บทที่ 4...

1

บทท 4 การวเคราะหขอมลพนฐานเพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร

4.4 การวเคราะหทฤษฎ เพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร

4.2 การวเคราะหผเรยน

เพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร

4.5 การวเคราะห ประสาทวทยาศาสตร


4. การวเคราะหขอมลพนฐาน


4.1 แนวคดหลกการ

ของการวเคราะหขอมลพนฐาน

4.3 การเคราะหปรชญาการศกษา เพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร

4.6 การวเคราะหขอมลทางเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลย


2

4.1 แนวคดหลกการของการวเคราะหขอมลพนฐาน การวเคราะหขอมลพนฐานส าหรบการพฒนานวตกรรมหลกสตร เปนกจกรรมขนตอนแรก ของกระบวนการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรในทกๆ หลกสตร การวเคราะหขอมลพนฐานนน ชวยท าใหนกพฒนานวตกรรมหลกสตรมขอมลสารสนเทศทส าคญและมความถกตองในการตดสนใจตางๆ ในการพฒนานวตกรรมหลกสตร ตงแตการก าหนดแนวคด ( idea) ของหลกสตร การก าหนดจดมงหมายของหลกสตร การก าหนดสาระและกจกรรมการเรยนร และการก าหนดแนวทางการประเมนผลการเรยนรทจะเกดขนจากหลกสตร หลกการวเคราะหขอมลพนฐานส าหรบการพฒนานวตกรรมหลกสตรนน ควรท าการวเคราะหขอมลใหหลากหลายดาน เชน ดานผเรยน ดานทฤษฎการเรยนร ดานเศรษฐกจและสงคม ดานเทคโนโลย เปนตน เพอใหนกพฒนานวตกรรมหลกสตรมขอมลสารสนเทศอยางเพยงพอจนเกดแนวคดเชงนวตกรรม (innovative thinking) มาด าเนนการออกแบบและพฒนานวตกรรมหลกสตรทตอบสนองความตองการของผเรยนได แนวทางการวเคราะหขอมลพนฐานควรศกษาขอมลทเปนปจจบนใหไดมากทสดเพราะขอมล ทเปนปจจบนชวยท าใหหลกสตรมความทนสมย สอดคลองกบสภาพการณในปจจบน ยกเวนการวเคราะหทฤษฎการเรยนรนนสามารถจะวเคราะหทฤษฎการเรยนรทรวมสมยได แตกตองน าองคความรเชงทฤษฎไปผสมผสานหรอบรณาการกบการวเคราะหมลพนฐานดานอนๆ เชนกน ขอบขายการวเคราะหขอมลพนฐานทส าคญ ประกอบดวย ขอมลพนฐานดานผเรยน ขอมลพนฐานดานปรชญา ขอมลพนฐานดานทฤษฎ ขอมลพนฐานดานเทคโนโลย ขอมลพนฐานดานประสาทวทยาศาสตร ขอมลพนฐานดานเศรษฐกจและสงคม ส าหรบวธการวเคราะหนน สวนมากจะเกดจากกระบวนการอานเชงวเคราะหจากเอกสารตางๆ การสมภาษณผเชยวชาญเฉพาะดาน การประเมนความตองการจ าเปน (need assessment) หรอวธการอนๆ อยางหลากหลาย โดยการเลอกใชวธการใดนนขนอยกบสถานการณและเงอนไขของการด าเนนกจกรรมการวเคราะห ผลจากการวเคราะหขอมลพนฐานจะท าใหนกพฒนานวตกรรมหลกสตร สามารถตดสนใจออกแบบหลกสตรไดอยางมประสทธภาพ หลกสตรสามารถตอบสนองความตองการของชมชน สงคม ประเทศชาต หรอโลก และในขณะเดยวกนกตอบสนองความตองการและธรรมชาตของผเรยนทเปนกลมเปาหมายของหลกสตรไดดในเวลาเดยวกน จากทกลาวมาขางตนจะเหนวา การวเคราะหขอมลพนฐานนนเปนกระบวนการทส าคญทสด ทนกพฒนาหลกสตรจะตองวเคราะหอยางรอบดานและน ามาใชในการออกแบบนวตกรรมหลกสตร ซงหลกสตรทมความเปนนวตกรรมจะเปนหลกสตรทไดรบความสนใจจากผเรยน

3

4.2 การวเคราะหผเรยนเพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร 4.2.1 พหปญญาของผเรยนตามทฤษฎของ Howard Gardner Howard Gardner ศาสตราจารยดานจตวทยาแหงมหาวทยาลย Harvard ไดอธบาย ใหเหนถงความฉลาดทหลากหลาย (multiple intelligence) ของบคคล โดยเสนอทฤษฎพหปญญา (Theory of Multiple Intelligence) ซงไดอธบายไววาสตปญญาของมนษยมหลายดานซงแตละดาน ลวนมความส าคญเทาเทยมกน มนษยแตละคนจะมความโดดเดนทไมเหมอนกน และสามารถทจะผสมผสานความฉลาดของตนเองมาใชในการท างานและการด ารงชวต โดย Gardner ไดเสนอไววามนษย มทกษะทางปญญาทโดดเดนอยางนอย 8 ดาน ดงน (Gardner. 1993, 1999) 1. ปญญาดานภาษา (Linguistic Intelligence) เปนความสามารถในการใชภาษา การรบรทางภาษา ความเขาใจภาษา และสามารถสอสารใหผอนเขาใจตามทตนเองตองการไดเปนอยางด 2. ปญญาดานตรรกศาสตรและคณตศาสตร (Logical – Mathematical Intelligence) เปนความสามารถในการคดอยางมเหตผล การคดเปนระบบ การคดเชงนามธรรม การคดวเคราะห การคดค านวณทางคณตศาสตร 3. ปญญาดานมตสมพนธ (Visual – Spatial Intelligence) เปนความสามารถในการรบรพนท รปทรง รปราง ระยะทาง ต าแหนง ทศทาง ไดเปนอยางดดวยการใชสายตา และสามารถเชอมโยงสงทมองเหนไปสจนตนาการสรางสรรค 4. ปญญาดานรางกายและการเคลอนไหว (Bodily Kinesthetic Intelligence) เปนความสามารถในการใชอวยวะสวนตางๆ ของรางกาย เพอการท างานหรอท ากจกรรมใดๆ ไดอยางมความคลองแคลว รวดเรว แมนย า 5. ปญญาดานดนตร (Musical Intelligence) เปนความสามารถในการเขาถงสนทรยภาพทางดนตร โดยการฟง การเลน การรอง การจดจ า การแตงเพลง การก าหนดจงหวะ ท านอง การเรยบเรยงเสยงประสาน 6. ปญญาดานมนษยสมพนธ (Interpersonal Intelligence) เปนความสามารถในการเขาอกเขาใจผอน (empathy) ทงความรสกนกคด อารมณ ความตองการ และเจตนาทซอนอย ภายใน และสามารถตอบสนองตอบคคลอนทน าไปสการสรางมตรภาพ การเจรจาตอรอง การสอสารอยางสรางสรรค 7. ปญญาดานการเขาใจตนเอง (Intrapersonal Intelligence) เปนความสามารถ ในการตระหนกรในตนเอง รเทาทนตนเอง เขาใจตนเอง ควบคมอารมณ ควบคมความคดและการกระท าของตนเองไดด ปฏบตตนเหมาะสมกบสถานการณ วเคราะหจดแขงและจดทตองพฒนาตนเองไดด

4

8. ปญญาดานธรรมชาตวทยา (Naturalist Intelligence) เปนความสามารถ ในการรจกและเขาใจธรรมชาตสงรอบตว เขาใจกฎเกณฑทางธรรมชาต ปรากฏการณทางธรรมชาต วเคราะหระบบของธรรมชาตไดด มทกษะการสงเกตทน าไปสการคาดการณเหตการณทางธรรมชาต นอกจากน Gardner ยงไดเสนอปญญาดาน Existential หรอ Spiritual Intelligence ซงเปนปญญาทเกยวของกบจตวญญาณหรอจตใจ คดวเคราะหเพอน าไปสความเขาใจตนเอง การพฒนาจตใจและการจดการกบความทกขของตนเอง เขาใจความหมายและจดมงหมายของชวต การศกษาวเคราะหทฤษฎพหปญญาของ Gardner สามารถน าไปใชเปนหลกการ และแนวทางการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรไดดงตอไปน ตาราง 4.1 หลกการและแนวทางการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรบนฐานทฤษฎพหปญญา

ประเดน หลกการและแนวทางการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตร หลกสตร - หลกสตรควรเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรในสงทสอดคลองกบพหปญญา

ของตนเอง โดยเชอมโยงกบพหปญญาดานอนอยางบรณาการ ท าใหผเรยน เกดการเรยนรและพฒนาอยางตอเนองจนบรรลจดมงหมายของหลกสตร - หลกสตรควรมความยดหยนดานเนอหาสาระและกจกรรมการเรยนร ทสามารถตอบสนองความแตกตางทางดานพหปญญาของผเรยน ผเรยนมโอกาสเลอกพฒนาพหปญญาของตนเองไดตามความตองการ - หลกสตรควรมชองทางการเรยนรทหลากหลาย การเรยนรทอยนอกหองเรยน สเหลยมหรอการเรยนรจากสอเพยงอยางเดยว หลกสตรควรมแหลงการเรยนร ทสามารถตอบสนองพหปญญาของผเรยนได โดยเปนแหลงการเรยนร ในโลกแหงความเปนจรง

การจดการเรยนร - การจดการเรยนรควรมความหลากหลายและตอบสนองความแตกตาง ทางพหปญญาของผเรยน - การจดการเรยนรควรเรมตนการพฒนาผเรยนตามพหปญญาทเขามกอน แลวเชอมโยงกบพหปญญาดานอน เพอใหผเรยนมความสมดลทางพหปญญา - การจดการเรยนรควรใหผเรยนไดลงมอปฏบตกจกรรมสอดคลองกบพหปญญา ของผเรยนบรณาการเนอหาสาระตางๆ ผานการปฏบตกจกรรม - การจดการเรยนรควรจดใหผเรยนไดเรยนรจากแหลงการเรยนรทสอดคลอง กบพหปญญาของตนเอง และเชอมโยงกบพหปญญาดานอนๆ

การประเมนผลการเรยนร - การประเมนผลการเรยนรควรมวธการและเครองมอทหลากหลาย สอดคลอง กบพหปญญาของผเรยน และน ามาปรบปรงและพฒนาอยางตอเนอง - ควรน าสารสนเทศจากการประเมนไปวเคราะหแนวทางหรอวธการพฒนา ผเรยนอยางสอดคลองกบพหปญญาของผเรยนรายบคคล

5

4.2.2 สไตลการเรยนร (learning style) ตามแนวคดตางๆ สไตลการเรยนรหรอแบบการเรยนร บางครงเรยกวา cognitive style เปนแนวคดทใหค าอธบายเกยวกบวธการทบคคลแตละคนใชในการเรยนรของตนเอง (Grasha and Reichman. 1975, สไตลการเรยนรของผเรยนแตละคนจะมความโดดเดนแตกตางกน นนคอ ผเรยนแตละคนใชวธการเรยนรไมเหมอนกน ดงนนหลกสตรและการเรยนรทดจ าเปนตองตอบสนองความแตกตางของสไตลการเรยนรของผเรยนได โดยทมนกวชาการหลายคนทไดกลาวถงสไตลการเรยนรของผเรยนซงในทนขอยกตวอยางแนวคดของ Grasha and Reichman (1975) ในฐานะทเปนแนวคดทถกน ามาใชในการวจยนวตกรรมหลกสตรอยบอยครงดงตอไปน Grasha and Reichman (1975) แบงสไตลการเรยนรของผเรยนไว 6 แบบ โดยแตละแบบสามารถวเคราะหแนวทางการเรยนรทดของผเรยนไดดงน 1. แบบอสระ (Independent) ผเรยนทมสไตลการเรยนรแบบนจะเรยนรไดดเมอไดเรยนรดวยตนเอง ใชความรความสามารถของตนเองในการปฏบตกจกรรมการเรยนร 2. แบบพงพา (Dependent) ผเรยนทมสไตลการเรยนรแบบนจะเรยนรไดดเมอไดรบความชวยเหลอจากคนอน หรอเมอไดรบค าสง ค าชแนะ 3. แบบรวมมอ (Collaborative) ผเรยนทมสไตลการเรยนรแบบนจะเรยนรไดดเมอไดปฏบตกจกรรมการเรยนรรวมกบบคคลอนอยางมความรบผดชอบรวมกน 4. แบบหลกเลยง (Avoidance) ผเรยนทมสไตลการเรยนรแบบนจะเรยนรไดดเมอตองมการก ากบดแลจากผสอนอยางใกลชด ตลอดจนการกระตนเสรมแรงการเรยนรอยางตอเนอง 5. แบบแขงขน (Competitive) ผเรยนทมสไตลการเรยนรแบบนจะเรยนรไดดเมอมการแขงขนสอดแทรกอยในกจกรรมการเรยนร ซงอาจจะเปนการแขงขนกบเพอนหรอเกณฑททาทายความสามารถ 6. แบบมสวนรวม (Participant) ผเรยนทมสไตลการเรยนรแบบนจะเรยนรไดดเมอเขาไปมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรตางๆ แนวคดสไตลการเรยนรของ Grasha and Reichman ดงกลาวยงสอดคลองกบองคความรเรอง “จรตในการเรยนร” ในพระพทธศาสนา ซงอธบายถงลกษณะนสยใจคอทสงผลตอความประพฤตของบคคล 6 ลกษณะดงน (พระธรรมกตตวงศ. 2548 ในหนงสอพจนานกรมเพอการศกษาพทธศาสน ชดค าวด) 1. ราคจรต มนสยรกสวยรกงาม เรยนรไดดเมอไดรบสงกระตนทมความสวยงาม เปนระเบยบเรยบรอย สะอาด ประณต การพดจาออนหวาน

6

2. โทสจรต มนสยโกรธงาย ใจเรว ตรงไปตรงมา เรยนรไดดเมอกจกรรมการเรยนร มความกระชบ มการก าหนดจดประสงคและกจกรรมทชดเจน 3. โมหจรต มนสยถอตนเองเปนส าคญ เรยนรไดดเมอไดปฏบตกจกรรมการเรยนร ตามความตองการของตนเอง และมรางวลเปนสงจงใจในการเรยนร 4. สทธาจรต มนสยตนเตน เชองาย เรยนรไดดเมอไดรบการถายทอดความร หรอค าอธบายทมเหตผลเชงวชาการ มหนงสอต าราใหอานประกอบ 5. พทธจรต มนสยชอบใชความคดของตนเอง เรยนรไดดเมอมค าถามหรอปญหา ททาทายความสามารถ แสวงหาความรและวธการในการเรยนรดวยตนเอง 6. วตกจรต มนสยไมมนใจ ขาดความเชอมนในตนเอง เรยนรไดดเมอไดรบการเสรมแรง ใหก าลงใจ ใหความชวยเหลอในการเรยนร การศกษาวเคราะหสไตลการเรยนรของผเรยน สามารถน าไปใชเปนหลกการและแนวทางการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรไดดงตอไปน ตาราง 4.2 หลกการและแนวทางการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรบนฐานสไตลการเรยนร

ประเดน หลกการและแนวทางการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตร หลกสตร - หลกสตรควรออกแบบใหตอบสนองสไตลการเรยนรของผเรยน โดยจดใหม

ชองทางในการเรยนรทหลากหลายตามความแตกตางของสไตลการเรยนร ผเรยน - หลกสตรควรมความยดหยนในดานวธการเรยนร ทเปดโอกาสใหผเรยน สามารถใชวธการเรยนรทแตกตางกนภายใตเนอหาสาระเดยวกนได

การจดการเรยนร - การจดการเรยนรควรมกจกรรมทหลากหลายและสอดคลองกบ สไตลการเรยนรของผเรยน - เปดโอกาสใหผเรยนไดปฏบตกจกรรมการเรยนรตามสไตลการเรยนร ของตนเองภายใตจดประสงคการเรยนรเดยวกน - ผสอนควรปฏบตตอผเรยนอยางสอดคลองกบสไตลการเรยนรทแตละคน มความแตกตางกน เพอใหผเรยนไดใชวธการเรยนรทตรงกบสไตลการเรยนร ของตนเอง - กระตนใหผเรยนทมสไตลการเรยนรตางกนไดเรยนรและท ากจกรรมรวมกน

การประเมนผลการเรยนร - การประเมนผลการเรยนรควรใชวธการประเมนทหลากหลายใหผเรยน ไดใชศกยภาพตามสไตลการเรยนรของตนเองอยางเตมความสามารถ - การใหขอมลยอนกลบ (feedback) ตอผเรยน ควรมลกษณะทสอดคลองกบ สไตลการเรยนรของแตละคน เพอใหเกดแรงจงใจในการพฒนาตนเอง

7

4.2.3 สมองกบการเรยนรของผเรยน

สมอง คอ อวยวะส าคญในสตวหลายชนดตามลกษณะทางกายวภาค (anatomy) จดวาเปนศนยกลางของระบบประสาท ค าวา สมอง สวนใหญจะใชเรยกระบบประสาทบรเวณหวของสตว มกระดกสนหลง บางครงใชเรยกอวยวะในระบบประสาทบรเวณหวของสตวไมมกระดกสนหลงอกดวย สมองมหนาทควบคมและสงการการเคลอนไหว , พฤตกรรม และรกษาสมดลภายในรางกาย (homeostasis) เชน การเตนของหวใจ, ความดนโลหต, สมดลของเหลวในรางกายและอณหภมเปนตน หนาทของสมองยงมเกยวของกบการรคด (cognition) อารมณ ความจ า การเคลอนไหว และความสามารถอนๆ ทเกยวของกบการเรยนร สมองของมนษยแบงไดเปน 3 สวนดงน 1. สมองสวนหนา (Forebrain) เปนสวนทมขนาดใหญทสด มรอยหยกเปนจ านวนมาก สามารถแบงออกไดอก ดงน 1) ออลเฟกทอรบลบ (Olfactory bulb) เปนสวนทอยดานหนาสด ท าหนาท ดมกลน ส าหรบสตวเลยงลกดวยนมออลแฟกทอรบลบจะไมเจรญ แตจะดมกลนไดดโดยอาศยเยอบ ในโพรงจมก 2) ซรบรม (Cerebrum) มขนาดใหญสด มรอยหยกเปนจ านวนมาก ท าหนาทเกยวกบการเรยนรและความสามารถตางๆ เปนศนยกลางการท างานของกลามเนอ การพด การมองเหน การดมกลน การชมรส แบงเปนสองซก คอ ซกซาย และซกขวา แตละซกเรยกวา cerebral hemisphere โดยแตละซกจะแบงไดเปน 4 สวนยอย ดงน Frontal lobe ท าหนาทควบคมการเคลอนไหว การออกเสยง ความคด ความจ า สตปญญา บคลก ความรสก อารมณ Temporal lobe ท าหนาทควบคมการไดยน การดมกลน Occipital lobe ท าหนาทควบคมการมองเหน Parietal lobe ท าหนาทควบคมความรสกดานการสมผส การพด การรบรส

แผนภาพ 4.1 สมองสวน Cerebrum ทแบงออกเปน 4 สวนยอย ทมา http://www.webmd.com/brain/picture-of-the-brain

8

3) ทาลามส (Thalamus) อยเหนอไฮโปทาลามส ท าหนาทเปนสถานถายทอดกระแสประสาทเพอสงไปจดตางๆในสมอง รบรและตอบสนองความรสกเจบปวด ท าใหมการสงการแสดงออกพฤตกรรมดานความเจบปวด 4) ไฮโปทาลามส (Hypothalamus) ท าหนาทเปนศนยกลางของระบบประสาทอตโนมต และสรางฮอรโมนเพอควบคมการผลตฮอรโมนจากตอมใตสมอง ซงจะท าการควบคมสมดล ของปรมาณน าและสารละลายในเลอด และยงเกยวของกบการควบคมอณหภมรางกาย อารมณความรสก วงจรการตนและการหลบ การหว การอม และความรสกทางเพศ 2. สมองสวนกลาง (Midbrain) เปนสวนทตอจากสมองสวนหนา เปนสถานรบสงสารสอประสาท ระหวางสมองสวนหนากบสวนทาย และสวนหนากบนยนตา เปนศนยกลางของการมองเหนและการไดยน 3. สมองสวนทาย (Hindbrain) เปนสวนทตอจากสมองสวนกลาง ท าหนาทควบคมการท างานของรางกาย ประกอบดวย 1) พอนส (Pons) อยดานหนาของซรเบลลม ตดกบสมองสวนกลาง ท าหนาทควบคมการท างานบางอยางของรางกาย เชน การเคยวอาหาร การหลงน าลาย การเคลอนไหว ของกลามเนอบรเวณใบหนา การหายใจ การฟง 2) เมดลลา (Medulla) เปนสมองสวนทายสด ตอกบไขสนหลง เปนทางผาน ของกระแสประสาทระหวางสมองกบไขสนหลง เปนศนยกลางการควบคมการท างานเหนออ านาจจตใจ เชน ไอ จาม สะอก หายใจ การเตนของหวใจ เปนตน 3) ซรเบลลม (Cerebellum) อยใตเซรบรม ควบคมระบบกลามเนอใหสมพนธกนและควบคมการทรงตวของรางกาย ซกสมอง ซกสมอง แบงออกเปน 2 ซก คอ สมองซกซาย และสมองซกขวา ท าหนาทแตกตางกนดงน สมองซกซาย ท าหนาทการเรยนรเกยวกบภาษา การฟง การจ า การวเคราะหเหตผล การจดล าดบ การคดค านวณ สญลกษณ เหตผลเชงตรรกะและวทยาศาสตร สมองซกขวา ท าหนาทการเรยนรเกยวกบจนตนาการ ความคดสรางสรรค อารมณความรสกรบรภาพรวม การรบรทางประสาทสมผส ไมมล าดบกอนหลง ศลปะ สนทร รปทรง รปแบบ ส ดนตร มตสมพนธ และการเคลอนไหว

9

แผนภาพ 4.2 การท าหนาทของสมอง 2 ซก ทมา http://www.ucmas.ca/our-programs/whole-brain-development/ left-brain-vs-right-brain/ คลนสมอง (brain wave) คลนสมอง เปนพลงงานทเกดจากการท างานของสมองในการรบสงขอมลทเปนสญญาณไฟฟา การรบสงขอมลสญญาณไฟฟานท าใหเกดคลนแมเหลกไฟฟา เรยกวา คลนสมอง เครองมอทใชวดคลนสมอง คอ Electroencephalogram (EEG) มหนวยเปน เฮรตซ (hertz ยอวา Hz) เปนหนวยของคาความถ โดย 1 Hz คอ ความถทเทากบ 1 ครง ตอวนาท (1/s) hertz มาจากชอนกฟสกสชาวเยอรมน ชอ ไฮนรช เฮรตซ (Heinrich Rudolf Hertz) เปนนกวทยาศาสตรทางดาน แมเหลกไฟฟาหนวย hertz ไดก าหนดครงแรกในป ค.ศ. 1930 แผนภาพ 4.3 คลนความถ 1.2 Hz

10

แผนภาพ 4.4 คลนความถ 5.0 Hz คลนสมองของมนษยสามารถจ าแนกได 4 ระดบ ซงแตละระดบสงผลตอประสทธภาพการเรยนร แตกตางกนดงน 1. คลนสมองระดบเบตา (Beta Brainwave ความถระหวาง 14 – 30 Hz) เปนคลนสมองทเรวทสด สมองควบคมจตใตส านก เมอใชสมองเปดรบขอมล พรอมระบบประสาทสมผสทกดาน แผนภาพ 4.5 คลนสมองระดบเบตา ทมา http://en.wikipedia.org/wiki/File:Eeg_beta.svg คลนสมองระดบเบตา มประสทธภาพในการเรยนรจะต ามาก จดจ าสงตางๆ ไดนอย และเปนความจ าระยะสน หรอจ าในสงทเรยนไมไดเลย เกดจากความเครยด วตกกงวล อจฉารษยา หวาดระแวง ทกขใจ เศราโศก คลนสมองในระดบนมสมาธนอย ความคดฟงซาน การจดการเรยนรของผสอนตองหลกเลยงการสรางบรรยากาศทท าใหผ เรยน มความเครยด วตกกงวล หวาดระแวง เพราะจะท าใหคลนสมองของผเรยนเปนคลนเบตา ท าใหเรยนร ไดนอย หรอไมไดเลย เปนการเสยเวลาไปเปลาโดยไมไดเกดการเรยนร

11

2. คลนสมองระดบอลฟา (Alpha Brainwave ความถระหวาง 8 – 13.9 Hz) เปนคลนสมองทเกดขนเมอมความสงบ (relaxation) สภาวะนเปนสภาวะทสามารถรบรขอมลไดดทสด สามารถเรยนรไดด (super learning) สมองสามารถเปดรบขอมลไดอยางเตมท และเรยนรไดอยางรวดเรว เปนสภาวะทสมองมประสทธภาพสง แผนภาพ 4.6 คลนสมองระดบอลฟา ทมา http://en.wikipedia.org/wiki/File:Eeg_alpha.svg คลนสมองระดบอลฟา มประสทธภาพในการเรยนรสง มสมาธ อารมณด ราเรงแจมใส เบกบาน จ าสงตางๆ ไดด ใชความคดไดอยางมประสทธภาพ เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยางมวจารณญาณ การคดสรางสรรค เปนตน เกดจากการทรางกายและจตใจ มความผอนคลาย ไมเครยด ไมวตกกงวล มความสข การจดการเรยนรของผสอนจ าเปนตองจดบรรยากาศท เ ออตอการเรยนรทงบรรยากาศทางกายภาพ บรรยากาศทางจตวทยา และบรรยากาศทางสงคม ทท าใหผเรยนรสกผอนคลาย มความสข สงผลท าใหระดบคลนสมองของผเรยนเปนระดบอลฟา ผเรยนจะเรยนรไดอยางมประสทธภาพ และมความคงทนในการเรยนร การเรยนรอยางมความสขเปนความรสกทดของผเรยน ทเกดขนในระหวางการปฏบตกจกรรมการเรยนร เกดจากหลายปจจย เชน กจกรรมการเรยนรตอบความตองการเรยนร ไดท ากจกรรมรวมกบเพอนและผสอน การแลกเปลยนความรสกทดกบเพอนและผสอน อยในสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร ผลการวจยปจจยทสงผลตอการเรยนรอยางมความสข พบวา ปจจยทสงผลท าใหผเรยนมการเรยนรอยางมความสข ประกอบดวย การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ บคลกภาพของผสอน ความสามารถในการปรบตวของผเรยน ความภาคภมใจในตนเอง ความเชอมนในตนเอง และสภาพแวดลอมทางการเรยนร ดงนนจงเปนบทบาทของผสอนทตองจดการเรยนรใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมความสข เพอท าใหคลนสมองของผเรยนอยในระดบอลฟา ซงผเรยนจะสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ

12

3. คลนสมองระดบธตา (Theta Brainwave ความถระหวาง 4 – 7.9 Hz) เปนคลนสมองทเกดขนเมอมการผอนคลายระดบลก คลนสมองระดบนสามารถ ดงขอมลจากจตใตส านก (subconscious mind) ได การคดสรางสรรค การแกไขปญหา การหยงร เปนคลนระดบเดยวกบสมาธระดบลก (meditation) ระลกความทรงจ าระยะยาวไดด มความสข ความปต

แผนภาพ 4.7 คลนสมองระดบธตา ทมา http://en.wikipedia.org/wiki/File:Eeg_theta.svg 4. คลนสมองระดบเดลตา (Delta Brainwave ความถระหวาง 0.1 – 3.9 Hz) เปนคลนสมองทต าทสด สมองท างานตามความจ าเปนเทานน แตกระบวนการของ จตใตส านกจะจดและเกบขอมลอยางตอเนอง เปนชวงทรางกายก าลงพกผอนอยางเตมท โดยปกต จะเกดขนเมอมการหลบลก ยกเวนผทมการฝกท าสมาธอยางตอเนองจะสามารถปรบระดบคลนสมอง ใหอยในระดบเดลตาได เชน การเขาฌาณของพระวปสสนาจารย เปนตน แผนภาพ 4.8 คลนสมองระดบเดลตา ทมา http://en.wikipedia.org/wiki/File:Eeg_delta.svg กลาวโดยสรปแลวคลนสมองทเออตอการเรยนร คอ คลนสมองระดบอลฟา ซงผสอนจ าตองจดบรรยากาศการเรยนรทกระตนคลนสมองของผเรยนใหอยในระดบอลฟา ซงจะเหมาะสมแกการเรยนร มความจ าในสงทเรยนร และการคด

13

เทคนคการดแลสมองใหมประสทธภาพในการเรยนร ประกอบดวย 1) การรบประทานอาหารทมประโยชนตอรางกาย 2) การหายใจรบอากาศบรสทธ 3) การหายใจทถกตอง 4) การคดเชงบวกและสรางสรรค 5) การเรยนรสงใหม 6) การท าสมาธ 7) การออกก าลงกาย และ 8) การนอนหลบอยางเพยงพอ การเรยนรของสมองสองซก มรายงานการวจยหลายเรองทสนบสนนวา ประสทธภาพการเรยนรทดทสดจะเกดจากการทผเรยนไดใชสมองสองซกอยางสมดล (brain balance) ทงซกซายและซกขวาในการเรยนรเรองใดเรองหนงเชน การเรยนรคณตศาสตร โดยธรรมชาตจะใชสมองซกซายในการคดวเคราะห คดค านวณ หรอแกโจทยปญหา ควรเพมกจกรรมทใชสมองซกขวารวมดวย เชน การวาดภาพ หรอการรองเพลงสตรการค านวณ เปนตน จะท าใหผเรยนเรยนรเนอหาสาระไดดกวาการใชสมองซกซา ยเพยงอยางเดยว ซงการเรยนรทผเรยนไดใชสมองทงสองซกอยางสมดล แสดงดงแผนภาพตอไปน ลกษณะพฤตกรรมการใชสมองในการเรยนร จากการใชสมองในการเรยนรของบคคลจะแบงออกเปนการใชสมองซกซาย และการใชสมองซกขวา และการใชสมองแบบสมดล (brain balance) มตวบงชพฤตกรรมดงตอไปน ตาราง 4.3 ลกษณะพฤตกรรมการใชสมองในการเรยนร

ผเรยนทใชสมองซกซายในการเรยนร ผเรยนทใชสมองซกขวาในการเรยนร

- ไมชอบความเสยง - ชอบความเสยง - ท างานตางๆ ดวยวธการเดมทดทสด - ท างานตางๆ ดวยวธการใหมๆ - เรมท างานใหมเมองานเกาแลวเสรจ - เรมท างานใหมในขณะทงานอนๆ ยงไมแลวเสรจ - ใชเหตผลในการท างาน - ใชจนตนาการในการท างาน

- คาดการณเหตการณในอนาคตดวยการวเคราะห - คาดการณเหตการณในอนาคตใชจนตนาการ - พยายามคนหาวธการแกปญหาทดทสดเพยงวธการเดยว - พยายามคนหาวธการแกปญหาหลายๆ วธ

- คดเรองราวตางๆ เกดเปนภาษาในสมอง - คดเรองราวตางๆ เกดเปนภาพในสมอง - ตงค าถามกอนทจะยอมรบความคดตางๆ - ยอมรบความคดใหมๆ กอนคนอน

- กระท าสงตางๆ จากการแสวงหาเหตผล - กระท าสงตางๆ จากความรสกหรอสามญส านก

14

ตาราง 4.3 (ตอ)

ผเรยนทใชสมองซกซายในการเรยนร ผเรยนทใชสมองซกขวาในการเรยนร

- ก าหนดกฎระเบยบในการด าเนนชวตส าหรบตนเอง - ไมก าหนดกฎระเบยบในการด าเนนชวตส าหรบตนเอง

- ตดสนคณคาจากเหตผล - ตดสนคณคาจากความรสก - แบงงานออกเปนสวนๆ แลวลงมอท าอยางสม าเสมอ - ลงมอท างานเมอใกลถงก าหนดเวลาสงงาน - ตองการวางแผนการท างานดวยตนเอง - ท างานตามแผนของผอนได - มระบบในการท างาน - มความยดหยนในการท างาน - ตองการแนวทางทชดเจนในการท างาน - คนหาแนวทางการท างานดวยตนเอง

- ท างานโดยวางแผนเกยวกบก าหนดระยะเวลาไวแนนอน - ท างานโดยไมวางแผนเกยวกบระยะเวลาไวแนนอน - ตดสนใจกระท าสงตางๆ เมอทราบวาเปนสงทถกตอง - ตดสนใจกระท าสงตางๆ เมอรสกวาเปนสงทถกตอง

- ความคดใหมๆ ไมคอยเกดขนบอยนก - มกเกดความคดใหมๆ อยเสมอ

การเรยนรทมประสทธภาพจ าเปนตองอาศยสมองทมศกยภาพในการจดจ าและการคด การจดการเรยนรควรน าองคความร เกยวกบสมองกบการเรยนร มาเปนสวนหนงในการวางแผน การจดการเรยนร การออกแบบกจกรรมการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยน การจดบรรยากาศการเรยนร ใหผเรยนมสมาธ ซงคลนสมองเปนระดบอลฟา พรอมทจะ เรยนรสงตางๆ รวมทงการคดวเคราะห คดสงเคราะหและคดสรางสรรค สมองสามารถเปดรบขอมลไดอยางเตมทและเรยนรไดอยางรวดเรว เปนสภาวะทสมองมประสทธภาพสง การทราบวธการใชสมองในการเรยนรของผเรยนไมวาจะถนดสมองซกซายหรอสมองซกขวา จะท าใหผสอนออกแบบกจกรรมการเรยนรตอบสนองธรรมชาตผเรยนไดดขน แตอยางไรกตามผเรยนจะเรยนรไดดทสด เมอไดใชสมองทงสองซกอยางสมดล การออกแบบนวตกรรมหลกสตรบนพนฐานองคความรเรองสมองกบการเรยนรน ลกษณะนวตกรรมหลกสตรจะสามารถตอบสนองรปแบบการใชสมองในการเรยนรของผเรยนไดทงกรณทผเรยนใชสมองซกซายในการเรยนรเปนหลก ผเรยนทใชสมองซกขวาในการเรยนรเปนหลก และผเรยนทใชสมอง ในการเรยนรทงซกซายและซกขวาอยางสมดล กระบวนการเรยนรจะกระตนใหผเรยนเกดการเรยนร ตามความถนดของตนเอง ดงตวอยางตอไปน

15

ตวอยางผลงานของผเรยนทผสอนการงานอาชพใหผเรยนท าสมต ารบประทานเมอรบประทานเสรจแลว น ามาเขยนแผนผงเรองสมต า ซงการเขยนในลกษณะเปนล าดบขนน ผเรยนใชสมองซกซายในการเขยน ชวยท าใหผเรยนมความรความเขาใจทชดเจนมากขน การกระตนใหผเรยนใชสมองซกซายในการเรยนรท าไดหลายวธการ เชน 1. การจดระบบ 2. การวเคราะห 3. การคดค านวณ 4. การระบขนตอน 5. การคดเชงตรรกะ 6. การพสจน ทดลอง 7. การอาน การเขยน 8. การอธบายใหเหตผล 9. การฝกทกษะวทยาศาสตร 10. การเคลอนไหวรางกายซกขวา

16

ตวอยางผลงานของผเรยนทผสอนภาษาองกฤษไดใหท าแผนผงความคดรวบยอด ค าศพทผลไมตางประเทศ (foreign fruits) ซงกระตนสมองซกขวา และความจ าค าศพทภาษาองกฤษโดยใชภาพ ของผลไมเปนสงชวยจ า เปนการจ าจากภาพซงจะจ าไดงายกวาการจ าจากตวอกษร การกระตนใหผเรยนใชสมองซกขวาในการเรยนรท าไดหลายวธการ เชน 1. การวางแผน 2. การจนตนาการ 3. การมองภาพรวม 4. การมองภาพสามมต 5. การสรางสรรคชนงาน 6. การท ากจกรรมทางศลปะ 7. การท ากจกรรมทางดนตร 8. การรบรอารมณความรสก 9. การรบรขอมลอยางรวดเรว 10. การเคลอนไหวรางกายซกซาย

17

4.2.4 ความสขในการเรยนรของผเรยน ความสข ความสข เปนสงทมนษยทกคนตองการ ความสขเปนความรสกหรออารมณทบคคลมความสบายกายสบายใจ สวนมากมกเกดขนเมอไดรบส งทตองการ แนวคดทางปรชญาและศาสนา ใหความหมายถง การด ารงชวตทมคณภาพ การมอสรภาพ พจนานกรมฉบบราชบณฑ ตยสถาน พ.ศ. 2554 ไดใหความหมายของ “ความสข” ไววา “ความสบายกายสบายใจ” คอความรสกหรออารมณประเภทหนง มหลายระดบตงแตความสบายใจเลกนอย หรอความพอใจตอสงใดสงหนง ความสขในพระพทธศาสนา จากหนงสอ พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม ของพระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต) (2555) ในพระพทธศาสนา ไดมหลกธรรมตางๆ ทเกยวของกบความสข (happiness) ไวหลายประการ ซงหลกธรรมแตละขอ สามารถวเคราะหไดหลายลกษณะ เชน เปนระดบของความสข เปนปจจยทท าใหเกดความสข เปนหลกการประพฤตปฏบตตนเพอใหผ อนมความสข ตลอดจนเปนหลกการประพฤตปฏบตตนเพอใหตนเองมความสข ซงสรปไดดงตารางตอไปน ตาราง 4.4 การวเคราะหหลกธรรมในพระพทธศาสนาทเกยวของกบความสข

หลกธรรม สาระส าคญ ฌาน 4 = รปฌาน 4 1. ปฐมฌาน (ฌานท 1) มองค 5 คอ วตก วจาร ปต สข เอกคคตา

2. ทตยฌาน (ฌานท 2) มองค 3 คอ ปต สข เอกคคตา 3. ตตฌาน (ฌานท 3) มองค 2 คอ สข เอกคคตา 4. จตตถฌาน (ฌานท 4) มองค 2 คอ อเบกขา เอกคคตา

ทสด หรอ อนตา 2 ขอปฏบตหรอการด าเนนชวตทเอยงสดผดพลาดไปจากทางอนถกตอง คอ มชฌมาปฏปทา 1. กามสขลลกานโยค คอ การหมกมนอยดวยกามสข 2. อตตกลมถานโยค คอ การประกอบ ความล าบากเดอนรอนแกตนเอง การบบคนทรมานตนใหเดอดรอน)

นพาน สภาพทดบกเลสและกองทกขแลว ภาวะทเปนสขสงสด เปนอสรภาพสมบรณ ภาวนา 4

1. กายภาวนา คอ การเจรญกาย พฒนากาย การฝกอบรมกาย ใหรจกตดตอ เกยวของกบสงทง หลายภายนอกทางอนทรยทงหาดวยด และปฏบต ตอสงเหลานนในทางทเปนคณ มใหเกดโทษ ใหกศลธรรมงอกงาม ใหอกศลธรรมเสอมสญ การพฒนาความสมพนธกบสงแวดลอมทางกายภาพ

18


หลกธรรม สาระส าคญ 2. สลภาวนา คอ การเจรญศล พฒนาความประพฤต การฝกอบรมศล

ใหตงอยในระเบยบวนย ไมเบยดเบยนหรอกอความเดอดรอนเสยหาย อยรวมกบผอนไดดวยด เกอกลแกกน 3. จตตภาวนา คอ การเจรญจต พฒนาจต การฝกอบรมจตใจ ใหเขมแขงมนคง เจรญงอกงามดวยคณธรรมทงหลาย เชน มเมตตากรณา มฉนทะ ขยนหมนเพยร อดทน มสมาธ และสดชนเบกบาน เปนสขผองใส เปนตน

4. ปญญาภาวนา คอ การเจรญปญญา พฒนาปญญา การฝกอบรมปญญา ใหรเขาใจสงทงหลายตามเปนจรง รเทาทนเหนแจงโลกและชวตตามสภาวะ สามารถท าจตใจใหเปนอสระ ท าตนใหบรสทธจากกเลสและปลอดพน จากความทกข แกไขปญหาทเกดขนไดดวยปญญา

สข 2

1. กายกสข คอ สขทางกาย 2. เจตสกสข คอ สขทางใจ

สข 2

1. สามสสข คอ สขอาศยเครองลอ สขจากวตถ คอ กามคณ 2. นรามสสข คอ สขไมองอามส สขไมตอง อาศยเหยอลอ สขปลอดโปรง เพราะใจสงบหรอไดรแจงตามเปนจรง

เวทนา 3

1. สขเวทนา คอ ความรสกสข สบาย ทางกายกตาม ทางใจกตาม 2. ทกขเวทนา คอ ความรสกทกข ไมสบาย ทางกายกตาม ทางใจกตาม 3. อทกขมสขเวทนา คอ ความรสกเฉยๆ จะสขกไมใช ทกขกไมใช เรยกอกอยางวา อเบกขาเวทนา

เวทนา 5

1. สข คอ ความสข ความสบายทางกาย 2. ทกข คอ ความทกข ความไมสบายใจ เจบปวดทางกาย 3. โสมนส คอ ความแชมชนสบายใจ สขใจ 4. โทมนส คอ ความเสยใจ ทกขใจ 5. อเบกขา คอ ความรสกเฉยๆ

19


หลกธรรม สาระส าคญ ทฏฐธมมกตถ สงวตตนกธรรม 4 ธรรมหมวดน เรยกกนสนๆ วา ทฏฐธมมกตถะ หรอเรยกตดปากอยางไทยๆ วา ทฏฐธมมกตถประโยชน

ธรรมทเปนไปเพอประโยชนในปจจบน หลกธรรมอนอ านวยประโยชนสขขนตน 1. อฏฐานสมปทา ถงพรอมดวยความหมนขยนหมนเพยรในการปฏบตหนาท การงาน ประกอบอาชพอนสจรต มความช านาญ รจกใชปญญาสอดสอง ตรวจตราหาอบายวธ สามารถจดด าเนนการใหไดผลด 2. อารกขสมปทา ถงพรอมดวยการรกษา คอ รจกคมครองเกบรกษาโภคทรพย และผลงานอนตนไดท าไวดวยความขยนหมนเพยร โดยชอบธรรม ดวยก าลงงานของตน ไมใหเปนอนตรายหรอเสอมเสย 3. กลยาณมตตตา คบคนดเปนมตร คอ รจกก าหนดบคคลในถนทอาศย เลอกเสวนา ส าเหนยกศกษาเยยงอยางทานผทรงคณมศรทธา ศล จาคะ ปญญา 4. สมชวตา มความเปนอยเหมาะสม คอ รจกก าหนดรายไดและรายจายเลยงชวต แตพอด มใหฝดเคองหรอฟมฟาย ใหรายไดเหนอรายจาย มประหยดเกบไว

พรหมวหาร 4 ธรรมเครองอยอยางประเสรฐ, ธรรมประจ าใจอนประเสรฐ, หลกความประพฤตทประเสรฐบรสทธ,ธรรมทตองมไว เปนหลกใจและก ากบ ความประพฤต จงจะชอวาด าเนนชวต หมดจด และปฏบต ตนตอมนษยสตว ทงหลายโดยชอบ

1. เมตตา คอ ความรก ความปรารถนาดอยากใหเขามความสข มจตอนแผไมตร และคดท าประโยชนแกมนษยสตวทวหนา 2. กรณา คอ ความสงสาร คดชวยใหพนทกข ใฝใจในอนจะปลดเปลองบ าบด ความทกขยากเดอดรอนของปวงสตว 3. มทตา คอ ความยนด ในเมอผอนอยดมสข มจตผองใสบนเทง กอปรดวยอาการ แชมชนเบกบานอยเสมอ ตอสตวทงหลายผด ารงอยในปกตสข พลอยยนด ดวยเมอเขาไดดมสขเจรญงอกงามยงขนไป 4. อเบกขา คอ ความวางใจเปนกลาง อนจะท าใหด ารงอยในธรรมตามทพจารณา เหนดวยปญญา คอ มจตเรยบตรงเทยงธรรมดจตราช ไมเอนเอยงดวยรกและชง พจารณาเหนกรรมทสตวทงหลายกระท าแลว อนควรไดรบผลดหรอชว สมควรแกเหตอนตนประกอบ พรอมทจะวนจฉยและปฏบตไปตามธรรม รวมทงรจกวางเฉยสงบใจมองด ในเมอไมมกจควรท า เพราะเขารบผดชอบตน ไดดแลว เขาสมควรรบผดชอบตนเอง หรอควรไดรบผลอนสมควรแกตน

20


หลกธรรม สาระส าคญ วธปฏบต ตอทกข – สข 4

หลกการเพยรพยายามใหไดผลในการละทกขลสข, การปฏบตทถกตอง ตอความทกขและความสข ซงเปนไปตามหลกพระพทธศาสนา ทแสดงวา ความเพยรพยายามทถกตอง จะมผลจนสามารถเสวยสขทไรทกขได 1. ไมเอาทกขทบถมตนทมไดถกทกขทวมทบ 2. ไมสละความสขทชอบธรรม 3. ไมสยบหมกมน แมในสขทชอบธรรมนน 4. เพยรพยายามท าเหตแหงทกขใหหมดสนไป

วฒ หรอ วฑฒธรรม 4

ธรรมเปนเครองเจรญ, คณธรรมทกอใหเกดความเจรญงอกงาม 1. สปปรสสงเสวะ คอ เสวนาสตบรษ คบหาทานผทรงธรรม ทรงปญญา เปนกลยาณมตร 2. สทธมมสสวนะ คอ สดบสทธรรม ใสใจ เลาเรยน ฟง อาน หาความร ใหไดธรรมทแท 3. โยนโสมนสการ คอ ท าในใจโดยแยบคาย รจกคดพจารณาหาเหตผลโดยถกวธ 4. ธมมานธมมปฏบตต คอ ปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ปฏบตธรรมถกหลก ใหธรรมยอยคลอยแกธรรมใหญ สอดคลองตามวตถประสงคของธรรมทงหลาย ทสมพนธกน ด าเนนชวตถกตองตามธรรม

สขของคฤหสถ หรอคหสข หรอกามโภคสข 4

สขของชาวบาน สขทชาวบานควรพยายามเขาถงใหไดสม าเสมอ สขอนชอบธรรม ทผครองเรอนควรม 1. อตถสข คอ สขเกดจากการมทรพย คอ ความภมใจ เอบอมใจวาตนมโภคทรพย ทไดมาดวยน าพกน าแรง ความขยนหมนเพยรของตน และโดยชอบธรรม 2. โภคสข คอ สขเกดจากการใชจายทรพย คอ ความภมใจ เอบอมใจ วาตนไดใช ทรพยทไดมาโดยชอบนน เลยงชพ เลยงผควรเลยง และบ าเพญประโยชน 3. อนณสข คอ สขเกดจากความไมเปนหน คอ ความภมใจ เอบอมใจ วาตนเปนไท ไมมหนสนตดคางใคร 4. อนวชชสข คอ สขเกดจากความประพฤตไมมโทษ คอ ความภมใจ เอบอมใจ วาตนมความประพฤตสจรต ไมบกพรองเสยหาย ใครๆ ตเตยนไมได ทงทางกาย ทางวาจา และทางใจ ในบรรดาสข 4 อยางน อนวชชสข มคามากทสด

21


หลกธรรม สาระส าคญ โลกธรรม 8 ธรรมดาของโลก เรองของโลก ความเปนไปตามคตธรรมดาซงหมนเวยน

มาหาสตวโลก กหมนเวยนตามมนไป 1. ลาภ (ไดลาก เสอมลาภ) 2. อลาภ (เสมอลาภ สญเสย) 3. ยส (ไดยศ มยศ) 4. อยส (เสอมยศ) 5. นนทา (ตเตยน) 6. ปสงสา (สรรเสรญ) 7. สข (ความสข) 8. ทกข (ความทกข) โดยสรปเปน 2 คอ ขอ 1, 3, 6, 7 เปนอฏฐารมณ คอ สวนทนาปรารถนา ขอทเหลอเปน อนฏฐารมณ คอ สวนทไมปรารถนา โลกธรรมเหลาน ยอมเกดขนทงแกปถชนผมไดเรยนร และแกอรยสาวก ผไดเรยนร ตางกนแตวาคนพวกแรกยอมไมรเหนเขาใจตามความเปนจรง ลมหลง ยนดยนราย ปลอยใหโลกธรรมเขาครอบง าย ายจต ฟยบเรอยไป ไมพนจากทกข มโสกะปรเทวะ เปนตน สวนอรยสาวกผไดเรยนรพจารณาเหนตามเปนจรง วาสงเหลานอยางใดกตามทเกดขนแกตน ลวนไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา ไมหลงใหลมวเมาเคลมไปตามอฏฐารมณ ไมขนมว

กศลกรรมบถ 10 ทางแหงกศลกรรม ทางท าความด กรรมดอนเปนทางน าไปสความสขความเจรญ หรอสคต กายกรรม 3 1. ละการฆา การเบยดเบยน มเมตตากรณา ชวยเหลอเกอกลกน 2. ละอทนนาทาน เคารพกรรมสทธในทรพยสนของผอน 3. ละการประพฤตผดในกาม ไมลวงละเมดประเพณทางเพศ วจกรรม 4 4. ละการพดเทจ ไมยอมกลาวเทจ เพราะเหตตนเอง ผอน หรอเพราะ เหนแกประโยชนใดๆ 5. ละการพดค าสอเสยด ชวยสมานคนทแตกราวกน สงเสรมคน ทสมครสมานกน กลาวถอยค าทสรางสามคค 6. ละค าหยาบ พดแตค าสภาพออนหวาน 7. ละการพดเพอเจอ พดแตค าจรง มเหตผล มสารประโยชน ถกกาลเทศะ

22


หลกธรรม สาระส าคญ มโนกรรม 3

8. ไมเพงเลงอยากไดของผอน 9. ไมมจตคดราย คดปรารถนาแตวาขอใหสตวทงหลาย ไมมเวร ไมเบยดเบยน ไมมทกข ครองตนอยเปนสขเถด 10. มความเหนชอบ เชนวา ทานมผล การบชามผล ผลวบากของกรรมด กรรมชว เปนตน

จากการทไดศกษาคนควาหลกธรรมทเกยวของหรอกลาวถงความสขดงกลาวมาขางตน สรปสาระส าคญไดวา ความสขนนคอความสบายกาย สบายใจ ไมมความทกข หรอความเศราหมองใจ มทงความสขทางโลก และความสขทางธรรม อกทงความสขนนมหลายระดบ สขจากปจจยภายนอก สขจากปจจยภายใน ซงความสขในขนตนนนอาจจะตองอาศยปจจยจากภายนอกกอน แตสดทายแลวจะตองพฒนาไปใหถงความสขทเกดจากภายใน ความสขขนสงสดในพระพทธศาสนา คอ นพพาน เปนสภาพทดบกเลสและกองทกขแลว ภาวะทเปนสขสงสด เปนอสรภาพสมบรณ หากเปรยบเทยบกบนพพานในโลกมนษย กคอสภาพจตใจทไมมความโลภ ความโกรธ และความหลง ซงเราสามารถพฒนาไดดวยตวเราเองตามหลกธรรม ภาวนา 4 ไดแก กายภาวนา สลภาวนา จตตภาวนา และปญญาภาวนา ตลอดจนหลกทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 ซงเปนหลกธรรมท าใหเกดความสขในเบองตน ไดตลอดทกกจกรรมของชวต พรหมวหาร 4 คอหลกการประพฤตปฏบตทท าใหมนษย สตว และสงแวดลอม สามารถอยรวมกนอยางมความสข ไมเบยดเบยนซงกนและกน ซงมหลกปฏบตตนตอความสขและทกข 4 ประการ ไดแก 1) ไมเอาทกขทบถมตนทมไดถกทกขทวมทบ 2) ไมสละความสขทชอบธรรม 3) ไมสยบหมกมน แมในสขทชอบธรรมนน 4) เพยรพยายามท าเหตแหงทกขใหหมดสนไป อกทงยงตองหากลยาณมตร สดบตรบฟงผทมปญญา รจกคดพจารณาหาเหตผลอยางถกวธ (โยนโสมนสการ) และนอมน ามาปฏบตอยางพอด ทงทางกาย ทางวาจา และจตใจ พรอมทงเขาใจวาสงตางๆ ลวนมการเปลยนแปลงไปเปนธรรมดา เมอความสขเกดขนได ความสขกสามารถจะดบไปได เชนเดยวกบความทกข เมอทกขได กสขได ซงเปนธรรมดาของโลก

23

ระดบของความสข พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต). (2547) วเคราะหแบงระดบของความสขไว 5 ขน ดงน ขนท 1 ความสขจากการเสพวตถ หรอสงบ ารงบ าเรอภายนอก เปนความสขทเกดกบบคคลทกคนโดยทวไป เกดจากการไดรบสงทตนเองตองการ เชน ทรพยสน การเคารพนบถอ การใหเกยรต เปนตน ขนท 2 ความสขจากการให เปนความสขทเกดจากการมความเมตตากรณาในการใหกบบคคลอนดวยความบรสทธใจ ไมหวงผลตอบแทน การใหดงกลาวมหลายรปแบบ อาจเปนการใหสงของ ใหความชวยเหลอ ใหความร ใหความคดทด ใหอภย เปนตน ขนท 3 ความสขจากการด าเนนชวตถกตองสอดคลองกบธรรมชาต เปนความสข ทเกดจากการด าเนนชวตทถกตองตามธรรมชาต ซงถาวเคราะหแลวความสขขนนเปนความสขทเกดจาก การประพฤตอยในศลธรรมอนดงาม การไมเบยดเบยนทงตนเองและผอน การพดและท าในสงทเปนจรง ขนท 4 ความสขจากความสามารถในการปรงแตง เปนความสขทเกดจากการคดทางบวก เมอตองประสบกบสถานการณตางๆ เปนการเปลยนมมมองทางลบใหเปนทางบวก เปลยนสภาพจตใจจากความเศราหมอง ขนมว ไมสบายใจ ใหเปนความเบกบานใจ สบายใจ ขนท 5 ความสขเหนอการปรงแตง เปนความสขทไมตองอาศยการปรงแตง ความสข เกดจากการใชปญญาหรอเหตผล รเทาทนความจรงของโลกและชวต จตเปนอเบกขา เปนจตทสบาย ไมมอะไรมารบกวน การเรยนรอยางมความสข การเรยนรอยางมความสข หมายถง ความรสกทดของผเรยนทมตอการปฏบตกจกรรมตางๆ ทางการเรยนร อนเกดมาจากกระบวนการจดประสบการณการเรยนรของผสอน ไดแก ความตองการเรยนรและท ากจกรรม สนกสนานเพลดเพลนในการเรยน อยากรวมท ากจกรรมตางๆ ในการเรยน อยากท ากจกรรมรวมกบเพอนและผสอน สนกสนานทไดท ากจกรรมรวมกบเพอนและผสอน และมความรสกทดทไดอยกบเพอนและผสอนสบายใจ ทไดอยในสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรภายในโรงเรยน ความสขในการเรยนรเปนปจจยทส าคญมากตอประสทธภาพการเรยนร ซงเกดจากการทผ เรยนไดเรยนรโดยใชสมองสองซกอยางสมดล (ชศร ตนพงษ . 2544, คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2543, วชย วงษใหญ. 2542, กตยวด บญซอ. 2540)

24

ทฤษฎการเรยนรอยางมความสข ทฤษฎการเรยนรอยางมความสขวาในการกระบวนการเรยนการจดการเรยนร องคประกอบ ทชวยใหการเรยนของเดกด าเนนไปอยางมความสขดวยแนวคดส าคญ 6 ประการ สรปไดดงน (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2545) 1. เดกแตละคนไดรบการยอมรบจากเพอนและผสอน 2. ผสอนมความเมตตา จรงใจ และออนโยนตอเดกทกคนโดยทวถง 3. เดกเกดความรกและภมใจในตนเอง รจกปรบตวไดทกททกเวลา 4. เดกแตละคนไดมโอกาสเลอกเรยนไดตามความถนดและความสนใจ

5. บทเรยนสนก แปลกใหม จงใจใหตดตามและเราใหอยากคนควาหาความรเพมเตม ดวยตนเองในสงทสนใจ 6. สงทเรยนรสามารถน าไปใชไดในชวตประจ าวน

ลกษณะของผเรยนทมความสขในการเรยนร นกการศกษาหลายคนไดกลาวถงลกษณะหรอพฤตกรรมของการทผเรยนมความสขในการเรยนรดงตอไปน รวมปฏบตกจกรรมกบกลมเพอนและรายบคคล ขยนท าแบบฝกหดสงผสอน ดวยตนเอง มาโรงเรยนดวยความตนเตนและสบายใจ มงมนอยากรในสงทยงไมร มาโรงเรยนสม าเสมอ ท างานทไดรบมอบหมายอยางเตมใจ ขยนเรยน มแรงจงใจในการเรยน อยากเร ยนวชาทผสอนสอน มความกระตอรอรนทจะเรยน รกผสอน รกเพอน รกโรงเรยน แสดงความสนใจเรยน ไมเบอการเรยน มความสนกกบการเรยนและอยากเรยนร อยากคนหาค าตอบทตนเองยงไมร สนใจไขวควา หาความร เดกเปนผ ใฝร ในเรองตางๆ กระตอรอรนทจะหาคนควาหาค าตอบดวยตนเองจากแหลงเรยนร ทหลากหลาย (ชศร ตนพงษ. 2544, ศนสนย ฉตรคปต. 2544, ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2544, คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต . 2543, วชย วงษใหญ. 2542, กตยวด บญซอ. 2540) พฤตกรรมการเรยนรอยางมความสข

พฤตกรรมของการเรยนรอยางมความสขของผเรยนมดงตอไปน 1. รวมปฏบตกจกรรมกบกลมเพอนและรายบคคล 2. ขยนท าแบบฝกหดสงผสอนดวยตนเอง 3. มาโรงเรยนสม าเสมอ

25

4. มงมนอยากเรยนร 5. เขาเรยนสม าเสมอ 6. ท างานทไดรบมอบหมายอยางเตมใจ 7. ขยนเรยน 8. มแรงจงใจในการเรยน 9. มความกระตอรอรนในการเรยน 10. รกผสอน รกเพอน รกโรงเรยน 11. มความสนกกบการเรยน 12. แสวงหาความรดวยตนเองจากแหลงเรยนรทหลากหลาย บทบาทผสอนทเออตอการเรยนรอยางมความสข

บทบาทของผสอนทสงเสรมการเรยนรอยางมความสขของผเรยน มดงตอไปน (ชศร ตนพงษ.

2544, ศนสนย ฉตรคปต. 2544, ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2544, คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต . 2543, วชย วงษใหญ. 2542, กตยวด บญซอ. 2540) 1. สวนเนอหาและกจกรรม 1.1 มความแปลกใหมทนาตนเตน 1.2 เราใจใหอยากตดตามไมอยากขาดเรยน 1.3 มการเชอมโยงความรจากเกาไปใหม 1.4 มกจกรรมสนก ไมนาเบอ 1.5 ตอบสนองความอยากรอยากเหน 2. สวนพฒนาตน 2.1 ขยายวงความรออกไปสโลกกวาง 2.2 จงใจใหใฝหาความรดวยตนเอง 2.3 เรยนรการท างานทสรางสรรค 2.4 เรยนรวธท างานเปนกลม 2.5 ใจกวางและรจกการยอมรบ 3. สวนสรางเสรมทศนคต 3.1 ไดคนพบตวเองและความสามารถของตน 3.2 เขาใจชวตและธรรมชาตตามวยทจะรบได

26

3.3 เหนคาของความเปนมนษย 3.4 เขาใจและเหนคณคาทองถนของตน 3.5 รกและเหนประโยชนของการเรยน นอกจากนบทบาทของผสอนในการจดการเรยนรเพอใหผเรยนมความสขในการเรยนร ยงมดงตอไปน (ชศร ตนพงษ. 2544, ศนสนย ฉตรคปต. 2544, ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2544, คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต . 2543, วชย วงษใหญ. 2542, กตยวด บญซอ. 2540) 1. การสงเสรมใหผเรยนเกดความภาคภมใจในตนเอง (self - esteem) 2. การสงเสรมใหผเรยนมความสามารถในการปรบตว 3. การพฒนาตนเอง (ผสอน) ใหมบคลกภาพทด สรางเจตคตทดใหกบผเรยน 4. การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ 5. การแสดงพฤตกรรมเอออาทรตอผเรยน การเรยนรอยางมความสข เปนตวแปรทส าคญทสดในการเรยนรของผ เรยน เพราะเปนทง เหตปจจยทสงเสรมการเรยนร และเปนผลท เกดจากการทผ เรยนไดเรยนร ดงนนผสอนจงควร ใหความส าคญกบความสขในการเรยนรใหมาก โดยการจดการเรยนรใหผเรยนมความสขเปนล าดบแรก ซงถาน าระดบขนของความสข 5 ขน มาวเคราะหตวอยางกจกรรมการเรยนรทเสรมสรางความสขในการเรยนรจะวเคราะหไดดงตารางตอไปน

ตาราง 4.5 กจกรรมทเสรมสรางการเรยนรอยางมความสข

ขนของความสข ตวอยางกจกรรมทเสรมสรางการเรยนรอยางมความสข

ขนท 1 ความสขจากการเสพวตถ - ฝกใหผเรยนใชสอและเทคโนโลยในการสบเสาะแสวงหาความร - ฝกใหผเรยนเรยนรจากสอทตนเตน ดงดดความสนใจ - ฝกใหผเรยนใหการยอมรบ การชมเชย การใหก าลงใจแกเพอน

ขนท 2 ความสขจากการให - ฝกใหผเรยนใหความชวยเหลอเพอน - ฝกใหผเรยนใหค าแนะน าทเปนประโยชนตอเพอน - ฝกใหผเรยนใหเพอนยมสงของอปกรณการเรยน - ฝกใหผเรยนใหค าชมเชย ใหก าลงใจเพอน - ฝกใหผเรยนใหขอเสนอแนะเพอการปรบปรงแกไขผลงาน

ขนท 3 ความสขจากการด าเนนชวต ถกตองสอดคลองกบธรรมชาต

- ใหโอกาสผเรยนปฏบตงานเตมความสามารถ - ฝกใหผเรยนประเมนและปรบปรงตนเองอยางตอเนอง - ฝกใหผเรยนพดและท าในสงทเปนจรง - ฝกใหผเรยนแลกเปลยนเรยนรรวมกน

27


ขนของความสข ตวอยางกจกรรมทเสรมสรางการเรยนรอยางมความสข

ขนท 4 ความสขจากความสามารถ ในการปรงแตง

- ฝกใหผเรยนรบรความคด อารมณ ของตนเอง - ฝกใหผเรยนคดทางบวกตอสถานการณทเกดขน - ฝกใหผเรยนคนหาขอดทแฝงอยในภาระงานตางๆ - ฝกใหผเรยนมความคดยดหยน ไมยดตด

ขนท 5 ความสขเหนอการปรงแตง - ฝกการมสตรตว - ฝกใหผเรยนรจกการใชเหตผลพจารณาสงตางๆ ตามความเปนจรง - ฝกใหผเรยนใหรจกการปลอยวาง (อเบกขา)

การจดการเรยนรทใหผเรยนเกดความสขในการเรยนร จะตองพฒนาการยกระดบความสขของผเรยนควบคไปกบกจกรรมการเรยนรตางๆ ตงแตความสขขนท 1 ความสขจาการเสพวตถ ความสขขนท 2 ความสขจากการให ความสขขนท 3 ความสขเกดจาการด าเนนชวตถกตองสอดคลองกบธรรมชาต ความสขขนท 4 ความสขจากความสามารถในการปรงแตง และความสขขนท 5 ความสขเหนอการ ปรงแตง ซงขอใหผสอนเชอมนวาความสขเหลานสามารถเกดขนกบผเรยนไดจรง ปจจยทท าใหผเรยนเรยนรอยางมความสข

ปจจบนไดมงานวจยทศกษาเกยวกบการเรยนรอยางมความสขมากขน ซงจากการสงเคราะหผลการวจยตางๆ พบวา ปจจยทท าใหผเรยนเรยนรอยางมความสข มดงตอไปน (ชศร ตนพงษ. 2544, ศนสนย ฉตรคปต. 2544, ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2544, คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2543, วชย วงษใหญ. 2542, กตยวด บญซอ. 2540) 1. ปจจยดานผสอน - มบคลกภาพทด - มความเอออาทรตอผเรยน - การจดการเรยนรสอดคลองกบความตองการของผเรยน 2. ปจจยดานผเรยน - ความภาคภมใจในตนเอง - ความสามารถในการปรบตว - มเจตคตทดตอการเรยนร

28

3. ปจจยดานสงแวดลอม - จดบรรยากาศทางกายภาพทเออตอการเรยนร - จดบรรยากาศทางสงคมทมสมพนธภาพทดระหวางผเรยนกบผเรยน ผเรยนกบผสอน - จดบรรยากาศทางจตวทยาทผอนคลาย ไมเครยด ไมวตกกงวล มารต พฒผล (2546) ไดท าวจยพบวา ปจจยทท าใหผ เรยนมความสขในการเรยนรประกอบดวยปจจยของผ เรยนเอง และปจจยของผสอน โดยปจจยของผ เรยน ประกอบดวย 1) ความภาคภมใจในตนเอง 2) ความสามารถในการปรบตว 3) เจตคตตอผสอน และปจจยของผสอน ประกอบดวย 1) การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ และ 2) คณลกษณะของผสอน ดวยเหตนการท าใหผเรยนมความสขในการเรยนรจงตองสรางความภาคภมใจในตนเอง ของผเรยน คอ การรบรคณคาทมในตนเอง มความเชอมนในคณคาของตนเอง นอกจากนยงตอ งพฒนาผเรยนใหรจกปรบตวตอสถานการณตางๆ อยางเหมาะสม ในการเผชญปญหาและอปสรรคตางๆ ทเกยวของกบการเรยน โดยการคดแกปญหาอยางรอบคอบและสรางสรรค ใชเหตผล ตลอดจน การกลาเผชญกบปญหา รวมทงผสอนตองสรางเจตคตทดของผเรยนทมตอผสอนอกดวย โดยท าใหผเรยนมความรสกเลอมใสศรทธาตอผสอน ใหความรกและเคารพผสอน โดยผสอนมอบความรกความเมตตาใหกบผเรยน ส าหรบผสอนเอง ตองจดการเรยนรโดยเนนผเรยนเปนส าคญ คอ การจดกจกรรมการเรยนร ทมงประโยชนสงสดตอผ เรยน ตลอดจนการแสดงพฤตกรรมทสะทอนคณลกษณะทดตอผ เรยน ประกอบดวย การมมนษยสมพนธทด มความยตธรรม ใชค าพดทด มเหตผลและรบฟงความคดเหน ของผเรยน ใหอภย ใหก าลงใจ และมมารยาททดตอผเรยน ลดดา หวงภาษต (2556) ไดท าวจยพฒนารปแบบการเรยนรภาษาองกฤษทเสรมสรางความสขในการเรยนรของผเรยนระดบประถมศกษา ผลการวจยพบวา รปแบบการเรยนร PEACE เปนรปแบบทเสรมสรางความสขในการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ซงประกอบดวยข นตอนการเรยนรดงตอไปน ขนท 1 การเตรยมตวเพอเปดรบขอมล (Preparation: P) ผเรยนเตรยมตวรบขอมล โดยขจดความตงเครยดทปดกนจตใจของผเรยนจากการเรยนร โดยการท าสมาธ (meditation) การฟงเพลงทเหมาะสมกบชวงวยของผเรยน ซงจะช วยลดความตงเครยดและกระตนการท างาน ของเซลลกระจ าเงา ซงเปนการแสดงออกโดยการรบขอมล (reception)

29

ขนท 2 การหาความรหรอขอมลตามแบบการเรยนร ความถนดและความสนใจ ของตน (Explosion: E) ผเรยนเรยนรเพอใหเกดปญญา โดยการบรณาการเนอหา วชาความร (content and language integrated learning) เปนการเรยนรทตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล โดยจดใหสอดคลองกบแบบการเรยนรของผเรยน เลอกใชทกษะในการแกปญหาอยางเหมาะสม มแนวทาง การจดการตนเองในดานจตใจ จดการศกษาทางเลอกใหผเรยนแสวงหาแบบอยาง หรอแหลงการเรยนรทด และเหมาะสมกบแบบการเรยนรของตนเอง ขนท 3 การวเคราะหไตรตรองโดยใชปญญาทลมลก (Analysis: A) ผเรยนสรางกระบวนการเรยนรภาษาโดยการบรณาการเนอหาวชาความร มงพฒนาการเรยนรตามแนวพทธปญญา เขาใจความหมายและภาษาโดยการบรณาการเนอหาวชาความร รจกใชความคดรวบยอด พฒนาตนเอง สกระบวนการทางความคดขนสง ผเรยนจะตองพฒนาตนเองใหเปนผทตนรและมสตอยเสมอ เปดใจรบรวาตนเองเปนใคร ก าลงท าอะไร มสต ขนท 4 การแลกเปลยนเรยนรระหวางกนเพอสรางสรรคสงตางๆ (Co–creation:C) ผเรยนสรางสรรควธการตางๆ ทท าใหเกดการพฒนา กอใหเกดสงคมแหงการเรยนร และมงมนทจะพฒนา ท าใหเกดการเรยนรทมพนฐานมาจากการส านกร การเคารพในสทธและหนาทของตนและการอยรวมกบผอน มความภมใจในตนเองและพลโลกทด ขนท 5 การประเมนผลรวมกนเพอใหเกดการเรยนรทพฒนาผเรยนอยางแทจรง (Evaluation: E) ผเรยนประเมนผลกจกรรมการเรยนรรวมกบเพอนและคร ผเรยนสะทอนตนเองในสงทไดเรยนร เพอทบทวนและคนพบ เพอทจะพฒนาตนเองโดยใชเซลลกระจกเงา ทมอทธพลตอการเลยนแบบพฤตกรรมภายนอกและภายในของผอนโดยการแลกเปลยนเรยนรระหวางกน ในสวนของความสนใจ ทศนคต ความรสกนกคด เพอน ามาปรบปรงการรบรแหงตน นอกจากนยงพบวา บรรยากาศการเรยนรทเสรมสรางความสขในการเรยนร เปนบรรยากาศ ทใหความส าคญกบการสรางปฏสมพนธระหวางผ เรยนกบผ เรยน ใหผ เรยนปฏบตกจกรรมกลม รวมสรางสรรค คดและแกปญหารวมกน ผเรยนเขาใจตนเอง เขาใจผอน น ามาซงการเขาใจซงกนและกน ท าใหเกดความสขในการเรยนร นอกจากนยงจดบรรยากาศการเรยนรทใหผเรยนมโอกาสไดเลอกเรยนร ตามแบบการเรยนรของตน เพอพฒนาความสามารถในการใชภาษาเพอการสอสาร โดยผสอนมปฏสมพนธทดกบผเรยน เขาใจความแตกตางของผเรยนแตละคน เปนผใหค าแนะน า ใหก าลงใจและอ านวยความสะดวกในการเรยนร เพอใหผเรยนเกดการเรยนรทมความสขอยางแทจรง

30

บทบาทของผสอนทสงเสรมการเรยนรอยางมความสข มดงตอไปน(ชศร ตนพงษ. 2544, ศนสนย ฉตรคปต. 2544, ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2544, คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2543, วชย วงษใหญ. 2542, กตยวด บญซอ. 2540) 1. จดประสบการณหรอกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย โดยแสดงถงความเปนมตร ยมแยม ใหก าลงใจ และใหค าแนะน า เมอผเรยนตองการความชวยเหลอ 2. ชแนะ ก ากบ ฝกฝน และอ านวยความสะดวก ใหผ เรยนไดเรยนรตามขนตอน เพอการบรรลวตถประสงค 3. ใหความส าคญกบพฤตกรรมตางๆ ทผเรยนแสดงออกถงความไมเขาใจ ใหการเสรมแรง และใหก าลงใจผเรยน 4. จดสถานการณการเรยน บรรยากาศ ใหเออตอการเรยนรและแบบการเรยนร ของผเรยนทมความหลากหลาย 5. ใชค าถามกระตนใหผ เรยนคด วเคราะห และเพมแรงบนดาลใจในการเรยนร เพอพฒนาตนเองใหมความสขในการเรยนร 6. จดการเรยนรทมความหลากหลาย สอดคลองกบความตองการและความสนใจ ของผเรยน และปรบกจกรรมการเรยนรใหเหมาะกบระดบความสามารถของผเรยน 7. ประเมนผลการเรยนรดวยวธการทหลากหลาย ใชผประเมนหลายฝาย และประเมนหลายชวงเวลา น าผลการประเมนมาปรบปรงและพฒนาผเรยนอยางตอเนอง การตรวจสอบการเรยนรอยางมความสขของผเรยน การเรยนรอยางมความสข สามารถวดไดดวยการสงเกตพฤตกรรมของผเรยนในระหวางปฏบตกจกรรมการเรยนร โดยมแบบบนทกการสงเกตทมคณภาพ ประกอบดวยรายการพฤตกรรม ทสงเกต หลายพฤตกรรม เชน เขาชนเรยนตรงเวลา ยมแยมแจมใส กระตอรอรนในการท ากจกรรม การเรยนร ตงใจท างานทไดรบมอบหมาย ตอบค าถามดวยความมนใจ แลกเปลยนเรยนรกบ เพอน และผสอน ผลทไดจากการวดจะน าไปสการปรบปรงกจกรรมการเรยนรใหดยงขน เมอผเรยนไดเรยนรอยางมความสขแลว จะจดจ าเนอหาสาระทเรยนไดด เปนความจ าระยะยาว ( long term memory) อกทงยงเปนแรงกระตนใหอยากเรยนรอยางตอเนองไมมทสนสด เปนการเรยนร เ พอตอบสนอง ความอยากรทน าไปสการพฒนาคณภาพชวต ไมใชการเรยนรเพอสอบแขงขน

31

แบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมการเรยนรอยางมความสข นยาม ความสขในการเรยนรคณตศาสตร หมายถง ความสขการสบายใจของผเรยนทเกดขนในระหวางการปฏบตกจกรรมการเรยนร ซงแสดงออกเปนพฤตกรรม ไดแก เขาชนเรยนตรงเวลา ยมแยมแจมใส กระตอรอรนในการท ากจกรรมการเรยนร ตงใจท างานทไดรบมอบหมาย ตอบค าถามดวยความมนใจ และแลกเปลยนเรยนรกบเพอนและผสอน ค าชแจง ท าเครองหมาย ลงในชองพฤตกรรมการเรยนรคณตศาสตรอยางมความสขเมอผเรยน แสดงพฤตกรรมออกมาใหเหนอยางชดเจน

เลขท ชอ - สกล

พฤตกรรมการเรยนรอยางมความสข

เขา ชนเรยน ตรงเวลา

ยมแยมแจมใส

กระตอรอรน ในการท า

กจกรรมการเรยนร

ตงใจท างาน ทไดรบ

มอบหมาย

ตอบค าถาม ดวยความ

มนใจ

แลกเปลยนเรยนร

กบเพอน และผสอน

1

2 3

4 5 6 7 8

9

10 11

12 13

14 15

ลงชอ ................................................... .... ผสอน

82

32

แบบวดการเรยนรอยางมความสข

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย ลงในชองระดบความรสก / การปฏบต ตามความเปนจรง

ท รายการสอบถาม ระดบความรสก / ระดบการปฏบต

นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

1 นกเรยนรสกชอบทไดรบรางวลจากคร

2 นกเรยนรสกชอบทไดรบค าชมจากเพอน

3 นกเรยนรสกชอบทไดรบการพดไพเราะ

4 นกเรยนรสกชอบทไดรบของแจกจากคร

5 นกเรยนชอบใหความชวยเหลอเพอน

6 นกเรยนชอบใหค าแนะน าทดตอเพอน

7 นกเรยนชอบใหเพอนยมอปกรณการเรยน

8 นกเรยนชอบใหค าชมเชยตอเพอน

9 นกเรยนตองการพฒนาตนเองเตมความสามารถ

10 นกเรยนตองการเขาชนเรยนใหทนเวลา

11 นกเรยนตองการท าการบานหรองานทครมอบให

12 นกเรยนตองการเรยนใหเขาใจและมความร

13 นกเรยนปรบอารมณของตนเองใหแจมใสอยเสมอ

14 นกเรยนควบคมความคดของตนใหเปนความคดทด

15 นกเรยนคดหาขอดหรอประโยชนของปญหาตางๆ

16 นกเรยนตรวจสอบอารมณและความรสกของตนเอง

17 นกเรยนปลอยวาง ไมยดตด จากสงทไมสบายใจ

18 นกเรยนตระหนกในหนาทการเปนนกเรยนของตน

19 นกเรยนตดสนใจกระท าสงตางๆ โดยใชเหตผล

20 นกเรยนใชเหตผลตรวจสอบความคดของตน

33

การศกษาว เคราะห เกยวกบความสขในการเรยนร สามารถน าไปใช เปนหลกการ และแนวทางการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรไดดงตอไปน ตาราง 4.6 หลกการและแนวทางการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรบนฐานแนวคดความสข ในการเรยนร

ประเดน หลกการและแนวทางการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตร หลกสตร - หลกสตรควรใชความสขในการเรยนรเปนปจจยพนฐานของการพฒนาผเรยน

ใหมความร ทกษะ สมรรถนะ และคณลกษณะอนพงประสงค - หลกสตรควรมความยดหยนดานจดมงหมาย เนอหาสาระ การเรยนร และการประเมนผล ทท าใหผเรยนมความสขในการเรยนร - หลกสตรควรเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรและพฒนาตนเองเตมตามศกยภาพ แทนการก าหนดมาตรฐานการเรยนรเพยงมาตรฐานเดยวส าหรบผเรยนทกคน

การจดการเรยนร - การจดการเรยนรเปดโอกาสใหผเรยนไดปฏบตกจกรรมตามความสนใจ ความถนด เพอใหมความสขในการเรยนร น าไปสการใชกระบวนการเรยนร ใชความมงมนพยายาม ความอดทน ความเอาใจใสตอการเรยนร และเกดความภาคภมใจในผลการเรยนรของตน - การจดการเรยนรควรมบรรยากาศทเออตอการเรยนร ทงทางกายภาพ สงคม และจตวทยา - การจดการเรยนรกระตนใหผเรยนเกดความตระหนกและรบรถง ความสขทเกดจากการไดเรยนรสงใหมๆ ซงเปนความสขทมาจากปจจยภายใน - การจดการเรยนรเปดโอกาสใหผเรยนแบงปน เออเฟอเผอแผ การมจตอาสา ตลอดจนจตสาธารณะ เพอใหผเรยนเกดการเรยนรวาความสขนนเกดขนจาก การเปนผใหมากกวาการเปนผรบ - การจดการเรยนรควรใชความสขในการเรยนรเปนพลงขบเคลอนใหผเรยน ใชความรความสามารถของตนเองอยางเตมท แทนการใชเงอนไขจากผสอน

การประเมนผลการเรยนร - ใชการประเมนเพอการเรยนร (assessment for learning) เปนแนวทางหลก ในการประเมนผลการเรยนร และการประเมนตนเอง (self - assessment) ทมงใหผเรยนตรวจสอบผลการเรยนรและก าหนดแนวทางการพฒนาตนเอง - ใชการประเมนตามสภาพจรงในขณะการจดการเรยนร (assessment as learning) แทนการประเมนโดยการทดสอบทายบทเรยน - ประเมนผลการเรยนรดวยวธการทหลากหลาย ใชผประเมนหลายฝาย และประเมนหลายชวงเวลา เพอใหไดสารสนเทศจากการประเมนทถกตอง - สะทอนผลการประเมนดวยวธการทสรางสรรค เนนการปรบปรงและพฒนา มากกวาการตดสน

34

4.3 การวเคราะหปรชญาการศกษาเพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร ปรชญา ปรชญา มทมามาจากภาษาสนสกฤต หมายถงความรอนประเสรฐ โดยมรากศพท มาจากค าวา ปร ทแปลวาประเสรฐ กบ ค าวา ชญา ทแปลวาร ซงเปนศพทบญญตโดยพระเจาวรวงศเธอพระองคเจาวรรณไวทยากร กรมหมนนราธปพงศประพนธ” แทนค าวา philosophy (ไพฑรย สนลารตน. 2558) การศกษาปรชญาแมบทจะท าใหเขาใจความหมายจรงแทของโลกสรรพสงทงหลายและมนษยมากขน ปรชญาม 2 ลกษณะ คอ 1) วธคด (thinking) หรอวธการ (methodology) และ 2) ความคด (thought) หรอเนอหา (contents) ซงขอบเขตการศกษาปรชญาประกอบดวย 4 ดาน ไดแก 1) โลกทศน มงศกษาการสรางภาพรวมของโลกทเราอาศยอย เพอความรความเขาใจเกยวกบโลก ชวต และสงแวดลอม 2) ชวทศน มงศกษาการหาความหมายชวตทด ธรรมชาตของมนษย 3) จรยทศน มงศกษาวเคราะหหาคณคา คณความด ความงามและสนทรยธรรม และ 4) ตรรกวทยา มงศกษาวธการแสวงหาเหตผลเพอท าความเขาใจปรากฏการณตางๆ โดยทปรชญาแมบทแบงออกเปนอภปรชญา ญาณวทยา คณวทยา ตรรกวทยา และจรยศาสตร ซงมสาระส าคญดงน (วชย วงษใหญ. 2555) ปรชญาแมบท อภปรชญา (Metaphysics) มงศกษาความมอยของความแทจรง (reality essence) สงตางๆ มอยจรงหรอไม

ญาณวทยา (Epistemology) มงศกษาอธบายถงปญหาเกยวกบทมาของความร แหลงก าเนดของความร ธรรมชาตของความร สงทเปนความรทแทจรง

คณวทยา (Axiology) มงศกษาคานยม หรอคณคา (value) ทพงปรารถนา ของมนษยและสงคม

ตรรกวทยา (Logics) มงศกษาวธการคดและการอธบายใหเหตผล ทมความสมเหตสมผล

จรยศาสตร (Ethics) มงศกษาเปาหมายสงสดของมนษยวาคออะไร อะไรควรท า อะไรไมควรท า เกณฑการตดสนจรยธรรมควรเปนอยางไร

35

ความสมพนธระหวางปรชญาแมบทกบมนษย การศกษาปรชญาแมบททงดานอภปรชญา ญาณวทยา คณวทยา ตรรกวทยา และจรยศาสตร จะชวยท าใหเขาใจความจรงของโลกมนษยในแงมมตางๆ มความชดเจนในความคด ท าใหสามารถด ารงชวตอยไดอยางมคณภาพ แสดงไดดงแผนภาพตอไปน แผนภาพ 4.9 ความสมพนธระหวางปรชญาแมบทกบมนษย

อภปรชญา Metaphysics

ญาณวทยา Epistemology

คณวทยา Axiology

ตรรกวทยา Logics

จรยศาสตร Ethics

ความจรงของโลก ในแงมมตางๆ

ความชดเจนในความคด

การด ารงชวตอยางมคณภาพ

36

ปรชญาการศกษา

ปรชญาการศกษาเปนความคดความเชอทมตอการจดการศกษาวาการจดการศกษาควรมจดมงหมายเพออะไรและควรมแนวทางการจดการศกษาอยางไร ลกษณะปรชญาการศกษาจะตองมโครงสรางทเปนระบบทแนนอนพอสมควร ไมใชกระจดกระจายหรอมเพยงสงละอนพรรณละนอย โดยทวไปมกจะประกอบไปดวยประเดนส าคญไดแก 1) ค าจ ากดความของการศกษา 2) ความมงหมายของการศกษา 3) นโยบายหรอแนวทางเพอการปฏบตในการจดการศกษา 4) เรองอนๆ เชน วธการสอน การบรหารสถานศกษา ยกตวอยางปรชญาการศกษาของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ทระบวา “การศกษาคอความเจรญงอกงาม” มาจากภาษาองกฤษวา “Education is Growth” และภาษาบาล “สกขา วรฬห สมปตตตา” หมายถง การศกษาทพฒนาบคคลใหมความเจรญงอกงามในอารยวฒ 5 ประการ ไดแก 1) ความงอกงามดวยศรทธา หมายถง การมศรทธาในชวต บทบาท และหนาทของตน 2) งอกงามดวยศล หมายถง การมจรยธรรมและความดงามทงปวง 3) งอกงามดวยสตะ หมายถง การเปนบคคลแหงการเรยนรตลอดเวลา 4) งอกงามดวยจาคะ หมายถง ความเออเฟอเผอแผและเอออาทรตอผอน 5) งอกงามดวยปญญา หมายถง การด ารงชวต การคดและท าดวยปญญา โดยทปรชญาการศกษาสามารถแบงออกเปนหลายกลม ไดแก สารตถนยม (Essentialism) นรนตรนยม (Perenialism) ปฏรปนยม (Reconstructionism) พพฒนาการนยม (Progressivism) อตถภวนยม (Existentialism) และพทธปรชญา (Buddhist Philosophy of Education) (วชย วงษใหญ. 2555) ซงสามารถวเคราะหความคดส าคญ จดมงหมายของการศกษา และลกษณะเดนของการจดการศกษาดงน สารตถนยม ความคดส าคญ ใหความสนใจในเนอหาเปนหลกส าคญ เนอหาสาระตางๆ เปนสงทดงามถกตอง ควรไดรบการท านบ ารงและถายทอดใหคนรนหลง การอนรกษและถายทอดทางวฒนธรรม จดมงหมายของการศกษา การถายทอดมรดกทางวฒนธรรมเพอสงคมทดงามมงพฒนาสตปญญา ของมนษยเพอใหมความเฉลยวฉลาด มความประพฤตด เปนแบบอยางทดงามของคนรนหลง ลกษณะเดนของการจดการศกษา 1. หลกสตรยดเนอหาวชาเปนส าคญ เนอหาทเปนวชาพนฐาน 2. ผสอนเปนผทรเนอหาทถกตองทสด เปนผก าหนดกจกรรมการเรยนร 3. ผเรยนรบฟงและท าความเขาใจในเนอหาวชาตางๆ 4. สถานศกษาจดการศกษาใหสอดคลองกบความตองการของสงคม 5. กระบวนการเรยนรขนอยกบผสอนเหนวาเปนสงทส าคญ

37

นรนตรนยม ความคดส าคญ ใหความส าคญกบเรองเหตผลและสตปญญา การศกษาควรสอนสงทเปนนรนดร ไมเปลยนแปลง สงทส าคญทสดของธรรมชาตมนษย คอ ความสามารถในการใชเหตผลเพอใหมนษยบรรลจดมงหมายในชวตทปรารถนา จดมงหมายของการศกษา สรางคนใหเปนคนทสมบรณ คอ มสตปญญา การจดการศกษาพฒนาสตปญญาและเหตผลเพอใหมนษยด ารงความเปนคนดไมเปลยนแปลง ลกษณะเดนของการจดการศกษา 1. หลกสตรคอสงทถกก าหนดโดยผรหรอผเชยวชาญ 2. ผสอนควบคมความประพฤตของผเรยนและเปนแบบอยางทด 3. ผเรยนพฒนาตนเองไปใหถงมาตรฐานเดยวกนกบเดกเกง 4. สถานศกษาเตรยมผเรยนใหเกดความกาวหนาทดงามทสด 5. กระบวนการเรยนรใชวธทองจ าและฝกใหใชความคดหาเหตผล ปฏรปนยม ความคดส าคญ ความร ความจรง เปนสงทเปลยนแปลงอยเสมอ ผเรยนมไดเรยนรเพอทจะมงแตพฒนาตนเองเพยงอยางเดยว แตควรตองเรยนรเพอน าความรไปพฒนาสงคมสวนรวม จดมงหมายของการศกษา มงมนสรางสรรคระบบสงคมขนมาใหมจากพนฐานเดมทมอย การศกษาจะตองสงเสรมการพฒนาสงคมและใหผเรยนน าความรไปพฒนาสงคมโดยตรง ลกษณะเดนของการจดการศกษา 1. หลกสตรใหผเรยนไดเรยนรเนอหาทสามารถน าไปพฒนาสงคมได 2. ผสอนวเคราะหปญหาสงคมแลวกระตนใหผเรยนแกปญหาสงคม 3. ผเรยนปฏบตกจกรรมการเรยนรเพอการแกปญหาสงคม 4. สถานศกษามสวนในการรบรและแกปญหาปญหาของสงคม 5. กระบวนการเรยนรใหผเรยนเรยนรดวยตนเองและลงมอแกปญหา

38

พพฒนาการนยม ความคดส าคญ Progressive หมายถง ความกาวหนา การเปลยนแปลงไมหยดอยกบทบคคลสามารถแสวงหาความรไดจากประสบการณ ประสบการณน าไปสการเรยนรและความรเปนกระบวนการทตอเนอง สอดคลองกบกาลเวลาและภาวะแวดลอม จดมงหมายของการศกษา ผเรยนพฒนาตนเองทงดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญาสามารถน าความรไปปรบตวใหเขากบสงคมไดอยางมความสข สามารถแกปญหาและท างานรวมกบผอนได และมวนยในตนเอง ลกษณะเดนของการจดการศกษา 1. หลกสตรเนนใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง 2. ผสอนท าหนาทโคชใหผเรยนเรยนรจากการปฏบต 3. ผเรยนลงมอปฏบตการเรยนรดวยตนเอง 4. โรงเรยนสรางบรรยากาศทเปนประชาธปไตย 5. กระบวนการเรยนรยดผเรยนเปนส าคญ อตถภวนยม ความคดส าคญ มนษยจะตองเขาใจและรจกตนเอง มนษยมลกษณะเดนเฉพาะตนเอง ทกคนมเสรภาพทจะเลอกตดสนใจในการกระท าสงใดๆ แตจะตองรบผดชอบตอการกระท านน จดมงหมายของการศกษา พฒนาผเรยนใหเขาใจตนเองวามความตองการอะไร ผเรยนพฒนาตนเองไปตามความตองการอยางอสระ พฒนาผเรยนใหมวนยในตนเอง ลกษณะเดนของการจดการศกษา 1. หลกสตรพฒนาผเรยนใหรจกและเขาใจตนเอง 2. ผสอนกระตนผเรยนใชความสามารถใหเปนประโยชนใหมากทสด 3. ผเรยนเลอกแนวทางและวธการเรยนรตามความตองการของตนเอง 4. สถานศกษาสรางบรรยากาศแหงทเออตอการเรยนร 5. กระบวนการเรยนรใหผเรยนเลอกพฒนาตนเองตามความตองการ

39

พทธปรชญา ความคดส าคญ ทกสงลวนมความสมพนธกนอยางบรณาการและเปนระบบ การศกษาเปนไปเพอความเจรญงอกงามของชวต เขาใจความจรง เขาใจความหมายของชวตและการด ารงชวต จดมงหมายของการศกษา พฒนารางกายและจตใจของผเรยนใหสมบรณ ใหเขาใจอดมการณสงคมทผเรยนในฐานะเปนพลเมองด พฒนาความสามารถในการคดของผเรยนไปสการคดทถกตอง พฒนาศลธรรมและจรยธรรมของผเรยน พฒนาผเรยนเปนบคคลแหงการเรยนร พฒนาตนเองเตมตามศกยภาพ ลกษณะเดนของการจดการศกษา 1. พฒนาผเรยนใหเปนคนเกง คนด และมความสข 2. จดสงแวดลอมทเออตอการเรยนรของผเรยน 3. พฒนากระบวนการคดของผเรยน 4. จดการศกษาสอดคลองกบความแตกตางระหวางบคคล ฐานคดทางปรชญาเปนรากฐานของนวตกรรมหลกสตร

จากทสรปสาระส าคญของปรชญาการศกษาดงกลาวมาขางตน ท าใหเหนวาฐานคดทางปรชญา มอทธพลและสงผลตอการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรอยางมาก เพราะเปนรากฐานทางความคดความเชอทสงผลออกมาเปนวธการคดและการตดสนใจในการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตร สงผลตอลกษะของหลกสตร วธการจดการเรยนร การก าหนดผสอน การบรหาร และความคาดหวงทมตอผเรยน สรปไดดงแผนภาพตอไปน แผนภาพ 4.10 ความสมพนธของฐานคดทางปรชญาทเปนรากฐานของนวตกรรมหลกสตร

ผสอน

การบรหาร

ผเรยน

วธการจดการเรยนร

หลกสตร

ปรชญา

40

4.4 การวเคราะหทฤษฎเพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร 4.4.1 ทฤษฎการเรยนรกลมการรคด

ทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt (Gestalt Theory) ทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt กอตงขนในประเทศเยอรมน น าเสนอครงแรกโดย Christian von Ehrenfels (ค.ศ. 1859 - 1932) นกปรชญาชาวออสเตรยน (Austrian) มรากฐานทฤษฎมาจากทฤษฎการเรยนรของ David Hume, Johann Wolfgang von Goethe, Immanuel Kant, David Hartley, and Ernst Mach และ Max Wertheimer เปนผตงชอทฤษฎการเรยนรเหลานวา Gestalt มงเนนการศกษาจต และสมอง (mind and brain) หลกการของการศกษาทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt คอ จตและสมองมความเปนองครวม (holistic) และมความเชอมโยงกน นกจตวทยาคนส าคญ คอ Max Wertheimer, Wolfgang Kholer, Kurt Koffka แนวคดส าคญของทฤษฎน คอ การเรยนรทดยอมเกดจากสงเราตางๆ การเรยนรทดเกดจากการเรยนรในภาพรวมกอนทจะเรยนรรายละเอยด ทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt มสาระส าคญดงตอไปน 1. บคคลเรยนรสงทเปนองครวม (totality) กอนทจะเรยนรสวนประกอบยอยๆ ทมความเชอมโยงกบสงทเปนองครวมอยางเปนระบบ (system) มความเปนพลวต (dynamic) 2. การเรยนรเปนกระบวนการทางความคด (thinking process) ของแตละบคคล บคคลจะเรยนรไดดตองใชกระบวนการคดอยางหลากหลาย เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดสรางสรรค การแกปญหา เปนตน 3. การเรยนรเกดขนได 2 ลกษณะ คอ 3.1 การรบร (perception) หมายถง การใชประสาทสมผสรบสงเราแลวน าไปสกระบวนการคด โดยสมองหรอจตจะเชอมโยงสงทไดรบรกบประสบการณเดม แลววเคราะหตความ และแสดงปฏกรยาตอบสนองสงทไดรบรนน 3.2 การหยงเหน (insight) หมายถงการเรยนรทเกดขนอยางฉบพลนจากการพจารณาความเขาใจเหตและผลในภาพรวม 4. กฎการรบร ทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt มพนฐานแนวคดหลกคอ บคคลจะรบรสงทเปน องครวม (whole) ไดดกวาสวนประกอบยอยๆ (parts) โดยอาศยกฎการรบรสงเราตางๆ ตอไปน

41

4.1 กฎการรบรสวนรวมและสวนยอย (law of pragnanz) เปนกฎทระบวาบคคลจะรบรสงทเปนสวนรวมกอนแลวจงรบรสงทเปนสวนยอย 4.2 กฎความคลายคลงกน (law of similarity) เปนกฎทระบวาบคคล จะรบร สงเราทมความคลายคลงกนวาเปนกลมเดยวกน 4.3 กฎแหงความสมบรณ (law of closure) เปนกฎทระบวาบคคลสามารถรบร สงเราตางๆ ได แมวาสงเราเหลานนจะไมสมบรณ ถามประสบการณเดมทเพยงพอ 4.4 กฎแหงความใกลเคยง (law of proximity) เปนกฎทระบวาบคคลจะรบร สงเราทมความใกลเคยงกนวาเปนสงเดยวกน 4.5 กฎแหงความตอเนอง (law of continuity) เปนกฎทระบวาบคคลจะรบร สงทมความตอเนองกน เปนล าดบ มเหตผลสอดคลองกน 5. การเรยนรแบบหยงเหน (insight learning) Kohler ไดท าการทดลองพฤตกรรมการเรยนรของลง โดยวางกลวยไวในระยะหางทลงเออมไมถง ในทสดลงเกดความคดทจะน าไมทวางไวไปสอยกลวยมากนได Kohler สรปการทดลองนวา ลงเกดการเรยนรแบบหยงเหน ( insight) ซงเปนการคนพบวธการแกปญหาไดในทนท จากการมองภาพรวมของปญหา ใชกระบวนการคดวเคราะห การแกปญหา การเชอมโยง การจนตนาการผลลพธทจะเกดขน Max Wertheimer ไดระบไววา การแกปญหาของบคคลนน ท าได 2 วธ คอ 1) การแกปญหาแบบ Productive thinking เปนการแกปญหาโดยใชการหยงเหน และ 2) การแกปญหาแบบ Reproductive thinking เปนการแกปญหาโดยใชประสบการณเดมและความรทมอย การหยงเหนเกดขนโดยม 3 ขนตอน ไดแก 1) การหยดใชความคด ท าใหจต หรอสมองวางจากความคด (leap in thinking) 2) การเกดกระบวนการทางสมองในลกษณะประมวลผล (mental processing) ภาพรวมของปญหา 3) เกดการคนพบวธการแกปญหาบนพนฐานของเหตผลตามปกตธรรมดา (normal reasoning) แนวทางการประยกตใชทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt ในการพฒนานวตกรรมหลกสตร 1. สงเสรมใหผเรยนใชกระบวนการคดอยางหลากหลาย เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดแกปญหาอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ การคดสรางสรรค เพราะการคดเปนพนฐานทส าคญของการเรยนร 2. ใหผเรยนเหนภาพรวมของสงทเรยนรกอน แลวจงใหเรยนร สวนยอยตามล าดบ เมอผเรยนไดเรยนรในสวนยอยจะเชอมโยงเขากบสงทเปนภาพรวม ท าใหเกดความเขาใจทดขน 3. จดประสบการณการเรยนรทมความหลากหลาย เพราะเมอผเรยนมประสบการณมากจะยงสงเสรมการเรยนรใหมประสทธภาพ

42

4. จดประสบการณการเรยนร ใหมใหสอดคลองกบประสบการณเดมของผ เรยน เพราะการเชอมโยงประสบการณเดมกบประสบการณใหมจะท าใหการเรยนรมประสทธภาพมากขน 5. จดล าดบเนอหาสาระใหมความเชอมโยงและเปนระบบ จดประสบการณการเรยนรอยางเปนขนตอน 6. กระตนใหผเรยนเชอมโยงสงทเรยนรกบประสบการณเดมของตนเองเพอท าใหผเรยนเขาใจบทเรยนไดดยงขน 7. การกระตนใหผเรยนคดแบบองครวม (holistic thinking) เพอท าใหเหนความเปนระบบของเนอหาสาระทเรยน ตลอดจนความเชอมโยงกบสงอนๆ

ทฤษฎสนาม (Field Theory) Kurt Zadek Lewin (ค.ศ. 1890 - 1947) นกจตวทยาชาวเยอรมน – อเมรกน ผคดคน และพฒนาการวจยปฏบตการ (action research) กลมพลวต (group dynamic) มความเชอวา การเรยนรวาเปนสงทเกดจากกระบวนการรบร (perception) และกระบวนการคดเพอการแกปญหา ทเกดขน การเรยนรเปนปฏสมพนธระหวางบคคลกบสงแวดลอม (field or environment) Lewin ระบวาสงแวดลอมทางการเรยนรม 2 ชนด ไดแก 1) สงแวดลอมทางกายภาพ (physical environment) และ 2) สงแวดลอมทางจตวทยา (psychological environment) สงแวดลอมทง 2 ดงกลาว จะมการเปลยนแปลงในลกษณะทเปนพลวต (dynamic field) พฤตกรรมการเรยนรจะขนอยกบสภาพแวดลอมในขณะปจจบน ซงจะแสดงออกมาอยางมเปาหมาย และมพลง เมอบคคลมความตองการทจะเรยนร สงทอยในความตองการทจะเรยนรมพลงทางบวก (life space) และสงทอยนอกเหนอความตองการทเรยนรมพลงเปนลบ การเรยนรจะเกดขนเมอผเรยน มพลงทางบวกซงมาจากการอยในสงแวดลอมทเออตอการเรยนร แนวทางการประยกตใชทฤษฎสนามของ Lewin ในการพฒนานวตกรรมหลกสตร 1. การจดการเรยนรควรมสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรของผเรยนทงบรรยากาศทางกายภาพ บรรยากาศทางจตวทยา และบรรยากาศทางสงคม 2. ผสอนควรแสดงพฤตกรรมทสงเสรมการเรยนรของผเรยน เพราะผสอนคอสงแวดลอมชนดหนงในการเรยนรของผเรยน 3. ผสอนควรมบคลกภาพและพฤตกรรมการเรยนการสอนเปนทประทบใจของผเรยน ท าใหเขาไปอยในความสนใจของผเรยน (life space) ท าใหการเรยนรมประสทธภาพมากขน

43

4. การจดการเรยนรควรเปดโอกาสใหผ เรยนไดมปฏสมพนธกบสงแวดลอม เชน การเรยนรในชมชน การเรยนรในแหลงการเรยนรตางๆ เปนตน

ทฤษฎเครองหมาย (Sign Theory) ทฤษฎเครองหมายคดคนขนโดย Edward Chace Tolman (ค.ศ. 1886 - 1959) นกจตวทยาชาวอเมรกน ทฤษฎเครองหมาย หรอทฤษฎความคาดหมาย (expectancy theory) พฒนามาจากทฤษฎการแสดงพฤตกรรมไปสจดมงหมายของบคคล มงเนนการเรยนรทเกดมาจากความรความเขาใจ Tolman ระบวา การเรยนรเกดการใชเครองหมาย (sign) หรอความคาดหมาย เปนเครองชน าพฤตกรรมของตนเองไปส การบรรลจดมงหมายของการเรยนร การเรยนรโดยใชเครองหมาย หรอความคาดหวง เกดขนได 3 ลกษณะ ดงน 1. การคาดหมายรางวล (reward expectancy) มสาระส าคญคอ การเรยนรเกดขนจากการไดรบการตอบสนองรางวลทตนเองคาดหมาย ซงรางวลดงกลาวอาจจะมความแตกตางกนไป ในแตละบคคล 2. การเรยนรจากจดเรมตนไปยงจดหมาย (place learning) มสาระส าคญคอ การเรยนรของบคคลจะเรมจากจดเรมตนไปยงจดหมายทตองการเปนล าดบขนตอน และจะมการปรบเปลยนวธการเรยนรไปตามสถานการณและเงอนไขตางๆ บคคลจะเลอกแสดงพฤตกรรมการเรยนร ในสงทเหนวาสามารถท าใหประสบความส าเรจได และหากประสบปญหาอปสรรคบคคลจะเปลยนแปลงพฤตกรรมทแสดงออกใหเหมาะสมกบสถานการณเพอการบรรลจดมงหมาย 3. การเรยนรเปนสงทเปนนามธรรม (latent learning) มสาระส าคญคอ การเรยนร เปนสงทเกดขนภายในตวบคคล เปนการเปลยนแปลงในความคด (cognitive change) สงเกตหรอวดโดยตรงไมได แตสงเกตหรอวดไดเมอบคคลแสดงพฤตกรรมการเรยนรออกมา แนวทางการประยกตใชทฤษฎเครองหมายในการพฒนานวตกรรมหลกสตร 1. สงเสรมใหผเรยนมเปาหมายในการเรยนร หรอความคาดหมายผลลพธของการเรยนร ซงอาจเปนรางวลทผเรยนตองการ 2. การจดการเรยนรมงตอบสนองความตองการของผเรยนรายบคคลเมอผเรยนไดรบการตอบสนองความตองการแลวจะเกดการเรยนรทดขน 3. การจดการเรยนรมงใหผเรยนเกดการเรยนรจากความเขาใจของตนเองมากกวา การจดจ าโดยขาดความเขาใจ 4. การจดการเรยนรควรกระตนใหผเรยนเปนผออกแบบการเรยนรของตนเองเพอใหบรรลจดมงหมาย และกระตนใหผเรยนวางแผนการเรยนร และแกไขปญหาทเกดขนดวยตนเอง

44

5. การประเมนผลการจดการเรยนรควรมสงเราใหผเรยนแสดงพฤตกรรมการเรยนรออกมาสอดคลองกบจดมงหมายของการเรยนร

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญา (Intellectual Development Theory) ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญา พฒนาขนโดย Jean William Fritz Piaget (ค.ศ.1896 - 1980) นกจตวทยาชาวสวตเซอรแลนด Piaget มความเชอวาเดกทกคนเกดมาพรอมทจะมปฏสมพนธกบสงแวดลอมและธรรมชาตตลอดเวลา โดยการลงมอกระท า (active) การจดระบบ (organization) และการปรบตว (adaptation) ใหสอดคลองกบสงแวดลอมรอบตว โดยการดดซบ (assimilation) และการปรบแตง (accommodation) จนเกดความสมดล (equipvalium) เมอเกดความสมดลแลวการเรยนรจงเกดขน ซงการดดซบ การปรบแตง และความสมดล มสาระส าคญดงน การดดซบ เปนการรบรขอมลหรอประสบการณใหมของบคคล แลวเกบไวในโครงสรางของสตปญญา (cognitive schemas) การปรบแตง เปนการเช อมโยงประสบการณ ใหม เขากบประสบการณ เดม เพอท าความเขาใจประสบการณใหมทไดรบ ความสมดล เปนผลจากการปรบแตงประสบการณใหมกบประสบการณ เดม เขาดวยกนไดหรอเชอมโยงกนได ซงหากมความสมดลกจะเกดการเรยนรตามมา ในทางกลบกน ถาปรบแตงแลวยงไมสมดลกจะไมเกดการเรยนร พฒนาการทางสตปญญาของ Piaget แบงเปน 4 ระยะ ดงน ระยะท 1 การใชประสาทสมผสและกลามเนอ (Sensory – Motor Operation or Reflexive) เปนพฒนาการทางสตปญญาตงแตแรกเกดถง 2 ป เดกมความสามารถดานการแกปญหา โดยไมตองใชภาษาพด สามารถปรบตวเขากบสงแวดลอมได เรยนรสงทเปนรปธรรมได แสดงพฤตกรรมการเรยนรเบองตนจากการใชประสาทสมผส เชน การด การฟง การสมผส การหยบจบ เปนตน แบงเปนระยะยอยๆ อก 6 ระยะยอย ไดแก 1) ระยะการสะทอน (reflexes) เปนพฒนาการทางสตปญญาตงแต แรกเกดถง 1 เดอน เดกสามารถแสดงพฤตกรรมตางๆ เพอตอบสนองสงแวดลอม เชน การด การจบ การรอง เปนตน 2) ระยะการตอบสนองความรสกขนปฐมภม (primary circular reactions) เปนพฒนาการทางสตปญญาตงแต 1 เดอน ถง 4 เดอน เดกสามารถแสดงพฤตกรรมตอบสนองความตองการ หรอความรสกขนพนฐานของตนเอง และจะแสดงพฤตกรรมนนซ าๆ เพอท าใหเกดความพงพอใจ

45

3) ระยะการตอบสนองความรสกขนทตยภม (secondary circular reactions) เปนพฒนาการทางสตปญญาตงแต 4 เดอน ถง 8 เดอน เดกสามารถแสดงพฤตกรรม ตามจดมงหมายของตนเอง และเมอท าไดแลวกจะท าซ าๆ มการส ารวจสภาพแวดลอมรอบตว ชอบหยบจบสงของเขาปาก 4) ระยะการตอบสนอง (coordination of reactions) เปนพฒนาการ ทางสตปญญาตงแต 8 เดอน ถง 12 เดอน เดกสามารถแสดงพฤตกรรมตามเจตนาหรอความมงหมาย ของตนเอง เดกสามารถคดวเคราะหและแสดงพฤตกรรมเพอบรรลเปาหมายของตนเองไดรบรคณสมบตเฉพาะของวตถ เชน ของเลนทกดปมแลวจะมเสยงเกดขน เดกจะเรยนรไดวาถากดปมแลวจะมเสยงดงขน เปนตน 5) ระยะการตอบสนองตตยภม (tertiary circular reactions) เปนพฒนาการทางสตปญญาตงแต 12 เดอน ถง 18 เดอน เดกสามารถแสดงพฤตกรรมการเรยนรแบบลองผดลองถก การทดลองสงใหมๆ นอกจากนยงสามารถคดวเคราะห คดยดหยน ( flexibility thinking) คดสรางสรรคไดดขน 6) ระยะการคดเชงสญลกษณขนตน (early representational thought) เปนพฒนาการทางสตปญญาตงแต 18 เดอน ถง 24 เดอน เดกสามารถเรยนรสงทเปนสญลกษณ (symbol) ได สามารถเรยนรสงทเปนสญลกษณแทนเหตการณตางๆ ทเกดขนจรงได มการเลยนแบบ (imitate) พฤตกรรมของบคคลรอบขาง ระยะท 2 ขนเตรยมความคดทมเหตผลหรอการคดกอนปฏบตการ (Preparation or Pre - conceptual Stage) เปนพฒนาการทางสตปญญาในชวงอาย 2 – 7 ป เดกมพฒนาการ ทางภาษาดขน สามารถพดไดเปนประโยค สรางค าไดมากขนซงการตงค าถามของเดกมงถาม หาเหตผลของสงทเกดขนรอบตว เขาใจบทสนทนา เดกสามารถเรยนรการใชสญลกษณไดดขน การใชของเลน แทนของจรง สามารถแสดงบทบาทสมมตเปนบคคลอน รวมทงสตวชนดตางๆ ผานการเลนของเขา เชน เปนนกกฬา การเลนเปนปลา การเลนเปนไดโนเสาร เปนตน ลกษณะเฉพาะของพฒนาในการในชวงนอกประการหนงคอ เดกจะยดตนเองเปนศนยกลางหรอการหลงตวเอง (egocentrism) โดยการใหคนอนปฏบตสงตางๆ ตามความตองการของตนเอง ระยะท 3 ขนคดอยางมเหตผลและเปนรปธรรม (Concrete Operation Stage or Period of Concrete Operation) เปนพฒนาการทางสตปญญาในชวงอาย 7 – 11 ป เดกมพฒนาการทางสตปญญาในการใชเหตผลในการตดสนใจ การแกปญหา สามารถจนตนาการภาพในสมอง (mental representations) เขาใจการคงสภาพปรมาณของสสาร (conservation) ตลอดจนการคด

46

เชงหาความสมพนธ การเรยงล าดบ การจดหมวดหม การคดสะทอน (reflective thinking) การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดสรางสรรค อยางไรกตามเดกยงมขอจ ากดในการเรยนรสงทเปนนามธรรมสง นอกจากนยงสามารถสรางขอสรปแบบอปนย ( inductive logic) โดยน าประสบการณ ของตนเองไปสรางขอสรปทวไปได แตยงไมสามารถสรางขอสรปแบบนรนย (deductive logic) ไดดมากนก ระยะท 4 ขนของการคดอยางมเหตผลและอยางเปนนามธรรม (Formal Operation Stage or Period of Formal Operation) เปนพฒนาการทางสตปญญาตงแตอาย 12 ป ขนไป เดกมพฒนาการทางสตปญญาในการเรยนรสงทเปนนามธรรมไดสง มการคดขนสงทซบซอนมากขน สามารถสรางขอสรปทงแบบอปนยและนรนยไดอยางเปนระบบ สามารถวางแผนการท างานไดอยางเปนระบบ การแกปญหาอยางสรางสรรคและเปนระบบ การวเคราะหผลลพธทจะเกดขนและผลทจะเกดขนตามมา ซงเปนทกษะพนฐานของการวางแผนระยะยาว การตดสนใจบนพนฐานของขอมลเชงประจกษอยางมเหตผล การใหเหตผลสนบสนนความคดของตนเองอยางเปนระบบ สรปพฒนาการทางสตปญญาของบคคลตามทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Piaget ไดดงแผนภาพตอไปน แผนภาพ 4.11 พฒนาการทางสตปญญาตามทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Piaget

ระยะท 1 การเรยนรจากการใชประสาทสมผส เรยนรสงทเปนรปธรรม ปรบตวเขากบสงแวดลอม

ระยะท 2 ใชสญลกษณในการเรยนร การตงค าถามหาเหตผล ยดตนเองเปนศนยกลาง หลงตนเอง แสดงบทบาทสมมต

ระยะท 3 การใหเหตผลแบบอปนย การจนตนาการ การใชเหตผล การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดสรางสรรค

ระยะท 4 การเรยนรสงทเปนนามธรรม คดขนสง การคดซบซอน สรางขอสรปแบบอปนย และแบบนรนย

47

แนวทางการประยกตใชทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Piaget ในการพฒนานวตกรรมหลกสตร 1. การจดการเรยนรควรสงเสรมใหผเรยนไดเรยนรประสบการณใหมทคลายคลง หรอเชอมโยงกบประสบการณเดม 2. การจดการเรยนรควรกระตนใหผเรยนเชอมโยงประสบการณใหมกบประสบการณเดมของผเรยน เพอใหกระบวนการปรบแตงเกดความสมดล ท าใหเกดการเรยนร 3. การจดการเรยนรควรเปดโอกาสใหผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอมรอบตว อยางตอเนอง 4. เปดโอกาสใหผ เรยนไดการลงมอกระท าหรอปฏบตจรงในสงท เรยนรและใหม การแลกเปลยนเรยนร 5. หากผเรยนไมสามารถเรยนรสาระส าคญ (main concept) ใด ผสอนควรปรบ การเรยนการสอนใหสอดคลองกบพนฐานความรและประสบการณของผเรยนแตละบคคล เพอใหผเรยนสามารถใชกระบวนการปรบแตงจนเกดความสมดล 6. การจดการเรยนรควรออกแบบกจกรรมทสอดคลองกบพฒนาการทางสตปญญา ของผเรยนในแตละชวงวย

ทฤษฎการเรยนรของ Gagné (the Gagné Assumption) Robert Mills Gagné (ค.ศ.1916 - 2002) นกจตวทยาการศกษาชาวอเมรกน เปนทรจกกนโดยทวไปในเรองของเงอนไขของการเรยนร (conditions of learning) Gagné มขอสมมตฐานทางการเรยนรวา การเรยนร มหลายระดบและประเภท แตละระดบและประเภทจ าเปนตองใชวธการ จดการเรยนรทแตกตางกน ซงตองมการปรบเปลยนใหมความสอดคลองกบความสนใจ และความตองการของผเรยน จดมงหมายของการจดการเรยนร คอ การเรยนรของผเรยน จากความเชอดงกลาวของ Gagné น ไดถกน าไปประยกตใชเปนรากฐานการวจย และพฒนารปแบบการจดการเรยนรในทกสาขาวชาชพ Gagné ระบวาการเรยนรม 5 หมวดหม ไดแก 1. ทกษะทางปญญา (intellectual skills) เปนการเรยนรเกยวกบการพฒนาศกยภาพและความสามารถในการตอบสนองสงเราตางๆ ของแตละบคคล มวธการจดการเรยนรหลายวธ เชน การเรยนรดวยการจ าแนกแยกแยะ (discrimination learning) และเนนการเรยนรดวยการสราง ความคดรวบยอด (concept learning) การเรยนรดวยการสรางกฎ (rules learning) เปนตน 2. กลยทธการรคด (cognitive strategies) เปนการเรยนรเกยวกบการรบรขอมล การจดกระท าขอมล และการตอบสนองขอมล เพอน าไปสการจดจ า การคด และการเรยนรมวธการ

48

จดการเรยนรหลายวธ เชน การสรางความสนใจ (attending) การลงรหสทางความคด (encoding) การระลกสงทอยในความทรงจ า (retrieval) การแกปญหา (problem solving) การคด (thinking) เปนตน 3. การจ าสารสนเทศ (verbal information) เปนการเรยนรเกยวกบการจดจ าขอมลตางๆ เชน ชอบคคล หนาตา วน เวลา สถานท หมายเลขโทรศพท เปนตน มวธการจดการเรยนรหลายวธ เชน การเรยนรจากสญญาณ (signal learning) การลงรหสทางความคด การเรยนรความเชอมโยง ทางภาษา (verbal association) เปนตน 4. ทกษะกลไกการเคลอนไหว (motor skills) เปนการเรยนรเกยวกบการเคลอนไหวรางกาย เชน การเดน การวง การขบรถ การวายน า การวาดภาพ เปนตน มวธการจดการเรยนรหลายวธ เชน การเรยนรสงเราและการตอบสนอง (stimulus – response learning) การเชอมโยงความสมพนธ (chaining) เปนตน 5. เจตคต (attitudes) เปนการเรยนร เกยวกบเจตจ านงทน าไปสความแตกตาง ทางความคด ความเชอ มมมอง ทมอทธพลตอการแสดงพฤตกรรมของบคคล มวธการจดการเรยนร หลายวธ เชน การเรยนรสงเราและการตอบสนอง การเชอมโยงความสมพนธ เปนตน Gagné ไดเสนอขนตอนการวางแผนการจดการเรยนร ไว 9 ขน ดงน 1. การก าหนดผลการเรยนร (identify learning outcomes) และเงอนไขเบองตนทางดานความรและทกษะทจ าเปนตองมมากอน (prerequisite) 2. การระบเงอนไขภายใน (internal conditions) ทเออตอการเรยนร หรอกระบวนการเรยนรทผเรยนตองปฏบตตามล าดบขน เพอน าไปสการบรรลผลการเรยนร 3. การระบเงอนไขภายนอก (external conditions) ทเออตอการเรยนร 4. การก าหนดบรบทของการจดการเรยนร (learning context) 5. การศกษาคณลกษณะของผเรยน (characteristic of learners) 6. การคดเลอกสอทใชส าหรบการจดการเรยนร (media for instruction) 7. การวางแผนการเสรมแรงผเรยน 8. การวางแผนการประเมนผลแบบกาวหนา (formative evaluation) 9. การวางแผนการประเมนผลแบบรวบยอด (summative evaluation) Gagné ไดเสนอขนตอนการจดการเรยนรไว 9 ขน ดงน 1. การสรางความสนใจ (gain attention) 2. การแจงจดประสงคการเรยนร (learning objectives) 3. การทบทวนความรเดม (recall of prior learning) 4. การสอนเนอหาใหม (present the stimulus)

49

5. การใหแนวทางการเรยนร (provide learning guidance) 6. การฝกปฏบตดวยตนเอง (elicit performance) 7. การใหผลยอนกลบ (provide feedback) 8. การประเมนผล (assess performance) 9. การสรปบทเรยน (retention and transfer to other contexts) Gagné ไดเสนอแนวทางการประเมนผลการจดการเรยนร โดยมงตรวจสอบการเรยนร ตามจดประสงคการเรยนร โดยการประเมนจากสงทผเรยนปฏบตไดจรง (student performance) นอกจากนยงเปนการตรวจสอบประสทธภาพของการจดการเรยนร และแนวทางการปรบปรง และพฒนาการจดการเรยนร แนวทางการประยกตใชทฤษฎการเรยนรของ Gagné ในการพฒนานวตกรรมหลกสตร 1. การจดการเรยนรควรมความหลากหลาย ตอบสนองความตองการและความสนใจของผเรยน 2. การจดการเรยนรควรมการปรบเปลยนไปตามศกยภาพของผ เรยนรายบคคล โดยเนอหาสาระมความเหมอนกนแตใชวธการจดการเรยนรแตกตางกน 3. การเลอกใชวธการจดการเรยนรควรตอบสนองธรรมชาตของการเรยนรในแตละหมวดหม เชน การเรยนรดานทกษะทางปญญา ควรเลอกใชการแกปญหาเปนวธการจดการเรยนร เปนตน 4. การจดการเรยนรควรมล าดบขนตอนทเปนระบบ 9 ขน ไดแก 1) การสรางความสนใจ 2) การแจงจดประสงคการเรยนร 3) การทบทวนความรเดม 4) การสอนเนอหาใหม 5) การให แนวทางการเรยนร 6) การฝกปฏบตดวยตนเอง 7) การใหผลยอนกลบ 8) การประเมนผล 9) การสรปบทเรยน 5. การประเมนผลการเรยนรมงประเมนการเรยนรของผ เรยนตามจดประสงค การเรยนร และน าผลการประเมนมาปรบปรงและพฒนาคณภาพการจดการเรยนรอยางตอเนอง

ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย (A Theory of Meaningful Verbal Learning) ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย พฒนาขนโดย David Paul Ausubel (ค.ศ.1918 – 2008) นกจตวทยาชาวอเมรกน เขามความเชอวา การเรยนรใดๆ จะมความหมายตอผ เรยน หากสามารถเชอมโยงกบสงทเคยเรยนรมากอน เนอหาสาระใดๆ สามารถจดการเรยนรใหกบเดกได

50

แตตองใชวธการใหเหมาะสมกบศกยภาพของเดกแตละคน เดกแตละคนสามารถเรยนร ได เมอมความพรอม Ausubel แบงวธการเรยนรออกเปน 4 ลกษณะ ไดแก 1) การเรยนรโดยการรบขอมลอยางมความหมาย (Meaningful Reception Learning) 2) การเรยนรแบบทองจ าโดยไมทราบความหมาย (Rote Reception Learning) 3) การเรยนรแบบคนพบอยางมความหมาย (Meaningful Discovery Learning) และ 4) การเรยนรแบบคนพบอยางไมมความหมาย (Rote Discovery Learning) สงท Ausubel ใหความส าคญกบการเรยนรคอ ไมวาจะเปนการเรยนร ดวยวธการรบสาร หรอวธการคนพบควรเปนสงทมความหมายตอผเรยน ซงมปจจย 3 ประการ ไดแก 1) เนอหาสาระ ทเรยน (materials) ซงเปนสงทมความหมายตอผเรยน หรอเปนสงทคลายคลงกบสงทเคยเรยนรมากอน 2) ผ เรยนมประสบการณท เกยวของกบส งท เรยน หรอไมกตองเชอมโยงส งท เรยนกบความร หรอประสบการณเดมทคลายคลงกน และ 3) ความตงใจของผเรยนในการทจะเชอมโยงสงทเรยน กบความรและประสบการณเดมของตนเอง นอกจากน Ausubel ไดจ าแนกการสรางความหมาย ของการเรยนร ออกเปน 3 วธการดงตอไปน 1. การสรางความหมายของการเรยนร ในลกษณะทผ เร ยนเปนผ รบขอมล (subordinate learning) เปนการเรยนรจากการฟง การด การอาน แบงเปน 2 ประเภท คอ 1) การเชอมโยงสงทเรยนกบหลกการหรอกฎเกณฑทเคยเรยนรมาแลว (derivative subsumption) และ 2) การวเคราะหความสมพนธของสงทเรยนรใหมกบสงทเคยเรยนมาแลว (correlative subsumption) 2. การสรางความหมายของการเรยนรโดยการอนมาน วเคราะหจดกลมสงทเรยนรใหมตามหลกเกณฑหรอความคดรวบยอดทกวางขวางกวา (superordinate learning) หรอการสงเคราะห sub concept แลวสรปอางอง (generalization) ไปส main concept 3. การสร างความหมายของการ เร ยนร โ ดยการคดท มความหลากหลาย (combinatorial learning) เชน การคดวเคราะห การคดเชอมโยง การสงเคราะห เปนตน Advance organizer หรอการใหสงกปแนวหนา เปนเครองมอท Ausubel คดคนขน เพอเปนกลยทธการจดการเรยนรทสงเสรมการรคด (cognitive instructional strategy) ท าใหเนอหาสาระเปนสงทมความหมายตอผเรยนมากขน ผเรยนเหนภาพรวมและความสมพนธของเนอหาสาระ ทเรยนกอนทจะเรมเรยน อกทงชวยในการเชอมโยงความรใหมกบความรเดมใหเกดขน นอกจากนแลวการใหสงกปแนวหนา ยงเปนมากกวาการน าเสนอภาพรวม (overview) ของบทเรยน แตเปนการจดระบบความคดของผเรยนเกยวกบความคดรวบยอดทจะเรยนวามสวนใดบางและแตละสวนมความเกยวของสมพนธกนอยางไร

51

รปแบบของการใหสงกปแนวหนา มกจกรรม 3 ขนตอน ดงตอไปน 1. ขนการน าเสนอสงกปแนวหนา มกจกรรมยอยดงตอไปน 1.1 การน าเสนอจดประสงคการเรยนร 1.2 การน าเสนอสงกปแนวหนาของบทเรยน 1.3 การกระตนใหผเรยนเชอมโยงไปสความรเดม 2. ขนการเชอมโยงความรใหมกบความรเดม มกจกรรมยอยดงตอไปน 2.1 การน าเสนอเนอหาสาระและกจกรรมการเรยนร 2.2 การจดระบบโครงสรางความรใหมเขากบความรเดม 3. ขนสรางความเขมแขงใหกบโครงสรางความร 3.1 การบรณาการความรใหมไปสการประยกตใชในสถานการณตางๆ 3.2 การใหผเรยนวเคราะห สงเคราะห และสรปสงทไดเรยนร แนวทางการประยกตใชทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย ของ Ausubel ในการพฒนานวตกรรมหลกสตร 1. การจดการเรยนรควรมความสอดคลองกบระดบความพรอมของผเรยนแตละคน และควรใชวธการจดการเรยนรใหเหมาะสมกบระดบศกยภาพของผเรยน 2. การจดการเรยนรควรเชอมโยงเนอหาสาระกบความรและประสบการณเดม ตลอดจนวถชวตของผเรยน 3. การจดการเรยนรควรกระตนใหผ เรยนตระหนกวาสงท เรยนสามารถน าไปใชประโยชนในชวตประจ าวนไดจรง 4. การจดการเรยนรควรบรณาการเนอหาสาระเขากบวถชวตของผเรยน 5. การจดการเรยนรควรกระตนใหผเรยนคดทบทวนถงประสบการณเดมทเกยวของกบสงทเรยน หรอเชอมโยงสงทเรยนกบความรหรอประสบการณเดมทคลายคลงกน 6. การจดการเรยนรควรกระตนใหผเรยนเชอมโยงสงทเรยนกบหลกการหรอกฎเกณฑ ทเคยเรยนรมาแลว รวมทงการวเคราะหความสมพนธของสงทเรยนรใหมกบสงทเคยเรยนมาแลว 7. การจดการเร ยนร ควรกระต น ใหผ เ ร ยนว เคราะหจดกล มส งท เ ร ยนร ใหม ตามหลกเกณฑหรอความคดรวบยอดทกวางขวางกวา 8. การจดการเรยนรควรกระตนใหผเรยนสรางความหมายของการเรยนรโดยการคด ทหลากหลาย 9. การจดการเรยนรควรใหสงกปแนวหนาแกผเรยนกอนทจะเรมตนการเรยนการสอน

52

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Bruner (Cognitive Learning Theory) Jerome Seymour Bruner (เกดเมอ ค.ศ. 1915) นกจตวทยาชาวอเมรกน ไดศกษาคนควาดานจตวทยาพฒนาการทางสตปญญา และไดพฒนาองคความรดานจตวทยาการรคด (Cognitive Psychology) และ ทฤษฎการเรยนรทางดานการรคด (Cognitive Learning Theory) อยางเปนรปธรรม โดยไดพมพหนงสอออกมาหลายเลม เชน A Study of Thinking (ค.ศ. 1956) เปนตน Bruner มความเชอวา บคคลเลอกทจะรบรสงทตนเองสนใจและการเรยนรเกดจากกระบวนการคนพบดวยตนเอง (discovery learning) และจากการท าวจยเกยวกบจตวทยาพฒนาการของเดก ในป ค.ศ. 1966 เขาไดน าเสนอทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาไววา ล าดบขนการเรยนรของบคคลแบงออกเปน 3 ขน ไดแก 1. ขนการเรยนรจากการกระท า (Enactive Stage) บางครงเรยกวาขน concrete stage อยในชวงอายแรกเกดถง 1 ป Bruner มความเชอวา การเรยนรของบคคลเรมจากการลงมอปฏบต การจบตองสมผส ดงนนขนเรยนรจากการกระท านจงเปนขนของการเรยนรจากการใชประสาทสมผสรบรสงตาง ๆ การลงมอกระท า (action – based information) ในขนนเดกสามารถจ าพฤตกรรมทแสดงออกเพอใหเกดสงใดสงหนง เชน ตองเขยาของเลนจงจะเกดเสยงดนตร เปนตน 2. ขนการเรยนรจากความคด (Iconic Stage) บางครงเรยกวา pictoral stage อยในชวงอาย 1 – 6 ป เปนขนการเรยนรจากภาพ (image - based) แทนของจรง หรอเหตการณจรง นอกจากนเดกยงสามารถเรยนรโดยการสรางมโนภาพในใจได (a mental picture in the mind) 3. ขนการเรยนรสญลกษณและนามธรรม (Symbolic Stage) บางครงเรยกวา abstract stage อยในชวงอาย 7 ป ขนไป เปนขนการเรยนรสงทซบซอนและเปนนามธรรมไดโดยการ ใชภาษาเปนสอการเรยนร เดกสามารถจดจ าสงทเรยนในรปของรหส (code) หรอสญลกษณ (symbol) โดยเดกสามารถสรางรหสสญลกษณชวยการเรยนรของตนเองไดอยางหลากหลายในขนตอนนความร ของเดกจะถกเกบไวในรปแบบทหลากหลาย เชน ภาษา สญลกษณทางคณตศาสตร รปภาพ เปนตน แนวทางการประยกตใชทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Bruner ในการพฒนานวตกรรมหลกสตร 1. การจดการเรยนรควรตอบสนองความตองการและความสนใจของผเรยน 2. การจดการเรยนรควรเปดโอกาสใหผ เรยนสบเสาะแสวงหาความรและเรยนร ดวยตนเอง 3. การจดการเรยนรควรเรมตนใหผเรยนไดเรยนรจากสงทเปนของจรง หรอการลงมอปฏบตจรง แลวพฒนาไปสการเรยนรจากแผนภาพ และการเรยนรจากสญลกษณ หรอกลาวอกนยหนงคอ ควรใหผเรยนไดเรยนรจากสงทเปนรปธรรมไปสนามธรรม

53

4. การจดการเรยนรควรใชแผนภาพ แผนผง ชวยสงเสรมการเรยนรใหกบผเรยน เชน ใชแผนผงมโนทศนน าเสนอประเดนส าคญของเนอหาสาระ หรอสรปบทเรยน เปนตน 5. การจดการเรยนรควรสงเสรมใหผเรยนท าความเขาใจและจดจ าสาระส าคญ (main concept) ในรปของสญลกษณ ตามแนวทางของผเรยนแตละคน เชน จ าสตรคณตศาสตรในลกษณะของบทเพลง เปนตน การสงเคราะหทฤษฎการเรยนรกลมการรคด จากทไดกลาวถงทฤษฎการเรยนรกลมการรคดตางๆ ขางตน น ามาเขยนแผนภาพสรปเปนล าดบพฒนาการของทฤษฎการเรยนรกลมการรคด ดงตอไปน แผนภาพ 4.12 ล าดบพฒนาการของทฤษฎการเรยนรกลมการรคด

1859 2013

1932

1886 1959

1896 1980

1915 2013

1918 2008

1890 1947

1916 2002

1936

1859

1974 1897

Christian von Ehrenfels

Kurt Zadek Lewin

Edward Chace Tolman

Jean William Fritz Piaget

Robert Mills Gagné

David Paul Ausubel

Jerome Seymour Bruner

54

ผลการว เคราะหทฤษฎการเรยนรกลมการรคดตางๆ น ามาสง เคราะห เขาดวยกน เปนแนวทางการจดการเรยนรเพอเสรมสรางการรคด ไดดงตารางตอไปน

ตาราง 4.7 การสงเคราะหแนวทางการพฒนานวตกรรมหลกสตรบนพนฐานทางทฤษฎกลมการรคด

ทฤษฎ / นกวชาการ การวเคราะหแนวทางการการพฒนา

นวตกรรมหลกสตร การวเคราะหแนวทางการการพฒนา

นวตกรรมหลกสตร

ทฤษฎการเรยนรกลม Gestalt / Christian von Ehrenfels

1. สงเสรมใหผเรยนใชกระบวนการคด อยางหลากหลาย เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดแกปญหา อยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ การคดสรางสรรค เพราะการคดเปนพนฐาน ทส าคญของการเรยนร 2. ใหผเรยนเหนภาพรวมของสงทเรยนรกอน แลวจงใหเรยนรสวนยอยตามล าดบ เมอผเรยนไดเรยนรในสวนยอยจะเชอมโยง เขากบสงทเปนภาพรวม ท าใหเกดความเขาใจทดขน 3. จดประสบการณการเรยนรทมความ หลากหลาย เพราะเมอผเรยน มประสบการณมากจะยงสงเสรมการเรยนร ใหมประสทธภาพ 4. จดประสบการณการเรยนรใหมใหสอดคลอง กบประสบการณเดมของผเรยน เพราะการ เชอมโยงประสบการณเดม กบประสบการณใหม ท าใหเกดการเรยนร 5. จดล าดบเนอหาสาระใหมความเชอมโยง และเปนระบบ จดประสบการณ การเรยนรอยางเปนขนตอน 6. กระตนใหผเรยนเชอมโยงสงทเรยนร กบประสบการณเดมของตนเอง เพอท าใหผเรยนเขาใจบทเรยนไดดยงขน 7. การกระตนใหผเรยนคดแบบองครวม (holistic thinking) เพอท าใหเหน ความเปนระบบของเนอหาสาระทเรยน ตลอดจนความเชอมโยงกบสงอนๆ

การจดการเรยนรใหผเรยนมประสบการณการเรยนรทหลากหลายและเชอมโยงกบประสบการณเดม เรมตนการเรยนร จากภาพรวมไปสสวนยอย โดยใชกระบวนการคดอยางหลากหลาย เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดแกปญหาอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ การคดสรางสรรค

55





Field Theory / Kurt Zadek Lewin

1. การจดการเรยนรควรมสภาพแวดลอม ทเออตอการเรยนรของผเรยน ทงบรรยากาศทางกายภาพ บรรยากาศ ทางจตวทยา และบรรยากาศทางสงคม 2. ผสอนควรแสดงพฤตกรรมทสงเสรม การเรยนรของผเรยน เพราะผสอน คอสภาพแวดลอมชนดหนงในการ เรยนรของผเรยน 3. ผสอนควรมบคลกภาพและพฤตกรรม การเรยนการสอนเปนทประทบใจ ของผเรยน ท าใหเขาไปอยในความ สนใจของผเรยน (life space) ท าใหการเรยนรมประสทธภาพมากขน 4. การจดการเรยนรควรเปดโอกาส ใหผเรยนไดมปฏสมพนธกบ สงแวดลอม เชน การเรยนรในชมชน การเรยนรในแหลงการเรยนรตางๆ เปนตน

การจดการเรยนรโดยใหผเรยน มปฏสมพนธกบสงแวดลอมรอบตว ตลอดจนการจดบรรยากาศทเออตอ การเรยนร ทงบรรยากาศทางกายภาพ บรรยากาศทางสงคม และบรรยากาศ ทางจตวทยา

56





Sign Theory / Edward Chace Tolman

1. สงเสรมใหผเรยนมเปาหมายในการ เรยนร หรอความคาดหมายผลลพธ ของการเรยนร ซงอาจเปนรางวล ทผเรยนตองการ 2. การจดการเรยนรมงตอบสนอง ความตองการของผเรยนรายบคคล เมอผเรยนไดรบการตอบสนอง ความตองการแลว จะเกดการเรยนรทดขน 3. การจดการเรยนรมงใหผเรยน เกดการเรยนรจากความเขาใจ ของตนเองมากกวาการจดจ า โดยขาดความเขาใจ 4. การจดการเรยนรควรกระตนใหผเรยน เปนผออกแบบการเรยนรของตนเอง เพอใหบรรลจดมงหมาย และกระตน ใหผเรยนวางแผนการเรยนร และแกไข ปญหาทเกดขนดวยตนเอง 5. การประเมนผลการจดการเรยนร ควรมสงแวดลอมทางกายภาพ ใหผเรยนแสดงพฤตกรรมการเรยนร ออกมาสอดคลองกบ จดมงหมายของการเรยนร

การจดการเรยนรโดยใหผเรยน มเปาหมายในการเรยนรและเรยนร บนพนฐานของความเขาใจ ตอบสนองความตองการและความสนใจ ของผเรยนในการออกแบบ วางแผน และแกปญหาทางการเรยนรดวยตนเอง วดและประเมนผลสอดคลองกบจดมงหมายของการเรยนร

65

57





Intellectual Development Theory / Jean William Fritz Piaget

1. การจดการเรยนรควรสงเสรมใหผเรยน ไดเรยนรประสบการณใหมทคลายคลง หรอเชอมโยงกบประสบการณเดม 2. การจดการเรยนรควรกระตนใหผเรยน เชอมโยงประสบการณใหม กบประสบการณเดมของผเรยน เพอใหกระบวนการปรบแตง เกดความสมดล ท าใหเกดการเรยนร 3. การจดการเรยนรควรเสรมสรางโอกาส ใหผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอม รอบตวอยางตอเนอง 4. เปดโอกาสใหผเรยนไดการลงมอกระท า หรอปฏบตจรงในสงทเรยนรและใหม การแลกเปลยนเรยนร 5. หากผเรยนไมสามารถเรยนร สาระส าคญใด ผสอนควรปรบ การเรยนการสอนใหสอดคลองกบ พนฐานความรและประสบการณ ของผเรยนแตละบคคล เพอใหผเรยน สามารถใชกระบวนการปรบแตง จนเกดความสมดล 6. การจดการเรยนรควรออกแบบกจกรรม ทสอดคลองกบพฒนาการ ทางสตปญญาของผเรยน

การจดการเรยนรโดยใหผเรยนเรยนร สงใหมทเชอมโยงกบประสบการณเดม ผเรยนไดลงมอปฏบตจรง มปฏสมพนธ กบสงแวดลอม สอดคลองกบพฒนาการทางสตปญญาของผเรยนและมการแลกเปลยนเรยนร

58





the Gagné Assumption / Robert Mills Gange’

1. การจดการเรยนรควรมความหลากหลาย ตอบสนองความตองการ และความสนใจของผเรยน 2. การจดการเรยนรควรมการปรบเปลยน ไปตามศกยภาพของผเรยนรายบคคล โดยเนอหาสาระมความเหมอนกน แตใชวธการจดการเรยนรแตกตางกน 3. การเลอกใชวธการจดการเรยนร ควรตอบสนองธรรมชาตของการเรยนร ในแตละหมวดหม เชน การเรยนร ดานทกษะทางปญญา ควรเลอกใช การแกปญหาเปนวธการจดการเรยนร 4. การจดการเรยนรควรมล าดบขนตอน ทเปนระบบ 9 ขน ไดแก 1) การสราง ความสนใจ 2) การแจงจดประสงค การเรยนร 3) การทบทวนความรเดม 4) การสอนเนอหาใหม 5) การให แนวทางการเรยนร 6) การฝกปฏบต ดวยตนเอง 7) การใหผลยอนกลบ 8) การประเมนผล 9) การสรปบทเรยน 5. การประเมนผลการเรยนรมงประเมน การเรยนรของผเรยนตามจดประสงค การเรยนร และน าผลการประเมน มาปรบปรงและพฒนาคณภาพ การจดการเรยนรอยางตอเนอง

การจดการเรยนรโดยตอบสนองความตองการและความสนใจและธรรมชาต ของผเรยน มความเปนระบบขนตอน มการปรบเปลยน (adaptive) วธการจดการเรยนรใหเหมาะสมกบระดบศกยภาพ ของผเรยน และประเมนผลการเรยนร สอดคลองกบจดประสงค และน าผลการประเมนมาปรบปรง และพฒนาอยางตอเนอง

59





A Theory of Meaningful Verbal Learning /David Paul Ausubel

1. การจดการเรยนรควรมความสอดคลอง กบระดบความพรอมของผเรยนแตละคน และควรใชวธการจดการเรยนร 2. การจดการเรยนรควรเชอมโยงเนอหา สาระกบความรและประสบการณเดม ตลอดจนวถชวตของผเรยน 3. การจดการเรยนรควรกระตนใหผเรยน ตระหนกวาสงทเรยนสามารถน าไปใช ประโยชนในชวตประจ าวนไดจรง 4. การจดการเรยนรควรบรณาการเนอหา สาระเขากบวถชวตของผเรยน 5. การจดการเรยนรควรกระตนใหผเรยน คดทบทวนถงประสบการณเดม ทเกยวของกบสงทเรยน หรอเชอมโยง สงทเรยนกบความรหรอประสบการณ เดมทคลายคลงกน 6. การจดการเรยนรควรกระตนใหผเรยน เชอมโยงสงทเรยนกบหลกการหรอ กฎเกณฑทเคยเรยนรมาแลว รวมทงการ วเคราะหความสมพนธของสงทเรยนรใหม กบสงทเคยเรยนมาแลว 7. การจดการเรยนรควรกระตนใหผเรยน วเคราะหจดกลมสงทเรยนรใหม ตามหลกเกณฑหรอความคดรวบยอด ทกวางขวางกวา หรอการสงเคราะห แลวสรปอางองไปส main concept 8. การจดการเรยนรควรกระตนใหผเรยน สรางความหมายของสงทเรยนร โดยวธการทหลากหลาย 9. การจดการเรยนรควรใหสงกปแนวหนา แกผเรยนกอนทเรมตนการเรยนการสอน

การจดการเรยนรทสอดคลองกบ ความพรอมและศกยภาพของผเรยน เชอมโยงเนอหาสาระกบความร และประสบการณเดมสอดคลองกบ วถชวตของผเรยนทสามารถน าไปใช ประโยชนในชวตประจ าวนอยางม ความหมาย โดยการใหสงกปแนวหนา แกผเรยน น าไปสการสรปอางอง เปนองคความร หรอ main concept

60





Cognitive Learning Theory / Jerome Seymour Bruner

1. การจดการเรยนรควรตอบสนอง ความตองการและความสนใจของผเรยน 2. การจดการเรยนรควรเปดโอกาสใหผเรยน สบเสาะแสวงหาความร และเรยนรดวยตนเอง 3. การจดการเรยนรควรเรมตนใหผเรยน ไดเรยนรจากสงทเปนของจรง หรอการลงมอปฏบตจรง แลวพฒนาไปส การเรยนรจากแผนภาพ และการเรยนรจากสญลกษณ ควรใหผเรยนไดเรยนร จากสงทเปนรปธรรมไปสนามธรรม 4. การจดการเรยนรควรใชแผนภาพ แผนผง ชวยสงเสรมการเรยนรใหกบผเรยน เชน ใชแผนผงมโนทศนน าเสนอประเดน ส าคญของเนอหาสาระ หรอสรปบทเรยน 5. การจดการเรยนรควรสงเสรมใหผเรยน ท าความเขาใจและจดจ าสาระส าคญ (main concept) ในรปของสญลกษณ ตามแนวทางของผเรยนแตละคน เชน จ าสตรคณตศาสตรในลกษณะของ บทเพลง เปนตน

การจดการเรยนรควรตอบสนอง ความตองการและความสนใจ ของผเรยน โดยเรยนรจากสงทเปนรปธรรมไปสนามธรรม ผเรยนไดเรยนรดวยกระบวนการสบเสาะแสวงหาความร การเรยนรดวยตนเอง การท าความเขาใจและจดจ าสาระส าคญ ในรปของสญลกษณ ตามแนวทางของผเรยน

61

ผลจากการสงเคราะหขางตนแสดงใหเหนวาแนวทางการพฒนานวตกรรมหลกสตรบนพนฐานของทฤษฎการเรยนรกลมการรคด มดงตอไปน 1. การจดการเรยนรตอบสนองความตองการและความสนใจและธรรมชาตของผเรยน มความเปนระบบขนตอน 2. ใหผเรยนมประสบการณการเรยนรทหลากหลาย เชอมโยงกบประสบการณเดม อยางสอดคลองกบวถชวตของผเรยนทสามารถน าไปใชประโยชนในชวตประจ าวนอยางมความหมาย 3. เรมตนการเรยนรจากภาพรวมไปสสวนยอยโดยใชกระบวนการคดอยางหลากหลาย เชน การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดแกปญหาอยางสรางสรรค การคดอย างมวจารณญาณ การคดสรางสรรค 4. ผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอมรอบตวตลอดจนการจดบรรยากาศทเออตอ การเรยนรทงบรรยากาศทางกายภาพ บรรยากาศทางสงคม และบรรยากาศทางจตวทยา 5. ผเรยน มเปาหมายในการเรยนรและเรยนรบนพนฐานของความเขาใจ ตอบสนองความตองการและความสนใจของผเรยน 6. ผเรยนไดเรยนรจากสงทเปนรปธรรมไปสนามธรรม ผเรยนไดเรยนรดวยกระบวนการสบเสาะแสวงหาความร การเรยนรดวยตนเอง ไดลงมอปฏบตจรงสอดคลองกบพฒนาการทางสตปญญาของผเรยนและมการแลกเปลยนเรยนร น าไปสการสรปอางองเปนองคความร หรอ main concept 7. ปรบเปลยน (adaptive) วธการจดการเรยนรใหเหมาะสมกบระดบศกยภาพ (potential) ของผเรยนแตละคนออกมา ดวยวธการทหลากหลาย 8. ประเมนผลการเรยนรสอดคลองกบจดประสงค และน าผลการประเมนมาปรบปรงและพฒนาผเรยนอยางตอเนอง

62

4.4.2 ทฤษฎการเรยนรของผใหญ รากฐานของการศกษาคนควาเกยวกบการเรยนรของผใหญ เรมขนโดย Alexander Kapp นกการศกษาชาวเยอรมน ประมาณ ค.ศ. 1833 จากนนไดมการศกษาคนความาอยางตอเนองและไดพฒนาจนเปนทฤษฎโดย Eugen Rosenstock Huessy และนกวชาการทศกษาคนควาและพฒนาทฤษฎการเรยนรของผใหญจนมชอเสยงและเปนทยอมรบในแวดวงวชาการ คอ Malcolm Knowles เรยกวา Andragogy ทฤษฎการเรยนรของผใหญของ Malcolm Knowles เปนทฤษฎทกลาวถงการสงเสรมใหผใหญเกดการเรยนรบนพนฐานปรชญามนษยนยม (humanism) ทใหความส าคญกบการเรยนรดวยการน าตนเอง (self - directed) ความมอสระในการเรยนร (autonomous) และการเอออ านวยความสะดวกในการเรยนรจากผสอน (facilitators) Malcolm Knowles ไดระบขอตกลงเบองตน (assumption) หลกการพนฐานของทฤษฎการเรยนรของผใหญไว 5 ประการ โดยมสาระส าคญดงน (Knowles. 1984) 1. มโนทศนแหงตน (Self – concept) ผใหญตองการความรบผดชอบการเรยนรของตนเองในการตดสนใจตางๆ ในการเรยนรดวยตนเอง มอสระทางการคดและการตดสนใจทางการเรยนร ใชการเรยนรโดยการก ากบตนเองเปนส าคญ (self – directed learning) 2. ประสบการณของผเรยน (Learner experience) ผใหญจะใชประสบการณชวตของตนเองเปนพนฐานของการเรยนร การเรยนร ทเหมาะสมส าหรบผใหญมงเนนการเชอมโยงประสบการณชวตเขากบเนอหาสาระของการเรยนร ซงจะท าใหผใหญเกดการเรยนรอยางมประสทธผล 3. ความพรอมของผเรยน (Readiness to learn) ผใหญมความพรอมและใหความสนใจในการเรยนรสงทสอดคลองกบการท างานและการด ารงชวตของตนเอง นอกจากนความพรอมในการเรยนรของผใหญยงเปนผลมาจากประสบการณการท างาน และบทบาททางสงคมของตนเอง 4. ความสอดคลองเชอมโยงของการเรยนร (Orientation to learn) ผใหญเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (problem - based) ทสามารถน าความรและประสบการณการเรยนรไปใชประโยชนไดจรงในการปฏบตงานของตนเอง ดงนนการเรยนรของผใหญจงมงเนนการประยกตความรไปใชในสถานการณตางๆ มากกวาการใชเนอหา เปนหลก 5. แรงจงใจในการเรยนร (Motivation to learn) ผใหญใชแรงจงใจภายใน (internal motivation) เปนปจจยสนบสนนการเรยนร มากกวาแรงจงใจจากภายนอก (external motivation) ซงจะท าใหผใหญใชศกยภาพของตนเองอยางเตมทในการเรยนร

63

การจดการศกษาในระดบอดมศกษานนแททจรงแลวควรมการน าแนวคดการเรยนรของผใหญมาใชดวย เนองจากการด าเนนการตางๆ ไมวาจะเปนการบรหารจดการงานวชาการ หรอการจดการเรยนการสอนลวนเกยวของกบผเรยนทอยในวยผใหญทงสน (Anderson. 2007) นกการศกษาไดพยายามกระตนใหบคลากรทางการศกษาในระดบอดมศกษาไดใหความส าคญกบองคความรทางดานการเรยนรของผใหญเพอใหสามารถจดการเรยนการสอนใหกบผเรยนไดอยางมประสทธภาพสอดคลองกบความตองการ ความสนใจและธรรมชาตของผเรยนทเปนผใหญ (Chan. 2010, Kiener. 2010, Yow. 2010, Minter, 2011) ผสอนในระดบอดมศกษาทกลมเปาหมายสวนใหญเปนผใหญ จ าเปนตองมความรความเขาใจในหลกการและทฤษฎการเรยนรของผใหญ เพอทจะเขาใจความแตกตางระหวางบคคลของผเรยน ตลอดจนรปแบบการเรยนร (learning style) ของผเรยน เพอน ามาออกแบบการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ (Clerk. 2010) ผเรยนทเปนผใหญควรมโอกาสเขามามสวนรวมในการตดสนใจออกแบบวธการเรยนรทเหมาะสมกบตนเอง ตลอดจนการแสวงหาความรดวยตนเอง การรวมมอรวมใจในการเรยนร การควบคมตนเองในการเรยนร (Hughes and Berry. 2011) ทฤษฎการเรยนร ของผ ใหญน นสามารถเ พมประสทธภาพการ เร ยนร ของผ เ ร ยน ในมหาวทยาลยไดเปนอยางมาก (Knowles. 1984, Altbach et al. 2005, Merriam et al. 2007, Finn. 2011, Harper & Ross. 2011, Marschall & Davis. 2012, Caruth. 2014) วทยาลย มหาวทยาลยตางๆ จ าเปนทจะตองจดการเรยนการสอนผเรยนทอยในวยผใหญตามแนวคดทฤษฎการเรยนรของผใหญ (Anderson. 2007., Ritt. 2008., Tannehill. 2009., Taylor & Kroth. 2009., Chan. 2010., Kiener. 2010., Tatum. 2010., Yow. 2010., Finn. 2011., Hughes & Berry. 2011., Minter. 2011., Clerk. 2010., Caruth. 2014) ซงทฤษฎการเรยนรของผใหญท Knowles คดคนขนสามารถปรบใชไดกบผเรยนทอยในวยผใหญไดอยางหลากหลาย โดยประเดนส าคญคอการมอตมโนทศนแหงตน (self - concept) ของผเรยนจะสงผลตอพฤตกรรมการเรยนรดานการก ากบตนเอง (self - directed) เอาชนะความวตกกงวล ท าใหมปฏสมพนธกบผสอนและเพอน มความรบผดชอบในการปฏบตภาระงานของการเรยนร อกทงสามารถบรหารจดการตนเองได (Clemente. 2010) นอกจากนยงมผลการวจยหลายเรองทไดน าแนวคดทฤษฎการเรยนรของผ ใหญไปใชพฒนาการเรยนรของผเรยนระดบอดมศกษาทอยในชวงวยผใหญ เชน ผลการวจยของ Tannehill ทไดส ารวจการใชแนวคดการเรยนรของผใหญในการบรหารจดการวทยาลยและมหาวทยาลยของผบรหาร ซงพบวาผบรหารสวนใหญมความรในดานการเรยนรของผใหญอยในระดบนอย ซงควรหาทางสงเสรม องคความรทางดานการเรยนรของผใหญใหกบผบรหารใหเขาใจและน ามาใชมากยงขน (Tannehill. 2009) ผลการวจยของ Taylor ทไดน าทฤษฎการเรยนรของผใหญทคดคนขนโดย Knowles ไปใชกบนกศกษาคณะนตศาสตร พบวาท าใหนกศกษาสามารถน าตนเองในการเรยนร (self - directed) มากขน

64

โดยนกศกษาจะมความปรารถนาในการเรยนรเมอทราบจดมงหมายและเหตผลของการเรยนและจะใชวธการเรยนรตางๆ ทตนเองถนดจนประสบความส าเรจ (Taylor. 2010) ผลการวจยของ Harper & Ross ไดใชแนวทางการเรยนรของผใหญไปใชกบหลกสตรสหวทยาการ ณ University of Southern Mississippi พบวา ท าใหผเรยนสามารถวางแผนการเรยนรของตนเอง ใชกระบวนการเรยนรโดยการก ากบตนเอง มความสขในการเรยนรและรกการเรยนร (Harper & Ross. 2011) ผลการวจยของ Martell ทไดน าหลกการของการเรยนรของผใหญไปใชในจดการเรยนการสอนรายวชาพระคมภร โดยเปรยบเทยบกบการใชวธการบรรยาย ผลการวจยพบวา ผเรยนทไดเรยนรตามหลกการเรยนรของผใหญ เกดการเรยนรทคงทนและมความสขในการเรยนรมากกวาผเรยนทเรยนรโดยวธการการฟงบรรยาย (Martell. 2011) ผลการวจยของ Korr, Derwin, Greene, and Sokoloff พบวา ทฤษฎการเรยนรของผใหญของ Knowles สามารถน าไปใชในการจดการเรยนรแบบบรณาการได (Korr, Derwin, Greene, and Sokoloff. 2012) และผลการวจยของ Loeng ท าใหพบวา การจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษานนหากตองการทจะปรบเปลยนจากการใชผสอนเปนส าคญ (teacher centered) ไปเปนผเรยนเปนส าคญ (students centered) นนผสอนจะตองใชแนวทางและวธการของการเรยนรของผใหญ (andragogical methods) ซงท าใหผเรยนเกดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ (Loeng. 2013) ส าหรบการประยกตใชทฤษฎการเรยนรของผใหญของ Knowles นนสามารถท าไดหลายแนวทาง ซง Kearsley (2010) ไดเสนอแนวทางไว 4 ประการ ไดแก 1) เปดโอกาสใหผใหญเขามา มสวนรวมในกระบวนการเรยนรตางๆ เชน การก าหนดวตถประสงคการเรยนร การก าหนดกจกรรม การเรยนร การประเมนการเรยนร 2) น าประสบการณชวตมาเปนพนฐานส าหรบการออกแบบกจกรรมการเรยนร 3) เชอมโยงเนอหาสาระของการเรยนรเขากบการปฏบตงานในหนาทของผเรยนเพอใหสามารถน าความรไปใชไดจรง 4) ใชสถานการณหรอประเดนปญหาทเกดขนมาเปนศนยกลางของการเรยนร นอกจากน Carl Rogers นกจตวทยากลมมนษยนยม ไดเสนอแนวความคดเกยวกบการเรยนรของผใหญโดยการใหความส าคญกบการเอออ านวยความสะดวกในการเรยนร (facilitator) และการโคช (coach) ซงผสอนควรใหความส าคญกบปจจยทเออตอการเรยนร 3 ประการ คอ 1) การใหความไววางใจและความนบถอผเรยน 2) การใหความจรงใจตอผเรยน และ 3) การมความเขาใจผเรยน นอกจากน Fidishun (2005) ยงไดระบถงหลกการเรยนรของผใหญทสามารถน าไปประยกตใชในการจดการเรยนรส าหรบผใหญ 6 ประการ ไดแก 1) การสรางแรงจงใจภายในและการก ากบตนเองในการเรยนร 2) น าประสบการณชวต (life experiences) และความรเดมของผเรยนมาเปนตวตงของการเรยนร 3) ก าหนดเปาหมายของการเรยนรใหมความชดเจนเพอใหผเรยนสามารถวางแผนและจดระบบการเรยนรเพอการบรรลเปาหมายดวยตนเอง 4) สรางความเขาใจใหกบผเรยนถงความสมพนธระหวางกจกรรมการเรยนรทผเรยนปฏบตกบเปาหมายของการเรยนร 5) ใชการเรยนรแบบลงมอปฏบต

65

เปนแนวทางการการออกแบบกจกรรมการเรยนร 6) ใหความเคารพสทธและศกดศรในความเปนมนษยของผเรยน (respected) ส าหรบการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรบนพนฐานทฤษฎการเรยนรของผใหญ ของ Malcolm Knowles มหลกการและแนวทางดงตอไปน 1. ก าหนดเปาหมายของการเรยนรใหมความชดเจนเพอใหผเรยนสามารถวางแผนและจดระบบการเรยนรเพอการบรรลเปาหมายดวยตนเอง 2. สรางความเขาใจใหกบผเรยนถงความสมพนธระหวางกจกรรมการเรยนรทผเรยนปฏบตกบเปาหมายของการเรยนร 3. มงเนนใหผเรยนรบผดชอบการเรยนรของตนเอง มอสระทางการคดและการตดสนใจทางการเรยนรใชการเรยนรโดยการก ากบตนเองเปนส าคญ 4. เชอมโยงประสบการณชวตของผเรยนแตละคนเขากบเนอหาสาระของการเรยนร 5. เชอมโยงการเรยนรใหสอดคลองกบการท างานและการด ารงชวตของผเรยนสามารถน าความรทเรยนไปใชงานไดจรง 6. มงเนนการประยกตความรไปใชในประเดนปญหาตางๆ ทเกดขนในวชาชพของผเรยน 7. สรางแรงจงใจภายในใหกบผเรยนใชศกยภาพของตนเองอยางเตมทในการเรยนร 8. ใชการเรยนรแบบลงมอปฏบตเปนแนวทางการการออกแบบกจกรรมการเรยนร 9. ใหความเคารพสทธและศกดศรในความเปนมนษยของผเรยน

66

4.4.3 ทฤษฎทเกยวของกบแรงจงใจ แรงจงใจเปนปจจยส าคญทท าใหผ เรยนใชความมงมนพยายามในการปฏบตกจกรรม การเรยนรจนประสบความส าเรจ นวตกรรมหลกสตรใดๆ จะประสบความส าเรจไดนน จ าเปนตองใหความส าคญกบเรองแจงจงใจมาเปนล าดบตนๆ ซงในเรองของแรงจงใจนนมทฤษฎตางๆ หลายทฤษฎทไดใหอธบายไววาบคคลมแรงจงใจทน าไปสการแสดงพฤตกรรมอยางใดอยางหนงนนมาจากสงจงใจใด ในทนจะกลาวถงสาระส าคญของทฤษฎทเกยวของกบแรงจงใจทนกพฒนานวตกรรมหลกสตรควรใหความสนใจและน าไปใชดงตอไปน

ทฤษฎความตองการ ERG ของ Alderfer ทฤษฎความตองการ ERG เปนทฤษฎทอธบายวาบคคลจะมความตองการขนพนฐาน 3 ประการ โดยไมค านงถงขนความตองการ โดยความตองการใดๆ สามารถเกดขนกอนหรอหลง และความตองการหลายๆ ประการ สามารถเกดขนพรอมกนได ดงน (Alderfer. 1969) 1. ความตองการเพอความอยรอด (Existence needs (E)) เปนความตองการพนฐานทางรางกายของบคคลเพอใหสามารถด ารงชวตอยได เชน อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค เปนตน 2. ความตองการมสมพนธภาพ (Relatedness needs (R)) เปนความตองการ ทเกยวกบการมสมพนธภาพทดกบบคคลอน การไดรบการยอมรบนบถอจากบคคลอน 3. ความตองการความเจรญกาวหนา (Growth needs (G)) เปนความตองการ ทเกยวกบการประสบความส าเรจในการท างานและการด าเนนชวต

ทฤษฎสองปจจยของ Herzberg (Two – Factor Theory) ทฤษฎสองปจจยของ Herzberg เปนทฤษฎการจงใจทอธบายวาปจจยทท าใหบคคล มความพงพอใจในการท างานประกอบดวยปจจย 2 ปจจย ไดแก 1) ปจจยสงกระตน และ 2) ปจจยอนามย มสาระส าคญดงน (Herzberg. 1987) 1. ปจจยดานสงกระตน (motivator factors) เปนปจจยทจงใจใหบคคลเกดแรงจงใจในการท างานใหมประสทธภาพและมผลผลตเพมขน เกดความพงพอใจในการท างาน โดยทปจจยดานสงกระตน ประกอบดวยปจจยยอย 6 ประการดงน 1.1 ความส าเรจในการท างานของตนเอง

67

1.2 การไดรบการยอมรบนบถอจากบคคลอน 1.3 ความนาสนใจของงานทท า 1.4 การมหนาทความรบผดชอบในงานของตนเอง 1.5 การมโอกาสประสบความส าเรจและเจรญกาวหนา 1.6 การมโอกาสทจะไดเรยนรและพฒนาความเชยวชาญ 2. ปจจยดานอนามย (hygiene factors) เปนปจจยจงใจทท าใหบคคลมความผกพนอยกบงาน มความสขในการท างาน ประกอบดวย 2.1 นโยบายและการรบรหารทมประสทธภาพ มการสอสารทด 2.2 การบงคบบญชาและการนเทศตดตาม 2.3 ความสมพนธกบหวหนางาน 2.4 ความสมพนธกบเพอนรวมงาน 2.5 ความสมพนธกบผใตบงคบบญชา 2.6 ต าแหนงงาน 2.7 ความมนคงในการท างาน 2.8 ชวตสวนตว 2.9 สภาพการท างาน 2.10 คาตอบแทนและสวสดการ

ทฤษฎแรงจงใจใฝสมฤทธของ McClelland ทฤษฎแรงจงใจใฝสมฤทธ ของ David I. McClelland ไดอธบายไววาสงจงใจทท าใหบคคลใชความพยายามในการท างานตางๆ ใหประสบความส าเรจอยางดทสดตามทไดก าหนดจดมงหมายไวนนประกอบดวย 1) ความตองการความส าเรจ 2) ความตองการความผกพน และ 3) ความตองการพลงอ านาจ ซงเมอบคคลประสบความส าเรจในสงใดแลวกจะเปนแรงกระตนใหพฒนาตนเองใหกาวหนามากยงขน โดยความตองการทง 3 ดานดงกลาว มสาระส าคญดงน (McClelland. 1961) 1. ความตองการความส าเรจ (Need for Achievement) เปนความตองการกระท าสงตางๆ อยางเตมความสามารถของตนเองเพอการประสบความส าเรจ บคคลทมความตองการ ใฝสมฤทธจะมคณลกษณะชอบท างานททาทายความสามารถ มความรบผดชอบสง วางแผนการท างานอยางเปนระบบ ตลอดจนตองการขอเสนอแนะเพอการพฒนางานจากบคคลรอบขาง

68

2. ความตองการความผกพน (Need for Affiliation) เปนความตองการการยอมรบนบถอจากบคคลอน เปนสวนหนงของสงคมหรอกลม มสมพนธภาพทดกบบคคลอน บคคลทมความตองการความผกพนจะมคณลกษณะของความรวมมอมากกวาการแขงขน สรางและรกษาสมพนธภาพทดกบบคคลอนไดด 3. ความตองการอ านาจ (Need for Power) เปนความตองการมพลงอ านาจหรอ อทธพลเหนอบคคลอน บคคลทมความตองการพลงอ านาจสง จะมคณลกษณะความเปนผน า กลาตดสนใจ ตองการไดรบการยอมรบหรอยกยองจากบคคลอน ชอบการแขงขนและเอาชนะ มผลการวจยทใชทฤษฎแรงจงใจของ McClelland หลายผลงานทท าใหเหนวาการใชทฤษฎแรงจงใจในดานความตองการความส าเรจ สามารถพฒนาการเรยนรของผเรยนไดอยางด เชน ผลการวจยของ Moor, Grabsch และ Rotter ทใชทฤษฎแรงจงใจของ McClelland กบผเรยนในโครงการ Leadership Living Learning Community ทมหาวทยาลย Taxas A&M ผลการวจยพบวา จ านวนผเรยนทมแรงจงใจใฝสมฤทธในการทจะพฒนาความรความสามารถและความเปนผน าของตนเองมมากทสด รองลงมาคอแรงจงใจดานความผกพน และแรงจงใจดานความตองการอ านาจ (Moor, Grabsch, and Rotter. 2010)

ทฤษฎการเสรมแรงของ Skinner ทฤษฎการเสรมแรงของ Skinner ไดอธบายไววาบคคลจะเรยนรโดยผานประสบการณ การไดรบผลจากการกระท าของตนเอง (consequence of behavior) ไมวาผลจากการกระท านนจะเปนผลทางบวกหรอทางลบ พฤตกรรมใดทท าแลวกอใหเกดผลทางบวก พฤตกรรมนนยอมเกดขนซ าบอยครง ในทางตรงกนขามพฤตกรรมใดทท าแลวกอใหเกดผลทางลบ พฤตกรรมนนยอมมแนวโนมทจะไมเกดขนอก การเสรมแรง ( reinforcement) เปนการตอบสนองพฤตกรรมการเรยนรของผ เรยนโดยผสอน เปรยบเสมอนผลทเกดขนจากการกระท าของผเรยน หากผเรยนมพฤตกรรมการเรยนรใดๆแลวไดรบการเสรมแรงในสงทเปนทพอใจแลว ผเรยนกจะแสดงพฤตกรรมการเรยนรนนซ าอก ในทางตรงขามหากการเสรมแรงไมเปนทพอใจ ผเรยนกจะไมแสดงพฤตกรรมการเรยนรนนการเสรมแรงในทฤษฎของ Skinner แบงเปน 2 ลกษณะ ไดแก 1) การเสรมแรงทางบวก (positive reinforcement) เปนการใหสงเราในสงทท าใหผเรยนเกดความพงพอใจ ประทบใจ 2) การเสรมแรงลบ (negative reinforcement) เปนการใหสงเราในสงทท าใหผเรยนเกดความไมพงพอใจไมประทบใจ (Skinner. 1953)

69

การศกษาวเคราะหเกยวกบทฤษฎแรงจงใจ สามารถน าไปใชเปนหลกการและแนวทางการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรไดดงตอไปน ตาราง 4.8 หลกการและแนวทางการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรบนฐานทฤษฎแรงจงใจ

ประเดน หลกการและแนวทางการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตร หลกสตร - หลกสตรควรออกแบบมาใหผเรยนเหนวาเรยนไปแลวจะสามารถน าไปใช

ในการด ารงชวต การยอมรบนบถอ และความเจรญกาวหนาในชวตไดอยางไร - หลกสตรควรจดใหมเนอหาสาระและวธการเรยนรทนาสนใจส าหรบผเรยน - หลกสตรควรมสงอ านวยความสะดวกส าหรบการเรยนรของผเรยนครบถวน เพยงพอและทนสมย - หลกสตรควรออกแบบใหผเรยนมแรงจงใจทเรยนรใหประสบความส าเรจ โดยออกแบบหลกสตรใหมระดบความยากหรอความซบซอนเหมาะสมกบ ระดบความสามารถและสตปญญาของผเรยน ไมงายจนไมมความทาทาย และไมยากเกนไปจนท าใหเกดความยอทอ

การจดการเรยนร - การก าหนดจดประสงคการจดการเรยนรควรมความเหมาะสมกบระดบ ความสามารถของผเรยนทแตกตางกน - การจดการเรยนรควรสรางแรงจงใจใหกบผเรยนโดยท าใหผเรยนเกดแรงจงใจ วาเรยนไปแลวจะท าใหสามารถด ารงชวตไดอยางมคณภาพ การไดรบการยอมรบนบถอ และความกาวหนาในชวต - การจดการเรยนรควรมรปแบบ วธการ สอการเรยนรทนาสนใจ ดงดดความสนใจของผเรยนไดตลอดเวลา - สรางสมพนธภาพทดตอกนระหวางผเรยนกบเพอน ผเรยนกบผสอน เพราะการมสมพนธภาพทดตอกนชวยสรางความผกพนของผเรยน ทมตอกจกรรมการเรยน - ใหการเสรมแรงทงทางบวกและทางลบอยางเหมาะสมกบสถานการณ และธรรมชาตของผเรยนรายบคคล

การประเมนผลการเรยนร - การก าหนดเกณฑการประเมนควรมความหลากหลายและสอดคลองกบระดบ ความสามารถของผเรยน - ใชวธการประเมนทหลากหลายและสามารถจงใจใหผเรยนใชศกยภาพ ของตนเองเตมทในการประเมน - ควรมงเนนใหผเรยนมแรงจงใจในการปรบปรงและพฒนาตนเองทสอดคลอง กบผลการประเมน น าไปสการเรยนรในสงทซบซอนมากขน - กระตนใหผเรยนเหนความส าคญทแทจรงของการประเมนเพอพฒนาตนเอง

70

กลมการเรยนร

แนะน า สนบสนน

ใหก าลงใจ กระตน

4.4.4 ทฤษฎการเรยนรจากการปฏบต การเรยนรจากการปฏบต (action learning) เปนกระบวนการเรยนรทบคคลกลมหนง มารวมกลมกนโดยมจดมงหมายรวมกนเกยวกบการแกไขปญหาทเกดขนหรอการปรบปรงและพฒนางาน โดยมการวเคราะหสภาพปญหาและความตองการ การวางแผนการด าเนนการ การลงมอปฏบตควบค ไปกบการปฏบตงานจรง หรอการใชงานเปนฐานของการพฒนาและการตรวจสอบผลการปฏบต นอกจากนยงตองมการสะทอนผลการเรยนรทเกดขนอยางตอเนอง (วระวฒน ปนนตามย. 2545, สชาดา รงสนนท.2545, Garratt. 1991, Pedler.1991, Ingils.1994, Kember. 2000, McGill and Brockbank. 2004, Portner and Day. 1988) ไดระบวากลมของผเรยนรจากการปฏบตนนอาจก าหนดใหสมาชก แตละคนมหนาทหรอบทบาทในการเรยนรรวมกน เชน การเปนผใหความชวยเหลอและใหค าแนะน า แกสมาชกกลม การใหแรงจงใจกระตนตลอดจนการสรางความพงพอใจแกสมาชก การเปนผตรวจสอบความกาวหนาของการเรยนรตลอดจนแผนการด าเนนงานตางๆ การเปนผสะทอนผลการเรยนร การเปนผใหการสนบสนนทางดานจตวทยา ดงภาพประกอบตอไปน แผนภาพ 4.13 รปแบบกลมสมาชกการเรยนรจากการปฏบตพอรตเนอรและเดย (Portner and Day. 1988) วระวฒน ปนนตามย (2545) ไดระบองคประกอบของการเรยนรดวยการปฏบตไวดงน 1) ปญหา (problem) เปนประเดนทเกดขนจรงซงน าไปสการเรยนรจากการปฏบตทองคกรใหความส าคญตามหนาทรบผดชอบ 2) กลม (set or group หรอ action takers) คอคณะบคคลทรวมเรยนรดวยการปฏบต ทมความสนใจและเหนความทาทายของปญหา 3) กระบวนการซกถามและการ

71

สะทอนความคด (questioning and reflection process) ท าใหสมาชกมเวลาไดครนคด และรบฟง คดตอยอดอยางสรางสรรค 4) แนวทางการแกไข (problem solutions) เปนการทดลองแกไขปญหา ตามแนวคดทไดวางแผนไวอยางดแลว กระบวนการเรยนรจากการปฏบตนนมลกษณะพเศษ คอ มการสะทอนความคดควบคไปกบการปฏบต 5) การเรยนรอยางตอเนอง (continuous learning) เปนการเรยนรทไมหยดนง ไมท าแบบเดมๆ กอนท าทกครงจะตองคดใครครวญทางเลอกทเหมาะสมเพอการแกไขปญหา และ 6) มผสนบสนนการเรยนร (learning coach) เปนกระบวนการทสมาชกในกลมท าหนาทเปนผสนบสนนการเรยนรของกลมทตองแสดงบทบาทมากกวาการเปนผอ านวยความสะดวก มการคดทเปนระบบ กระตนใหกลมมการพดคยแลกเปลยนประสบการณและการเรยนรไดด ซงมารต พฒผล (2556) ไดพฒนารปแบบการพฒนาครดานการจดการเรยนรทเสรมสรางการรคดและความสขในการเรยนร โดยน าแนวคดการเรยนรจากการปฏบตมาใชในการพฒนาท าใหครมความรความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนรทเสรมสรางการรคดและความสขในการเรยนรหลงการใชรปแบบสงกวากอนการใชรปแบบ อยางมนยส าคญ ทางสถตทระดบ .01 นอกจากนการจดการเรยนรทเสรมสรางการรคดและความสขในการเรยนรของผสอน หลงการใชรปแบบสงกวากอนการใชรปแบบ อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 อกทงการรคดของผเรยนหลงการใชรปแบบ สงกวากอนการใชรปแบบ อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และผเรยนมความสขในการเรยนร อยในระดบมาก ส าหรบการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตร บนพนฐานแนวคดการเรยนรจากการปฏบตสามารถด าเนนการไดโดยใชกระบวนการมสวนรวมเปนกระบวนการหลกของการพฒนานวตกรรมหลกสตร โดยจดใหมการวเคราะหสภาพปญหาและความตองการของกลมเปาหมาย (demand side analysis) การวางแผนการด าเนนการ การลงมอปฏบตควบคไปกบการปฏบตงานจรงหรอการใชงานเปนฐานของการพฒนา การตรวจสอบผลการปฏบต และการสะทอนผลการเรยนรทเกดขนอยางตอเนอง ลกษณะของนวตกรรมหลกสตรทใชแนวคดการเรยนรจากการปฏบต จะมงเนนใหผเรยนลงมอปฏบตกจกรรมตางๆ ทตอบสนองจดมงหมายของหลกสตร ไมเนนการบรรยายใหความร แตใหเรยนรไปพรอมๆ กบการปฏบตจรง ซงสอดคลองกบทฤษฎการเรยนร เชงประสบการณของ Kolb และในการปฏบตนนยงเปนการปฏบตทสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการทเปนจรงอกดวย ซงผลจากการปฏบตนสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนไดทนท การปฏบตตรงนกนบเปนเนอหาสาระและกจกรรมของหลกสตร สวนการประเมนผลการเรยนรนนจะใชการประเมนผลการปฏบต (performance assessment) ตามแนวทางการประเมนตามสภาพจรงเปนส าคญ ผเรยนลงมอปฏบตสงใดกสงเกตระหวางทผเรยนปฏบตสงนน และผลงานทเกดจากการปฏบตเปนสงใด กใชสงนนเปนแหลงขอมลส าคญของการประเมน นอกจากนยงมการสะทอนผลการประเมนทองกบผลการปฏบต (performance based - reflection) ท าใหผเรยนทราบผลการประเมนไดอยางชดเจนและมแนวทางการพฒนาการเรยนรของตนเองอยางตอเนองตอไป

72

4.4.5 ทฤษฎย (Theory - U)

ทฤษฎย (Theory - U) เปนกระบวนการเรยนรภายในทมงเนนการใชสตใครครวญพจารณา สงตางๆ ตามความเปนจรง การตนรอยกบปจจบน เพอใหเกดปญญาในการคดและตดสนใจอยางถกตองเปนธรรมทฤษฎยมหลกการเรยนรเบองตน 3 ประการคอ จตทตนร (open mind) ใจทเปดกวาง (open heart) เจตจ านงทมงมน (open will) และกระบวนการเรยนรตามทฤษฎย 7 ขนตอน ไดแก 1) ฟงและเปดรบ (holding the space) 2) เฝาสงเกต (observing) 3) รบร (sensing) 4) หอยแขวนอยกบปจจบน (persencing) 5) ตกผลก (crystallizing) 6) ออกแบบ (prototyping) และ 7) แสดงออก (performing) การไมดวนสรปผลการประเมนโดยใชมมมองของผประเมนเพยงฝายเดยว การใชสนทรยสนทนา (dialogue) การฟงอยางลกซง (deep listening) การสอสารผลการประเมนเปนชวงเวลาอยางสรางสรรคและดวยพลงแหงปจจบน (The power of now) จะท าใหมองเหนจดออนและจดแขงของหลกสตรอยางถกตองตามความเปนจรงเปนปญญาบรสทธทจะน าไปสการปรบปรงและพฒนา (Schamer. 2007) แสดงไดดงแผนภาพตอไปน

แผนภาพ 4.14 หลกการและกระบวนการของทฤษฎย ทมา: มารต พฒผล. (2558). การประเมนหลกสตรเพอการเรยนรและพฒนา. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: จรลสนทวงศการพมพ. หนา 395 การวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรบนฐานคดทฤษฎย มงเนนใหผเรยนมจตทตนร มจตใจทเปดกวาง และมเจตจ านงมงมนในการเรยนร โดยใชกระบวนการทง 7 ขนตอนเปนกระบวนการเรยนร เพอการบรรลจดมงหมาย ลกษณะของหลกสตรและการเรยนรใหความส าคญกบการคดใครครวญตรวจสอบตนเอง การมสตอยกบปจจบน และการสะทอนตนเอง (self - reflection) และเกดการเรยนร ทน าไปสการเปลยนแปลงจากภายใน (transformative learning)

1. ฟงและเปดรบ จตทตนร

ใจทเปดกวาง

เจตจ านงทมงมน

2. เฝาสงเกต

3. รบร

7. แสดงออก

6. ออกแบบ

5. ตกผลก

4. หอยแขวนอยกบปจจบน

73

4.4.6 ทฤษฎเซลลกระจกเงา (Mirror Neuron Theory) Dr.Vittorio Gallese, Dr.Leonardo Fogassi และ Dr.Giacomo Rizzolatti นกวทยาศาสตรแหงมหาวทยาลยพารมา ประเทศอตาล ไดศกษาวจยเกยวกบเซลลกระจกเงาประมาณป ค.ศ.1996 โดยการศกษาวจยครงแรกๆ ไดท าการศกษาในลงตอมาจงท าการศกษาในคน ไดขอสรปความเกยวของกนระหวางเซลลกระจกเงาและภาษา จากการทดลองในลงพบวา เซลลสมองบางสวนจะถกกระตนเมอลงใชมอ เคลอนไหว เชนหยบจบสงของ และเซลลกถกกระตนเชนเดยวกนเมอมนเหนลง ตวอนใชมอเคลอนไหวแบบเดยวกน ตอมาพวกเขาพบวาภายในสมองของคนเรามเซลลชนดหนงซงภายหลงไดตงชอวา เซลลกระจกเงา (Mirror Neuron) (อดม เพชรสงหาร. 2552ก: online, Than.2009: online, Gallese. 2009:520, Gallese and other. 2009, Winerman.2009:online, Mehta.2009:online) เซลลกระจกเงา เปนเซลลประสาทชนดหนงในสมองทท างานกอนพลงงานกล (premotor) เปนเซลลประสาททอยสวนหนาของสมอง ซงสามารถท างานไดอยางกระตอรอรนทงสองขางเมอการกระท าสนสดลงและเมอไดสงเกตการณกระท าของบคคลอน (Gallses, Fadiga, Fogassi and Rizzolatti.1996: 593-609) เซลลกระจกเงา หรอ Mirror Neuron จะท าหนาทสะทอนภาพคนอนๆ ทเรามองเหนเสมอนหนงวามนเปนกระจกเงาทสะทอนภาพทกอยางเขาไป ภาพทถกสะทอนเขาไปโดยการท างานของเซลลกระจกเงานจะกระตนใหสมองสวนอนๆ ของเราเกดกระบวนการท างานอยางตอเนองตามมา นกวทยาศาสตรทวโลกตางยอมรบวาเซลลกระจกเงา คอกลไกส าคญทท าใหเราสามารถเขาใจ รบรถงจตใจ และความรสกของคนอนทอยรอบตวเราได (Empathy) ซง วชย วงษใหญและมารต พฒผล (2552:เอกสารประกอบการบรรยาย) ใหความหมายวาความรสกรวม ความเหนอกเหนใจ เปนการรสกสมผสโลกสวนตวของผ อนและเอาใจผ อนมาใส ใจตนเอง เ พอรบรความรสก และตอบสนอง ตอความรสกของผอนอยางถกตองเหมาะสม ทงดานภาษาพดและภาษากาย การท างานของเซลลกระจกเงานอกจากสะทอนภาพเขาไปในสมองแลว เซลลกระจกเงา ยงมผลท าใหเกดการเลยนแบบพฤตกรรมทเหนอกดวยโดยเฉพาะอยางยงในเดก อยางไรกตามเซลลกระจกเงานไมใชเซลลทมอ านาจพเศษหรอเวทมนตรคาถา (magic cells) แตเปนเซลลทมคณสมบตการท างานในลกษณะบรณาการกบเซลลสมองสวนตางๆ จากสงปอนเขา ( input) จนกลายเปนผลผลตทเปนพฤตกรรมการเลยนแบบ เนองจากความตองการทจะมปฏสมพนธกบสงคมโดยการลดชองวางระหวางตนเองและผอน (reducing the gap between Self and others) (อดม เพชรสงหาร. 2552ก: online, Than.2009: online, Gallese. 2009:520, Gallese and other. 2009:) เซลลกระจกเงาชวยใหเขาใจเจตนาของผอน น ามาสการเหนอกเหนใจผอน เซลลกระจกเงาชวยใหเราเลยนแบบผอนเพอทจะมพฤตกรรมบางอยางท เหมอนกบผอนทส าคญการท างานของเซลลกระจกเงาท าใหเรารบรวา การเลยนแบบ คอวธการเรยนรทส าคญของมนษย ภาษา วฒนธรรม คณธรรม

74

กฎเกณฑทางสงคม คานยม บรรทดฐาน ประเพณ ไมวาอะไรกตามทเปนทกษะและตองลงมอปฏบต มนษยลวนเรยนรผานการเลยนแบบ ผานการท างานของเซลลกระจกเงาทงสน มนษยเรยนรโดยการ เลยนแบบ (Imitation Learning) จากการท างานของเซลลกระจกเงาทงสน“การเลยนแบบ” จงเปนการเรยนรทท าใหมนษยกลายเปนสมาชกทมคณภาพของสงคมจะโชคไมดตรงท “เลยนแบบ” สงทไมดดวย (อดม เพชรสงหาร. 2552ข: online) นอกจากนมนษยยงมสภาวะทางอารมณ (emotions) และ ความรสก (felling) ทเชอมโยงกบอารมณและความรสกของบคคลอนดวย (Gallese, Vittorio and other. 2004 : 396 - 403) การวเคราะหทฤษฎเซลลกระจกเงาไปใชในการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตร

การวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรบนฐานคดทฤษฎเซลลกระจกเงา มงเนนใหผเรยน เกดการเรยนรและเลยนแบบพฤตกรรมทรบรไดดวยสายตา ลกษณะหลกสตรจะมตวแบบหรอสอ ทตองการใหผเรยนเกดการเรยนร มทกษะ หรอคณลกษณะตามทหลกสตรก าหนด โดยผเรยนไดด การประพฤตและปฏบตของตวแบบโดยอาจจะเปนของจรง หรอจากสออนๆ ท าใหดอยางตอเนอง โดยมสมมตฐานในเบองตนวาผเรยนจะเกดการเรยนรและเปลยนแปลงพฤตกรรมสอดคลองกบตวแบบ หรอสอเหลานน การวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรบนพนฐานทฤษฎเซลลกระจกเงาน สามารถน าไปใชพฒนาผเรยนไดอยางหลากหลาย ไมเฉพาะแตทางดานการศกษาเทานน ในแวดวงการแพทยและสาธารณสขกมการน าไปใชในการฟนฟสมรรถภาพผปวยดวยเชนกน ตวอยางงานวจยทมการใชทฤษฎเซลลกระจกเงาในการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรทางดานการศกษา คองานวจยของอรอนงค นยมธรรม (2555) นสตปรญญาเอกสาขาการวจยและพฒนาหลกสตร ซงท าการวจยเรองการพฒนาหลกสตรเสรมสรางคณลกษณะดานความเมตตากรณาตามแนวคดทฤษฎการเรยนรเพอการเปลยนแปลง ส าหรบนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ตาก โดยในการวจยนไดน าทฤษฎเซลลกระจกเงามาใชสงเคราะหขอมลพนฐานในการพฒนานวตกรรมหลกสตรรวมกบทฤษฎอนๆ โดยไดน าแนวคดทฤษฎเซลลกระจกเงามาออกแบบหลกสตรและการเรยนรโดยมตวแบบทดเกยวกบความเมตตากรณา ใหนกศกษาไดเรยนร ซงผลการวจยท าใหนกศกษามคณลกษณะความเมตตากรณาสงขน จากตวอยางงานวจยขางตนท าใหเหนวาทฤษฎเซลลกระจกเงา สามารถน ามาใชรวมกบทฤษฎอนๆ ในการพฒนามตคณธรรมจรยธรรมของผเรยนได ผเรยนไดเรยนรจากการดตวแบบทางคณธรรมจรยธรรมอยางตอเนอง สงผลท าใหเกดการเลยนแบบพฤตกรรมและปรบเปลยนวธคดในทสดซงการเปลยนวธคดนม าจากฐานทฤษฎการเรยนรเพอการเปลยนแปลง ดวยเหตนจงเปนทนาสนใจวา การพฒนานวตกรรมหลกสตรทางดานคณธรรมจรยธรรมนน จะตองใหความส าคญกบตวแบบทดทางดานคณธรรมจรยธรรมทหลกสตรตองการพฒนาใหเกดกบผเรยนดวย ซงกคอผสอนนนเองในการทจะเปนตวแบบทางคณธรรมจรยธรรมตลอดระยะเวลาการจดการเรยนร

75

4.5 การวเคราะหประสาทวทยาศาสตรเพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร สาระส าคญของประสาทวทยาศาสตร ประสาทวทยาศาสตร (neuroscience) เปนการศกษาเกยวกบโครงสราง หนาทการเจรญเตบโต พนธศาสตร ชวเคม สรรวทยา เภสชวทยา และพยาธวทยาของระบบประสาท นอกจากนการศกษาเกยวกบพฤตกรรมและการเรยนร การศกษาทางชววทยาของสมองมนษย มเนอหาเกยวโยงกนของสาขาวชาตางๆ ในหลายระดบ มตงแตระดบโมเลกลไปจนถงระดบเซลล (neuroscience) ซงมทงระดบการท างานของกลมของนวรอน (neuron) จ านวนนอย ไปจนถงระดบการท างานของระบบตาง ๆ ในสมองทท าหนาทเกยวกบระบบประสาทการมองเหน และไปจนถงระดบการท างานของระบบขนาดใหญ ระดบสงสดของการศกษาวชาประสาทวทยา คอ การน าวธการศกษาทางประสาทวทยาไปรวมกบการศกษาทางปรชานประสาทวทยาศาสตร หรอประสาทวทยาศาสตรเกยวกบการรบร (cognitive neuroscience) อนเปนสาขาวชาทพฒนามาจากวชา จตวทยาการรบร (cognitive psychology) ปจจบนไดแยกออกมาเปนสาขาวชาหนง ปรชานประสาทวทยาศาสตรเปนสาขาวชาทท าใหเราเขาใจการท างานของจตใจ (mind) และการมสต (consciousness) จากเหตมายงผล ซงแตกตางจากการศกษาทางวชาจตวทยาอนเปนการศกษาจากผลมายงเหต นกวทยาศาสตรบางทานเชอวาปรชานประสาทวทยาศาสตรสามารถอธบายสงตาง ๆ เพมเตมจากการศกษาทางจตวทยา ระบบประสาท มหนาทในการออกค าสงการท างานของกลามเนอ ควบคมการท างาน ของอวยวะตางๆ ในรางกาย และประมวลขอมลทรบมาจากประสาทสมผสตางๆ และสรางค าสงตางๆ (action) ใหอวยวะตางๆ ท างาน ระบบประสาทของสงมชวตทมสมอง จะมความคดและอารมณ ระบบประสาทเปนสวนของรางกายทท าใหมการเคลอนไหวและการด ารงชวต ควบคมพฤตกรรม ความนกคดอารมณ และสตปญญา สวนสารเคมทมฤทธตอระบบประสาทหรอเสนประสาท (nerve) เรยกวา สารทมพษตอระบบประสาท (neurotoxin) ซงมกจะมผลท าใหเปนอมพาตหรอเสยชวตได ระบบประสาทประกอบดวยเซลลสองประเภท คอ 1) เซลลประสาท (nerve cell) หรอ นวรอนเปนเซลลทเปนสวนประกอบหลกของระบบประสาท 2) เซลลเกลย (glial cells) เปนเซลลส าคญรองจากนวรอนมหนาทในการล าเลยงอาหารมาใหเซลลประสาท และเปนองคประกอบของโครงสราง ของระบบประสาท การสงสญญาณภายในระบบประสาทเกดขนไดดวยกลไกสองลกษณะ คอ 1) การสงสญญาณภายในเสนใยประสาท (nerve fiber) โดยวธของศกยะงาน (action potential) และ 2) การสงสญญาณระหวางนวรอนโดยอาศยสารสอประสาท (neurotransmitter) บรเวณจดประสานประสาท (synapse)

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A1%E0%B8%B5

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%8A%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%97

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%87

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%99

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B9%87%E0%B8%99&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A2&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B9%8C

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B9%8C%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%97

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B8%A2

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B9%83%E0%B8%A2%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%97&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A8%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A2%E0%B8%B0%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%97

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%97

76

แผนภาพ 4.15 ระบบประสาทของมนษย ทมา http://th.wikipedia.org/wiki/ระบบประสาท

77

เซลลประสาท

เซลลประสาท หรอ Neuron หรอ nerve cell เปนเซลลของระบบประสาททถกกระตนดวยไฟฟาได ซงมบทบาทในการสงสารสอประสาท ในสตวมกระดกสนหลง เซลลประสาทเปนสวนประกอบ ทส าคญในระบบประสาทสวนกลาง (สมองและไขสนหลง) อาจมเซลลประสาทมากถงหนงแสนลานเซลล เซลลประสาทท าหนาทสงขอมลในรปแบบของสญญาณไฟฟาทเรยกวา ศกยงาน (action potential) การตดตอระหวางเซลลประสาท เกดขนไดโดยการหลงของสารเคมชนดตางๆ เรยกวา สารสอประสาท (neurotransmitter) ขามบรเวณระหวางนวรอนสองตวทเรยกวา ไซแนปส (synapse) เซลลประสาทเปนหนวยปฏบตการหลกของระบบประสาท ส าหรบในการท างานของ เซลลประสาทนนจะมเซลลอกประเภททคอยท าหนาทเปนเซลลพเลยง ซงคอ เซลลเกลย (glial cells หรอ supporting cells หรอ neuroglia) เปนสวนสนบสนนทส าคญใหกบเซลลประสาท เชน รบอาหาร จากระบบหมนเวยนเลอดแลวสงไปยงเซลลประสาท โดยทวไปแลวเซลลประสาทประกอบดวยโครงสราง ทส าคญ 3 สวน ไดแก 1. ตวเซลล (cell body) หรอ soma มองคประกอบภายในเซลลคลายกบเซลล โดยทวไป คอ มนวเคลยสลอยอยทามกลางไซโทพลาสซม และมออแกเนลล (organelles) ตางๆ เชน กอลจแอพพาราตส เอนโดพลาสมกเรคตควลม ไรโบโซม ไมโทคอนเดรย เปนตน 2. เดนไดรท (dendrites) เปนระยางคของเซลลประสาท ซงแตกแขนงออกมาจากตวเซลล ท าหนาทรบสญญาณประสาทจากเซลลประสาทอนๆ เขาไปสตวเซลลประสาท และสงตอไปยง แอกซอน (axon) เพอถายทอดกระแสประสาทตอไป 3. แอกซอน (axon) ลกษณะเปนแขนงยาวยนออกจากตวเซลลประสาท มหนาทถายทอด น าสง และปลอยสญญาณ กระแสประสาทไปยงเซลลประสาทตวอน

แผนภาพ 4.16 โครงสรางเซลลประสาท ทมา http://th.wikipedia.org/wiki/เซลลประสาท

78

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหดล ใหความสนใจและสนบสนนนกวชาการและอาจารย ทท างานวจยทางดานประสาทวทยาศาสตร จากภาควชาตางๆ ใหมารวมจดตงกลมวจยทางประสาทวทยาศาสตรขน มชอวา "หนวยวจยประสาทวทยาศาสตร" ปจจบนทางหนวยวจยมโครงการวจยหลายโครงการ เชน 1. ผลกระทบจากการใชสารเสพตดกอใหเกดสมองเสอม สารเสพตดแอมเฟตามนจดอยในกลมกระตนประสาท ซงจะไปกระตนการท างานของเซลลสมองใหท างานเพมขน มการสงสารสอประสาทใหแกกนเรวขน สารสอประสาททออกมามากคอ สารสอประสาทโดปามน (dopamine) สารสอประสาทตวนจะท าใหเกดก าลงวงชา จตใจกเบกบานแจมใส แตถาสารสอประสาทตวนออกมามากเกนไปจะกลายเปนตรงกนขามคอ จะกาวราวดดน โหดราย หแวว ประสาทหลอน การตดสารเสพตดแอมเฟตามนจะกอใหเกดการตายของเซลลประสาท dopamine โดยกลมวจยท าการทดลองในหนแรกเกด 10 วนทไดรบแอมเฟตามนพบวาแอมเฟตามน ท าให dopamine cell บรเวณ substantia nigra เสยไป 2. ปจจยส าคญทมผลตอการพฒนาสมองและการเสอมของสมอง ปจจยส าคญตอการควบคมการพฒนาการของสมองทส าคญคอ พนธกรรม อาหาร และสงแวดลอม ทง 3 ปจจย มบทบาทตอการพฒนาสมองทงวยแรกคลอด เจรญวย และวยชรา การศกษาวจยถงความส าคญและกลไกของปจจยเหลานตอการท างานของเซลลประสาท ตลอดจนบทบาทตอการก าเนดเซลลประสาทขนใหม (neurogenesis) ของเซลลประสาทชนด neural stem cell โดยปจจยทมผลกระทบตอการท างานของสมอง มทงปจจยบวก และปจจยลบ ปจจยบวก เชน การออกก าลงกาย การไดสารอาหารทด และสมนไพรบางชนด สวนปจจยลบ เชน สารพษ สารเสพตด ความเครยด สารสอประสาท (neurotransmitter) นายแพทย อรค แคนเดล (Eric Richard Kandel) นกประสาทวทยาศาสตรชาวอเมรกน ผไดรบรางวลโนเบลในป 2543 สาขาจ ต ว ทยาการแพทย ในการค นพบ การแปรสญญาณ ในระบบประสาท ซงจากผลการวจยของเขา พบวา การเรยนร ความร ความจ า ความคด อารมณ สตปญญา เกดจากการท เซลลสมองแตกกงมาเชอมตอกนเปนวงจร มการจดระเบยบ และเพมการเชอมตอใหมๆ ขนจ านวนมาก

Eric Richard Kandel

79

ทารกอายตงแตแรกเกดถง 5 ป เปนชวงทสมองมพฒนาการมากทสด การท างานตางๆ ของสมองลวนเกดจากการสอสารกนระหวางเซลลประสาทของในสมอง สรางความจ า การเรยนร ความคด การสรางสรรค อารมณ บคลกภาพ และพฤตกรรมตางๆ ของมนษย ผาน “สารสอประสาท” ทเปนเหมอนเปนตวชวย หรอสอกลางในการสงตอขอมลระหวางเซลลประสาทในสมองทมอยจ านวนลานๆ เซลล ใหสอสารถงกน แอลฟา - แลคตลบมน เปนสารอาหารตงตนในการสรางสารสอประสาทใหกบเดก มมากทสด ในน านมของแม มคณคาทางโภชนาการสง เดกทไดรบสารอาหารแอลฟาแลคตลบมน ในปรมาณทเพยงพอจะท าใหสมองมพฒนาการสมวย การท างานของสมองมประสทธภาพสง อกทงยงท าใหรางกายเจรญเตบโต การเลยงลกดวยนมแมชวยลดอตราเสยงของการเปนโรคตอไปนได

1. โรคภมแพ (Allergies) 2. โรคหอบหด (Asthma) 3. โรคไทรอยด (Autoimmune thyroid diseases) 4. โรคเยอหมสมองอกเสบจากเชอแบคทเรย (Bacterial meningitis) 5. โรคมะเรงเตานม (Breast cancer) 6. โรคขาดสารอาหาร (Celiac disease) 7. โรคโครหน (Crohn's disease) 8. โรคเบาหวาน (Diabetes) 9. โรคทองรวง (Diarrhea) 10. โรคผวหนงอกเสบออกผน (Eczema) 11. กระเพาะและล าไสเลกอกเสบ (Gastroenteritis) 12. โรคมะเรงปมน าเหลองชนดฮอดจกน (Hodgkin's lymphoma) 13. ล าไสเลกและใหญอกเสบ (Necrotizing enterocolitis) 14. โรคปลอกประสาทเสอมแขง (Multiple sclerosis) 15. โรคอวน (Obesity) 16. หชนกลางหรอแกวหอกเสบ (Otitis media) 17. โรคตดเชอในทางเดนหายใจ (Respiratory infection และ Wheeze) 18. โรคขออกเสบรมาทอยด (Rheumatoid arthritis) 19. โรคตดเชอในทางเดนปสสาวะ (Urinary tract infection) ขอมลจาก http://th.wikipedia.org/wiki/การเลยงลกดวยนมแม

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B9%81%E0%B8%9E%E0%B9%89

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%AD%E0%B8%9A%E0%B8%AB%E0%B8%B7%E0%B8%94

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%94%E0%B9%8C

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A2%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%AB%E0%B8%B8%E0%B9%89%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%9A%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%84%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B9%87%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%A1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%AB%E0%B9%8C%E0%B8%99&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%99

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%87&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%9C%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%9A%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%9C%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%99&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%A5%E0%B8%B3%E0%B9%84%E0%B8%AA%E0%B9%89%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%9A&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B9%81%E0%B8%82%E0%B9%87%E0%B8%87

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%99

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%83%E0%B8%88&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%94%E0%B9%8C&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%AA%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B0&action=edit&redlink=1

80

ปจจบนองคความรดานประสาทวทยาศาสตร ไดเขามามบทบาทตอการจดการเรยนร อยางมาก เรยกวา educational neuroscience หรอ neuroeducation ทไดบรณาการองคความรทางดานประสาทวทยาศาสตร เขากบองคความรทางดานการศกษา เ พอแสวงหาองคความร ทเปนประโยชนตอการจดการศกษา การจดการเรยนร และการเรยนรทมประสทธภาพ ประสาทวทยาศาสตรการศกษา ประสาทวทยาศาสตรการศกษา (Educational neuroscience หรอ Mind Brain Education หรอ Neuroeducation) เปนศาสตรทบกเบกโดย Kurt W. Fischer นกจตวทยาการรคด (cognitive psychology) Harvard University ประเทศสหรฐอเมรกา มงศกษาความสมพนธระหวาง จต (mind) สมอง (brain) และการศกษา (educational) ซงเนนไปในดานการเรยนร (learning) องคความรส าคญของประสาทวทยาศาสตรกบการเรยนร คอ กระบวนการท างานของสมอง ในการเรยนร ทงการรบร ความสนใจ การจ า ภาษา การคด ท าใหเกดองคความรใหมๆ ทเพมขน จากทฤษฎการเรยนรทมอยเดม ตวอยางองคความรทางประสาทวทยาศาสตรกบการเรยนร ทมอย ในปจจบนซงสามารถน ามาใชในการพฒนานวตกรรมหลกสตร มดงตอไปน ตาราง 4.9 องคความรทางประสาทวทยาศาสตรการศกษากบการน าไปใชในการพฒนานวตกรรม หลกสตร

องคความรทางประสาทวทยาศาสตรการศกษา แนวทางการน ามาใชในการพฒนานวตกรรมหลกสตร

เซลลกระจกเงา (mirror neuron) เปนเซลลสมองทท า หนาทเลยนแบบพฤตกรรมทมองเหนโดยอตโนมต (Villorio Gallese and Giacomo Rizzlatti)

ผสอนตองเปนตวแบบทดส าหรบผเรยน เชน การเปนผมกรยามารยาท การใฝร ลายมอ บคลกภาพทด เปนตน

ปจจยทมผลตอการพฒนาสมองและการเสอมของสมอง ปจจยทางลบ ไดแก 1) การใชสารเสพตด 2) ความเครยด ปจจยทางบวก ไดแก 1. สารอาหารทมประโยชน 2. สารอาหารในกลม phytoestrogen มมากในพชทเปนฝก เชน ถวเขยว ถวเหลอง ถวลสง ถวลนเตา รวมทงขาวตางๆ

ผสอนควรจดบรรยากาศทางการเรยนรใหเหมาะสม ไมกอใหเกดความเครยดใหกบผเรยน ใหผเรยนรสกสบาย ผอนคลาย และปลอดภย ในระหวางการเรยนร ใหความรเกยวกบวธการจดการกบความเครยด สงเสรมใหผเรยนบรโภคอาหารทมประโยชนตอรางกาย สรางภมคมกนการใชสารเสพตดใหกบผเรยน

81


องคความรทางประสาทวทยาศาสตรการศกษา แนวทางการน ามาใชในการพฒนานวตกรรมหลกสตร

การนงสมาธสามารถพฒนาระบบประสาทได สงผลตอความจ า การคด ความรสก (Dr. Richard Davidson)

จดเวลาส าหรบการท าสมาธกอนเรมกจกรรมการเรยนร โดยเลอกกจกรรมท าสมาธทสอดคลองกบธรรมชาต ของผเรยน เชน การนงสมาธ การพบกระดาษ เปนตน

การนอนหลบเปนการจดระบบขอมลในสมอง (Dr. Maiken Nedergaard)

ใหความรกบผเรยนเกยวกบความส าคญของการนอนหลบ อาจจดเวลาใหผเรยนงบหลบในชวงเวลากอนเรมเรยน ในภาคบาย

สมองจะสามารถจ าขอมลไดในปรมาณทแตกตางกน ตามวธการเรยนร ดงน การเรยนรโดยการฟง ประมาณ 5% การเรยนรโดยการอาน ประมาณ 10% การเรยนรโดยใชสอเคลอนไหว ประมาณ 20% การเรยนรโดยการสาธต ประมาณ 30% การเรยนรโดยการอภปราย ประมาณ 50% การเรยนรโดยการฝกปฏบต ประมาณ 75% การเรยนรโดยการสอนผอน ประมาณ 90% (National Training Laboratories: NTL USA.)

สงเสรมใหผเรยนไดลงมอปฏบตกจกรรมตางๆ ในการเรยนรจากภาคทฤษฎสภาคปฏบต สงเสรมใหผเรยนแลกเปลยนเรยนร หรอสอนกนเอง มากกวาการฟงบรรยายจากผสอนเพยงอยางเดยว

ขาวกลองงอก ชวยกระตนการท างานของสมอง และระบบประสาท (ดร.เอกสทธ จงเจรญรกษ มหาวทยาลยเชยงใหม และ ผศ.ดร.เอกสทธ กมารสทธ มหาวทยาลย สงขลานครนทร)

สงเสรมใหผเรยนรบประทานขาวกลองงอกอยางสม าเสมอ ในกรณทโรงเรยนมบรการอาหารกลางวน อาจจดรายการ อาหารทใชขาวกลองงอกเปนสวนประกอบ

82

4.6 การวเคราะหขอมลทางเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลย เพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร การวเคราะหขอมลทางสงคม เศรษฐกจ และเทคโนโลย เปนอกมตหนงของการวเคราะหขอมลพนฐานส าหรบการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตร ท าใหไดนวตกรรมหลกสตรทมความสอดคลองกบสภาพการเปลยนแปลงทเปนปจจบนและตอบสนองความตองการของสงคมไดด นวตกรรมหลกสตรสามารถน ามาใชพฒนาสงคม เศรษฐกจและเทคโนโลยไดทนท การวเคราะหขอมลในดานนจะตองวเคราะหจากแหลงขอมลทมความทนสมยมากพอสมควร อกทงยงตองเลอกแหลงขอมลทเชอถอได หรอถาหากวเคราะหขอมลจากบคคล กจะตองเปนบคคลทมวสยทศนพอสมควรซงจะท าใหไดขอมลททนสมยมาท าการวเคราะห หรอถาวเคราะหจากงานวจยกควรเปนงานวจยทใหมพอสมควร ถาวเคราะหจากแหลงขอมลออนไลนกควรจะตองเลอกจากแหลงทมความถกตองและเชอถอได โดยในทนจะน าเสนอประเดนทนาสนใจในบางประเดนเพอมงใหผอานมแนวความคดไปตอยอดเปนนวตกรรมหลกสตรของตนเองตอไป เศรษฐกจและสงคมดจทล (Digital Economy) เศรษฐกจและสงคมดจทล (Digital Economy หรอ DE) หมายถง เศรษฐกจและสงคม ทใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนปจจยส าคญในการขบเคลอนการปฏรปกระบวนการผลต การด าเนนธรกจ การคา การบรการ การศกษา การสาธารณสข การบรหารราชการ รวมทงกจกรรม ทางเศรษฐกจและสงคมอนๆ ทสงผลตอการพฒนาทางเศรษฐกจ การพฒนาคณภาพชวตของคนในสงคม และการจางงานทเพมขน ปจจบนมการจดท า รางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมดจทล พ.ศ. 2559 – 2563 ขน โดยมยทธศาสตรการพฒนา 6 ยทธศาสตรดงน (กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. 2559) ยทธศาสตรท 1 การพฒนาโครงสรางพนฐานดานการสอสารดจทย (Hard Infrastructure) ยทธศาสตรท 2 การสรางความเชอมนในการใชงานเทคโนโลยดจทล (Soft Infrastructure) ยทธศาสตรท 3 การสงเสรมการสรางบรการดจทล (Service Infrastructure) ยทธศาสตรท 4 การขบเคลอนเศรษฐกจดวยเทคโนโลยดจทล (Digital Economy Acceleration) ยทธศาสตรท 5 การพฒนาสงคมดจทล (Digital Society) ยทธศาสตรท 6 การพฒนาก าลงคนดจทล (Digital Workforce)

83

การเรยนรดจทล (Digital learning) การเรยนรดจทล หมายถง การเรยนรทบรณาการความกาวหนาทางเทคโนโลยทเปนปจจบนในการจดการเรยนการสอนและการเรยนรอยางเปนประจ า โดยการสรางแรงบนดาลใจและแรงจงใจ ในการเรยนรอยางมความสข ซงผเรยนในปจจบนมศกยภาพในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการเรยนรสงตางๆ ตามทพวกเขาตองการ ไดทกเวลาและสถานท โดยใชเครองมอทหลากหลาย เชน โทรศพทมอถอ iPad, computer, E – Textbook เปนตน (Alliance for Excellent Education. 2013: online, Cavanaugh. 2013: online, Digital Learning Foundation. 2013: online) การเรยนรดจทล มความส าคญหลายประการ ดงตอไปน 1) สงเสรมความยตธรรมในการเรยนรทผเรยนสามารถเขาถงแหลงการเรยนรออนไลนไดเทาเทยวกน 2) สงเสรมประสทธภาพของการจดการเรยนการสอน 3) สงเสรมการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ 4) เตรยมผเรยนไปสการประกอบอาชพในอนาคต 5) สงเสรมใหผสอนมบทบาทเปนผออกแบบการเรยนร (Alliance for Excellent Education. 2013: online) การเรยนรดจทลมองคประกอบ 3 ประการ ดงน (Alliance for Excellent Education. 2013: online) 1. การสอน (Teaching) หมายถง การทผสอนมบทบาทในการออกแบบการเรยนร และสงเสรมการเรยนรสวนบคคลใหกบผเรยนทกๆ คน 2. เวลา (Time) หมายถง การออกแบบการจดการเรยนรใหผเรยนสามารถเรยนร และท ากจกรรมการเรยนรของชนเรยนไดทกเวลาและสถานท 3. เทคโนโลย (Technology) หมายถง การใชเครองมอการเรยนรทเปนเทคโนโลย การใชแหลงการเรยนร และวธการเรยนร อยางมประสทธภาพ ลกษณะของการเรยนรดจทล มดงน 1) เปนการเรยนรจากสอออนไลน หรอสอทถกจดเกบ ในระบบคอมพวเตอร 2) มเนอหาดจทล (digital content) คอ สารสนเทศ ทมรปแบบดจทลโดยอาศยการสอหรอการแสดงเนอหาผานทางอปกรณดจทลตางๆ เชน คอมพวเตอร อปกรณสอสาร 3) เปนการเรยนรสวนบคคลทมความยดหยน 4) มการสงเสรมและสนบสนนการเรยนรจากผสอน 5) มความรวมมอในการเรยนรระหวางผเรยน 6) มความยดหยนดานแหลงการเรยนรและทรพยากรการเรยนร 7) มความทนสมยและเปนปจจบน (Alliance for Excellent Education. 2013: online, Cavanaugh. 2013: online, Digital Learning Foundation. 2013: online) ระบบ 3G ชวยสนบสนนการเรยนรของผเรยน เปรยบเสมอนกระดกสนหลงทท าใหระบบอนเกดขนและคงอย เปนระบบนเวศของโทรคมนาคมไอทยคใหมทจะน าไปสการใชช วตแบบดจทลไลฟ (digital life) ทสมบรณ ซงโครงขายทมความเรวเพยงพอทจะสงผานขอมลขนาดใหญและสามารถ

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%9B%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B9%8C%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%A5&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C

84

ประมวลผลได และตองมพนทใหบรการครอบคลมไมวาจะเปนใคร อยทไหน เวลาใด ตองสามารถเขาถงและใชงานได ปจจย 2 ประการทท าใหการเรยนรดจทลมประสทธภาพ ไดแก 1) อปกรณทสามารถเขาถงระบบอนเตอรเนต เชน สมารทโฟน ของทกคายทกระบบ แทบเลต โนตบค สมารททว อปกรณทงหมด จะชวยใหทกคนสามารถเขาถงแหลงขอมลผานทางโครงขาย 3G ไดอยางงายดาย 2) เนอหาทจะเผยแพรใหเกดการใชงานอยางหลากหลาย ซงควรเขาถงไดงาย สามารถปรบประยกตหรอพฒนาตอยอดได และเปนประโยชนตอการน าไปพฒนาความร ทกษะ และคณธรรมจรยธรรม นอกจากนยงมระบบ คลาวด (Cloud) ท เปนการเขาใชบรการจากระบบคอมพวเตอรผานทางการออนไลน โดยทผ ใชบรการไมจ าเปนตองรวามทรพยาการมากนอยแคไหน หรอคอมพวเตอรตงอยทใด ไมตองสนใจเรองการจดการทรพยากรโครงสรางพนฐานดานไอท (IT Infrastructure) นนๆ ตวอยางทเหนไดชดคอ ระบบอเมลฟรตางๆ ไมวาจะเปน Google Mail หรอ Yahoo Mail เปนตน (Department of Education and Early Childhood Development. 2010) การเรยนรดจทลทมประสทธภาพ มองคประกอบ 3 ประการ ดงน 1) การมวสยทศนของการเรยนรโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร รวมทงการมสวนรวมของผมส วนไดสวนเสย 2) มเครองมอหรออปกรณ แหลงขอมล และการเชอมตอกบเครอขายอนเทอรเนต 3) ระบบปรบปรงขอมลใหเปนปจจบนสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพ นอกจากน (ปรบปรงจาก Alliance for Excellent Education. 2012: 9) การเรยนรดจทลกบระบบคลาวด (digital learning and cloud system) ซงเปนระบบทผใชสามารถบรรจขอมลตางๆ ทใชส าหรบการจดการเรยนการสอนและการเรยนรของผสอน และกลมผเรยน โดยทกคนทอยในกลมสมาชกสามารถเขาถงขอมลทจดเกบไดทกเวลาและสถานท ระบบคลาวด เปนระบบทสามารถใชในการเรยนรดจทลไดเปนอยางด เชน การจดเกบขอมลตางๆ ของหลกสตร รายวชา ก าหนดการจดการเรยนการสอน ผลงานของผเรยนแตละคน ตลอดจนแหลงขอมลทใชในการเรยนร หองสนทนาแลกเปลยนเรยนร ซงระบบคลาวดจะชวยตอบสนองความตองการเรยนรของผ เรยน ไดเปนอยางด โดยผเรยนสามารถเรยนรเนอหาสาระทจะตองสอนในชนเรยน และทบทวนบทเรยน ไดทกเวลาและสถานท (Hewlett – Packard Development Company. 2011) การเรยนรดจทลมขอบเขตการเรยนรดงตอไปน (Fisher et al. 2006) 1. การสรางความร (Knowledge building) 2. การกระจายความรและความคด (Distributing cognition) 3. การสรางชมชนและการสอสาร (Community and Communication) 4. การนดหมายและการตดตอ (Engagement) ส าหรบการพฒนารปแบบการเรยนรโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการวจยครงน ผวจยไดน าองคความรเกยวกบการเรยนรดจทล มาเปนตวแปรในการศกษาดวย เพราะการเรยนร

85

ดจทล เปนนวตกรรมการเรยนรออนไลนทผสอนและผเรยนสามารถเรยนรไดโดยไมมขอจ ากดดานเวลาและสถานท นอกจากนการเรยนรดจทลยงชวยสงเสรมทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของผเรยนในดาน การเขาถงและประเมนขอมลขาวสารและสารสนเทศ การใชและบรหารขอมลขาวสารและสารสนเทศ และการประยกตเทคโนโลยอยางมประสทธภาพ (Alliance for Excellent Education. 2013: online) การวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรบนพนฐานของบรบทเศรษฐกจและสงคมดจทล สามารถท าไดหลายประเดนการวจยสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาทง 6 ยทธศาสตร หากพจารณาประเดนการวจยทางดานการศกษาแลว อาจจะมการวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรทตอบสนองยทธศาสตรท 6 คอ การพฒนาก าลงคนดจทล ประเดนการวจยภายใตยทธศาสตรน เชน การพฒนาหลกสตรเสรมสรางทกษะดจทลส าหรบผเรยนระดบประถมศกษา เปนตน นอกจากนยงสามารถพฒนานวตกรรมหลกสตรทบรณาการเทคโนโลยดจทลทเปนปจจบน โดยใหผเรยนไดใชเทคโนโลยดจทลตางๆ ในกระบวนการเรยนรกสามารถท าได หรออาจจะเปนหลกสตร ทพฒนาผเรยนใหมทกษะการสรางสรรคนวตกรรม โดยใชกระบวนการเรยนรทางเทคโนโลยสารสนเทศหรอกระบวนการวจยและพฒนา ซงนบวาเปนนวตกรรมหลกสตรทชวยพฒนาก าลงคนดจทลเชนกน ความไดเปรยบในเชงแขงขนเปลยนจากโครงสรางเศรษฐกจอตสาหกรรม “เพมมลคา”ไปสโครงสรางเศรษฐกจอตสาหกรรม “สรางมลคา” ทประเทศไทยมความไดเปรยบทาง “ธรรมชาต” และ “วฒนธรรม” เปนรากฐานของความไดเปรยบในกลมอตสาหกรรม 5 ดาน ประกอบดวย กลมอตสาหกรรมทางชวภาพ กลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน กลมอตสาหกรรมดานวศวกรรมและการออกแบบ กลมอตสาหกรรมเกยวเนองกบคณภาพชวต และกลมอตสาหกรรมเศรษฐกจสรางสรรค การวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรทจะชวยพฒนาประเทศไทยไปสยค 4.0 ไดอยางมประสทธภาพและประสบความส าเรจ ควรเปนนวตกรรมหลกสตรทชวยพฒนาคนและสงคมไทยใหมคณลกษณะทง 6 ประการ โดยใชกระบวนการพฒนาบนรากฐานของจดแขงประเทศไทย คอ ธรรมชาต และวฒนธรรม ลกษณะหลกสตรควรเนนการเรยนรจากการปฏบต การเรยนรจากแหลงการเรยนร ภมปญญา การเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานซงอาจน าปญหาเกยวกบสงแวดลอมและธรรมชาต สภาพแวดลอมทนาอยทท าใหมคณภาพชวตดขน การพฒนาใหเปนมนษยทสมบรณ ตลอดจนการพฒนาใหมความคดสรางสรรค และความสามารถในการใชภาษาตางประเทศโดยเฉพาะภาษาองกฤษเพอการสอสาร ซงความคดสรางสรรคและความสามารถทางภาษาจะท าใหเรามบทบาทระดบโลกได

86

แผนยทธศาสตรความมนคงของมนษย พ.ศ. 2556 – 2566 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ศนยศกษาสนตภาพและความขดแยง จฬาลงกรณมหาวทยาลย และส านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (ยเอนดพ) (2556) ไดรวมกนศกษาวจยยทธศาสตรความมนคงของมนษย พ.ศ. 2556 – 2566 ขน โดยใหความหมายของ ค าวา “ความมนคงของมนษย” หมายถง การทประชาชนไดรบหลกประกนดานสทธความปลอดภย การตอบสนองตอความจ าเปนขนพนฐาน สามารถด ารงชวตในสงคมไดอยางมศกดศร ไมประสบปญหาความยากจน ไมสนหวง และมความสข ตลอดจนไดรบโอกาสอยางเทา เทยมกนในการพฒนาศกยภาพ ของตนเอง มองคประกอบ 7 ประการ ไดแก ความมนคงทางอาหาร ความมนคงทางสขภาพ ความมนคงสวนบคคล ความมนคงทางเศรษฐกจ ความมนคงทางสงแวดลอม ความมนคงทางชมชน และความมนคงทางการเมอง มยทธศาสตร 5 ยทธศาสตร ไดแก ยทธศาสตรความร ยทธศาสตรนโยบายและกฎหมาย ยทธศาสตรการบรณาการและระบบงาน ยทธศาสตรการมสวนรวม และยทธศาสตรการตดตามประเมนผล (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ศนยศกษาสนตภาพและความขดแยง จฬาลงกรณมหาวทยาลย และส านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (ยเอนดพ). 2556) การวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรเกยวกบเรองความมนคงของมนษยน กสามารถก าหนดกรอบการวจยไดอยางหลากหลายตามประเดนยทธศาสตร โดยเฉพาะยทธศาสตรความร ซงควรมนวตกรรมหลกสตรทพฒนาความรความเขาใจเกยวกบความมนคงของมนษย ใหผทเกยวของทงหลาย มความรความเขาใจอยางถกตอง อกทงสรางกระบวนทศนใหมเพอยกระดบการพฒนางานดานความมนคงของมนษยใหมประสทธภาพมากขน แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2574

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ ไดจดท า ราง กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2574 เพอเปนแผนแมบทส าหรบหนวยงานทเกยวของน าไปใชเปนกรอบทศทางในการพฒนาการศกษาในชวงระยะเวลา 15 ป โดยมจดมงหมายส าคญคอ มงเนน การประกนโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษา การพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษา และการศกษาเพอการมงานท าและสรางสรรคงาน ภายใตบรบทเศรษฐกจและสงคมของประเทศและของโลก ทขบเคลอนดวยนวตกรรมและความคดสรางสรรค รวมทงมความเปนพลวตของสงคมแหงปญญา สงคมแหงการเรยนร และการสรางสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร เพอใหพลเมองสามารถแสวงหาความรและเรยนรไดดวยตนเองตลอดชวต จดมงหมายของการศกษามงพฒนาทรพยากรมนษยใหมความเปนพลเมอง มทกษะ ความรความสามารถ และสมรรถนะในการปฏบตงาน ด ารงชวตในสงคมไดอยางมความสข

87

การวจยและพฒนานวตกรรมหลกสตรเพอพฒนาคนไทยใหเปนพลเมองตนร (Active citizen) และพลโลก (Global citizen) ตามเจตนารมณและจดมงหมายของแผนการศกษาแหงชาตดงกลาว ยงเปนโจทยททาทายความสามารถของนกพฒนาหลกสตร ในการทจะออกแบบนวตกรรมหลกสตรใหสามารถพฒนาคณลกษณะความเปนพลเมองและพลโลกส าหรบผเรยนในแตละประเภทและระดบการศกษา บนพนฐานแนวคดทฤษฎตางๆ ตลอดจนบรบททางสงคมและวฒนธรรม ตลอดจนเทคโนโลยทมความเจรญกาวหนาในปจจบน ทสามารถหยบยกมาก าหนดประเดนการวจยไดอยางหลากหลาย จากทกลาวมาถงแนวคดหลกการของการวเคราะหขอมลพนฐาน การวเคราะหผเรยนเพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร การวเคราะหปรชญาการศกษาเพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร การวเคราะหทฤษฎเพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร การวเคราะหประสาทวทยาศาสตรเพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร ตลอดจนการวเคราะหขอมลทางเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลยเพอการพฒนานวตกรรมหลกสตรนน คงจะท าใหเหนวานวตกรรมหลกสตรใดๆ กตาม ไมไดเกดขนมาจากการจนตนาการขนเองของนกพฒนาหลกสตร ในทางตรงขามนกพฒนาหลกสตรจะตองมศกยภาพในการวเคราะหขอมลพนฐานดานตางๆ และสงเคราะหประเดนส าคญมาใชในการออกแบบและพฒนานวตกรรมหลกสตร ทงนเพอใหหลกสตรทพฒนาขนนนมรากฐานทางความคดความเชอทชดเจน มความสอดคลองกบความตองการและธรรมชาตทางการเรยนรของกลมเปาหมาย ตลอดจนความตองการของสงคมและประเทศชาตในบรบททางดานเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลยทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว สรปสาระส าคญ จากทไดกลาวถงเนอหาสาระในบทท 4 การวเคราะหขอมลพนฐานเพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร สรปสาระส าคญดงตอไปน การวเคราะหขอมลพนฐานชวยท าใหนกพฒนานวตกรรมหลกสตรมขอมลสารสนเทศทส าคญและมความถกตองในการตดสนใจตางๆ ในการพฒนานวตกรรมหลกสตร ตงแตการก าหนดแนวคดของหลกสตร การก าหนดจดมงหมายของหลกสตร การก าหนดสาระและกจกรรมการเรยนร และการก าหนดแนวทางการประเมนผลการเรยนรทจะเกดขนจากหลกสตร

การวเคราะหขอมลพนฐานนนเปนกระบวนการทส าคญทสด ทนกพฒนาหลกสตรจะตองวเคราะหอยางรอบดานและน ามาใชในการออกแบบนวตกรรมหลกสตรซงหลกสตรทมความเปนนวตกรรมจะเปนหลกสตรทไดรบความสนใจจากผเรยน

88

บรรณานกรม กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ศนยศกษาสนตภาพและความขดแยง จฬาลงกรณมหาวทยาลย และส านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (ยเอนดพ). (2556). แผนยทธศาสตรความมนคงของมนษย พ.ศ. 2556 – 2566. กรงเทพฯ: กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. กตยวด บญซอ. (2540 , กรกฎาคม – ตลาคม,). “การเรยนรอยางมความสข”, วารสารครศาสตร. 26(1): 7–22. คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2543). การปฏรป การเรยนรผเรยนส าคญทสด. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. ชศร ตนพงษ. (2544). การเรยนรเพอเปนครคณภาพ. กรงเทพฯ. THE KNOWNLEDGE CENTER. พระธรรมกตตวงศ(ทองด สรเตโช). (2548). พจนานกรมเพอการศกษาพทธศาสนชดค าวด. กรงเทพฯ: ธรรมสภา. พระพรหมคณาภรณ ป.อ. ปยตโต. (2547). คมอชวต. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ศรชยการพมพ . (2555). พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม. พมพครงท 34 กรงเทพฯ: มลนธการศกษาเพอสนตภาพ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต). ไพฑรย สนลารตน. (2558). ปรชญาการศกษาเบองตน. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ- มหาวทยาลย. มารต พฒผล. (2546). การศกษาความสมพนธระหวางปจจยบางประการกบความสขในการเรยนร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในจงหวดสพรรณบร. ปรญญานพนธ (กศ.ม.) การวจยและสถตทางการศกษา. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. . (2556). รายงานการวจยฉบบสมบรณ เรอง รปแบบการพฒนาครดานการจดการเรยนร ทเสรมสรางการรคดและความสขในการเรยนรของผเรยนระดบประถมศกษา กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ลดดา หวงภาษต. (2556). การพฒนารปแบบการจดการเรยนรภาษาองกฤษทเสรมสรางความสข ในการเรยนรของนกเรยนชนประถมศกษาโรงเรยนสาธต สงกดส านกงานคณะกรรมการ การอดมศกษา. ปรญญานพนธ (กศ.ด.) การวจยและพฒนาหลกสตร. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. วชย วงษใหญ. (2542). พลงการเรยนร: ในกระบวนทศนใหม. กรงเทพฯ : SR PRINTING LIMITES PARTNERSHIP.

89

. (2555). “การพฒนาหลกสตรศลปศกษา” เอกสารประกอบการบรรยายนสตปรญญาโท สาขาวชาศลปศกษา มหาวทยาลยศลปากร. วนท 24 มถนายน 2555. วชย วงษใหญ และมารต พฒผล. (2552). “จตตปญญาศกษา : สกระบวนการจดการเรยนการสอน เพอปลกจตบรการดวยหวใจความเปนมนษย” เอกสารประกอบการบรรยาย ณ วทยาลย พยาบาลบรมราชชนน ขอนแกน. 18 สงหาคม พ.ศ. 2552. วระวฒน ปนนตามย. (2545). “การเรยนรจากการปฏบต ยงท ายงร ยงอยยงเชยวชาญ”. การพฒนาโดยการเรยนรจากการปฏบต Action Learning. หนา 16 – 40. กรงเทพฯ: สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน. ศนสนย ฉตรคปต. (2544). การเรยนรอยางมความสข: สารเคมในสมองกบความสขและการเรยนร. กรงเทพฯ: สยามสปอรต ซนดเคท จ ากด. สชาดา รงสนนท. (2545). “Action Learning สพข กบการเรยนรจากการปฏบต”. การพฒนาโดย การเรยนรจากการปฏบต Action Learning. กรงเทพฯ: สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน. หนา 71 – 86. อดม เพชรสงหาร. (2552ก). “เซลลกระจกเงา” จาก http://www.tuator.net/content/view/209/76/ สบคนเมอ 2/10/58 . (2552ข). “เซลลกระจกเงา กบการเรยนรแบบเลยนแบบ” จาก http://www.tuator.net/content/view/215/76/ สบคนเมอ 2/10/58 Alliance for Excellent Education. (2012). The Digital Learning Imperative: How Technology and Teaching Meet Today’s Education Challenge. Washington: Alliance for Excellent Education. . (2013). “Experts: Digital learning key to future student, teacher success”. Retrieved January 8, 2013, from http://www.all4ed.org/blog/ experts_digital_learning_key_future_student_teacher_success Altbach, P., Berdahl, R., & Gumport, P. (2005). American Higher Education in the Twenty-First Century. (2nd ed.). Baltimore, MD: Johns Hopkins University. Alderfer, Clayton P. (1969). “An Empirical Test of a New Theory of Human Needs.” Organizational Behavior & Human Performance. 4(2), pp. 142 – 175. Anderson, J. M. (2007). A Conceptual Framework of a Study in Preferred Learning Styles: Pedagogy or Andragogy. Spalding University, Louisville, Kentucky. Caruth, Gail D. (2014). “Meeting the Need of Older Students in Higher Education”. Participatory Educational Research. Vol1(2), pp.21-35.

http://www.tuator.net/content/view/209/76/

http://www.tuator.net/content/view/215/76/

90

Cavanaugh, Terence W. (2013). “Getting to Know a Digital Textbook”. Retrieved January 8,2013, from http://www.guide2digitallearning.com/teaching_learning/getting_ know_digital_textbook Chan, S. (2010). Applications of andragogy in multi-disciplined teaching and learning. Journal of Adult Education. 39(2), 25-35. Clerk, K. (2010). Student Perception and Success: How Adult Learners at a Two-Year Technical Institution Perceive Instruction and How Their Perceptions Contribute to Their Overall Academic Success. Oakland University, Rochester, MI. Clemente, K. A. (2010). Experiences of Adult Students in Multi-Generational Community College Classrooms. Pennsylvania State University, University Park, PA. Department of Education and Early Childhood Development. (2010). Digital Learning Statement. Victoria: Innovation and Next Practice Division Department of Education and Early Childhood Development. Digital Learning Foundation. (2013). “Digital learning”. Retrieved January 8, 2013, from http://www.digitallearningfoundation.org/ Fidishun, Dolores. (2005). Andragogy and Technology: Integrating Adult Learning Theory As We Teach With Technology. Penn State Great Valley School of Graduate Professional Studies. Malvern, PA. Finn, D. (2011). Principles of adult learning: An ESL context. Journal of Adult Education, 40, 34-39. Fisher, T., Higgins, C., & Loveless, A. (2006). Teachers Learning with Digital Technologies: A review of research and projects. Bristol: Futurelab. Gardner, Howard. (1993). Multiple Intelligences: The Theory in Practice. New York: Basic Books. . (1999). Intelligence Reframed: Multiple Intelligences for the 21st Century. New York: Basic Books. Garratt, B. (1991). “The power of Action Learning”. Action Learning in Practice. 2nd ed. London : Gower.

91

Gallese, V. (2009). “Mirror Neurons, Embodied Simulation, and the Neural Basis of Social Identification” Psychoanalytic Dialogues. 19:519-536. Taylor & Francis Group. Gallese, Vittorio et al. (2004). “A unifying view of the basis of social cognition”. TRENDS in Cognitive Sciences. Vol.8 No.9. pp. 396 – 403. Gallese and other. (2009). “Motor cognition and its role in the phylogeny and ontogeny of intentional understanding” Developmental Psychology. 45, 103-113. Gallses, V., Fadiga, L., Fogassi, L., and Rizzolatti, G. (1996). “Action ecognition in the premotor cortex” Brain. 119, 593-609. Grasha, A. F., and S. W. Riechmann. 1975. The Grasha-Riechmann student learning style scales. Handbook for Faculty Development, ed. W. Berguist. Washington D.C.: CASC. Harper, L., & Ross, J. (2011). An application of Knowles’ theories of adult education to an undergraduate interdisciplinary studies degree program. The Journal of Continuing Higher Education, 59, 161-166. doi:10.1080/07377363.2011.614887 Hewlett-Packard Development Company. (2011). HP Digital Learning Suite. California: Hewlett – Packard Company. Hughes, B. J., & Berry, D. C. (2011). Self-directed Learning and the Millennial Athletic Training Student. Athletic Training Education Journal, 6, 46-50. Herzberg, F. (1987). “One More Time: How Do You Motivate Employees?”. Harvard Business Review. 65(5), pp. 109 – 120. Ingils, Scott. (1994). Making the Most of Action learning. London: Gower. Kearsley, G. (2010). Andragogy (M. Knowles). The Theory into Practice Database. Retrieved January 04, 2016 from http://tip.psychology.org Kember, David. (2000). Action Learning and Action Research : Improving the Quality of Teaching & Learning. London, Stering: Kogan Page and Stylus Publishing. Kiener, M. (2010). Examining college teaching: A coaching perspective. Rehabilitation Education, 24(1/2), 69-74. Knowles, M. (1984). Andragogy in Action: Applying Modern Principles of Adult Learning. San Francisco: Jossey-Bass.

92

Korr, J., Derwin, E. B., Greene, K., & Sokoloff, W. (2012). Transitioning an adult-serving university to a blended learning model. Journal of Continuing Higher Education, 60, 2-11. doi:10.1080/07377363.2012.649123 Loeng, S. (2013). Eugen Rosenstock - Huessy An Andragogical Pioneer. Studies in Continuing Education, 35(2), 241-253. doi: 10.1080/0158037X.2012.749850 Marschall, S., & Davis, C. (2012) A conceptual framework for teaching critical reading to adult college students. Adult Learning, 23(2), 63-68. doi:10.1177/1045159512444265 Martell, J. (2011). Evaluating the Effectiveness of Andragogical Teaching in Adult Bible Fellowships at The Chapel, Akron, Ohio. The Southern Baptist Theological Seminary, Louisville, KY. McClelland, D.C. (1961). The Achieving Society. New York: The Free Press. McGill, Ian and Brockbank, Anne. (2004). The Action Learning Handbook. London; New York : Routledge Falmer. Mehta, Aslok. (2009). For Mirror Neurons, Picture Grows Cloudier. from http://www. Dana.org/news/features/detail.aspx?id=22796. Merriam, S. B., Caffarella, R. S., & Baumgartner, L. M. (2007). Learning in Adulthood: A Comprehensive Guide. (3rd ed.). San Francisco, CA: Jossey-Bass. Minter, R. L. (2011). The learning theory jungle. Journal of College Teaching & Learning. 8(6), 7-15. Moore, L.L., Grabsch, D.K., and Rotter, C. (2010). “Using Achievement Motivation Theory to Explain Student Participation in a Residential Leadership Learning Community”’. Journal of Leadership Education. 9(2) pp. 22 – 34. Pedler, M. (1991). Action Learning in Practice. 2nd ed. London: Gower. Portner, Cyril and Day, Christopher. (1988). Partnership in Education Management. London; New York: Rutledge. Ritt, E. (2008). Redefining tradition: Adult learners and higher education. Adult Learning, 19(1/2), 12-16. doi:10.1177/104515950801900103 Scharmer, C. Otto. (2007). Theory – U leading from the Future as it Emerges. San Francisco: Berrett – Koehler Publishers. Skinner, B.F. (1953). Science and Human Behavior. New York: Macmillan.

http://www/

93

Tannehill, D. B. (2009). Andragogy: How do Post-Secondary Institutions Educate and Service Adult Learners. University of Pittsburgh, Pittsburgh, PA. Tatum, C.G. (2010). An Explanatory Mixed Methods Inquiry into the Academic Experience of Nontraditional Community College Students. Texas A&M University Commerce, Commerce, TX. Taylor, B. F., & Kroth, M. (2009). A single conversation with a wise man is better than ten years of study: A model for testing methodologies for pedagogy or andragogy [Electronic version]. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 9(2), 42-56. Taylor, B. F. (2010). Raising the Bar: A Qualitative Study of Adult Learning Theory and its Effectiveness of Law School Education in Preparing New Graduates to Begin the Practice of Law. University of Iowa, Iowa City, IA. Than, Ker. (2009). “Scientists Say Everyone Can Read Minds” from http://www.livescience.com/health/050427_mind_readers.html retrieve 2/10/09 Winerman, Lea. (2009). The mind’s mirror. from http://www.apa.org/monitor/oct05/mirror. html. retrieve 2/10/09 Yow, A. (2010). Employers’ Perceptions of Basic Technology Skills Needed for Workplace Preparation in adult basic education. Walden University School of Education, Minneapolis, MN.

แหลงขอมลออนไลน http://th.wikipedia.org/wiki/การเลยงลกดวยนมแม http://th.wikipedia.org/wiki/ระบบประสาท http://th.wikipedia.org/wiki/เซลลประสาท http://th.wikipedia.org/wiki/สารสอประสาท http://en.wikipedia.org/wiki/Alpha_wave http://en.wikipedia.org/wiki/Beta_wave http://en.wikipedia.org/wiki/Brain http://en.wikipedia.org/wiki/Christian_von_Ehrenfels http://en.wikipedia.org/wiki/Coaching

94

http://en.wikipedia.org/wiki/Cognitive_psychology http://en.wikipedia.org/wiki/Cognition http://en.wikipedia.org/wiki/David_Ausubel http://en.wikipedia.org/wiki/Delta_wave http://en.wikipedia.org/wiki/Edward_C._Tolman http://en.wikipedia.org/wiki/Field_theory http://en.wikipedia.org/wiki/Gestalt_psychology

95

กจกรรมการสมมนาเชงปฏบตการ ค าชแจง ใหนสตปฏบตกจกรรมดงตอไปน 1. วเคราะหขอมลพนฐานดานตางๆ เพอน ามาใชในการออกแบบนวตกรรมหลกสตรในเรองทตนเองสนใจ 2. สงเคราะหขอมลพนฐานแตละดานทวเคราะหไดเปนแนวคดและหลกการของนวตกรรมหลกสตรทตองการวจยและพฒนา 3. น าเสนอผลงานของตนเองและแลกเปลยนเรยนรกบเพ อนรวมชนเรยนและผสอน บนพนฐานหลกวชาการและผลงานการวจย 4. ถอดบทเรยนตะกรา 3 ใบ ใบท 1 รสกอยางไร ใบท 2 ไดเรยนรอะไร ใบท 3 จะน าไปตอยอดอยางไร

96

เกณฑการใหคะแนนความสามารถ

ประจ าบทท 4 เรอง การวเคราะหขอมลพนฐานเพอการพฒนานวตกรรมหลกสตร

มตการประเมน เกณฑการใหคะแนน

1 คะแนน 2 คะแนน 3 คะแนน 4 คะแนน

การวเคราะหขอมล พนฐานเพอการพฒนา นวตกรรมหลกสตร

วเคราะหขอมล พนฐานเพอการพฒนา นวตกรรมหลกสตร ไดเปนบางดาน

วเคราะหขอมล พนฐานเพอการพฒนา นวตกรรมหลกสตร ไดเปนบางดาน และไดขอสรป ผลการวเคราะห แตละดานทชดเจน

วเคราะหขอมล พนฐานเพอการพฒนา นวตกรรมหลกสตร ครอบคลมทกดาน และไดขอสรป ผลการวเคราะห แตละดานทชดเจน

วเคราะหขอมล พนฐานเพอการพฒนา นวตกรรมหลกสตร ครอบคลมทกดาน และไดขอสรป ผลการวเคราะห แตละดานทชดเจน สามารถน าไปใช ในการตดสนใจ ออกแบบนวตกรรม หลกสตรได

การสงเคราะหขอมล พนฐานเพอการพฒนา นวตกรรมหลกสตร

สงเคราะหขอมล พนฐานเพอการพฒนา นวตกรรมหลกสตร ไดครอบคลมบางดาน

สงเคราะหขอมล พนฐานเพอการพฒนา นวตกรรมหลกสตร ไดครอบคลมทกดาน

สงเคราะหขอมล พนฐานเพอการพฒนา นวตกรรมหลกสตร ไดครอบคลมทกดาน และเชอมโยงแตละดาน เขาดวยกนอยางม เหตผลเชงวชาการ

สงเคราะหขอมล พนฐานเพอการพฒนา นวตกรรมหลกสตร ไดครอบคลมทกดาน และเชอมโยงแตละดาน เขาดวยกนอยางม เหตผลเชงวชาการ จนท าใหเกดองคความร ทเพยงพอส าหรบ น าไปออกแบบนวตกรรมหลกสตร

97

เกณฑการใหคะแนนการน าเสนอผลงานและแลกเปลยนเรยนร


1 คะแนน 2 คะแนน 3 คะแนน 4 คะแนน การศกษาคนควา จากแหลงขอมลตางๆ

ศกษาคนควาขอมล จากแหลงใดแหลงหนงเพยงแหลงเดยว

ศกษาคนควาขอมล จากแหลงตางๆ ในประเทศ

ศกษาคนควาขอมล จากแหลงตางๆ ทงในและตางประเทศ

ศกษาคนควาขอมล จากแหลงตางๆ ทงในและตางประเทศ โดยใชแหลงขอมลท ทนสมยและเชอถอได

ความถกตองของเนอหาสาระ

เนอหาสาระยงไมถกตองอยางสมบรณ

เนอหาสาระมความถกตองสมบรณ

เนอหาสาระมความถกตองเปนปจจบน ทนสมย

เนอหาสาระมความถกตองเปนปจจบน ทนสมยมองคความรใหมๆ เพมเตม

การจดระบบน าเสนอ น าเสนอไมเปนระบบ มความสบสนในการ ท าความเขาใจ

น าเสนอเนอหาสาระ ในภาพรวมเปนระบบ แตในรายละเอยด ยงไมเปนระบบ

น าเสนอเนอหาสาระ เปนระบบทชดเจน ทงในภาพรวม และรายละเอยด

น าเสนอเนอหาสาระทงหมดเปนระบบชดเจนและท าความ เขาใจไดงาย

การวเคราะหเชอมโยง

วเคราะหเชอมโยง เนอหาสาระได แตยงขาดเหตผล เชงวชาการสนบสนน

วเคราะหเชอมโยง เนอหาสาระได และมเหตผล เชงวชาการสนบสนน

วเคราะหเชอมโยง เนอหาสาระได มเหตผลเชงวชาการ สนบสนน และท าให เกดแนวคด หรอมมมองใหมๆ

วเคราะหเชอมโยง เนอหาสาระได มเหตผลเชงวชาการ สนบสนน ท าใหเกดแนวคดหรอมมมองใหมๆ ทสามารถน าไป ตอยอดเปนงานวจยได

การสงเคราะหไปส การสรางสรรค

สงเคราะหเนอหาสาระได แตยงไมเกด แนวคด แนวทาง หรอวธการใหม

สงเคราะหเนอหาสาระจนท าใหเกด แนวคด แนวทาง หรอวธการใหม

สงเคราะหเนอหาสาระจนท าใหเกด แนวคด แนวทาง วธการใหม และองคความรใหม

สงเคราะหเนอหาสาระจนท าใหเกด องคความรใหม ทสามารถน าไป ตอยอดในการสราง สรรคนวตกรรมได

98

เกณฑการใหคะแนนภาวะผน าคณธรรมจรยธรรมของนกวจยและนกพฒนาหลกสตร


1 คะแนน 2 คะแนน 3 คะแนน 4 คะแนน การท างานเปนทม ตางคนตางท างาน

ทตนเองรบผดชอบ ขาดการชวยเหลอซงกนและกน

รวมมอกนท างาน ในบางกจกรรม มการชวยเหลอซงกนและกน

รวมมอกนท างาน ในกจกรรมตางๆ มการชวยเหลอซงกนและกน

รวมมอกนท างาน ชวยเหลอซงกนและกน รวมกนแกไขปญหาทเกดขน

การมสวนรวม ขาดการมสวนรวม ในการปฏบตงานกลม ท างานตามค าสงของหวหนา

สมาชกมสวนรวม ในการก าหนดบทบาท หนาทของสมาชกกลม

สมาชกมสวนรวม ในการก าหนดเปาหมาย และวางแผนการปฏบตงาน

สมาชกมสวนรวม ในความรบผดชอบงาน และผลลพธจากการท างาน

ความรบผดชอบ ตงใจปฏบตหนาท ของตน

มความระมดระวง ในการปฏบตงาน

ใชความเพยรพยาม ในการปฏบตงาน

ยอมรบผลแหงการคด และการกระท าของตนและปรบปรงแกไข อยตลอดเวลา

มจตสาธารณะ แบงปนสงของแกผอน

ใหความชวยเหลอ ผอนทงทางกาย และสตปญญา

ปกปองและรกษา ผลประโยชนของ สวนรวม

เสยสละประโยชน สวนตนเพอประโยชน ตอสวนรวม

เคารพในศกดศร ของความเปนมนษย

แสดงความคดเหน ของตนดวยพฤตกรรม ออนนอม

รบฟงความคดเหน ของบคคลอน และน าไปสการใช กระบวนการคด และตดสนใจรวมกน

รบฟงความคดเหน ของบคคลอน ไมดวนสรป และน าไปสการใช กระบวนการคด และตดสนใจรวมกน

รบฟงความคดเหน ของบคคลอน ไมดวนสรป ใชกระบวนการ สนทรยสนทนา น าไปสการใช กระบวนการคด และตดสนใจรวมกน

Date post:	17-Feb-2023
Category:	Documents
Upload:	khangminh22
View:	0 times
Download:	0 times

บทที่ 4...

Documents