AMSTERDAMAMSTERDAM - BEVERWIJK - IJMUIDEN - ZAANSTAD
2009/nr2
ZEEHAVENS
Drie maiden calls in AmsterdamZaanse jachtbouw timmert aan de wegInterview Graham Wastell: “Kansen voor cargadoors”Corus kan niet zonder schroot uit de regio
Themanummer regionale synergie
The Felison Terminal is located in the port of IJmuiden. Convenient for Amsterdam and Schiphol International Airport, IJmuiden has excellent road and inland waterwayconnections. The Felison Terminal berths are located on the seaward side of the locks,and at the entrance of the Amsterdam North Sea Canal, Gateway to the Netherlands.
The Terminal has two specialist RO-RO berths:Quay No.2 is located in the Fishery Harbour at the south side of the Felison passenger terminal. Ships up to a length of 200 meters and of up to 6.5 metersdraught can dock at the ro-ro bridge.
Quay No.3 is located in the IJmond Harbour. This new facility has been specificallydesigned to ensure the rapid and efficient loading and unloading of sea-goingships. Vessels up to 240 meters in length and up to 10 meters draught can behandled at this berth.
Additional features of the Felison Terminal include:• 24 hour service, 365 days a year • A high-quality parking and storage area (18,000 m2)
equipped with closed-circuit TV security systems.• Dedicated and strengthened paved storage areas for high-grade
and heavy cargo• ISPS certified• Dedicated, qualified staff• High quality terminal equipment• Extensive covered and open storage is available on and adjacent
to the port area. Cold store capacity is also available in the port.
KVSA, owner and operatorThe Felison Terminal is owned and operated by KVSA (Royal United ShipAgencies). KVSA, founded in 1876, is one of The Netherlands’ leading service providers to the maritime industry. The word “Royal” was added to the company’s name in recognition of the quality of service provided to customers for more than 130 years.
The Felison Ro-Ro Terminal –Your Gateway to the Netherlands
You can find out more about us and the Felison Terminal at our website, www.felisonterminal.com. If you need any further information please contact us by phone, fax or e-mail.Phone: +31 255 545454 - Fax: +31 255 545426E-mail: [email protected] - Internet: www.felisonterminal.com
Droog overslaan van kwetsbare produkten als staal, hout, papier etc. is nooit meer afhankelijk van weersomstandigheden.
020 44 80 620 - www.waterlandterminal.nl
Waterland TerminalStevedore and Terminal Operator
C O L O F O N
Inhoud ZEEHAVENS AMSTERDAMjaargang 41, nummer 2, 2009
RedactieMark van Baal, Jan van den Berg, Albert Boes, Guido van den Heuvel, Joris Moes, Karel van der Weide en Bart Stam (hoofd-redacteur)
Foto’sDick van den Berg, Martin Hendriksen, Ed Seeder, Reinder Weidijk
adveRtentiesJoris van der Hoek
De Ruijterkade 7,1013 AA, AmsterdamTelefoon: 020 - 627 37 06Mobiel: 06 - 41 84 22 10Fax: 020 - 626 49 69E-mail: [email protected]: www.amports.nl
BelangRijke adRessen:
amsteRdam PoRts association(tevens correspondentie-adres)De Ruijterkade 71013 AA AmsterdamTelefoon: 020 - 627 37 06Fax: 020 - 626 49 69E-mail: [email protected]: www.amports.nl
Haven amsteRdamDe Ruijterkade 7, Postbus 194061000 GK AmsterdamTelefoon: 020 - 523 45 00Fax: 020 - 620 98 21E-mail: [email protected]: www.portofamsterdam.nlInlichtingen scheepvaart:Tel.: 020 - 622 15 15
Haven BeveRwijkNoorderkade 11948 NR BeverwijkTelefoon: 0251 - 22 47 50Fax: 0251 - 21 40 50E-mail: [email protected]: www.beverwijk.nl
ZeeHaven ijmuiden n.v.Halkade 4, Postbus 5411970 AM IJmuidenTelefoon: 0255 - 54 70 00Fax: 0255 - 54 70 50E-mail: [email protected]: www.zeehaven.nl
Haven ZaanstadWestkade 2, 1506 BA ZaandamTelefoon: 075 - 681 65 23Fax: 075 - 681 67 99E-mail: [email protected]: www.zaanstad.nl
ondeRnemeRsveReniging oRamDe Ruijterkade 71013 AA AmsterdamTelefoon: 020 - 622 21 11Fax: 020 - 620 31 33E-mail: [email protected]: www.oram.nl
kameR van kooPHandel amsteRdamDe Ruijterkade 51013 AA AmsterdamTelefoon: 020 - 531 40 00Fax: 020 - 531 46 99E-mail: [email protected]: www.kvk.nl
Regionale ontwikkelingsmaatscHaPPij nooRdZeekanaalgeBeid (Ron)Havengebouw, De Ruijterkade 71013 AA AmsterdamTelefoon: 020 - 523 49 20Fax: 020 - 523 44 20Website: www.nzkg.nl
Lay-out/lithografie: FIZZ, Meppel
Druk: Giethoorn Ten Brink B.V., Meppel
05 Synergieinderegio
07 Korteberichten
09 LijndienstAmsterdam-Esbjergvanstart
11 NieuwecarcarrierinAmsterdam
12 “Altijdkansenvoorcargadoors”
15 ZIM/Hapag-LloydooknaarAmsterdam
16 Knooppuntvoormodaliteiten
19 Innovatiemonitorvoordehavens
20 ZeehavensAmsterdaminbeeld
22 Geenstaalzonderschroot
25 DigitalekaartgeeftHavenAmsterdamoverzicht
28 Douanegaatdigitaal
34 Zaanstreekmiktopluxejachten
36 Veiligheidenkwaliteitbijalcoholopslag
39 Modernehavenopdevoorgrond
Omslagfoto:EenvandedrierecentemaidencallsinAmsterdam
wasdemsSanFranciscovanZIMLines/Hapag-LloydbijUnited
StevedoresAmsterdam.Foto:ReinderWeidijk
� Zeehavens Amsterdam Maart 2009 www.amports.nl
Adverteerdersindex:
27AMC 31AYOP33BAM27Van den Broeke Consultancy10Broekman
14Blom bv24 CVV24Driving4U27Duiker Vervoer bv14Van Gool bv6,8,38Ter Haak Group27Hoëgh Autoliners bv32HORS/HMSA
24Sleepdienst – B. Iskes & ZN18Konecranes24De Koperen Ploeg
3 KVSA38Libelle Amsterdam bv10MAIN bv32MEO bv40Nile Dutch32Oranjewerf18Peinemann bv38Pronk Multiservice bv39Rabobank32Machinefabriek Saedt bv18Sea-Cargo AS2 SGS26Svitzer Amsterdam bv8 SWA Havens30 VCK Logistics3 Waterland Terminal bv14ZPMC Europe
369
A M P O R T S
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 �
ZEEHAVENS AMSTERDAM informatieblad over het Noordzeekanaalgebied, met de havens en het havenbedrijfsleven van Amsterdam, Beverwijk, IJmuiden en Zaanstad, is een uitgave van Amsterdam Ports Association. E-mail: [email protected] e e R O v e R A M S T e R d A M P O R T S A S S O c i AT i O n e n h A A R 3 0 0 l e d e n : w w w. A M P O R T S . n l
Synergie in de regio‘IJmond, de ijzeren schakel’ is het centrale thema van het
Havencongres dat over enkele dagen (woensdag 25 maart)
plaatsvindt in Amsterdam. Daarbij gaat het onder andere
om de vraag hoe we nog beter kunnen samenwerken door
elkaars sterke punten maximaal te benutten. ‘Schatgraven
in de regio’ heet dat met een fraaie omschrijving.
Op heel veel terreinen werken bedrijven, maar ook
werkgevers en lokale overheden in deze regio al inten-
sief samen. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan Schiphol en
Zeehavens Amsterdam. Tussen beide mainports zien we
steeds meer vormen van samenwerking. Niet alleen op het
gebied van goederenstromen, zoals de pijpleiding voor ke-
rosine tussen de luchthaven en Oiltanking maar ook bij de
uitwisseling van (elektronische) gegevens en toekomstige
projecten. Een goed voorbeeld van dat laatste is het miljar-
denproject Amsterdam Connecting Trade (ACT) dat de ko-
mende 25 jaar moet uitgroeien tot een modern, duurzaam
knooppunt voor de verschillende vervoersmodaliteiten.
Elders in dit nummer kunt u er veel meer over lezen.
Maar ook op bestuurlijk vlak wordt er al behoorlijk samen-
werkt. Ik hoef slechts de tweede grote zeesluis te noemen
waar inmiddels alle bedrijven, werkgeversorganisaties,
lokale overheden en de provincie rond het Noordzeeka-
naal als één man achter staan. Het is immers voor iedereen
zonneklaar dat zonder deugdelijke sluizen in IJmuiden de
Amsterdamse haven ten dode is opgeschreven.
Ook op andere gebieden zijn er fraaie staaltjes van syner-
gie te vinden. Wat te denken van het nieuwe regionale
HavenCollege dat in mei van start gaat? Hier werkt het
bedrijfsleven in de haven nauw samen met de ROC’s en de
gemeente Amsterdam. En laten we ook onze eigen vereni-
ging AmPorts niet vergeten die al lang geleden regionaal
is gegaan en tevens een voorbeeld is van publiek-private
samenwerking.
Natuurlijk kent ook het bedrijfsleven aansprekende
voorbeelden van synergie. Zo kunt u in dit nummer lezen
hoe Corus voor zijn staalproductie afhankelijk is van de
regionale schrootbedrijven. Ook zien we in IJmuiden een
toenemende synergie ontstaan tussen de offshore-indu-
strie en fabrikanten van windturbines op de Noordzee.
Kortom, deze regio doet al heel veel samen. Het is dan ook
zaak bestaande netwerken een extra stimulans te geven.
Ir. Michiel A. Wijsmuller, voorzitter AmPorts
New Ter Haak group Head Office
YOUR COMPASS TO PROFIT!
CERESExtension area
60.000 m2
Amerikahaven:
USA -Container & RoRo terminal
• 550 m Deepsea quay
• 300 m Coaster & barge quay
• 30.000 m2 Rail terminal
• 35.000m2 Warehouses
• 20.000m2 Container cleaning,maintenance & repair department
• 10.000 m2 Stuffing & stripping area
• Loading docks, 24 units
• 2.400 m2 Offices
• Road connecting to Schiphol
• Total surface: 30 hectares
Vlothaven:
USA - Bulkterminal
• 300 m Deep sea quay
• 50.000 m2 Open space area
• 5.000 m2 Warehouses
• 525 m Rail track
• Sophisticated bulk equipment
Suezhaven:
USA - Cocoa/Plywood terminal
• 800 m Deep sea quay
• 25.000m2 Warehouses
All terminals I.S.P.S. certified
Ruijgoordweg 80, Westpoort 7989 - 1047 HM Amsterdam - The NetherlandsT +31 20 6116688 F +31 20 2011882 E [email protected] W www.terhaakgroup.com
Suezhaven
Vlothaven
InlandBarge Terminal
Deep Sea Quay
D.C. ShedsRail Terminal
USA, United Stevedores Amsterdam V.O.F, is a registered trademark and part of the Ter Haak Group.
New Head office
1-1 PAG. USA:USA 2006 14-01-2009 09:02 Pagina 1
K O R T e B e R i c h T e n
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 �
MeeR OveR AMSTeRdAM PORTS ASSOciATiOn en 300 leden : www.AMPORTS.nl
nieuw project riviercruise- en motorchartervaart
In het fraaie Grand Hotel Amrâth Amsterdam heeft Amsterdam Cruise Port op
woensdag 4 maart de aftrap gegeven voor het nieuwe cruiseseizoen. Volgens
ACP-voorzitter Peter Swelheim was 2008 ‘een absoluut topjaar voor zeecruises in
onze regio’. In 2009 zullen we volgens Swelheim echter ‘onvermijdelijk te maken
krijgt met de economische crisis’.
In 2009 gaat ACP weer een groot aantal activiteiten ontplooien. Nieuw is het
project riviercruise- en motorchartervaart Noord-Holland. In samenwerking met
negen gemeenten en de provincie gaat ACP de komende drie jaar een gezamen-
lijke promotiecampagne opzetten.
Hans Gerson, algemeen directeur van Haven Amsterdam, verwacht dat op de
middellange termijn zowel de zee- als riviercruises structureel gaan stijgen.
Gerson schat dat er in 2015 zo’n 180 zeecruiseschepen de hoofdstad zullen be-
zoeken met 300.000 opvarenden en circa 1300 riviercruiseschepen met 200.000
passagiers.
Haven Amsterdam is volgens Gerson reeds bezig met het bedenken van sce-
nario’s om deze groei op te vangen. Zo is het havenbedrijf begonnen met het
weghalen van 350.000 m3 baggerslib in de vaargeul van en naar PTA. Andere
opties zijn, naast uitbreiding van het cruisezoen, verbetering van de uitwijkloca-
tie op het CAMT-terrein aan de Westhaven, een nieuwe maar tijdelijke ligplaats
voor cruisecalls aan de kop van de Javakade (“daarover moeten we met de Dienst
Ruimtelijke Ordening nog wel overleggen”) en een toekomstige turn around
terminal bij het Westerhoofd, vlakbij de Tweede Coentunnel.
www.amsterdamcruiseport.com
Grimaldi verhooGt frequentie op west-afrika
Een van de schepen van de Central Express Service van Grimaldi
Rederij Grimaldi Lines heeft de frequentie opgevoerd van de Central Express
Service vanaf United Stevedores Amsterdam (USA). In plaats van eenmaal per
week vertrekken de schepen iedere zes dagen naar diverse bestemmingen in
West-Afrika. De schepen van Grimaldi vervoeren RoRo, containers, breakbulk
en projectladingen.
De tweede dienst op Afrika is de Southern Express Service. Vanaf de USA Ter-
minal zijn er rechtstreekse aanlopen op Luanda, Pointe Noire en Douala. De re-
derij heeft deze dienst onlangs uitgebreid met de nieuwbouwschepen Grande
Angola en Grande Ghana. De Nederlandse agent is Broekman Motorships.
kloosterboer neemt daalimpex over
Koel- en vriesbedrijf Kloosterboer heeft medio
februari Daalimpex Coldstores overgenomen.
Het gaat om de vestigingen in Velsen, Vlissin-
gen, Harlingen en Middenmeer waar circa 150
personeelsleden werken. Dit heeft directeur Jack
Kloosterboer afgesproken met de twee curatoren
en ABN-AMRO. Kloosterboer, opgericht in 1925,
is een toonaangevende logistieke dienstverlener
voor koel- en vriesproducenten. Het bedrijf heeft
zo’n 450 medewerkers en een omzet van 140
miljoen euro. Daalimpex raakte in de problemen
toen de IJslandse moedermaatschappij Eimskip
weigerde nog langer financieel bij te springen.
scheepsmodellen bij ter haak
Ter Haak Group heeft sinds kort drie bijzondere
scheepsmodellen in bruikleen van het Scheep-
vaartmuseum. Het gaat om een oorlogsschip uit
1740, het korvet Nautilus (1885) van de Konink-
lijke Marine en het ms Johan van Oldenbarnevelt
(1930). Aan het laatstgenoemde schip bewaart
Richard ter Haak goede herinneringen. Het was
zijn grootvader Pieter ter Haak die in de jaren
dertig schilders, bikkers en classificeerders
leverde voor het onderhoud van dit schip. De
Nederlandse Scheepsbouw Maatschappij (NSM)
bouwde de 180 meter lange Johan van Olden-
barnevelt.
president benin bezoekt amsterdam
Als onderdeel van zijn staatsbezoek aan Ne-
derland heeft president Thomas Boni Yayi van
Benin op vrijdag 23 januari een bezoek gebracht
aan de Amsterdamse haven. Dit gebeurde op
uitnodiging van Haven Amsterdam en Amster-
dam Port Consultants. De president sprak met
vertegenwoordigers van Haven Amsterdam en
het regionale havenbedrijfsleven. In de delegatie
zaten ook de Minister van Transport en de direc-
teur van de havenstad Conotou.
• E.D.I. reporting• P.T.I. reefer service• Covered workshops• Refurbishing- and paintshop• Cleaning facilities• Modifications• Road transport services• Water & rail connected• Sale, purchase and lease• Two locations in theAmsterdam port
• Total surface area 40.000 m2
• ISO-VCA-STEK&IICL certified
Sales office & container depot A:Ruijgoordweg 80-Westpoort 79891047 HM AmsterdamThe NetherlandsT +31 20 6115656E [email protected] W www.cca.nl
CONTAINER COMPANY AMSTERDAM BV
YOUR COMPASS TO PROFIT!CCA, Container Company Amsterdam bv, Huurbox and Koelbox are registered trademarks and part of the Ter Haak Group.
Depot B: Corsicaweg 6 - Westpoort 5031 - Amsterdam Modification containers and cabins Reefer service
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 �
De Noorse rederij Sea-Cargo A/S is op
vrijdag 30 januari gestart met zijn nieuwe
RoRo-lijndienst van Amsterdam naar
Esbjerg in Denemarken. Voor deze ‘maiden
call’ ontving de Poolse kapitein van het ms
‘Tor Minerva’ het traditionele havenschild
uit handen van Dorothy Winters, commer-
cieel manager van Haven Amsterdam.
Tweemaal per week, op dinsdag en vrijdag,
vertrekt een Ro/Ro schip van Sea-Cargo
naar de havenstad in West-Jutland. Dit
gebeurt vanaf de Scandia Terminal van
VCK Logistics in de Suezhaven van Amster-
dam. Naast de ‘Tor Minerva’ zet de Noorse
rederij ook de ‘Trans Carrier’ in.
De Tor Minerva heeft een lengte van 177
meter en biedt plaats aan 134 trailers. Sea-
Cargo heeft de Trans Carrier onlangs ver-
lengd van 125 naar 144 meter, waardoor
er nu ruimte is voor 94 trailers aan boord.
sius) voor de voortstuwing. In vergelijking
met dieselmotoren daalt de uitstoot van
kooldioxide met twintig procent en de
NOx-emissies met maar liefst 90 procent.
Ook de uitstoot van fijnstof en zwavel is
minimaal. De nieuwe schepen zijn 333
meter lang, hebben een laadvermogen
van 5.600 tdwt (1150 ladingmeters) en
beschikken over eigen containerkaan van
50 ton. Ook is er ruimte voor 94 containers
aan boord.
www.sea-cargo.no
Beide schepen vervoeren naast ro/ro ook
containers, pallets, zware en projectlading.
vloeibaar aardGas
Sea-Cargo, dat ook een agentschap heeft
in Amsterdam, gaat eind 2010 of begin
2011 twee nieuwe multipurposesche-
pen inzetten die momenteel door een
scheepswerf in India worden gebouwd.
Het bijzondere aan deze schepen is dat
ze op vloeibaar aardgas (LNG) varen. De
speciale Rolls Royce-motoren gebruiken
het vloeibaar aardgas (-163 graden Cel-
B e d R i j f S n i e u w S
Lijndienst Amsterdam- Esbjerg van start
Sea-Cargo zet in 2011 schepen op aardgas in
Dorothy Winters (Port of Amsterdam) overhandigt het speciale havenschildje aan de kapitein van de
ms Tor Minerva
De Tor Minerva aan de kade van de Scandia
Terminal van VCK Logistics
SLOP- EN BILGE-INZAMELING - SCHEEPSREINIGING - AFVALVERWERKING
OLIE RECYCLING - CALAMITEITENSERVICE - KADEGEBONDEN DIENSTEN - 24/7
MAIN B.V. locatie Amsterdam - Petroleumhavenweg 48 - 1041 AC Amsterdam - Tel.+31 (0)20 6130 225 MAIN B.V. locatie Den Helder - Het Nieuwe Diep 34/DD - 1781 AD Den Helder - Tel. +31 (0)223 632 177
[email protected] - [email protected]
AMSTERDAM – IJMUIDEN – DELFZIJL – DEN HELDER – SCHEVENINGEN – EEMSHAVEN – UTRECHT – HARLINGEN
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 11
De Pleiades Spirit had in Japan Nissans en
Subaru’s aan boord genomen, voorname-
lijk terreinwagens van het type Patrol en
X-trail. Vervolgens voer de car carrier via
de Straat van Malakka en het Suezkanaal
naar de Middellandse Zee. Hier bezocht
de Pleiades Spirit de havensteden Tartus
(Syrië), Larnaka (Cyprus) en Piraeus (Grie-
kenland). Vervolgens voer het RoRo-schip
via Tripoli (Libië), Livorno (Italië), Barce-
lona, Rotterdam en Newcastle door naar
Amsterdam.
piraten afGeschud
“Het spannendste moment was de pas-
sage van de Golf van Aden.” vertelt de
Filippijnse kapitein Willy Doruelo. Hij zag
twee speedboten met elk negen pira-
ten aan boord naderen tot op een paar
honderd meter afstand. “Ik verlegde mijn
koers naar stuurboord en sloot het schip
af.” De kapitein overwoog de hulp in te
roepen van de internationale marinesche-
in Japan. “De volgende reis is onbekend,”
zegt Yuji Takayama, een Japanse manager
die al een aantal jaar voor Nissan Europe
in Nederland werkt. “De beslissing om dit
schip te bouwen, nam Nissan drie jaar
geleden toen de autoverkoop in de lift zat.
De huidige situatie met dalende autover-
kopen, hadden we drie jaar geleden niet
verwacht,” aldus Takayama.
mvb
technische specificaties
• Naam: Pleiades Spirit
• Type: Car Carrier
• Bouw: 25 juni – 13 oktober 2008
• Lengte: 199,99 meter
• Breedte: 32,26 meter
• Diepgang: 9,725 meter (maximaal)
• Draagvermogen: 17.424 ton
• Tonnage: 60.330 ton
• Capaciteit: 6.400 auto’s
• Voortstuwing: 7-cilinder super long
stroke 15 megawatt diesel
pen. Maar uiteindelijk zagen de zeerovers
af van het beklimmen van het veertig
meter hoge schip dat met een snelheid
van twintig knopen voer. “Ik voel me heel
zeker op dit schip,” zegt Doruelo.
Een bezoekje aan Koopman Car Terminal
aan de Westhaven in Amsterdam levert
een indrukwekkend schouwspel op.
Vanaf de veertig meter hoge brug zijn op
de kade aan stuurboord de duizenden
Patrols en X-trails terreinwagens te zien
die de chauffeurs van het schip hebben
gereden. Vanaf Amsterdam distribueert
Nissan de personenauto’s naar diverse
bestemmingen in West- en Oost-Europa,
waaronder Rusland.
In normale omstandigheden gaat een car
carrier weer volgeladen met Europese au-
to’s terug naar Azië. De mv Pleiades Spirit
steekt na Amsterdam de Atlantische Oce-
aan over om in vier havens in de Verenig-
de Staten Amerikaanse auto’s te laden, om
drie a vier maanden later terug te keren
B e d R i j f S n i e u w S
Nieuwe car carrier in Amsterdamvan 11 tot 13 februari meerde het RoRo-schip Pleiades Spirit voor het eerst af in de haven van Amster-dam. de gloednieuwe car carrier van nissan biedt plaats aan zo’n 6400 personenauto’s. een impressie van de maiden voyage.
RoRo-schip Pleaides Spirit van Nissan
De mv Pleiades Spirit passeert de sluizen van IJmuiden op weg naar de haven van Amsterdam
Vol trots laat Graham Wastell het nieuwe
kantoor met veel staal en glas zien van
Silver Star Agencies, waarvan hij een van
de twee directeuren en grootaandeelhou-
ders is. Het kantoor ligt aan de Westha-
venhaven, recht tegenover kolenoverslag-
bedrijf OBA. “We zitten hier veel centraler
in de haven dan op onze oude locatie
in het Regus gebouw bij Sloterdijk-Tele-
port,”’ zegt Wastell. “Hier zitten we vlakbij
onze belangrijkste klanten.” Hij vervolgt:
“Silver Star Agencies is voortgekomen uit
het voormalige Transworld Marine Agen-
cies, waar mijn compagnon Rob Veldhuis
general manager was, en mijn eigen
bedrijf GW Agencies. Transworld Marine
Agencies ging in 1997 failliet en uit de
boedel hebben we hard- en software en
enkele klanten kunnen overnemen.”
waterklerk
Het cargadoorsbedrijf was niet helemaal
onbekend bij Graham Wastell toen hij
omstreeks 1990 in deze bedrijfstak ging
werken. “Ik kom uit een Brits-Nederlands
gezin en ben opgegroeid in Engeland.
Mijn Nederlandse oom had een carga-
doorsbedrijf in Rotterdam waar ik in mijn
jeugd regelmatig kwam. In 1990 ben ik
waterklerk geworden bij cargadoorsbe-
drijf Ronanco Agencies. Toen ik voor een
van de klanten vier maanden in Zuid-
Frankrijk was gedetacheerd bij een grote
olieterminal, vertrok mijn toenmalige
chef. Daarna heb daar zo’n anderhalf
jaar de vestiging in Amsterdam vrijwel
zelfstandig geleid. Ik werkte toen ook veel
waterklerken, een ICT-specialist, een voor-
malige terminaloperator van Oiltanking
en iemand voor de administratie. Sinds
januari 2005 hebben we ook een tweede
vestiging in Rotterdam met een manager
en een waterklerk.”
flinke toename
Het afgelopen jaar heeft Silver Star Agen-
cies 617 schepen behandeld, waarvan
bijna 500 in Amsterdam en 120 in Rotter-
dam. Een flinke toename ten opzichte van
de 350 schepen uit 2005. Wastell meent
dat zijn cargadoorsbedrijf voorlopig nog
weinig last heeft van de economische cri-
sis. “Ik denk dat we in de tankermarkt toch
nog wel kunnen groeien, want deze markt
is nogal anticyclisch. In tijden van econo-
mische neergang dalen de olieprijzen en
gaan consumenten meer autorijden. Dat
in het Rotterdamse havengebied.”
Door de slechte economische situatie
raakte Wastell begin jaren negentig deze
baan kwijt. Dat versnelde zijn beslissing
als freelancer cq. zelfstandig cargadoor
verder te gaan. “Eerst heb ik drie jaar
vrijwel exclusief voor Ronanco gewerkt, in
1993 heb ik Graham Wastell (GW) Agen-
cies opgericht. Eind 1995 is GW Agencies
rechtstreeks met klanten gaan werken.
In 1997 ontstond Silver Star Agencies,
gespecialiseerd in tankervaart, bulkgoe-
deren en stukgoed schepen.”
Anno 2009 zijn Veldhuis en Wastell nog
steeds directeur en grootaandeelhou-
der. “Momenteel behandelt Silver Star
Agencies alle soorten schepen, ook
cruise- en containerschepen. Inmiddels
hebben we negen medewerkers. Op onze
hoofdvestiging in Amsterdam zijn dat vier
i n T e R v i e w
12 Zeehavens Amsterdam Maart 2009 www.amports.nl
“Altijd kansen voor cargadoors”in twaalf jaar is Silver Star Agencies uitgegroeid tot een van de grootste tankercargadoors in Zee-havens Amsterdam. een van de twee drijvende krachten achter het succesvolle bedrijf is Graham wastell, tevens voorzitter van de verenigde nederlandse cargadoors (vnc).
Nieuw onderkomen Silver Star Agencies
Graham Wastell: “Ik houd wel van risico’s nemen”
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 13
betekent dus meer aanvoer naar de olie-
terminals en dus extra werk voor ons.”
leerzame periode
De periode 2005-2007 is in vele opzichten
een leerzame periode geweest, vertelt
Graham Wastell: “We hebben ons bedrijf
in 2005 verkocht aan VCK door de slechte
economische situatie op de internatio-
nale oliemarkt. Het was geen gemak-
kelijke beslissing om je eigen bedrijf van
de hand te doen en op te gaan in een
grotere organisatie. Silver Star Agencies
wil zijn eigen koers varen, bijvoorbeeld
door te investeren in geavanceerde ICT-
oplossingen.”
Het avontuur duurde overigens niet lang,
want in 2007 kochten Veldhuis en Wastell
hun bedrijf weer terug. “De vooruitzichten
waren dat jaar aanmerkelijk beter, zeker
toen een van onze grotere klanten het be-
drijf Europoint (het huidige Eurotank,red.)
aankocht. Dat was een soort garantie dat
er extra bedrijvigheid onze kant zou op-
komen. Maar ik heb veel geleerd bij VCK,
het was een nuttige en leerzame periode.”
Groeiambities
Inmiddels is Silver Star uitgegroeid tot de
tweede tankeragent van de Amsterdamse
haven, op eerbiedwaardige afstand van
Vopak. “Vopak werkt voor een deel in een
ander marktsegment met grote oliecon-
cerns, de zogeheten majors. Daar zijn we
nu nog te klein voor maar wie weet wat
de toekomst nog brengt.” zegt Wastell
met een veelbetekenend lachje.
Dat wil echter niet zeggen dat er geen
groeiambities zijn, integendeel. Wastell:
“We zijn in 2007 in Ventspils, Letland,
gestart met agentschappen voor tankers.
Deze havenstad is een strategische door-
voer- en exporthaven voor de Russische
olie-industrie. We hebben daar inmiddels
een kantoor met negen medewerkers,
waaronder een aantal waterklerken die ik
zelf heb getraind!”
investeren in ict
Informatie- en computertechnologie
(ICT) is een belangrijk onderdeel van de
bedrijfsstrategie, zo vertelt Wastell. “Ik ben
al sinds 1990 bezig met ICT-systemen
voor de scheepvaart. In eerste instantie
ging het om het berekeningsprogramma
voor de totale havenkosten, ook wel
disbursements account genoemd. Daar-
mee kunnen we een heel nauwkeurige
schatting maken van sluisgelden, sleep-
kosten, liggelden, afvalstoffenheffing, de
Koperen Ploeg enzovoorts. Dat doen we
tegenwoordig met het pakket Portmas-
ter waarin we ook allerlei rederij- en
scheepsgegevens, douaneformulieren en
de crewlijst elektronisch kunnen door-
geven. Onze ICT-specialist is momenteel
bezig met een verbeterde versie, waarbij
de gebruikers via internet contact kun-
nen leggen met het nieuwe PortNet en
PortinfoLink systeem.”
Zelf is Graham Wastell een dag per week
actief voor PortNet. “Ook ben ik als voor-
zitter van de sector scheepsagenturen
van ORAM betrokken bij allerlei ICT-pro-
jecten voor de haven.”
vereniGde nederlandse
carGadoors
Ondanks zijn drukke bestaan, vindt Was-
tell toch nog tijd om het voorzitterschap
te bekleden van de VNC, de Verenigde
Nederlandse Cargadoorsbedrijven. Was-
tell: ”Dankzij ORAM ben ik ook automa-
tisch bestuurslid van de VNC, sinds 2006
ben ik voorzitter.” In totaal vertegenwoor-
digt de VNC zo’n 150 bedrijven, variërend
van lijnvaartcargadoors en bulkagenten
(wilde vaart) tot scheepsagenten en
rederijkantoren.
Het belangrijkste doel van de VNC is het
behartigen van de economische belan-
gen van cargadoors en scheepagenten op
nationaal niveau, maar ook het stimuleren
van de efficiency van de Nederlandse
zeehavens en de aanwezige dienstverle-
ners (havenbedrijven, loodsen, roeiers en
dergelijke). Wastell: “Als de Nederlandse
cargadoors met één stem spreken, heeft
dat meer impact dan elk bedrijf afzonder-
lijk. Daarom is het zo belangrijk een zetel
te hebben in de Nationale Havenraad
omdat daar dossiers worden besproken
die van directe invloed zijn op onze
bedrijfstak. Voorbeelden zijn de nieuwe
douanewetgeving maar ook PortInfonet.”
vechten voor reGionale douane
Over de Douane meldt hij: “De Douane wil
alle regionale kantoren gaan sluiten ten
gunste van een groot landelijk kantoor
op de Maasvlakte. Hierdoor ontstaat het
gevaar dat know-how wegvloeit, maar
ook dat er geen regionale steunpunten
meer zijn waar bedrijven terecht kunnen
voor vragen of advies. De Douane heeft
nu nog een vestiging in Hoofddorp en
een steunpunt op de Corsicaweg. We
willen deze vestigingen graag behouden
voor Zeehavens Amsterdam.”
www.silverstar.nl
Graham Wastell en Rob Veldhuis in het nieuwe kantoor van Silvers Star Agencies
T h e M A n u M M e R S y n e R G i e
h
h
h
>
k
k
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 1�
Het eerste containerschip van de nieuwe
dienst, de mv San Francisco (1600 TEU),
meerde op woensdag 18 februari aan bij
de USA terminal aan de Amerikahaven.
Vanwege deze maiden call reikte Dertje
Meijer, commercieel directeur van Haven
Amsterdam, het schildje van de Amster-
damse haven uit aan kapitein Göhler.
Tot nu toe was Antwerpen de enige direc-
te aanloophaven van de NAF Service in de
Benelux. Voortaan is echter Amsterdam
de eerste laad- en loshaven. Na Hamburg
en Antwerpen varen de containersche-
pen van NAF Service door naar diverse
bestemmingen in West-Afrika.
ZIM Integrated Shipping Services is
een grote Israëlische rederij van vooral
containerschepen. De rederij onderhoudt
momenteel zo’n zestig lijndiensten in Eu-
ropa, de Verenigde Staten, Canada, Latijns
Amerika, Afrika en Azië. Voorlopig zal ZIM
twee containerschepen inzetten voor de
NAF-Service. Naast de mv San Francisco is
dat de Buxsailor.
Het derde schip van de lijndienst is het
containerschip Aenne Rickmers van de
Duitse rederij Hapag-Lloyd dat wereld-
wijd tachtig lijndiensten voor containers
onder zijn goede heeft. De vloot van de
Duitse rederij heeft een totale capaciteit
van zo’n 500.000 TEU. De twee rederijen
verwachten dit jaar minstens 18.000 con-
tainers te verschepen tussen West-Afrika
en de USA-terminal aan de Amerikahaven.
balen cacao
Reeds in de jaren tachtig loste Ter Haak in
de Suezhaven zeeschepen van ZIM met
balen cacao. Het stuwadoorsbedrijf heeft
de haven van Amsterdam. Het bedrijf is
gespecialiseerd in de overslag van con-
tainers, hout, RoRo, breakbulk, bulk- en
projectlading.
bs
www.terhaakgroup.com.
zich sindsdien ontwikkeld tot één van de
grootste havenbedrijven in Amsterdam.
Met 25 hectare bedrijfsterreinen, drie
terminals in de haven van Amsterdam,
een totale kadelengte van bijna 2.000
meter en 60.000 m² aan loodsruimte is
USA een van de grootste stuwadoors in
ZIM/Hapag-Lloyd ook naar Zeehavens Amsterdamunited Stevedores Amsterdam, onderdeel van Ter haak Group, heeft zijn vierde deep sea rederij bin-nengehaald. het gaat om de north europe Africa Service (nAf) lijndienst van ZiM integrated Shipping Services en hapag-lloyd.
B e d R i j f S n i e u w S
USA haalt vierde containerrederij binnen
Aankomst van de mv San Francisco van ZIM in Amsterdam
Dertje Meijer van Haven Amsterdam overhandigt het schildje aan kapitein Göhler van de mv San Francisco.
Tussen Zeehavens Amsterdam en Schip-
hol ligt één van de belangrijkste logistieke
regio’s van Nederland. De komende jaren
zullen omvang en diversiteit hiervan gaan
toenemen. Dit komt voor een belangrijk
deel door Amsterdam Connecting Trade
plattegrond).
ACT omvat verschillende gebieden. Dit
zijn A4-Zone West, het Geniepark, Schiphol
Logistics Park en Schiphol Zuid-Oost. ACT
is de uitwerking van het plan Werkstad
A4 uit oktober 2006. Bij dit plan zijn onder
(ACT). Onder deze naam bouwen diverse
partijen aan een logistiek knooppunt voor
vervoer over weg, water, spoor en door de
lucht. Als alle plannen ook daadwerkelijk
worden gerealiseerd, krijgt ACT een op-
pervlakte van maar liefst 141 hectare (zie
T h e M A n u M M e R S y n e R G i e
16 Zeehavens Amsterdam Maart 2009 www.amports.nl
Knooppunt voor modaliteitenTen zuiden van Schiphol moet het logistieke centrum Amsterdam connecting Trade (AcT) komen. het zal bestaan uit zowel bestaande als nieuwe bedrijfsterreinen en terminals voor diverse vervoersmo-daliteiten (vrachtwagens, binnenvaartschepen, goederentreinen en vliegtuigen). de totale investe-ring bedraagt zo’n drie miljard euro, hetgeen 15.000 banen oplevert.
Amsterdam Connecting Trade kost drie miljard euro
Een plattegrond van het toekomstige Amsterdam Connecting Trade, kortweg ACT
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 1�
andere Air Cargo Nederland, Bloemenvei-
ling Aalsmeer, KLM, Schiphol Group en de
projectontwikkelaars AM en Schiphol Area
Development Company (SADC) betrok-
ken. Deze partijen hebben alle belang bij
goede verbindingen en ontlasting van
het drukke wegennet rond de nationale
luchthaven. “Werkstad A4 komt voort uit
de zoektocht naar oplossingen voor de
logistieke problemen die we een paar jaar
geleden rond de luchthaven constateer-
den,” zegt Paul Jansen. Hij is programma-
directeur van ACT en werkzaam bij SADC.
Een van de grootste knelpunten is het
dichtslibben van het wegenstelsel rond
Schiphol.
ook binnenvaartterminal
Overigens bestaat ACT niet helemaal
op de tekentafel. De belangrijkste, reeds
bestaande component is het vrachtareaal
van Schiphol. Daarnaast moet er in de
toekomst een grote terminal voor vracht-
wagens komen. Aan de Ringvaart ter
hoogte van Schiphol-Oost, in de buurt van
Aalsmeer, willen de initiatiefnemers een
nieuwe binnenvaartterminal aanleggen,
gericht op de containeroverslag op de
schepen. Een binnenvaartterminal is een
noviteit, tot nu toe hebben het vliegtuig
en de vrachtwagen het alleenrecht op en
rond Schiphol.
Er is echter geen enkele reden waarom dit
zo moet blijven, meent Arjen Donkersloot,
projectmanager modaliteit van ACT. “Ook
veel hightechproducten gaan per zeecon-
tainer, ook al denken veel mensen dat het
vooral vliegtuigen zijn die deze producten
vervoeren. Er worden überhaupt meer
verschillende producten in zeecontainers
vervoerd.”
Ook nieuw is de aanleg van een terminal
voor hogesnelheidstreinen die vracht
vervoeren. ACT kan hierdoor aansluiting
krijgen op het Europese initiatief Carex.
Dit is een onderneming waarin HST-
terminals in oprichting samenwerken.
Andere overslagstations komen in Parijs,
Lyon, Luik en Londen. Op langere termijn
komen er mogelijk ook dergelijke facilitei-
ten in Barcelona, Madrid en Milaan. Naast
spoorwegmaatschappijen nemen ook
van de snelheid van het transport en van
de kosten.”
Daarnaast onderzoekt FloraHolland ook
het containervervoer per traditionele
goederentrein. Dit kan op de wat langere
afstanden, bijvoorbeeld naar Milaan, het
wegvervoer voor een deel vervangen. Hoe
het bloemenvervoer zich ook ontwik-
kelt, zeker is dat railtransport een grote
verandering zal betekenen. Momenteel
gaat 98 procent van het transport van de
verse snijbloemen over de weg, de rest
door de lucht.
lanGe adem
De bouw van ACT is een kostbare zaak. De
ontwikkeling en aanleg van de bedrijfs-
terreinen, gebouwen en bijbehorende
infrastructuur kost circa drie miljard euro,
waarvan het particuliere bedrijfsleven
het overgrote deel zal moeten betalen.
De ontwikkeling is dan ook een zaak van
lange adem. De uitgifte van percelen
kan in 2011 van start gaan. Vermoedelijk
wordt het laatste stuk grond pas in 2035
uitgegeven. ACT moet aan 15.000 mensen
werk bieden.
jvdb
act moet duurzaam worden
Duurzaamheid staat hoog in het
vaandel bij de partijen die Amster-
dam Connecting Trade ontwikkelen.
Zo moet het project aansluiten bij
de klimaatvisie van Schiphol. Hierin
wil de luchthaven bijvoorbeeld dat
gebouwen op de nationale luchtha-
ven zoveel mogelijk energieneutraal
zijn (evenveel energie opwekken
als gebruiken). Ook moeten zowel
het personeel als de reizigers zoveel
mogelijk met het openbaar vervoer
van en naar Schiphol reizen. Verder
zal de logistiek van de retourzendin-
gen een belangrijke rol spelen. Dan
kunnen we denken aan het terugstu-
ren van gebruikte producten naar de
producent.
post- en expresbedrijven deel aan Carex.
De kosten voor HST Cargo, de toekom-
stige terminal nabij NS-station Hoofddorp,
bedragen 35 tot 40 miljoen euro. Hier-
voor heeft het kabinet in oktober 2008
al elf miljoen euro toegezegd. De eerste
proeven met HST Cargo kunnen in 2012
plaatsvinden, twee jaar later zou een Euro-
pese dienst van start kunnen gaan.
onbemande voertuiGen
Een interessant onderdeel van ACT is
de zogeheten Ongestoord Logistieke
Verbinding, kortweg OLV. De exacte vorm
hiervan is nog niet duidelijk. Het kan
een soort vrije corridor voor vrachtwa-
gens zijn, analoog aan de vrije busbaan
Zuidtangent tussen Amsterdam-Bijlmer
en Haarlem.
Een andere mogelijkheid is een baan
waarover onbemande vrachtvoertuigen
rijden. Maar dit ziet Donkersloot voor-
lopig niet gebeuren. “Overslag op een
onbemand voertuig betekent een extra
schakel in de logistieke keten, want een
vrachtwagen of trein moet de goederen
toch eerst naar de plaats van bestemming
vervoeren. Met de huidige technologieën
zijn onbemande voertuigen daarom
te duur, maar op lange termijn kan dit
veranderen.”
De kosten van de Ongestoord Logistieke
Verbinding bedragen tussen de 120 en
220 miljoen euro, afhankelijk van de uit-
voering. De OLV moet vanaf de HST Cargo
terminal in Hoofddorp via de trucktermi-
nal naar Schiphol Zuid-Oost gaan rijden.
Wellicht trekt men de verbinding door
naar FloraHolland in Aalsmeer zodat ook
bloemen en planten van hieruit kunnen
worden vervoerd naar de terminals. Deze
aftakking kan ook de binnenvaartterminal
aan de Ringvaart ontsluiten.
FloraHolland is sowieso een bedrijf dat
met veel belangstelling naar ACT kijkt,
zegt Edwin Weenink. Hij is manager sup-
ply chain development. Weenink: “Wat
betreft de export kijken we vooral met
interesse naar HST Cargo waarmee we
bloemen snel kunnen vervoeren naar
Brussel, Parijs en waarschijnlijk ook Lon-
den. Of dit gaat gebeuren hangt vooral af
Peinemann is al ruim 50 jaar een toonaangevend bedrijf in de wereld van horizontaal- en verticaal intern transport. Vanuit het hoofdkantoor in Hoogvliet isPeinemann uitgegroeid tot een one-stop-shopping bedrijf met vestigingen ver-spreid over heel Nederland. Met een verhuurvloot van ca. 7000 units kunnen wiju altijd een op uw situatie afgestemd aanbod doen. Of het nu gaat om heftrucks,hoogwerkers, verreikers of steigermateriaal: Peinemann is uw zakenpartner!
Hét adres voor verhuur en lease van heftrucks en hoogwerksystemen
Peinemann Amsterdam Nieuw Zeelandweg 16-18, 1045 AL Amsterdam
Tel.: 020 - 506 14 00 Fax: 020 - 506 14 49 E-mail: [email protected] www.peinemann.nl
HOOGVLIET - AMSTERDAM - RAAMSDONKSVEER - MOERDIJK - VENLO - ASSEN - VEENDAM - RIJSWIJK - LONDERZEEL (B)
adv. halve Zeehavens 2008:europoort 2008 08-07-2008 14:23 Pagina 1
The most efficient highway runs
over the seaTwice a week v.v.
Sea-Cargo ASBergen, Norway
Tel. +47-55108484www.sea-cargo.no
Sea-Cargo Agencies BV Amsterdam, The Netherlands
Tel. [email protected]
Konecranes Lifting Businesses,reaching new heights!
OM U IN DE TOEKOMST NOG BETER VAN DIENSTTE KUNNEN ZIJN, ZIJN WIJ GESTART MET DE BOUW VAN EEN NIEUW PAND GELEGEN AAN DE DINTELWEG, EUROPOORT - ROTTERDAM!
09.09.2009
Konecranes Port Services Pascalweg 1, NL-3208 KL Spijkenisse, The NetherlandsP.O. Box 274, NL-3200 AG Spijkenisse, Tel.: +31 (0)181 243 200, Fax: +31 (0)181 243 221Website www.konecranesservice.nl, E-mail: [email protected]
DEVELOPMENT • INSPECTION • CRANE TESTING • MAINTENANCEUSED CRANES • PARTS • LIFE EXPECTANCY RESEARCH • REPAIRHEAVY TRANSPORTS • MODERNISATION• ALL CRANE BRANDS
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 1�
De havenbedrijven van Amsterdam en
Rotterdam slaan deze maanden de han-
den ineen bij een gezamenlijk innovatie-
onderzoek, uitgevoerd door de Rotterdam
School of Management (Erasmus Universi-
teit). “In tegenstelling tot andere industri-
ele sectoren is er eigenlijk nooit onder-
zoek gedaan naar de innovatiekracht van
bedrijven in de twee grootste zeehavens,”
zegt Jan Egbertsen, senior adviseur van
Haven Amsterdam. “Daarom hebben we
begin dit jaar de Erasmus Universiteit
opdracht gegeven een innovatiemonitor
uit te voeren onder maritieme bedrijven in
Amsterdam en Rotterdam. Daarbij kijken
we naar alle sectoren: terminals, op- en
overslagbedrijven maar ook rederijen en
dienstverlenende bedrijven.” Wat betreft
Haven Amsterdam is de innovatiemonitor
volgens Egbertsen een logisch gevolg op
de in 2008 gepresenteerde Havenvisie. “In
de Havenvisie zijn innovatie en duurzaam-
heid twee belangrijke speerpunten.”
dwarsdoorsnede bedrijfsleven
De vakgroep Strategie van de Erasmus
Universiteit voert de innovatiemonitor uit.
“In februari en maart versturen we circa
1200 enquêteformulieren: 750 bedrijven
in Rotterdam en 450 in Amsterdam,” zegt
projectleider en onderzoekscoördinator
Justin Jansen. “Daarin moeten de respon-
denten allerlei gegevens verstrekken die
relevant zijn voor hun innovatiekracht,
zoals de rol van het management, diverse
organisatieaspecten, het budget voor
innovatie, het aantal medewerkers, de ex-
pertisegebieden en de financiële resulta-
ten. De enquête moet een dwarsdoorsne-
de opleveren van het havenbedrijfsleven,
waarbij we de gegevens van individuele
belangrijk criterium is: hoe ingrijpend is
innovatie voor een individueel bedrijf?
Een ICT-systeem dat al bestaat op de
markt, kan heel innovatief zijn als zo’n
onderneming nog nooit met dat systeem
heeft gewerkt.”
dertiG procent
Momenteel is nog onduidelijk hoeveel be-
drijven hun gegevens hebben ingestuurd.
Jansen: “Dertig procent is al een hele
mooie score voor een dergelijke enquête,
zeker in moeilijke economische tijden. Ik
ben tevreden als we met deze innovatie-
monitor onze twee opdrachtgevers een
goed en betrouwbaar overzicht kunnen
geven over de algemene innovatiekracht
van de maritieme en niet-maritieme
bedrijven in de haven.” Eind april hoopt
Justin Jansen de voorlopige resultaten te
kunnen aanbieden aan de twee opdracht-
gevers, Haven Amsterdam en Havenbe-
drijf Rotterdam (HbR).
bs
www.eramusinnovatiemonitor.nl
bedrijven vertrouwelijk behandelen.”
Het eindrapport van de innovatiemonitor
geeft een totaalbeeld en geen inzicht in
de individuele bedrijven. Iedere onderne-
ming die meedoet aan de enquête, krijgt
van de Erasmus Universiteit een eigen
benchmark. Hierin staat hoe het bedrijf
presteert op het gebied van innovatie ten
opzichte van andere gebieden.
De Erasmus Universiteit heeft sinds 2005
al veel innovatie-enquêtes uitgevoerd
in andere bedrijfstaken, zoals de voe-
dingsmiddelenindustrie en de chemische
industrie maar ook in de zakelijke dienst-
verlening. Jansen: “We hebben inmiddels
gegevens verzameld van tienduizenden
bedrijven. Hierdoor kunnen we havenon-
dernemingen straks ook goed vergelijken
met andere bedrijfstakken.”
Het begrip innovatie is volgens Egbert-
sen en Jansen bewust nogal breed
gedefinieerd: “Het kan gaan om nieuwe
technologieën of producten, bijvoorbeeld
een nieuwe kraan, maar ook om proce-
sinnovatie zoals een nieuwe manier van
communiceren op de werkvloer. Een heel
Innovatiemonitor voor Amsterdamse havenSamen met havenbedrijf Rotterdam (hbR) laat haven Amsterdam momenteel een innovatieonderzoek uitvoeren onder zo’n 450 bedrijven in het westelijk havengebied. deze enquête moet meer inzicht geven hoe vernieuwend de sector is in vergelijking met andere industrietakken.
T h e M A n u M M e R S y n e R G i e
De overdekte Waterland terminal is een goed voorbeeld van innovatie in de Amsterdamse haven.
Z e e h A v e n S A M S T e R d A M i n B e e l d
20 Zeehavens Amsterdam Maart 2009 www.amports.nl
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 21
T h e M A n u M M e R S y n e R G i e
Het thema van deze uitgave van ‘Zeehavens Amsterdam’ is
synergie. Maar hoe breng je een dergelijk abstract begrip in
beeld? Gelukkig beschikte fotograaf Ed Seeder over een fraaie
opname van de nieuwe steiger van Oiltanking aan de Ame-
rikahaven die het begrip goed in beeld brengt.
Op 1 juli 2008 meerden de ‘MTV Synergie’ en ‘Bunga Kana-
tan Satu’ als eerste producttankers af bij de nieuwe jetty die
geschikt is voor zeegaande tankers tot 185 meter. De MTV
Synergie (bouwjaar 1985) heeft een lengte-over-alles van 180
meter en een laadvermogen van 51.546 ton dwt. Het schip
vaart onder Liberiaanse vlag.
Op de achtergrond zien we de Bunga Kantan Satu die onder
de Singaporese vlag vaart. Het schip uit 2005 heeft een lengte
van 144,03 meter en een dwt van 19.774 ton.
Bij Oiltanking is het effect van de nieuwe steiger inmiddels
goed merkbaar. Sinds de ingebruikname medio 2008 steeg
het aantal tankers met ongeveer een derde. Als dat geen
synergie is…
www.oiltanking.com
22 Zeehavens Amsterdam Maart 2009 www.amports.nl
Om staal te produceren heeft Corus meer
nodig dan alleen de grondstoffen erts, ko-
len en kalk, voor de productie van ruwijzer
in de hoogovens. Er is ook behoefte aan
schroot, zo’n 200 kilogram per ton gepro-
duceerd staal (zie kader).
Corus produceerde in 2008 zeven miljoen
ton staal waarvoor het bedrijf zo’n 1,35
miljoen ton schroot gebruikte. Dit zegt
Jules Reichenfeld die verantwoordelijk is
voor de schrootlogistiek van de staalfa-
briek van Corus in IJmuiden. “Ongeveer 45
procent van het schroot produceren we
de staalfabriek. Zo mogen de brokken niet
groter zijn dan 1,50 bij 0,50 bij 0,50 meter.
Verder mogen er niet te veel andere ele-
menten in het schroot zitten omdat dit het
productieproces in de war kan schoppen.
Dit geldt bijvoorbeeld voor een te hoog
koperpercentage. Zink mag er ook nau-
welijks in zitten, legt Reichenfeld uit. “Dat
is een zwaar metaal dat leidt tot veront-
reinigingen tijdens het productieproces.”
Verder mag het schroot vanzelfsprekend
niet radioactief of asbesthoudend zijn.
Corus stelt hoge eisen aan de kwaliteit
zelf,” vertelt hij. “Het gaat om staal dat als
afval vrijkomt bij het walsen en andere
productieprocessen. De rest noemen we
extern schroot en kopen we vooral in van
bedrijven die handelen in oud metaal.”
Vorig jaar voerde Corus zo’n 750.000 ton
schroot van buiten aan. Dit jaar zal het
minder zijn doordat de staalproductie van
het bedrijf in IJmuiden onder invloed van
de economische crisis aanzienlijk lager zal
zijn. Bij Corus houdt men rekening met
een teruggang van zo’n 25 procent.
Niet alle schroot is overigens geschikt voor
Geen staal zonder schrooteen van de grondstoffen voor de staalproductie is schroot. corus koopt jaarlijks zo’n 750.000 ton schroot in, waarin regionale oud-metaalbedrijven (schroothandelaren) een belangrijk deel leveren.
Intensieve samenwerking Corus met regionale metaalbedrijven
T h e M A n u M M e R S y n e R G i e
De aanvoer van schroot naar Corus gaat via vrachtwagens en binnenvaartschepen
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 23
schroot in de staalproductie
Door ijzererts te smelten in een hoog-
oven komt er vloeibaar ruwijzer vrij.
Dit is geen materiaal waarvan hoog-
waardige producten gemaakt kunnen
worden. IJzer bevat ongeveer 4,5 pro-
cent koolstof, waardoor het erg bros
is. Om hoogwaardige staalsoorten te
maken moet het koolstofpercentage
met meer dan de helft naar beneden.
Dit gebeurt in de staalfabriek, waar
zuurstof door het ruwijzer wordt
geblazen. Dit reageert met de koolstof
tot koolmonoxide dat als gas aan het
vloeibare ijzer/staal ontsnapt.
Bij het verbranden van de koolstof
komt warmte vrij. Als er geen maatre-
gelen worden genomen, zou de tem-
peratuur oplopen tot boven de 2.000
graden Celsius. Om dit te voorkomen,
voegt men schroot toe. Dit wordt zo
heet dat het smelt en opgaat in de
vloeibare massa. Het effect is dat deze
massa gekoeld wordt. Staalproducen-
ten hebben het schroot dus nodig
voor hun productieproces.
Het staal van Corus en veel andere
producenten bestaat voor ongeveer
twintig procent uit schroot. Hoe groot
dat percentage precies is, hangt af van
de staalsoort. Zo bevat ongelegeerd
staal, afgezien van koolstof, hoogstens
1,5 procent legeringselementen
waarbij het meestal gaat om mangaan
of silicium. Laaggelegeerd staal bevat
naast koolstof tussen de 1,5 en 5
procent legeringselementen. Mangaan
en silicium zijn belangrijk maar ook
chroom, vanadium, nikkel en molyb-
deen komen voor. Door deze toevoe-
gingen krijgt het staal extra eigen-
schappen, zoals corrosiebestendigheid
(chroom) of taaiheid (vanadium).
Dan is er nog hooggelegeerd staal dat
meer dan vijf procent aan legerings-
elementen bevat. Roestvast staal en
gereedschapsstaal horen in deze
groep thuis. Chroom en nikkel geven
roestvast staal weerstand tegen oxida-
tie en corrosie.
i n n O v A T i e
“We willen naar tachtig procent aanvoer
over het water, lees binnenvaartschepen.
Dat heeft veel voordelen. In de eerste
plaats scheelt het veel vrachtwagens op
de wegen naar Corus en op ons eigen
terrein. Verder is het administratief gemak-
kelijker een klein aantal schepen af te han-
delen dan een groot aantal vrachtwagens.”
Het spreekt vanzelf dat een zo grote
verschuiving tussen modaliteiten niet van
vandaag op morgen een feit is. Reichen-
feld: “Onze toeleveranciers moeten natuur-
lijk ook inspelen op deze verandering. Ze
kunnen dan niet meer een kleine partij
schroot per vrachtwagen wegsturen maar
moeten bufferen tot ze een binnenvaart-
schip ermee kunnen vullen.”
De vermindering van het aantal voertuig-
kilometers is des te belangrijker omdat de
staalproductie zal toenemen. De huidige
economische crisis doet niets af aan de
langjarige trend dat er steeds meer staal,
en dus meer schroot, nodig is.
Daarnaast leidt de ingebruikname van
de nieuwe panoven bij Corus in het
vierde kwartaal van 2009 tot een grotere
behoefte aan schroot. Reichenfeld: “Deze
installatie stelt ons in staat hoogwaardiger
staalsoorten te maken. Als deze nieuwe
oven eenmaal in bedrijf is, hebben we
jaarlijks zo’n 200.000 tot 250.000 ton aan
extra schroot nodig.”
jvdb
www.corus.nl
van het schroot en controleert dit via
steekproeven. Maar het bedrijf houdt zich
niet bezig met het bereiken van een be-
paalde kwaliteit.“Dat laten we over aan de
schroothandelaren,” aldus Reichenfeld.
vaste leveranciers
Corus betrekt het schroot van een aantal
vaste leveranciers. Drie hiervan zitten in de
regio. Het zijn Koster Metalen in Beverwijk,
European Metal Recycling in Zaandam (de
vroegere Zaanse Schroothandel) en HKS
Scrap Metals in Amsterdam. Corus heeft
een belang van 50 procent in HKS Scrap
Metals. Ongeveer veertig procent komt uit
het buitenland.
De aanvoer van schroot geschiedt door
zowel vrachtwagens als schepen, beide in
gelijke volumes. Alleen uit Duitsland komt
nog een klein volume per trein. “Normaal
gesproken is het vervoer per goederen-
trein te duur omdat lang niet alle bedrij-
ven een spooraansluiting hebben en er
dus extra overslag nodig is,” legt Reichen-
feld uit. “Maar deze leverancier stort het
vanuit de productie direct in spoorwagons
en het is te kostbaar om het over te slaan
in vrachtwagens of schepen. Tot circa 1985
kwam er overigens wel veel schroot per
trein naar onze staalfabriek.”
meer schepen
De verdeling van de modaliteiten is dus
niet constant. Als het aan Corus ligt, is er
weer een grote verschuiving op komst.
Opslag van schroot bij Corus Toevoeging van schroot tijdens de staalproductie
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 2�
Geografische Informatie Systemen zijn
bij consumenten erg populair geworden
dankzij zoekmachines als Google Earth
en het navigatieprogramma TomTom.
Havenbeheerders en havenbedrijven
kunnen er nu ook hun voordeel mee
doen. Zo maakt de traditionele papieren
havenkaart van Haven Amsterdam sinds
eind vorig jaar voorzichtig plaats voor de
nieuwe GIS-applicatie HavenGIS.
In deze digitale aanpak draait alles om
het begrip plaatsbepaling. Het GIS-sy-
steem koppelt gegevens uit de be-
drijfsdatabase aan digitale kaartjes die
medewerkers kunnen oproepen op hun
beeldscherm. Door specifieke haven-
en bedrijfsgegevens op de kaarten te
projecteren, krijgt een gebruiker snel
inzicht in een ruimtelijk vraagstuk. Zo
zien medewerkers van Haven Amster-
dam in één oogopslag waar bijvoorbeeld
de gevaarlijke plekken in een vaarroute
zitten. Kortom, de toepassingsmogelijk-
heden zijn legio.
interne synerGie
Haven Amsterdam beheerde alle infor-
matie tot dusver in tientallen afzonder-
lijke systemen en papieren ordners. Het
nieuwe GIS-pakket heeft het allemaal
onder de knop: bedrijfsgegevens en
digitale kaarten op maat. Alle gege-
vens draaien voortaan op een centrale
bedrijfsserver.
HavenGis, een intranetapplicatie die de
gegevens voor medewerkers ontsluit,
biedt de havenkaarten aan en combi-
ken over veiligheid, logistiek, verkeer,
infrastructuur en werkgelegenheid. De
komende twee jaar wil Haven Amster-
dam het systeem in de gehele organisa-
tie gaan testen en invoeren.
voordelen
Haven Amsterdam heeft goede redenen
om met een geografisch informatiesys-
teem te gaan werken, zegt Pito Dinge-
manse, coördinator ruimtelijke ordening:
“We verwachten met HavenGIS gemak-
kelijker antwoord te krijgen op al onze
onderzoeks- en beheervragen.” Adrian
Winter, adviseur informatievoorziening
bij Haven Amsterdam, vult aan: “De aan-
pak vraagt wel om een nieuwe ordening
van al onze bedrijfsdata in een nieuwe
ICT-omgeving.”
Naar verwachting levert deze aanpak het
Amsterdamse havenbedrijf een enorme
neert die met specifieke data die een
eindgebruiker wil zien. Het selecteren
van deze gegevens is een kwestie van
aanvinken met de muis.
De applicatie legt de gekozen informatie
als verschillende lagen over een kaart
van het gekozen gebied heen. Een voor-
beeld: de beheerder wijst een kruispunt
van vaarwegen aan en selecteert de data
die hij wil zien, bijvoorbeeld de actuele
veiligheidsmaatregelen.
Moet de vaarweg worden verlegd dan
klikt hij de kaartlaag ‘waterdiepten’ aan
om te zien hoeveel ruimte er nog is om
de route veilig te kunnen verleggen.
Nog een muisklik en hij combineert de
vaarwegkruising met de goederenstro-
men op beide trajecten of met de ge-
gevens over giftige stoffen in de directe
omgeving. Hierdoor leent HavenGIS zich
uitstekend voor ruimtelijke vraagstuk-
T h e M A n u M M e R S y n e R G i e
Digitale kaart geeft Haven Amsterdam overzichtdoor een stortvloed aan gegevens wordt het beheer van de haven van Amsterdam en andere zeehavens steeds ingewikkelder. voor een beter overzicht van die complexe gegevens, werkt haven Amsterdam sinds kort met een Geografisch informatiesysteem (GiS). dat levert de organi-satie veel inzicht en synergievoordelen op. Over enkele jaren moeten ook andere bedrijven van dit systeem profiteren.
GIS-systeem ontsluit binnenkort alle haveninformatie
Screenshot van HavenGIS
tijdsbesparing op. Een voorbeeld? Voor de uitgifte van nieuwe
kavels aan bedrijven moesten de medewerkers tot dusver alle
verspreid opgeslagen informatie eerst bij elkaar zoeken. Met
de digitale kaart kan de medewerker van Haven Amsterdam,
met een geïnteresseerd particulier bedrijf aan de telefoon,
direct selecties maken van kavels die voor deze klant relevant
zijn. Met het GIS-systeem kan hij ook direct het bijbehorende
bestemmingsplan oproepen. Bij serieuze belangstelling kan de
accountmanager van Haven Amsterdam het beoogde kavel di-
rect vastleggen. De betere beschikbaarheid van deze gegevens
levert Haven Amsterdam waarschijnlijk vele uren tijdwinst op.
externe synerGie
Zoals gezegd gaat Haven Amsterdam HavenGIS de komende
twee jaar verder invoeren in de eigen organisatie. Pito Dinge-
manse: “Na de uitrol gaan we de dynamische mogelijkheden
van GIS verder gebruiken. Daarmee kunnen we bijvoorbeeld
de actuele locaties van schepen direct in beeld brengen. Na de
invoering in onze eigen organisatie kunnen Amsterdamse ha-
venbedrijven op termijn deze haveninformatie ook raadplegen
via onze website (www.portofamsterdam.nl). Ook willen we een
koppeling realiseren met Havenbedrijf Rotterdam. Dat kan een
bijdrage leveren aan Keyrail, de gezamenlijke organisatie die
de Betuweroute exploiteert. GIS kan een duidelijke katalysator
worden binnen onze havenorganisatie.”
Gvdh
www.portofamsterdam.nl
www.esri.nl
Foto’s : Harmen van Doorn, ESRI Nederland
SVITZER Amsterdam B.V., Capriweg 28, 1044 AL Amsterdam, Nederland. Telefoon: 0255 562 777 (24 hrs). Fax: 0255 562 700E-mail: [email protected] www.svitzer.com
We provide safety and support at sea
Een voortrekkersrolin de Amsterdamse HavenDe sleepboten in de havens van Amsterdam en IJmuiden behoren tot de modernste, krachtigste en wendbaarste ter wereld. SVITZER is dan ook een van 's werelds toonaangevende sleepvaartbedrijven, met meer dan 600 slepers in havens en terminals over de hele wereld. SVITZER Amsterdam is ISO-, ISM gecertificeerd.
Over een voortrekkersrol gesproken...
26 Zeehavens Amsterdam Maart 2009 www.amports.nl
arcGis platform
Haven Amsterdam heeft
gekozen voor het programma
ArcGIS van ESRI dat erg
populair is bij gemeenten en
provincies. De viewer GeoWeb
(HavenGIS) geeft eerst de
eigen medewerkers en laten
ook externe partijen toegang
tot de digitale kaarten en ha-
vendata. In de toekomst is het
zelfs mogelijk deze informatie
mobiel te versturen.
GeoWeb is een zogeheten
browser viewer waarmee men
op elke werkplek, via intranet,
geografische informatie kan raadplegen. Met het pro-
gramma kunnen gebruikers diverse geografische bestan-
den met achterliggende informatie raadplegen. Ook is het
mogelijk om bijvoorbeeld CAD-tekeningen (computer
aided design) beschikbaar te stellen aan belanghebbenden
binnen de organisatie.
HavenGIS kan verschillende kaartlagen oproepen
Advertentie
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 2�
Werving en selectie
Logistiek,Haven,
Scheepvaart,Transport
Recruitment specialistvoor de regio
Tel. 0255-523692www.vandenbroeke.nl
VAN DEN BROEKE
VAN DEN BROEKE Consultancy
Consultancy
28 Zeehavens Amsterdam Maart 2009 www.amports.nl
Ook de Douane gaat met haar tijd mee,
zegt Eggo Bert Smid die in 2008 toetrad
tot het management team van Douane-
West. De taak waarvoor de dienst
eeuwen geleden in het leven werd
geroepen, is nu op elektronische leest
geschoeid: de controle van goederen
die de Europese Unie binnenkomen of
verlaten. En het vangen van smokkelaars
en het confiskeren van contrabande
(smokkelwaar) kent nu een eigentijdse
werkwijze. Door gebruik te maken van
internet bij het controleren van lading
stromen, verlost de Douane het havenbe-
drijfsleven van een enorme papierwinkel.
Zoals datzelfde bedrijfsleven nu ook al
belastingaangiften kan doen via e-mail.
Eggo Bert Smid is onder andere belast
met de zeehavens van Den Helder tot
Scheveningen. Tevens is hij verantwoor-
delijk voor alle activiteiten van de Douane
in Noord- en Zuid Holland en ook voor
de territoriale wateren, van Texel tot
Hoek van Holland. Smid: “In de afgelopen
jaren is er bij ons veel veranderd. Het
aantal regionale kantoren is van vier naar
een verminderd nadat de elektronica zijn
intrede had gedaan. Tegelijkertijd han-
teren we een nieuw uitgangspunt: ons
werk moet de goederenstromen zo min
mogelijk ophouden. Wij hebben begrip
voor de scheepvaart en de havens. De
aanpak van de mainports en de buiten-
grenzen gaat uit van vertrouwen waar
het kan en controle waar het nodig is.“
Het directielid van Douane-West zoekt
contact met het bedrijfsleven om te
horen wat er speelt in de havens van
Amsterdam, Beverwijk, Velsen/IJmuiden
en Zaandam. “Wij hebben de afgelopen
jaren met het havenbedrijfsleven goede
maakte, was het huis te klein. Smid: “We
kregen veel reacties in de trand van:
moeten we dan helemaal naar Hoofd-
dorp om de invoerdocumenten te laten
stempelen? Door de overschakeling van
een fysieke naar een digitale werkwijze
is de afhandeling van de formaliteiten
echter aanzienlijk vereenvoudigd. Zowel
voor de havenbedrijven als voor onze or-
ganisatie. Bedrijven hoeven de deur niet
meer uit om documenten aan te bieden.
Per 1 juli 2009 zijn ze trouwens verplicht
om elektronisch aangifte te doen. Enkele
nog openstaande vraagstukken gaan we
samen met ORAM in de gezamenlijke
Douanecommissie oppakken.”
Deze vorm van aangifte heeft volgens
Eggo Bert Smid geen gevolgen voor
de beschikbaarheid en de bereikbaar-
heid van de Douane in het gebied van
Zeehavens Amsterdam. “Hoewel de
risicobeoordeling van de schepen en de
lading steeds meer in Rotterdam plaats-
contacten opgebouwd, onder andere
via ORAM. Deze ondernemersvereniging
heeft onlangs een evaluatie gehouden
onder haar leden waaruit bleek dat
zij meer dan tevreden zijn over het
optreden van de Douane. Daar zijn we
natuurlijk heel erg blij mee!”
elektronische formaliteiten
Het inklaren van goederen en schepen,
het verwerken van de aangiften en het
controleren van de gegevens gebeurt
steeds meer elektronisch via het portal
Portnet en SBB, afkorting van Sagitta-
Binnen-Brengen. Met deze methodiek
is de Douane in staat veel effectiever op
te treden door de vermindering van de
papierstromen. Zo is het aantal kantoren
in Zeehavens Amsterdam inmiddels
teruggebracht tot één steunpunt aan de
Corsicaweg in Amsterdam.
Toen de Douane enkele jaren geleden de
sluiting van een aantal kantoren bekend
T h e M A n u M M e R S y n e R G i e
Douane gaat digitaalde douane is bezig in hoog tempo te veranderen. niet alleen door de elektronische belastingsaan-gifte maar ook door gebruik van nieuwe technologieën als Rfid. een interview met eggo Bert Smid, directeur van douane-west.
‘Gemakkelijker kunnen we het bijna niet maken’
Eggo Bert Smid bij Amsterdam Container Terminals (ACT), voorheen Ceres Paragon
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 2�
vindt, blijven wij verantwoordelijk voor
het toezicht in de havens. Ook zullen wij
in de toekomst bereikbaar en zichtbaar
aanwezig blijven.”
certificerinG
Om de zaken nog verder te vereenvoudi-
gen heeft de Douane een nieuw certifi-
ceringssysteem bedacht. Om hiervoor in
aanmerking te komen moeten bedrijven
aan een aantal voorwaarden voldoen.
Deze condities zijn grotendeels in lijn
met verplichtingen die bedrijven toch al
naleven. De SSTL (afkorting van ‘Smart
Security Trade Lane’) en het zogeheten
‘horizontaal toezicht’ zijn belangrijke
doelen van de Douane. Vertrouwen
tussen de dienst en het bedrijfsleven is
hierbij het uitgangspunt.
Een eerste stap in die richting is het
zogeheten AEO-certificaat (Authorised
Economic Operator). De status van dit
certificaat zorgt er al voor dat de Douane
haar bemoeienis met het bedrijf be-
perkt. Smid: “Helaas denken nog te veel
bedrijven in de haven dat zij niet voor het
AEO-certificaat in aanmerking komen,
bijvoorbeeld omdat zij te klein zijn. Dat
misverstand wil ik graag uit de wereld
helpen.”
i n n O v A T i e
De patrouilleboot Kokmeeuw in actie
synerGie
De Douane is dus overgegaan naar
meer samenwerking met bedrijven en
andere overheden. Smid: “Wij voelen
ons betrokken bij het havenbedrijfs-
leven: wat speelt er, wat zijn de noden
en problemen. Zo denken we mee met
Haven Amsterdam dat een centrale
controlestraat wil inrichten voor alle
overheidscontroles in het havengebied.
Daar zouden we ook onze containerscan
kunnen opstellen, gevaarlijke stoffen
controleren en veterinaire inspecties
kunnen uitvoeren. Dan gaat de import-
zending ook maar één keer door de
molen en hoeft de expediteur niet stad
en land af te lopen voor de verschillende
controles. Als die controlestraat er komt,
wordt het overheidstoezicht voor alle
partijen sterk vereenvoudigd. Aan zulke
plannen werken wij graag mee.”
proefproject
Douane-West is momenteel bezig met
een proefproject op het gebied van RFID
(Radio Frequency Identification Device).
Smid: “Als alle relevante gegevens via
‘tags’ aan de lading worden gehecht, dan
kunnen alle partijen de goederenstroom
elektronisch volgen. Hierdoor is er veelal
geen fysieke controle meer nodig en
dat scheelt heel veel tijd. We zijn daar
allemaal mee gediend: de lijndienst, de
stuwadoor, de autoriteiten, de binnen-
landse vervoerder en de ontvanger. Op
diverse locaties ontvangen speciale
receptoren de ladinggegevens voor de
verdere elektronische verwerking.”
Volgens Eggo Bert Smid is deze techno-
logie een geweldig stap voorwaarts die
de verschillende partijen alleen geza-
menlijk van de grond kunnen tillen.
Verder is de Douane actief betrokken
bij verschillende dossiers, zoals aanpak
van het terrorisme, milieu, innovaties in
de haven en samenwerking met andere
havenorganisaties. De samenwerking
met de Douane Rotterdam ziet hij als
‘een vanzelfsprekendheid’.
De Douane concentreert zich nu gro-
tendeels op inkomende lading. “Als deze
goederen reeds worden gecheckt in het
land van herkomst, gaat ons dat veel
werk schelen. De reden hiervoor is dat
over uitgaande lading in het land van
herkomst meer gegevens bekend zijn
dan bij de inkomende lading. Dit soort
ideeën wordt momenteel uitgewerkt en
de WCO (World Customs Organization)
ondersteunt deze werkwijze.”
douane-west
Douane-West, unit Land en Zee, telt
ongeveer 300 medewerkers. De mees-
ten van hen werken in de buitendienst
(volcontinu) in Noord- en Zuid-Hol-
land, exclusief Schiphol en Rotterdam.
Het toezicht betreft ook de havens
tussen Den Helder en Scheveningen,
inclusief het toezicht op de Noordzee
met schepen van de Kustwacht.
In het havengebied van Amsterdam
heeft de Douane de patrouilleboot
‘Kokmeeuw’ in de vaart (zie foto). De
dienst zorgt ook voor het toezicht
vanaf het water. Hieronder valt ook de
‘Zwarte Bende’ die in de havens soms
een heel schip binnenste buiten keert.
Want ook al roken de mensen minder,
sigaretten en drank blijven door de
accijns gewild smokkelwaar.
Port of Amsterdam +31 20 58 77 877 - [email protected] of Rotterdam +31 10 494 37 77 - [email protected] Airport Schiphol +31 20 65 49 100 - [email protected]
www.vcklogistics.nl
SEAPORT GUIDE:Opmaak 1 14-01-2009 08:56 Pagina 1
Vlothavenweg 16 • 1013 BJ Amsterdam • Holland P.O. Box 415 • 1500 EK Zaandam • Holland Tel: +31(0)20-682 90 05 • Fax +31(0)20-686 39 62E-mail: [email protected]
Holland Repair and Services b.v.
Vlothavenweg 16 • 1013 BJ Amsterdam • Holland P.O. Box 415 • 1500 EK Zaandam • Holland Tel: +31(0)20-682 01 78 • Fax +31(0)20-684 21 05E-mail: [email protected]
Holland Marine Services Amsterdam b.v.
Oranjewerf Scheepsreparatie B.V.Nieuwendammerdijk 542 1023 BX Amsterdamtel: 020-6347511 fax:020-6347533www.oranjewerf.com [email protected]
www.bamindustrieservice.nl
Samen meer.BAM Industrie Service
Technische oplossingen voor industriële uitdagingen
Sinds vele jaren ondersteunen BAM-werk-maatschappijen industriële bedrijven bij het realiseren van hun projecten. Nieuwbouw-projecten, uitbreidingen, maar ook modi-fi caties van bestaande procesinstallaties, gebouwen en terreinen worden uitgevoerd door deskundige medewerkers.
Bedrijven uit de voedingsmiddelenindustrie, de chemie, de afvalverwerking, staalindus-trie en de olie- en gassector spreken over een succesvolle samenwerking. Onze dienstver-lening start met alle voorbereidende stu-dies met aansluitende de turnkey realisatie en onderhoud van industriële installaties.
BAM Industrie Service is een gezamenlijk initiatief van BAM Techniek – Industrie, BAM Civiel, BAM Leidingen & Industrie, BAM Wegen, BAM Utiliteitsbouw en Tebodin Consultants & Engineers. Een initiatief bedoeld om in alle projectfasen aan uw verwachtingen te voldoen.
16608058.BIS adv Zeehavens A'dam.indd 1 02-03-2009 16:48:04
Rond de Isaac Baarthaven in Zaandam
hebben de meeste werkzaamheden aan
grote jachten in de Zaanstreek plaats.
De bekendste onderneming is Holland
Jachtbouw dat zeil- en motorjachten
bouwt en verbouwt in het internationale
topsegment, de dure jachten boven de
dertig meter. Zo bouwt de scheepswerf nu
in één van zijn hallen de tweemastschoe-
ner ‘Athos’ af met een lengte van 62 meter.
Recent voerde Holland Jachtbouw verder
een zeer ingrijpende verbouwing (‘refit’)
uit van motorjacht ‘Life Saga’ (lengte 42,10
meter) uit 1995.
overwinteren
Sinds 2004 zit ook het bedrijf Orange
Nautical Services (ONS) iets verderop aan
de Isaac Baarthaven. Deze onderneming
beschikt over bedrijfshallen met een op-
pervlakte van 8.300 m2, en 7.700 m2 aan
buitenterrein. Dit laatste is nodig vanwege
de stalling, het onderhoud en de uitvoe-
ring van ‘refits’ (uitgebreide verbouwin-
gen, red.) aan jachten tot circa dertig
meter. In het seizoen 2008/2009 ’overwin-
teren’ bijna tweehonderd jachten tussen
de 5 en 28 meter in deze verwarmde
botenloods. Een klein aantal vaartuigen
bevindt zich op het buitenterrein. Over
een lengte van zo’n honderd meter kun-
nen jachten met een diepgang tot zo’n
6 meter hier afmeren. Er bevinden zich
overigens nog meer maritieme bedrijven
aan deze haven in Zaandam.
Scheepswerf Brouwer beschikt aan de
Isaac Baarthaven over een gegraven dok
van 96 x 16 meter waarin de werf grotere
binnenvaartschepen en kleinere zeevaar-
bedrijven. Ook de gemeente staat positief
tegenover dit nieuwe initiatief, zo laat ha-
venmeester Richard Hultink van Zaanstad
ons weten. Zeinstra: “We wisten al dat er
in de Zaanstreek flink wat bedrijven actief
zijn in diverse sectoren van de watersport.
Daarnaast zijn er ook ondernemingen
actief in de toelevering en dienstverlening,
zoals gespecialiseerde bedrijven voor
installaties en interieurbouw in de luxe
jachtbouw en allerlei toeleveringsbedrij-
ven voor onderdelen in de jachtbouw. Ver-
der hebben we hier ontwerpbureaus van
jachten, speciale makelaars, jachthavens
en bedrijven die deze havens inrichten.”
Hoewel de Zaanstreek volgens Zeinstra
geen specifiek watersportimago heeft, is
de regio in zijn ogen een zeer gunstige
uitvalsbasis voor vaartochten naar zee
of naar de Europese binnenwateren.
tuigen, zoals kruiplijncoasters en zeesle-
pers, met een diepgang tot 4,00 meter
droog zet. Verder liggen er twee drijvende
dokken afgemeerd, die eveneens bedoeld
zijn voor het droogzetten van grote bin-
nenvaartschepen. Langs de Dirk Metse-
laarhaven in Zaandam, ongeveer een kilo-
meter verderop, exploiteert Scheepswerf
Brouwer een complex aan het Kruisbaken.
Deze werf is speciaal ingericht voor werk-
zaamheden aan kleinere vaartuigen zoals
charterschepen en jachten.
synerGie
Volgens Maurits Zeinstra, commercieel
directeur van ONS, heeft het evenement
‘Zaanstad Waterstad’ in maart 2008 een
flinke regionale synergie opgeleverd
tussen onder andere scheepswerven, de
toeleveringsindustrie en dienstverlenende
T h e M A n u M M e R S y n e R G i e
34 Zeehavens Amsterdam Maart 2009 www.amports.nl
Zaanstreek en luxe jachten in de Zaanstreek is een flink aantal bedrijven nauw betrokken bij de bouw van de luxe jachten, de ‘grote’ pleziervaartsector. Om de synergie tussen deze bedrijven te bevorderen en een herkenbaar cluster te vormen, heeft het bedrijf Orange nautical Services in 2008 ‘Zaanstad waterstad’ georga-niseerd. door het succes wil men in 2010, tevens het jaar van het water en Sail, dit evenement op grotere schaal herhalen.
Jachtbouwers, toeleveranciers en dienstverleners slaan de handen ineen
De ‘Kealoha’, afgemeerd bij Orange Nautical Services. Op de achtergrond ligt de ‘Life Saga’ afgemeerd
bij Holland Jachtbouw
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 3�
“Enigszins jaloers kijk ik naar Friesland
waar ondernemers in de watersportsector
veel meer samenwerken. Toch heeft ook
de Zaanstreek een duidelijke potentie.
Via een bliksemonderzoek heb ik een lijst
samengesteld van vijftien bedrijven die
hun omzet geheel of voor een belangrijk
deel uit de luxe watersport halen. Ik hoop
dat de meeste daarvan in 2010 zullen
meedoen aan ‘Zaanstad Waterstad’. Tijdens
het vorige evenement zijn namelijk goede
contacten ontstaan die hebben geleid tot
gezamenlijke projecten in de pleziervaart-
sector. Wellicht een Yacht Valley als Neder-
lands platform voor de concentratie van
de jachtbouw en aanverwante bedrijven
in de Zaanstreek!”
scheepslift
Ook voor contacten met de overheid ziet
Zeinstra voordelen in het gezamenlijk
optreden van de grote jachtbouwers. Een
voorbeeld is de bouwaanvraag die ONS al
anderhalf jaar geleden bij de gemeente
indiende voor de installatie van een
scheepslift met een capaciteit van hon-
derd ton. Zo’n installatie is bedoeld voor
het droogzetten en te water laten van de
jachten. Tot dusver moet ONS hiervoor
steeds een zware mobiele kraan inhuren.
Hoewel er volgens Zeinstra geen zwaar-
wegende bezwaren tegen deze scheeps-
lift zijn ingediend, heeft de gemeente
Zaanstad de vergunning nog steeds niet
afgegeven. “In de wijde omtrek is er geen
soortgelijke scheepslift aanwezig”, stelt
Zeinstra. “Diverse bedrijven hebben er
overduidelijk behoefte aan om jachten voor
langere of kortere tijd droog te zetten.”
italiaans voorbeeld
Zeinstra meent dat indien de Zaanse
pleziervaartsector zich beter profileert,
de overheid vergunningen sneller zal
afgegeven dan bij een individueel bedrijf.
“De Italiaanse havenstad Viareggio (West-
Toscane) met zijn formidabele jachtbouw-
cluster doet dat écht beter dan wij. De
bouwers daar werken veel nauwer samen
met hun regionale toeleveringsindustrie
en dienstverlenende bedrijven dan wij.
Daar is ook de plaatselijke overheid nauw
met internationaal klinkende namen als
Jongert, Hakvoort, Van Lent, De Vries en
Conyplex. Deze bedrijven bouwen jachten
tussen de 24 en 80 meter, waarbij toele-
veranciers en dienstverleners een zeer
belangrijke rol spelen. Zeinstra: “We willen
in regionaal verband beter naar buiten
treden, zoals bijvoorbeeld op de beurs
‘Düsseldorf Boot’. Deelname aan derge-
lijke beurzen is voor veel individuele be-
drijven in de Zaanstreek een te kostbare
en te arbeidsintensieve aangelegenheid.
Door een gezamenlijk presentatie wordt
zo’n afvaardiging wel haalbaar.”
ab
bij betrokken. Dat is al zichtbaar wanneer
je bijvoorbeeld Viareggio binnenrijdt.
Op de rotonde staat een grote en fraaie
bloembak met daarin een model van een
luxe jacht. Wat dat betreft schaam ik me
een beetje over de entree van industrie-
terrein Achtersluispolder in Zaandam,
waar een flink aantal bedrijven in de luxe
jachtenbouwsector is gevestigd. We moe-
ten de gemeente ervan doordringen dat
zo’n entree van groot belang is, in de luxe
jachtensector speelt emotie nu eenmaal
een niet te onderschatten rol!”
Op geringe afstand van de Zaanstreek zit
nog een flink aantal luxe jachtbouwers
Het casco van de 62 meter lange schoener ‘Athos’, zwevend tussen hemel en aarde om in één van de
afbouwhallen van Holland Jachtbouw te worden gemanoeuvreerd
De ONS-botenloods tijdens het Zaanstad Waterstad-evenement met rechts een 18 meter motorjacht.
Een duur kantoorgebouw met designmeu-
bels en hoogpolig tapijt zal de bezoeker
tevergeefs zoeken bij het Noord-Europees
Wijnopslagbedrijf (NWB) aan de Moezel-
havenweg in Amsterdam, specialist in de
opslag van drinkbare alcohol en rum voor
consumptie. Een degelijk kantoorgebouw
volstaat voor de tien vaste medewerkers,
waarvan vier op kantoor en zes in de
buitendienst.
“Pracht en praal en dure marketingcam-
pagnes hebben we ook helemaal niet
nodig,” vertelt Frederik Laumans die in juli
2008 zijn vader Fred Laumans opvolgde als
algemeen directeur. “We werken al tiental-
len jaren met een vaste groep producenten,
traders en afnemers. NWB heeft al 45 jaar
een uitstekende staat van dienst op het ge-
bied van veiligheid en milieu. Dat geldt ook
voor onze hoogwaardige dienstverlening.”
Omdat alcohol brandbaar is, hanteert
NWB uitgebreide veiligheidsvoorschriften.
Samen met diverse ingenieursbureaus
controleert het bedrijf de staat van de
opslagtanks, het leidingenstelsel en de
de consumptiealcohol beter te kunnen
ruiken en proeven.” In de beginperiode
hield NWB zich vooral bezig met de opslag
van ethanol, (brande)wijn, sherry en whisky.
Dat gebeurde in tien tanks waarvan enkele
nog in functie zijn.
Tegenwoordig gaat het om 70 procent
ethanol en 20 procent rum, aangevuld met
kleine percentages arrack uit Indonesië
en cachaça (Brazilië). Op het terrein staan
inmiddels 112 opslagtanks, variërend in
grootte van 100 m³ tot 2100 m³. Dit bete-
kent een totale opslagcapaciteit van 57.000
m³ (57 miljoen liter).
brandschone tanks en leidinGen
De ethanol en rum komen vooral uit Bra-
zilië, Guatamala, Bolivia, Jaimaica, Guyana
en Zuid-Afrika. In deze landen geschiedt de
ethanolproductie uit suikerriet door grote
corporaties, zoals Copersucar of Crystalsev
in Brazilië. Via tussenhandelaren gaat de
alcohol per zeeschip naar het Amsterdamse
havengebied. Laumans: “Bij elk transport
kijkt de klant naar de voorafgaande ladin-
aanlegsteiger waar de zeeschepen afmeren.
“We zijn een van de zestien BRZO-bedrijven
in deze regio,” vertelt Frederik Laumans.
“BRZO staat voor Besluit Risico’s Zware
Ongevallen van het ministerie van VROM.
Daaronder vallen alle bedrijven die met een
bepaalde hoeveelheid gevaarlijke produc-
ten werken. Vanaf de oprichting in 1964
besteden we daarom heel veel aandacht
aan veiligheid en kwaliteitsborging.” Dit
heet in vakjargon ook wel SHEQ (Safety,
Health, Environment, Quality).
betere lucht- en waterkwaliteit
Het was zijn vader Fred Laumans die in
1966 commercieel directeur werd bij de
Pakhoed terminal, de voorloper van NWB,
voor de op- en overslag van consumptie-
alcohol. Frederik Laumans: “De keuze voor
Amsterdam als locatie voor de terminal had
te maken met het feit dat in de jaren zestig
de lucht- en waterkwaliteit in de Amster-
damse haven aanmerkelijk beter was dan in
de Rotterdamse haven. Dat is belangrijk in
onze bedrijfstak om bij de op- en overslag
T h e M A n u M M e R S y n e R G i e
36 Zeehavens Amsterdam Maart 2009 www.amports.nl
Veiligheid en kwaliteit bij opslag van alcoholhet noord-europees wijnopslagbedrijf (nwB) is bij de buitenwacht niet zo bekend. dat geldt echter niet voor producenten, handelaren en afnemers die vanuit de gehele wereld het opslagbedrijf voor consumptiealcohol feilloos weten te vinden.
Noord-Europees Wijnopslagbedrijf al 45 jaar een begrip
Een zeeschip aan de steiger bij het NWB-terrein
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 3�
gen zodat er geen enkele vervuiling kan
ontstaan aan boord van het schip. Ook aan
de wal bij NWB moeten de leidingen en
de tanks brandschoon zijn om de kwaliteit
van het product te garanderen. Vandaar dat
wij geen andere producten opslaan dan
ethanol en rum om mogelijke contaminatie
te voorkomen. Het toezicht hierop gebeurt
door onafhankelijke classificatiebureaus als
SGS, Saybolt en Inpechem.”
Aan de NWB-steiger, waar de diepgang
tien meter bedraagt, meren maandelijks
zo’n drie tot vier zeeschepen en lichters af.
Via het leidingennetwerk van NWB pompt
het schip de ethanol of rum vanuit zijn
eigen tanks aan boord naar een van de 112
opslagtanks. Laumans: “Onze buitendienst-
medewerkers zijn door hun jarenlange
ervaring echte geur- en smaakspecialisten.
Zij kunnen in normale omstandigheden be-
oordelen of de alcohol van goede kwaliteit
is, voordat de controlebureaus hun analyses
hebben gemaakt. Dat is een extra kwali-
teitsborging voor onze klanten.”
Na de opslag bij NWB halen de afnemers
het product in 80 procent van de gevallen
per container of tankwagen op en in de
overige 20 procent per tankwagon. Een van
de belangrijkste klanten van NWB voor de
op- en overslag van rum is E&A Scheer aan
de Herengracht in Amsterdam. Dit is een
traditioneel handelshuis dat al sinds 1712
bestaat.
douane
Een partij waarmee NWB vanaf de oprich-
kwalitatief hoogwaardige dienstverlening,
het waarborgen van de veiligheid op en
rond de terminal alsmede de gezondheid
van de mensen , het respecten van het
milieu en het optimaliseren van natuur-
lijke hulpbronnen en maatschappelijk
verantwoord ondernemen. Dit alles door
voortdurende procesverbetering.”
Op dit moment onderzoekt NWB mo-
gelijke uitbreidingsplannen. Laumans:
“Ik ben hier vorig jaar gekomen om het
bedrijf te consolideren maar ook om
nieuwe activiteiten te onderzoeken. Zeker
bij industriële toepassingen van ethanol
liggen er kansen. Het probleem is echter
dat we op dit terrein van 2,2 hectare maar
beperkt kunnen uitbreiden. Er is nog 3.000
m2 beschikbaar.”
Zelf is Frederik Laumans via een omweg
in het bedrijf terechtgekomen. “Ik heb be-
drijfskunde gestudeerd aan de Rijksuniver-
siteit Groningen. Daarna heb ik doelbewust
voor het buitenland gekozen. Zo heb ik
drie jaar gewerkt bij Ceteco en daarna bij
het chemicaliëndistributiebedrijf HCI/Bren-
ntag, waar ik de laatste vier jaar regiodirec-
teur ben geweest in Brazilië. Die ervaring
komt nu goed van pas.”
Op de vraag of komt er een volgende ge-
neratie Laumans in het bedrijf gaat werken,
zegt hij lachend: “Dat zullen we moeten
afwachten. Mijn zoontje is pas vier maar als
het aan mij ligt zal dat zeker gebeuren!”
bs/kvdw
www.newob.eu
ting veel te maken heeft, is de Douane.
Laumans: “Omdat de consumptiealcohol
uit het buitenland komt, moeten er ac-
cijnzen worden betaald. NWB verzorgt het
inklaren, controleert de ladingpapieren
en vrachtbrieven, de invoerrechten en alle
overige documenten. Vroeger zaten er
steevast twee Douanemedewerkers in ons
kantoor, tegenwoordig neemt men vooral
steekproeven. Dat heeft deels te maken
met de veranderende werkwijze van de
Douane maar natuurlijk ook met onze
uitstekende bedrijfsvoering. We blijven
echter een publiek Douane-entrepot en
daarom onder continu toezicht.”
Hoewel NWB het enige opslagbedrijf in
de Amsterdamse haven is voor consump-
tiealcohol, is Frederik Laumans van plan
meer samen te werken met bedrijven
die ook onder de BRZO-regeling vallen.
“Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan de op-
en overslagbedrijven voor olieproducten.
We hebben toch min of meer dezelfde
activiteiten en risico’s. Ik denk dat we heel
goed kennis en ervaringen kunnen uitwis-
selen op het gebied van veiligheid, milieu
en gezondheid.”
uitbreidinGsplannen
In het kader van het BRZO-project heeft
NWB onlangs zijn bedrijfsstrategie vast-
gesteld, geassisteerd door ingenieurs- en
adviesbureau Royal Haskoning. Laumans:
“We noemen dit de HUIS-strategie (Ge-
zondheid, milieu, veiligheid en Dienstver-
lening) met vijf kerndoelen. Dit zijn een
Frederik en Fred Laumans, twee generaties bij het
Noord-Europees Wijnopslagbedrijf Voor zijn tankwagons beschikt NWB over een aansluiting op het spoorwegnet
Pronk multiservice bv
De specialist in:
Het beladen en zeevast zetten (sjorren) van lading in
containers bij ons op locatie.
Opslag van goederen en containers (binnen 10000m met
hijscapaciteit van 40ton en buiten 6000m ).
Sjorren en losklaar maken van lading in en op schepen,
vrachtwagens, treinwagons e.d.
Verlenen van assistentie bij laad- en loswerk (heftruck-
chauffeurs, aan- en afpikkers).
Alle soorten hand- en spandiensten aan haven en industrie.
Leverancier van alle sjor- en stuwmaterialen,
hout (ISPM15), hijsmaterialen en reinigingsmiddelen.
*
*
*
*
*
*
2
2
Havenservice en industriele dienstverlening
Dealer Cordstrap ladingvastzetsystemen
:
Elbaweg 2 - 1044 AD Amsterdam
Tel: 020-6139546 - Fax: 020-6146612
Internet: www.pronkmultiservice.nl
E-mail: [email protected]
VCA* GECERTIFICEERD
DNV Certification BV
VCA
Weten wat u beweegtGrenzen vervagen, ook tussen havens. Van Antwerpen tot Amsterdamontstaat één havenregio met diverse logistieke knooppunten.Daarom werken de Rabobanken van Rotterdam, Amsterdam, Zeelanden Antwerpen nauw samen. Het Rabobank Havennetwerk combineertlokale marktkennis met gezamenlijke productkennis en koppelt partijen en diensten desgewenst aan elkaar.U kunt ons snel bereiken, wij weten wat u beweegt!
Het is tijd voor de Rabobank.
www.rabobank.comTelefoon: 020 - 777 88 99
90_zeehavens 26-02-2009 15:22 Pagina 1
Moderne haven op de voorgrondScheepvaartmuseum eind 2010 weer open
www.amports.nl Zeehavens Amsterdam Maart 2009 3�
e x P O S i T i e
Met een permanente tentoonstelling komt
de moderne haven van Amsterdam in het
vernieuwde Scheepvaartmuseum veel
prominenter naar voren dan in de oude si-
tuatie. Belangstellenden moeten nog even
geduld hebben, want door vertraging bij
de aanvraag en afwikkeling van de 54(!)
vergunningen en door het bouwtechnisch
onderzoek, gaat ‘s Lands Zeemagazijn op
zijn vroegst pas in december 2010 weer
open.
Het vernieuwde Scheepvaartmuseum
krijgt drie permanente tentoonstellingen.
Naast de ‘Walvisvaart’ en de ‘Gouden
Eeuw’ is er een aparte zaal voor ‘Haven Nu’.
Centraal daarbij staat de ontwikkeling van
Zeehavens Amsterdam vanaf 1870.
De bedoeling van ‘Haven Nu’ is de mo-
derne haven bekend te maken bij een
groot, zelfs internationaal publiek. Een tot
op kniehoogte reikende maquette brengt
het complete havengebied in beeld, vanaf
IJmuiden tot en met het Amsterdam-Rijn-
kanaal. Via een interactief spel kunnen
museumbezoekers alvast nadenken over
de toekomst van de haven. Een ander
onderdeel van ‘Haven nu’ zijn de karak-
teristieke modellen van schepen die de
Amsterdamse haven ooit hebben bezocht.
interactieve rondvaart
De publiekstrekker van deze permanente
tentoonstelling moet evenwel ‘Amsterdam
Ports Experience’ worden, een interactieve
rondvaart. Het gaat om een driedimensi-
onale rondleiding door het havengebied,
waarbij de bezoeker de schepen en bedrij-
ven niet alleen ziet en hoort maar zelfs kan
ruiken! Zelfs een kijkje aan de binnenkant
van schepen is in deze presentatie opge-
nomen.
‘Haven nu’ moet een uithangbord worden
voor Zeehavens Amsterdam: een ont-
moetingsplaats annex informatiecentrum
die tevens geschikt is voor presentaties,
lezingen en ontvangsten van gasten en
hoogwaardigheidsbekleders. Dit specifie-
ke museumonderdeel kost naar schatting
900.000 euro. AmPorts en Haven Amster-
dam behoren tot de sponsoren.
kvdw
www.scheepvaartmuseum.nl
De expositie “Haven nu”