БРИКС ба АПЕКБЭЛТГЭСЭН: ОУЭЗХ 3-2 АНГИ:Д.АНУДАРЬГ.ТЭМҮҮЛЭНС.СҮХБАЯРГ.НАМХАЙДОРЖ

Агуулга

АПЕК БРИКС Онцлох зүйлс Дэлхийн хувьсгал АПЕК-н тухайд БРИКС-н тухайд Дүгнэлт

Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC) is a forum for 21 Pacific Rim member economies that seeks to promote free trade and economic cooperation throughout the Asia-Pacific region. APEC works to raise living standards and education levels through sustainable economic growth and to foster a sense of community and an appreciation of shared interests among Asia-Pacific countries.

History

Effective economic cooperation across the Pacific Rim region. First meeting of APEC in  Canberra in November, 1989 Countries of the ASEAN opposed the initial proposal, instead proposing

the East Asia Economic Caucus which would exclude non-Asian countries such as the United States, Canada, Australia, and New Zealand.

The first APEC Economic Leaders' Meeting occurred in 1993 on Blake Island. At the meeting, some leaders called for continued reduction of barriers to

trade and investment 1994 in Bogor, Indonesia - Bogor Goals that aim for free and open trade and

investment in the Asia-Pacific by 2010 for industrialized economies and by 2020 for developing economies. In 1995, APEC established a business advisory body named the APEC Business Advisory Council (ABAC), composed of three business executives from each member economy

An annual APEC Economic Leaders' Meeting is attended by the heads of government of all APEC members. The location of the meeting rotates annually among the member economies, and a famous tradition, followed for most summits, involves the attending leaders dressing in a national costume of the host country.

To meet the Bogor Goals, APEC carries out work in three main areas:

1. Trade and Investment Liberalization 2. Business Facilitation 3. Economic and Technical Cooperation

Member Countries

АПЕК–т элсэх нь Монгол улсын гадаад бодлогын стратегийн зорилт юм

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч уг үйл ажиллагааны хүрээнд зохиогдсон АПЕК-ийн гишүүн эдийн засгуудын удирдагчдын хүндэтгэлийн ёслолд оролцлоо. Ёслолд АНУ-ын Ерөнхийлөгч Барак Обама, ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путин, БНХАУ-ын дарга Си Зиньпин, БНСУ-ын Ерөнхийлөгч Пак Ин Хэ, Япон улсын Ерөнхий сайд Шинзо Абэ зэрэг нэртэй удирдагчид оролцов.

АПЕК нь өнөөдрийн байдлаар Австрали, АНУ, Бруней, Хонконг, Индонез, Канад, Малайз, БНСУ, Сингапур, БНХАУ, Тайланд, Хятадын Тайвань, Филиппин, Шинэ Зеланд, Япон, ОХУ, Вьетнам, Мексик, Папуа Шинэ Гвиней, Чили, Перу зэрэг 21 гишүүн эдийн засагтай юм.

АПЕК-ийн дээд түвшний уулзалтын хүрээнд болж байгаа “Дэд бүтцийн түншлэлийн харилцааг бэхжүүлэх нь” яриа хэлэлцээнд оролцож буй Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн уг форумд хэлсэн үгсээс дурьдвал:

Ази, Номхон далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллагын  “Эдийн засгийн тэргүүн нарын долоо хоног” (APEC Economic Leader’s Week)-ын хүрээнд 2014 оны хурлыг даргалагч БНХАУ-ын санаачлагаар энэхүү форумыг зохион байгуулж, энэхүү форумд намайг урьсан БНХАУ-ын дарга ноён Си Зиньпинд гүн талархал илэрхийлье. 

Монгол Улс нь бүс нутгийн дэд бүтцийн сүлжээнд нэгдэх, далайн боомт хүрэх, дамжин өнгөрөх зам, тээврийн таатай нөхцөл бүрдүүлэхэд идэвхи чармайлт гарган ажиллаж байгааг энд дурьдахийг хүсч байна.

НҮБ-ын Ази, Номхон далайн эдийн засаг, нийгмийн комиссын хүрээнд хэрэгжүүлж байгаа Азийн авто замын сүлжээ, Транс-Азийн төмөр замын сүлжээнд Монгол Улс нэгдэн орсон бөгөөд Азийн хурдны замын сүлжээний AH3, AH32 болон AH4 чиглэлийн замуудыг манай улс өөрийн нутагтаа барьж байгуулах үүрэг хүлээж, санаачилга гарган ажиллаж байна.

АПЕК-ийн төгсгөлийн тунхаг гарчээ

БНХАУ-ын Бээжин хотноо болсон АПЕК буюу Ази, Номхон далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллагын дээд түвшний уулзалт өндөрлөв. Энэхүү чуулганы хоёр хоногийн хэлэлцүүлэгийн үр дүн нь 24 хуудас бүхий эцсийн тунхаглал болов. Тунхаглалыг АРЕС-ийн 25 жилийн ойд зориулсан тусгай мэдэгдэл дагалдлаа.

Уулзалтыг амжилттай явуулсанд нь лидерүүд Хятадад талархаад уулзалтын халааг залгамлан авсан Филиппинд ирэх жил уулзах эрмэлзлэлээ тэд илэрхийлжээ. АРЕС-ийн  орнуудын төр, засгийн лидерүүд цаашдын 2016-2022 онуудын саммитийн хуваарийг  тохиролцов.  Дараа дараагийн саммитуудыг Перу, Вьетнам, Папуа-Новая Гвиней, Чили, Малайзи,  Шинэ Зеланд, Таиланд хүлээн авна.

АПЕК-ийн орнууд  харилцаа холбоогоо 2015-2025 онуудад бэхжүүлэх төлөвлөгөөг гаргасан гэж тунхаглалын дагавар баримтад өгүүлжээ.

БРИКС

Үүсэл

2001 онд Жим О.Ниль Бразил, ОХУ, Энэтхэг, Хятад зэрэг хөгжиж буй 4 орны эдийн засаг нь дэлхийн эдийн засагт хүчтэй нөлөө үзүүлнэ гэж анхлан дурьджээ. Иймд БРИК-ийн үүслийг 2001 онд таамаглаж байсан. Тэрээр мөн 4 тивийн төлөөлөл бүхий Мексик, Индонез, Нигери, Турк зэрэг хөгжиж буй орнууд хамтарч хүчээ нэгтгэх аваас дэлхийн эдийн засагт дорвитой байж болох таамаг гаргаж МИНТ-ийн дөрвөлийн санааг мөн дэвшүүлж байсан

Үүсэл

БРИК нь тус бүлэглэлийг үүсгэн байгуулсан 4 орны англи эхний үсгийн товчлол юм.

Brazil Russia India China Анх 2006 онд ОХУ-ын Екатеринбург хотноо дээрх 4 орны

гадаад хэргийн сайд нар уулзах үед БРИК-ийг байгуулах талаар тохиролцсон

БРИК-ийн гишүүн орнууд бүгд эдийн засаг, АҮ-ийн салбар нь хүчирхэгжиж буй хөгжиж буй орнууд юм.

Зорилго

БРИК-ийн гишүүн орнууд бүгд газар нутаг хүн ам, эдийн засгийн хүчин чадлын хувьд хүчирхэгжиж буй орнууд тул 21-р зуунд дэлхийн хэмжээний олон улсын бодлогод өөрийн байр тодорхой сууриа бэхжүүлэх мөн өргөтгөх зорилготой

G20 буюу Хөгжиж буй орнуудын бүлгийн гишүүн юм Улс төр эдийн засгийн хүчирхэг хөгжиж буй орнуудын

бүлэглэл байх

БРИКС

БРИК-ийн 4 орны хүсэлтээр 2010 онд ӨАБНУ тус бүлэгт нэгдэж орсноор БРИКС болсон.

Онцлог

Эдгээр 5 гишүүн орон бүгд их 21 хэмээх хөгжиж буй орнуудын бүлгийн гишүүн орнууд

Бүгд АҮ эрчимтэй хөгжиж буй орнууд Газар нутгийн хувьд том Нийт ДНБ 16039 их наяд доллар,2013 он

Оршил

Дэлхийн эдийн засаг хөгжихийн хэрээр түүхий эд, эрчим хүчний эх үүсвэрийн хэрэглээ эрс нэмэгдэж, үнэ богино хугацаанд хэд дахин өссөн.

1998-2008 онд баагалийн гаралтай түүхий эдийн экспорт жил бүр 20% өссөн

Энэтхэгийн эдийн засаг 1991 оноос хойш жилд дунджаар 6,3% өсч байна

БНХАУ эдийн засаг сүүлийн 30 жилд дунджаар 9,7%-р өсч байна

ОУВС

ОУВС-д шийдвэр гаргах саналыг гишүүн орнуудаас оруулсан хөрөнгийн хэмжээгээр хуваарилсан байдаг:

АНУ – 16,79% ЕХ – 32,2%

НҮБ-НБДНГ

2005 онд Нью-Йоркод болсон дэлхийн дээд хэмжээний уулзалт болсон

2006 онд “Байгууллагын үүрэг ролийг дэлхий дахинд нэмэгдүүлэх арга замууд” гэсэн илтгэлийг НҮБ-ЕА чуулганд танилцуулсан

Үүрэг амлалт гүйцэт биелүүлэхдээ сунжируулж даамжирдаг, Шийдвэрийг заавал биелүүлдэг байх

Сан

ОУВС-н зээл олгоход зориулсан сангийн хэмжээ нь 250 тэрбум ам. Доллар

Биеэ даасан сангуудын хөрөнгийн хэмжээ 3865 тэрбум ам. Доллар /Биеэ даасан сан анх Кувейтэд 1953 онд, дараа нь Сингапурт 1974 онд байгуулагдсан/

Ойрын 5 жилд 6,5 триллион доллар, ойрын 10 жилд 12-15 триллион доллар болж өсөх төлөвтэй

Нийт санхүүгийн гүйлгээний 20%

Үндэстэн дамнасан корпораци

Эрчимтэй хөгжиж буй орнуудын 100 компани 1000 тэрбум ам.долларын хөрөнгөтэй болсон

Жилд дунджаар 24% өсдөг Нийт ашгийн 40% ОУ-н хэмжээнд явуулж буй үйл

ажиллагаанаас Ази-70 Хятад-44 Энэтхэг-21

Зах зээл

Эрчимтэй хөгжиж буй орнуудад ажиллах хүчний зардал Өрнөдийнхөөс 10-20 дахин хямд байгаа нь бэлэн бүтээгдэхүүний зардлыг 40% хямд гаргах бололцоог олгож байна.

Өртөг 60% бага 2010 онд Хятадад 800000 Энэтхэгт 600000 инженер техникийн дээд боловсролтой

ажилтан бэлтгэн гаргасан Дотоодын зах зээл чухал Хятадын гангийн хэрэглээ АНУ-с 2,3 дахин их

G20

Дээд хэмжээний анхны уулзалт 2007 оны 12 сард Вашингтогд болж, бүлгийн үйл ажиллагаа албан ёсоор эхэлсэн.

Нийт хүн амын 66,8% ДНБ-ний 85% Гадаад худалдааны эргэлтийн 80% Хөрөнгийн зах зээлийн 90%

Тэргүүлэх салбарууд

Хятад: Валютын нөөц болон экспортын хэмжээгээр дэлхийд нэгт, ган, гэр ахуйн хэрэглээний хэрэгсэл, цахилгаан холбооны тоног төхөөрөмжийн салбар

Бразил: ХАА бизнес, Биотүлшний салбар ОХУ: Эрчим хүч, металлын салбар Энэтхэг: Мэдээлэл технологи, эм хангамж, автомашины эд

анги, мэдээллийн салбарын үйлчилгээний экспорт

Эрчим хүч

Дэлхийн эрчим хүчний эх үүсвэрийн хэрэглээний өсөлтийн ¾ нь хөгжиж буй орнуудын хэрэглээнд ногдож байна

Энэхүү хэрэглээний өсөлтийн тэн хагасыг Хятад, Энэтхэг 11% Ойрхи Дорнодын орнууд бий болгож байна

Ногоон эдийн засаг

ЕХ-ны Комиссын дарга Жозе Мануэль Дарао Барроза 2008 онд Лондонд тавьсан нэгэн илтгэлдээ “...ЕХ нь дэлхийн дулаарлыг хэт хурдтай нэмэгдүүлэхгүйн тулд дэлхийн улс орнууд ДНБ-нийхээ 0,5%-тай тэнцэх хэмжээний хөрөнгийг жил бүр дээрх зорилгоор зарцуулах үүрэг авч, олон улсын гэрээгээр баталгаажуулан ажил хэрэг болгохыг санал болгож байгаа. Ингэж чадахгүй, дэлхийн дулаарлын явцын дунд дасан зохицох гэж үзвэл дэлхийн ДНБ-ний 20% хүртэлх хэмжээний хөрөнгө зарах шаардлага гарах болно. Тийм учраас цаг хугацаа алдах нь бидний хувьд зардлыг асар ихээр нэмэгдүүлнэ гэсэн үг юм” гэж анхааруулжээ.

Ногоон эдийн засаг

Дэлхийн зэрлэг амьтдыг хамгаалах сангаас 2006 ондгаргасан “Амьд ертөнц” илтгэлд хүн төрөлхтөн биологийн бий болгож байгаа хэмжээнээс 25% -ийн илүү хэмжээний бүтээгдэхүүнийг жил бүр хэрэглэж, байгалийн нөөций шавхаж байгааг онцлон тэмдэглэжээ.

Хэрэв энэ хэвээр 40 жил үргэлжилбэл 2 дэлхий хэрэгтэй болох аж.

2007 оны байдлаар Байгаль орчны холбогдолтой бараа, үйлчилгээний зах зээл 700 тэрбум ам.доллар болж байсан байна.

Хэтийн төлөв

Олон улсын худалдаанд “Эв нэгдэлтэй”-гээр хоол, хүнс худалдан авах эрхийг баталгаажуулах.

ОУ-ын эрх зүйн зохицуулалт хэрэгтэй байна ДХБ нь ОУ-н зах зээл дээр менежмент хийх эрхгүй байдаг

Газрын тос

Нөөц 3 их наяд баррель = 40 жилийн хэрэглээ Нефьт дэлхийн нийт эрчим хүчний 30% Саудын Арави, Иран, Кувейт, Эмират, Ирак ба ОХУ хангахаар байна 2007 – 85 сая баррель 2030 – 106 сая баррель АНУ – 19,1 Европ - 14,4 Хятад – 8,9 Ази – 9,9 ТТОХН – 4,0 Ойрхи Дорнод 7,5 Африк 3,1 Латин Америк 6,1

Байгалийн хий

2008 оны 12 сард байгалийн хийн нөөц бүхий гол 11 орон ОХУ-д хуралдаж, байгалийн хийн олборлолт, нийлүүлэлт, үнийн бодлогоо зохицуулж байх зорилготой Байгалийн хий экспортлогч орнуудын чуулгыг байгуулсан.

2007 оны байдлаар байгалийн хийн дэлхийн нийт олборлолтын 36% Экспортын 47%

Нийт нөөц 57% ОХУ, Иран, Катарын мэдэлд байна. Хэрэгцээ 2030 он хүртэл жилд дунджаар 1,8%-иар өснө 2025 он гэхэд эрчим хүчний хэрэглээний 30% болно

Нүүрс

АНУ-н эрчим хүчний мэдээллийн захиргаанаас 2006 оны эцсээр гаргасан судалгаагаар дэлхийн нүүрсний нөөц 800-900 мянган их наяд тонн

67% - Хятад, ОХУ, Энэтхэг, АНУ-д 162 тэрбум тонн – Монгол Эрчимтэй хөгжиж буй орнуудын хэрэглээ жилд дунджаар 2%-р өсч

байна 2030 гэхэд эрчим хүчний эх үүсвэрийн 29% Өсөлтийн 85% Энэтхэг , Хятадад Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагын гишүүн

орнуудын хэмжээнд эрчим хүчний хэмнэлттэй техник, технологи нэвтрүүлснээр жилд дунджаар 1 хувийн хэмтнэлт гарч байна.

Ирээдүй

2007 оны эцсээр ОУВС-с гаргасан судалгаа Дэлхийн улсуудын ДНБ-ийг худалдан авах чадвараар нь

тооцсон хамгийн том 12 эдийн засагт Өрнөдийн 4 АНУ Япон, Герман, Франц Хөгжиж буй 8 – БНХАУ, Энэтхэг, ОХУ, Бразил, Мексик, БНСУ,

Индонези, Турк

Дэлхийн хүн ам 2050 онд 9 тэрбум болно, түүний 86% хөгжиж буй орнуудад, тал нь Энэтхэг, Хятадад

АНУ, Япон, Европын хүн ам 9%

Ирээдүй

АНУ-н Үндэсний судалгааны зөвлөл2008 он 11 сард “Дэлхийн хөгжлийн төлөв 2025”Хятад, Бразил, Энэтхэг, ОХУ-ын ДНБ-ний хэмжээ 2040-2050 онд одоогийн их 7 давна

APEC

1989-2004 онд худалдааны саад тотгорын хэмжээ 3 дахин багассан судалгаа байна.

BRICS

Нэгдсэн хөрөнгийн бирж Төлбөр тооцоог үндэсний валютаар харилцан хийх тунхаг

бичиг Хөгжлийн банк байгуулах

Дүгнэлт

Анхаарал тавьсанд баярлалаа