Gweld SêrSeeing Stars

Parc Cenedlaethol EryriGwarchodfa Awyr Dywyll Ryngwladol

Snowdonia National ParkInternational Dark Sky Reserve

Mae Eryri yn ardal ddelfrydol i ryfeddu at y sêr, fry uwch ein pennau. Ymunwch â ni i werthfawrogi rhinweddau awyr dywyll.

Snowdonia is an ideal area to marvel at the stars above. Join us to appreciate the

benefits of a dark sky.

Gwarchodfa Awyr DywyllDark Sky Reserve

Does dim rhaid buddsoddi mewn offer drud i ddechrau gerthfawrogi’r sêr. Yn aml iawn, bydd llygad noeth neu sbienddrych yn ddigon. Mae nifer dirifedi o sêr, planedau, cytserau, galaethau a meteorau i’w gweld yn awyr dywyll y nos, ond dyma wybodaeth am dri ohonynt.

Hon mae’n debyg, yw’r alaeth hawsaf i’w hadnabod yn Eryri yn ystod y gaeaf. Cafodd ei henw ar ôl yr heliwr Groegaidd. Os dowch chi o hyd i Orïon, fe fydd hi’n haws i chi adnabod sêr eraill.

This, it seems, is the easiest galaxy to recognise in Snowdonia during the winter. It was named after the Greek hunter Orion. If you find Orion, it will be easier for you to recognise other stars.

Lle i ddechrau? Where do we start?There’s no need to invest in expensive equipment to begin appreciating the stars. Very often, the naked eye or binoculars suffice. Countless stars, planets, constellations, galaxies and meteors can be seen in the dark sky, but here is some information on three of them.

384,000 km away and

the brightest satellite

in the sky. Allthough we

can’t always see it, it impacts our world

as its gravitational pull is responsible for the

ebb and flow of the sea, twice a day.

Y Lleuad

384,000 km i ffwrdd a’r lloeren ddisgleiriaf yn yr awyr. Er nad ydym yn gallu ei weld o hyd, mae’n effeithio ar ein byd gan fod tynfa disgyrchiant y lleuad yn gyfrifol am lanw a thrai’r môr ddwywaith bod dydd.

The Moon

Orïon – Yr Heliwr Orion – The Hunter

- or the Big Dipper. A group of seven bright stars that form part of the constellation, The Great Bear.

www.eryri-npa.gov.uk

- neu’r Aradr. Clwstwr o saith seren lachar sy’n rhan o gytser Yr Arth Fawr.

Y Sosban

The Plough

For further information visitAm fwy o wybodaeth ewch i

Llu

nia

u /

Imag

es

Ke

ith

O'B

rie

n

www.darksky.orgwww.darkskydiscovery.org.uk

www.esa.intwww.breconbeacons.org/stargazing

www.nasa.gov

Ystyriwch cyn goleuo:Y golau iawn, yn y lle iawn ar yr amser iawn?

Think before switching on:

The right light, in the right place

at the right time?

Beth yw Gwarchodfa Awyr Dywyll?

Dynodiad anrhydeddus sy’n cael ei roi gan y Sefydliad Awyr Dywyll Ryngwladol i ychydig o gyrchfannau sydd wedi profi fod ansawdd awyr nos eu hardal yn bwysig a bod ymdrech wirioneddol yn cael ei wneud i leihau llygredd golau.

Pam fod angen gwarchod awyr dywyll?Gall gormod o olau neu olau amhriodol effeithio’n ddifrifol ar bobl ac ar yr amgylchedd o’n cwmpas. Gall olygu

• Ein bod yn dioddef o ddiffyg cwsg am fod golau yn tarfu ar ein cartrefi• Biliau ynni yn cynyddu• Effaith andwyol ar fywyd gwyllt y nos drwy amharu ar lwybrau mudo, amgylchiadau paru a lleihad mewn poblogaethau

What is a Dark Skies Reserve?

This is a prestigious award given by the International Dark Sky Institute to select destinations that have proven that the quality of their night air is outstanding and real efforts are being made to reduce light pollution.

Why do we need to look after dark skies? Too much or inappropriate light can have a serious effect on people and their environment. It can mean

• sleep deprivation due to light intrusion on our homes • Increase in energy bills • Detrimental effect on night wildlife by impairing migratory routes, mating conditions and a decrease in population

Y cyfan yr ydym yn ei ofyn yw i drigolion • ystyried gosod bylbiau watedd isel • ystyried gosod datgelydd symudiad ar oleuadau allanol• ystyried sgrinio goleuadau allanol neu eu rhoi ar ogwydd • Diffodd goleuadau pan na fydd eu hangen

Bydd hyn yn ei dro wrth gwrs yn lleihau biliau trydan. Nid ydym yn mynnu fod goleuadau nos yn cael eu diffodd ac nid ydym yn gofyn i neb wario symiau mawr o arian yn newid eu holl oleuadau. Y cyfan ofynnwn ni yw i bobl addasu eu defnydd o olau.

All we're asking is for residents to• consider installing low-wattage bulbs• consider installing motion detectors on external lighting• consider shielding or tilting external lights• Switch off lights when not needed

This in turn will of course reduce electricity bills. We will not insist on night lights being switched off and we will not ask anyone to spend large amounts of money in changing all their lights. All we ask is for people to adjust their use of light.

Beth mae hyn yn ei olygu i drigolion Eryri?

What does this mean to the

residents of Snowdonia?

What exactly does this mean to Snowdonia?

In other areas that have been designated, such as the Brecon Beacons in South Wales and Galloway in Scotland, the area’s environment, economy, welfare, tourism and wildlife have benefited, which in turn, has contributed to reducing the carbon footprint as less electricity and fossil fuels are used. Snowdonia National Park has now been designated as a Dark Sky Reserve, which means that

• The area’s wildlife will be protected• The quality of the area’s environment will improve• Snowdonia will have a new natural attraction to attract new visitors to the area during quiet periods of the year• The local economy will improve• The dark sky of Snowdonia will be protected for future generations.

Beth yn union mae hyn yn ei olygu i Eryri?

Mewn ardaloedd eraill sydd wedi eu dynodi, megis Bannau Brycheiniog yn Ne Cymru a Galloway yn yr Alban, mae amgylchedd, economi, lles, diwydiant ymwelwyr a bywyd gwyllt yr ardaloedd wedi elwa. Yn ei dro, cyfrannodd hyn at leihau ôl troed carbon wrth ddefnyddio llai o drydan a thanwydd ffosil. Bellach, mae Parc Cenedlaethol Eryri wedi ei ddynodi yn Warchodfa Awyr Dywyll, sy’n golygu

• Bydd bywyd gwyllt yr ardal yn cael ei warchod• Bydd ansawdd yr amgylchedd yn gwella• Bydd atyniad naturiol newydd i ddenu ymwelwyr newydd i Eryri ar gyfnodau tawel o’r flwyddyn• Bydd yr economi leol yn gwella• Bydd awyr dywyll Eryri yn cael ei diogelu ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol