AKGÜL ÖZARSLAN, S., \"Kibyra'dan Ele Geçen Cam Eser Örnekleri\", Teke Yöresi Sempozyumu...

$Page 1: AKGÜL ÖZARSLAN, S., \"Kibyra'dan Ele Geçen Cam Eser Örnekleri\", Teke Yöresi Sempozyumu Bildiriler Kitabı Cilt-1 (04-06 Mart 2015), 2015, s. 699-712.$

I.TEKE YÖRESİ SEMPOZYUMU

BİLDİRİLER KİTABI

04-06 MART 2015

CİLT I

EDİTÖRDoç. Dr. Şevkiye KAZAN NAS

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜTEKE YÖRESİ HALK KÜLTÜRÜ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

I. TEKE YÖRESİ SEMPOZYUMU BİLDİRİLER KİTABI

CİLT I

04-06 MART 2015

BURDUR

EDİTÖRDoç. Dr. Şevkiye KAZAN NAS

ISBN978-9944-729-16-1 (1.C)

Takım Numarası978-9944-729-15-4 (Tk)

©Yayımlanan bildiri metinlerindeki yazı, fotoğraf, harita, illüstrasyon, yazım, noktalama vb. konusundaki tüm sorumluluklar bildirilerin yazarlarına aittir.

I. Teke Yöresi Sempozyumu Bildiriler Kitabı T.C. Başbakanlık Tanıtma Fonu’nun Destekleriyle Bastırılmıştır.

Birinci Baskı Eylül 2015 Burdur

Tasarım Uzm. Yasemin KAYABAŞ[email protected]

BaskıAsude Ofset Matbaa HizmetleriEtiler Mah. Adnan Menderes BulvarıSargınlar İş Hanı No:55/1 ANTALYA

I.TEKE YÖRESİ SEMPOZYUMU

Onur KuruluHasan KÜRKLÜ (Burdur Valisi)

Ali Orkun ERCENGİZ (Belediye Başkanı)Prof. Dr. Mustafa SAATCI (Rektör)

Sempozyum BaşkanıDoç. Dr. Şevkiye KAZAN NAS

(Teke Yöresi Halk Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü)

Düzenleme KuruluDoç. Dr. Şevkiye KAZAN NAS

Bahir ALTUNKAYA (Vali Yardımcısı)İbrahim ŞİMŞEK (İl Özel İdare Eski Genel Sekreteri)

M. Ferit ÇELİKBAŞ (Burdur Belediyesi Kültür-Sosyal İşler Müdürü)Yusuf KEYİK (Burdur Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı)

Sedat ÖZ (Burdur Ticaret ve Sanayi Odası Genel Sekreteri)Yılmaz BAŞAR (Burdur Ticaret Borsası Başkanı)Osman KOÇIBAY (İl Halk Kütüphanesi, Tarihçi)

Doç. Dr. Fatma TOMULDoç. Dr. Nihat KARAERDoç. Dr. Osman YILMAZ

Doç. Dr. Perihan ÜNÜVARDoç. Dr. Zeki NACAKCI

Yrd. Doç. Dr. F. Eray DÖKÜYrd. Doç. Dr. Hatice KETEN

Yrd. Doç. Dr. Mustafa KILINÇYrd. Doç. Dr. Şükrü ÖZÜDOĞRU

Yrd. Doç. Dr. Ülkü BAYHANYrd. Doç. Dr. Yüksel KÖKSAL

Öğr. Gör. Şengül KAZAN KIRÇIKArş. Gör. Elif Süreyya KANYILMAZ

Arş. Gör. Yasemin Gül GEDİKOĞLU ÖZİLHANOkt. Hakan ACAR

Sempozyum SekretaryasıYrd. Doç. Dr. Ülkü BAYHAN

Öğr. Gör. Şengül KAZAN KIRÇIKÖğr. Gör. Şule KARADAYI

Arş. Gör. Elif Süreyya KANYILMAZArş. Gör. Yasemin Gül GEDİKOĞLU ÖZİLHAN

Okt. Hakan ACAR

Bilim ve Danışma KuruluProf. Dr. Abdurrahman GÜZEL (Başkent Ü.)

Prof. Dr. Alemdar YALÇIN (Gazi Ü. ve TÜBİKAM)

Prof. Dr. Ali GENCER (Ankara Ü.)

Prof. Dr. Ali YAKICI (Gazi Ü.)

Prof. Dr. Ayla Sevim EROL (Ankara Ü.)

Prof. Dr. Aynur Naz KOÇAK (Yıldız Teknik Ü.)

Prof. Dr. Azmi ÖZCAN (Bilecik Şeyh Edebali Ü.)

Prof. Dr. Fahrettin TIZLAK (Akdeniz Ü.)

Prof. Dr. Fahri IŞIK (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Prof. Dr. Gökay YILDIZ (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Prof. Dr. Gültekin YILDIZ (Ankara Ü.)

Prof. Dr. Hüseyin BAL (Süleyman Demirel Ü.)

Prof. Dr. İbrahim ATALAY (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Prof. Dr. İlhan ERDEM (Ankara Ü.)

Prof. Dr. M.Zeki YILDIRIM (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Prof. Dr. Mehmet GÜNAY (Gazi Ü.)

Prof. Dr. Mehmet KARAGÜL (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Prof. Dr. Mehmet Naci ÖNAL (Muğla Sıtkı Koçman Ü.)

Prof. Dr. Menderes COŞKUN (Süleyman Demirel Ü.)

Prof. Dr. Metin EKİCİ (Ege Ü.)

Prof. Dr. Metin ÖZATA (Gata Ü. Emekli Öğretim Üyesi)

Prof. Dr. Mustafa ARSLAN (Pamukkale Ü.)

Prof. Dr. Mustafa SAATCI (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Prof. Dr. Mustafa Muhtar KUTLU (Ankara Ü.)

Prof. Dr. Mümtaz NAZLI (Muğla Sıtkı Koçman Ü.)

Prof. Dr. Namık AÇIKGÖZ (Muğla Sıtkı Koçman Ü.)

Prof.. Dr. Nermin ŞAMAN DOĞAN (Hacettepe Ü.)

Prof. Dr. Nuri KÖSTÜKLÜ (Necmettin Erbakan Ü.)

Bilim ve Danışma Kurulu

Prof. Dr. Osman YILDIZ (Süleyman Demirel Ü.)

Prof. Dr. Öcal OĞUZ (Gazi Ü.)

Prof. Dr. Özkul ÇOBANOĞLU (Hacettepe Ü.)

Prof. Dr. Refik TURAN (Gazi Ü.)

Prof. Dr. Selçuk MÜLAYİM (Marmara Ü.)

Prof. Dr. Serpil ALTUNTEK (Süleyman Demirel Ü.)

Prof. Dr. Şerafettin KARAKAYA (Akdeniz Ü.)

Prof. Dr. Zekeriya KARADAVUT (Akdeniz Ü.)

Prof. Dr. Zühal ÖZCAN (Atılım Ü.)

Doç. Dr. Alaattin CANBAY (Çanakkale 18 Mart Ü.)

Doç. Dr. Behset KARACA (Süleyman Demirel Ü.)

Doç. Dr. Hakan ÜLPER (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Doç. Dr. Halil Altay GÖDE (Süleyman Demirel Ü.)

Doç. Dr. Hasan BAĞCI (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Doç. Dr. Hasan ŞAHAN (Akdeniz Ü.)

Doç. Dr. Kürşat ÖZDAŞLI (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Doç. Dr. Murat KAYIKÇI (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Doç. Dr. Osman YILMAZ (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Doç. Dr. Özkan ELMAZ (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Doç. Dr. Perihan ÜNÜVAR (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Doç. Dr. Selahattin KANTEN (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Doç. Dr. Süleyman SOLMAZ (Pamukkale Ü.)

Doç. Dr. Şevkiye KAZAN NAS (Mehmet Akif Ersoy Ü.

Doç. Dr. Zeki NACAKCI (Mehmet Akif Ersoy Ü.)

Hamit ÇİNE (Sanatçı)

Ferhat ERDEM (Sanatçı, TRT)

Sümer EZGÜ (Sanatçı)


I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

vii

İÇİNDEKİLER

A. AÇILIŞ KONUŞMALARI

1. Sunuş ...........................................................................................................................................1

2. Editör’den ...................................................................................................................................3

3. Açılış Konuşmaları

Hasan KÜRKLÜ Burdur Valisi ...................................................................................................7

Ali Orkun ERCENGİZ Burdur Belediye Başkanı ......................................................................9

Prof. Dr. Mustafa SAATCI Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi ....................................................11

B. I.TEKE YÖRESİ SEMPOZYUMU SÖZLÜ BİLDİRLER

I. DİL VE EDEBİYAT

1. Fakir Baykurt’un “Kerem İle Aslı”sı

Ali DUYMAZ ...............................................................................................................................15

2. Teke Yöresi ve Çevresi Ağızlarında Görülen Eskicil Biçimler

Ali Osman YALKIN .....................................................................................................................23

3. Burdurdan Derlenen Mani Metinlerinde İlin Soyokültürel Yapısına Dair Bazı Tespitler

Ali YAKICI...................................................................................................................................33

4. Burdur’da Yayımlanan Bir Kültür Dergisi: Burak

Ali YAKICI...................................................................................................................................45

5. “Kara Koyun Güdersin” Türküsünün Öyküsü ve Samıt Efe Anlatılarının Geleneksel

Eşkıya/Efe Hikâyelerine Göre Değerlendirilmesi

Aziz KILINÇ ................................................................................................................................47

6. Antalya, Isparta ve Burdur Ağızlarında Görülen Arkaik Kelimeler

Cihan ÇAKMAK .........................................................................................................................55

CİLT I

MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ

viii

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

7. Teke Yöresi Geleneksel Halk Türkülerinin Değerler Bağlamında İncelenmesi

Esra USLU YARDIMCI - Kübra USLU.....................................................................................61

8. Teke Yöresi Türkülerinde Kadın İmajı

Fatma Zehra BOLAT ..................................................................................................................73

9. Isparta ve Burdur Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi

Halil Altay GÖDE -Hakan ACAR ..............................................................................................81

10. Burdur Halkevi ve Ülker Dergisi

Himmet BÜKE ..........................................................................................................................95

11. Bediüzzaman’ın Burdur’da Yazdığı Bir Eser: Nur’un İlk Kapısı

Himmet UÇ ...............................................................................................................................101

12. Teke Sancağında Bir Asker, Şair, Romancı: Nabizade Nazım Bey

Himmet UÇ ...............................................................................................................................105

13. Divan Şiirinin ‘Gül Şiirleri’nde Geçiş Dönemi Folklor Malzemesi Olarak Gül

Kamile ÇETİN - Halil Altay GÖDE.........................................................................................109

14. Özay Gönlüm’ün “Ninenin Mektubu” Şiiri’nin Ontolojik Tahlil Metoduyla İncelenmesi

Mahinur Mina EKİNCİ ...........................................................................................................119

15. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Eserlerinde Antalya

Mahmut BABACAN .................................................................................................................127

16. Teke Yöresi Efsanelerinin Yaratılma Estetiği

Mehmet Surur ÇELEPİ ...........................................................................................................133

17. Toplumsal İşlevleri Açısından Burdur Efsanelerinin Diğer Türk Efsaneleriyle Mukayesesi

Mehmet YARDIMCI .................................................................................................................147

18. Teke Yöresi Salur Halk İnançlarında Karşılaştırmalı Mitolojik İzler

Muhammed AVŞAR - Yaşar KALAFAT ...................................................................................155

19. Bektaşî Dervîşi Bir Yörük Beyi: Kaygusuz Abdâl

Mustafa TATCI .........................................................................................................................167

20. Ispartalı Âşık Seyrânî’nin Yaşnamesi

Namık AÇIKGÖZ .....................................................................................................................183

21. Burdur Ağzı’nda Akrabalık Adlarının Kullanımı Üzerine

Nazmi ALAN- Hasan BAĞCI ..................................................................................................187

22. Burdur Halk Çalgılarının Somut Olmayan Kültürel Miras Açısından Önemi ve Geleceğe

Aktarılması Üzerine Bir Yaklaşım

Nezih TATLICAN- 0Halil Altay GÖDE ...................................................................................193

23. Üslûp Bilimi Açısından Teke Yöresi Türküleri

Osman ARICAN .......................................................................................................................199

24. Yerel Bir Dergi Örneği: Gül Dergisi (İnceleme – Fihrist)

Osman KOÇIBAY .....................................................................................................................207

25. Teke Yöresi ve Çevresi Ağızlarında Kullanılan Bir Zarf-Fiil Morfemi: {-dI4k sıra} Üzerine

Osman YILDIZ .........................................................................................................................229

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015


ix

26. Teke Yöresi Şairi Ümmî Sinân Divanı’nda Deyimler

Özge ARSLAN - Fırat YILDIRIM ...........................................................................................239

27. Abdî-i Karahisârî Divanı’nda Mitolojik Şahıslar

Selami TURAN - İsmail ERCAN .............................................................................................249

28. Ümmi Sinan Divanında Aşk

Süleyman SOLMAZ .................................................................................................................259

29. Burdur Türkülerinde Dinî Motifler

Şerife Nihal ZEYBEK ..............................................................................................................271

30. Teke Yöresi Ağızlarında Şimdiki Zaman Ekleri

Talat DİNAR .............................................................................................................................283

31. Fethiye Türkülerinde Duygusal Boyutu İle Kahır

Ümral DEVECİ ........................................................................................................................291

32. Şimdiki Zaman Eki/Lerine Göre Burdur Ağzının Anadolu Ağızlarındaki Yeri

Vedat KARTALCIK ..................................................................................................................297

33. İbrahim Zeki Burdurlu’nun Masallarında Yer Alan Şiddet Öğelerinin Değerlendirilmesi

Yasemin Gül GEDİKOĞLU ÖZİLHAN ..................................................................................305

II. KÜLTÜR VE TURİZM

1. Kültürel Mirasları Derleme ve Korumada Yeni Bir Fırsat: “Ekoturizm”

Ahmet DAĞLI .............................................................................................................................315

2. Burdur Yerel Dinamikleri Projesi

Alemdar YALÇIN ........................................................................................................................323

3. Burdur İlinin Yardımcı Destinasyon Olarak İncelenmesi ve Destinasyon Yönetim Örgüt

Modelinin Geliştirilmesi

Ali İNANIR - Cihan BİÇER - Merve İNEL ..............................................................................331

4. Teke Yöresi Bazı Hıdrellez Gelenekleri

Alparslan SANTUR .....................................................................................................................339

5. Mit-Rituel Dünyasında ‘Teke’

Aynur Naz KOÇAK - Yasemin USTA DEMİRLİKAN ...............................................................345

6. Burdur İli Turizm Potansiyeli ve Swot Analizi

Ayşe DURGUN KAYGISIZ - Utku ONGUN - Bekir GÖVDERE .............................................353

7. Isparta Köylerinde Halk Hekimliği Örnek Çalışma Çandır Köyü

Cem AYHAN - Halil Altay GÖDE ..............................................................................................367

8. Teke Yöresi Halk Türkülerinde Jeokültürel Unsurlar

Didem Gülçin ERDEM ...............................................................................................................373

9. Teke Yöresinde Yağmurla İlgili Bir Uygulama: “Yağma Geleneği”

Elif Şebnem DEMİRCİ ..............................................................................................................383

10. Dinar Yöresi Mutfak Kültürü Üzerine

Emine KİTİŞ ÇINAR - Caner KERİMOĞLU .........................................................................387


x

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

11. Teke Yöresinde Pazar Duası Ritüeli

Ergün VEREN ..........................................................................................................................407

12. Sürdürülebilir Turizm Kalkınması: Sagalassos Örneği

Hasan KEBAPÇI ......................................................................................................................431

13. Günümüzde Antalya’da Demircilik: Folklorik Bir Yaklaşım

Mahmut DAVULCU .................................................................................................................437

14. Burdur İlinin Sahip Olduğu Gastronomik Değerlerin Elektronik Tanıtımına Yönelik Bir Çalışma

Mehmet ÇAVUŞOĞLU .............................................................................................................459

15. Türk Milletinin Kaya Üstü Resimlerdeki Mühürü: Teke

Metanet ALIYEVA (Aziz Kızı) ..................................................................................................469

16. Teke Yöresinin Kültürel Kodları

Mustafa ARSLAN .....................................................................................................................485

17. Fığla Bardağı ve Yapımı

Mustafa TOKAT........................................................................................................................489

18. Teke Yöresi Kültürünü Derleme Projesi

N. Rengin OYMAN -Vesile CANKARA ...................................................................................497

19. Teke Yöresinde, Teke Postunda Türk Erginlenme Ritüeli (Pıngıdık)

Okay SÜTÇÜOĞLU .................................................................................................................505

20. Teke’den Tragedyaya, Köyden Komedyaya Temelde Yatan Türkçe Orijin Düşüncesi

Okay SÜTÇÜOĞLU .................................................................................................................513

21. Teke Yöresi’nde Deve Güreşi Kültürü

Orhan YILMAZ ........................................................................................................................521

22. Fethiye’de Halk İnanışları, Adetler, Gelenekler, Görenekler

Özcan AKDU .............................................................................................................................537

23. Kuş Gözlemciliği ve Turizm İlişkisi: Burdur Gölü Üzerine Bir Tartışma

Serhat Âdem SOP .....................................................................................................................543

24. Ekomüzeyi Teke Yöresinde Düşünmek

Sinan İSPENOĞLU .................................................................................................................551

III. JEOLOJİ VE COĞRAFYA

1. Teke Yarımadası’nın Genel Coğrafi-Ekolojik Özellikleri

İbrahim ATALAY.........................................................................................................................561

2. Bucak İlçesi’nin Fiziki Coğrafya Özellikleri

Mehmet Harun TOPAY ...............................................................................................................581

3. Teke Yöresi’nin Depremselliği ve Jeomorfolojisine Etkileri

Nurdan KESER - İskender DÖLEK ..........................................................................................591

4. Fethiye ve Çevresinde Zeytinin Yetişmesinde İklimin Rolü

Süleyman SÖNMEZ - Recep EFE - İsa CÜREBAL - Abdullah SOYKAN ..............................603

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015


xi

IV. ARKEOLOJİ VE ANTROPOLOJİ

1. Teke Yöresinde Yaşamış Bir Antik Dönem Toplumunun Antropolojik Analizi

Ayla Sevim EROL - Alper Yener YAVUZ - Düzgün TARKAN ...................................................615

2. Eski Kestel Gölü Çevresindeki Hellenistik Dönem Yerleşimleri

Bilge Ayça POLAT BECKS .........................................................................................................627

3. Burdur Fosil Lokaliteleri Yüzey Araştırması

F. Arzu DEMİREL ......................................................................................................................637

4. Kabalis Bölgesi Uylupınar Yerleşimi ve Nekropolleri

F. Eray DÖKÜ - İsmail BAYTAK ...............................................................................................645

5. Kremna Araştırmalarında Yeni Bulgular

Hüseyin METİN ..........................................................................................................................655

6. Kibyra Antik Kenti’nden Yeni Bir Buluntu: Çok İşlevli Bir Çeşme Yapısı

İsmail BAYTAK ...........................................................................................................................667

7. Likya Mezar Mimarisinde Dikme Anıtlar

Mehmet ÖZHANLI .....................................................................................................................677

8. Güneybatı Pisidia’da Yeni Bir Araştırma: Şeref Höyük ve Çevresi

Ralf BECKS .................................................................................................................................681

9. Milyas Tümülüsleri

S. Gökhan TİRYAKİ ...................................................................................................................685

10. Kıbyra’dan Ele Geçen Cam Eser Örnekleri

Seyhan AKGÜL ÖZARSLAN ...................................................................................................699

11. Teke Yarımadası Arılıkları Üzerine Etnoarkeolojik Bir Değerlendirme

Süleyman BULUT ....................................................................................................................713

12. Likya Bölgesi Gelir Kaynakları Hakkında Bilinenler

Şükrü ÖZÜDOĞRU .................................................................................................................737

13. Kıbyra Kazılarında Bulunan İki Adet Duodecım Scrıpta Tablası

Ünal DEMİRER .......................................................................................................................741

V. GELENEKSEL MÜZİK VE HALK OYUNLARI

1. Teke Yöresinde Günümüzde Kullanılan Nefesli Çalgılar ve Yapımı

Ali BEDEL - Mehmet BEDEL ...................................................................................................751

2. Teke Bölgesi Geleneksel Çalgılarından Kabak Kemanenin Ülkemizdeki Eğitim Uygulamaları ve

Bir Metod Önerisi

Arslan AKYOL-Serkan ÖZAY ....................................................................................................759

3. Burdur Geleneksel Müzik Kültürüne Katkıda Bulunan Yaşayan Müzik Elçileri

Avşar YENGİN ............................................................................................................................771

4. Dirmil Yöresi Çalgıları ve Yerel İcracıları

Ferhat ERDEM ...........................................................................................................................781


xii

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

5. Teke Yöresi “İkrar” ve “Görgü” Cemlerindeki Müzikal Unsurlar: Gümüşgün (Baladız) Köyü Örneği

Halis IŞIK - Alaattin CANBAY ..................................................................................................789

6. Teke Yöresi Halk Kültürünün Milli Kültür Açısından Değeri

Hamit ÇİNE ................................................................................................................................797

7. Bucak Zeybeği ve Burdur Halk Oyunlarındaki Yeri ve Önemi

Hasan AKIN- Hakan ACAR - Ali TURAN ................................................................................801

8. Çoksesli Müziğimizde Teke Yöresi

Hasan BOZKURT -H. Seval KÖSE ...........................................................................................821

9. Türk Halk Oyunlarının Sınıflandırılması Meselesi ve Teke Yöresi Halk Oyunları

Mehmet ERDEM ........................................................................................................................827

10. Teke Yöresi Halk Müziğinde “Kadın”ın Sesi

Melih GÜNAYDIN - Esra DALKIRAN ...................................................................................831

11. Teke Yöresinde Gurbet Havaları

Salih URHAN ...........................................................................................................................837

12. TRT Repertuvarında Yer Alan Burdur Türkülerinin Müzikal ve Edebi Unsurlarının İncelenmesi

Serkan ÖZAY- Arslan AKYOL .................................................................................................881

13. TRT Repertuarında Bulunan Teke Yöresine Ait Zeybekler Üzerine Bir İnceleme

Yakup AÇAR -Caner BEKTAŞ .................................................................................................903

14. Cumhuriyetten Günümüze Burdur’da Halk Müziği Derlemeleri

Zeki NACAKCI - Mehmet Can ÇİFTÇİBAŞI - Gökhan ÖZDEMİR ....................................911

VI. TARİH

1. XV. ve XVI. Yüzyıllarda Ağlasun Kazası

Behset KARACA .........................................................................................................................919

2. Antikçağ’dan Günümüze Burdur Kütüphaneleri

Birol YILMAZ .............................................................................................................................951

3. Burdur’da Amerikan Misyoner Okulu’nun Açılması ve Bu Konuda Yaşanan Gelişmeler

Fahrettin TIZLAK .......................................................................................................................963

4. Türkiye’de Çok Partili Siyasal Yaşama Geçiş Dönemi ve Basın “Burdur Yerel Gazeteleri Üzerine

Bir İçerik İncelemesi”

Faruk TEMEL - Mustafa Burak ÇELEBİ ................................................................................971

5. Şuhud’un 600 Yıllık Tekeli Misafiri: Efe Hamza Seydi Sultan Türbesi

Fatma AKKOYUN .......................................................................................................................989

6. 1840 Tarihli Nüfus Defterine Göre Burdur

Hasan BABACAN .......................................................................................................................1003

CİLT II

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015


xiii

7. Türk Resim Sanatı Tarihinde İsmail Altınok

Hatice KETEN ............................................................................................................................1011

8. Güney Kafkasya Coğrafyasında Tekleliler

Minehanım TEKELİ (Nuriyeva) ................................................................................................1025

9. Uluborlu’nun Terkedilerek Kaybolan Şehri

Mehmet Metin KARAÖRS .........................................................................................................1031

10. XIX. Yüzyıl Sonlarında Burdur’da İdari Yapı

Mustafa Ali UYSAL ..................................................................................................................1045

11. Burdur Şehir Merkezindeki Depolu Çeşmeler

Mustafa EKMEKCİ ..................................................................................................................1063

12. Bucak ve Çevresinde Çetecilik ve Eşkıyalık Faaliyetleri

Mustafa ORAL ..........................................................................................................................1093

13. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Muhtelit Mübadele Komisyonu Mübadil Tasfiye Talepnamelerine

Göre Antalya’ya İskân Edilen Mübadillerin Geldikleri Memleketleri ve Antalya’da İskân Edildikleri

İdari Birimler

Necat ÇETİN ............................................................................................................................1099

14. Şah Kulu İsyanında Teke Türkmenleri

Okan GÜMÜŞDOĞRAYAN .....................................................................................................1111

15. Milli Mücadele Dönemi Antalya ve Çevresinde İtalyan İşgalleri ve İşgallerde Uygulanan

Psikolojik İşgal Politikası

Orhan ÇELTİKCİ .....................................................................................................................1117

16. Tarihi Kaynaklara Göre Burdur’da Dokumacılık

Osman KOÇIBAY .....................................................................................................................1143

17. Teke Yöresinde Kuva-yı Milliye’nin Tasfiyesi Harekâtı Üzerine Birkaç Not

Turan AKKOYUN .....................................................................................................................1165

18. İkinci Haçlı Seferi (1147-1148) Zamanında Teke Yöresi’nde Kullanılan Askerȋ Yol Sistemleri ve

Siyasȋ Durum

Ümit KOZCAZ ..........................................................................................................................1175

19. TBMM Kayıtlarına Göre Atatürk Döneminde Teke Yöresi Milletvekilleri ve Faaliyetleri (1920–1938)

Ümmügülsüm CANDEĞER .....................................................................................................1179

20. Kurtuluş Savaşının Kadın Muhtarı: Dirmilli Ümmü Gülsüm Erkan

Veli Cem ÖZDEMİR .................................................................................................................1205

21. XIX. Yüzyıl Osmanlı Coğrafya ve Tarih Kitaplarında Burdur

Zafer GÖLEN ...........................................................................................................................1213

VII. EĞİTİM, SAĞLIK VE SPOR1. “AR-GE’de Fen Bilimleri Süperiletkenlik” Teke Yöresi Genel Bakış

Ali GENÇER ...............................................................................................................................1227

2. Tanıkların Gözünden “Karanlık Sokağı” Aydınlatan Enstitü: Aksu Köy Enstitüsü

Aslı Avcı AKÇALI ........................................................................................................................1237


xiv

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

3. Teke Yöresinde Yağlı Güreş Kültürü

Kadir PEPE .................................................................................................................................1247

4. Burdur İli ve İlçe Belediyelerinin Spor Hizmetleri ve Spora İlişkin Görüşlerinin Araştırılması

Kadir PEPE -Hülya BAL ............................................................................................................1255

5. Burdur Halk Sağlığı Hizmetlerinin Farkındalık ve Memnuniyet Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme

Yüksel KÖKSAL -Seval AKGÖZ ................................................................................................1269

6. Burdur İlindeki Çocukların Ağız-Diş Sağlığı Durumu ve Tedavi Gereksinimlerinin Değerlendirilmesi

Zuhal KIRZIOĞLU -Derya CEYHAN -Ceylan ÇAĞIL YETİŞ ................................................1277

VIII. İNSAN VE YAŞAM1. Cumhuriyet Dönemi’nde Isparta Nüfusunun Sosyo-Ekonomik Yapısı

H. Arzu GÖKÇE GÜNDÜZOĞLU - Aslı AVCI AKÇALI ..........................................................1283

2. Değişen, Gelişen Burdur

İbrahim ŞİMŞEK ........................................................................................................................1297

3. 1950’li Yıllarda Burdur’un Sosyal Hayatı ve Babam Diş Hekimi Feyzi Bayraktar

Köksal BAYRAKTAR ..................................................................................................................1313

4. Kent Tanıtımında Belediye Web Sayfalarının Önemi: Burdur İl ve İlçe Belediyeleri Üzerine Bir Araştırma

Mustafa DEMİREL ....................................................................................................................1317

5. XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Muğla/Merkez’deki Şehir İçi Hanları

Müge SATI ..................................................................................................................................1323

6. Yörüklerde Kadın Olmak

Nazmi AVCI .................................................................................................................................1347

7. Defineciliğin Yarattığı Kültürel Tahribatın Sebepleri Boyutları Önlenebilirliği

Osman ÖZARSLAN ....................................................................................................................1353

8. Cumhuriyet Dönemi Ulaşım Politikalarının Burdur Kentinde Oluşturduğu Yeni Yerleşim Alanları ve

Konut Yapılarının Dönüşümü

Seda ŞİMŞEK TOLACI - Ş. Gülin BEYHAN ............................................................................1359

9. Burdur Geleneksel Türk Evi Sofa ve Oda Mekânlarında Donatı Elemanları

Seda ŞİMŞEK TOLACI - Ş. Gülin BEYHAN ............................................................................1373

VIV. HAYVANCILIK VE EKONOMİ1. Antalya ve Burdur İllerinde Ekstansif Koşullarda Yetiştirilen Honamlı ve Kıl Keçisi Oğlaklarının

Büyüme Özellikleri

Aykut Asım AKBAŞ -Mustafa SAATCI ......................................................................................1390

2. Romanov Irkı Koyunların Teke Yöresi Hayvancılığına Katkısı Olabilir mi?

Cevat SİPAHİ - Remzi BULUT ..................................................................................................1391

3. Alfabe İle Başlayan Yenilik ve Hayvancılıkta Burdur

Gültekin YILDIZ .........................................................................................................................1409

4. Burdur Basınının Burdur’un Ekonomik Meselelerine Bakışı (1950-1980)

Kadir ŞEKER ..............................................................................................................................1417

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015


xv

5. Türkiye’nin Küresel Rekabet Gücünün Arttırılmasında Teke Yöresi Ekonomisinin Rolü

Mehmet KARAGÜL - Emrah ÖZEL - Uğur KARA ..................................................................1425

6. Teke Yöresi Yaban Hayvanları

Mehmet Zeki YILDIRIM - Ümit KEBAPÇI ..............................................................................1441

7. Burdur İli Ekonomisinin Yükselen İki Değeri: Süt Sığırcılığı ve Mermer Sektörü

Osman YILMAZ ..........................................................................................................................1445

8. Batı Akdeniz Bölgesinde Keçi Yetiştiriciliğinin Mevcut Durumu ve Yürütülen Islah Çalışmaları

Özkan ELMAZ - Mustafa SAATCI - Özgecan KORKMAZ AĞAOĞLU ..................................1461

9. Tedarik Zinciri Yönetimi ve Gıda Sektörü İşletmelerinde Tedarikçi İlişkileri

Raşit ACAR - A.Husrev EROĞLU .............................................................................................1467

10. Burdur’da İklim Değişikliğinin Süt Üretimine Etkisi

Yüksel NADAROĞLU - Osman ŞİMŞEK ...............................................................................1483

X. GELENEKSEL EL SANATLARI

1. Burdur Alaca Dokumaları ve Geleneksel Kadın Giysilerinde Yer Alan Bitkisel Formlu

( Ağaç, Meyve, Çiçek) Süslemelerde Mitolojik İzler

Asuman ŞENEL ..........................................................................................................................1495

2. Denizli Yöresinde Kocaoğlanlar Tepesi’ne Yerleşen Sarıkeçili Yörükleri’nde Dokumalar

Aylin ÖZCAN ..............................................................................................................................1511

3. Teke (Burdur) Yörüklerinde Kolan Dokumalar

Aysen SOYSALDI - Bahar KOSİF .............................................................................................1523

4. Burdur İli Kocaaliler Köyü Halılarının Teknik ve Desen Özellikleri

Ayşen SINAV SOYSALDI - Songül ARAL.................................................................................1531

5. Teke Yöresi Bucak (Burdur) İlçesi Geleneksel El Dokuma Halıları

Ayşe YILDIRIM -Bekir YİTİK-Sevil YILMAZ AYKUL

Ayşegül HAMAMCI -Fatıma TOKGÖZ.....................................................................................1547

6. Yalvaçlı Geleneksel Keçe Ustası “Gencer Kondal”

H. Nurgül BEGİÇ .......................................................................................................................1557

7. Anadolu’da Figürlere ve Sembollere Yüklenen Anlamlar

Zeynep Çiğdem ÇENGEL ...........................................................................................................1569

C. I.TEKE YÖRESİ SEMPOZYUMU POSTER BİLDİRİLER

1. Kitre (Astragalus) Zamkı ve Bitkisi

Esengül BOYACIOĞLU İNALPULAT ......................................................................................1579

2. Türkiye Hayvancılığında Teke Yöresi Deseni

Hakan ÜSTÜNER .......................................................................................................................1583

3. Kuva-yi Milliye Kurulması Fikrinin Öncülerinden Burdur Askerlik Daire Başkanı

Albay İsmail Hakkı (Küçük)

Metin ÖZATA ..............................................................................................................................1587


xvi

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

4. Fotoğraflarla 1948-1959 Yılları Arasında Gerçekleştirilen Burdur Ortaokulu-Lisesi Gezi ve Kampları

Osman KOÇIBAY .......................................................................................................................1603

5. Türkiye’nin Batı Akdeniz Bölgesi’nde Yetiştirilen Honamlı ve Kıl Keçisi Irklarında Melatonin

Reseptör 1a Geni Rsaı ve İnhibin Alfa-Subunıt Geni Haeıı Polimorfizmlerinin Belirlenmesi

Özgecan KORKMAZ AĞAOĞLU -Mustafa SAATCI -Bilal AKYÜZ -Özkan ELMAZ

Mehmet ÇOLAK- Burcu Menekşe BALKAN -Emel ZEYTÜNLÜ ...........................................1637

6. Teke Yöresi İle İlgili Tamamlanmış Doktora ve Yüksek Lisans Tezleriyle İlgili Bir Bibliyografya Denemesi

Şengül KAZAN KIRÇIK .............................................................................................................1645

7. Teke Yöresi Mutfak Kültüründe Burdur Yemekleri

Şevkiye KAZAN NAS ..................................................................................................................1653

D. I.TEKE YÖRESİ SEMPOZYUMU SERGİLER

1. Teke Yöresinde Açan Damlalar (Ebru Sanatı Sergisi)

Esengül BOYACIOĞLU İNALPULAT - Pınar YAZKAÇ - Şulenur YENİTURAN ERKAYA

Yıldız ANADOLU KABASAKAL - Berrin USTA - Emek TURAN ...........................................1685

2. Burdur, Merkez İlçe, Başmakçı Köyü “Köy Seyirlik Oyunları” (Etnofotografik Sergi)

Folklor Araştırmacıları Vakfı ....................................................................................................1691

3. Belgelerle Osmanlı Döneminde “Burdur”

Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı ......................................1697

4. Fotoğraflarla “Geçmişten Günümüze Burdur” (Fotograf Sergisi)

Ülkü BAYHAN ............................................................................................................................1733

5. Göklerin Hâkimi Kızıl Akbabanın “Kaval”a Uzanan Öyküsü

Yasemin ÖZTÜRK .......................................................................................................................1735

6. Burdur Yöresel Yazma Oyaları ve Takılarda Yaşayan Motifler ( Yazma Oyası ve Takı Sergisi )

Yaşar YAPICI NALCI .................................................................................................................1741

E. I.TEKE YÖRESİ SEMPOZYUMU’NDAN FOTOĞRAFLAR VE HABERLER

1. Fotoğraflar ...................................................................................................................................1749

2. Haberler .......................................................................................................................................1783

F. I.TEKE YÖRESİ SEMPOZYUM PROGRAMI

1. Program .......................................................................................................................................1823



I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

699

KIBYRA’DAN ELE GEÇEN CAM ESER ÖRNEKLERİ

Seyhan AKGÜL ÖZARSLAN*

ÖzetBu çalışmada, Teke Yöresi’nin önemli antik kentlerinden birisi olan ve günümüzde Burdur İli Gölhisar

İlçesi sınırlarında bulunan Kibyra antik kentinde yürütülen bilimsel kazı çalışmalarından ele geçmiş olan bir grup cam eser tanıtılacaktır.

2006’dan bu yana yürütülen çalışmalarda, gerek mezarlardan gerekse kentteki diğer alanlardan ele geç-miş, farklı form ve kullanım özelliklerine sahip pek çok cam eser bulunmaktadır. Kentte yürütülen kazı çalış-malarında cam üretimine ilişkin veriler mimari anlamda henüz net değilse de, bulunan cam eserlerin yoğunluğu ve pek çok cam atığına, cürufuna rastlanmış olması, yerel atölyelerinde seramik ve metal eser üretimi yapılmış Kibyra’nın cam üretimine de işaret etmektedir.

Çalışmada incelenmiş olan cam buluntuların çoğunluğunu “unguentarium ve minyatür şişe” kap formları oluşturmaktadır. Kibyra’dan ele geçen cam eserlerin araştırılması sonucunda, hamurlarının temiz ve az göze-nekli olduğu, genellikle açık mavi rengin tercih edildiği, bunun yanı sıra yeşilimsi ve nadiren sarımsı kahveren-gi renklerin de kullanıldığı tespit edilmiştir. İncelenen eserlerin tamamında uygulanan teknik; serbest üfleme ve aletle şekillendirme tekniği olmakla birlikte; bir eserde aynı zamanda içe çökertme tekniği ve aplikasyonun da uygulandığı görülmüştür.. Ele geçen cam örneklerden çoğunluğunun, MS 1. ve 3. yüzyıllar arasında üretil-dikleri anlaşılmış olup en geç örnek MS 5. yüzyıla kadar tarihlenebilmektedir.

Çalışmada 2013 ve 2014 yılları arasında kentte yürütülen kazı çalışmalarında, çoğunluğu nekropol alan-larından ele geçmiş olan cam eser örneklerinden küçük bir grup tanıtılacaktır. Çoğunluğu müzeye kazandırılan bu eserlerin teknik, form ve kullanım özelliklerine kısaca değinilerek kronolojik veriler ışığında değerlendiril-meye alınacaktır.

Bu çalışmada ele alınacak formlar arasında; unguentaria, kozmetik amaçla kullanıldığı düşünülen minya-tür şişeler, gene kozmetik ürünlerin kullanımında bir aparat olarak değerlendirebileceğimiz kuş bezemeli bir karıştırma çubuğu, sürahi ve kişisel kullanım eşyalarından biri olan boncuklar bulunmaktadır.

2006 yılından bu yana Kibyra’da yürütülen çalışmalarda1, özellikle nekropol alanlarından ele geçen tüm ve eksiksiz sayılabilecek pek çok cam eser ve formu mevcuttur. Burada küçük ölçekli bir tanıtımı yapılacak malzemenin kronolojik olarak dağılımını göstermek için karışık bir grup tercih edilmiştir. Ele geçen tüm ve tüme yakın eserlerin yanı sıra pek çok kırıklı parça, cam atıkları, üretim sırasında bozulmuş farklı formlara ait parçalar ve amorf malzeme, kentteki esnaflık faaliyetleri arasında cam endüstrisinin de varlığına işaret etmesi açısından önemlidir. Bu sebeple ele alınan formlar tanıtıldıktan sonra bu konuya tekrar değinilecektir.

Anahtar Kelimeler: Kibyra, Cam Eserler, Unguentarium, Minyatür Şişe, Karıştırma Çubuğu.1 2006 yılından bu yana kentte yapılan kazı çalışma sonuçlarının yayınlandığı raporlara ve malzemeyle ilgili yapılan

tüm çalışmalara detaylıca bakmak için; bkz. Özüdoğru 2014, 171-188, dn. 8,9, 41, 42, 50; Akgül Özarslan 2014, 187-211, dn. 2, 3, 7-9, 15-20, 55, 59.

*Öğr. Gör., MAKÜ, GMYO, Mimarlık ve Şehir Planlama Böl., Mimari Restorasyon Prog., Gölhisar, [email protected]


700

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

GirişÇalışmada ele alınan kap formlarının tümü serbest üfleme tekniğinde yapılmış olup aletle şekillendiril-

mişlerdir.Serbest üfleme tekniğinin bulunmasıyla beraber cam endüstrisinde bir dönüm noktası yaşanır. Bunun

sonucu olarak üretim maliyetleri düşmüş bu da daha kısa sürede, çeşitli formlarda seri üretimler yapılmasına olanak sağlamıştır. Roma topraklarında hızla yayılan bu teknik sayesinde, seri üretimler ve fabrikasyon yapım-lar kolaylaşır ve gelişir; öncesinde çok kıymetli ve yüksek maliyetli olan cam, lüks bir ürün olmaktan çıkıp günlük yaşam içerisinde de yaygın olarak kullanılmaya başlar.2

Cam endüstrisinin üfleme tekniği ile elde ettiği ilk kap örnekleri olan unguentariumlar3 M.Ö. 1. yüzyılın ikinci yarısından M.S. 3. yüzyıl sonuna kadar yaygın olarak kullanılmaya başlanır.4

UnguentariumlarRoma günlük yaşamında sıkça kullanılan kozmetik ürünlerin; kokulu yağların, parfümlerin ve merhemle-

rin yani unguent’lerin saklanmasında kullanılan bu kap formu5, balsamarium, lacrimaria olarak da adlandırıl-maktadır6. Kullanım işlevlerine dair farklı fikirlerin önerildiği unguentariumların7 antik dönemin sevilen form-larından biri olduğunu Erken Hellenistik Dönem’den Geç Antik Dönem’e kadar pek çok kentten ele geçmiş olan seramik ve cam örnekleri ışığında rahatlıkla söyleyebiliriz.8

Bu kaplar günlük kullanımın yanı sıra ölü hediyesi olarak mezarlara da bırakılmaktadırlar.9 Unguentari-umların aynı zamanda ölü kültü ritüelleri içerisinde de bir yere sahip olduğu muhakkaktır.10

Roma cam kapları arasında en basit formu oluşturan unguentariumlar serbest üfleme tekniğinde yapıl-mışlardır. Isıngs’e göre serbest üfleme tekniğinde yapılan ilk eserler tüp biçimli unguentariumlardır. 11Isıngs, ayrıca bu tipin erken örneklerinin Julian-Claudian döneminde Ventimiglia’dan geldiğini ve M.S. 1. yüzyılın ortalarından itibaren sayısal olarak çoğaldığını, pek çok merkezde bulunduğunu da aktarır.12 Tüp biçimli un-guentariumların erkenden geçe doğru kısa boyunlu tiplerden uzun boyunlu tiplere doğru kronolojik sıra gös-terdiği belirlenmiştir.13

Tüp biçimli unguentariumlar M.Ö. 1. yüzyıldan M.S. 3. yüzyılın sonlarına kadar yaygın olarak kullanıl-mışlardır.14

Kat. No. 1’de (Res.1, Çiz.1) ele alınan örnekte tüp biçimli unguentariumlar grubunun içerisine girmek-tedir. Dışa çekik ağız kenarı hafifçe içe katlanarak üzeri düzleştirilmiştir. Batı Roma örneklerinde katlanarak biçimlendirilmiş ağız kenarı görülürken, Doğu Roma örneklerinde katlandıktan sonra üzerinin düzleştirilmesi karakteristiktir15. Parelel örnekleri16 incelendiğinde katalog 1’deki örnek M.S. geç ikinci erken üçüncü yüzyıl arasına tarihlendirilmiştir. Isıngs form 82 b(2) gurubuna dâhildir.17 Benzer form M.S. 5.6. yüzyıl içlerine kadar görmekteyiz.18

Kat. No. 2 (Res. 2), Kat. No. 3 (Res. 3), Kat. No. 4 (Res. 4)’de ele alınan unguentariumları şamdan biçimli unguentariumlar arasında değerlendirebiliriz.

2 Özet 1987, 587-609.; Gürler 1999, 15-23.; Küçükpazarlı 2006, 13;3 Isıngs 1957, 22.4 Polat 2013, 25-39.5 Unguentlerin içinde saklanan maddelere ilişkin detaylı bilgi için bkz. Erten 2003, s. 403-415, Dn. 26 Dal 2009, 33.; Erten 2003, 403-415; Fırat 2013, s. 294-311.; Öğün-Özcan 2013; 53-63.;7 Fırat 2013, 294-311.; Dündar 2008, 4; Yurtseven 2006, 91-121.; Akgül Özarslan 2014, 187-211.8 Akgül Özarslan 2014, 187-211.9 Erten 2003, 403-415.; Gençler Güray 2011, 233-266.10 Ölü kültünden dolayı mezarı donatma amaçlı hediye olarak bırakılan bu unguentariumlar, ölünün sağlığında sahip olduğu kişisel

kullanım eşyalarıyla da bir ilişkisinin olduğu ve defin işlemi esnasında işlevsel olarak da yararlanıldığına dair ayrıntılı bilgi için bkz.: Özen 2013, 15-24.

11 Isıngs 1957, 22.12 Isıngs, 1957, 24.13 Stern 1977, 37.; Erten Yağcı 1993, 133.14 Isıngs 1957, 45, fig. 1.2-8, fig. 15. 3-6, 8-9, 13-14, 19.; Clairmont, 1963, 137-138; Akat-Fıratlı 1984, 23-24, res. 59c, 71-73.; Stern

1989, 583-605, fig. 2.6-7, fig. 10. 1-4.; Erten Yağcı 1993, 132-142, lev. 20 a-b, 33 a-b.; Cool-Price 1995, 159-160, fig. 9.10-9.11, tab. 9.1.; Fleming 1996, 23, fig. 16.; Leljak 2003, 123, fig. 1 a-b.; Kucharczyk 2004, 93-99, fig. 3.1.; Yurtseven 2006, 91-121, res. 10-35, çiz. 4-28.; Öztürk-Can 2006, 113-122, res. 4-5, çiz. 4-5.; Taştemur 2007, 60-62.; Caron- ZoÏtopoúlou, 2008, 44-52, Cat. 38-46.; Dal 2009, lev. VII, fig. 22.; Demir 2013, 41-46, kat. 1,5-6, 8, 13-17.; Polat 2013, 25-39, res. 4e.; Tekocak 2013, 127-142, res. 1-3.; Chirac-Botan 2014, 549, pl. VII.

15 Stern 1977, 37.; Taştemur 2007, 60.16 Isıng 1971, 9, 45, fig.1/8, fig. 15/13-14.; Dal 2009, Lev. XXX, fig. 67.; Öztürk 2003, 69-84, res. 6.17 Isıngs 1971, 9, 45, fig. 15/13-14.18 Çömezoğlu 2007, 537, Lev. XVIII 83, Lev. XVIII 84.; Çakmakçı 2008, 277, 279, kat. 200, 202.

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015


701

Şamdan biçimli unguentariumların en karakteristik özellikleri boyun kısmının gövdeden daha uzun olma-sıdır. Yükseklikleri 10-20 cm arasında olup dipleri genellikle konkavdır. Isıngs’in form 82 olarak tanımladığı bu tip, farklı form özellikleri nedeniyle kendi içerisinde de gruplara ayrılır.19

Uzun boyunlu yapılarının içlerinde muhafaza ettikleri kıymetli sıvılarla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Aynı zamanda çeşitli yağların ve kozmetik sıvıların buharlaşmasını önlemek, daha az ve ölçülü dökülmesini sağlamak amacıyla yapıldığı düşünülmektedir.20 İçlerinde kıymetli sıvıların bulunduğu ve cam endüstrisinde seri imalata geçilmesi ile maliyetlerin de düştüğü hesaba katılırsa, pişmiş toprak unguentariumlara göre cam unguentariumların kullanılması tercih sebebi olmalıdır.

Bu tipin bazı örneklerinde Kat. No. 2’de olduğu gibi, silindirik boyun aşağıya doğru hafifçe genişlemek-tedir. Isıngs’in form 28 a grubuna dâhil edebileceğimiz örnek, benzerleri21 ile değerlendirildiğinde M.S. 1. yüzyılın 2. yarısı, 2. yüzyıl başları arasında bir döneme ait olmalıdır. Aynı form özelliklerini taşıyan camlara Suriye-Filistin üretimleri içerisinde de rastlanır.22

Kat. No. 3’te uzun ince boyun daha belirgindir, ters konik gövde konkav diple sonlanır. Anadolu müzele-rinde sıklıkla rastlanan bir tiptir. Isıngs form 82 a1 tipine dâhildir.23 Benzer formları24 değerlendirildiğinde M.S. 1.yüzyıl sonu 2. yüzyıl başlarına verilmektedir. Örneğimiz mezardan ele geçtiği için kontekstle birlikte ele alındığında ise diğer küçük buluntular ve ele geçen dokuz adet kandille25 bizi M.S. 2. yüzyıl başları 2. yüzyılın 2. yarısına götürmektedir.

Kat. No. 4 bu grubun en yaygın tipi olup Roma İmparatorluğunun her yerinde görülür.26 Isıngs’in form 28 b grubuna dâhildir.27 Bodur üçgen gövde, uzun silindir boyun hafif bir boğumla birleşir. Şamdan unguentarium grubunda, ampul gövdeliler içerisinde değerlendirilir.28 Bu tip unguentariumlar olasılıkla Doğu Akdeniz’in çe-şitli kesimlerinde üretilmiş olan bir tipin örnekleri olmalıdır.29 Müzelerden ve mezarlardan elde edilen parelel örneklerle30 ve kontekstle değerlendirildiğinde M.S. 2. yüzyıla tarihlendirebiliriz. Ayrıca ağız kenarının dışa ve içe katlanarak düzleştirilmesi M.S. 2. yüzyıl geleneği olarak birçok yerde karşımıza çıkar.31

Minyatür ŞişelerÇalışmamızda katalog 5-8 numaraları arasında yer verilen grubu minyatür şişeler kapsar. Yükseklikleri

3.2 ile 5.5 cm. arasında değişmektedir. Serbest üfleme tekniğinde yapılmışlardır. Kullanım amaçları değerli sıvı, koku ve merhemleri muhafaza etmek olmalıdır. Suriye, Ürdün, Kıbrıs, Anadolu merkezlerinde M.S. 3. yüzyılda bu tip parfüm şişelerine rastlanmaktadır.32 Kat. No. 5 (Res. 5, Çiz. 2) ve Kat. No. 6 (Res. 6) sarı cam hamurundan yapılmışlardır. Antik dönemde bu rengin popüler ticari camlardan olduğu bilinmekte olup, tıbbi alanlarda kullanıldığı düşünülmektedir. Aynı zamanda mezarlara da bırakıldığı ele geçen buluntulardan anla-şılmaktadır. Kat. No. 5’de ağız daha geniş, kalın camlı ve düz diplidir. Kat. No. 6’da gövde armudi formda dip kolay oturmasını sağlayacak biçimde hafif konkavdır. Kat. No. 7 (Res. 7, Çiz. 3.) daha silindirik bir gövdeye sahiptir. Boyun kısa, ağız dışarıya ve içeriye katlandıktan sonra aletle düzleştirilmiştir. Bu üç örnek aynı bu-luntu grubu içerisinde yer almakta olup benzerleri33 ve kontekstle birlikte değerlendirildiğinde M.S. 1. yüzyıl sonları, 2. yüzyıl başlarına tarihlenebilir. Bu gruba giren son örnekte Kat. No. 8 (Res. 8, Çiz. 4.) serbest üfleme, aletle şekillendirme tekniklerinin yanı sıra içe çökertme tekniği de uygulanmıştır. Gövde kenarlardan çökerti-lerek küp biçimi verilmeye çalışılmıştır. Taban, hafif konkavdır.

19 Isıngs 1957, 97.20 Erten 1993, 143.; Dal, 2009, 36.21 Hayes 1975, cat. 625.; Çakmaklı 2007, 80, No.3.; Demir 2013, 46, 49, 108, kat. U 26.; Tosun-Yalçınsoy 2009, 135-158, res. 11.;22 Gürler 1999, 15-23.23 Isıngs 1957, 97.24 Stern 1989, 583-605, res. 7 (2-4).; Kucharczyk 2007, 114-130, fig. 1.5.25 Ele geçen bu kandillerden dört tanesi mitolojik anlatımlı olup tarihleme konusunda daha kesin yaklaşmamızı sağlamıştır. Kibyra

kandillerini form, tipolojik ve kronolojik olarak detaylıca incelemek için bkz. Metin 2012.26 Stern 1989, 602.; Gürler 1999, 15-23.; Caron 2008, 76-77.27 Isıngs 1957, 43.28 Öztürk-Can 2006, 113-122.29 Stern 1989, 602.30 Hayes 1975, 203, res. 245.; Stern 1989, 583-605, res. 8. 1-6, res. 9. 1-5.; Öztürk-Can 2006, 113-122, res. 13, çiz. 11.; Yurtseven

2006, 91-121, res. 36-37, çiz. 29.; Caron- ZoÏtopoúlou 2008, 76-77, cat. 68-69.; Demir 2013, 46, 48, 77-78, kat. U 10.31 Öztürk-Can 2006, 113-122.32 Erten 2013, 41-51, res. 2.33 Akat- Fıratlı, 1984, 32, res. 103.; Yurtseven 2006, 91-121, res. 7-8.; Erten 2013, . 41-51, res. 2.; Lightfoot 2013, 83-92, res. 1.;

Chirac-Botan 2014, 525-554, Pl. VIII: 15.; Stern 1989, 583-605, fig. 2/8.


702

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

Küp biçimli, piramidal formların depolamada ve ticari sevkiyat sırasında daha kullanışlı olduğu için üre-tildikleri düşünülmektedir. Benzerleri34 ve aynı mezar konteksti ile birlikte değerlendirildiğinde M.S. 3.-4. yüzyıllara tarihlendirebiliriz.

SürahilerBu grup içerisindeki ilk örnek Kat. No. 9 (Res. 9, Çiz. 5.) serbest üfleme tekniğinde yapılan, kahverengi

ve açık mavi renklerle oluşturulmuş cam ipliği bezemeli sürahinin ağzı huni biçimli olup, dudak yayvandır. Silindirik boyun gövdeye doğru genişler ve birleşim yerinde hafif bir boğum yapar. Gövde oval, basık hazneli, taban konkavdır. Tralleis Nekropolünden ele geçen bir sürahi ile bezeme açısından benzerdir.35

Katalog 10 (Res. 10, Çiz. 6) sürahi grubu içerisinde ele alınan ikinci örnektir. İlkinden farklı olarak kulpludur. Kulplar sürahi soğuduktan sonra aplike edilir.36 Dikey kulp üç şeritli olup, dudak altında başlar ve dudak üzerinde kavis yapıp gövde de sonlanır. Ağız dışarıya ve içeriye katlanarak üstten düzleştirilmiş, bo-yun silindirik, gövde küresel, taban hafif konkavdır. Kulpta farklılık olsa da Isıngs’in gruplamasında form 14 içerisinde değerlendirilebilir.37 Doğu Akdeniz’de görülen örnekler içerisinde yer alır.38 Parelel örnekleriyle39 birlikte değerlendirildiğinde, M.S. 2. yüzyıl sonlarına tarihleyebiliriz.

Genellikle günlük hayatta masa içkileri koymak için kullanılan bu kaplar özellikle Batı Anadolu’da40 Kibyra’da olduğu gibi mezar hediyesi olarak da görülebilmektedir.

Karıştırma ÇubuğuBurgulu çubuklar genellikle Yakındoğu ve Doğu Avrupa’daki Roma kentlerinden ele geçmiştir.41 Bun-

lardan bazılarının uç kısmı düz bitimli, bazılarının uçları düğüm biçimli halkalı, bazılarının ise uçları kaşık biçimli ve bu kaşık biçimli olanlarının bazıları kuşludur.42

Bu çubukların kullanımına dair kesin bir yargıya varılamamış olup, çeşitli öneriler söz konusudur. Bun-ların çoğunlukla kremler, kokulu yağlar gibi kozmetik ürünlerin karıştırılmasında ya da sürülmesinde kulla-nıldığı düşünülmektedir.43 Goldstein bu çubuklara sürme çubuğu denildiğini ancak bunların kozmetik ürünleri sürmek için kalın olduğundan söz eder. Ucu halkalı çubukların ise ne için kullanıldığını bilmediğini ancak düz bitimli olanların panellerde mimari bezeme olarak kullanıldığını belirtir.44 Sadece çubuk kısmı olup düz bitimli örneklerin mimaride kullanıldığına dair arkeolojik veriler vardır aslında45 Corning Müzesi’nde sergilenmekte olan, M.Ö. 1. yüzyıl sonları M.S. erken 1. yüzyıla tarihlendirilen farklı renklerde cam ipliği sarılarak yapılmış, düz bitimli çubuklar, bir köşe plasterinde bezeme unsuru olarak kullanılmıştır. Kozmetik endüstrisinde kulla-nılan çubukların tersine bunlarda halkanın bağlanabileceği bir nokta yoktur.46

Isıngs ise; bir ucu yassı biten ucu halkalı çubukların kozmetik karıştırma çubuğu olarak kullanılmış olabi-leceğini ancak, saç iğnesi olarak da kullanılmış olabileceğini belirtir47. Düz bitimli örnekleri form 79 içerisinde değerlendirir.48

Katalog 11’de (Res. 11., Çiz. 7) değerlendirdiğimiz örnekte karıştırma çubuğunun bir ucunda kuş betimi varken, diğer ucu kırık olarak ele geçmiştir. Diğer örneklerle birlikte değerlendirildiğinde kırılan ucun büyük ihtimalle yassı bir spatül şeklinde ya da düz sonlandığını düşünebiliriz. Zira iki ucu da halkalı ya da figür be-zemeli bir örneğe henüz rastlanmamıştır.

Bu çalışmada form, karıştırıcı ya da spatül olarak değerlendirilmiştir. Unguentarium gibi uzun boyunlu kapları düşündüğümüzde bunların hem buharlaşmayı önleyici kapak niteliğinde kullanılmış olabileceğini, hem de çubuğun yüzeyinde oluşturulan diagonal kıvrımların, unguentarium ya da şişede bulunan kozmetik ürününü çıkartırken ölçülü bir şekilde çıkmasını sağlayarak kullanıma uygun olduğu bizce de mantıklıdır.34 Hayes 1975, fig. 18, No 269.35 Dal 2009, lev. XVII, fig. 47.36 Erten 1993, 183.37 Isıngs, 1957, 31.38 Çakmaklı 2013, 65-82.39 Hayes 1975, cat. 540.; Cool-Price 1995, 141, 146-147, cat. 1052, 1161, fig. 13.4-13.5.; Dal 2009, lev. XIX fig. 53.40 Çakmaklı 2013, 62-82.41 Meyer 1992, 40.42 Saldern 1980, 33-34.43 Isıngs 1971, 41.; Meyer 1992, 40.44 Goldstein, 1979, 263.;45 Grose 1989, 349, 370, fig. 670 a-j.46 Grose 1989, 358.47 Isıngs 1971, 41.48 Isıngs 1957, 94.

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015


703

Uçları düz, halka bitimli ya da kuşlu örnekler genel olarak değerlendirildiğinde49; Kibyra’dan ele geçen karıştırma çubuğunu M.S. 2. yüzyıl başlarına tarihleyebiliriz.

BoncuklarKişisel süs öğelerinden biri olan boncuklar, en erken dönemlerden itibaren50 gerek nekropol alanlarından,

gerekse gündelik hayatın geçtiği hemen her alandan sıklıkla ele geçen küçük buluntulardandır. Burada incelediğimiz Kibyra’dan ele geçen boncuklar farklı form ve tekniklerdedir. Katalog 12’de (Res.

12., Çiz. 8) yuvarlak formlu siyah boncuk üzerine noktalama tekniği uygulanarak sarı cam hamuru aplike edilmiştir. Rodos51’ta M.S. 1.-3. yüzyıllar arasında çok fazla sayıda görülen bir tipi olsa da en popüler dö-nemini M.S. 3.-5. yüzyılları arasında beyaz ve sarı renklerle görür.52 Katalog 13’te (Res. 13., Çiz. 9) cam lifi kullanılmıştır. Silindirik formlu boncuk üzerine cam sarma yöntemiyle yapılmış boncuk üzerine sarı renkli cam lifiyle ve aletle zikzağa benzer bezeme işlenmiştir. Aynı teknik ve bezemeyi silindir bir boncuk üzerinde Kubad Abad53 ve Kadıkalesi54 buluntularında görmekteyiz. M.S. 2. yüzyıldan sonra boncuk formları uzatılmıştır.55 Cam ipliklerle süslü boncuklar M.S. 1. yüzyıl ortalarından itibaren görülüp, uzun yıllar boyunca kullanılmıştır. Böyle bezenmiş boncuklar Ortaçağ İslam devrinde Suriye ve Filistin bölgelerinde de görülmektedir.56

Çalışmada son olarak değerlendireceğimiz örnek, Katalog 14 (Res. 14., Çiz. 10) cam boncuklar içerisinde nadir görülen bir formdur. Piramidal yapısı ve alt kısmının düz kesitli olmasıyla, antik dönemde sıkça kullanı-lan dokuma ağırlıklarından olan ağırşaklara benzer. Bu ağırşakların Kibyra’dan da ele geçmiş pek çok kireçtaşı ve pişmiş toprak örneği söz konusudur. Dubin’in yapmış olduğu boncuk tipolojisine57 göre kısa-huni biçimli konveks tipi içerisindedir. Açık mavi cam hamuru, aletle şekillendirilerek üzerinde dairesel yivler oluşturulmuş ve mat sarı renkle boyanmıştır.

SonuçKibyra’dan ele geçmiş bir grup cam eseri değerlendirdiğimiz çalışmamızda Roma Dönemi’ne ait cam

eserler arasında yoğunluklu olarak unguentarium ve minyatür şişeler, bunun yanı sıra sürahi, karıştırma çubuğu ve boncuklar yer almaktadır. Tamamı serbest üfleme, aletle şekillendirme tekniğiyle yapılmış olup, bir örnekte içe çökertme ve aplikasyon da uygulanmıştır. Eserlerde genel olarak irizasyon ve bozulmalar söz konusudur.

Çoğunluğu nekropol alanlarından ele geçmiş buluntular incelendiğinde, günlük hayatın ayrılmaz bir par-çası olan cam objelerin aynı zamanda, diğer kentlerde olduğu gibi Kibyra’da da ölü gömme adetlerinin ve ritüellerinin bir parçası olduğu anlaşılmıştır.

Son yıllarda yapılan araştırmalar göstermiştir ki pek çok Anadolu kentinde de irili ufaklı cam üretim atölyeleri söz konusudur. Bu merkezlerden bazıları; Sardes58, Parion59, Iasos60, Klaros61, Tralleis62, Arykanda63, Laodikeia64, Metropolis65,Tarsus Roma Hamamı ve Köylü Garajı66, Misis67, Çankırı68, Elaiussa Sebaste69’dir.

49 Isıngs 1971, 41, pl. 4, no.131.; Goldstein 1979, 263.; Akat- Fıratlı, 1984, 18, res. 48-49.; Özet 1987, 587-609, fig. 4.; Saldern 1980, 33-34.; Grose 1989, 349, 358, 370, fig. 170, 670 a-j.; Stern 1989, 583-605, res. 10/9-10; Meyer 1992, 40, cat. 361.; Kucharczyk 2004, 93-99, fig. 3/10.;Taştemur 2007, 115-116, kat. 206, res. 118.; Tek 2007, 153-168, res. 34-36.; Dal 2009, 106, fig. 46.

50 Polat 2013, 25-39.51 Meyer 1992, 41, cat. 370.52 Grosman 2000, 218-258, fig. 107.53 Gönen 2014, 61, res. 36.;54 Çakmakçı 2008, 287, kat. No. 211.55 Grossmann 2000, 218-258.56 Gönen 2014, 61.57 Gönen 2014, 194, ek.2.58 Erten 1993, 128.59 Aydın Tavukçu 2007, 145-161.60 Lewi 1986, 87-93.61 Taştemur 2007, 121.62 Kavaz 2011, 54-56, res. 29-32.63 Tek 2007, 153-168.64 Şimşek 2007, 99-122.65 Akkuş 2011, 38-39.66 Adak Adıbelli 2006, 25-40.; Yurtseven 2006, 91-121.67 Stern 1989, 583-605.68 Öztürk 2003, 147-157.69 Gençler 2009, 154-155, res. 94.


704

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

Bu kentler arasına esnaflık faaliyetleri açısından oldukça aktif olan70 Kibyra antik kentini ve kentteki camcılık üretimini eklemek yanlış olmayacaktır. 2012 kazı sezonunda kentin agorasında yürütülen kazı çalış-malarında (Res. 15) 1. Teras Caddesindeki doğu stoada yer alan 9. Dükkan içerisinde -75/-110 cm kodunda bothros olarak kullanılmış bir alan tespit edilmiştir (Res. 16). 1.75x0.45 m ölçülerinde, 0.55 m derinliğindeki bu alandan cam atık parçaları, küçük cam cürufları, cam topakları, unguentarium, kadeh gibi çeşitli formlara ait bozuk üretim parçaları ele geçmiştir (Res. 17). Bu da hiç kuşkusuz ki yerel bir üretimin varlığını ve bu üretim esnasında atıkların bu alanda depolandığını kanıtlamaktadır. Sürdürülen çalışmalarda bu atölyenin varlığına mimari olarak da ulaşılabileceği muhakkaktır.

KATALOG

Kat. No. 1 Res.1, Çiz. 1Eserin Adı: Unguentarium Kazı Envanter No: KBR’14-56Buluntu Yeri: Agora 1. Teras Cad., 75-80 m, Batı Stoa.Seviye: 0/-110 cmÖlçüleri: A.Ç.: 1.5 cm K.Ç.: 1.7 cm Yük.: 5.6 cmRenk: Mavimsi yeşil.Yapım Tekniği: Serbest üfleme ve aletle şekillendirme.Durumu: Tam, İrize olmuş, hamurda hava kabarcıkları.Tanımı: Dışa çekik ağız kenarı hafifçe içe katlanarak üzeri düzleştirilmiştir. Ağız kenarı düzensiz. Silin-

dirik boyunlu, konkav kaideli.Tarih: M.S. geç 2. erken 3. yüzyıl.

Kat. No. 2 Res. 2Eserin Adı: Unguentarium Kazı Envanter No: KBR’14-130Buluntu Yeri: Nekropol Yolu, Kuzey A2Seviye: -1.03 cmÖlçüleri: A.Ç.: 1.7 cm K.Ç.: 1.2 cm Yük.: 7.3 cmRenk: Sarımsı yeşil.Yapım Tekniği: Serbest üfleme ve aletle şekillendirme.Durumu: Üç parçadan tümlenmiştir. Boyun kısmında kırık ve eksik. Yüzeyde yer yer bozulmalar var.Tanımı: Dışarı çekildikten sonra içe katlanmış ve sonra düzleştirilmiş ağız kenarı. Uzun ince silindirik

boyun, konik gövde kaideye doğru hafifçe genişletilmiş, hafif konveks dip.Tarih: M.S. 1. yüzyılın 2. yarısı, 2. yüzyıl başları.

Kat. No. 3 Res. 3Eserin Adı: Unguentarium Kazı Envanter No: KBR’13-46Buluntu Yeri: Doğu Nekropol, Anıt Mezar, Güney Temenos, YOM 11, 1. Oda.Seviye: -10 cmÖlçüleri: Yük.: 8.7 cm A.Ç.: 2.1 cm D.Ç.: 3.2 cmRenk: Mavimsi yeşil.Yapım Tekniği: Serbest üfleme ve aletle şekillendirme.Durumu: Tüm. Yüzeyde yer yer bozulmalar, kabarcıklar ve yapımdan dolayı eğrilikler vardır. Tanımı: Ağız kenarı dışa döndürüldükten sonra içe katlanmıştır. Silindirik ince ve uzun boyun aşağıya

doğru daralır. Ters konik gövdeye sahip, hafif konkav diplidir.Tarih: M.S. 2. yüzyıl başları- 2. yüzyılın 2. yarısı.

70 Akgül Özarslan 2014, 187-211.

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015


705

Kat. No. 4 Res. 4Eserin Adı: Unguentarium Kazı Etüd No: KBR’13-188Buluntu Yeri: Doğu Nekropol, Anıt Mezar, Güney Temenos 2, Batı Teras Açması, 3. Kiremit MezarSeviye: ZeminÖlçüleri: A.Ç.: 3.3 cm K.Ç.: 4.7 cm Yük.: 12.00 cmRenk: Koyu mavimsi yeşil.Yapım Tekniği: Serbest üfleme ve aletle şekillendirme.Durumu: Boyun ve gövde de kırık ve eksikler. Aşınma nedeniyle yüzeyde aşırı irizasyon.Tanımı: Düzgün olmayan ağız kenarı geniş olarak dışarı çekildikten sonra içe katlanmış ve üzeri düzleşti-

rilmiş. Silindirik uzun boyun ile gövde arasında bombeli ayrım aletle şekillendirilmiş. Priform gövdeli, vurma dipli, kalın cam.

Tarih: M.S. 2. yüzyıldan itibaren.

Kat. No. 5 Res. 5, Çiz. 2Eserin Adı: Minyatür ŞişeKazı Envanter No: KBR’14-45Buluntu Yeri: Nekropol Yolu, Kuzey A1, G7. Seviye: -3.99 cmÖlçüleri: A.Ç.: 2.5,5 cm K.Ç.: 3.2 cm Yük.: 3.8-4.00 cmRenk: Sarı.Yapım Tekniği: Serbest üfleme ve aletle şekillendirme.Durumu: Dudak kısmındaki küçük kırık ve eksik, yüzeyde pullanma ve dökülme.Tanımı: Hafifçe dışa çekik konik ağızlı kenarlı, daralan kısa boyunlu, aşağı sarkık torba gövdeli, düz

tabanlı, yapımdan dolayı gövdede eğrilik.Tarih: M.S. 1. yüzyıl sonları, 2. yüzyıl başları.

Kat. No. 6 Res. 6Eserin Adı: Minyatür ŞişeKazı Etüd No: KBR’14-90Buluntu Yeri: Nekropol Yolu, Kuzey A1, G7. Seviye: -3.99 cmÖlçüleri: A.Ç.: 1.4,5 cm K.Ç.: 2.1 cm Y.: 4.6 cmRenk: Sarı.Yapım Tekniği: Serbest üfleme ve aletle şekillendirme.Durumu: Çok parçadan tümlenmiş olup, gövde de az kırık ve eksiklikler mevcuttur. Yüzey irize, pullan-

ma ve dökülme.Tanımı: Yuvarlak hafif dışa çekik ağız kenarı, kısa silindirik boyun, armut biçimli gövde, hafif konkav

dip.Tarih: M.S. 1. yüzyıl sonları, 2. yüzyıl başları.

Kat. No. 7 Res. 7, Çiz. 3Eserin Adı: Minyatür ŞişeKazı Envanter No: KBR’13-46Buluntu Yeri: Nekropol Yolu, Kuzey A1, G7. Seviye: -3.99 cmÖlçüleri: A.Ç.: 1,5 cm K.Ç.: 1.00 cm Yük.: 3.2 cm Renk: Mavimsi yeşil.Yapım Tekniği: Serbest üfleme ve aletle şekillendirme.Durumu: Tüm. Yüzeyde irizasyon.Tanımı: Dışarı çekildikten sonra içe katlanmış ağız kenarı. Kısa silindirik boyun, armut biçimli gövde,

düztaban.Tarih: M.S. 1. yüzyıl sonları, 2. yüzyıl başları.


706

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

Kat. No. 8 Res. 8, Çiz. 4Eserin Adı: Minyatür Şişe Kazı Envanter No: KBR’14-88Buluntu Yeri: Nekropol Yolu, Kuzey A2, KM 39.Seviye: -1.31 cmÖlçüleri: Yük: 5.5 cm A.Ç.: 2.00 cm K.Ç.: 1.7 cmRenk: MaviYapım Tekniği: Serbest üfleme-aletle şekillendirme ve içe çökertme.Durumu: Tüm. Yüzeyde yer yer bozulmalar.Tanımı: Dışarı çekildikten sonra içe katlanmış ağız kenarı. Boyun silindiriktir. Gövde kenarlardan çöker-

tilerek kare biçimi verilmeye çalışılmıştır. Tabanda da bastırılarak hafif çökertme uygulanmıştır.Tarih: M.S. 3.-4. yüzyıl.

Kat. No. 9 Res. 9, Çiz. 5Eserin Adı: SürahiKazı Envanter No: KBR’14-86Buluntu Yeri: Nekropol Yolu, Kuzey A2, G9 Seviye: -2.74 mÖlçüleri: Yük: 7.1 cm A.Ç.: 1.8 cm K.Ç.: 4.00 cmRenk: KahverengiYapım Tekniği: Serbest üfleme ve aletle şekillendirme.Durumu: Dudaktaki az kırık ve eksik dışında tam ve sağlamdır. Tanımı: Dışa taşkın düz dudak kısmı, silindirik boyun, hafif konkav kaide ve küresel gövdelidir. Boyun-

da başlayan kavisli dikey şerit kulp omuz başlangıcında sonlanır. Tanımı: Huni biçimli ağız, silindirik uzun boyun, basık oval gövdeli, konkav diplidir. Üzerinde kahveren-

gi ve mavi renklerde cam ipliği bezemesi.Tarih: M.S. 1. -2. yüzyıl.

Kat. No. 10 Res. 10, Çiz. 6Eserin Adı: SürahiKazı Envanter No: KBR’14-85Buluntu Yeri: Nekropol Yolu, Kuzey A2, G9. Seviye: -2.74 cmÖlçüsü: Yük: 9.8 cm A.Ç.: 2.8 cm K.Ç.: 4.00 cmRenk: Mavimsi yeşil.Yapım Tekniği: Serbest üfleme ve aletle şekillendirme. Durumu: Tüm. Tanımı: Dışa taşkın düz dudak kısmı, silindirik boyun, hafif konkav kaide ve küresel gövdelidir. Boyun-

da başlayan üç yivli dikey kulp ağız üzerinde kıvrım yaparak gövdede sonlanır.Tarih: MS 2. yüzyıl.

Kat. No. 11 Res. 11, Çiz. 7Eserin Adı: Karıştırma ÇubuğuKazı Envanter No: KBR’14-11Buluntu Yeri: Agora 1. Teras Cad., Doğu Stoa, 11. Dükkan içi, 75-80 m arası.Seviye: -230/-285 cmÖlçüleri: Gen.: 2.6 cm Uz.: 8.7 cm Kal.: 1.1 cmRenk: Açık mavi.Yapım Tekniği: Aletle şekillendirme. Durumu: Kuşun kanat kısmındaki az hasar, çubuk kısmında kırık ve eksik. Tanımı: Kendi ekseni etrafında döndürülerek, üzerinde orta sıklıkta spiral yivler oluşuncaya kadar biçim-

lendirilmiştir. Cam çubuk başa doğru kalınlaşarak çıkar ve baş kısımda bir kuş betimiyle sonlanır. Tarih: M.S. 2. yüzyıl başları.

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015


707

Kat. No. 12 Res. 12, Çiz. 8Eserin Adı: BoncukKazı Envanter No: KBR’14-135Buluntu Yeri: Nekropol Yolu, Kuzey A-1, Lahit 2.Seviye: 0/-17 cmÖlçüleri: Kal.: 0.3 cm Çap: 1.00 cm Renk: Siyah üzerine sarı cam hamuru.Yapım Tekniği: Aletle şekillendirme. Süsleme; cam aplikasyon.Durumu: Tüm. Tanımı: Dairesel formlu, üzerinde cam hamurundan sarı benekler olan, ortası delik siyah boncuk.Tarih: M.S. 3. yüzyıl.

Kat. No. 13 Res. 13, Çiz. 9Eserin Adı: BoncukKazı Envanter No: KBR’13-133Buluntu Yeri: Doğu Nekropol, Anıt Mezar, Batı Teras Açması.Seviye: DolguÖlçüleri: Uz: 2.9 cm Ç.: 0.9 cm Kal.: 0.2 cmRenk: Siyah üzerine sarı cam hamuru.Yapım Tekniği: Aletle Şekillendirme. Süsleme; cam lifiyle bezeme.Durumu: Tüm. Tanımı: Uzun, silindirik boncuk. Siyah cam üzerine, sarı renkte birbiriyle bitişen zikzak şerit bezemesi

yapılmıştır.Tarih: M.S. 3.- 5. yüzyıl.

Kat. No. 14 Res. 14, Çiz. 10Eserin Adı: BoncukKazı Envanter No: KBR’14-154Buluntu Yeri: Nekropol Yolu, Kuzey A2Seviye: -1.03 mÖlçüleri: Kal.: 1.00 cm Çap: 2.3 cmRenk: Açık mavi üzerine sarı boyalı.Yapım Tekniği: Aletle şekillendirme. Durumu: İki parçadan tümlenmiştir.Tanımı: Altı düz, üstü piramidal gelen, ortası delik, açık mavi cam hamuru üzerine sarı boyalı.Tarih: M.S. 3-4 yüzyıl.


708

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

Kısaltmalar ve KaynakçaADAK ADIBELLİ 2006; Adak Adıbelli, I., “Tarsus Roma Hamamı Kazısı”, 15. MÇKKS, Ankara,

25-40.AKKUŞ 2011; Akkuş, E., Metropolis Hamam ve Latrinasında Bulunmuş Camlar, Dokuz Eylül

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Yüksek Lisans Tezi) İzmir.AKAT-FIRATLI 1984; Akat, Y.- Fıratlı, N., Hüseyin Kocabaş Kolleksiyonu Cam Eserler Katalo-

ğu, İstanbul.AKGÜL ÖZARSLAN 2014; Akgül Özarslan, S., “Kibyra’dan Bir Grup Mühürlü Pişmiş Toprak Unguen-

tarium”, 8. Uluslararası Eskişehir Pişmiş Toprak Sempozyumu, s. 187-211.AYDIN TAVUKÇU 2007 ; Tavukçu, Z., “Parion Güney Nekropolü’nden Bir Grup Cam Eser”, Ata-

türk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi-12, 145-161.CARON-ZOLTOPOULOU 2008; Caron, B. - ZoÏtopoúlou, e. P., Montreal Museum of Fine Arts,

Collection of Mediterranean Antiquites/ Musée des beaux-arts de Montréal, La collection des antiquités méditerranéennes (Ed. Fossey, J. M.) Vol. 1 The Ancient Glass/La verrerie antique, Leiden/Boston.

CHIRAC-BOTAN 2014; Chirac, C.- Botan, S. P., “ Roman Glass Vessels in the Western Pontic Area (1st-3rd Centuires CE). General Remarks, Pontica et Mediterranea Vol III (Ed. V. Cojocaru,..) 525-554, Pl. VIII:15.

CLAIRMONT 1963; Clairmont, C., W., The Excavations at Dupa Europos, The Glass Vessels, 1963, New Hawen.

ÇAKMAKÇI 2008; Çakmakçı, Z., O., Örnekler Işığında Bizans Asia’sında Cam Sanatı, Ege Üniversitesi, Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir.

ÇAKMAKLI 2007; Çakmaklı, Ö., D., Uşak Arkeoloji Müzesi’nde Korunan Roma Dönemine Ait Cam Eserler, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans) Ankara.

COOL- PRICE 1995; Cool, H.- Price, J., Colchester, Archaeological Report:8 Roman vessels glass from excavations in Colchester, 1971-1985 (Ed. P. Crummy), Norfolk.

ÇÖMEZOĞLU 2007; Çömezoğlu, Ö. , Akdeniz Çevresi Ortaçağ Camcılığı Işığında Demre Aziz Niko-laos Kilisesi Cam Buluntuları, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi) İstanbul.

DAL 2009; Dal, Y., Roma Döneminde Anadolu’da Cam, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Aydın.

DEMİR 2013; Demir, A., Giresun Müzesi’nde Bulunan Bir Grup Cam Eser, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Erzurum.

DÜNDAR 2008; Dündar, E., Patara Unguentariumları, Patara IV.1, İstanbul.ERTEN YAĞCI 1993; Erten Yağcı, E., Başlangıcından Geç Antik Dönem Sonuna Kadar Anadolu’da

Cam, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Ankara.ERTEN 2003; Erten, E., “Marmaris Müzesinden Üç Uzun Unguentarium” , Belleten, Cilt LXVII/249,

403-415.ERTEN 2013; Erten, E., “Silifke Pazarkaşı Kaya Mezarı Cam Buluntuları”, Anadolu Antik Cam Araştır-

maları Sempozyumu Kaunos/Kbid Toplantıları 2, 17-20 Haziran 2010, Ankara.FIRAT 2013; Fırat, M., “Isparta Müzesi Seramik Kolleksiyonu: Unguteria” Pisidia Araştırmaları I Sem-

pozyum Bildiri Kitabı, Isparta, 294-311.FLEMING 1996; Fleming, S. F., “Early Imperial Roman Glass at the Universty of Pennsylvania Muse-

um”, Expedition Vol. 38, No.2,13-37.GENÇLER 2009; Gençler, Ç. Elaiussa Sebaste Antik Yerleşimi Cam Buluntuları, Ankara Üniversitesi

Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.GENÇLER GÜRAY 2011; Gençler Güray, Ç., “Elaiussa Sebaste’nin Roma Dönemi Cam Buluntuları”,

OLBA XIX, 233-266.GÜRLER 1999; Gürler, B., “Tire’de Bulunmuş Erken Roma Devrine Ait Cam Eserlerden Oluşan Mezar

Grubu”, Belleten 236, 15-23.GOLDSTEIN 1979; Goldstein, S. M., Pre-Roman and Early Roman Glass in the Corning Museum of

Glass, Corning.

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015


709

GÖNEN 2014; Gönen, G., Cam Boncuk Sanatı ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde Bulunan Cam Boncuk Eserler Üzerine Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara.

GROSE 1989; Grose, D.F., The Toledo Museum of Art, Early Ancient Glass, New York.HAYES 1975; Hayes , J. W., Roman and Pre-Roman Glass in the Royal Ontario Museum, Toronto.ISINGS 1957; Isıngs, C., Roman Glass From Dated Finds, Acheaologia Traiectina II, Groningen/Djakarta.ISINGS 1971; Isıngs, C., Roman Glass in Limburg, Wolters-Noordhoff Groningen.KAVAZ 2011; Kavaz, B., Tralleis Cam Fırınlarının Geleneksel Cam Fırınları ile Karşılaştırılması, Atatürk

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Erzurum.KUCHARCZYK 2004; Kucharczyk, R., “Early Roman Glass From Marina El-Alamein, PAM XVI (Re-

ports 2004) 93-99.KUCHARCZYK 2007; Kucharczyk, R., “Glass From Houses 1 and 2 in Marina El-Alamein, PAM 19

(Reports 2007) 114-130.KÜÇÜKPAZARLI 2006; Küçükpazarlı, N., Konya Arkeoloji Müzesinde Bulunan Roma Çağı Cam

Eserleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Konya.LELJAK 2003; Leljak, M., Typology of the Roman glass vessels from the Croatian part of the province

Pannonia Zagreb,121-133, Croatia.METİN 2012; Metin, H., Kibyra Kandilleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanma-

mış Doktora Tezi) Erzurum.MEYER 1992; Meyer, C., Glass From Quseir Al-Qadim and The Indian Ocean Trade, Chicago.OLCAY 2001; Olcay, B. Y., “Ancient Glass Vessels Eskişehir Museum”, Anatolian Studies,147-157.ÖĞÜN-ÖZCAN 2013; Öğün, Z., Ç., - Özcan, A., “Çorum Müzesi Cam Eserleri”, Anadolu Antik Cam

Araştırmaları Sempozyumu Kaunos/Kbid Toplantıları 2, 17-20 Haziran 2010, 53-63.ÖZEN 2013; Özen, S., “Cam Mezar Hediyelerinin İşlevi”, Anadolu Antik Cam Araştırmaları Sempozyu-

mu Kaunos/Kbid Toplantıları 2, 17-20 Haziran 2010, 15-24.ÖZET 1987; Özet, A., “Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesindeki Cam Örnekleri ile Antik Çağda Cam

Yapımı”, Belleten, s. 200/51, 587-609.ÖZTÜRK 2003; Öztürk, N., Çankırı Müzesinde Bulunan Erken Roma Dönemine Ait Bir Grup Cam

Eser”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi 4, 69-84.ÖZTÜRK-CAN 2006; Öztürk, N.- Can, B., “Erzurum Müzesi Cam Eserleri”, AST 24/2, Çanakkale, 113-

122.POLAT 2013; Polat, R., T., “Stratonikeia Akdağ Nekropolü Cam Buluntuları Üzerine Bir Değerlendir-

me”, Anadolu Antik Cam Araştırmaları Sempozyumu Kaunos/Kbid Toplantıları 2, 17-20 Haziran 2010, 25-39.STERN 1977; Stern, E., M., Ancient Glass at the Fondadition Custodia, Gröningen.STERN 1989; Stern, E. M., (çev. Yağcı, E. E.) “Adana Bölge Müzesi’nde Sergilenmekte Olan Cam

Eserler-The Glass Vessels Exhibited in the Bölge Museum-Adana”, Belleten 53/207-208, 583-605.ŞİMŞEK 2007; Şimşek, C., “2006 Yılı Laodikeia Antik Kenti Kazıları”, AST 29/III, Ankara. TAŞTEMUR 2007; Taştemur, E., Klaros Cam Eserleri, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Trakya.TEK 2007; Tek, A. T., “Arykanda’da Bulunan Antik Cam Eserlere Genel Bir Bakış”, SERES 2007, IV

Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri, 153-168.TEKOCAK 2013; Tekocak, M., “Akşehir Nasreddin Hoca Arkeoloji Müzesi’nden Bir Grup Cam Eser”

Anadolu Antik Cam Araştırmaları Sempozyumu Kaunos/Kbid Toplantıları 2, 17-20 Haziran 2010, 127-142.TOSUN-YALÇINSOY 2009; Tosun A. Yalçınsoy, H., Doğu Garajı - Halk Pazarı Mevkii-Attaleia Doğu

Nekropolü Kurtarma Kazısı 2008 Yılı Çalışmaları, 18. MÇKKS, Sivas, 135-158.von SALDERN 1980; von Saldern, A., Ancient and Byzantine Glass from Sardis, Harvard University

Press, London.YURTSEVEN 2006; Yurtseven, F., “Tarsus Köylü Garajı Mezarı Buluntuları”, Anadolu/Anatolia 31, 91-

121.


710

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

Resim 1

Resim 4

Resim 7

Resim 2

Çizim 2

Resim 8

Çizim 1

Resim 5

Çizim 3

Resim 3

Resim 6

Çizim 4

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015


711

Resim 9

Resim 10

Resim 11Çizim 5

Çizim 6 Resim 12, Çizim 8

Resim 13, Çizim 9 Resim 14, Çizim 10

Çizim 7


712

I. TE

KE

YÖ

RES

İ SEM

POZY

UM

U04

-06

MA

RT 2

015

Resim 15. Kibyra Kent Planı

Resim 16. Agora 1. Teras Cad., Doğu Stoa, 9. Dükkan, Bothros

Resim 17. Bothrostan Çıkan Cam Atıkları

Date post:	19-Nov-2023
Category:	Documents
Upload:	mehmetakif
View:	0 times
Download:	0 times

AKGÜL ÖZARSLAN, S., \"Kibyra'dan Ele Geçen Cam Eser Örnekleri\", Teke Yöresi Sempozyumu...

Documents