ΕΡΓΑΣΙΑ 2η

«Διείσδυση και επιδράσεις των γενετικά τροποποιημένων φυτών στην αγροτική

παραγωγή της Ε.Ε.»

Μπέλης Δημήτριος

[1/3/15]

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΠΠ50

ΤΜΗΜΑ: 12DPP51ATH1

ΟΝΟΜΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ: Δημήτριος Σαρρής

ΟΝΟΜΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ: Ιωάννης Βογιατζάκης

METAΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΝΟΙΚΤΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΚΥΠΡΟΥ

1

Περιεχόμενα

Περίληψη ...................................................................................................................... 2 1 Εισαγωγή .................................................................................................................. 3 2 Μεθοδολογία ............................................................................................................ 7

3 Παρουσίαση και Σχολιασμός Αποτελεσμάτων ..................................................... 8 4 Συμπεράσματα και Προτάσεις ............................................................................. 10 Βιβλιογραφία .............................................................................................................. 11 Διαδικτυακές πηγές ................................................................................................... 12

2

Περίληψη

Η τεράστια αύξηση του πληθυσμού παγκοσμίως και κατά επέκταση οι

απαιτήσεις για ενίσχυση της παραγωγής τροφίμων σε χώρες και περιοχές όπου οι

καιρικές συνθήκες δεν ευνοούν τις αποδοτικές σοδειές κατά την διάρκεια του έτους,

αποτελούν τους λόγους για τους οποίους αναπτύχθηκε η βιοτεχνολογία στον τομέα

των τροφίμων. Έχει παρατηρηθεί ραγδαία αύξηση της παραγωγής τροποποιημένων

τροφίμων σε παγκόσμια κλίμακα. Στην Ευρώπη από το 2000 και ύστερα μπαίνουν

σιγά σιγά στην ζωή του Ευρωπαίου καταναλωτή. Παρατηρούνται τόσο

πλεονεκτήματα όσο και μειονεκτήματα στην δημιουργία γενετικά τροποποιημένων

καλλιεργειών. Σίγουρα όμως επηρεάζουν είτε θετικά είτε αρνητικά του τρεις

βασικούς πυλώνες της αιεφορίας: κοινωνία-οικονομία-περιβάλλον.

.

3

1 Εισαγωγή

Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα ονομάζονται τα τρόφιμα που παράγονται

από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Με μεθόδους της μηχανικής γενετικής

μεταφέρονται γονίδια από έναν οργανισμό σε έναν άλλο με τρόπο ώστε να

εξασφαλίζεται την παραγωγή οργανισμών. Ο ποιο σύνηθες τρόπος είναι η

χρησιμοποίηση ορισμένου βακτηρίου του εδάφους (Agrobacterium). Καταρχήν

αφαιρείται το πλασμίδιο ενός βακτηρίου που διαθέτει ικανότητα διείσδυσης και στην

συνέχεια εισάγεται στο γονίδιο που επιθυμούμε να μεταβιβάσουμε στο φυτό, και

επανεισάγουμε το πλασμίδιο ξανά στο βακτήριο. (Zdziarski και συν,2014)

Γενετικά τροποποιημένα φυτά, που έχουν αναπτυχθεί για την παραγωγή

τροφίμων και ζωοτροφών, υπάρχουν στην αγορά από τα μέσα της δεκαετίας του

1990. Σε γενικές γραμμές προσδίδει αντοχή στα έντομα και στα ζιζανιοκτόνα.

(Alderborna και συν, 2010)

Τον Ιανουάριο του 2000 υπογράφτηκε το Πρωτόκολλο της Καρθαγένης για

την Βιοασφάλεια στην Ευρώπη. Στόχος του εν πρωτοκόλλου είναι να διασφαλίσει ότι

η μεταφορά, η χρήση των γενετικών τροποποιημένων τροφίμων και φυτών δεν έχουν

αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην βιοποικιλότητα όσο και στην υγεία του ανθρώπου.

Τα κράτη μέλη υπέγραψαν το Πρωτόκολλό το 2000 και τέθηκε σε ισχύ τον

Σεπτέμβριο του 2003 (Gaugitsch, 2002)

Όταν ένα νέο προϊόν υπόκειται σε έγκριση για την ασφάλεια του θα πρέπει

σύμφωνα με την νομοθεσία ( Νομοθεσία της επιτροπής των Ευρωπαϊκών

Κοινοτήτων) να ληφθεί ένα σύνολο πληροφοριών οι οποίες περιλαμβάνουν:

Τον προσδιορισμό του καινοτομικού προϊόντος

Τον προσδιορισμό του γενετικά τροποποιημένου οργανισμού που περιέχεται

στο τρόφιμο

Λεπτομέρειες για τις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν για την γενετική

τροποποίηση

Περιγραφή των γονίδιων που εισήχθησαν, τροποποιήθηκαν ή διαγράφηκαν

Προσδιορισμό της τροποποίησης

Το ρυθμό, το επίπεδο και την εξειδίκευση της έκφρασης του γενετικού υλικού

που εισήχθηκε

Την γενετική σταθερότητα του τροποποιημένου οργανισμού

Εκτίμηση τοξικότητας του προϊόντος

Προσδοκώμενη έκτασης και πρόσληψη της χρήσης (Rowland, 2002)

Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα έχουν εγκριθεί και παράγονται σε χώρες

που κυρίως παράγουν και εξάγουν παρά σε χώρες που κάνουν εισαγωγές. Αυτό

οφείλεται στο γεγονός πως οι πρώτες βλέπουν παραγωγικά οφέλη στην συγκεκριμένη

διαδικασία ενώ οι δεύτερες ως απειλή στον μη ανταγωνιστικό αγροτικό τομέα των

τροφίμων τους (Rowland, 2002)

4

Η αξιολόγηση της ασφαλούς κατανάλωσης γενετικά τροποποιημένων

τροφίμων περιλαμβάνει οποιαδήποτε αλλαγή επιφέρει η γενετική τροποποίηση

συμπεριλαμβανομένων των νέων γονιδίων και τα τροποποιημένα επίπεδα ενδογενών

ενώσεων και το σχηματισμό νέων μεταβολιτών (Konig,2004)

Στην Ευρώπη παρατηρείται μια συνεχή αύξηση της καλλιέργειας γενετικά

τροποποιημένων τροφίμων όπως φαίνεται και στον πίνακα 1. Συγκεκριμένα στην

Ισπανία παρατηρείται συνεχή αύξηση καλλιέργειας αραβοσίτου. Σε χώρες όπως η

Τσεχία, η Ρουμανία και η Πορτογαλία παρατηρούνται χαμηλά ποσοστά. Σε χώρες

όπως η Γερμανία η Γαλλία και το Λουξεμβούργο έχουν μηδενική καλλιέργεια λόγω

των εθνικών απαγορεύσεων.

Figure 1:Παραγωγή γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες στην Ευρώπη( GMO Compass )

2008 2009 2010 2011 2012 2013

ΙΣΠΑΝΙΑ 79,269 76,057 76,575 97,325 116,306 136,962

ΓΑΛΛΙΑ -- -- -- -- -- --

ΤΣΕΧΙΑ 8,380 6,480 4,680 5,090 3,080 2,800

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 4,851 5,094 4,868 7,723 9,278 8,171

ΓΕΡΜΑΝΙΑ 3,171 -- -- -- -- --

ΣΛΟΒΑΚΙΑ 1,900 857 1,248 70 189 100

ΡΟΥΜΑΝΙΑ 7,146 3,244 822 588 217 834

ΠΟΛΩΝΙΑ 3,000 3,000 3,000 3,9400 4,000 --

ΣΥΝΟΛΟ 107,717 94,750 91,193 115,386 1133,679 148,867

Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα μπορεί να έχουν ευεργετική δράση σε

διάφορους τομείς. Έχει παρατηρηθεί ότι οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες

ασκούν ευεργετική δράση στο περιβάλλον ενώ οδηγούν και στην παραγωγή

μεγαλύτερης ποσότητας προϊόντων με χαμηλότερο κόστος παραγωγής.

Συγκεκριμένα:

Περιβάλλον

Η χρήση των γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών μπορεί να επιφέρει

πολλά πλεονεκτήματα στο περιβάλλον όπως σημαντικές μειώσεις στην χρήση

παρασικτόνων και σε ψεκασμούς οδηγώντας πιθανόν σε αποδοτικότερες σοδειές και

μειωμένο κόστος παραγωγής (Moses, 2002)

5

Παραγωγή

Οι γενετικά τροποποιημένες σοδειές έχουν την δυνατότητα να μειώσουν την

πείνα σε εκατομμύρια ανθρώπους επειδή μέσω γενετικής τροποποίησης είναι εφικτό

η μαζική παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων τροφίμων.(Bakshi, 2003)

Αντιμετώπιση διατροφικών ανεπαρκειών

Στις αναπτυσσόμενες χώρες παρατηρούνται ελλείψεις τροφίμων και

υποσιτισμός. Πολλοί πληθυσμοί ακολουθούν διατροφή βασισμένοι σε φυτικά

τρόφιμα με ελάχιστα γαλακτοκομικά προϊόντα και κρέας. Αυτό οδηγεί σε ανεπαρκή

πρόσληψη των απαραίτητων ιχνοστοιχείων και βιταμινών. Η βελτίωση της σύστασης

των φυτικών τροφίμων σε θρεπτικά συστατικά μπορεί να αποτελέσει μια από

αποτελεσματική στρατηγική για την αντιμετώπιση αυτών των ανεπαρκειών στον

ανθρώπινο πληθυσμό. (Herrera- Estrella, 2000)

Παρά όμως τα πλεονεκτήματα της χρήσης γενετικά τροποποιημένων

καλλιεργειών στον τομέα της γεωργίας υπάρχουν ενδοιασμοί και φόβοι για το αν

πρέπει να εφαρμοστεί.

Ενδοιασμοί για την επικινδυνότητα της παραγωγής και κατανάλωσης

γενετικά τροποποιημένων τροφίμων

Επιστήμονες πιστεύουν πως οι τεχνολογία θα υπερβεί την ασφάλεια των

τροφίμων και θα αποτελέσει απειλή τόσο για το περιβάλλον όσο και για την υγεία

του ανθρώπου. (Philips, 2002)

Έλλειψή αποτελεσματικής πολιτικής

Υπάρχει πιθανότητα πως τα κοινωνικά ιδρύματα δεν θα μπορέσουν να

προσαρμόσουν, να υιοθετήσουν και χρησιμοποιήσουν την βιοτεχνολογία με τέτοιο

τρόπο ώστε να ικανοποιηθεί η κοινωνία και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής.

Υψηλότερο κόστος παραγωγής γενετικά τροποποιημένων τροφίμων

Υπάρχει πιθανότητα το κόστος των προϊόντων αυτών να είναι υψηλότερο σε

σχέση με τα απλά αντίστοιχα προϊόντα. Έτσι απαιτείται η ανάπτυξη και η εφαρμογή

δεδομένων που θα εξασφαλίζουν χαμηλότερο κόστος, πιο ακριβείς μεθόδους ελέγχου

και σύστημα εξασφάλισης ποιότητας.

Στην Ευρώπη μία από τις πιο διαδεδομένες γενετικά τροποποιημένες

καλλιέργειες είναι αυτή του καλαμποκιού. Η καλλιέργεια του έχει πλεονεκτήματα και

μειονεκτήματα:

Πλεονεκτήματα:

Μειωμένη χρήση συμβατικών παρασιτοκτόνων

Αυξημένη σοδειά

Μειωμένη μολυσματικότητα από μυκοτοξίνες

6

Μειονεκτήματα

Τροφική αλλεργία

Οριζόντια μεταφορά γονιδίων

Δυσμενής επίδραση στα είδη που δεν αποτελούν στόχο (WU, 2004)

Παρουσία αλλεργιογόνων συστατικών

Η ανάπτυξη των τροφικών αλλεργιών συμβαίνει κυρίως στην παιδική ηλικία

των 3 χρόνων. Περιλαμβάνει μηχανισμούς που σχετίζεται με την φύση του τροφικού

αλλεργιογόνου καθώς και το ανοσοποιητικό σύστημα. (Bernstein,2003). Συμπτώματα

αλλεργίας στα γενετικά τρόφιμα είναι η διάρροια, άσθμα ναυτία καθώς και εμετός.

(Metcalfe, 2003). Είναι επίσης σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ότι και τα μη

γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα πυροδοτούν αλλεργικές αντιδράσεις του

οργανισμού σε ορισμένες περιπτώσεις. (Falk,2002). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι

τροφικές αλλεργίες δεν είναι πιο διαδεδομένες στα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα

περισσότερα από ότι στα συμβατικά. (Thomas,2003). Επειδή δεν υπάρχουν έγκυρες

μέθοδοι ή μοντέλα για τον προσδιορισμό πιθανής πρόσκλησης αλλεργίας από

γενετικά τροποποιημένες πρωτεΐνες δημιουργήθηκαν κριτήρια τα οποία βασίστηκαν

στα ήδη γνωστά αλλεργιογόνα τροφίμων. Οι πληροφορίες που προέρχονται από την

βιοτεχνολογία και της γενετικής βρήκε εφαρμογή στα τρόφιμα που προέρχονται από

γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες με σκοπό την αποφυγή ύπαρξης

αλλεργιογόνων στα τρόφιμα. (Helm, 2001)

7

2 Μεθοδολογία

Η παρούσα εργασία βασίστηκε στην βιβλιογραφική έρευνα. Πρώτα δόθηκε μια

γενική ερμηνεία για τα γενετικά τροποποιημένα φυτά. Στην συνέχεια αναφέρθηκε η

διείσδυση τους στην Ευρώπη μέσα από αριθμούς. Οι βασικές λέξεις κλειδιά που

χρησιμοποιηθήκαν ήταν τα Γενετικά Τροποποιημένα Φυτά αλλά και τρόφιμα.

Δόθηκε έμφαση στις αναφορές για τα πλεονεκτήματα και στα μειονεκτήματα τόσο σε

σύγκριση με τις συμβατικές καλλιέργειες τόσο και ξεχωριστά. Ιδιαίτερα πρέπει να

αναφερθεί η ειδική αναζήτηση στις βιβλιογραφικές αναφορές που συσχέτιζαν την

αειφορία και τους δείκτες της (κοινωνικός – περιβαλλοντικός-οικονομικός), με την

βιοτεχνολογία και την γενετική. Πρωτογενή δεδομένα δεν ήταν διαθέσιμα για κάθε

καλλιέργεια και κάθε έτος για κάθε αλλά βρέθηκαν δεδομένα σε μια ευρεία

παγκόσμια ή ευρωπαϊκή κλίμακα όπου χρησιμοποιήθηκαν ανάλογα.

8

3 Παρουσίαση και Σχολιασμός Αποτελεσμάτων

Η καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων φυτών επηρεάζει τους τρεις

βασικούς πυλώνες της αειφορίας : οικονομία-κοινωνία-περιβάλλον.

Κοινωνικός Δείκτης

Σε έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την στάση των καταναλωτών

απέναντι σε θέματα πολιτικής που σχετίζονται με τα γενετικά τροποποιημένα

τρόφιμα βγήκαν τα εξής αποτελέσματα. Το ερώτημα που τέθηκε ήταν αν «πρέπει να

εισαχθεί ένα γενετικά τροποποιημένο τρόφιμο μόνο αν έχει αποδειχθεί επιστημονικά

αβλαβή». Από τα περίπου 16,000 άτομα που ερωτήθηκαν το 86% δήλωσε ότι

συμφωνεί.. Όταν ρωτήθηκε αν ήθελαν το δικαίωμα να επιλέγουν περίπου το 95%

συμφώνησε. Για πολλούς καταναλωτές η επισήμανση είναι μια βασική πηγή

πληροφοριών για ένα προϊόν. Από αυτό θα μπορούσε κανείς να αφαιρέσει ότι η

μεγάλη πλειοψηφία θα προτιμούσε να έχει πληροφορίες που να είναι διαθέσιμες και η

συντριπτική πλειοψηφία θέλει να είναι σε θέση να κάνει συνειδητή επιλογή, κάτι που

καθιστά αναγκαίο την επισήμανση των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων.

(Frewera και συν, 2004)

Η σωστή ενημέρωση και επιμόρφωση του καταναλωτή είναι σημαντική για

υιοθέτηση οποιασδήποτε νέας τεχνολογίας. Με την σωστή κατανόηση της

βιοτεχνολογίας οι καταναλωτές θα μπορούν να διαχωρίσουν τις αξιόπιστες από τις

ψευδείς πληροφορίες. (Santerre, 2002).Οι Αμερικάνοι κα οι Καναδοί καταναλωτές

είναι πιο δεκτικοί στα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα από ότι οι Ευρωπαίοι..(Priest

2000). Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός πως στην Ευρώπη η νομοθεσία είναι πολύ

πιο αυστηρή απέναντι στις γενετικές τροποποιημένες καλλιέργειες από τον υπόλοιπο

κόσμο. Συγκεκριμένα απαιτείται η επισήμανση των τροφίμων και των ζωοτροφών

που το επίπεδο των εγκεκριμένων γενετικά τροποποιημένων οργανισμών υπερβαίνει

το 0,9% ακούσιας παρουσίας.(Davison, 2010)

Σημαντικό ρόλο στην αποδοχή ή μη των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων

παίζουν τα ΜΜΕ. Συγκεκριμένα για πρώτη φορά γενετική τροποποιημένη σόγια

εισάγεται από τις Η.Π.Α. στην Ευρώπη το 1996. Αλλά μόνο μετά το 1998 έγινε

γνωστό λόγω ερευνών από τον Dr. Arpad Pusztai ότι τα γενετικά τρόφιμα αποτελούν

κίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου κι έτσι έστρεψε την προσοχή των ΜΜΕ και

κατά επέκταση του Ευρωπαίου καταναλωτή. (Frewe και συν, 2002)

9

Περιβαλλοντικός Δείκτης

Στο πρωτόκολλό της Καρθαγένης τέθηκαν τα πρότυπα για την αξιολόγηση

του κινδύνου των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων. Η καλλιέργεια γενετικών

τροποποιημένων φυτών οδηγεί μερικές φορές σε αποτελέσματα όπως είναι η

διάβρωση του εδάφους, η ρύπανση από υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Αυτά όμως τα

αποτελέσματα μπορεί να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από ορισμένα χαρακτηριστικά

που ενδέχεται να υπάρχουν στα φυτά : συμπεριφορά αναπαραγωγής, αντίσταση σε

διάφορους παράγοντες και διαφορετικές απαιτήσεις ανάλογα το έδαφος και το

κλίμα.(Gaugitsch, 2002)

Υπάρχει μια συνεχιζόμενη συζήτηση για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από

τις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειές στις συμβατικές καλλιέργειες. Σύμφωνα με

αρκετές μελέτες όμως δείχνουν πως δεν έχουν επηρεάσει αρνητικά την γενετική

ποικιλότητα σε σημαντικό βαθμό. (Areal, 2015)

O πιο κοινός τρόπος για μετρήσουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που

προέρχονται από μια γενετικά τροποποιημένη καλλιέργεια σε σύγκριση από μια

συμβατική είναι το ποσοστό των φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται. Είναι όμως

ένας ατελές περιβαλλοντικός δείκτης επειδή θα πρέπει να ληφθούν οι διαφορές στα

προγράμματα ελέγχου. Έχει αναπτυχθεί ένας ειδικό δείκτης: EIQ (environmental

impact quotient). Ο δείκτης αυτός ουσιαστικά ενσωματώνει τις διάφορες

περιβαλλοντικές επιπτώσεις των επιμέρους φυτοφαρμάκων σε μια ενιαία τιμή ανά

εκτάριο. Η τιμή EIQ πολλαπλασιάζεται με την ποσότητα του δραστικού συστατικού

του φυτοφαρμάκου που χρησιμοποιείται ανά εκτάριο με αποτέλεσμα την τελική τιμή

του δείκτη. Αυτό παρέχει μια πιο ισορροπημένη αξιολόγηση του αντίκτυπου γενετικά

τροποποιημένων καλλιεργειών για το περιβάλλον, καθώς στηρίζεται σε όλες τις

μορφές τοξικότητας. (Brookes, 2005).

Οικονομικός Δείκτης

Aν και οι πρώτες γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες φυτεύτηκαν το 1994

(ντομάτες), το 1996 ήταν το πρώτο έτος κατά το οποίο φυτεύτηκε μια σημαντική

έκταση (1, 66 εκατομ.εκτάρια) Από τότε μέχρι το 2012 σε παγκόσμια κλίμακα το

νούμερο έφτασε στα 160 εκατομ. εκτάρια.

Ένα βασικό μέρος της κάθε αξιολόγησης της παγκόσμιας αξίας της

καλλιέργειας της βιοτεχνολογίας στην γεωργία είναι η εξέταση των οικονομικών

επιπτώσεων του σε κάθε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης. Το ποσό που

καταβάλλουν οι γεωργοί για την χρήση της τεχνολογίας ποικίλλει ανάλογα με την

χώρα. (Brookes, 2005)

Οι πρόσφατες αναλύσεις έχουν δείξει πως η καλλιέργεια γενετικού

τροποποιημένου καλαμποκιού, σόγιας και βαμβακιού οδηγούν, κατά μέσο όρο, σε

μια μεγαλύτερη απόδοση από τις συμβατικές καλλιέργειες. (Afidchaoa και συν, 2014)

Η χρήση ενός γενετικά τροποποιημένου χωραφιού συνεπάγεται επιδράσεις

τόσο από την πλευρά του κόστους όσο και στην πλευρά των εσόδων. Υπάρχουν

ορισμένες μεταβλητές που πρέπει να ληφθούν υπόψη όπως οι διαφορές στην

απόδοση, μείωση του κόστους του εντομοκτόνου, μείωση του κόστους διαχείρισης

του ζιζανιοκτόνου, διαφορές στις τιμές των σπόρων αλλά και διαφορές στις τιμές που

εισπράττει ο γεωργός μεταξύ της γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειας και της

συμβατικής. (Barbero, 2006)

10

4 Συμπεράσματα και Προτάσεις

Οι παγκόσμιες ανάγκες για την αγροτική παραγωγή για όλο τον πληθυσμό

έχουν αλλάξει. Πλέον πρέπει να υπάρχουν σπόροι οι οποίοι θα μπορούν να

καλλιεργούνται σε όλη την διάρκεια του χρόνου, θα μπορούν να είναι ανθεκτικοί στα

παράσιτα, στα εντομοκτόνα και στα λιπάσματα, χωρίς όμως να χάνουν τα θρεπτικά

συστατικά τους. Θα πρέπει να είναι ασφαλή όχι μόνο για τους ανθρώπους, αλλά και

για τα ζώα τα οποία θα προορίζονται. Οι παραπάνω λόγοι έχουν οδηγήσει στην λύση

της βιοτεχνολογίας και στην δημιουργία γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών.

Υπάρχουν όμως και κίνδυνοι. Όπως το 1996 όταν η τροποποίηση σπόρων

σόγιας που προοριζόταν για ζωοτροφή μετέφερε εκτός από θρεπτικά συστατικά και

ένα βασικό αλλεργιογόνο. Από τότε, οποιαδήποτε γενετική παρέμβαση στα τρόφιμα

θα εμπεριέχει και τον κίνδυνο μεταφοράς αλλεργιογόνων από το ένα φυτό στο άλλο

(Steinman, 1996)

Οι βιοτεχνολογικές καλλιέργειες όμως έχουν κάνει και μια σημαντική συμβολή

και στην αειφορία : 1. Διατήρηση βιοποικιλότητας. 2. Αντιμετώπιση της πείνας και

της φτώχειας. 3.Άμβυλνση της κλιματικής αλλαγής. 4.Συμβολή στα τρόφιμα, τις

ζωοτροφές μειώνοντας τα σε προσιτές τιμές. 5. Οικονομικά οφέλη ύψους 44

δισεκατομμυρίων δολαρίων από το 1996 έως το 2007. (Barbero, 2006)

11

Βιβλιογραφία

Afidchaoa M., Mustersa C.J.M, Wossinkc A., Balderamad F., Snooa G.,

(2014), “Analysing the farm level economic impact of GM corn in the

Philippines”, NJAS - Wageningen Journal of Life Sciences, 70-71: 113-121

Alderborna A., Sundstromb J., Soeria-Atmadjac D., Sandberge M.

Anderssonc H.C. Hammerling U. (2010). “Genetically modified plants for

non-food or non-feed purposes: Straightforward screening for their appearance

in food and feed” Food and Chemical Toxicology 48(2): 453-464

Areal F.J., Riesgo L. (2015) “Probability functions to build composite

indicators: A methodology to measure environmental impacts of genetically

modified crops”, Ecological Indicators, 52:498-516

Bakshi A, (2003). “Potential Adverse health effects of genetically modified

crops.” Journal of Toxicology and Environmental Health, Part B: Critical

Reviews, 6(3) 211-25

Barbero M.G. Rodríguez-Cerezo E. (2006), “Economic Impact of Dominant

GM Crops Worldwide:a Review,” European Commision

Bernstein J, (2003), “Clinical and Laboratory Investigation of Allergy to

Genetically Modified Foods”. Environmental Health, (8): 111

Brookes G. Barfoot P.(2005), “GM Crops: The Global Economic and

Environmental Impact—The First Nine Years 1996–2004”, AgBioForum,

8(2&3): 187-196

Davison J. (2010), “GM plants: Science, politics and EC regulations”, Plant

Science. 178(2): 94-98

Falk MC, (2002), “Food Biotechnology: Benefits and Concerns.” The Journal

of Nutrition 132:1384-1390

Frewe L.J., Miles S., Marsh R. (2002), “The media and genetically modified

foods: evidence in support of social amplification of risk.” Risk Anal

22(4):701-11

Frewera L., Lassenb J. Kettlitzc B. Scholdererd J. Beekmane V. Berdalf

K.G.(2004) “Societal aspects of genetically modified foods”, Food and

Chemical Toxicology, 42(7): 1181-1193

Gaugitsch H. (2002). “Experience with environmental issues in GM crop

production and the likely future scenarios.” Toxicology Letters 127(1-3) :351-

357

Helm P, (2001). “The power of genomics to transform the biotechnology

industry. “ Fed Reg 66(12): 4706-4738

Herrera- Estrella L, (2000), “Genetically Modified Crops and Developing

Countries.” Plant Physiology, 124: 923-926

Konig A, (2002). “Assessment of the safety of foods derived from genetically

modified (MD) crops”. Food and Chemical Toxicology, 42: 1047-1008

Metcalfe D, (2003), “Introduction: What are the issues in addressing the

allergenic potential of genetically modified foods?” Environ Health Perspect.

111(8): 1110–1113.

Moses V, (2002). “Agricultural biotechnology and the UK public”. Trends in

the biotechnology. 20: 9

Philips PW, (2002), “Biotechnology in the global agro-food system.” Trends

in the Biotechnology,20: 9

Priest SH, (2000), “US public opinion divided over biotechnology?” Nat

Biotechnol, 18:939-942

12

Rowland IR, (2002), “Genetically Modified Foods and the media”.

Proceedings of the Nutrition Society, 61, 25-29

Santerre C, (2002), “The impact of consumer food biotechnology training on

knowledge and attitude.” Journal of the American College of Nutrition, 21(3):

174-177

Steinman HA, (1996), “Hidden allergens in foods. J Allergy” Clin Immunol,

98:241-250

Thomas JA, (2003), “Safety of foods derived from genetically modified

plants.” Tex Med, 99 (3) 66- 9

Wu F, (2004), “Explaining public resistance to genetically modified corn: an

analysis of the distribution of Benefits and Risks.” Risk Analysis, 24 :715

Zdziarski I.M. Edwards J.W. Carmanb J.A, J.I. Haynes. (2014). “GM crops

and the rat digestive tract: A critical review” Environment International.

73:423-433

Διαδικτυακές πηγές http://www.gmo-

compass.org/eng/agri_biotechnology/gmo_planting/392.gm_maize_cultivation

_europe_2013.html

13