ABCYBRICS© 2010 1
Minke Wagenaar Architect BNA
ABCYBRICS
Utrecht 18 juni 2010
Workshop ‘typologie’
MKW_104_03JPRrap051
ABCYBRICS© 2010 2
1. Introductie - inleiding (Spoorwegmuseum)
2. Minke Wagenaar en ABCYBRICS
3. 3D-Modelleren - opbouw en mogelijkheden met objecten
4. Voorbeeld Case: (de)centraal wassen
5. Workshop Case
6. Afsluiting
7. Lunch - rondleiding
Agenda
ABCYBRICS© 2010 3
Minke Wagenaar
Inleiding
ABCYBRICS© 2010 4
Welkomstwoord
Paul van Vlijmen, Directeur Spoorwegmuseum
Inleiding
ABCYBRICS© 2010 5
Doelstelling
(a) Helder maken dat ‘typologie’ instrument is om te organiseren.
(b) Middels modelmatige opbouw een structuur aanreiken
en zichtbaar maken hoe ‘flexibele’ denkbeelden in
samenhang gebracht kunnen worden. (visueel en cijfermatig).
(c) 3D-MasterModel: toetssteen voor locatiekeuze en
hulpmiddel om de verschillende facetten bespreekbaar te maken.
(d) Mogelijkheden voor gelaagdheid aangeven:
Landelijk, Utrecht, wijk en locatie.
Workshop ‘ Typologie’
ABCYBRICS© 2010 6
(a) Van Huis en Haard - 30 oktober 2008
Onderzoek bestaande locaties Vrouwenopvang - een analyse metbehulp van het ‘type’:- herenhuis- rijtjeshuis- villa- galerijflat- atriumgebouw- stadsblok- paviljoengebouw
Aanbevolen gebouwtypen:
- hofje- stadsblok- atriumbebouw
‘Typologie’ - Minke Wagenaar
Deze typen worden aanbevolenvanwege de mogelijkheden voorde combinatie van een woongebouwen een zorggebouw, gekoppelddoor een ‘interne’ openbare ruimte.
ABCYBRICS© 2010 7
(b) Type en typologie
Een type is een redelijk vastliggende structuur voor deinterne organisatie van een gebouw, de horizontaleen verticale ontsluiting ervan en de relatie ervan met dedirecte omgeving en de stedenbouwkundige setting.
Typologie is modelmatig werken met gebouwtypes.In een type gebouw, zoals het atriumgebouw, een hofjeof een stadsblok, komen gebouw, programma, locatieen stedenbouw bij elkaar tot een geheel.
(Lees er meer over in ‘Van Huis en Haard’, p. 107-112)
‘Typologie’ - Minke Wagenaar
ABCYBRICS© 2010 8
(c) Workshop ‘Typologie’ Proeftuin
Voor de workshop is door mij samenwerking gezocht met ABCYBRICS. Dit is eenadviesbureau dat is gespecialiseerd in het faciliteren van procesaansturing enproductontwikkeling, door actieve opslag en uitwisseling van alle projectdata.
In de systematiek van ABCYBRICS zijn twee modellen uitgewerkt die min of meercorresponderen met de aanbevolen typen hofje, atriumgebouw, stadsblok, dat wilzeggen: verschillende stedelijke dichtheden. Door het modelmatig werken is hetmogelijk om in de planvorming flexibel met de eerder genoemde typen om te gaan ende verschijningsvorm te kneden naar de stedebouwkundige situatie. Dat ‘kneden’ zalin Utrecht noodzakelijker zijn dan in Emmen, vanwege de er beschikbare locaties.
Door met dit driedimensionaal informatiemodel annex database te werken, blijft bijhet ‘kneden’ alle ingevoerde informatie behouden. Op elk moment kan getoetstworden wat de gevolgen zijn van een ontwerpbeslissing of reorganisatie van hetgebruiksprogramma. We hebben nu op basis van meerdere programma’s van eiseneen bibliotheek opgebouwd, waaruit voor specifieke opgaven geput kan worden.
De werkwijze maakt het ook mogelijk om het beeld, dat iedereen wel bij een typeheeft, tijdens de planvorming te transformeren in een digitale maquette van eengebouw dat passend is voor de gebruiker en voor de locatie.
‘Typologie’ - Minke Wagenaar
ABCYBRICS© 2010 9
(d) Knelpunten
Tijdens de verkenning van de knelpunten bij de verschillende pilots kwamen IngridRebel en ik tot de conclusie dat het toch vooral weer een centenkwestie is.Een ander belangrijk knelpunt is het vinden van een goede locatie, met name voor deinstellingen in de grote steden.
Welke bijdrage is er beschikbaar voor de huisvestingskosten van de woonsituatie envoor de huisvestingskosten van de hulpverleners en administratie?Kennis van deze inkomsten is belangrijk voor een gezonde exploitatie.
De andere kant van een gezonde exploitatie is een gezonde hoogte van de te betalenvergoeding voor het gebruik van het gebouw - huur of aflossing - door de instelling.Het is niet het uitgangspunt dat de corporatie gaat exploiteren op basis van eentekort. Wel kan een corporatie beslissen over het te halen rendement in de periode datde instelling voor vrouwenopvang het complex huurt.Daarnaast kan de corporatie optreden als ‘projectontwikkelaar’ en het gebouw navoltooiing verkopen aan de instelling.
Bij het doorrekenen van de uitgewerkte modellen, op de totale investeringskosten, isgebleken dat een rendabele investering mogelijk is. Zowel voor de instelling zelf alsvoor de corporatie is dit mogelijk.De voorwaarden zitten in de procesbeheersing en de optimalisering.
‘Typologie’ - Minke Wagenaar
ABCYBRICS© 2010 10
Fase 01 | Organigram en omschrijving
Fase 02 | Ruimteboek
(a) activiteit - kamer
(b) cluster
(c) een totale lay-out
Fase 03 | (d) nog te plaatsen in Structuurontwerp (SO)
Ideale lay-out
(1) vrije veld
(2) 2-3 lagen
(3) 4-5 lagen
Kosten
Planning
Voorbereiding- PVE maken
MKW_104_02JPRrap020_ruimteboek-bijgewerkt-18mrt10_Programma Vieja fase 1.pdf
ABCYBRICS© 2010 11
ABCYBRICS maakt de ontwikkeling van een gebouw (gebied)
inzichtelijk en beheersbaar door het organiseren van informatie-
uitwisseling tussen alle betrokken partijen en het vastleggen van al
deze informatie in één dynamisch 3D-Mastermodel.
Voor de opdrachtgever ontstaat inzicht, overzicht en controle
gedurende elke stap van het project (nieuwbouw of verbouwing),
van initiatie!ase tot en met de uitvoering en daarna ook tijdens het
beheer van het gebouw.
ABCYBRICS - adviesbureau voor procesbeheersing
ABCYBRICS© 2010 12
Doelstelling: e!ectieve communicatie
Kennis en kunde van alle vakgebied(en) komen tot uitdrukking in één model
opdrachtgever
stedebouw
architect
constructeur
Bouwfysicus
Strategisch adviseur
Gemeente
W-installatie
inrichting
procesadviseur
ABCYBRICS© 2010 13
Tool: Centrale regie met de ABCOM
Projectsturing en procesbeheersing voor de opdrachtgever door
gestructureerde communicatie vanuit één punt, de ABCOM:
de geïntegreerde ‘cockpit’ voor opslag, uitwisseling, visualisatie
en presentatie vanuit één model.
CODERING EN OPSLAG 3D MODEL VISUALISATIEALLE APPLICATIES
(A) AUDIT ENGINEERING (B) BUILDING (C) COORDINATION
(Uit de ABCOM worden alle presentaties, zoals: 2Dtekeningen, 3Dpdf-visuals, 4Dfilms geproduceerd)
ABCYBRICS© 2010 14
Dienstverlening (product en proces)
ABCYBRICS inventariseert in de initiatie!ase de
gebruikerslocatie en werkt toe naar een simulatie in
Fase03 | Structuurontwerp, van het gebouw
‘in gebruik’, opgebouwd uit een 3D-model van
gebruiksruimtes met condities en kosten.
Daarbij komt tenminste één haalbare oplossing in
beeld die als toetssteen dient voor de opdrachtgever.
ABCYBRICS© 2010 15
De gebruiker en de gebruiksruimte staan voorop
De gebruiker in een ‘technisch aura’. Het model simuleert ‘het gebouw in het gebruik’
opgebouwd als een 3D-Model van gebruiksruimtes met condities en kosten.
ABCYBRICS© 2010 16
ABC-Principe
conditie
ruimte techniek
kostenInvestering
& Exploitatie
ABC-cyclus: aan gebruiksruimte zijn condities verbonden met hun prestatieniveau’s.De deskundigen optimaliseren de benodigde techniek (ook als 3D-object).
De inzet van de techniek veroorzaakt kosten (investering en exploitatie)
ABCYBRICS© 2010 17
ABC-Principe
conditie
ruimte techniek
kostenInvestering
& Exploitatie
optimalisatie
doorbereking
doelmatigheid
OPDRACHTGEVER
DESKUNDIGEN
BOEKHOUDING
De cyclus herhaalt zich van grof naar fijn. (Fase 01-10)
ABCYBRICS© 2010 18
De taak als leidraad voor het proces (DNR 2005)
Fase 01 | Initiatief / haalbaarheid
Fase 02 | Projectdefinitie
Fase 03 | Structuurontwerp
Fase 04 | Voorontwerp
Fase 05 | Definitief Ontwerp
Fase 06 | Technisch Ontwerp
Fase 07 | Prijs- en contractvorming
Fase 08 | Uitvoeringsgereed Ontwerp
Fase 09 | Uitvoering - Directievoering
Fase 10 | Gebruik/exploitatie
ABCYBRICS© 2010 19
Taakbeschrijving per fase (STB -2009)
wie
wat
ABCYBRICS© 2010 20
Planning - (Work Breakdown Structure)
wanneer
ABCYBRICS© 2010 21
Stichtingskosten Analyse Model voor initiatiefnemer
MKW_104_03_A_JPRrap045_StichtingskostenAM-vrijeveld.xls
MKW_104_03_B_JPRrap044_StichtingskostenAM-blok-4lg.xls
ABCYBRICS© 2010 22
Investering- & Exploitatie Model
MKW_104_02JPRcal003_INV-EXPL-opzet.xls
ABCYBRICS© 2010 23
Aan de slag
ABCYBRICS© 2010 24
Het programma van eisen
MKW_104_02JPRrap020_ruimteboek-bijgewerkt-18mrt10_Programma Vieja fase 1.pdf
ABCYBRICS© 2010 25
01 | Ruimteboek als start vanuit activiteiten
ABCYBRICS© 2010 26
01 | samenvoegen tot kamers (meerdere activiteiten)
ABCYBRICS© 2010 27
02 | cluster wonen
ABCYBRICS© 2010 28
02 | cluster entree
ABCYBRICS© 2010 29
02 | cluster kinderwerk
ABCYBRICS© 2010 30
02 | cluster begeleiding
ABCYBRICS© 2010 31
02 | ordening tot wonen en werken
ABCYBRICS© 2010 32
03 | Lay-out van de gebruiksruimte ordenen
en ruimte voor techniek toevoegen
MKW_104_02JCSmdl025_structuurontwerp beggr.+verd.3D.pdf
ABCYBRICS© 2010 33
03 | Kostencalculatie met volumes en elementenbegroting
ABCYBRICS© 2010 34
03 | Plaatsen (toetsen) op de locatie (Kadaster)
Ten minste één haalbare oplossing geplaatst in een samenhang
van ruimtes, condities, kosten en tijd.
ABCYBRICS© 2010 35
04 | Voldoen aan bestemmingsplan
ABCYBRICS© 2010 36
05 | Definitief ontwerp - techniek uitwerken
ABCYBRICS© 2010 37
06 | Alle presentaties uit één model: 2D, 3D-pdf, etc.
ABCYBRICS© 2010 38
07 | Visualisaties voor marketing en sales
ABCYBRICS© 2010 39
Modelleren
ABCYBRICS© 2010 40
Stichtingskosten Analyse Model
Voor de Corporatie
a) Inventarisatie voor de ontwikkelaar/investeerder
b) Speelruimte in investering voor winst- en risico
doelstelling: positief uitkomen
Voor de klant ‘Proeftuin-VVV’
a) het complete plaatje in beeld:
doelmatigheid-optimalisatie-kosten
b) Managementmodel voor voortgang
Calculeren
MKW_104_03_A_JPRrap045_StichtingskostenAM-vrijeveld.xls
MKW_104_03_B_JPRrap044_StichtingskostenAM-blok-4lg.xls
ABCYBRICS© 2010 41
Stichtingskosten A vrijeveld
MKW_104_03_A_JPRrap045_StichtingskostenAM-vrijeveld.pdf
ABCYBRICS© 2010 42
Stichtingskosten B blok 4-lagen
MKW_104_03_B_JPRrap044_StichtingskostenAM-blok-4lg.pdf
ABCYBRICS© 2010 43
- Hoeveelheden in elementenbegroting komen uit het model;
- eenheidsprijzen zijn marktprijzen uit lopende aanbiedingen.
Calculeren - Elementenbegroting
MKW_104_03_A_JPRrap045_StichtingskostenAM-vrijeveld.xls
MKW_104_03_B_JPRrap044_StichtingskostenAM-blok-4lg.xls
ABCYBRICS© 2010 44
- Exclusief nul-energie;
- geen duurzame materialen opgenomen ( i.o.m. Corporatie)
- inhuur installaties bij externe partij: huur en onderhoud
= in evenwicht met jaarlijkse energiekosten
Kanttekeningen
MKW_104_03_A_JPRrap045_StichtingskostenAM-vrijeveld.xls
MKW_104_03_B_JPRrap044_StichtingskostenAM-blok-4lg.xls
ABCYBRICS© 2010 45
Voor het gebruik van een nieuw te bouwen of verbouwen
accommodatie naar wens zal de instelling moeten betalen.
Dat kan gedaan worden uit de opbrengsten die gegenereerd
worden door het verstrekken van onderdak en hulp.
Deze twee aspecten, uitgaven en inkomsten ten behoeve van
huisvesting, behoeven beide aandacht.
Het is voor alle betrokken partijen belangrijk dat deze posten
transparant zijn samengesteld en met elkaar in balans zijn.
Onderstaand schema bouwt voort op de resultaten van de
E!ectenarena Vrouwenopvang van februari 2009. Het is allereerst
naar alle relevantie categorieën inkomsten en uitgaven t.b.v. de
huisvesting van cliënten en instellingen voor vrouwenopvang.
Gebruikskosten huisvesting
ABCYBRICS© 2010 46
Een voorbeeld
Investering en Exploitatie
ABCYBRICS© 2010 47
Centraal wassen
Ruimte algemeen - 30m2
ABCYBRICS© 2010 48
Decentraal wassen
Om te voldoen aan het bouwbesluit heeft de woning een berging
ABCYBRICS© 2010 49
(De)centraal wassen - samengevat
ABCYBRICS© 2010 50
Vragen
ABCYBRICS© 2010 51
Conclusie