HİNDİSTAN Eylül, 2012
HİNDİSTAN’DAKİ BAZI MADEN OCAKLARINA YAPILAN TEKNİK GEZİLERE AİT RAPOR: Sektör Maden Dergisinin Ekim
2012 sayısında Hindistan’la ilgili
yayınlanan yazılar, tarafımca
hazırlanan okuyacağınız rapordan
faydalanılarak hazırlanmıştır (TKİ
Kurumu çalışanlarından Maden
Y.Mühendisi Sn. Ayşe ÖZER de
raporun hazırlanmasında katkıda
bulunmuşlardır).
Metin AKTAN
Maden Mühendisi;TKİ Kurumu Genel Müdür Danışmanı
1
İçindekiler
1.GENEL BİLGİLER ................................................................................................................................................. 2
1.1. İklim-Sıcaklık ......................................................................................................................................... 3
1.2. İdari Sistem ........................................................................................................................................... 3
1.3. Din ........................................................................................................................................................ 4
1.4. Demografi ............................................................................................................................................. 5
1.5. Kültür .................................................................................................................................................... 5
1.6. Hint sineması ........................................................................................................................................ 5
1.7. Hint mutfağı .......................................................................................................................................... 5
2. TEKNİK GEZİLER VE IMPC KONGRESİ İZLENİMLERİ ....................................................................................... 8
2.1. Çinko ve Kurşun Madeni Gezisi (17 Eylül Pazartesi-Udaipur) ............................................................... 8
2.2. Malanjkhand Bakır Madeni Gezisi (18 Eylül Salı-Raipur) .................................................................... 11
2.3. Bhelatand TATA Steel Kömür Madeni Gezisi (21 Eylül Cuma-Kalkota) .............................................. 11
2.4. Sukinda TATA Steel Ltd. Krom Madeni Gezisi (22 Eylül
Cumartesi-Bhubaneshwar) ............................................................................................................................. 14
2.5. IMPC Kongresi .................................................................................................................................... 16
3. TURİSTİK GEZİLER ....................................................................................................................................... 17
Taj Mahal ........................................................................................................................................................ 17
4. KAYNAKLAR: ............................................................................................................................................... 20
2
GİRİŞ
Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı’nın düzenlediği yurtdışı gezileri kapsamında, 15 – 29 Eylül
tarihleri arasında Hindistan’ın çeşitli şehirlerine teknik bir gezi gerçekleştirilmiş, ayrıca Uluslar arası
Cevher Hazırlama Kongresi’ne de katılınmıştır.
Gezi sırasında Bombay, Udaipur, Raipur, Kolkota (Kalküta), Bhubaneshwar, Yeni Delhi şehir-kültürel
gezileri (Sun Tapınağı, Taç Mahal vb) ve Rajpura-Dariba mines (Zn), Malanjkhand Copper
Project, Bhetland Coal Washery, Chromite Ore Beneficiation Plant teknik gezileri
gerçekleştirilmiştir.
1.GENEL BİLGİLER
Hindistan ya da resmi adıyla Hindistan Cumhuriyeti
(Hintçe: भारत गणराज्य Bhārat Gaṇarājya;
İngilizce: Republic of India).
Güney Asya'da bulunan bir ülkedir. Dünyanın en büyük yedinci
coğrafi alanı ve en büyük ikinci nüfusuna sahip olan ülkedir ve
dünyanın en büyük demokrasisidir. Güneyinde Hint Okyanusu,
batısında Umman Denizi ve doğusunda Bengal Körfezi'nin
bulunmasıyla birlikte Hindistan'ın deniz kıyısı 7.517 kilometre
uzunluktadır. Batısında Pakistan, kuzeydoğusunda Çin Halk
Cumhuriyeti, Nepal ve Bhutan, ve doğusunda Bangladeş ve
Myanmar ülkeleri ile sınır paylaşmaktadır. Ayrıca Sri Lanka,
Maldivler ve Endonezya'ya çok yakındır.
İndus Vadisi Uygarlığı, tarihi ticaret yolları ve büyük
imparatorlukların yer aldığı bölge olan Hint Yarımküresi, uzun
tarihin çoğu boyunca ticari ve kültürel zenginliği için biliniyordu.
Dört tane önemli dünya dinleri olan Hinduizm, Budizm, Jainizm ve
Sihizmin doğum yeri olmasıyla birlikte Zerdüştçülük, Yahudilik,
Hıristiyanlık ve İslam hepsi M.S. birinci yüzyıldan itibaren ülkeye
gelerek bölgenin çeşitli kültürünü şekillendirmiştir.
Hindistan, 28 tane eyalet ve birlik bölgesinden oluşan ve
parlamenter demokrasi olan bir cumhuriyettir. Borsa sayılarına göre
dünyanın en büyük on ikinci ekonomisine ve dünyanın en büyük
dördüncü satın alma gücü paritesine sahiptir. 1991'den beri
uygulanan ekonomik inkılapları nedeniyle dünyanın en hızlı
büyüyen ekonomilerinden birisidir. Buna rağmen yoksulluk ve kötü
beslenme oranları hala çok yüksek, okuryazarlık ise çok düşüktür.
Çin ile birlikte dünya genelinde nüfusu 1 milyar sınırının üstündeki
iki ülkeden birisi olarak önemli bir yere sahip olan Hindistan, daha
yüksek olan nüfus artış hızı sebebiyle yakın bir gelecekte dünyanın
en kalabalık ülkesi olacaktır.
Başkenti: Yeni Delhi.
Para Birimi : Hindistan Rupisidir. 1 USD, yaklaşık 53 Rupidir.
Uçuş Süresi : İstanbul üzerinden 6,5 saat.
3
Saat Farkı : 2,5 saat ileri.
Konuşulan Diller : Resmi dili Hintçe olmasına rağmen İngilizce anlaşabilmek de mümkündür.
1.1. İklim-Sıcaklık
Hindistan'ın iklim ve mevsim alanı inanılmazdır. Kuzey'deki Himalaya Vadilerinde dört mevsim
ılıman bir iklim yaşayabilirken, ülkenin diğer bir ucu olan Deccan'da tropikal bir iklim vardır.
1.2. İdari Sistem
Hindistan, yirmi sekiz tane eyalet ve yedi tane birlik bölgesinden oluşan bir federal cumhuriyettir.
Her eyalet, Puduçeri ve Delhi kendi seçilen hükümetlerine sahiptir. Diğer beş birlik bölgesinin
kendi atanmış memurları vardır ve böylece doğrudan Cumhurbaşkanının idaresi altındadır. 1956'da
uygulanan "States Reorganisation Act"'ine göre eyaletler, dillere göre oluşmakta ve günümüzde de
bu uygulama devam etmektedir. Eyaletler ve birlik bölgeleri 610 tane ilçeye de bölünür.
4
Eyaletler:
1. Andhra Pradeş
2. Arunachal Pradeş
3. Assam
4. Bihar
5. Chhattisgarh
6. Goa
7. Gucerat
8. Haryana
9. Himaçal Pradeş
10. Cammu Keşmir
11. Carkand
12. Karnataka
13. Kerala
14. Madya Pradeş
15. Maharaştra
16. Manipur
17. Megalaya
18. Mizoram
19. Nagaland
20. Orissa
21. Pencap
22. Racastan
23. Sikkim
24. Tamil Nadu
25. Tripura
26. Uttar Pradeş
27. Uttarakand
28. Batı Bengal
1.3. Din
Din Hindistan’da bir hayat tarzıdır. Bütün Hint geleneklerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Birçok Hintli
için din, günlük işlerden eğitim ve politikaya kadar hayatın her safhasına nüfuz etmiştir. Laik
Hindistan, Hindu, İslam, Hıristiyanlık, Jainizm, Sihizm ve diğer sayısız dini geleneğe ev sahipliği
yapmaktadır. Hinduların yanında Müslümanlar önde gelen dini gruptur ve Hint toplumunun ayrılmaz
bir parçasıdır. Hindistan Endonezya’dan sonra sayıca en kalabalık Müslüman nüfusa sahiptir.
Hindistan’da tüm dinlerce kabul edilen ortak uygulamalar vardır ve her yıl çeşitli müzik ve dans
festivalleri tüm topluluklarca kutlanır. Her birinin kendi hac yerleri, kahramanları, efsaneleri ve hatta
mutfak alışkanlıkları vardır ki bu toplumun temel özelliği olan özgün farklılık içinde karışır gider.
5
1.4. Demografi
Hindistan 1,2 milyar nüfusu ile dünyadaki en büyük ikinci ülkedir. Son 50 yılda tıbbi gelişmeler,
tarımsal verimlilik ve Yeşil Devrim nedeniyle Hindistan'da büyük bir nüfus artışı olmuştur.
Hindistan'da kentsel nüfus 1991-2001 arasında %31,2 artarak çok büyük bir artış göstermiştir. 2001
yılında yapılan sayıma göre Hindistan nüfusunun %70'i kırsal kesimde, 285 milyon Hindistanlı ise
kentlerde yaşıyor. Bombay, Delhi ve Kalküta Hindistan'ın en büyük üç şehridir. Hindistan'da
okuryazarlık oranı kadınlarda %53,7, erkeklerde %75,3 toplam nüfusta ise 64,8'dir.
1.5. Kültür
Hindistan din zenginliği ile birlikte bir kültür zenginliğine de sahiptir. Değişik dallarda kendi biçemine
sahiptir.
Bunlardan bazıları:
Hint sineması
Hint mutfağı
1.6. Hint sineması
Hindistan Kültürü ve yaşamı Hindistan dışında özellikle Hint Filmleri ile tanınmıştır. Hindistanın
değişik bölgelerinde farklı film prodüksiyonları vardır. Bunlardan en önemlisi Mumbai'deki
Bollywood film endüstrisidir. Bollywood adı Hollywood ve Bombay (Mumbai) isimlerinden
oluşturulmuştur.
1.7. Hint mutfağı
Genelde bol baharatlı yemekler yapılır. Tavuk ve baharat ağırlıklı bir mutfaktır. Tatlıdan tavuğa kadar
bütün yemekler baharatlıdır. Tatlılar tarçın ağırlıklı tavuklar köri ağırlıklıdır. Hinduluk dini yüzünden
inek eti kullanılmaz.
6
7
8
2. TEKNİK GEZİLER VE IMPC KONGRESİ İZLENİMLERİ
2.1. Çinko ve Kurşun Madeni Gezisi (17 Eylül Pazartesi-Udaipur)
Hindistan Zinc Ltd. SK Mines’a ait olan sahadan yılda 2 milyon ton cevher çıkarılmaktadır. Sahanın
açık ocak üretim metodu ile çalışmasında sona gelindiği için yer altı üretim metoduna geçiş
projelendirilmiş bulunmaktadır. Yer altı metodunda da Kuyu sistemi ile çalışma öngörülmektedir.
Sahanın 20 yıllık rezerv ömrünün kaldığı dikkate alınırsa sahadaki toplam rezervin ortalama 40 milyon
ton civarında olduğu söylenebilir.
9
Maden üretim bölgesine geziye izin verilmemiş olup yalnızca Cevher Hazırlama Tesisleri ziyaret
edilmiştir. Tesisle ilgili izlenimler ve edinilen bilgiler şu şekildedir:
Tesisin %65’i Vedenta’nın olup, %35’i devlete aittir. Her vardiyada 1-2 mühendis, 6 işçi, 10 tekniker
çalışmakta olup, 24 saat içerisinde 3 vardiya halinde çalışılmaktadır.
Ham cevherin %2-3’ü kurşun ve %3’ü ise çinko olarak verilmiş olup, tenördeki kazanım oranı %85
olarak belirtilmiştir. Yılda 2 milyon ton üretim yapıldığı düşünülürse bunun yaklaşık 34 bin tonu
kurşun ve 51 bin tonu da çinko olarak kazanılmaktadır.
Tesise cevher iki parelel devreden beslenmektedir. İri taneli ham cevher önce döner kırıcılarda 1200
mm altına indirgenmektedir. Sonra birincil, ikincil ve tersiyer kırıcılarla -20 mm altına indirgenerek 4
siloya besleme yapılmaktadır.
Öğütme devresindeçubuklu ve bilyalı değirmenler kullanılmakta olup cevherin %80’i burada -75 µm
altına indirgenmektedir. Buradan da hidrosiklona besleme yapılmaktadır.
Hidrosiklon alt akımından çıkanlar tekrar öğütmeye, üst akımdan çıkanlar da flotasyona
gönderilmektedir. Flotasyon işlemleri doğal pH’da yapılmakta olup, önce likle kurşun konsantresi
alınmaktadır. Bastırıcı olarak sodyum siyanür (NaCN) kullanılmaktadır. NaCN, kurşunu kazanmak
için piriti bastırmakta kullanılmaktadır. ZnSO4 ise çinkoyu bastırmaktadır.
Kurşun devresinin atığı Zn tankına gönderilmekte olup, bastırıcı olarak burada CuSO4
kullanılmaktadır.
Çinko devresinin atığı da thickener ardından atık barajına gönderilmektedir. Çinko devresinde toplayıcı
olarak SPX kullanılmaktadır.
Thickener alt akımından çıkan üründe %60 nem mevcutken, 7 ton/saat kapasitedeki Lorax Filtreler
yardımıyla bu nem %9’a indirgenmektedir.
Ayrıca roaster(fırın), sülfirik asit tesisi ve elektroliz devresi de tesiste mevcut olup, buralarla ilgili
çeşitli bilgiler alınmıştır.
Zn konsantresi siloda depolanarak fırın ünitesine gönderilmektedir. Fırın alanı 123 m2 olarak
verilmiştir. Kavurma kapasitesi 40 ton/saat olup, vardiya kontrolleri otomatik yapılmaktadır. Kavurma
işlemi ile Zn, oksitlenerek ZnO’ya dönüştürülmektedir.
Sülfirik asit tesisinde Zn, H2SO4 ile liç edilmektedir. Sonrasında arıtma (purification) yapılmaktadır.
Burada Kobalt, Kadmium, Nikel çözeltiden ayrıştırılmaktadır. Sonra da elektroliz devresine
gönderilmektedir.
10
Elektroliz devresinde Zn,
katotlara toplanmakta ve
otomatik sıyırma işlemine tabi
tutulmaktadır.
Burada 210.000 ton/yıl Zn
katot üretimi yapılmaktadır.
Tesisi ait ekipmanlar ve
tasarım, Finlandiyalı Outo
Kumpu tarafından yapılmıştır.
Cevher Hazırlama Tesisinin ziyeretinin ardından aynı şirkete ait AR-GE tesisleri de ziyaret edilmiştir.
11
2.2. Malanjkhand Bakır Madeni Gezisi (18 Eylül Salı-Raipur)
1982’de kurulmuş olan madende açık işletme metodu kullanılmakta olup, cevherin oldukça derinde
kalması ve emniyet şartlarının da dikkate alınması ile yer altı üretimine dönük proje çalışmaları devam
etmektedir. Maden hissesininin %99,5’i devlete, %0,5’i ise özel sektöre aittir.
Toplamda 4800 işçi çalışmakta olup, 480 adet de yönetici düzeyinde memur bulunmaktadır. Yıllık
üretimleri yaklaşık 2 milyon ton olup, kalan rezervle birlikte 30 yıl daha çalışacakları bilgisine
dayanarak kalan rezervin yaklaşık 60 milyon ton olduğu tahmin edilmektedir.
Tesise ait bir de zenginleştirme tesisi bulunmakta olup, 70 ton/saat kapasite ile çalıştığı bilgisi
alınmıştır.
Açık ocaktaki basamak genişlikleri ortalama 6m, basamak yükseklikleri 12 m ve ortalama genel şev
açısı da 37 ile 42 derece arasındadır. Cevherin yan kayacı granit ve quartz’dan oluşmaktadır. Ocak
içerisinde biriken suyun atılması için çekiş gücü yüksek pompalar kullanılmaktadır.
Zenginleştirme Tesisinde çeneli ve konik kırıcılar bulunmakta olup, diğer öğütme devreleri ve
flotasyon proseslerinin ardından cevherin %60’ı -70 µm altına indirgenmektedir.
2.3. Bhelatand TATA Steel Kömür Madeni Gezisi (21 Eylül Cuma-Kalkota)
Yıllık 1-1,5 milyon ton üretim yapılan madende yer altı üretim metotlarından olan Oda-Topuk Metodu
kullanılmaktadır. Bazı yerlerde kısmen klasik uzun ayak metodu nun kullanıldığı bilgisi de alınmıştır.
50 yıllık rezervin kaldığı bilgisine dayanarak toplam rezerv, en az 60 milyon ton civarında olarak
hesaplanmıştır. Kömür kalınlığı ortalama 0,5-2 m arasındadır. Kömür derinliği yaklaşık 200-300 m
civarındadır.
Hindistan kömürünün daha çok Afrika kömürlerine benzerlik gösterdiği, bu yüzden de termik santral
amaçlı olarak -20 mm altı kömürlerin kullanıldığı bilgisi alınmıştır.
12
Lavvar tesislerinde zenginleştirilen kömürün 6500 kcal’ye ulaştığı, %28-32 oranında kül içerdiği,
tesisin yıkama kapasitesinin 200 ton/saat olduğu bildirilmiştir. İnce tanelerde sentetik kollektör(daha
önceleri gazyağı kullanılıyormuş), iri tanelerde ise susuzlandırma yöntemi kullanılmaktadır.
Tesise ait genel akım şemaları aşağıdaki gibidir:
13
14
2.4. Sukinda TATA Steel Ltd. Krom Madeni Gezisi
(22 Eylül Cumartesi-Bhubaneshwar)
Hindistan’ın genelinde bir çok maden ocağı bulunan TATA grubunun kurucusu, Jamshetji Tata’dır.
Geçmişi 1868’lere kadar uzanan şirkette, madencilik ilk olarak 1907’de başlamıştır. Çalışılan maden
grupları arasında krom, manganez, dolomite, kömür gelmektedir.
Şirketin gezdiğimiz mevcut ocağı, krom üretiminde dünyada 6. sırada yer almaktadır. Grubun cirosu,
83,3 milyar US$ olup, çelik üretiminin bundaki payı 26,1 milyar US$ civarındadır.
ISO 9001 belgesini Asya kıtasında ilk alan (1994 yılında) şirket, bu gruptur. SA-8000 (Social
Accountability) belgesini de Asya’da ilk olmak üzere 2004 yılı itibariyle alan şirket, bu yönde de
Asya’da ilk sıradadır. 2007 yılında da ülkemizden “İncelemeli Patent” almışlardır.
Krom madeni, ilk olarak 1949’da keşfedilmiş olup, 1960’ta üretimine başlanmış, 1991 yılında da
zenginleştirme tesisleri kurulmuştur.
Bu üretimin 500 bin tonu %50 içerikte FeCr içermektedir. Kalan 900 bin ton ise düşük tenörlüdür. %38
Lumpy Cevher, yaklaşık 100 bin ton civarındadır.
Tesisi ait ekipmanlar ve tasarım Finlandiyalı Outo Kumpu tarafından yapılmıştır. Tesite -220 mm altı
zenginleştirilmektedir. Tesisteki kazanım oranı ortalama %80 civarındadır.
Krom üzerinde 6 milyon m3 civarında örtü bulunmaktadır. Yıllık üretim ortalama 1,4 milyon tondur.
Krom cevheri, lateritik-limonite bir yapıdadır. 2020’ye kadar tesisin açık ocak çalıştırılması
planlanmaktadır. Cevher arasında az da olsa cobalt ve nikel de bulunmaktadır.
Açık ocaktaki basamak genişliği ortalama 12 m, basamak yüksekliği 10 m olup, genel şev açısı ise
%35 civarındadır. Şu an itibariyle açık ocak olarak 95 m derinliğe inmişlerdir. 110 m derinlikten sonra
yer altı üretimi planlanmaktadır. Hafriyat malzemesinin oldukça yumuşak olması nedeniyle, yer altı
üretiminin uygulanması şu an için mümkün görünmemektedir.
Madenin cevher kısmında sert silis oranı yüksek olduğu için tesite önce elle ayıklama yapılmaktadır.
+75 mm üstü Çeneli kırıcıda, -75+25 mm arası konik kırıcıda kırıldıktan sonra öğütme devresindeki
yüksek frekanslı eleklerde +1 µm üstüne kadar ayırma işlemi yapılmakta olup, -1 µm altı da
hidrosiklona gönderilmektedir.
İnce malzeme için susuzlandırma yapılmakta olup, atık malzemeler sarsıntılı masadan geri
kazanılmaktadır.
15
24 Eylül Pazartesi gününden 28 Eylül Cuma’ya kadar da IMPC kongresine katılınmıştır.
16
2.5. IMPC Kongresi
TKİ heyetinin sunmuş olduğu poster
17
3. TURİSTİK GEZİLER
Taj Mahal
Tac Mahal, Hindistan Türk İmparatorluğu'nun
Timuroğulları hanedanının 5. hükümdarı Şah
Cihan (1593-1666) tarafından, o zamanki
imparatorluğun başkenti olan Hindistan'ın Agra
şehrinde, Jumna Nehri'nin kıyısında
yaptırılmıştır. Dünyada aşk için dikilmiş en
büyük ve en güzel anıt olarak kabul edilen bu
türbe, Şah Cihan'ın büyük bir aşkla sevdiği eşi
Ercümend Banu'nun (Mümtaz Banu) ölümü
üzerine, onun hatırasına yaptırılmıştır.
Yapının mimarları, Mimar Sinan'ın
talebelerinden Mehmet İsa Efendi ve Mehmet
İsmail Efendi ile yapıdaki yazıları yazan Hattat
Serdar Efendi eserin yapımı için Şah Cihan tarafından İstanbul'dan davet edilmişlerdi. 1630'da
inşaasına başlanan eser, 22 yıl sonra 1652'de tamamlanmıştır.
Tac Mahal'in yapımında parlak, ince mavi damarları olan beyaz mermer kullanılmıştır. Aynı
mermerden yapılan ve yerden yüksekliği 82 metre olan kubbe, Mimar İsmail Efendi tarafından
yapılmıştır. Kubbe üzerinde altınlı bir alem vardır. Türbenin beyaz mermerden 4 minaresi vardır.
Anıtın dört yanına Hatta İsmail Efendi tarafından Yasin suresinin tamamı yazılmıştır.
Mümtaz Mahal ve Şah Cihan'ın sandukaları üst katta, kubbenin altındadır. Sandukaların bulunduğu
yerdeki kubbede insan ağzından çıkan her ses 7 kez yankılanacak şekilde bir akustiğe sahiptir.
Şahın ve eşinin asıl lahitleri ise en alt katta bulunmaktadır.
Tac Mahal'in yüzbinlerce akik, sedef ve firuze gömülü olan duvarlarında ayrıca 42 zümrüt, 142
yakut, 625 pırlanta ve 50 adet çok iri inci vardır.
18
Romantik görünüşü ile herkesi büyüleyen, Doğulu Batılı birçok ünlü yazar ve şaire ilham kaynağı
olan Tac Mahal, mehtaplı gecelerde bile aydan daha parlak görünür. 1966 Hint-Pakistan Savaşında,
Pakistan savaş uçaklarına yol gösterici bir parıltı olmaması için, Hint hükümeti tarafından kubbesi
siyah bir çadırla örtülmek zorunda kalınmıştır.
19
Metin AKTAN
TKİ Kurumu Genel Müdür Danışmanı
Eylül, 2012
20
4. KAYNAKLAR:
www.wikipedia.com
Maden ocaklarında çalışan yetkililerden alınan sözlü ve yazılı bilgiler.
TEKZİP: İş bu rapordaki bazı bilgiler Hindistan’daki ilgili şirket yetkililerinden alınmış olup, söz konusu bilgilerin
doğruluğundan tarafım sorumlu tutulamaz.
DISCLAIMER: The information and predictions contained within this report are based on the data provided by the site
owners of company. Me as the reporter, cannot take responsibility for the aaccuracy of this data.
