GIÁO TRÌNH NỘI BỘ KÝ XƯỚNG ÂM 1

1

UBND TỈNH LÀO CAI

TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI

GIÁO TRÌNH NỘI BỘ

KÝ XƯỚNG ÂM 1

NGÀNH: THANH NHẠC; ORGAN; BIỂU DIỄN NHẠC CỤ TRUYỀN THỐNG

Lào Cai, năm 2019

2

TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN

Tài liệu này thuộc sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép

dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho đào tạo và tham khảo.

Mọi mục đích khác mang tính sai lệch hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh

thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.

3

LỜI GIỚI THIỆU

Ký Xướng âm là một bộ môn giảng dạy phương pháp, đọc nhạc và ghi nhạc

được sử dụng trong đào tạo các ngành âm nhạc, Những kỹ năng về Ký Xướng âm là

hết sức quan trọng trong hoạt động nghệ thuật trình diễn. Bất kỳ một người nào khi

học âm nhạc chuyên nghiệp đều được học bộ môn Ký Xướng âm trong quá trình học

tập. Ký Xướng âm bao gồm hai môn học là Ghi âm (còn gọi là ký âm). Ghi âm là quá

trình nghe và ghi lại giai điệu, tiết tấu hay hoà âm thành nốt nhạc. Xướng âm là hát

bản nhạc mà không cần sự trợ giúp của bất cứ nhạc cụ nào, hay có thể gọi đơn giản là

đọc nhạc.

Xướng âm là quá trình giúp cho người học rèn luyện khả năng nghe nhạc, cách

xác định và ghi nhớ cao độ âm thanh cũng như đọc đúng cao độ và tiết tấu của tác

phẩm. Khi đọc nốt nhạc, chúng ta sử dụng bảy từ để đọc cao độ nốt nhạc: đô, rê, mi,

fa, son, la, si.

Đối với học sinh chuyên ngành âm nhạc thì kỹ năng Đọc nhạc, và Ký nhạc là vô cùng

quan trọng, để vận dụng vào hoạt động thực hành vào từng chuyên ngành như; Thanh

nhạc. Organ, nhạc cụ Truyền thống.

Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đã sưu tầm lựa chọn từ giáo trình Ký xướng âm

của các trường dạy nhạc có uy tín. Để cụ thể hóa phù hợp với từng chuyên ngành, Cấu

trúc của một bài được phân làm hai phần chính là lý thuyết và thực hành. Trong phần

lý thuyết bao gồm tái hiện các kiến thức đã học trong môn Lý thuyết âm nhạc. Phần

thực hành gồm được cấu trúc từ phần thực hiện kỹ năng cơ bản (đọc gam, tiết tấu đơn

lẻ) rồi đến phần vận dụng thực hành đọc bài.

Lào Cai, năm 2019

Tham gia biên soạn

Trần Tiến Dũng

4

MỤC LỤC

Bài 1. GIỌNG ĐÔ TRƯỞNG (C- dur) ....................................................................................... 7

I. Lý thuyết ......................................................................................................................... 7

1. Khái quát giọng Đô trưởng ......................................................................................................... 7

2. Các loại nhịp, tiết tấu.................................................................................................................. 8

2.1. Các loại nhịp ........................................................................................................... 8

2.2. Các nhóm tiết tấu cơ bản ........................................................................................ 8

a) Tiết tấu nốt trắng, nốt đen ...................................................................................... 8

b) Tiết tấu nốt đen chấm dôi, nốt móc đơn ................................................................ 8

c) Tiết tấu có nốt kép, đảo phách ............................................................................... 9

3. Các cách đọc gam Đô trưởng tự nhiên ....................................................................................... 9

3.1 Đọc gam ................................................................................................................... 9

3.2. Đọc quãng ............................................................................................................. 10

II. Thực hành ..................................................................................................................... 11

1. Thực hành xướng âm tiết tấu nốt trắng, nốt đen,lặng đen,lặng đơn,móc đơn. ......................... 11

1.1. Các bước thực hiện ............................................................................................... 11

1.2. Nội dung thực hiện ............................................................................................... 11

a) Tiết tấu ................................................................................................................. 11

b) Xướng âm ............................................................................................................ 13

c) Ghi âm ................................................................................................................. 24

2. Thực hành xướng âm tiết tấu có nốt kép,kép trước, kép sau. đảo phách,nhịch phách ............. 24

1.1. Các bước thực hiện ............................................................................................... 24

2.2. Nội dung thực hiện ............................................................................................... 25

a) Tiết tấu ................................................................................................................ 25

b) Xướng âm. ........................................................................................................... 25

................................................................................................................................. 32

Bài 2. GIỌNG LA THỨ (a- moll) ........................................................................................... 34

I. Lý thuyết ....................................................................................................................... 34

II. Thực hành ..................................................................................................................... 35

1. Gam La thứ (a- moll) tự nhiên .................................................................................................. 35

5

1.1 Bài tập xướng âm. .................................................................................................. 36

1.2 Bài tập ghi âm la thứ tự nhên. ................................................................................ 38

2. Gam La thứ (a- moll) hòa thanh ............................................................................................... 39

2.1 Bài tập xướng âm. ................................................................................................. 39

2.2 Bài tập ghi âm la thứ hòa thanh. ............................................................................ 43

3. La thứ giai điệu (a- moll) ......................................................................................................... 44

3.1 Bài tập xướng âm. .................................................................................................. 44

3.2 Bài tập ghi âm ........................................................................................................ 46

6

CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC

Tên môn học: Ký xướng âm 1

Mã môn học: MH09

Vị trí, tính chất của môn học

- Vị trí: Ký xướng âm là môn học bắt buộc thực hiện từ học kỳ một đến học kỳ

bốn trong chương trình dạy nghề trình độ trung cấp Thanh nhạc, Organ,và biểu diễn

nhạc cụ Truyền thống.

- Tính chất: Ký xướng âm thuộc khối kiến thức cơ sở ngành, trang bị kiến thức

về ký xướng âm căn bản hỗ trợ cho học sinh áp dụng cho từng chuyên ngành học.

Mục tiêu môn học

Sau khi hoàn thành môn học này, người học có khả năng:

1. Kiến thức: đọc được được nốt nhạc, khóa nhạc. Nhận biết được các âm hình

tiết tấu cơ bản vận dụng vào từng chuyên ngành.

2. Kỹ năng: đọc xướng âm, và ghi âm được những bản nhạc trong đó có âm

hình tiết tấu cơ bản, nghe và cảm nhận được tính chất một số loại nhịp; hát nhạc được

các bản nhạc cơ bản viết ở giọng Đô trưởng, La thứ.

3. Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Người học biết cách tìm hiểu và phương

pháp ghi âm trong chương trình học

NỘI DUNG CHI TIẾT:

7

Bài 1. GIỌNG ĐÔ TRƯỞNG (C- dur)

Mục tiêu

Sau khi học xong bài này, người học có khả năng:

- Kiến thức: Trình bày được đặc điểm giọng Đô trưởng, xác định được số

phách trong 1 ô nhịp của một bản nhạc bất kỳ.

- Kỹ năng:

+ Thực hành gõ tiết tấu được các nhóm tiết tấu cơ bản.

+ Đọc đúng cao độ gam rải giọng Đô trưởng.

+ Đọc nhạc đúng cao độ, tiết tấu một số bản nhạc trong bài.

- Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Nghiêm túc, chủ động trong học tập. Biết

ứng dụng các bản nhạc xướng âm trong môn học.

Nội dung chính:

I. Lý thuyết

1. Khái quát giọng Đô trưởng

- Giọng Đô trưởng (C-dur hoặc C- Major) là cung thể trưởng dựa trên nốt Đô.

Bộ khóa của nó không có dấu thăng hoặc giáng.

- Cấu tạo:

+ Giọng Đô trưởng (C-dur) được xây dựng trên điệu thức trưởng có âm chủ là

nốt đô.

+ Hợp âm chủ: là hợp âm 3 trưởng gồm 3 nốt đồ, mi, son tương ứng với các

bậc I, bậc III, bậc V của điệu thức.

- Cách dạng Giọng Đô trưởng (C-dur): tự nhiên, hòa thanh (có bậc 6- nốt la hạ

xuống nửa cung), giai điệu (có bậc 6, bậc 7- nốt la, si hạ xuống nửa cung khi giai điệu

đi xuống

- Tính chất: thường mang tính chất mạnh mẽ, hào hùng, sôi nổi, riêng giọng C-

dur giai điệu có tính chất gần giống với giọng Đô thứ (c-moll)

- Mối quan hệ giữa các bậc liền nhau của giọng Đô trưởng tự nhiên:

- Mối quan hệ giữa các bậc liền nhau của giọng Đô trưởng hoà thanh:

8

- Mối quan hệ giữa các bậc liền nhau của giọng Đô trưởng giai điệu:

2. Các loại nhịp, tiết tấu

2.1. Các loại nhịp

- Nhịp đơn gồm các loại nhịp 2/4, 3/4, 3/8 trong mỗi ô nhịp loại nhịp này có một

phách mạnh.

- Nhịp phức gồm các loại nhịp 4/4 (C), 6/8 … nó được cấu tạo từ 2 loại nhịp đơn cùng

loại do đó trong mỗi ô nhịp loại nhịp này có một phách mạnh và một phách mạnh vừa.

- Các nhịp 2/4, ¾, 4/4 (C) mỗi phách tương ứng với giá trị trường độ 1 nốt đen; các

loại nhịp 3/8, 6/8 mỗi phách tương ứng với giá trị trường độ 1 nốt móc đơn.

2.2. Các nhóm tiết tấu cơ bản

a) Tiết tấu nốt trắng, nốt đen

- Trong nhịp 2/4, ¾, 4/4 (C) một nốt trắng có giá trị bằng 2 phách, 1 nốt đen có giá trị

bằng 1 phách

- Các nhóm tiết tấu cơ bản:

;

b) Tiết tấu nốt đen chấm dôi, nốt móc đơn

- Trong nhịp 2/4, ¾, 4/4: mỗi nối móc đơn giá giá trị bằng ½ phách; trong nhịp

3/8, 6/8 mỗi nốt móc đơn có giá trị bằng 1 phách

- Nốt nhạc có dấu chấm dôi thì giá trị trường độ nốt đó tăng thêm ½ giá trị

trường độ nốt đó.

- Các nhóm tiết tấu cơ bản

+ Tiết tấu nốt móc đơn

;

9

;

+ Tiết tấu nốt có dấu chấm dôi

c) Tiết tấu có nốt kép, đảo phách

- Trong nhịp 2/4, ¾, 4/4: mỗi nối móc kép giá giá trị bằng1/4 phách; trong nhịp

3/8, 6/8 mỗi nốt móc đơn có giá trị bằng 1/2 phách.

- Đảo phách là trọng âm tiết tấu không trùng với trọng âm tiết nhịp

- Các mẫu tiết tấu cơ bản

+ Tiết tấu có 1 nốt móc đơn và 2 nốt móc kép

; ; ;

+ Tiết tấu có 4 nốt móc kép

;

+ Tiết tấu đảo phách

;

3. Các cách đọc gam Đô trưởng tự nhiên

3.1 Đọc gam

- Đọc gam theo cao độ tăng dần

- Đọc gam theo cao độ giảm dần

10

- Đọc gam theo mô típ

+ Mô típ 2

+ Mô tip 3 nốt

+ Mô típ 4 nốt

3.2. Đọc quãng

+ Quãng 3

+ Quãng 4

11

II. Thực hành

1. Thực hành xướng âm tiết tấu nốt trắng, nốt đen,lặng đen,lặng đơn,móc

đơn.

1.1. Các bước thực hiện

Bước 1. Gõ tiết tấu:

- Xác định loại nhịp, phách

- Xác định nhóm tiết tấu

- Gõ tiết tấu từng phần và cả bài kết hợp với đánh nhịp

Bước 2. Đọc gam, đọc quãng

Bước 3. Xướng âm

- Xác định

- Xướng âm tường phần của bài

- Xướng âm toàn bộ bài

Lưu ý:

- Khi đọc sai cao độ, thì cần đọc lại gam chủ hoặc gam rải để xác định âm tựa

và cao độ đúng của âm cần sửa.

- Khi đọc nhạc sai nhịp phách thì cần xác định lại nhóm tiết tấu đang thực hiện,

xác định lại phách nhóm các nốt.

1.2. Nội dung thực hiện

a) Tiết tấu

Bài tập tiết tấu số 1



12








13



b) Xướng âm

Bài xướng âm 1. nốt đen, nốt trắng ( Khỏe khoắn)

Bài xướng âm 2. Nốt den, trắng ( Vui - khỏe)

14

Bài xướng âm 3. Lặng đen

Bài xướng âm 4. Lặng đen.

Bài xướng âm 5. Khóa pha

Bài xướng âm 6. Lặng đen.

15

Bài xướng âm 7. Vui - nhí nhảnh

Bài xướng âm 8. Andantino

Bài xướng âm 9. Nhịp 3/4 chấm dôi

16

Bài xướng âm 10.

(biến tấu trên chủ đề dân ca Pháp- V.A.Mozart)

Chậm dãi, thư thái

Bài xướng âm11.

(Buổi sáng đẹp trời- Đỗ Mạnh Thường)

Vừa phải

Bài xướng âm 12. Móc đơn

17


Bài xướng âm 14. Nhịp 3/4



18




19




20




21




22



Bài xướng âm 31. Em nhớ Tây nguyên (vừa phả,i trong sáng)

23





24


c) Ghi âm

Bài ghi âm số 1.

Bài ghi âm số 2.

2. Thực hành xướng âm tiết tấu có nốt kép,kép trước, kép sau. đảo phách,nhịch

phách

1.1. Các bước thực hiện

Bước 1. Gõ tiết tấu:

- Xác định loại nhịp, phách

- Xác định nhóm tiết tấu

- Gõ tiết tấu từng phần và cả bài kết hợp với đánh nhịp

Bước 2. Đọc gam, đọc quãng

Bước 3. Xướng âm

- Xác định

- Xướng âm tường phần của bài

- Xướng âm toàn bộ bài

25

Lưu ý:

- Khi đọc sai cao độ, thì cần đọc lại gam chủ hoặc gam rải để xác định âm tựa

và cao độ đúng của âm cần sửa.

- Khi đọc nhạc sai nhịp phách thì cần xác định lại nhóm tiết tấu đang thực hiện,

xác định lại phách nhóm các nốt.

2.2. Nội dung thực hiện

a) Tiết tấu






b) Xướng âm.

Bài xướng âm 37. Bài tập Đảo phách

26



Bài xướng âm 40. Nghịch phách

27

Bài xướng âm 41. Nghịc phách.



28




29

Bài xướng âm 47. Hai bè

Bài xướng âm 48. Hai bè


30

Bài xướng âm 50

Bài xướng âm 51. Móc kép


31



Bài xướng âm 55. Vui

32




33

c) Bài tập ghi âm đô trưởng

Bài tập ghi âm 1

34

Bài 2. GIỌNG LA THỨ (a- moll)

Mục tiêu

Sau khi học xong bài này, người học có khả năng:

- Kiến thức: Trình bày được đặc điểm giọng La thứ, phân biệt được tính đặc

điểm giữa giọng La thứ tự nhiệm với các giọng La thứ hoà thanh, La thứ giai điệu;

Nêu được tính chất của giọng La thứ.

- Kỹ năng:

+ Đọc đúng ao độ gam rải giọng la thứ tự nhiên, hoà thanh, giai điệu.

+ Đọc nhạc đúng cao độ, tiết tấu một số bản nhạc trong bài.

+ Nghe và phân biệt được màu sắc của giọng trưởng và thứ.

- Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Nghiêm túc, chủ động trong học tập. Biết

ứng dụng các bản nhạc xướng âm vào từng chuyên ngành học.

Nội dung chính:

I. Lý thuyết

- Giọng La thứ (a- moll hoặc A minor) là cung thể thứ dựa trên nốt La. Bộ khóa

của nó không có dấu thăng hoặc giáng.

- Cấu tạo:

+ Giọng La thứ (a- moll) là giọng xây dựng trên điệu thức thứ có âm chủ là nốt

La.

+ Hợp âm chủ: là hợp âm 3 thứ gồm 3 nốt la, đô, mi.

- Cách dạng Giọng La thứ (a- moll): tự nhiên, hòa thanh (có bậc 7- nốt son tăng

nửa cung), giai điệu có bậc 6, bậc 7- nốt pha, son nâng nửa cung khi giai điệu đi lên.

- Tính chất: thường mang tính chất nhẹ nhàng, trữ tình, buồn, riêng giọng La

thứ (a-moll) giai điệu có tính chất gần giống với giọng La trưởng (A-dur)

- Mối quan hệ giữa các bậc liền nhau của giọng La thứ (a- moll) tự nhiên

- Mối quan hệ giữa các bậc liền nhau của giọng La thứ (a- moll) hoà thanh

35

- Mối quan hệ giữa các bậc của liền nhau giọng La thứ (a- moll) giai điệu

II. Thực hành

1. Gam La thứ (a- moll) tự nhiên

- Đọc gam theo cao độ giảm dần


+ Mô típ 2 nốt

+ Mô tip 3 nốt

+ Mô típ 4 nốt

36

- Đọc quãng 3

- Đọc quãng 4

1.1 Bài tập xướng âm.



37

Bài xướng âm 61. Vui, rộn ràng



38


1.2 Bài tập ghi âm la thứ tự nhên.

Bài ghi âm 1.

Bài ghi âm 2

39

2. Gam La thứ (a- moll) hòa thanh

- Đọc gam


+ Mô típ 2 nốt

+ Mô tip 3 nốt



40

Bài xướng âm 63. Morderato



41

Bài xướng âm 66. Allegretto



42

Bài xướng âm69. Khoan thai


Bài xướng âm 71. vỗ tay theo tiết tấu;

43

2.2 Bài tập ghi âm la thứ hòa thanh.

Bài ghi âm 1.

44

3. La thứ giai điệu (a- moll)

- Đọc gam


+ Mô típ 2 nốt

+ Mô tip 3 nốt

+ Mô típ 4 nốt

- Đọc quãng 3

- Đọc quãng 4


45

Bài xướng âm 72. Andante


Bài xướng âm 74. Xướng âm hai bè.


46

3.2 Bài tập ghi âm

Bài tập ghi âm 1.

Bài ghi âm 2.

Date post:	29-Mar-2023
Category:	Documents
Upload:	khangminh22
View:	0 times
Download:	0 times

GIÁO TRÌNH NỘI BỘ KÝ XƯỚNG ÂM 1

Documents