Salvius. “Hoc difficile est,” inquit Bregāns. “Rēx Cogidubnus, amīcus tuus, tibi canem dedit.” “Ita vērō, difficile est,” respondit Salvius. “Sed tē pūnīre possum. Illud facile est, quod servus meus es.”
agito to huntbestia wild animaldecido to falldestringo to drawdifficilis difficulteques horseman
erumpo to break awayferox fierceinsolens rudeiste that very, that terriblenonnulli severaloptime very well
ordo linepulso to hit, punchrecipio to recoverretraho to drag backsaevio to be in a rage
11
Cambridge Latin Course: Stage 13
Exercise 13E
Quiz 13E: (Decline: ego, tu, se)
Grammar Sentences:
1. Ad eas tabernas festinavisti.
2. Is coquus non laborabit.
3. Fratrem eius domini spectamus.
4. Iudex eis nautis non credebamus.
5. We told that story.
6. You advance across that river.
7. They will capture that mouse.
8. I was not able to buy those rings.
anulus, anuli, mcapio, capere, cepi, captusemo, emere, emi, emptus
fabula, fabulae, fflumen, fluminis, nmus, muris, m
narro, narrare, narravi, narratuspossum, posse, potuiprocedo, procedere, processi, processus
Salvius Fundum Īnspicit: 1 Postrīdiē Salvius fundum īnspicere voluit. Vārica igitur eum per fundum dūxit. Vīlicus dominō agrōs et segetem ostendit. “Seges est optima, domine,” inquit Vārica. “Servī multum frūmentum in horreum iam intulērunt.” Salvius, postquam agrōs circumspectāvit, Vāricae dīxit, “Ubi sunt arātōrēs et magister? Nōnne Cervīx arātōribus praeest?” Ita vērō, domine!” respondit Vārica. “Sed arātōrēs hodiē nōn labōrant, quod Cervīx abest. Aeger est.” Salvius eī respondit, “Quid dīxistī? Aeger est? Servum aegrum retinēre nōlō.” “Sed Cervīx perītissimus est,” exclāmāvit vīlicus. “Cervīx sōlus rem rūsticam cūrāre potest.” “Tacē!” inquit Salvius. “Eum vēndere volō.” Simulatque hoc dīxit, duōs servōs vīdit. Servī ad horreum festīnābant. “Quid faciunt hī servī?” rogāvit Salvius. “Hī servī arātōribus cibum ferunt, domine. Placetne tibi?” respondit Vārica.
aeger sickarator plowmanexclamo to shout outfrumentum grainfundus farm
horreum barn, granaryinfero to bring intoperitus skilledplacet it is pleasingpraesum (+dat) to be in charge of (dat)
res rustica the farmingretineo to keepseges cropsvendo to sell
12
Cambridge Latin Course: Stage 13
Exercise 13F
Quiz 13F: (Decline: is, ea, id)
Grammar Drill: Decline the Adjective: potens, potens, potens (potentis)
Grammar Sentences:
1. Pugionem eis ostendebam.
2. Eos pavones coquimus.
3. Cenam eācum consumebatis.
4. Eum retiarium non necavisti.
5. We attack this city with boldness.
6. They caught sight of his dragons.
7. We gave those gifts to you.
8. You will sell their house.
audacia, audaciae, fconspicio, conspicere, conspexi, conspectusdo, dare, dedi, datus
donum, doni, ndraco, draconis, moppugno, oppugnare, oppugnavi, oppugnatus
urbs, urbis, fvendo, vendere, vendidi, venditusvilla, villae, f
Salvius Fundum Īnspicit: 2 “Mihi nōn placet!” inquit Salvius. “Servīs ignāvīs nūllum cibum dō.” Tum dominus et vīlicus ad horreum prōcessērunt. Salvius tamen duo aedificia vīdit. Ūnum aedificium erat sēmirutum. “Quid est hoc aedificium?” inquit Salvius. “Horreum novum est, domine!” respondit vīlicus. “Alterum horreum iam plēnum est. Igitur horreum novum aedificāre voluī.” “Sed cūr sēmirutum est?” inquit Salvius. Vārica respondit, “Ubi servī horreum aedificābant, domine, rēs dīra accidit. Taurus, animal ferōx, impetum in hoc aedificium fēcit. Mūrōs dēlēvit et servōs terruit.” “Quis taurum dūcēbat?” inquit Salvius. “Quis fuit neglegens?” “Bregāns!” “Ēheu!” inquit Salvius. “Britannīs nōn crēdō. Omnēs Britannī sunt stultī, sed iste Bregāns est stultior quam cēterī!”
ceteri the restcredo (+dat) to trust (dat)deleo to destroydirus awful, dreadfuleheu! alas!ferox fierce
horreum barn, granaryignavus lazyimpetus attack, chargeiste that very, that terribleneglegens carelessplacet it is pleasing
procedo to proceedquam thansemirutus half-collapsedstultus stupidtaurus bull
13