(I943 Yılı Kezuniyet Tezi)

y KUP .KAD İ . KA_AQS

1

1

HAYATI

ve . İ

(I943 Yılı Kezuniyet Tezi)

ı İÇİ iD KİLl'~R

yakup Kf<irinin oeddi;. çooukluğu, ilk ,3ençlik seneleri.

Edebiyat heves~; l.!

İlk arkada şl8rı.okuduğu ilk eserler. istanb la gelişi;

İlk yazı la :rl ,;yazı arkadaşla .rı,

I- Bix Sexe .. cam devzi: (I908-I9I2)

~·.ık hik§y e ıs ·.,ilk nEJ irle ri, tenkitleri, san• a" ~a~i. 1! e cria t · nin ır :rul ;ışu ve Yakup Kadrinin buxaya gi:rişi,

Miss Chalf'?in.:.n a lbumündcn. (ilk hik ~e .... e:rinin umur..ı: karekte l'i.)

2- ah~et vresi:(I9I2-I9 8)

3-

KDdınlık ve ka dırı \lı r l.raz.

ir huysu ztııı de ~terin( en.

, nan k"l .tü:rU ile temas ,Omi:ros. """."ik yele :ri

xgene ko~ devı esi: ( I9 I9-I9ı..3) rıiss Cha~:ri tn a lbu ü( İkinci k sJLm}

Hiknye ıer.

:re nlerin i~ından. ( ie s ir le :ri) ka 1: le :ri ( ·~ge nekon)

il h kkı d .ri fikirleri.

4- Romancı Ysku Kadri: (I923-I9·43) ~/

Ki:ralık K n k. ur aba

u yı.ıardaki gazeteciliii (I923-I924) Alp ğlaı· ırıdan.

if.ik.üm gece c -·

Yaban. Ankara. Bir ··rgün

eomuası.

5- Ro nlarına mumi bir bakış. ibliyog af a.

Yakup Kadriıiin ' aya tı ... ve e4JJu;.

yakup Kadrinin muharrirlik hayatınd k ııan ığı e sonra soyadı olarak aldı~ı (Karaos h)nın epeyce eski bir tar·· i va:rdı:r. oyunl . devletinin kurucusu olan U un Has nın ceddi bu i imle yade edildiği ibi (1) İkinci dah-

utun A dolu e um.eli ayanlar ı çağırıp onlarla m .. ştereken neşrettiği bir ittifaknamede de ar o man oğı imzasına tes düf edilir.Zi:ra o zamanda Anado

lu üç ha dan arasında ölünmüştü. Tx bzon tarafı can li Ali Paş ya ,Amasya ve En uri tarafları Cebbar Zadelere ve Garp ta.rafı Akdenize kadar araosmanoğuı

larına aitti.(2) hanedanlar kendi hudutları dahilinde İ 9tanbula hiç danışm d n istedikleri gibi h ·:re ket etmeği memle etin aleyhifü~de olsa adet edinmiş· lerdi. (3) He bunun hem de yeni padişah olan İkinci : ahmudun vaziyetini ta:r:s: için lemdar ütün ayanı st nbula çağı:rdı ve 11 çağlay n kenarında,sadrazam

ve şeyhi lam ve sair ~tizerayı azam huzuru hü.mayuna duhul ile alettertip baher· oayı kıy m oldukları halde e bar Zade ve Siruzi İs il Bey ve Ka raosmanoğlu

dahi huzur hwnayuna çıkarı '' rak kendileri samur kürkler ense ve bellerine

hançex~ r vaz ile talt ."olundular(4) llu malılmatı veren Ce det paşa eserinin onunou cildinde Karaosmanoğlu ömeı

ağanın zilhicoeni ortalarınd öldüğünü ömer ağanın o vaktin zenginlerinden o1 duğu için En4drundan mirasın ~ptı . için birinin gönderildiğini ve merhumun üç bin keselikten ziyade muhallif tı zuhur ~ttiğini yazıyor.

işte Osmanlı mparatorluğunun _ oldukça naz;k bir devresinde nizamın iadesi :i:~e yapılacak ıs batın kolaylaştırılması için kendilerine baş vurulan;

uzun müddet A~edolunun büyük ve ehemiy tli bir rkezini idare eden bir hane-

danllll A dülkad r Bey isminde bix uzvu ısırda,Kahirede bulunurken bir erkek çocuğu dünyaya gelil',(I305-I889)ki bu kendisini ve eserini me zu edindiğimiz

akup adridir. (5) çoo'4luğunu Kahire ve ısırd geçiriz. ikirdeb ve görgüden ziyade his un

surunun müessir olduğu bu devrede sıcak,renk itibariyle çeşitli,çoouk muhayyilesini okşayacak hülya ve efsane memb~larına mal~ ısır akup kadr· in üzerinde herhalde unutulmaz izlex bı:rak ştır .Altı yaşında iken ailesi ile bexaber asıl vatan rı olan ·anis yaavdet ettiler.İlk tahsilini babasının eşrafı

••••••••••••••••••••••••••••••••• •••••••• I. Kamusul-Al§m.s.3!26 2. Cevdet t rihi Cilt:a.s.230 3. Ani ser.Cilt:9.s.3 4. yni eser.Cilt:9.s.8 5. v sı ile bu nedan arasın aki münasebet hak nda muharrir bize gönder

digi bir mektupta şöyle diyor: Bizde bulunan Vakıf.name şeoe relerine göre, bab ,Sekizinci kuşaktan bir erkek kolunu temsil ediyor.şecere yanımda ol-

dığı için,yazık kiısize baş t an itibaren bir takım isimler saya ıyaoağım; yalnız,onun, ehmet Aganın oğlu yetim Ahmet Ağa ile Hacı J!Jyyup Ağanın,ikiuoi karından torunu olduğunu biliyorum.Buna ö e babm hem baba ,hem ana tara fından Karao nlıdır;yani kardeş çocukları olan zzet beyle zahide hanı~ mın evl§dıdır • ·

old ğu şehirde t mamlıyan akup, id di t line 1zm1rde başla~ı.Bu esnada ondtirt y şıa,:ında ol y k p dri Şiir,Edeb yat e san•ata karşı sonsuz bir he --

es ve meftuniyet hi s · d ydu~ e tepte diğer ders erden ar'ta kalan vaktini

yalnız bunlara t hsi ediyoriu. ektep muhiti ve rk şıarı onun bu arz unu k lendi iyord .onyedi sene sonra ömer Seyfettin · çin yazdığı i:r ınak lede

o günlerin hatıra ını şöyle anı tıyor: Kendi ni bundan onüç ondö sene e -vel İzmirde nıdım ••• u·ıubwıd o zaman kadar h pimize meçhul t tlı bir sade-lik ••• ir incelik ve fikrinde hepimizi şaşı tan,sersemlete bir orijinalite v rdı. _ er 1 büyük bir tak 1:r ve muhabbetle etrafında oplandık;diyebiliri~i

bir keç man bize adet ede iy t vadisinde rehberlik ve mürşitlik etti.Baha-

Te fik,Şahabettin Süleyman ,o v ben biri irimizden hiç ayzılnıaz çoşkun şiir meczubu idik. İz r .Ask~ri kıraat ne i ve kemer altında Giritli Ali efendinin kütü __ .,hane i herg· kü içtima yerimizdi.Baha evfik müstehzi ve reybi,na bet-tin Süle man çoşkun ve gü ··ıtüoil, n utangao ve sukQti a m ü tü mektepten çık ı: çıkuaz oltuğum':lz ltında bir yığın kitap, bızi bekleyen genç zabit ile (°)mer Seyfettin) görüş eğe giderdik"(I)

ii:r e Edeiaiya a,da doğrusu.o zaman için oku ağa istidadı tam olan bu .gencin yetişme şeraiti de ilerai için ğlam bir temel azırlıyordu.Daha

küçtik yaşlarında validesinin akşamları yüksek sesle okuduğu hiklyell'r onda -1/

ok ma v din! eğe karşı bir er k u andırmıştı.sonr her merak ettiği mesele-

yi h lletmek için pederinin zengin kütüphane ine müracaat ediyor.Dalı küçük

iken rk.a daşlar a nisbe eb bilgice ü "·ün bulunuyo:tdu. İlk okuduğu eserler e idi? ütün yeni yetişen ve muhay illeri m··te

heyyiç ve müteha si olan g nçler gibi akupta ilk zamanlar cinai romanları 1 vak'aları entiikalı,oinayetl . ,facialı,kanlı

1

hik§ye+eri sevmiş onları okumuş hmet ithatın mütercem ve. ·müellef eserle:rinden başla ş yavaş y vaş aoi,Ek

r m~Ha it gi i şa ir ve ediple i dereo derece yükselerek okumuştu. · (2) ".akup Kadri aile inin tek:tar · ısıxa avdeti üzerine idadi ahsilini ik-

m le mu eff k olamadan ı ıra dönmüşt·. 9 kat bu dönüş genç a ubun hassa di

mağını merak ve mUşah delerle terbiye edecek en canlı bir ders şn tabii bir mektep olmu tu. Yakup uzun ,uzak;karanlık fakat macera e sergüze t · dolu esrar ve te sil erpili muhteşem ve nazarsira bir uhiti reng reng içind mazi

hali ya şamı canlı t rihi gözlerinin önünde görmüş, usufu Zeliha menkabesini •......•...... •.• ...... . r. kdam o: 2/ axt/I920. 2. 1s ail Hikmet.Türk debiyatı tarihi (I92 ) s.29-3I.Ona ilk ed ebiyat zevkini ver n, debiy t yolunda rehberli eden,henüz,mülkiye ektebinin birinci sınıfın d ik n öı··uş olan Abdullah ahmi adında bir Akisarlı gençtir.Bun dan başka ş b ttin ~ ·ıeym.anın küÇUk kardeşi emduh Süleyman da en iyi arkada larından biri idi. ( ize gönderdiği bi:r mektuptan). l

Antuvan ve Kieop~ira sabnesini yaşar bir halde seyretmiş ili ü areke s zları arasında n çıkarılan Musayı,firavunun zevcesi ve iyeti erk nını hayalhanesinde canlandll'mış ve yaşamıştı.işte büt .. n ir cara yı füs .. kar Yaku un

hassasiyet vaziy 'tine le.rayı tesir eylemiştir."(I} Hak ika ten bu iklim, bu manzara, bu üyülü top:rak g nç ya kubu mistizis in

dumanlı sonsuz vadisine sü.rUklemiştir. o kadar i çocukluğun n ve u gençlik intibalaxınm tam bir aksi olan Bir ~rencam hikayesi ilin hummalı bir ay al-

tında uzaya~ baygın panoromasını ,Hasan Hüseyin meydanı ile ,paşa

hususiyeti,şehlerin kerameti,ca~iyenin nile atılması gibi nzar la bu piskolojik anın yazılmış şeklidir.

onakla rının e vakalar-

sonra mensurelerinde sık sık rastlanılan ısıra haz sem oller ve burada g çen hayatının üzerinde bıraktığı derin çizgileri i ade eder.Yalnız bunda

mitolo~ .e verdiği ehemiyet te roloynar.L§kin hangisinin di3erini hazırı dı-w gını bilmek· bi:r z müşküld··r.

Yakup adri bu şark . memeleke inde Garbi de öğrenmek fıraa ını bt.ıldu. r ara devam e<lm • ği i:rerle ansız mektebinde öğrendiğ ransızoanın YE>.r

dımı ile ransız şair ve ediplerini bilhassa paQl Bourget, laubert,Guy de sant, aude 'leri okuyar~ şarktan alddğı feyzi san•at garbin de zev 1 şiir

ve hüne:r erisini meecetm1ş ,kabiliyetini ar tırmıştı. L ali vaziyeti müsait b lunan Yakup,edebiy t ve tefı k" hasında iate-

dtği gibi hareket te serbest kalmış,bir müd~et te i timayat ile meşgul nl n-

muştu~ . iz bunu bir aral k teroümeye kalktığı eni z~ eu'nun R ül ak am) eseri ile _ öğreniyoruz.Güstav le bob'nı, a ozdan ı do tetk· e mişti.(2)

Genç Yakt:lp Kadri bu uı·e+,l kendi kendin~ hDzırlaı:ken evvelki bahiste

anlattığımız gibi İ~-t bul istibda devrini geçir i ve ede i 1'at e da çıka yeni kalemlerin gayretleri ile a letten kllı:t1.1l ak iizere idi.

İşte bu sıralarda akup K dri ilk defr ıs .. ·anbula geldi. ( I3Z -I908) es 1 mektep ve fikir yoldaşı_ ababettin Süle m n delale·ti ile _esimli kitap e

ümit mecmuasında bir k ç mak le ve hikaye yazdı. u g ~nçler aynı zam d s~rve

tifü.nuna da yazıyoxlar ve bir müddet sonra re men bir ünvan altında topl aoa bir gurup teşkil ediyorlardı.Bu genç nesil her şeyden evvel eskiyi hırp l k bu su~etle Efkaxı umumiye arşısında arlıklarını gö •ermek istiyorlardı. nun için muayyen bir fik·rıari,sabit bir hedefleri:eskiden ayrıl n bariz bir f rkları olm dığıtdaµ yaln. ız kendilerinden e el yazıcıl p o esnad tenkitle u":raşari u ... ar:rirle:rin sak t raf :rını ütün gay:retleri ile

ü he gayelerini teker teker iz h ediyorl rdı. akup ~dri de u oery na iştj ••••• it • • • • • • • • •••••••••

I-İ il Hikmet.' ürk Edebiy tı t xi~i (I9_) .2 -~I 2- ayet Ansiklopedisi.Cüz 52 s.2483 Kadri bey ma desi.

- l{

ral-: etti . · att~a b:L'" ~ok ~?~ .. ddet ..... i ten.kitlerle ~-~'-ada~l::ı-ı .ln ~Ütl"facını oldt.. .

S ervetifün lı.e. 1ra~dı;fı {R sinl::. _d t~- ;ın 1~unahe.1 eyi eC.ebiye;:ü ;;; üna.se'batiy-l e )

meJ,.., leG:.nde , r :rerk.biy~::t l nye:tı içt:l·:ıaiyeııin foto: ·af~i.1 alına: ... , biniiu:.tye . ıstı-.

1. Gl'ÜÜ i&.z ı n.:·.·~ ,1•0: ... ~1i11 ·~~e h:ıJ:.·"ı.Cti bcdn:v! .r:-::r'b&b1i11n sıı,.f ~c d~ ~:*I1::J:r "'s::-ceii...,. A * ~

le:r-ine eJ:.1.ı· e edebi ye.ta isti1:aıue '1 ve "dikle:r·ini her r. €-l i :)sc:.".... ::er.G..i c:1c --.. - e:r·.: -

ı·e. ş ö;;-1 ~ di yor ! 't •• ,... ~ ~-,. • .., ' ,_ ...... ı. , .... )""~..... sa... ou

..... j 1 ..... ""' · ı· V / l ..... d • "' ·i · "'/!:1 -....... "·· ı ""' ,.... ·ı·· ., -:. "::.. -' ·· ·c~ '(! ~ · 1 .,... . ·:l .!.J. .,, f,,,r •• ~ ,J ' ]. 1. • '"'"" . 1>c ..... ~J ·::; u:,.. .J..._.l;;J. ' _. •• ,., --: .ı..

,,.. - 1 katı:ı st tlıı t'ein<3 ıtı···a!f1 v e ef.:·uliJ~ _.!." ıaşe .J.€..r e

yen ~e.rı p blr ..t tlb.u. Vf'r·dır . Bu . dl1· i. "i~ 'tü.:"e a.o::r:•. uzrn.a}1 ha:~la .. • (J_?da tn1tün

bi.ı. J::aj.11e.t1n. u sini µ"örürler . c~ ·· ... 1~a b ~ g;n. nynı. z '"~ .n.d""ı ck~dar O""ıf ve re r:rc-1 ... _

di <e.c.1er·i ; i.ı ... ·:ı:.1: ~ ... :1

f~öl ~··""· r:ı.i __ 1 :rr i.Ji di li'iri

c..l2:rak t e ~ erler . şte he~

b 1sk . bir se . .,.

qı1gın tabi -

i ~anl · '... -~-• .l uyoı-uz • Gö:i: ülf. ··or

i :1 -:i · ·~. ont ~ l acı ....

bi~ .. ~ 11'-.. &o_ e .. an " .• ya .. n.ız d y v·ı. .. · .ı -<' •• ( '< J . j r :-. t'• ' • • • ,,.. • • f:; b. l ı · ı ..... 1 • f ~ c1 i ~ 1 r 1 d . J uş n .;.;ıu .. ı • ı.. e .. ı'"'.h .. ...~ .... < .... ı ..... ... ·<'· a J. . . . .. .. - ·. • u.: .. ıl-: olFn bu

1:-:· . :.:5.n 1.ir elle ru.iyet '{erlih.4. ·yor • . n1 .~ıl yor ki h'it·:tn ....... l<zı · ı , • ....... ~-<: ...

gı ~" · Y .r ~ dı .ı- "' ha!d --: ol ~n unsur o Zt • ... h i .in ~ is ~·e ü,...l ~ -i;~ _. · - ~ ru"7 ~i~·~·~ .. t

u ] a%tıd.a .a ... ?e - ı•le:i:L ,.. .l'"' :L. ı ..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

girifti olan bu. üslupta daha ziyade arkada.şlarının tesirini a1"'a,.11a~.: laz1111dır1' Gene bu ll:rada Şaha.betti 1 Süleynıaıı. Beyi 1 eseri ol~r. {Çıkmaz Sokak:) 'piyesi

münasebet! tle ya.zdı~ı (San t e_t ve .fthlak he1:.-1?1 da) isimli make.lssi .~de (!) 7·3 V . A ,

(Tice.an ne.k~~ıesi mi.~ne.sebe'tl ile) ç .. dll edtbi füüsuhn.re slnde z ..... ~:ıanı iç.: 1 )e:::: il,. -

:ri olan fild.rlt::.t.ine ~ uaye t "te .... C. <:i2.erit .. e :·aştlarız . vicdan ma· · e.--irıi -nce # ~c ... 1- .

met fü;· .. 1t• ya~~_ l'?t1 "Btl ,RGfet P"Acdet ile Ya 1J> K.r-cr~nin ..ı.:.i:il·-~:.:aşa e·iJ·~;i ı:l~=·i cde

biy&t ile iqt:i.vı~.cya.t m:ünt:ı.seho·ti ha·~ı~ınd.a :"az~ı~~ı. tı . v~; 1sh:Het Rnuf vicda.nıı ı

· ~ :hber cclinero Y .. ~~r...dr:lyi l aks:l:-z. 'b··ı·~yoı .. 1u: ~ İş~; .... buna ceva,, ola:r·a Y'" zıı~n y .

adrinin : ıevzuubahis makalesi şu satırlarla bit iyo:edu: 'r:tcdan denil~n şe,,.

daima biz5.J w müteh:::ı.vvll ,mi,itega"'r;yi:r fi drl,erirıize , mu .e.,. .,:· .. e.tı -1ızr.:.. ~L."' i ve esir

dir. Ve ·:ıslında rtutlak ve hakir d.e{'ildir . ' { ~ ) . . 3 ı . cü .. .ıl Len :~ --~=- ma:uı şuc.;,tr: .[a J.P -"' c1ri i..:ter {"en ··1 :ei · ... .:. olsun ister

t; rlmda.şla:rınıD. ı.ü.~r'·e:r>~ı~ :rı·cr:t.. cıl.;;n.ıı" edob:ty~ta iJ - haş:.:ao.ı.C·ı sıre.da s .... n ' atın

ve imJ61~J.rl ·;:...,.i eler_ iç:i.Lde Lff ı:ea.ilmeB:l..J ıe şluo.e·'.l ~ · ııhe.llft~r. Vi o~an 'Jile 012 -

o Jıer ~ahıstB. ayrı , ıw.tt;a b.iı• ş~~'.b.sın .rımhtelif aıt:P:larında başka. baskadır . Yeni

biz/. i~aı .. ,~ eden,ha~ı.... tn .. ıza yol ç.izcn , kode:rirıizi tayin G'~ rı :vnln:.~~ ve ya:i..nJ~Z

lıisleı : i~ .. dir.

t buluı:~ca

Oll ad. it".~ 'ı:' ,.,,eh at E J:""· -r.::ısının r:'.._ : avesten ta -f-~-~CI -;.) <J -

,~ J"' ,ı " - ... ., d.. ı ki muldelerinu<.:.u:t rl:t11P1& :PRl g J .ı"'ue ıie o~ruz eo. m 1.ı.şün~.::,~ o~:i~- .sa~·:ıtc oldtı[um .. !.

tı ~avvur e~rıeı ~-~j ıuzıngeliyor.Bnmın iqiı _at ti bi.."" şy $Ü.., lGmedcn evvel yaz-

dı 'ı eP rleri · e )a -arsal hcın c .. rri.~.,.Mti ı hissi r b · · · ar~d· .. -····re · ld"'° ·~u·~.,, ·· ""'<. .... .. - .... .. «.: Ci.. , . t..: .. "- .,. ........ 5 -

:rilr·· ~ .. · . H tta Y . .. ad: i n i ·,,. :. tellelrlfiyi uyuşt. r .,. ·- :tst.Gr . azi \ıe"--... J .] t'tl

t . - ..... . l .; b . .,.. ' 'ı t 1 ] d v ı ... '1 • , -e .~ .. r • .Le. ""J. 11 ı.,.q . -·-' z .:'lan o . . .ı .:.. . e .<:: _, • ı .:-.ı ı razı ~ .... o.c: .. n . ?acıe.ı· n_·foer-

t . :ı " •• J . • ~ ; .. o .... l"'l ..... B· • l~ .. ·· ,.. re. , ~ . e. tıo rıwu nr .;> ,:;Tı gn.re .erın .'0 •.. -r:uıe ...... 9.tı~.41 . ı a ıo

h dJ. c.ale!· ·_J_ .ra::: .ndr;. un ~tul· )' , il..e.,:le:r .

Y.Kad:ri 1ü1 . . .;· -ai'a eu..i · :"or · i t er ta ... a.f · e.n

d . ı ··.· .t:rrJleı y zıvoı·•.u . Bu1 l~ _ .rec:r-ie.ti i~ ıiyle ~irle8€n ~e -Qle

n z a · 11ev·cüd ·.~re ~;J."·'ı~iııe itir~~ eden m-t'ne -~itlere karf"I. ç~~6tu..

es rlerin b• ~ında r;elcc<.~:TJ"c • ~~'ilhe.kil-c Servettfürr. n ı.ecru, sı , II/Şub' t/5'~5 77 sayısı..ıc :--... (i len bir b . nna. e ile .L · suM~., r-

A

ri e"'1_r., ~ .t

t e ı ~ "'ile i 5. "'Çh ' - e d ~ J.'.nl l'" O &I•( . ": rz .d n ı:,enn .. ,r 1Y.lt:d.all , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I . ervet ·.fiiı1 .m "' :ro : 96i..:. II. *"I s_-ı rctifH .. :n.ı: 3. B:aJJı dıllah ~>u lli,iec:r·i eıti , S61-;vetifüm." .... -~o:IIO? • .. ./.A..' ..... os/IZ3ı .

be · annameni ·1 • ı ... i cen e i va ı .

i ç~ ·- _ vr pay. ..rne .. c.L...ı.,.,l4.j; ...........

d u : ... c ·-.ta -.· · zar;·

ver o~ .i kta .. 1 ·(uzl· b · r

ber te .e.ıi · ~· ·· tı! .. la,..ı

z ·:m .. id . oı· as __ a int · z · ·

ziyi

°'r es · ~

e che.:;.iJ~ t

u b

.nl r ı j_l a'?'i .., ..

-

u orl .Bu a· eri is ~:t

. al ' le iz .. ediliyo

z:L p r _

.u. -~uı e . .;;; ·.-

ni temsil - e i~ne ~t lışaca ·ıa dır . Lise- _ın, ~d ) ·vatın, -.1"" .:.u.

ve rı

ve

l s ac _ .(..

Fecri&:· in'"". gaye., i ~ ü m -f .u. . r {I _ ecr.: ti to·Jl

çl __ in bi en i:r

l tGY iP ... / .sırı ti tb.11 .. 1,..l

_ i:.: ve-r

... ı ıdi.

li'i t

z bi

1

c

b c

~ti bi ·. :imze.0ı ile e~re -: let u eY

.ı . . Lt .... verdi ''i 1i ir v·c san' -

,, ·rı. i

ok ibi ··. "'i

bu-.d· ... u

s rı - · lı

16.:rı

ru ilı;.;;. le ~i ·

nl ·.q:ı .ı

ız tir .z 31· tı i - t ~s :~77 . I /: u ~ ' /Iv ~

edeı...

Vl et-. . .... ı-..c.... :· _ .. -

n ge_ı

_ ·oy. ı · -

er

lac~· ... · ·ıı· . Y lnı:-- b·' r a:.:.

ic.~r oldu "'u) ü ..... ne -

· Y.kup drini r: de iı .-

a_ : r;.:.n b''.,.r- -

Sül. -

iç.:n _ e

o ara. -c a

..:ı.ı .

tu

~ . . .. . c.r. , ı J a.c

e gol . r

ir

Co'i

ytikaek bır ikbal lci .,

ı rkaô.aşL.41ll

yi m:uevrin e 11 1· şhcır r _ ta,,abictele.~ , i 1 :ı~:~ıi-)

durt yorlar .. ~eyect ndan ö.Z . ...:alsı - a€3lıyucanı _. B.:r :_:·çül .. o ada topl ... :liiıl":."Ce.:"':tl- · .

yeti:r;,tsıır-1. ne olacak 1?lfs"tu.dla.: a.n biı;l !i :;eria-t:.i de ~L.

y ı gayesi ?U~ trJ. ~ n1zal:ereler 'Ti1Ü. akaşı lar . Bu ·nrıl Dl~ _ı Hn.:c.J.J.G.ayan derg~l:-

t d.inl:L roru.n v·e !ıeı" dlnled.i "'i:rl .. .... ,,.. -. ....... ... v.v .... ... -Yü yorm · p

· i~-~ .. yet · ·;e:rfü~. ,~~r:- :.,.-le ir f'orm"il , bir dl'stur _ çı,.:tı:

cı ve

k·.· ··tan

.t:i!rıi1a nrer fli c. rl ~ :r .. 1 atta c a ıiyetin san' ~t d~istu1·u o Za!--arıki ss:.!11 at~G:rıar-. t ., ,...·1·,; •.pd .. 1 ~ ııı· ~ <1a !tteveUt eB.e1ı.{., GS.i., K±t:t.ır~ -~11 1:S.a .e;n O. d J.).""' , ,}':' '"'.:ı <.~.l;.ı;:ıij ~ t.ayi11 €'"' 'lı~.i:f c~li S :i, )1 -

ra onu ltc.-~bu1 ett"' 1mek iç~:.r. ~ üc~_dele e .. üna.rnsa ha~ı·

te "t aA.k'k- • - -t .J.. -··- -

ne !l. lil' <lu "'iI .. : . • 0 va.~ :ite bi~~ .. ::.1~·~ !il.~ .. U.e ·· az __ ı~

sa ' at,_, ~debiyat nas:ı.l .. ~ lad12:,11:Ll f J •. :ası g .. 1 .,ih~e h rıl -· yirı .~ ;raP._.:ı:ıdc;. 'Htri~~-; e::eı· 1>e:rt.~mi:~ bir gencir~ te-·ıels:i.z,za -ıf fi::L: " ..

e :au.11' e~rer· d i ı· e ·· n.lesu2i 1 i, · .:ıb.S

-c tl .. ·. "~ ederk ı ) • onru onu ·: ~t f ~ .. · a r~··r 'üüz .:Ka 1di si

üzo.ı a~ a.t:ı.y ... ..!. ; '··· d.eı. ist ., 1· ... '~ .ocıi~t .. nın d:.:ıha

k el. re:yJ. ir t r1 g~.f ...ı. l~ :i. e ..... &! ~ı .en müclu

h yı:r , y.ıll . ;a .. v

al.ıadı . Gro s'tr:l"

but ·m Fı·eı.-· ·. ''-af alarJ. :rıı

kun n .,..,,] ~r ı ,_,._ 'a+- !!"!. Rı_ı· J..I. ....... ' '· \,1 ...... -

Feca-iatin1n bu müfri:t a~~as bir a aftan san tat idrcd<ını gen/ıetirken, o

ne. istikamet. veri1.,k:en dif;er. tara.ftan da küçük hLra le~ yazıyordu .İl : eseri

ol" n Hirvnna isimli ti:r nerdeliY- $ karı .. (OC...,.. \.:o.:J.asında. ~egen ,ı:ı.~a ü ·r _.,uhavere-

Y ıt:. .... vzu ola::ak ale.n ve ö.:::...a zi.~ade 6ÜZ~l sözler S<:.t:ı.,.~e el: i~L r-z lr..ış hi'"ı

sin· vcreı1 " oyu bir v.o ."' :ıtiz· -_ re -·~l ve 1 .. ı.ın ·:1 t,evlid ettıf:i hay ~ı :ts · il:ka1~

•'.emi • ulu,..:.n:n: :ıiy si {I)~ 1~ . ?. :' .--A. •• Y~. · .. m --u1.:..i i!j ilk :..: aye ..i

1 • ::'ı· lr1 ı-ı·< .... tt ., s·· 't- • ~ ;~ ,~ .... ("'"'""-· '}('ın) • ,~..,...-;)·:-ı,· ı ~' ,,,. - ·- - . 1 o .... a.raJ~ ~-:.ı/J.:eı:_-ıuz , --"-·lf;i#u ae er"'e-cı.r ..... :u._ııc. ... ı - ı..,, • • ,...,~ .1E .• ~.._ecı.. .. th_,,. \.ı-,;ı.ı: :-.-... ~ı:·.: .3 ... :..._e-

Sı .a.:1 -ı.1 . ·' ; .. '\··'.\· .. i · e·ı :ı., \ f,-VZ · : ti!:·· _ _._:i_., 'J.e .t'PU,J'"3t ,~.ı..:"'- # L. - ~t.ı- Utı. ' - ..... c ,..,,. ... ,,..._ ! t..J. _

arat~ . sı· Hl:: gö.ı:·tilvn bfr val ".cb.r . ,-:::.ı,.. a İ'.~r -1..r c.~vaı:-ı ....... _ · r ~ .oi._ EJ~3''T\

üç dö:r~ · o·--ıu. ~ -~· r_!"-tl:ı içt · · .~ er.i · iı· ---_ ec :_ si:~ 11 -· · ti ı 1 e.1E: i ~

:ı:.un :: ... ~.~a · s.ra.fın . tr-ı ı e :1: J.Ue ~ .

pen~ eleş~·_i;,:I 'hi:. v '1 0ltall7'1e ben.zer 5 .. .. Souı·~:. c.. v~anın ve LE. l&: ı.niL 10··.1foti • " ... ı

O!' 1,.11.i.ddo-C qlftl:i. <i de r·~J..koydu .. 1":>::.r c,ecu b.'.:r :on1ll:ı,;u. _m.

ğen.i.

istif .C

Ce .ile rel:r:et e '-# 1Yqla:r·.On, ·, r. :e("! ·~e~ '"1 ~rarn:··1 -re:ı.i Iı ;y lı". ~-' a.ss& y

.ebi.:~a ~iiL .. :r· .. İL'·•·:ıanc·ı,,.:ı .... lJ.r· v- , .. az .. :enf:' ... :.:-ı::rrı.c ~ ._;f~l";_ ~

i (rr l ~ '..~n r .. c tl · · ·. ç c:~e:t - e :.:ıd ü_· ·~~: .. .. Te: t.L... ~,_~;.ı- ·:r ..c. i; E · ~·.ter te 1-

Liı fn -.an

ti

şey

hep

biı

ı -.. 11 .. : ı ver s:_ne G .. a

o.:... .bil n t. ci

····• ••tııt•fll:fı.• ••fl•• ••••

Ve -·" ı· rıı· n ~ô ·r· er ,,.ı '.L .. ~- • ,.,. ·"!] .\.;'-·- )"

n . . c; aı ,

• ~.uc, ·u· ~ r .. ""' ./,. .. 1 . ~ . " _ - ... ~ .. !: ~a o o ~.l ur . ı...1 .. ay ıü n -cG:u-

-· seı~ ş ... _ir i· .... z ni -4-

...,,e-y ı . C -riJ.eyi öl-.• ..., • - A, ,. .J...1 .. ı., .. '"1Il .. h~:mt

< a lı bir ..

c .göı.. ex a: ... · · t'\J ı

"Bir kad:ı.n meselesi" ile Yakup Kadrinin ilk senelerinde realist hik~ye

ciliğin tesizi al;jında ka ldığını,Fecriatiıiin bu en şahsi fikirli uzv.unun gayet tabii olarak müdafaa etitği tezin zıddı eserler verdiğini görüyoruz. 1aupaasant bu d virde çok okunur.onun çok sade mevzularla birçok ruh üahlillerini beraber götürdüğü ,adeta bir hiçten gü.zel güzel hikayeler çıkardığını , .

şahsi kanaatini asla beyan etmediğini düşünür ve bu vasıfları akup Kadrinin ilk hik§yelerinde ararsak bir benze:rligin varlığın şahit oluruz. Hatta( ir ka

dın meselesi~ hikayesi Üsl n i tib riyle,muharri:rin hik§yede bulunma ası veya

böyl görünüşü bakır ından aupass ıllı' ın hikayeleri ile çok b .. yük yakınlık gös

terir. akup Kndr ,1 çocukluğunu ,sonra da gençliğini g çirdiği ısır hayatına .. it

hikc1yeler de yazmıştır. Yalnız buradaki ısır bayatı tabirini çok da r manada e lmak l§zımd~. ( ünltü haya tın en esaslı, en ka:rekte ristiklf:O':ıT o:r ij ina 1 safhalarını göstermek~en ziyade,hissiyatı t hayyülatı üzerine tesir eden silik,dumanlı

manz raları verebilmiştir.Bu müphem manzaralar genç hikCyeoinin aleminde zamanın lisan ve san•at :)elakkisi ile de birmeşınek lOzumun .... duyunca or t a ya ha-

kikate pek yakın olmayan vak'alar çıkmıştır.Bu çeşit hikayelerinde biz Y~Kad

riyi d ebiya tı Cedide üslubu ile göxü.tüz.(I) Tasvirlerde fazla ehemiyet verir.

Piaikolojik anlar dikkatle tahlil edilir. ük§lemeler gayet azdır.r.:abii bunların net ices inue vakıa çok unutulur veya zoxla hatır lanı~ •

. esel§ (Bir ölUnün ·ıektupları) adli hik§yese bu düşüncelere ayrı ayk ı ör-'4 .

meıter bulmak m.ümkündtil'.Bu ,Prens eyza Hanımefendi! gençliğinde seven ve "sonxadan meyus ve nevmidi aşk kendini Eloezire bahçesinin bir ağacın as rak

intihar eden bir genç erkeğin göndermiş olduğu ekt up ardır. (2) Onyedi parça

dan ibrate olan bu mensu:r lerde evzu yazıldığı zaman için acıklı v e müessirdir: pren. ·sokakta, sonra seyir yerinde görüp hemen aşık olan genç ertesi günü

ilk ektubu han efendiye atmıştll'.Günler geçtikç e aradaki münasebet erkek tarafında çılgınğağa prens axafında tecessüse doğma gider.Buhranlı gün a~n

birinde doktor~favsi~ si ile genç a ı İstanbula dönecektir.Prense yfdığı son bir mektupta, onu,civardaki _ ağaçlı bir mıntakaya davet eder.Kad.ıın· ihtiyatla ha-

reket eder.Ağaçla ı·ın sıklaştığı bir yerde e ki elbiseye br.lnzer bir şey görünür. BQ kendini asan zavallı gençtir.

lünün mektuplar ı muhakkak ki bir hik~ye değildir.zamanın bütUn muharr~x- -leri -mesel, Refik Halit ,Halide .dip,!zzet elih,Şahabe tin Süley n ve ar-

kadaşları- ·a f ından üzerine düşül Jn > ba zen,iyi çok defa müp ezcll hale getirilmiş(men sure) ile (me.1sur şiir) dediğimiz edebi şekiller çerçeve si içinde düşüniilmüş ve yazılmış oıan bir arçadıx. aştan sona kadar bil' çıle;gınıın sayıkla-• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • l.''Fena derin siyah,eb~di bir hata •••• öyl':' bi:r hat~ k. bi:r lek ••• Bir ipek kumaş üstüne düşüp . sanıye besaniye dai:reyı sirayetıni genişlaten mülevves ir leke ••• Benim gençliğimin yegane le.kesi ••• Satırlarında olduğu gibi.

2.Ser etifünun o:I000o2 /Temmuz/!326.

malıdır .Bununla beraber gene aklıselim ve mantık pırıltı :rın te Uf ediyo-

• z. ·aınız kansız ölümü istihkar eden gencin aynı kibe ti hazırlaması keyfiye

ti tuhaftır.Bu garabet anlaşıl veyahut deli kansız ölümden iğrendiğini söy leır.es e Raha iyi olurdu.Herh de Yak.up adrt ~ur da oldukça üslenmiş pir ro.-

a.. mantik vak' aian sonra ufacık bir r ealite pa:rçasını sokrak gözümüzl.i. toprağa va adili~e çevirmek ist 0mi~ tir.

:Söylece biri ıaupassan·t' dan diğeri İbsenden gelen iki göx ·· ş ve tahlil ufku arasında Y. adri ilk eserlerini vermekte dil'.B·x Kadın mese:lesin e objek·t i-vizim, ir ölünün mektuplarında ise azami sübjekti izm hakimdir. u iki his ve

fikir pısında önce> .Ka dri,iki çeşit san'at eseri vere0ek sonraıbu iki sn at idritkini birle şti.re:r e şahsiye· ini b ldtıığu asıl büyük ase :rler ini, :romanlarını ve:reeektix.

unun için ilk hikayelerini iki kıs a yırmak iimkünör. :Biri oemi yet vefer1 müıL sebctlerlini bazen objektifJçok defa end-vüdüalist bir gör .. şle t hlil eden~ 1

ir kadın rna el sina b"'nzeyen hikayeleri;diğeri piskolojik · n rm,ruhi hadise A .

lerin,marazi hislerin, irsiyetten gelen şuur altı davranışlarının a ştı:rıl sı

nı ifade edebilmesini gaye edinenK hik§yele:ridi:r.ki i:r öl .. ün mek'upları b _ nun ilk misalidir.Birinci çeşit hikayelerde t bii olarak üslup de ikinoia n-de ise muluk hisle :rin ifade i endi~esi ile s .. lü ve değişikt · r ..

ş~p~a hi~Byesinin. (I)ıuevzu':l şudur: · .. .. . . . (Hikaye ·osyö Rurtızonun evınd vbaşlar. Butun 3~1 ô yo ve ı ~ m urtizo kızlaxı ~atmazel Kler Kurtizo,ogulları Jan V'J ruüs!ak· el damatl rı e evin salonundadırlar.Janın şapkası Klerin nişanlı ı azıl pak y kıştığınd n onun tenkidi yapıl aktadı:r. 1 V halkı or"!ıaya ir mesele a · :r:A ab . z.... ı bu şapka ile sokağa çıksa İzmir halkı n sıl dav ranır? '"nak ş so und· a zıl bunu bizzat anlam k için nişanlısı ile bera er ok ğa cık r.Geoe v ktidir· Taf'mvay beklexken Fazılın ruhunu yav ş yava k tedeceği b d e m.~afatı~ m halik ve mlisaibinia d~ştin~n g rip,acemi ~ir seyyah ed iş si" ke ıar. i açık Tramvay atları r.Iki u9 durak sonr ~ram ~ya F zıJın ü ı m lar içlerinden bixini *. nısığı üç kişilik rk~k gurubu bin°:r. .ı :rın eoe _ sis nazarları son duraga ka ar azıl ve nış nlısını r h t ız ed r.Dön ·ştc yayan yürümek is er!erse de F zıl buna cesaret ~demez.Gene ·r t xamva araba ına binerler.De in kaışılar da dux n üç kişiden biri yrı mı dığer ikisi bulundu, l rı kata çık ışla:r,küst h ve kaba ~akala başı mıql fdı

er ve nı~anlısı t yzel rini ziyaret etw.e için oatepede in x ~~tenh bir yokuştan,y ek i erine dayanarak çıkarlarken ar&: ların ba v sert yak sesleri duyulur. unlar tramvaydaki müzio şahsiyetlerdir. aklaş ları ile yUksek biz ci eS kulaklarını çınla ır: "-G .. :rüyo:r musun :rezili\ Görüyor musun dedi. e:r ya tığı yet·.fı ~" gioi şil!ldi de apka giyiyor. •

Ve öte i müteneff ı:r ,kindar ılave e .t : -Alçak! J.,Jde psiz... · · azıl, başına ağır bir_,da.rbe inmiş b · r a am gibi ulakla:r ının uğuldadı

ğın gözler!nın dumanlandıgını hi " eder.B nların haddini bil ir k ı zı -g 1diğ1n i düş·· ·· r. ötekine nisbe te~ biraz küç .. k of._anının ~uz·· ne şi4detli bir

~indirir.Bunu çokt nberi bek!eyen ıki adam bezaberce F a zıl hücum ederler. ir boğuşmadır baş :. u bogu 'j~a neticesin e zıl jm .. r e bir halde yer-

1 rde ya takalı:r.Kler,.tıazıl ay ga kalk-.lın diye ekler.. Fazıl koı:kunç,acı •••••••••••• o ••••••••••••

I. Sel.'Vetifiinun o: I004. I9/Ağustos/I126.

ir hande ile yüzünün siyah yam laıı altand n mu nnit, asır ona .bakar ve hiç,hiç sesini çık ramaz.") ir anisa seyyah~i sonund neŞredilen bu hikaye (I) cemiye t i n fert üze-

rinde k t' i h kimiyetini gCisteren ,edet e ananel re bağlı muhitlerde inkilaaın aorluğunua teua:rüs ,ettixen bir hik@yediro:Bur d ki ş hıslardan , • urta

diseyi önceden tahıp.in etmekle,şapkanın halk_ ta:rafından nahoş göxtile ceğinim: evvelden söylemekle şuuu :rlu v~y şuursuz bir aklı selimi, az ıl ise atılganlığı ile tecrübesizliği ifade Ldiyor.F azılın ye:rle:rde s··rünt 11esine cebep o an iki ki-

şi de cemiyet in ,bütün görünü.r görünmez kuvveuieri ile maziye nan ... ye sımsıkı A

b ğıı cemiyetin , pençesi · ~r. ir kadın mesele sinde ani bi:r :ruh haletini, i:r öl·;-

nUn ekt .uplorınd mar zi bix ge~cin na~rastesisini tahlil eden uhcrrir bu hi-" k yede içtiı.uai baskının rol.ünü. ve buna karşı ine nın naç r V"' ziye·tini belir·t-

mek istiyor.BLınun için bu hik§ye evvelkilere niab ten daha ob ·· ektiftir. vak 'a s d~diz.Sal.ıısla:rın hd~ıye · ı~ri yoktu:r. ısnzaral:ax İzmiı:in öz ··nzaralarıdır 0 rı.uha rrir bunları tesbi:r için her.üalue 0 aı çlik hat ıra laxın· mitracaat e ~mi<J , balki de Manisa seyyahnt· 3snasır.ıdaJ ~a~:r adığı M'nının ... eferruatını yakından gö:rmek

fıra .. t ıuı bulmu>Jt ux o

Y.kadri bu i.ıaıli s dönU.şLi SGpka , iktye i ile 1leraber bir de 'Baskınıı yaz-dı(2) . B8skında, şa "ad olduğ· gibi oewiy3 t ile fexdin ölçt:.sn.z ilin xx müca-

del~sini t ahlil maasadı ile ~eket edilmiştir.Her iki hik ye bir görüşün, bir fikir "tarz .ınm mahsülüdUr. alnız ikincisi bi:riiıoisin.e nisbeten d ha olgun bir

hikayed.lr.Bti olgunluğu 0 zırlayan ,t ki ·e sel oeti ve hik§yenin kahramanı olan :ı 1 i 1 fendinin c nlı olarak yaşat .... lw.asıdır. ·

( rıt;ınisa ahJ:ir t Beşk§ti bi lJil~ E:rndi havanın ·§idue · li aoğuguna :rağmen itiyadını boz 1 ·adı, saat brnbir de"' h ... küınet konagında n çıka:r çıkıua z herze nki gUzerg<1hınd n y~rüıne"'·- r şlad. ı. 3lediye bahçesini geçip 'R ji dair "lSinin önüne geldigi Z man h V D?:-D .. deh~2t ini ~nl~di. . l~r lti anga lbaşı s fala:rırıı hatırladı.F'kat don\:\ak ı te ... ·edı.zıra Ikı ~ r;;nefir enbüyük zevki,her akşa nı üstii kaleminden çıkar çık az bi:r e:r:rt: tstasyon yolunu boylama J Yorgakinin gazino unda bix aç s·tüa iç ek v ... gbç vakit vin dön eKten ibaretti.

Gene "dimağını 1 aplay.an bir sürü müphem ü ünce_e? va hi ler bulut~ ile dalgın gazinoya vasıl ol ştu.• ski yerine g çti. ı ar· n loKo a-tifin,k.al in0 ~eyyaha meı· veren SG..li geliyordu.onun , k r ce r·Y s\lsa ş ir içi vardı. a. afi. evinin krırşısında o~u:r ~ n bi.r dul kadını ar· ı· rın a kaf s a:r sından muhab atnameıer t -· ınüı:ın: ·ır k·-. an bir aoerayı da u~utma mız l§zı!

1 ~· ilmi efendi bugün kendini he:r za

mankinden d ha d g;9ık ve yo .gun nıss~~iıo:rd~. azı durmadı.aıktı,suıtan e;ıd nını geçtıgi zaman hB t ı:rına oıruen ır ... bi:r şey ge ai. Bun 1 in-celeırıa gev kit kal· d n r~ıda sına hanımın ona g€ne büyttk bi:r~Bğıt pa.raç sı uzattığını göxd~.L· in bu.diğerl~i.gi~i mu~ bbetini e i ı r-le ifade eden neviden d gildi.Bv. ır vad ıd • oyle yazıl ştı: • u h:şam sizi bekle.rim ••• ~o·ak a ı ını aralık bırakacavı ,sa i i e buyl.U' n z•

Hilmi ef~ndılı bu v~_te icabet ~tti~Geoel0 in -:ravasça k :rşıdaki eve·-geçti. ·sma hanı .. .ı. onu v~ zi ktlr ıx lı. n,çı. dır ıcı" bi:r ı.:d' ile k · bııl ....... ... ...................

I. Ru ·-n ;Aşref ,Y.K dri. ile miilaka oDe:rg h 2o uşa-n ..!J şı·ef, Y .. Kadxı 11 müla a ·~. tJerg· h

o:ı7 90/K§nunue el/I337. o:I · /K nunu~v 1/1337.

'J

Qtti.Kahvelet ~işiidikt~o ~onr ~a~irat ~ş~ ~ibi dul kadının verdi~i enteriy 1 sı:r-t ıne gıa çırdı. Ceke dinı. yelegını ıskemleye stı. İşte tam bu sırada sokak kaıpısının şiddetle vu:rulduğUljlu, (Açınızt) sesleri ile beraber duydul :r.İkisi de şaşırmışl rdı.Hil i efendi el~erinde elbi e s klanacak bir yer erıyoxdu.Kapı çıtırdaysrak kırılmış 1ay k sesleri yavaş y v ş bulundukları odaya yaklaşmıştı.~sma hanım \aman kaçını~) · G.lyoxdu.,_u:rtuJ..u"3 ç' x ... si aııcal pence:rt;! J.en a l maktı. etekim ilihi efE#n•· di de onu yap~ı.Kendlni a t tıtüüşt~ğü yer k rlarl örtül. üş bulunan as 1 lL. çardağı idi. B::skıncıl.ar. oa.aya .gi:rq.ikleri zaman kir.ıeeyi görmedile:r. tıkır. açık fı -noa:re her ~e~ı bellı euıyo:rdu • .Dçr.twl bahçeye koştular • ç rd' ğın & l t ındtı , t ç y ıc;ın lar ın ın uz ex inde , bey z ka :rın içinde yalte l · rJ dan~ ,lalı b"'yaz bir ka dırı enta:risı ile , başından siyah bir yi döktilen :r, sol Kol unun mu-ınni t t ~ka llUsatı alt nd bir sürü siyah kumaş küme~i sıkan,camit,uzun bi:r vücut yatı~ o:rdu ••• O zaman yer · e çömelen ·dm başını ka ldı:r : ı ve gayet yavaş bir se le: - Herif ölmt.ş be! viye mırıldandı.) ,..

. u ufalt ·.k5yed 1; içtimai hayatımız:uı b"r de :reQinde · . nıe t hük.mün <:? gi:rmiş,o bas

kın hadi'"'~si .tealı.'"'t lıi:r görüşl lı anlatıl k isTennıiştir. evzu sade ve kıs dıi HiJ.m:i. .~fendi c) ~aman i']in (; G • li çok görülen ki t' ~ ele.rdendir. Yalnız hi.k yenin

sonll h kik tt€ ll: rakolda ni hayetlenmesi 1 zımgelirken bu:rc::da feci su.r ette hi t rrıa erM:si ril§ ·etin :r ~ ri....at Brşkaiiibi içiLl daha iyidir.

J.IC- dri l1ö .lece ilti, ·ç ı.c lis t hikS eden t;!onra ( :rebbaş) · ı e ndivüdüali t s~ lıaya gi:re:r(I).ı a'bbaş yuk ~ rıda görülen hikayeier gibi mevzu ve üslup itiba

!'iyl8 çok sade olabilird"..I/'kin ınu ı a:rririn kendi ş hs·y .. tini muhakkak göste:r-' uıek rzusu ~litlb· şı öt - kilcrd~n ayır .ı~tır.l~eb'baş, ıau ... ass· anin gaxip,k'" palı,

hsata ,ı erdüm 'i:ri tipleri ile:a: l emen henıen bi:ra.ir. ~u da onl· :r gibi görttnüşte

h~ykel kadar conaız,ruhsuzdur.Konuşmaz veya çok oz konuşur.Bir şey karşısınd

teLstir duydu~u gB:r~lmeıniştir.İnsani heyecanları hiçbiri onda yok ur.~kin uJ ı ra mul,.abil onun 1 tiyat ları, iptila lıi :rı vardır. s~ d:ıktır, uysaldır. Hareket ıe ri de bir maxazın k ruıgkarışık,anlaşı maz •mmn.rele:ri tetkik ea ili:rse ,:rö:rülür.

"' şte Jrnp K dri bu ~ebbsşı alır,onun z hi:ri görünüşü altınd b ka bi:r ada-l!~ ın m vclıdiyetini tahlil e mek ister.

(O kimdi,ner e en gelmişti?Bunu kim5e bilmiyordaoonunl ilk defa konuşan ·wı,az B -yiu teın bel · I b'"'cı..,ı R. s t · m Ağ• idi

0Dir gü..n za _

Gını· yılruyıp yık'" m· uak a:r ~ın dü~ninütken Bakır kal . hı.:e t ahırın önünden geçiy?rdu.O~un ekme~ ist ~mesine karşılık? dQ {ç lış an ,bed· va ekmek yo l err ... ı.ş , b\..uf'1izeı" n ... lıer ak· u ~""-c t ..,hırınö-nünde mua yven s a t lerde "Ot1rıkl l' ını y ğınuan at rak ih ti ı:nla "ara b yık _ maga şl ınış.Gr-yretinin mük f tsız kQldıgı pek enderdi Ar ırs a!' da ·~ı:rdı. Ya:raç y V?Ş bu 1" r ,ım·, t n lıo~lunıyo.r, eşg lesini çogalti:ı( yor. IJsklid r ı..:>kele~ nde haroc.llıtt ediyor;T e rkozsuz ev e:rc sut şıyor bö;ılece eski bers lJ:i a met bu§üıı f ideli bi unsu:r olnı k yolund iie liyor.1Akin halkın iyi gör nedigi iki kusuru v~rdır.Biri uf k tefek h bızlık1· rı,ikincisi K··:r c hmet m::z rlığın · ya t .sı. Bu ebeple ·· .. stew \.ğ ve :fümtaz beyin kızı s~bih 'n~m on n yrz çe i işler ,nef ret etmi~lexdi? • . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .

I. s rvet ifünun [O: I02 • 3/~ uba t/I326.

Bütiin bu nefret ve hat t ksilikler · r ğma.n K b k her vakit-kigibi arab yık tDflX işini muntoz nsn belki de dah titislikle yapmakta dır.Fk t bir~ün hırdıin geriij bir ziye 'te onu kov r x.zava llı Bakır akalın bır anda çehresi geğişir,kızar e çaı~ıklarının de-mir ökçele:rini sü- üye sürüye uzaklaşır gider.

Rüs ~eırı .;;,ğ ona artık hiç gelmiyecek zanneder. a kat deli ~, ~ et· ertesi g ü.nü erkPndt;n gelir.O a nada a:r ba içinde fı'- biha Ht nı koca ı avdet ede:rler0 Dıva :r kenarındaki eh <.1i göıLl.nce fev a ade kıZB7ela:r, .._ ~s cam · ğa ile g<izleri arşıla şan ;.;Iehmet g,;n s\;"ssiz seda ız ~ezax-lı~ın !Olunu tutar.

Bit ay geç er. Bu bir ay zarfında ne Rüstem ~ ğc;nın serr:.t in.:: uğral' , ne de konu kor:ışuya eskisi gibi paral~ psrasız yardı.:ıla:rda bu nur.

Bir sabah -:bir ğustosun cehe emı sabahı- tJix s1balı de..Li ı.~tehınet yaxı çıplak bi:r halde güneşlexken ~elvilarin a:rdılıdao tilu.hlmc~ bi:t kala ba lığın .kendine doğr~ile:rdedikle:rini,öndeki ~aou.t ilo ·oa:raber gö- 1 rur • . Bt.. onun herzaruan :ras~ledığı bir şeydi:r. Lakin g~ziine iliş~n iki kişi -Rüs-'Genı Ağa ve b-y i- onda ıne:rak u:vandı:rı :r. sorıxa bu :.:lenin k'·!çük hanım olduğu anlaşılır.

O gün akşa kadar ruezaı·lı k an ~yz ıl!!laz.G~ç vnkit wi.1 ul1,daltgın :~Cmtu z b ey in ahıı ına g ider.Ki· t:ele:r yo"' tu:r.Suyunn taşıdığı cumbalı ve gideı· bir sahan yemek yedik t en sonra duvara dcıyalı bir capa görüı

onu bınbir hal~ti ruhiye içind ~ arak daha uoğEusu ç&ln ak;oi:r oto-· mat gibi Drkeda 0 ından iten bir '"UV11etle nereye gittiğini bilm .... d.en mezarlığa . do :ru il erle r.t!fak Q~.pa S6. ile Sa bihanın e zo:rın~ ~ aklcJ<"'ıı: . y uşmuş bır (;(yvan~ beru~ıjl -=n t~msegı oradan buradan delmegE ba şl~ x ÇUkUI'U boşaltı.r.h::...noinl~trl geçıhiş4;ir .. · Unla:rı L.El:liğinden bi OObe:r ~la rak yapuı~tı:r.ölü ile karşı ka:rŞıya g ~lincc vücutundazi ~anın ~aha sLi:ratı ·. <iolaştığını zanneder,cansız vüou ..ı- emallükı.ıen adeta zevk alır.

Yarım saatlik bir faaliyet ·onunda mezar gene ~ s i vaziyet inde-J.Lr.~onra nDBli folımet koltuğunun altında a.cvçj ilmiş bir cok beya z v!')ni patiskalnra.a ,om zunda bir çok yeni ve bey&z tahtc;.; axçal~rı 1ie' selvilexin,~ezar ta şla rın ın korkunç,e~raralut eşkGli Drac1naa ya aş ya rnş yu.r· ·yu.ı: kay/y .• olu • )

Hik~ye hayatta :rastlsnıLııa ··ı mümkttn ti.plerin , daha doğ:ru u bir tek t;.p in

-o d.a Kcbvsakal .~-;hmet- mü alag·iıe an atılması ı:r . aka t bu m .. bal ... ga noruıal şab ıs arla nrn.kaye : edili se vardır. Yoks tre:r,. 1et kendisine t esad '"f edilen bi :r

kit se değildir.çünkü ysşayı-·ı hareketleri ve hele sen ö,lli çikarma f iili ile in anlarda na di 11' gö:rUle n bir. n ahluktu:r. ast dır . R · ti"'~s-t;alık.1ona hangi had.1.

se lerin yad1. a:rıdı:r., bilmi oruz. alnız rr,.e zd .. mgirizliğin yeg ne sebeb· y ev e l· ce baştan g ç n ~·y .. k bi:r uğ .. ircuzlnğun veya fıtrc;;t da bulunan iısi bi.r lOk ... a·

nı neticesidir. ,.9 b a cı.ı mezarlık .ad· "esinin son saf'has ına .tc.ada:r bize :rhamet te in

derken, sonra nefretim zi muoi b oluyoz. rak up a :r i bu hi.kaye ile Ps iko-analiz oeı:ya ını san• ata ta tbi tınek is-

i.el' aziye·. edir.İle ride yazdığı rmc."nları"muvaf:tak bir a ~ cephe ... i de ilk ou· m ne si b ı y~zıda o-ö· tlt::n r .. yd il\.i B rgso :r· < :ın~a i görü~ii ust ctoix şekil-de b .i. I ·ı P. !Ç t x ıne ~ i o a c ak ı r.

c-Dpla , Bas rın

ad ide en o:rij ina 1 ·-; Se x:i ni '~1.:..r ·~e:r o t· uıe · ........ .............

I. se:r etif .. nun o: 1046. 9/Haziran/I327.

h.ı·ini araştı:ran Yakun Kod:ri bu u l } : ~. ı. T _ s i il e v r i r • I) •

(Müderris ~de Elhac :ı·ecdet Efendi 1218 senei "'ioxi esinde Ana o-tmun metili metruk bir livasında dünyaya gel:tr .Doguşu ılG beraoe .r

aileye şt aııra..ı.. veren bir )>ey oluro özleri ile görmediği anne ini eoel o anda alır,götürtiroBunu baba ının ·uftü.lükten azledilmesi takib eder, çocuk bir müddet için ha la sına verilir.Baba birle· ir evl~dını ne olur... a olsun mes ut ;yaşatmak için ikinci de.ı.a evle~ir.Bu e!'lilik hayatını sıhhati pahasına -o da uzun se yDhat:::leı~ıe- on 'Ç sen· .n:.ada:r deva "'tet-ti.rir. ~ecdet ruhen nekeda:c zayı~ ,istinadsı.~ iş~ bed~nen <l:e okada:r i·.arizdir.'°uno :r&g 1erı ruekt e ı:· te faZ..t.C1 ça..t.ışkan :ı:azıa tı.tı ve fazla sessiz bir ~leo~oir.A kadoçlo:~q. onu .. k~şkarı~ .. ~e .on.an ç-.-:k ·. ixl :r. .

Bt u.mualı çalış a .:.le :t:li..şliıyeyı bıt.) :r : , ba sının ya:rdıroı ıle saı·ık se rıp, cüpne giyt=:rek etini te:rbiy ~ sinide ta· a le an çoauk tide:rris ,e;Gzıı ef~ndinin yanına Yerili:r. HE şe~ yolunda gide ~1.reu : eodet· tam ony. edi ya ( ınu girdiği gijn, ball ı üvey c;nasın:ı.n gayri meş ~u bir . çocuğundan dolayı bi:r buhran netıcesirıd.e ölü:r. '..3!la lal ·de deı:nal ecdetıe üve7 anası arasında munesebeti aşki.ye oldu~una dai:r_ bi:r wasal u.y ·uruluverirc Buna nihayet .leode;; ·te inanmak meobu ıyeti de kalır. Vil bu s :retle "git .. tikçe mensup olduğu ailu nrasında,:rüfek.ası m~,/ nında, .. ; ü·~el':ri K~zım .J.?,fc;;ndinin n<;zdirıde 1 sokakta ,Bied:res de 1 oa ·de ,he_ yerde. ~nemle ketin er ta ;?ofındrı birer si.Lah eğzı gibi kahha x v tintaki bir çok na zarla x ın k~ndine doğzu çevrildiğini• his~sde •. ir sene kadaı mixas davaları ile r:ıcşgul olur • Hisse in~ düşen pay:ı. alız.

Du rrirac fz 7rine etxafına birçok a~bapı~r tola ıro -unlarla ar1ı axdın.., s .. en zev üsefa alemleri başlax.Bi:r geoe evvel e ~nıdıkları b:i:r ka lLının kap s ı zoxla:rlar?Ka pının açı. ıama sı üz·2:r ·ne siJ..a kul ıabırlar. Içerden mu abEle edili:r. İçlerinden bi:r i o1üt,dj.geri axa lanı.r. ~.addet gu le:rce ceza rr..ah'1 .e:mcsinde ür .. nr ,ni ıaye t i/JO san bir g ·· hapse mahktım oı· r.

H· pishanede çıkınca ,ysni biz mace:ı:aya kadar, ix ta r af t an amcaza~ssinin s~l~clığına gide 6diğ:lx tarafiiarı cı.a babasının kitanla:rı a.rası da e::;gul Ql~x.,~.::ıl~ın ıga idiş1e.ri es asında , . cc.za e 'inin f!. €t i· vek§r bir k~zı 0 olan Selime ıle ııa vv-eıa hnne içinde iltizami 've tük :rrer te adüflerden başlı arak, ·chfi l~a ... ·ı a:rkç0l' :rındaki tenasla:ra

kadar ç - anr. bir müııa ebeı, başlar. ~iha.:;3 b···t .. n av halkı l1u uaş· aya muttali olur areAile xe"si.bu hadiseyi saye sessiz kapa tı ·k iç'n bi? !w l ÇfPI c si bulul': ~B ode , :ı. L.ı. an bu.la göndermek. -

. .Işte b~n~n ne~icG.-'in. e I~tan~1:1ıa} nıoazad_enin.:r~ al rrı lQ rır: an ZUhtQ. ;~er.ıdınır.ı v ..ı..ne gelı.ı·o ır m açte . ~ ou.rş_ neyt .::. .reseya de am e14mt:)k nem de · mınne'tı ayare ı1au ıro ma ik:rı ııe .vLtı se 't erıncı.e .ı.tu-.J·

çUk bir hanede oturmağu n·ıec )U:r kalEx.J!·a"'rü.zaruret JÇind bütü.n h~r ı .. ı ve kuvvetini. tahı.:- .Llinde te e:rküz ettirer:k 3 .. ı sene sonra memlelte-tinE d (ine :r •. ,nmlak va a 91\'B li~ ga sı:oıarda n ku:rta r ~k için e1 ey ot~ u~· 8 .ş ır 0 u mu.cadele onda . bıx degışı ~lig€ sebep glur • .ulhac -zode ~ efencf ıl ~ , s bık Liva 1:l.ift üs .. nr e nfı ,.... , zelil çocu.·1 a::rv ı::: ında a:ı: ıı - iç bi:r ı~a bı tel yok·t ur •

... V ... ne i l io.t:.i s inö.e ~ ;.ıc~z de ·in-in -s_ar ı , ca · ii ü-der ri ligine tayin kı1ını:r. alebeler a asınaa e ,v~j~n bi:r1si-.,.i r. ıü € rris ı;.ğ~ vay irlinin ~ k~noi sene si Rana z~~ ay d ' •••• ) oamiinin ı· u..cofi 1a'"'zı da cno VG!'ılır. • çok o ' .tı t toplayan vaız -ecdet ef .. ııd idir. Bu ır.uvafDki"'1'et 1 l'i l'. ndiq<: kal'j~ C~" h~ r\ la ı a xın say .ı. ını (~?'gün tQzlalJ.Ç ·ırıyorcu.vnu ç keJ!l~ ~oler:;.n . ı:.ı· · ~d· ·oduları "'

Jv.>'. ~.M q))\ )_ ac7 ı c..,=· f- . n:ın ~evsi inaen iı!:an ga-laya akıı.• eu~ rek e ede t efen lı a akal .anın ı.mk n ızola.llg .. nu anlar.

üç sene memleke~inden ayrı kalmak ıazıı:ıg ~.Bu devrede hocalık y~pmış ve "Hilafet ve lsl§miyet" diy~ kalın bır kı~ap yazmıştıx •. ~eyce şohret peyda ettikien sonra memleketine dönmüş ve halk tarafınd·n herşey ~na- · tplmuşcasına karşılanmıştır.Geldiğinden pek az sonra amcazadesi ölür ve merhumun erkeR evladı olmadığından.hak kazandı~ıdmira~ı a~m _ için nıraen oı:re zunur ea.en ~e.ı.ımenın zevoı ı~a ı.r eneye- ava caçmaA. ıcap eder.İ•tanbulaan gel iş ihsan h~ ismind- bir genç svukat bu i~e memur kılar. · utün gay:re-tlerine .ragmen davayı kazanamazla:r.Bir yaz akşa son mQ,hken:eden ç~ka:rken,yorgun kafalarından yepyeni bir fikir parıldar eJıtep açrDk • • • . . . . . .

filvaki muta sa rrıfı.n delta letı ıle (Bedrı Irfan)ısmainda bir mektep açılır.lJe:rs senesi sonunda mükafat tevzi gürıünün akiamı nektep kas den yak~l~.~lhao · ade t efendi bu fel~~etten son~a kşt i oıaxak vilayet rnerkezıne :erleşiroO:roda. Ihsan eyin yardvnı ıle \Fikir )namı 1le bi:r sündı...lik ~azete <.tıkarıx.Ihsan Beyin azdıgı bir baş makale yüzünd~e Bi tl,ıse sii:rüll1r. -:ıü uyeti il~nını müte <.l ıp parla bi;cı kabul resmi ile memleketine yeniden döner.Avdetin üçüncü ayı,onu ••• )kulübü vasıtazı ile .Liva .!lelediye riyasetine tayin edcxler.1 zaJ.a r ile ihtilaf neticesind-.; oJ1 t " n .. schi:r h~ıı~1. ta:raf ıı:ıaaan :rec.mtdiJ. .... rek e vkıind~n. kovu ıu~ıa

hJ.Jıao ~~oae~ e.enaı bu va.lta an aort gun sonra Eır~~eKız yaşı1.1.1a olduğu h( 1de 13~6 sen -lsi Şc b nının beşinoi günu sektei kall'ten vefat eder.)

ak' a iti ba :riyle vve lki hikfİye lerinden daha entrika unsu:r la rına ma lj, bulunamı bu hik~ye bir ömür boyunoa süren mücadelenin pl~nçosudur ... .ı.ik~yenin 1

muharriri Necdet efendidir.Kırks e kiz yaçında ölen bu adam çocukluğundanberi bir çok zorluklarla ka:r!iılaşırol!"'akat onlsrı yenecek kuvvetli bi:r iradesi •ar

1 dı?'.'fahsilini tcımamladıktan son:ra doğduğu yere döne:rJıi.er har keti..Jkarşı ında

bulunduğu helk için enid.i:r.ınutaasıp değildir.c,e:sareti 11l€deniye sahibidir.:Bi

kaç defa asabadan uzaklaşınağa mecbur bulunduğu halde gene avdet eımesi ayn:ı; zamanda deva fi xine sahip bulunduğunu göste:rir.Husasi mektep açması,gazate · çıkarwası «.odet efendiyi dinamik bir mücadele adamı olarak anıtır 0Hikllye alnaz bu faal adamın hik§yesi değildir. .

Aynı zamanda · cde ·t efendinin her hareketini müteoessi.S gözler e ta ip 1

eden,düş''nııed~.n b~:r aç müd~einin sözle:ri i~e i yan eden so.ra pişman 0 ş 1

gibi cdet efendıyi saygı ıle karşılayan bır de ha va rdı:r. ~azi erest, uta a ssıp,ananeci bir halk. öyle bir ba lk ki irfanı edeb mektebi yandıktan son.ra enkazını sey ederken:"i~te,evamiri ilahiyeye karşı gelenlexin sonu budur. Hanendelik,köçeklik,sazendelik talim erinin sonu bud r •••• Q der. -90 det ~fen

di bizd takdix hi si uyandıxır,bize ferd ile cemiy tin ~rasında meydana ge]

kavganın ehidi gibi gözüküx.Ge:rçekt n hikayenin tezi yalnız bundan ibare- 1

ttir. unun· ıçın t.;;Cdet i -ndi,.ır zıl an vey Hilmi efendiden daha çok canlı

dıl'. 1

t.isl~p iraz 1 vliya Çı::l biyi andırı.r. Jlimı e· e~ · kısa kısa ır, teşbihl r fa 2

değildir.

1

Yakup Kadri'nin ısırda yaşadığı 9ocukluk ve gençlik ~ntibalarının bir hiktiye çerçevesinde anlatılması ıBir Serencan"ı vücuda getirmiş~ir.(I)Mevzuu belki genelik senelerinin -bir macerası,belki ecdadının unutuımamış / bir hik!yesidir.tlsl-0.bu -ve tahkiye tarzı ile üzerinde diğerlerine nazaran işlenm/i.ş hissini veren bu uzun hik ye,gözleri muhitin hep yeknasak ve çirkiiiklerle do~u manzarasından ikıp>-1Dll- . ha.JYileeini eski ha.tıralarlJl sisli, büyülü, sırf aşktan ibaret hü.mmalı sahasına çeviı ren arayıcı bir ruhun eseridir.Muharrir burada bizi kuV,,-etli ve hayatın küçük endişelerinden uzak bir aşk faciası ile sürüklemek ister • . il panoramasının seyredil·

1

diği bir setten,hümmalı ve canlı bir ayın al tında hikAy.~nin kahramanı macerayı an

latır: t "Yirmi yaşında iken babası irtihal etmiş ve mühim miktarda bir servet bırakmış~ tı.Zamanında bu vaziyette bulunan gençler evlenirken o daha zengin olmak kaygu· su. ile başka türlü hareket etmişi· Mısır ile İstanbul : arasında "yükte hafif paha, da ağ;ır eşyalar' ile ticarete baş amıştı.Aynı zamand' amcasının tavassutu ile bir paşaz~deyide tanımıştır.İşte bu paşazade İstanbulda#bulunduğu. bir sırada kendisini musırran sarayına davet eder.Davete gider~en uzun yolculuk esnasında vapurda iki aatı~lık kız görür ki bunlardan biri - güzeli ve alaka duyduğu. -dostu bulmıduğu ve Mısırda misafiri olacağı paşaya 01dalık gidmektedir.Kızın yo culuk sırasında hastalanması ve tacirin onu kendi k~arasinda yatırması aralarındaki yakınlığın artmasına sebep olur. ısıra aşık ve maşuk olarak çıkarlar • o kadar ki her ikisinin de yabancısı bulundukları s~ay onların,dehlizler,merdivenler,kıvrıntılı yollar ve demir kapılar arasından geçip konuşmalarına mani olamaz. Bu buluşmalarının birinde ah.dur -cariyenin adı- kaçacağını ifşa eder ve dediğini yaparsa da bir gün içinde yakalanıp tekrar saraya getirilir.L&kin buna faı lası ile kızan evin reisi,yani beyin annesi ve baş ağa emsaline numune olsun 1 diye Mahdur ve firar arkadaşını il'e atmağa karar verir.Bu iş tasarlandığı gi bi yapılır. : · · Genç aşıkın düşünen,görenhisseden benliği daha Mab.durun idam haberi geldiği zaman kendini terk etmişti.Onunla ancak bir ay sonra "~casının evinde havasın aa ilAçların en keskini kokan bir odada karma karışık bir yatak içinde buluşmuştu. Vücudu yorgun,ru.hu,benligi istikbalinden endişen!k idi."

akahat devrini ikmal ettikten sonra şehirdeki gezintileri esnasında Mahdura benziyen müphem bir çehre görür.Bunu amcasına açar.Amcası bunun mümkün olabile ceğini,saraylarda bir çok kimselerin hile ile yalandan öldürüldüğünü ve bunun adet hükmüne girdiğini söyler.Gördüğü çehrenin yaşayan bir insana ait olduğunu fakat ona malikiyetin gayri memul bulundu u düşünür.·ustariptir.Geveleri0aef11 ve serseri m yhanelerdedir.Bi r gece Mahdurun ikametgAhı tasavvur ettiği i bir evin duvarı kenarında sızmış bulurlar,diğer bir gece köprtinün üstünden il atılmak isterken uzanan bir kolun sayesinde kurtulur. Günlerce onu bir da.ha.görmek arzusu ile şehrin her tarafını dolaşır.Bir akşam asan Hüseyin meydanı vivarında bir cami önünde maruf bir şeyh mucizelerini

aleni teşhir etmekte,halk akın ~n bur~a ge~mektedir.Arabaların heınathepsi meydanın çevre indedir,tam şeyhın belaz ata bınip mucizesini göa'tereceği sırada son bir araba gelir.İki kadın a~lı.ieti,biraz dikkat ••• ah.dur başını cama da- yamış kendisine bakıyor,g~ri iradı halkı yararak koşuyor.Mahdur şimai yeni bir beyin zevcesidir.Depdebenin en al sı,zenginliğin en bolu içinde boğulacak hale gelmiş olan bu kadın İstanbula hasrettir.Buradan kaçmayı düş .. üyor.Genc aşık hemen buna hazırdrr.Karar veriyorlar ve lAzımgelen önceden tesbit ediliyor.Garda buluşacaklardır • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • !.Serveti Fünun. o:I08I-I083

1 ~ \

'1 \

Genv aşık erkenden gara gel iyor.Trenin kalkı::ıasına kadar bihblr heyecan içinde, bin· bir türlü ihtimaller endişesi ile bekliyor.Fakat ••• fakat ınuidur gelmiyor." e oldu? u·eden gelmedi ? vaz mı geçti ?1 an.ialar mı zuhur etti ?jokst:i kaç~ken tut du da bu sefer artık hakikaten o mü.thiş ·cazattan birine mi çarpıl\dı? Öldü mü? Sağ mı? Bunların hiç birine gevap vermek miimükün değildir.Yalnız. bu f~iadan sonra malthn olan şudur ki ah.dur zevcinin vinde de değildir." \.

Ant bir bakışla başlayıp sonu tatmin edcici bir fi= kild~ bitmeyen bu hikt!ede ısır manzaralarını,vapur yo1cul ~ :un üzti.ntülü taraflarınıtarap halkının

~

örf ve adAtını,ufat tefek ananelerini,maha.lli hususiyetlerini gösteren satırlar en orijin9.l kısımları teşkil eder.Sarey hayatı,paşa han ın niliuzu,aga başının huşune~i,c~iyelerin korku.su,şeyhin kerametleri, il nehrine verilen kurbanlar ve hele paşanın ölüm hik yesi "Bir Serencam 'm,nesiçleri rüya ve hülya iplikleri ile 6rülmüş s1hinr1 bir ağa benzet ştir.Muharrrir hik!yeye istenilen ifadeyi verebilmek için meıızuun kabul edecev • ·masal ile hakikat arasındaki her temden iatifad'e etmiştir.

Yakup Kadri bu hik!ysinderne ":Bir kadın meselesi ' nde,ne de " ebbaş 0da kullandığı üsl bu kullanır.Usl p mevzuun temposwıa uyar.Onun yükseldiği yerde o da yük:sek,yan.1 süslü ve Edebiyatı Cedide lisanının aynı;düştügü. yerde ise o da düz y İli vasattır.Bununla beraber bu düz ve vasat olan lisan hiçbir z.am.an. diğer hik yelerle mukayese edilemez, belki san'atını müdafaa ettiği makalelerinin üs- 1

1

l~bu ile mukayese edilebilir. l Büti.in bu hik yeler arasında umumi münasebetler ve hususiyetler aramadan evJ

vel bundan sonra yazılmış hikA.yelere de bakmak l!zımdır.Hernekadar Yakup Kadri 'Bir Serencam"da topladığı hik yeleri ile sana'atının ilk hususi öeneklerini veı mişsede bunu takip eden hik yelerde inandığı san'at telA.kkisini yavaş yavaş de-iştireeek, bir bakıma müfrit noktai nazarlarından vaz geçecektir.

"0 kadın" (I) hem mevzuu,hem de üsl bu iti a.riyle evvelki hi.kAyelerinden d~a sadedir.sanki muharrir bu hi~ yesi ile Bir Serencamdaki esrarlı,muhteşemJ trajik havadan kurtulmak,daha basit olmak iater,O~un için Y.Kadrinin ilk yazılarından beri külfetli bir üsl ba alışanlar,bu yazıyı okuduktan sonra büjrük bir boşluk hissederler.Mevzu şöyle hül~aa o unab1lir:

"Pertev ecati adında iradesiz,hülyaperest,tembel genç bir adam vardır.Bunun hayatta yegAne be~lediği şey ne şekilde ve kiminle ~luraa olsun mes'ut bir izdivaçtır.Evlenmeyi okuduğu. tefrika romanlarının uyandırdığı inançla tesad.ü.fün cilvesi addeder.Bütün işi bu tesadüfü beklemektir.Şık giyinir karşılaşacagı müstakbel hanımını devrin en mutena gezme yerlerinde,Penerde'şiş- -lide,Beyoğlunda arar.Babası öldükt n sonra bir müddet .Kalem'e devam ede~. L in arkafaşı Ziya beyle b~r konuşmanın neticesinde hayallerini daha kolaylıkla kurabilmek için işin terk eder.Hiçbir şey ile meşgul olmamak akşamları gU.zelce giyinip eeyrah yerlerine çıkıp,cebinde taşıdıgı aynası ile Yaz yüze ••••••••••••••••••••••••••

. I .İkdam. o:59I6-7-8 .

\<?

. gelerek,aşağı yul~arı. dolaşmak veyahut ta Kızıl topraktaki arkadaşı Ziya beyden ümitli izdivac hikAyeleri,dedikoduları dinlemek onun gevşek yaratılışının tam ietediği.yaşayıştır.Ziya beyin dedikodusunu yaptığı genç dullar,bir iki gUn için onun hep ır.ıılhayyel ve m5lstakbel zevcesidirler.Hatta bir aralık ~ Fener seyranlarında gördükleri ve sonra sık sık tesadüf sayikası ile bakış-tıkları ve hatta bir gUn . ız ,; laştığı zaman kendisine tebessüm ederek sel .veren yaşlı bir . duia F..... lur.G·ünlerce bunu düştt nür.Lemnuniyetine her hare~eti ile , .111 eder. ihayet istenilen şeyin-~i evlenmedir- taha.kkukunu hszitlamak· için mektup yazreak teşebbüsünde bulunur.Kendi döktü~ hususi har ıerleJgene binbir itina ile seçtiği kAğıda me bunu yazar. Fakat arkadaşı Ziyanın davetine icabet ettiği bir gün,o kadar tahayyül etti ği,beklediği arzusuna kendisinin degil,arkadaşının nail olacağınınanlayınca bitkin evine döne.r. 0

~ertev Necat1Jburada>devrin adet yerine geçmiş bir hayat tarzının mümessili olmak. µ ·zere karikatürize edilmiş bir tipidir.HikAyenin bir halka gibi ayna vesile si ile başlayıp gene ayti'da bitmesi hoş bir şey.

"lki meçhul şahıs" (I) ne iç,ne de dış yapı bakımından Yakup Kadrinin diğer eserleri ile mukayese edilemez.Sanki muharrir Arsen Lüpen,Paris Bsrar:c, [onteı .. Kıri to gibi o devirde çok okunan ve çocukluk yaşında kendisininde okumak;an zevk aldığı adi bir polis macerası yazmak istemiştir.

"Mehti efendini keşfin (2) hik!yesinde Y.Kadriyi biT Pisikolok olarak görüyoruz. ~ehdi efendi ferdler ve cemiyetler arasındaki geçimsizliğin biricik sebebini zelr lar,akı.lla.r arasında.ki mesafede bulur.Ona göre iki kişintn hissen ve ruhen birleşmesi oilıikarın maddeten de aynı seviyede ve vaziyatte bulunmala~ına bağlıdır.B~u bir fikri sabit halinde kafasında taşıyan •neli Filozof" bir gün yanında bulanan karısının kızına sırf bu anormal fikir yüzünden ~aaallut eder ve onu öldürür.

Bu küçiik hil y de İki meçhul şahıs h1k yesi gibi .Kadrinin bu esnada Avru- ·

pa muharrirler arasında bir araştırma ve seçme yapmakta oldu' u gösteririr. İlk zananlar auphssB.nt'nın realist ve hisli hikAyelerinden hoşlanan muharrir Bir Serencam'da en yü.ksek irtifaını bulur.Sonra baş ufuklar peşinde,meseı İp

senin hasta,anormal,iaterik,nevrastenik kahramanları bulunan Şimal Edebiyatina teveccüh eder.İşte ehdi efendi bu araştırmanın mahsul dlir.

'Dö eli oda" (3)daki enç mektepli Rıza efendi de tanıdığımız tiplerden deildir.Başkaaının I u.aşakasından delice bir zevk alan ve odasını tanımadığı kimelere buluşma yeri yapan bu genç de ehdi efendi gibi 1iirk ce ·yetinden değil-

dir.Onda da İp sen'in ma.ı:azi tiplerine benzerlik vardır. · ......... ' ................... . I.İkd • 0:5924 2.İkd • 0:5935 3.İkdam. o:59 O

tLK liESİ!lLEBİ: ,}[~.}·(-~;San t a.ta.,Maupaesant ltAri şekil ve tasvir hik&yeleri ile n giren Yak:up

X~d:ri'de daha bu devirde tatmin edilm~yen bir ruhun asabi ihtil&çlari' vardır. HikAyele·rinin ruh ve şekil itibari ·ile bir türlü seviyesini bulamamasını,iisl"dbv.nun daima yüksek ve ateşli ihtiraslar peşinde koşmasını :ı.,ancak bununla izah

edebiliriz.Filhakika Yakup Kadri daha iptidadan hikAye ve makaleler ya nında· nadir nesirler yazmakla bunu bizzat göstermiş oluyordu.

İlk defa Halit Ziyanın denediği bu edebi nev'i ltıeşru.tiyetin ilAaındah son

ra bir çok muharrirler ve şairlerin rağbet ettiği bir ifade tarzı oluvermişti. Refik Halit "Zendevesta." adlı bir :seri,ve sonra HGece Kandili 11 ile 0Uçurtm.aıarttı

( I) ;Raif f ecdet ·uKerimeme tı ( 2) isimli mensur şiiri ;Halide Salih n Aşk Efsaneleri 11

n1(3) yazıjorlar ve ayrıca Servetifünun sahifelerinde bütü.n Fecri Ati gençleri en mullk,en ince hislerini tebliğ için yalnız bu yazı taı .. zından istifade ediyor-.

larö.ı • . Ya.kup Kadri de bu cerya.nın dışında kalamadı."Yıldızların Bikesliği"(4)onun

ilk nesrini teşkil eder.(5) Bu ilk nesir bize aynı zama nda muharriritzı o gün

kü 'yalnızlığını, bikesliğini göstermesi bakımındatl.da ehemiyetlidir •. ~ ok sıcak bir

Yaz gecesinde lji:'ıi 21 iaıt. semanın hudutsuz boşluğuna ve o boşlukta birbirine pek yakın mesafede imiş gibi göeüken yıldığla.ra bakan muharrir ani bir tedai . ile insanların da bu ışıklı küreler gibi birbl>rlerine zahiren çok yakın oldukları

ba.lde,hakika.tte ne sonsuz mesafelerin mevcut bulunduğunu düşünür: ,.Birden,korka.

rak gözlerimi kapadım ve artık semayı görmemek için aya.5a kalktım :Hiç şüphesiz,.

ben de,onlar ,gibi,bu yıldızlar gibl.,bu küre gibi ben de yalnız ve herkese uzaktıırı.~3a:bai haya.t d.tnUen bu melametgAhta ben de nereden geldiği bilimeyen bir

menfi,bir ~betsede idim.u San'a.tkArın tereddütlerini,yaln.ızlığını,etrafında büyük bir boşluğun onu

içine. ~mak için açıldığı hissini biz başka nesirlerinde de görüyoruz.Ve anlı

yoruz. ki Yalmp Kadri gençliğinin ilk .senelerinde bir yerini bulamama, bir gayeye teveoeüA edemeyip ş8*'fı.rma gibi insanı - hele san'atklr olursa.- nevmit eden hislerin baskısı altındadır.

İstimdat(6) bu haleti ruhuye ile yazılmış en muvaffak nasirdir. uharrir

......................... .. . !.Resimli Xitap~I325~ o:9 . 2.Rea.imli Kitap I326 a o:26 3.Resiınli Kitap !}26 ~o:25 · 4 .servetifttnun.24/Haziran/I326 ~o :996 . 5 .I9I2 tfneaine kadar yazdı~ı diğer nes4rler şunlardır: 11Badibanım bir mendil ol-

du', 't :Eylül ', " İstimdat 1 ,

1'Bah.a~a dair 'b:ir hitabe". 6 .Servetifiinun 5/ ,.!nunaa.ni/I32o o: !024\•

' \

Maupassant.' da. uzun müddet durduktan eonra realizmin kendisini ifadeye muktedir olamıyacağım. yavaş yavaş anlayıp şimalin buzlu ülkelerinde. kendine bir mürŞit

· ara:rraktadır( l) ; "Asasız ve Abasız kaldım. Sisler buzlar ikliminde raeçhul,,müncemit sisli bir yol üstündeyim.KUlak

larımı sağır,saçlarımı tarımar eden büyük rüzglr!-Eğer nesimlerle rabıtan varsa-1

.

sarışın beldeler stikktbuna benden selam gönder; de ki :.Arzın uzak, sisli bir kıt• asında; meçhul 9 müncemi ";,sisli bir yol üstünde, kUtehbin, k~•nıt&k bir seyyah asas.ız,

abasız ve kir .sesiz kaldı. Güneşten kaçmıştım; Asırlardan be.ti,hergün,s~atlerce müş~şa,zehebi saç- ! .

larını yerin .ı topraklarında çamu.rlarında,yerin cerihalarında ve kambu.rlarında, yerin süfliyat ve müzah.rafatından gezdırip sürdkleyen o müptezel melikei semadan, güneş ten ka.çm.ıştım.liurdan ve ziya.dan kaçmıştım.; eşkll ve elvanı beşerle eylenen,z:ameti mevz•UW/J. insanı bir şekli siyahı muihik halinde ruyi zemine seren; onu,k&h korkımç bir tarzda büyültü.p,uzatmada,kAh pest ve müatahka.r k.üçültüp,kısaltmada bir hazzı haşin duyan her n~v i,her nev•i nur ve ziyadan kaçmıştım ve her nev'i renkten kaQmıştım.Yeşilden,maiden,beyaz ile siyahtan,sarıdan,mordan ve aldan, çeJneniatanı nisanın zadei hüsün ve hevesi daha binlez·ce renkten kaçmış-ı

' tım,yeşilde hile,maide hıyanet, beyazda matem, siyahta :feıruret, sarıd:a me~ ,morda mel 1 bulnıuçtu.m.ve alda ihtiras,µeş'e ve nişat bulr uştu.m •••

Bir gün.sisler ve buzlar ikliminin sincabi rengi,sisler ve buzlar iklim~nin eski mezar taşlarına benziyen rengi,sialer ve buzlar ikliminin kadifelenmiş tatlı adem rengi beni sinesinde teselliye çağırdı .Sırtımda abayı mel~lllet, elimde asayı efkan,şitab ettim:b~rada ziya yoktu.Renk yoktu.Güneş yoktu.Ses yoktu.Burada~l yetenahinin sesaizlt:i~i,layetenahinin renksizliği,lG.yetenahiyet ve

· ben vardu11.X~.inatın bittiği noktada,keııar k!inatta,hudutsuz bir yol üstünde ben vardım.DtUıyasımn daha teşekkül etmemiş,natamam kalmış bir köşeainde;elindeki. 1

. ı

i:·is2a·Y.~i~~d~·~~;~~Ç:i~·~:yinde,Bergen civa.rındak~ Ski~n'~e. docınuş ve I906 dJ . Osloda ( - ırietiyany~) olmuş Norveçli şair Re~i~ Ip~en)tllü:m~ine tekaddüm. eden 1

seneler za rfında bızde de tanınmıya başla.r.Kuçük hıkA.yelerınden başka meşhur Tiyatro eserlerinden bir kaçı ( ora v ,.s ••• ) 1'ürk muharrir ve okuyucuları içn yeni bir u.fuk olrruştur.:Bilhassa .ad.am Suzanne Despres ile İbsenin tiyatrodaki muvaffakiyeti bir kat daha görülmüş ve Fransız kültür:i ile yuğrulmuş bir çok mtinekkit ve san'atk&rlar,mesel!,Süleyman Nazif: 'İbseni anlıaıt.ak bence Alelıtlak sa:na'tı,güzelliği anlamamaktır.Son zamanın bu Shakcs:peare'ini hem- ...

, de de.ba rakik ve nıütek il Shalrespeare• ini ,hem sevmiyen,hem a.nı~mıyan ve · ~ hem sevmedi tı;inj. ve anlamadıcını maalift~har il!n eden bir Tolstoy, benden il el,

ebet .uzak olsun ••• " diyerek (28/.A~stos/1335.!l!vei Edebiyei Peyam) şimalin bu büyük şairine karşı hayranlık duygularını izhar etmişlerdir.

,)

2\

asayı seharıltllkatıe,mütefekkir,tenha dolaşan bir ilah gigi sessiz,yüksek, ben, yalnız ben vafım. Yürüyordum.Dazan mev,cudiyetimden emin olmak için asamı -yere vuruyordum ve onun buzdan çıkardığı donuk,barit sesi dinliyordum:Tok,

tok, tok ••• " İSS CiiALFRİN in ALBUMÜNDEN:

Bu yolunu şaşırmış,aeyyah haJ.i Yakup Kadrinin o günkü hayatının biraz mü- !' balA.alı da olsa tam bir i:fadesidir(I) .Bu,muhite uyamamak onun bir çok yazıla- t

. rınd.a bariz olarak görLilür.Gene bu esma.da yazdığı Mise Chalfrin ' in albümünden' i ı·

teşkil eden ilk dört malta.lede de bu izleri görmek mümkündür. duhayyel bir İngiliz kızı aBzından tntanbul ve İstanbullulara dair neşredilen bu makal~mer mu

hakkak ki sinirli,yerini beyenmiyen,ineanla rı sevmiyen,her kaybolan kı etin arkasından bir da.ha dönmesi gayri mümkün müş gibi hırçınlıkla babseden,hülasa istikbali lliniteiz gören bir kalemin :mahsul-0.dür.ntatimdalı" da varlığının iç cephesini ,ruhi tezelzülünü,san'at. buhranlarını gösteren Yakup Kadri , iss Chalfrin isimli atmezelin arkasında bedbin bir insanın cemiyet karşısında ve içinde nele hissettiğini belirtir.Bunti'ıa beraber ikincisinde şahsi ve santata ait itiraflar yerine milli endişeler hakimdir.

0 JY1iss Chalfrin,ha.ya.tını seyyah.ate vakf etmiş,acayip fikirli,acı sözlü, aksi tabiatli ve fakat kalbi pek iyi bir ihtiyar ingiliz kızıdır.Her gittiiği yerden Londradaki ahbabı J - es'e mektup gönderir,kendinden ve gittiği yerden şikayetli bir eda ile bahseder 0 !907 - I9II seneleri esnasinda İstanbuldati.ır. L kin Jkaıes'e ilk mektubunu I9II ·de yazar,Çünkü dört sene zarfında o da Türkler gibi "Fevkazzama.n '9"e fevkalmekln" olmuştur.Sonra asıl yazmak istediği kendisi değil,faka; bulunduğ;u. memleketin adat ve ahvalidir.Halbuki bunlara vakıf olmak ~ek kolay bir iş değildir.Bir kere gençliğinden beri ikinci bir vatan olarak sevdiği Şark hakkında ki kitabİ malOmattan kurtulmak ve ~nun yerine tazeJsahih müşa.hadelerin rı1ahsulü olan hükümleri geçirmak zarureti vardır.Binaenaleyh Türk- '

1

çeyi bilmek,her sını'f halkla ter.ıasta bulunmak başta gelir. Miss Bu:n.ların ikisinide muvaffakiyetle yapmıştır.Hatta İstanbula geldiğin-

den beri dos :tarının sayısı 'l'üzü geçmektedir. dost kUnıesinin lıöylece çoğalma-

sını Jhmes'e şu şekilde i zah eder: 0 Zavallı Türkler nazarınaa biz adeta semavi .......................... ... ı. "BütUn çocultluisum eski Aydın villy~tinin bir livaaında geçti ve :tstanbulu ...

ilk çıet»a ol~ı.rak Iü yaşı~d~ gördüm.Oyl~ ki,bu büyük şehre geldiğim ilküyıllar- . da (Istanbulluların tabırtveçhile) bir taşralı gencin bütün vasıflarını taşıyordum.Oldukça tiby,çekinğen ve sakardım." cümlesi de Ya.kuı,. kadrinin hususi hay . ı ·ile Edeb.i faaliyeti arasındaki ayniyeti teyit eder. (Yücel • .a: o:77 . Vedat .

edim Tör. Y.K . Karaosmanoğlu ile konuşma.)

hayretaver bir takım imt~yazlı mahlhlar gibiyiz,yalnız diretn.otlarııp.ız değil,ot.uı-uşumzdan,kalkıŞımı~dan,yiyip içişimiLe kadar her şeyimiz onların hayf ret ve takdirini celbediyor.Bir Türk evinde ben adeta yemek yemenin,oturup kalk• manın,yü:bümenin,söz söylemenin,düşünmenin,bak:maın usullerini etrafımda.kilere talim ve telkin eden bir kimse vaziyetinde kalıyorum.Hissediyorum ki en ufavk, en roanasız har hareketime kadar herkez beni taklide uğraşıyor. 1 •

' "" Türklerde.,...ki bu haırranlaıktan sonra. onun nazrı dikkatini çeken ikinci bir nokta daha vardır.Ruhsuzluk.Tanıştığı kimselerin bir ço~u istikabal.nden emin oılnayan,ye.rını büyük bir . boşluğun başlangıcı gibi bekleyenjhiçbir gaye bilme·yen, pe~işa,n bir . kalabalıktır.İçlerinde bir lngiliz doğmadığına pişman olanlar

bile vardır. Iıliss 0halfrin'i:rı dUşündüren bir nokta ea Türklerin -cahil ve atıl adam

kütlesi müstesna- . yerleşik kanaatler ve eski itikatlar aleyhineyürüyen bir millet olmaaıtrır.Bir Avrupa kültürü ile temas eden bir kimsenin ilk yaptığı ; Vdtan,aile,,milliyet,anane gibi köklü hisleri bir çırpıda atıvermeaidir."Ana ve babasının gözü önünde .Prevost,.oirabeau ve hatta Oscar ilİdes gibi muharrirlerin en açık · romanlarını heyecan ile göğsünde sıkan genç kızlar,babalarınmn

tJ

iddiaları 11.e epenen on beş, on altı yaşındaçccuklar, serbest nika.hın meziye-tinden bahseden karı kovUmı,eviniı klflh derecede rahat ve muntazam bulamadığı için hayatınıJ ' Beyoğlu otellerinde geçiren adamlar,metresini aile ocagına s~kacak ~adar rakayıt ruhlu gençler ••• Bı...nlaradan !stanbulda bir alay varıtdır.

Türkler bu ruhi ve içt1raai buhranlar içinde terakki etmek ve muhakkak yaşamak i~tiyorlar.:Bir çok purojeleri vardır •. "Fakat ne yazık ki her şeyleri henüz proje halindedir.Zaten dlişiinüleceıt olursa 'lurkiye serapa geniş birprojeler memele :etidiı··l3urada idare usulleri proje halinde;şehirler,yollar proje halinde,ahali bizzat proje halindedir. Ve işin asıl fena Cihet1h, bu projelerde aaiı:ıa · de'"'Jşen,küç.:ik hadiselerlerle mahiyeti:ei bird n b~~c.ia.ŞB.1 dalgalı projeler kalindedir ... İhtiyar İngiliz kızını merakta. bırakan cihet bu karışık ve mütemevviç halden kurtulup mü.şterek gayenin niıı bulunacağıdır.

Çünkü buras:ı. birleşmiş bir kütlenin vatan~ı bile decildir.! starıbulun kendine mahsus bir havası, bir kokusu yoktur.Har millet mensubu burada kendini ya~ Şatacak a~rrı ve müsta·~11 bir muhit yapar .Bu muhitin artık lisanı, rengi ve ada

t'ı da başka.laşır.Bu eksantirik manzarayı tamamlıyan nereden geldikleri,nasıl 'atadıkları pekte meraka mucib olmaıyan levantin'ler vardır ki Türkler onlara tatlı su fren Ti demişlerdir.

Chalfrin'in bü1iylik bir kin ve tenafür le baB.settiği bu vatansız insanların'

!et bulda bir vatanla ı vardır.James'e burasın~ şöyl~ tasvir ediyor: ".Azizi: James;!stanbulda bu çirkin mahlUkatın yuvası olan ve Beyoğlu denilen b'ir yer vardır lti pl nını omuz kasapları çizmi~,temelini şarap tacirle· i kurmuş ve bezgıleri bakkallar tarafından ikmal edilm ş sanılır ve istanbulun,asıl İstanbulun sessiz,mütevazi şekli karşısında zevksizliğin ve soysuzlu; sinir hırp -lıyıcı bir abidesi gibi durur.Tür ler içinde şimdiye kadar eni bu nefretime iijtirak eden hiç kimseye rast gelmedim,onlar kendilerine ait olı:ı yan her şey önünde hayran kalma fa alışmış olduklarından mıdır,nedir buraya daima bir Avr~palı karşısına çıkarken aldıkları saygı ve tevazu ile elirler ••• 11

Türkler sokakta böyl yaşarken · evlerindeki manzara da ek kandırıvı de~ildir. er ~ürk e j nde gBç etmeğe hazırlanan bir aile peri~anlı~ı vardır.Hakikaten ı·ürkler u şehirden ayrıl ak için her türlü menfi intibalar maliktirler. '"

kserisi aşka .oprakların daüssılasını çekmekte,başka şehirlerin uzak ve uzak oldu için si li bir müp iyet içinde güzelleşen hususiyetleri peşinde ade a sa klamaktadır. esela bir Türk şairi İtalyanın göllerini,Lombardiya mıntıkasını ısrarla. arzu et ektedir.Zira "İtalya gölleri,ey-nı zamanda hayatını sonuna varmış beyaz saçlıgüzellik meczuplarının melceiidir.Bü.tün hayatlatında n insanla-

J.. ,f.

ra ahenk,renk,söz ve name şeklinde kucak kauak beialar serpmiş san ' atk!lar ora-~ ' ya gü.zeli meyinin en ulvi,en müsekkir cürasını içmege giderler.l

iss Chalfrin bir gün de ··yük Qar ıya uğrar,Burada bira z Türklüğün 6-.

kendine . c:.lt'3ue ko .sunu ve rengini buJ.abilir. kat bu ko ru ve yaren.il er yaşayan ruhlu ve canlı ahlu lardan,onların tasıdığı e yalardan ge ez,yüz s ene evvele . ait, " rŞının a oak bir kısmını doldurmuş bulunan, tarihi ufak tefek eşyalardıl\t~ .

Bunla· ı,onları sat a"a uğraşan teııB.ııarın ellerinde,omuzlarinda birbirine girift bir halde görüra·· üz.L in bütün bunların bu güne ait de~il,düne,tarihe ait oldu. u dü.ünür derin bir yeise dü er.ç··nkü bunlar şehrin bir pa.zarının bir kö e,sinde birka meraklı için bir de er taşımaktadır.Yoksa iürkler bu gibi nadide ~yaya ıymet vennec eğil,evlerindeki son yadig~r Qyalarını bile bir an evvel atı. yerine Avru.panın aoysuz,manasız,özenti mahsul mobilyelerihi sok_ makta arar di orlar.Ve bu e ya ile beraber Türkler bir ç k yabancı adetlere de kuca1 açmı.ş bulunuyorlaı·. alan adetler ise -Bekçilerin gece yarıları gürü.J.-

tü lerJ e g...,ç el eri i i- yeni ,elcnlerin yanında daha güı·· ç ve manasız kalıyor. ~eş tiye m .. teakip cemiyet bünyesinde vukua gelen birçok değişmeler ,

o ··n·· yae an he keste muhakk~k ki birçok hisler uyandırmıştır. _akup Kadri göz .. ·n''nde c r y eden bu d ğişmeleri iss Chalfrin'in kalemi ile tesbit ederken hiçbir z bitaraf ol ,taşıdıgı haleti ruhuyenin tesiri altında kalarak bu adat ve a:dane değişmeain1- sinirli bir tav~rla ta.kip etmiştir.Uzun yıllar

..\ e. istibdat altında neydan çıkamıyaıı içtimai . düşükülükler,müfrit Garp perestliKJ zevk fıkdanı birdeb bire tezahürlerini göstermişt&.Bunla.r ildülhamit zamaninda d.a. -v·ardı.Fa1tat o zaman muayyen bir hudut içinde sinsi sinsi ileriliyor, ba.-

,,.. şın:ı. ı:eald.ırmak için müsait bir fırsat bek:liyordu.Tanzimat·ta ancak kanuni bi

" değişLdiğe dayanarak garbi temsil etıneğe çalışan ve b tedri<:?i bir sure t.te· yapan vemiyet I908 den sonra her sahada hızla değişiklitSe uğrı~yordu.

Cemiyet derken yalnız İstanbul muhıjtini ve bu şehrin daha ziyade saa ya.kası~ıı hatıra getimek lAzımdır.1.iolrna taşra ve asıl İstanbul gene adet ve ananel erin.e sadık ve hatta mtitaa.asıp bir halde dğişmeği kabulden imtina eder vaziyette bu.lunuyor~u.Halide Edibin ~'Sinekli B~ka.l "ı bu yakayı ,Yal. p Kadrinin 11 Kirclı1t K')na1~liı öteki yakayı temstl eder11Esasen · iss Chalfrin daha ziyade

Beyc)ğlmıda dolaşır ve konuştuklarıda da.ha ~iyade dejenere olı.ııuş tiplerdir • :Bunun için ·Yaktıp -radri cemiyetin değişen örf' ve adatını yalnız Beyoğlu.nun şahsiyetsiz ruhundan çıkarmak istemiştir~

Daha ileride de hakkında bahsedi,lecek olanuLUss Chalfrin 'in albumündenH

J. ontesqüieü'n~n "Acem Uektupları 0na benzer.I4.üncü Luis'nin saltanatı sonlarıntaki Parisin husWl(siyetlex·ini iki Acemin gö0ü ile tasvir eden 11nntesqieu yarattı~ı bu iki ad.am için unları söyler:tBir şey varki çok kerre beni müteha yyir etti:Bu . .Acemlerin ba.:.en milletimizin adetlerini ve yaŞayış tarzlarını en 1 ce nol{·talarına kadar, benim bildiğim derecede bilmeleri "dir.

Yalru.p K.s.dri de (Alap Dağlarından) isimli ki tabının "l3ir kaç söz~tünde ~ias

Chalfrin· a.lbltmilnden için ttGarpl1 gözü ile şarlrın kabataslak bir tabla sudur"

diyor . Bu benzerlik yalnız şekilde ve tekniktedir.Yoksa ontesqieu'nün iki Ace-

"' mm gayet mühtehzi,gayet acı sözlü kimselerdir.Onlarda ördökleri manzaranın gür· ç tarafını ıorarla arayan bır adam ltarekteri, akup Kadrinin ihtiyar İngiliz trızında ise Türkleri çok seven,onların ruh ıstıraplarını kendi ruhunda bulamağa çalışan onlar kadar şaşkın,sinirli ve gayesiz,daima sual soran candan bir ao~t hali vardır.

Aca a bu dört makale ile Ya.kup Kadri zamanı tablliostnu çizebiloiş midir? Buna evet a_ ·ek giiçtür.Çünkü aldığı par ça külü değil )cüzü gösteriyor.Sonra t .kip edilecer muayyen b±ryol olmadığına göre bütün aykınklar,sapıklıklar indf Y-~lmak nıevJciindedir .r, .uMaffak olduğu tek nokta o va.kit ki cemiyetin başında esen ga-rip mod.~~arin nekadar kolaylıkle. yerleştiğini göstermesi ve buna kan-

ı ufak bir muk vemetin bile düşünülmemiş olması keyfiyetini bariz olarak an-

aı. latmasıdır(I). sonra, bu t:oktuplarda biz Yakup Kadrinin karekte:riatik bi tarafl.nı 1 bu

luyoruz .Her · · i karşıeında d.uyudtıg-u yabancılık hissi ve bu histen doğan mazi hasreti l)ll'J. duygu. onda. kör bir rıu.taası:ı;ılık değil belki her değiş:n.enin Z:J.ppeliJ.·

teiı ba~ka olmadığ1 bir muhit ve za.manda_..ki fena tecrtibelerdmıı elde ettiği bi

dv..ygu.du.r .. Bu bakımdan ti tiz, sinirli Chal:frin milliyetini ve cinsiyetinin değiştirmiş Yak.Up kadriden ba~kası değildir.O kadar ki kadınlardan bahsed~rken açılmanın şid.ddetle aleyhindedir.Onların :tüevcut lr.ıyafetlerinden J;oti kadar ha~ı·~

lıkla bahSed'er: 0 Bii:irsiniz ki mttslüı.rıan kadınlar örtülü gezer le ~,vücutları çar

şaf de:nileh pelerini başı asılmış bir kostüm içinde saklıdır. Yüzlerinde epeyce :ıı--~ lın bir peçe vardır oBana kalırsa, b~ . kıyafet bir kadını hatıra gelmez derecede güzelleştiriyor,vü.cudtarı.iın ve yüzlerinin bu zarif kapa.ıııırında bütün gözleri t-ecessiis~e ke.tı.dilerine çevirten bir şey var,sokalcih@rın kala.balığı arasında onlar herkesden gvzle görülmez bttutlarla ayrıl;ıış ve güneşten,havadan,naza.rdan korkan esrc:n:·lı mahl-ô.klar gibi geçip gidiyorlar.örtülü olmayana halkın. ta ii hali bu örtiUerin ya.hında nazara adeta la.übali,kaba ve bir ~çık saçıklık gibi

ça.rpıyo r • " Görülüyor ki akup Kadri peçevve çarf}af denilen şeyin kalkmasına hi ç te

taraftar de~ildir. ·rsıCtp bu .mektuplarda çok aıaak,çok işlek bir şe~dl alıyo:r.Bun..-da ne hi

klyelerindeki .bazan. ıru.ru,bazen sun ~ i lisan;ne nesirlerinde ki çok tekerriirlü eda vardır.Sanki bu iki nev ' i arasaında ortalama bir yazı çe~şidi bulunmuş ve ona h: s bir 'U.sl ;p kullanılmıştır • .Bsasen muharrir, şahsi f irleri beyan ederken bil yed; olsun,neairde ve daha smnra romanda. olsun hep muvaffak olmuştur. TENKİ E AİT .·. J. ~AitELERİ: ,.

Yalnıp Kadı·i nadiren tenkidi mahiye;te makaleler de Y.azmıçtır. (2) akat

bu tenlri tlerde tenkid ettiği eseri dört yandan kavrayan,her cephesini dikk- tle

tetki';.. eden objektif bir münekkit görü .. ve telılilinden ziyadebir s an ' atk~:r sub..,;,,

jektizni vardır • • • • • • • • • • • • tı .......... " .... .

ı.· Sahte gaı.:p taklidinin güliinç taraflarını daha evvel .Ah"!let iithat ve bi lhassa Hüseyin 'ah eserlerinde göstermişlerdir.Yakup Kadri de aynı yoldan gidiyor .

2. Bu deYre e yazdıkları şunlardır: - H"'~-vatı Hakikiye Sahneleri ve I üseyin Cahi t :Bey .Serveti:fünnn' o: 1005 - Siy&Jı ve Celal Sahir ~ey$Servetifünun o:I032 · - Harap dabec ler müııaisbeti ile Halide Jalih Hanım.Servetifünun o:IC40 - Tezat i.inasebetile.İkdam rro:5909

alide :ı cli1, I anım n son itabı Handan hakkında.Rübab ... o: 40

r - - -

eseıa,Halide Edip Hanımın °Handan" isimli romanını tenkid ederken şöyle ·. söy-1Üyof: 0 Hele bazı sahifeler baş döndürecek !radar ulvidir bu serapa medeni' ceS8.l'.'et~ler, lis~dair kiJ.stahlıklarla dolu. bir eserdir.Filvaki ne "Raifin Annesi" kad~ b~çimli,aad.e gürü.ltüsüz;ne nseviye Talip't derecesinde perişan,şedit ve

serttir,ne de 11 Heyula 11 gibi acayiptir • .bizdeki her ehliyet gibi,görüyorum ki, lie .. lide .tfa.nımın ehliyeti edebiyesi de gayrı rııuttatittir ve muntazaman mütek~mil değildir1'1 •• .naıide ~dip Hanımı.n zekasında ikihei bir sevimsiz cihet daha buluyorwn ki o da yekııaaak · olmasıdır.Onda,muttarit a~·ır bir s esle daima aynı şeyi h1k ye eden bir hal var.Halbuki bazı zekAlar adeta ziyaya tutulan bi1lftr parçalarına benzerlrer.[uhteli[; renkler aaçarl!tar,göz kamaştırırlaı,sonra şef-

~ .

faf.,rakit olnıaoını bilirler.Bu d üıbiiiCenap Şahabettin Beyinki: gibi ••• n (I).

Fakat bir san•atk'lrdan ayxıı zamanda ilmi bir 'te:nkit zihniyeti beklemi

yeceğim~ze göre Ya.kup Xadrinin bu _ vasfı bir kusur değil,bir hususiyattir.Sonra biz, bu makallelerde muharririn· .. Y... hikAye,roman,şiir,tiya.tro,iislO.:p ,lisan gibi

edebiyatın belli başlı şubeleri hakkındaki şaha! fikirlerini buluyoruz. Buraya. ltdar verilen örneklerden ve onlardan çıkan neticelerden anlaşıla

oa 1 üzere Yekup Ka.tr·i ·ı evvell hikAyecidir110nun aynı zaib.anda diğer, nesir,mektup makale gibi yazıları şahsiyetini ta.na mlıyan tali kısımlardır.

Bika.y•.erini HBir Serencam1t adı ile topladığı ve rbu topladığı hik~yeler

en karekteristik ve değerlileri olduğU. için r~oe den Balkan harbine kadarki ( I 912) d l.V!'eye BİR SERENCAtI DEVRESİ diyebiliriz.

HİKiVF.E~LllRİJ:iİıi U!Vit1ı<lİ Yı.AREKTE ı!:

Yaku.p Kadri i9in ildnci bir devre açmadan evvel onuna I9I2-I3 senele

rine kadaJ.' yazdılclarını -kısa ınilı:&na~ımıza. göre- göz önü.ne t;etirip ha~ikate ya

kın bir hüküm veı·memiz lAzımdır.Acaba muharrir bu hikayelerind.e ne dereceye kadar muvaffak olmuştur? Bu eserler onun sonraki tek :ülü.nde esaslı bir :rol oynamış mıdır? l3u gün bu hiklyelerden bize kalan ne vardıı· ? huharriri anlamak için bunları okumamızın ne derece tesiri olur?

· · Bü·tun ·bu suallere cevap verebilmek için bir defa Ya.kup Radrinin zamanın

. da bir üsl pçu. olarak tanındıEını bilmemiz lazıııahr.Daha o zaman bazı arkadaşla rına nazaran daha olgun,daha ölçülü,daha işlenmiş bir ifade tarzına sahin-

. . ~

ti. endin.den önce yazanlar bunu her fırsatta söyledikleri gibi kendind.en sonra gelenler de onun btt coph~aini diğer meziyetlerini üstün tutmuşlardır.Meh.rnet Re.uf uıHr de:rencamn' ha.kkın~a yazd.ığı bir tenkitte: 0 Yakup Ladri Hürriyetten son

ra yetişen o yiizlerce yeni muharrirler arasında temayüz etmiş en meşhurlarına ......................... ı. Halide Edip Hanımın son kitabı "Handan"hakk:ında.RÜbab o:40 (II/Teşrini evvel/

1327).

bile tefa~k ve ·takaddüm edecek kadar :parihak,hassas ve derin şahsiyeti ede

biyeye mriliktir .Hatta bu · giin bilinemez ,nasıl bir mu~affakiyetle ~atad "mevkiine kadar irti ke., · etmiş veyP, ettirilmiş olw1ihar bile oriunt:adar ·nefis ve kusursue sahifeler y ;ııarsır~tıiyor. f l} ·

Ualtikaten Yalfup Kadri ilk senelri nde arkadaşlarına ba.eiz olarak bu nok

tadan. tefavvnJc eder .Ayr.tı yıllarda h11d:\yeleri neşredilen Refik Halit ile ara-. ·ıarındaki Rc:.ı.:rı '.ı;ıt ,mesafesini daha açık gösteren sebeplerin başında birinin çok ~ad.e.,adeta .. ça ?~~abuk yazılnıış hissin.i veren Usltlau i le di~~e:r·inin ağır başlı,

,. ~ . .

·tok ·ı~ltl.bu --·ellı ol3iraz-·daha sonra aralarına k_atıla.cak olan Halide E "'ip bu iY-~ · ti~l .. b h-ııı aras·ında."'l·i yerini alaca1\:tır. altup Kadrinin üsl bu doi'fru.dan do ·:ru.ya

" Edebiyatı Ceô.idenin son seneler$ndeki yumuşak, eıasteki~ buna r~ 0 '1.en gene süsl-Q

ve ·· itin~lı i.tsJ: bu ile hemen hemen birdir.Yukarıda sau'et teı·.kkisinia gördü

t~üz mutarririn bu devirde yazdığı hik yelerde de eynı gayeyi istihdaf edeceğ:i ta1"iidir.İlk hik 3\eri ü.al'tlbun mevzuu ile sıkı münasebetini gösterir. "Bir rlın me'.=1elasi 0 ~

1

Şapka", "lielibaş"da üsl p ade, "lir ÖltlnHn ~efteri n,

"Bir Serene n gibi hikA.yelerde ise tisl p .. evvell..~lere niebeten delıa nakışlıdır. Çünka hixinci lerde mevzu onu,ikincilerde ise bunu icap etti~iyor.

öyleki b .. zan YaJtı.ıp · Kadri bu üsl p ile bize hikllyeyi de.ha değerli , gös

termesini bilir . uj·!lesel :ıEir Seı'encam hik· ye si esas i t ibari ile idi ,hatta mana

~ız bir şey iten insan yalnız pervazı mestii bahsine meftun ve esir kalıp deri n bir zevk i le 1mmaktan ).:endini alamıyor'' • ( I)

. r 2ilhakika Bir Serenca~ hik~yelerindevki üsl p;ta.hkiye v7liaan bakımından Servetifünun lisanına ve tahkiye · tarzına çok ber~er.Hik~yeler O zamanın tekniği~ ne_· ,öre'ı"bir ta f irle başlar, bu tasvi rlerin sonunda biri si çıkar maceıayı anıatmağa b" '"~la.r.Bu Serveti:fünun h i k yesi nde de böyledir. · lhavereler azaır,netice n 9ar111 bir yeknesaklık ile hep ölUmd.ür.Hatta r Serencaının kahramanı bir kaç

·kerr .. ölüreZavallı tahri :r·at aşk tibi nasıl a kad~ıin l "tfuna u~ı·ayar·ak bir ·ge

ceci c <:- j1enmeğe gi er, baskın~. uğrar,pencereden atlar,ölür.Hi..irriyetin geldiğine i nanan coş .1'.mı bir genç İtalyarı nışa.nlısına caka satmak için İzmirde şapka i l e sokağa çıkar,dayaı~ yer ölür .. arı çılgın bir şair hsırde. bir ı)rensesi sever,aş

kınd n bütün bu~ın çıldıtır,kendini Özbekye paıkında bir aJaca au ve tabii ' öli;·~ ·• Tercürn<d. halini okudue:uınuz lü.derris Zade Elhac.v ecdet efendi~ coşkun bi:r A

halk ııı.wııayi<:;incle clayo.k yer, sıcak tel kadayıfı hamuru. ile ha.~ 1Bnır, sektei ka.lbten -ı ·ölür . 1 (2)

y 1rn.p Xadrid(, bir şalıaı btita.ı-ı he.yatı ile -dog,uştan veya gençl_;kten ölüme

'veya on beneleri n -kadar- almak arzusu her hikayesi nde görü.lü~ Bunun i çin netio• . ' ne e su.rett e ol ursa ol sun olacaktır.Za~en Ser•etiflin.un ve ondan sonra gelen '• ••••• o• •• ••o •• • •• •• ••• ••••

ı. Şehbal o ı99 (15/Haziran/1330 ) . 2. Hüseyin Cahit Yalçın.fikir hareketler i cilt 2.No:4I .S.234

/

~ . !rd$1d bütün muharı"irlerde -son aenezer hariç- başlayı.fJ ,mu.hakkak bi'tirmek is-

te~i ku.V"ifetlidi:r.~ • .. uisan iti baı .. ile Yak:Up Ka<lri ti tizdir .Har yazısında buna çok dikkat etti~i

. ' ~

hemen göza ;:arpar.Xullandığı lis .. kendi icaih. değildi:r.~ıesala suyun yüzü. yei-ne (Sathı ap ),yanımdan kayboldu yerine (civa.rımdan nihan oldu)jyemek ve ekmekten m2.!qrttrn ;verine ( nahrllmu nanU gıda) ,lrn.llanması ve ' (maceı~ı·.y:ı. zendosti), (bir selamı hafi:t iptiaom), (yüzü.nan kısm.1 süfl~i.aı) , (hu.m:reti di!:nişin) gibi k'Ulağa pek

h:.lŞ elru 0 yen terJ.riplere yer vermesi gö·steriyo~ki ServetiftinU.n lisanının tesir:: altındadır.Yalnız :t'unu gayrı şuurt olarak debil,faka.t isteFcrek ya1.,ması dikkat

edilecek bir nokta.d.ıl'o :Süssyin Cahidin, realizim cerya.nının izlerini ta~~~ gayesini §ti.den °Ec.

ya.tı hakikiye aahneler.l" için yazdığı bir ten.1.ci tte Jakup Kadri lisan ve üslC.p a.kl~ındalci düşüncelerini şöyle sıralıyor: "Benim için o. yazılar fenadır ki iç

lerindç ne tir nezaketi hissiye ,ne bir asale.ti :fikriye vardır ve hiç tiı· şe.hsi-'

yeti ıaümta. zeye cilveg olaJnamıştır.Her san'atk r bir şahsı mümütazdır ve pek

basit bir hakikattır ki bir şair ve bir san• atka~ demek muhitinde hissen herkesden ziya.de incelmiş ve :fikren herkesden z:i.ya e yükselu.i~1 bir kimse dem.ektir . Her ceriyet ·~e lıer kafilei önünde tealiiruh ve fikrin meşalesini tutan eller bun~ ı rın elidir.Bunlar diğer inoanların ta önünde giden bü,:zlıütün başka insanlardı.r

ve bunlarl. ta öne sevk eden f,ey de hislerinin nezaketi, ikiı"leıinin necabetidir.

Eve~~ o· lar ta önd.e rricleı"ler ve her adımda yeni bir şarkı icud ederler ,her a.dı:.:da a.ş~lı~kıkilerin, arltadakilerin ruhunda yeni bir kapı açarlar.

Hç_r~a·~· ttil&_ ·t iine~ herkes ~!PJ. hiss~ ve düştinüp hissettiğini herkes ·ibi anlat@'l_f>!r ~airin eseri bana hiçbi.r isBfade b:.:mş etmez. Gezmeden avaet den v ldemin hitdlyeyi m··şahedatınır diclerim,.;' b .. yü.k pederimin m nakıbı haı;ıratı

nı dinlerL~;va' urda yanıma tesadüf eden iki adamın bilme~ neye t!ai ~ olan bahis

lerini dinleıim ve bu bana 1~ .. fi geli;r-;bu aynı şeyle:ı·i aynı m~ hiyet·ce bir ki tap ifel, .inde aramağa lılzum göı'rllem.

·1 kr r ediyorı;Jn ki mümtaz, ince ,necip şahsiyetlere cil vegah olamıyan eser.;..

1 r ,.eni., :i.çi.~1 fena e~erlerdir. V b :t gi.bi eserler;adi ,hiç e· ecesine inm.~!·ten

yalnız azı :-avvetler, be.zı ı xuıvin kuvvetler kurtarabilir.Onlar da hayalde kuv.S vet t::..n-vir ~ ~ : o· bet? üful pta~ vuzuh ve ziyn(;; ttir." ( I)

·t. makale ilt .. tervir etti\1i ·:fikirlerin tatbiki o zaman ya.zdı;;ı hikayele-

rinde gö:riilebiJ.ir.Bir Seı:-encarn.d.ıL üsl pça gay t muhteşem,mevzuca. ~ayet hisli bir

masal ale ini ya'etması Y.Kadrinin bilerek veya iste~er~k yarattığı bir Biılfiai:i:~ ' • • • • • • • • • • • • • • • • • • • o • • , • •

1

• I. Bayatı Hakikiye aalıneleri .. Servetifünun o:I005

. '

2~

~~-r4· Yo.1tup Ka riyi Servetifünu..vı ile birleştiren bu üsl· ha mukabil,hikayele-

rL i .. c~uu on ı bu ~debiyat çerçevesinden ayırmağa ya:ra · .o za aı a ı.~a a~ önce

siyasi sonr a. ihtiya di se·beplerden dolayı hi ayelerin me z ·un ~ aşk a to . la an bi birli"'·'" -aıdı.,Ve bu ~~ıkın ~evkii dekora yalnız istanbuldu •

i',}te -aku:p adri orv tifün un -= dıeı atan 1 su larını atlıyara.k

bize Anarıcı .d.a.n hik~.yeler ı:.;ti ı·en il.r ·llub' rrir ir. ( _) Bir Se . ncamı -~eş ""i ecı

en hik reJ"rin Udsi . ·~tesna (Bir Se encaın ,J3ir Ölün" Defte i) ıe. si An,adolıınun garp vi~uyetle:rinde veya ka abale.rında geçen vak' alrın ,mahalli, ~ ı:.ıi renırıerile alızu u;~teris kehr anlar i l vesi le vücude gel i~tir.Bu hik·yeler hayali de

ğil mu.harr"rin ya bizz gö düği.i,ya bizat içinö.e yaşadığı itlerden çı arıl-,,. ınıştır.Yar.d re~lis parçalar hakiki bir müşahedenin mahsul ur.B lar eserlhi.in zamana ı ,..ave.ı, 10 t edecek t aflarıdır.

:Bu hi1..-nyelerde görülen diğer bir hu~siyet şahısla ın çok muh ris k -

seler nlracıdır.Biit·n fel~ketlere göğiia geren ahdur ve ~şıkı cemiyetin ye~ııeş-mi eler_ine l r .. ı gel ek -··vasım " gü.den üderris Zad.e Elhaç ec et Efen-di;bh: ki ni mtikaddes bir hatıra gibi s ayı1 mezarda bile he a_laQmayı göze

J.an ne 1H.ı.ô; gene ad etlerin ne ,.. ....,dar fert üzerine müessir oihduğunu ilmeyip, ver

di "i özü tt.trrakta.n nefsini mened.emiyen İzmirli azıl; sevgilisini kendi cansız

esec j,ni ... ~ö..ı. e >;·e d.avet ed.en deli ~air, he~ i tirasl ının lcurbanı olmuşlardır.

Bu i ,. ira keyfiyeti ister kar.ı.:ramanın isiKol jisindeu, isteı muha:rririn icadın-

aı 0eıu ··11 a.lrup Kadri için bü;ük bir hususiyettir.Çünkü .a!ıa ileri e ··rece~iz

:r ı an r. .Lramanları da muhteris şahsiyetlerdir Bu vamf şahısları yaı. at ,hiç olme,z a onlara eril ver n uharrirden eldiği için ilk ve on yazıcılık evreleri ar sın a kopmayan bir bagdır.

aku.p Kad · ~e. buntı hazırlay amillerin biri de muharririn hayatı eıı

es :1 ,en b .. yi k,en ·el}. etli taı"'afından gör ·e rzusudur.Eserler i deki ihtirasın

. ekill esi J. e bu görüştin de rolü olabilir.

Ya.kul a · rinin hikayelerin e uırumj., e t le ealist c5r·i0 hak i mdir. ' F kat

b · ıeali ,e " do ~ rı dan do·;ruya i r aria de ildir'" Yakup lfiuı di şa siyetinden on· ir -. 1 ~r il1"ve debilmiştir. Ya..lruı.ı obje· ·tif ve ub j ektif gör .. şler birleş, ş

ti .. ' ( · / liat tu 1 u bir naltise o lal' kabul den I ı.· seyin Cahi t: 'Bn çoş :u._-rı ro

m t · zi ile l:eskin ve i leyi i r)ir tetkik ve .~~:--ahe :\e b:i:rbirine rarışmı .. gi-bi • illlOl ~ir:tn lal ili eti . eta . bir dört yol ağzııun al " bal. v,ı içinde biı

yalpa s fhası tutulııuş te.J.~., ki olun· bii:i • un i tar f a i dece ,ini tayinde m-U.-

te d.di ib · diı ... Onun için muhtelif istika etlere bire · +ikş f eferi yr:. c:.:.r gibi mühtelif cin mevzul r i tecrübe et1 iştir' ( 3) diyor / e • • • • • • 9 e M • • • • • • • a • e • • e •

I . Onaatı aonr· :v:e onunla beraber adolu mevzularını ·ra"' l?et edenlerin başında (kuvv .~e kar ı,Ay~enin talihi,Hakkı sukdt, ılda bir,Cerh hocası,Köpekler) ile

Refi l"' lali t geli r. · 2 . Cahi e Başol,Türkiyat Enatü.tüsü o:I09ncu tez ( ecri ati Edebiy ı) 3. Bir Serencam,hikayeler.H . C.Yalçın. i kir hareketleri o:4I.

,' ı

........

o, .zaman z.aman ha.esas ve hummalı ruhunu meydana çıkaran tahliller de yppar. ·~Bii= . Öittnü:ıı mektupları) ve (Yalnız kaliıak korkusu):nda hep ruhi haletler üz.erinde durulmuştur.YakUp Kadrinin hik~yelerinin çoğunda bozulan bir ruh muvaeenesi görülür;bu muvazeneye bazı cemiyetin doneleri,bazen ferdi ve mal-dl bir ir- · siyetle ve bazen her ikisi ile birden halel gelir. ··

A

Btt .hikayel~rin ş·ekiller ve koku1ar içinde;hırçın,asabı»mariz,muhterie,me-lankolilt şahıslara mekln olın~n. garip bir şey değildir.<}ünkü muharrir bu hikayeleri yazarken nasıl bir haleti rulıuye,nasıl bil" hayat sistemi içinde· oldutıunu açık'Jolarak e.nla~:t.ıyor: HFill1aki ben dimağı i le yazan ki r.'lbelerden c\ eğilim .

Aaab bende bi:rinci 7olu. oynayan ·: bir kuvvettir. u (I) !stikl 1 harbini rnütalıkıp

Jaşe~r lfabi ile ııptığı bir mül J{att~ ise bu fikrinin ta.-rn zıttıgı söylemel::le ' .

keneli tekamül'li.nü bize gene kendi göstrecektir. Buraya kadar Ya.tup Kadride. dikkat edilecek nokta müterıadiyen kP..ndini ara

yan bir san'atkarın heyecanlı,muhteliç kararsızlığıdır.Ve bu kaıarsızlık onda san'at san•at içindir idealihe kavuşmak isteyen bir coçk:unluk suretinde tebarüz eder.önce Serveti:fünunun bazı rU.kü.mlerin7şiddetle taruz ·eden bu san'at "Serden geç tisi" si, sonra da yeni lisan,~ ni edebiyat müntesiplerine karşı mUStehzi bir eda takınır.

Bu,cerniyetin üatünde,muaal!k,çok rafine san'at idrakı ve mücadelesi ancak Balkan harbine lradar devam eder.O haı,bin dehşeti Yaku) Kadrinin h·im.malı rtıhunda

ve kafasında ani diyebileceğiniz bir değişikliğe sebep olur.o günleri hatırlayan san'atkar şöyle diyor: HNe vakit ki Çatalca önüne dayan~ dliş.man topla.ı"ının se·sini ·ta yata"'~ırnın içinden işi tmeğe başla dım,hisseder gibi oldum ki,hayat a benim yaptı !:ım raücadeleden d.aha mühimleri vardır.Ba!l!kan harbini daha bir sU.rtt

milli felaketler takip etti.Ben gene (~)anlat şahsi ve rııuhtereı dir) diyordum .• "' Fake.t onun yanı l)a şında hiç de~il se onun ltadar şahsi ve mulıtere.ır4 f>eyler olabi-

lecegini de dü~ünrueğe başladım." ( 2)

Binaerıaleyh kendisinin de bir ta...""ıavvül noktası olara? kabul etti.~·i Balkan harbini bu devrenin sonu ve bir devrenin başJ.angıcı olarak a.iabiliriz.Birinci içi11 BİH. SElilltW.l1 i devresi, ikiui için en karelcteristik çizgilerin ve noktaların bulunduğu ~oltme·t eserine istinad edere1 de RAl ~T devresi diyebiliriz. .

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • I • Rü a p 1 o : I 9 2. Bir ~ısı;; a ve bir hisse .Kadro .ı:ro: 14

'3 \

I9I2-l9I8 Seneleri Arası (Rahmet Devresi)

Balkan harbinden sonra 1ıu.rk sosyetesinde mahiyeti yoklanan bir mesele de kadın meselesidir.Bu çok şümullü tetkikıve tahlil sahasını araştırmak,cemiyetin kıym~t hiikü.mlerini bulmak ve bu bulunan fikir ve hükümlerin istiKbal için alacağı şekilleri düşünüp kararlar vermek şüphe yok ki daha evvel Avrupada başlayan f eminizm ceryanının o yıllarda memleketimi z sınırlarından i çeri ye nüfu

neticesidir. Evvela bir sosyoloji dav~sı olması 1 zı gelen ·adın-ce~iyet müna ebe~i ilk

akislerini matbuatta yaptı.Bu akseden mesele bazı rı:uharrirleri .b'"adın . e~zu.u üzerine çekti.Eskide~ beri hi ye,ro an ve i i rlerinden sı

1

~sık muhtelif kadı. tipleri . aratanler,bu sefer bütün nüşüncelerini bu cepheye çevirdi ler . Bi r kısmı

femini%m ceryanını kabul eder,bir kıs ı kabul etmez,diğer bir kısmı da iyi ve fena· taraflarını araştırarak cemi yeti mizin bünyesine uygun bi r inlrilabı tervi ç

eder vaz~yet aldılar .

Bu müns.lraşal&r,bu tenkitler,bu makaleler Edebi yat i ç i n yeni bir kazanç ol-,. du.Bu su1·etle asırlardır hakkınaa kat ' i, sami mi, reel ·pek az yazı yaılr ış ı·-adın -er~ek ve kadın-cemi~·et münase etlerini tasvir,tahli :· eden eser~ler yazıldı.Kalemini bu o~ da dolaştırmayan pek az muharrir kaldı .

KADI LI VE CADI . ARIMIZ:

Yakup Kaari bu sırala (Peya.m)da bulunuyor ve eyamın n bec4 günde bi r ay

rıva çı tardığı ve gazete ile beraber verdiei "Edeb .. il ~e''ye yazıyordu . Daha bi~

rinci ni hadan itibaren Yak:up Kadriyi kadın mevzuuna ba.ı. lanmış olarak gör.. c.ruz •

. ( radın mektubu,'adınlık ve Kadınlarımız) gibi başlıklar altında eşretti i bü-

tün a cleJer buna haseredi lmi .tir. Bunların ço ·-- ya bir kadından bir arka .. ına,ya b:ilr kadın an bir e:ı:keğe,

veyaDut ta bir erkekten bir kadına gönderilmiş mektupl rdır.~ünkü ektup nev'i bi, ('\ k hi 'leri n,fikirlcrin kol·~ca ifadesine en uygun bir nev'i idi. akubun Miss c alfrin 'nin albumünd.en ' de denedi '"-'·i bu kend.inöen bahseder gi bi yazı 1ak,

~

'"a ın ı hakkınc2"ki şahoi fikirlerini anlatacak yegane zdı.Yakubun k .. dınlı ve i zdi vac hakkırıd r:ı .,1"i fikirlerini, tel kileı ini yazılarını taki r et k suretiile layabiliriz.

o z an kadar cari olan ~v lenma. .şekli, 11~1 taıa fın da ayrı ayrı i stekleri ni nı;;.c,z rı itil are.. alıp lr! ~a bir erkel , erke ;J bir kız arama tı . a namzedi n ortaya koyd. ğn ş t lar v· sati ola ak Rını.lardı: ''Fikirleri kendi fik i rlerine, h i s ,tr i

kendi hislerine mü~abih ola, k'! ;·stakil zevcenin F ansızca bi l esi,pi ya:no "al

ması, ince hisli,açı fi~irli,mal'Ô.'a"tla olma ı,saç arık' rai.,beli narin,enda ı mevzun ve mümkfn ise biraz .a zengin olması arzu edilir bi r ş eydi.

1

YeJo.ıp Kadri 1q1n bunların rnub.alckak &..r.tdet ve refah 'jartları olması düşünülmez . Ç-ü.nlcii i zdivaç e~elce i ki ·tara:fça muta.bık kalıııaış b:Lb akit egi ldir ve ol-

'"'.l1 dır •. Bi rbi r i nir1 her köşesini tanıyan bi r zevç ve zevce arasındaki bag yavaş . yava'"} gevşer ve kopar . Bi r a :i. leni n uzun müddet mesut olabi lmesi i ç i n bi r i nci ·Qar1 .

ka:r1. ve kocanın yektaiierini her J.n bi r daha keşfetr:ıele:cidir .Rı ;aca i:.;diva.ç önced.en tash-VViir ve ·teliayyül edi lemez . Zi ra "meeai li hissiyeye taaıın.k eden şeyl-

er bi.zilli mantıkımızı~·,. bizi m fiki:r-leri n lzin ye-ti~e:ıiyecegi kadar yüksek ma.natıkı A ,

h· yati~-e de wahfi ve . gi r i zan d·o..ruyor . Bizi m zavallı üktesep f i kirleri mi z 7 o oku-l an k i tt.plardan i~i tilen sözlerden hasıl olan v e onlarla be:caber ebe t tülden teueddü1e Uf~rayan benli2_·i mizi n bu naçiz ve sun• i avami l i • . , (I)

!. • Kadri ye göre tanışmad. aıı evlen.-r.eltte bi r mahı.u:.: yok ·ur . r)nun nasıl olacağ-.1\

ını öncecien dii-Jtnmek te btııştur .. Yeteı k i heı"' i k i tırraf alllat .. i .wezi yetlere aa-A •

hi ı bulunsun .. 11 Zevcenin mutlaka se..l.ur,halb ve 1: a~.,,, ina olması l~zırn .. ~ ır . 1 Onun

' ars.d .ırı aelıa başka seyler "'e vardır·: rrGözleri ne :ı: enk.ı e ol.ursa olaun;ı~avi, s i -

yah , ela, koyu yeşil,kS:Jfl.l. lacive:bt • • • Ancal<:,di lJtat et ki bakışleırı mani dar olsun,

göğe tm.iin al tında, dir.aaç:ın i çincle nesi varsa hep orada parlasın,,; onun. i le konuşrnar zalmıetiue Yareste kalayım p yüztine baktığım zaman,nE;' istediğini ,ne düdi gi n i

derhs,l anlayaırım .

oinesin·n ve burun kanatlarının dai Li bi .: helecaS. da ;ibi lerziş ar olmasına.. ayı .. ıca rl i kka.t et , ta ki cna bakarken vücudunun her ta:rı..fan<ia, i;· ze ve cuşişli 1:,:lr haymın hal'elcc:2.tını h i ssedeyim. Bir de karanlık ve >:ja:dn yaz geceleı~ind.e

evi~izin balkonunda,aer in ve ~rumu.şak koltuklarımıza göınüldiiğ\5..rrı",iz iH:uj;.aıılaı·,o ~ yu

nı başımda ~'Jaatlerce hareketsi z va saki t kalmasını bi ltii n,yani tabiatın ahen-,.. gi n karışacak Jradar :tabii olsun ... .. Semanın, denizin,kıı .. ların bir 1-ülus aı olaun •• ·

Lütav aat ve tevekkülü. a· ır bi r . süs !Ji i , fakat şi ~a.yetsiz, tı ıw&.~ını bi lsi n ... .

Sakın,dikkat et lciQ di nr...'1 kalb i nden. daha mütek i l olın~ ... ın • •• ~ger karşıma,. aazal-1ah9 bi r d.e (Hukkuku ni svarJ.) , (beclerıiyet1 hazır~), (Teraklcıya.tı mi lliye) gibi şeylerd~n ba hs ... den bi r kad ın di kecek olsurean benim felaket· e se·_,e; veri:~sin,i s

tiklHılimi nL ı'f ,' .eı,·sin ka1?de~im .. " (2)

( örülüyor ~ .. i ınuhar i:r fe:mi nizrr i n ü=rt i na<l ettif.$i .... dı ~l ..... r huk ku. ,.L.eı:1eniye-~ .

t i h.azıra ; ı:iJ 1.i yük .. elme gi .i tabiıleı"i hiç t e i:1i karşıla. ıy r .Onun istet!i ı"·i

kadın~ as,ıı·l~ :ı.r lrnncl.i tekv.nül·üniJ. kendisi ya.:pan kapalı , vahc·i , sük~ti ,., el. i daha

çor k cı. ın olf n es1d :.t'i.rk kau.ınıdır . :D~yeb.iliriz l~t ITahd ın . ecl,iş ~ .. sini,hayata atıJ.ıp, bint>br en ·el ön·~nde, bi nbi r zS:u.ıet c.l tında ~zil e ini ve bunun net icesi olar 1. l adı .l.ı.kta..-vı uzaklaşmasını gönl.:i ve kafası do ''eu bt muyor . K. dın,onun için evvel~ hislerinin , sonra fiki rlerinin esiridir . Halbuki yeni ce reyan kadını erkek ile : "i sa.vi ya.:prn.akla. ondslri his unsurunu ma.h'fedecektir. I. Bir nasihat. Peyamı Edebi No:I 2. Izdi vaca da i r Peyamı Edebi ıw : 32 ""-<~:.~~rı..··;.

Ondaki maziye bağlanış kuvvetini Mise Chalfrin'in albumtinden is~l1 eHrinden görmilştü.k .Cemiyetin btsyle büyük bir ·tah.avviile uğı:amak arif.:lainde elbet . , o gene bütün kuvveti ile -eskiyi sımsıkı tutacak,yeniyi şüpheli,çekingen gi>zlerle takip edecektir.

lf etekinı kendisindeki bu. mazi pe·restliği bilir ve bunun hakkında. şunlari··

beyan eder: "Ba.a kimseler var ki etraflarında daima.her şeyin değişmesini bek-"' "' lerler,yeghe cloğı~u addetti kleri şahsi fikirleri~şahsi arzuları vechile kendi le-

rini muhit olan eşya be mahlUkatın tebdiıi şekil ve mahiyet etmesini i sterle:t' ve ne gaı :t t t r,ki dain.a ner det~işen. şeyin iyileştiğine hüktaederler • .lı.te s ela ho.l:i bir

sahai a:czıye önünde şbyle diişünü:rler: Ira.rayı s"iirmeli, burada 1 a..11 .. 1~1Th.r, ~rollar açr.ıa

lı ~ a. f_1s.ç yeti;~ til·me:ı.i~ek11~eli biçmeli. şyaa·ı solmuş bir odaya girir l'.ıöyle derler;

Bu masal~ rın örtilleri n i de~iştirıneli, şu. perdeleri çıkhmhalı, 1canv:pe l erl? ~ eni yüz

ler ge .. L ·tme:tıbl j · i':;in? ·

.. ~u kendilerine sorsanız niçin oldu.f:J;u.nu mılar da bi lmezler; böyle isterler, böyle · a.i.işV,ntirlert bayle söylerler!Bunun esbabı kendilerince de ı:; ek muay:~ren değj.ldi:r . Fal\r.at . e.ynı hisse tabi olme..dı~ için ·bu ·~ence ı)el;>" sarih bir haleti . ruhiye

neticesidirtt:ı.azisiz kL:nseler "'dir ki daima her şeyin değişrrı:~sini:her!}eyin kendilerinden evvelki şeklin.d.0.tt qıkmasını arzu. eder, ati muhabbetin da.i!Tla. rna?i korkLısu.ndan neş ... t eyler.Cani L .. r vaya hırsızlardır ki daima arkalarına dön .. eksj.zin alabildfğine öne doğru lrnşaxlar0 (I)

Lakin lıu vaziyyette bıüunan ya~nız. kendisi d.eğildir. Yahya Ke: aı,~,u;;·. ~11,

gibi ba~ı muharrir ve san 1 atkarlar dahi cemiyetin o gtrnJ--ti ü:rkekli. t~ini ifade e<ien yazıları ile l·-Jt" Ka.uri gibi dUşünen ziJ:.1reye ::atılaca1rla:r(~ır.

Bu gu.rup ,yani feminist ceryanını o zaman için yersiz veya fazla ileri ulanle.:r,. biı~e:t· biı·eı Türk kadınının mümtaz, orijinal vasıflarını buLT!l 1;..1.ğa çalı.,; a

lışaca clar ve bu. 1, ~. ~tir va.t.\ıfların yen.i telakkiler ile nasıl yok olu~ aile saadetlerine ~on verecegine UzUleceklerdir.

Yaku.p ra ı·iye göre kadın d~· yaya masal ve ninni Höylemelt için gelmişti:r.

Ha·tta her an a ; zımızdan düşmeyen medeniyet ,kadınların ninni ve masallarından çı

mıştır.Hr.ı. ı ~.ti.rk hanıml~ .. l'ın:Ln memleketin geri ve aça'.tı bulun.111asından teıaışa. dü

şerek evl~inden sokağ fırlayıp erkeklere yardıma koşm~ arı, böylec e f3..sil vazifelerini u.nucm·,.ları yalnız ke1l.dil<?ı:i için değil belki onlarla seviyel eriniri kon"trol e ek iTu . .ktlnıın bulun erkekler için de te,hlikelidir. uKadınlar . i lletlerih usa

resi ol.tın an'anelerin yegane . mullf'~lfr::ı.zı ve 1ıedeni.~retin beqi ',i olan e ıeri 1 :;; eg~ e nigahlıanıdırlar. tt · unu.niçin Yakup Kadri ·'bence (Ülis)in sergüzec-tini tetviç eden • • • • • • • • • • • • ~ ~ • • o • - • • • • • o • .

I. J3iı· Hu. r<fü~.ın d.efteri ( I~l) .Peyamı Edebi. 1·0: I6 ( 6/Şuba t/1329 )

en uıvi vakıa (Perilope)nin kasnağı başında onu Jirmi sene beklemesidir! diyor.(!) Etrafında en ufak bir şeyin kımıldamasından şüphelenen,memnun oimıyan Ya~

kup Radınlara şöyle hitap eder: ı için başına cinsten kadınlara bakıp ta başınızda garip mütalaalara meydan açıyorsunuz?Onlardan size ~e Siz, başlı başınıza bir alemeiniz; ben o aleme girdiğirı dakikadan ~tibaren hariçte bir başka mevcudiyet var mı?Yok mu?·nuttum bile.Siz niçin kendinizde herkbsi unutmuyorsunuz?

SakınD onları çıkarmayınız,sakin onları atmayınız.Bu çirkin asrın,bu çirkin uhitin ortasın a asalet ve zerafeti ru.ha yegane d~l olarak bunlar,sade bun-

lar al { ı . ( ? ) ~urk .. .. dınları di er uillet kadınları' gibi giyimneği de ist iyorlar.-' nlr rı

asıl irıirlendiren yfzlerindeki :ı;eçelerdir.Btinların de~i~en hay~tta artık yeri

oı 1 aın lıdır.Ilatta kıy~fet inkilabı bu yüz örtülerinin kal ası i le başlamalıdır .

Yaku . "' adri bu. m· ntı~'"i def.·işmeğc hiç taraftar devildir.:Bu 1 eçe halkın en eslri an-

aneleri, adet eri k dar es idir. "ar e mal ol u< ~ bir Uslılii nasıl değiştire iliriz.

Sonra, bu peçe kadınların. estetik' ini haleldar etme ıektedir ~Bil· kis ıt bu çirkin Ç.erın ve bu çirl in uhi ti ye G.ne srsü,ye tiııe glizelliği" çarşaf ve eçedir.

adıı1 ve erkekte rnlayva L üşahede edilen bir can sık ntısı vardır .K dl.nlars

daha f zla hür· iyet, <laha f'az a serbestliei v ,rı ek isteye ·bütt· ı feminist ceryan

ların encei i':'fte bu. ean sıkıntısı lceyfiyetinde toplanabili.r.Yal ı: Kadri bu sıkıntı keyfiyetini istik bir ed ile şöyle inceler: On g .. re ±1 i -· t?inslın.' e es, .. i !=taa

det günlerini hatJ.rl· , ları,o ··n.lcri tel:rLr ya 0 amak ister eleI'i hep ı~adın ve erke~ ~ .

in vazi ele ·ini, itiya"tlarını unutrı:aıın"'and r . " esela,er: ek tirda"Ylını şakırde,t -rak gögüs açık, lla-. açık» a.zen ' tta aylarca süren bir bo··J ·\'mağa gittiği ve -adın9 her ua lı ruuatt r " "larla oğU.!1Jnuş vücudımu renk..ı..i bir tül sararak ve sa1d t çat ı

altında h· sre-t şarkıları söyliyere' yüzn:.~/)yull gidenin avdetini eklediği zamanlar· hay tın d ·1a sade fa -at 1 Jı beli~,. bir r anası vardı .Gi en filvaki bazen çok

geci17·irdi. 1 at adın onu d a kendinde. saklamasını,kendi vücudunda ok~arnasını

biliı·di .Oy le ki ~ ~ .k geldiği zaman onu ilk bı:raktığı sabahtaki adar sıcak ve

· ı de bt lundu ••• 'r e bazen hi 0e·ı '>zd .• Fakat bu gelmeyiş kadına o gelişten daha ulvi ~e

.. siy h J. te. örtüsi;. e.l tında, etrafındaki . ins ların en ine ~tarşı hür

ın t ve . e atle çevr"ldi'""ini örerek ir n::.zarda sanki ruhu eşerin güzelliğini

emmiş ol urdu 1~ ( 3) kup adri ayrıca ( G nç bir V' lideye) , (Bir genç kı·2 ) , ( ir y eni geline),

• • • • • ._ • • • ,. • " • • • • • • • • • • e • • • . • • • • • •

I. ir iz 1.Peyamı Sabah . o: ~I (_ 4/Nisan/I9I5) 2. ~Y ı Edebi o:35 (24/ i~an/I9I5) 3. C t sıkı.ntısı.Pcyanı Ed bi ! o:36 (I5/l.ffayıs/I. I5)

( olda.n çıkmış bir kadına).ye (Süse düş'h.-Un bir cadına) diye üsl~pça di 'terlerinden

d·J ... a cazip bir seri rrensu: eler yazdı .v.ı.uh.atep sigası ile trazılan bu vazılarda.

biz muharririn şahsi zevkler.'...ni,endişele:ı:·ini ve hislerini buluyoruz ..

Yukc.-a'ıda aa ;örüldü;·~ gibi Yakup adri ·in bir :tradının en büyiik ve as:};l vazife o:.d valideliktir.Omın için öyle l)ir ka dının la rşısında kalbi yalnız ve

yalhız hiJ. .. ıetle doludur •

.,.. ı..'"' 5enç kıza tavsiyele:ri t)u.nlardır: "Kırları seviniz;ya'1.ın pınar başl$lrın

de ayaklarınızı çırçı~lak serin sula:t•a daltırmak y gAne :uhlunuzu tı::ışkil etıtJin

,i tl rden ctlqr en eteklerinizi dikenle e yırttı . a :sregw e ahınız olsun..' Ve tec ssüsün·'zü yalnız t re l)ahar otları ara ında dola:-an nadide öce - e.: in ta zı aiçeti ce ~ lesin !

Kırlardan bı1-ar bı 1az,~enhaca bir yere gizlenip (Pe i masalları) okuyunuz eJc<.;;,t insanların macerasına. dair yazılrıı7 şeylerden nefı"' t ediniz. debiyatı as

ı so .. -eyini:e:ı.Büt:·n t:·iiri '.le ruhun bütün bela atını musikide arayınız.

Y&ni ~ dece ~ırları,peri masall ~ını ve musikiyi seviniz.' (I) enç bir kızın hayatını bir kartpostal çerçevcsi.nde tahay-Jiil ve ta~vir ed

en Y&J{:U \ti,.... yeni ·elinin mesut olıı ası için ve şu esası cayar·

1') .ı: e cinsinize ne zekanıza,ne iffetinize,ne hararetinize güveniniz;erke;i çeren bunl·rın hiçbiri devildir.Bir tarafta metrukeler vardır ki u faziletleriı hensine maliktirler; diğer tar ta öyle ınaşıı -alBr gö ·· .r.s·~nt~z · .. i ne güzeldirler,

ne ze idir1e r~ne afiftirler,ne de ha.raretlidirler.Fak t kahkahaları ile evler

yı1 arlar, bi nim nigah ile bel eler yı··rarlar;o rft e lnıd:retli~irler;c. .. nk:i bütün

""izin r"'azinelerinize edel u "'adınların vücudu,müthi~ ve cazip ir usaı-·e ile ""' üc ,hhezdir; o usare ki lııL atin kuvvetidir, u.rn.~i l ayat ı her ,/irlü s dnıele re, u.f

sibetlere --··c. • en ezelden lı ebe . doğru sürükl yen od :ı:."

iti bir eda le karının bu ruvvetinin tebaıüz ettiren Ya p muc'z vi us~

rehin bir esti icinde . her ka ına sunulduğunu. söyler ve her adının u te ti ·nuJ

teviy t:mı '"'erre zerrr:: ver. 1 sini diler. "DüşU.nüıı 'i -der- bo·~alan ebuyu tekrar dold . ak pe1 güçtür. 1 ilvaki,hiı;te o , az deI!leın.Ilıyanet denilen i liS ,gtinün bi

rinde belki sizin ae ilndauınıza elir ve seb· yu. le le tekra dolduruı ve bir

ba k~ d ·e.k yeniden ona do"')ru uzanır.Fekat hem o dudak,hem siz biliriz ki ilk

mayi bir ilahın teri idi,i icisi ise oir iblisin göz ya9ıdı .u(c;.)

Ya , ) a ı zaiLanda süse de düşmandır.Gün 'i bu s·1 s · .. , dıhı dana f zla ;Ut:elleştireceğine ond 1 i bü .. n ayatiyeti mahf et el"te · ir.S .. iine çel. d·i:·kün bir kadır

A. •

muh ,..k k bir ço { i.nsani dnyg1 larından tecerrrt ,.t ek ıztırarındc...dır.Adeta ukurul

mu~ bir te L ir~Onların ruhu nasıldır? eler düşünürler? eşeri heyac rı taıt • • • • • a • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

I . i r ~enç kıza . Peyamı Edebi o : 38 (29/1 ayıa/19I5) · 2. Bi r yeni geline.Peymnı Edebi o:39 (5/ a.ziran/1915)

mıdır? f eyi severler? . Bu sorgulara cevap arıyan muharrir ş'?- netiae7e varır: n.Bunların h(Jç biri.ne vakıf değ111zıbwıları hatta. tasavvurdan bıle acizia.Siz bizim

için sede bir vazi7et,sade bir kıyatetsiniz.siz bizim 1,çin adeta zarif ve maamma-Ck

engiz bir afenksiniz. Yazık değilmi okdar gençlik okada.r gü.zellilqyazık değil.mi ld.

tebessüm,gaz yaşı,buse,kabkaba,.öfke halinde tecelli etmesi l!zımgelen bütün bir

kadınlık böyle bir iptilA yüzünden meımer gibi donup kali~n?0 (I)

Kısaca diyebiliriz ki Yaııp Kadri ruz.k kaduıında. ufacık bir şeyin değişmesi· ne bile taraftar aeğildir.Anaanelert.ı:ve adetlere sım.Sıkı bağlı bir inanla istedin kadın,,peçel1,çerşafl.ı,~teri.e~heyeeanlı,ürkek.kafasındaı.ı ziyade kalbini kulll . nan eskiden beri gelen,göslerimizin ve g'C5nül1er1mi.zin alıştığı Tür]J kadınıdır.

Bu ka.dınm en büJfik me.s.iyet1,erkeğe yardım maksadı ile hayata,ka.labalığa atı1m.as1

değil,gene buyük anneleri gibi evinde ninni söyliyerek belik sal.laması, olacaktır. B6ylece zahirİ vasıfları çizilen kadın.gençlikte olsun,geli~ikte olsun hep hassas bulunacak ve erkeğini uzun müddet mesut etmek için alla.hın v-erdiği,hılkatin sunduğu. yüksek ve sonSu& ·iks1rlerden 1sti.fade edecektir.

Fikrt bakımdan bu temleri illtiv~eden bu yazıların üsltbu Bir Serencam de~esindeki yazılarllı.da.n daha sadedlJ.r.!lk mensureleri ile Brenlerin Bağından arasın-

A.

da bir: k6prli vazifesini gHren el8.stik1,tekerrürlü ve zaman zaman sun•i satırları içinde bulunduran bu lisan,umumiyetle orijinaiıdir.Bu orijinaliteyi meydana getiren sebeplerin başında eüml.e yap1la.r1nuıx şahsiliği gelir.Sonra,Yakup Kadri eski Edebiyatta kullanılan ve !ü.rk:çe mukabilleri o.lan bazı kelimelere israrla. yer verir.BU kelimelerin bir 9oğtı mistik bir mefhum taşıyan veyahut mitoloji ile alAkası olan kelimelerdir.

Mesel! gen9 bir valideye hitab ederlen kullandığı lisana dikkat edelim; ''li1ç1n ba e6zmerim.tyi.iaünüzde bir çinicehin hasıl etti ?Neden sizi derin bir

tefe~ istill eyledi?Sizce bir vazifenin ulvijeti anın dışvar olduğuna mUhakkak bir delil midir? Balbuki,siz bilmeyerek,hissetmiyerek nel~re kadir değilsiniz dün,keniisine hayat verdiğiniz bu mevcut sizden daha neler bekley.ebilir

00 .Ocak

başında iplik büken,çıplak bacaklı bir kadının kendi oğluna Apollon•un rebabını

nasıl l)ahş · ettt1ğini unutma.y1n;o kadın ne bir kırali.çe kadar zengin,ne Atena kadar fazila,ne~ae Bera kadar hakimei afak idi.Sizin için de bu vazifey-l ikmal yo- _ lunda,ne ma.rifete,ne ktı·drete,hatta ne zek!ya. ldzwn var.ÇocUkların ruhuna sadece şeft:atle ta.şan kalbinizi boşaltın,her şey için ki.fi gelir.u(2)

Jlilhakika Ydtup Kadri bU devirde tle ş6lU:retini hazırlayan ·meA'ut bir lis~ tabavvülünü idrak eder.Daha aşağıda. ömıekler1 ile göreceğimiz üzere fikren Bar"e'a, • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •• • • • • •

ı. Süse düşkün bir kadına.Peyamı Edebi No:43 (3/femmuz/1330) 2. Genç bir valideye.Peyamı Edebi Bo:}7 (22/Mayıs/I9I5)

Meterling gibi garp edlı:iplerinin tesiri altında kalan muharrir,üsl'ft.p bakımından da tevrati bir eda alarak birçok sebeplerin hazırladığı mistiaisizimi bu unsurlarla realitenin karşısına çıkaracak ve bu iki duyuş ve müşahade tarzını birleştirmeğe gayret sarfedecektir. BİR HUYSUZUN . DEFTERİNDEN:

(Bir huysuzun defterinden) Ya.kup Kadrinin hayat karşısında endişelerini· , . ~

hüzünlerini gösteren felsefi sorgulardan müteşekkil bir seridir.(!) Bu defterin sahibi "zıpır ve a.cı " dır.!nsanla rdan daima uzak yaşar.Günleri

ninin dörtte üçilnü evinde veya bahçesinde samit ve sakit geçirir.Hiç kimseyi, hiç bir şeyi sevmez.LAkin onu hotbin zannetmemelidir.Çünkü. onutten az sevdiği,en az beğendiği kendisidir.Bu garip adam mulıarrtrin yarattığı mücerret bir şaheiyetise de ondaki vasıfların hiç olmae.sa mutedil bir kısmı eynı zamanda Ya.kup Kadrinin mizacını teşkil eden unsurlardır.

Dünyanın terakkisine,hele matetyalist tezahürlerle terakkisine zerre kadar değ 'r venrl:ez.Çü.nkü. ter~isinin delilleri olarak gösterilen d ir follar,Xurup topları,zıhlılar,tayyarelerdir."Eskiden hiç olmazsa,bByl e adamlar size yine terakkiden bahsederken Amerikanın keşfi ile,Malilanin menkabesinden dem vumırıardı. iedeniyet ile kölelik ve çok mabut usulü dünyadan kalkmamıştır.Şimdi,aşağılarda bulunanlar gene yukarıdakilerin kölesi ve (adalet),(hürriyet),(müsavat), (milliyet)den (terakki)ye kadar he7 kelime,herkesin önünde başını eğdiği bir mib raptır.

Defteri yaz.an,insanların yaşama gayesini kendilerini birbirlerine wa akta görecek kadar bedbindir.Ona göre n~airler bu maksatla teganni ederler,alimler bu maksatla yazarlar,ilahlar alemine karıştırdığımız san•atkArlara kudret veren

A.

bu süfli gayedir." Otuz yaşındaki bu genç adam ·utün ömründe bir iş ile meşgul olmamıştır.

le dinlemiş,ne okwnuş,ne söylemiş,ne söyletmiŞ,ne de sev:ıjiştir.Bundan kendisi çok memnundur.Çünkü 0 insa.nJar,her hareketlerinde biraz daha alçalan mahl11kl.ardır."

Rantta bir ferdin teessürsüz ve keygusuz yaşayacağı tek bir yer vardır.O da kendi benliğl.dir.":Benliğimizden hariç olan her şey,her mevcut yalandır,yalancıdır.Kft.inat,mahl'dka.t ve masnuatı ile ruhların etrafına gerilmiş bir ağ b$r tıızaktır. u

Başkalarına verdiğimiz kıymetlerde çok defa yanılırız.Bülöl,yalnız politika ıstılahı değ~ldir.Tek tek bütün insanların gösterileri bir bülöften ibarettir. "Yolda tesadüf edilen herhangi bir adamın yürüyüşü,giyinişi~bakışı,oturup kalkı-: şı bir bülöftür. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Bir huysuZlln defterinden.Payamı Edebi o:3,4,5, ,8 ,I4,I6 .

ntnsanlar garip mahltlklar dır.Daima mahiyeti hakikiyelerini g$zlemeğe ve olduklarından başka türlü görünmeğe mütemayildirler.Çünkü. asıllarında iğrençjir· ler,ma.nasızd11rlar, behimidirler. 11

"Eğm.? insanlar Vücutlarını elbise denilen örtüler altında saklamak 11lzunıu- . nu hissediyorlarsa,bu,nıuhakkak kendi vücutlarından iğrendikleri,çıplaklıkların- ·

dan tehaşi ettikleri;nekadar galiz,nekadar biçimsiz olduklarını sezdikleri için .A

d1r." Fakat o bütün bu beşeri hakikatlere vakıf olmaktan son derece müteeseh-dir.

İstanbul denilen can sıkıcı yerden kaçmayı düşünür.LA.kin acaba Paria,Londra,Berlin,Roma gibi 6zlenilen yerler onun ruhunu teskin edecek midir?Bir arakadaijının dediğine bakılırsa buralarının eski çehresiadeğişmiştir.Hepsi bir gü.rü.1-tü,ka.rgaşalık şehri olr:ıuştur.

"Kırlar,denizilerde aradığın süküneti bulabi:tirsin" diyen arkadaşına şu cevabı verir: ' lleyhat,o anlar,tepeler,denizler '"1?0nlar insanlardan ve insanların yuvalarından daha tahammülfersadırla.r.Tabiatı sevmek moda olduktan sonra. ben tabi tten nefret ettim.Kim bilir, belki Roueseau'daı evvel gelmiş olsaydım,kırları, suları ve semajrı sevebilirdim.Zaten ortaya fen denen şey çıktığı gündenberi ne _ yin manasa kaldı ki ••• Rasathanelerden çevrilen dürbünler semanın tadımı kaçırdı. Galile ayağını yere vurduğu dakikadan itibaren yerin güzelliği gitti,iristof Kolombe Amerikayı bulur bulmaz,kü.re küçüldü,daraldı."(I)

Huysuzun ölüm hakkındaki düşünceleri de orijinaldir.Ölümün evine giren her sima,her şey ya·adı" ndan daha çolt değer . bulur.Bütün günahlarından tecerriü: edeı Sağken pek az kıymet verdiğimiz adamlar bu dün)adan göç edince umulmaz meziyetlere tesahüp ederler.Ölüler dirilere hto. şüphe yok ki hakim oluyorlq.HBiz sevdiklerimizi asıl onlar öldükten sonra seviyoruz."

" Diğer taraftan diril r her ölüyü biraz kahraman tel8.kki ederler.Çünkü ölü onların her han titreyerek düşündükleri yoldan geçmiş bir kim~ edir.Bu yoldan geçebilmek cesaretini göatewndir."Ya.şayanlar ise mülevveaat içinde sürünmekten başka bir şey yapmamaktadırlar. . .. ;

İnsanlar yeni bir devre idrak edeceklerse bu muhakkak demir,çelik,ve buhar~ dan yapma sabah ile başlıyacaktır.Ve b yeni devrin insanları a; ılan dünyaya

ellerinde düdükler,tahtadan oyuncaklar,hopla.rarak,sıçraya:rak.,düşe kalkarak,koşacaklardır.

Bütün bu tasavvurların korkusu Huysuzu eski asırların ilahlarından imdata davet eder:ttOh h~tia,~irbe,Kloe,ey Afrodite mabedinin çılgın ilahları;kalkınız,. geliniz,yetişiniz,hidayetinize ihuhtaçcız;herşey gibi ~k ve safahat san'atı da· buse ve aşk ilmini es kfq'bettik,d laletteyiz,d laletteyiz."{2) .............. · ............... . I. Paya.mı Edebi o:5 2. Payamı Edebi 0:6

rinin ahibi a1f11 z rd · ri o bir ı tır ptır,bi yüktür.Bundan

c kuvv t sar er. er mer. t,her t onu aşağıl H le bi oe m a b ti ••• Bu omm için ölUmd r .cı·li!· lkü.

i sini bir ba ı

h: ı a C5yl h1 ta ede ı ' t.~~w"tu:"..&.l.IJ~

k v ıu.raan ol,b'"l r 1 bu m·thiş

ak ol gö~l r ol cak i ·· ç l?ir eyi anlatnak ızın,

çekilec ksi."l.! 0 ( )

ç ~a

if ,hi edece '"·ım ve diy

t derin bir ha le tit

r~

in ,bab ,

-· l .r.

apaya.n ·

·sı1lp itib".rile ka.dınl ha kınd yazılan men el rd n f ksız ol bu _ar· çalarde,biz d a. ikinci parQ dan itib en,muharririn "zı ır ve cı" özl'- biri j

olarak tavsif tti 'i huysuzu unutuy gözlerimizin 6nUne he n,varlı ı sar· A

san mu.hteliç ruh hale leri 11 p inin :})1 ortresini tiri oru,.. .H .. 1.

katen irinci parçada sırf cemiy yanan onl rı nıd.t en ıem,sonra bir burgu. gibi ruhun el rine g riy r. as t• an lb •

ne atılan ve onda karar kılamıyan Bir Huys zu.n Dei't ri 11 B '\ss 1ıı mür itli~ ni kabul ediyor.(2)

" enlik mezhebinin ate nak ·· n ve onun yalnız ate~li ve .

celerind n de 1 tifade n Y bi tu.rı·: abul etmey n ruh v di

f" e a lamı r • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • I. eyamı Ede i o ~4

" c~"'·"u~r :Barre tizleri ile k n isind n b 1 .bund eğil,f at fi irlerind d. ·

r1 u yazıl ile a:rtık,çı.pl 1 ı i e garpli edibin • t k v .sında

Onun fı tratındald mütemadi çal kantm, çocukluğunda.)d. m·· essir ısır seyyah.at le . i,d runi huzursuzl~ ,kendini ar ~merakı mistik bir hüvüyet a.lbnaa~ yardım et ~tir.t yazılarında göze çarpa.n,hakikatcaeri değiştirme arzu · onlara daha r rikli ve i· li ir gözle bS:k:ma k yfiy ti ondaki bu tehavvülü,daha dogru.su tekA ü- . lü oek enm.edi bi ise mahi etinden çıkarır.

. ,. illlal Barres ile aku Kadri arasında fikir benzerlıkleri .bulmak milin-. . : ' ~ ,.. . "'

kUn u.r~ ·eaelA Barres: "Bende ebedi ve ezeli hissettiği bir ruhun etrafında,her-gi.in rıo,mp,61en binlerce ruha malikim, bu binlerce ruh do p ölürke· bana binlerce haz binlerce azap bahşediyor" der.(I)

akup Kadri bundan bahsederken: "Benlik mezhebinin ateşin ürşidi,ağı'r ve

melftl sesli Barres~Evet hakkın var;bütün ıstıraplarımızın,bütün fel!ketimizin yegAne ~ bebi,senıhn bul uğun.senin stlylea.1 n hakikattediroEvet bizim için felah, deruni hayatımızı,hayatı hariciyemizle telif ecl.tbilmed d·r.,bu i~ .. i zıddın mü.temadi çarpışmalarıdır ki bizi bitap kılıyor.Senin temini ahenk dediğin . şeye, ben iade: sulh diy ceğ .Fakat sulhun iadesi için iııuhakkak bir tarafın nJıtıp olması,meydanı cengi terx etmesi l· zı d_eğil midir?Öyle ise bu ab ... r ukubet: hangi tarafa yükletilmelidir?" (2) cümleleri ile kendi fikirleriıJ.i onunkilerle uvazi götürüyor,ve:

"Bir insanda mllhtefif insanlar .var;bu muhakkak,ma1 .Yüzlerce ·efa söylenmiş,hiasedilmiş,yü.zlerce defa alimi ruh tarafından keşf olunmuş bir şey" cümlesi ile başlayan bi7 y zıaı.nda Barres'in bahsettisi. ruhi mücadele ·n tahlilini yapı-yor:

"Fakat,B nde bu mub:telif insanlardan bir tanesi var ki: cehennemi? hiçbir

cihetten bana merbut değil;yabancı,.o kadar yabancı ki lisanını bile pek iyi anlı

yamıyor,Bana ne yapmağa gelmiş? a demeğe gelmiş?bilmiyorum. erem.den girmiş ve nevakitten beri b de sakidir?Bmndan da bihaberim.Yalnız bu yabancı ile senelerden A

beri· bo~>Uştu" u hissediyorum.Ve onu. benliğimden tarda çalışıyoru.m,faltat 0 her defaeıhd bana. benden ziyade sahip m1ş gibi,müteazz ,amir bir tavır alıyor ve bane muhakkir bir zehrihande ile bakıyor."(3)

Ya.kup adri b nlllğinin bu fırtınasına çare arar: enli~ etrafındaki surun duvarlarını daha ziyade yü.kseltmek,menfezlerini,k ilen kapamak açılabilmek iht lini def için kapısını en oyulmaz taşlarla ördürmek ••• Belki bu su.retle temamen sü.kdn ve huzur içinde kalır ve bu müthiş u lette,belki ·yavaş yavaş kendi alemimi,kendi halkımı,kendi bildiğim gibi,kendi arZUill,kendi lrııvvetimle icad ve ihtira yler •0 (4) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • c • • • • • • • •

I, 2. Bir hu.ysueun defterinden o:II (Peyamı Edebi . o·I6) 3. Bir huysuzun defterinden Peyamı Edebi 0:8 4. Bir huysuzun Defterinden P yamı Edebi · o:I4

: (ı +t

Garpt.e Barres 'i bulan ve onJla rp;h ve vücut veya his -akıl müoadeles~nin aırlal:ina yakif ol.salt isteyea Yakupiyalnız bununla ikt'ilfa etmez .• aynı &aı.t8:nda eski medeneyetin, saıı'atın ve edebiyat1n beşiği olan Jun,an Kültürüne teve.coiih etmeklej: bu. iki buluşma vekeşif · aa.n'a.t1nın dönüm nok~alarından irinin ttşkil eder •

. ,. "·KtlL!tüB:ö" İLE TEMAS, O . OS: . . .

o zamana ka~ar ne yazmış ne okumuşsa bunların hepsi hakir ve cılız ~ôrtinür. , · ltend:t.si buşga.lışmalar:i· "Dar ve karalll_l.k .. yollard~,taWtuvanını peder eden" ga.vre·t

ıe.rden add.eder. (I )Owm feyizli bir memba~e. kavu.şması ltlzımdı.Bu membağın:..tıaanı esası)arenıizdir,scnu olmyen bir his ve h~ikat ummanına benzer.Bu menbaın üze -r ·inde tesiri o kadar büyüktür ki hudutsu·z manzaraları,kalbi beşerin hislerine te:f

crm.en olan muaikiai ile oıb.da son~uz bir heyecan tevlit ederı" Cihanı bedayiin bütün usaresini sanki bir bardak suda içtim -der- N'u.ranur bir şehrah üzerinde. tlbl· ı.ar ve k~a.manlarla. raben. geldim.:Badeına artık, bilijrorum: Güneş niçin tfiluğH~deJ semada ni·çin bulutlar koşuşu.r?Gökler neden gürler?neden şimşekler ça.kar?Yıldırım ların manası nedi.r?Okyanua neden mü.teheyyiçtir?Badema bütün bunlar bana haf"f de-

,.. ~ildir;Biitün bu sırrı bedaiye vakıfı vasılım ••• Qiinkü· kırık rebab:uıın beş teli üs• tüliı.de, bı.mdan iki bin yedi yUz sene evvel, C'tlŞU. b.uruş halkını bestelemiş ama ve seJ .seri bir şa.iriıı şarkılarını dinledin. 0

( 2) ·

Bütün mitoloji temlerini bundan böyle bildiğini söylemek isteyen bu parfş: ile .YakUp Kadri anlaşılıyor ki bu edebiyatı yent. bi:tı kıt'a keş~ eder gibi sevinç-le,heyecanla keşf etmiştir.Om ros'u olru.mu.ştur.!lyada'da kelime ile mana arasında· ki ahenge hayrandır.Onda her satıı.',her mısra bir sehli mümteni,hir icazdır.(;)

Omiros bir · ada.m;ın deği1 bir hadisenin ismidir.Öyle bir seyyahın ismidir ki zi:ras~ bu giine kadar uzanıyor.Bütün meşhur şairler ancak bu ziya .ile parlıyorlar.Tarihi

·,. medeniyet onunla başlar.

"Evet Omiros her şeyin meabe.ıaır,her şey Omiroe•tan çıkar;evet,bu üç bin · senelik mebip şelaleyi hadisat o berrak dalgasız gölden nebean etti ••• Omiroa yal· : nız beşeriyeti iptağ ile kalmadı, beşeriyete, beşeriyetin muba.bbetini öğretti.Ondm ,,... .evvel insanlar insan değillerdi,insan1 değildil(ler.Fikirlerinde sadegi,hislerindE aaalet,kalplerinde ateş ycktu. ••• Omiroe muvizeei Yunan muciseiidir,ki ilk defa ol1: rakt bu garip mahlUkatın gözlarine ulthiyetin şuleaini verdi.u( .2) . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

I • Bu hususta seneler sonra ş~arı yazıyor: "İyi ki tabı i'ena ti tapta.n ayırıncay~ -, k~ar . tam On sene ~re.dan . buraya bU::adan oraya baş vura vura nihayet biraz gör- . şuye ve biraz teorubeye. malik olmae~a başladım. İ~k 9ençlik devrele:rinde bence ıyi kitabın mastakı y~nılik 1d.1;gazetelerde henuz ıntışarını haber aldığım heJ yeni roman,her yeni pıyes ve her yeni ır ecmuai eşar beruiım için mutlaka mütalaa· ya çaya.n idi.Hiçbir an a. sıl menbağlar ılerdedir?bu kü.çücü.k kollar han$i büyük ı kaynaklardan nebean ediyor?Hiç düşünmemiştim. "İkdam ... 0:8998 (4/Nisan;I922) t

1 2. :Bir mulıa\tere.Peyamı Edebi o:2 3. Yaku:p Kadri bu hükmü he:rha.lde Fransızca tercümeye istinad ederek veriyor.

, 1

Yal(l.l'P 1\:adri Jli.ndin l{adi;t.1 edebiyatJA ile de temas etti .. t.ı.:ı~habaınt\ta•!yı

okudu . J!ıa1\at orada arr .... clıj_l:ı be~er sevgisini buJ.emad.1. 0!'."adr: da bütü:1 va:( ' '3.lar

d . ..,vler , einle::r· gi .. ıi insan üsti.i , kuvvetli ,mu~ tedir varlı· ıar ar""sında ceryaı:ı

ec iyorctu.Fe -.."'..t .:ittin b-_mlar karii ""Orkutuyor , tiksindiriyor . 01di:ros ltE ..:.se A

l~ ı · "ın ı .. ~""""' ~ ..... PJU.'i.:ımarıla:c :.)ö\rlç d.e~·il,ak:sine de.ha insani , daı1u bize ysı:kınd.:.. ... (. JJ.. t..:4. .. ~. ,. • .._ı.;;;t.. ·~ J t.?

Yalrun Kadx·i O.rn.ilI·osu da .. ha basket ıras flf rı ile de ce,~ı:1·, .. .ı@0e1;;. o !. , ;;e:t.·(r

et '; Jn , intib:ua ~'"nd .. r sn aa.i .. ı~ s.1.ere bir· ···t: .. hiyet.i u.1 vi._re · .)H .. -~~ ett1" w li:ı'acına

qL ..... !~in c~rürırıoden çJ: leck ge~~cbilwıe:: il!nirıi ö'~·:r·etti . i~a oru. n cler.ıinde ~p.J.~-

Scnrr:.. ! in"'~~n~:"T"?- y;;,~c:ı.r ... r. f.H.~J\:rını. v·eren de odl~r . G-ünc$ t:".ltınc:., :r&. ~:·tı:1- ·

nin , a.e.ı1izlere ~car~n :;;:.-.rk:'ı. söyl'"" .... 1erıin, cUl ne.:ü-ı'l , ,q "•lf' .arı:uı , ae ;71e ...... :tn , e~~.1en:~n )

. • ., -~ t· 1 ... ~· 1,. • .4, •• • " ez:ı.1meI 1}:':. .Li? t:.~~D.u1 0-. l..!.ı. e t.1 u1 ~

. ~ :ı .ı.c~ .-.n... hr::n . .,a:1lık, b".. ka~ar c:;ay:.. ~·tı'.':') Onir·on~ ve o \ra·;ı tc. llc e:..ı "'i ~'\ıne.

e ·eli r~~t .... 11 ~ ·c.c ... ·1:'3 ea.en ·:a.1:- ~; K.:1dı~iniu .3onr·ıki eseı·lerimlc nu t;es:l:eL~ .:.:~l...,:..·~- -

r .. i g":ı. ebil~.riz .. :ı.;-L, tesiı~ <"J eı·iu olmak "~·J'.l zi;vu:e catL1dir • .tncr.J:: 0 .1.biı: , ±c ·.1:.are • • •• "" ~ "' • h ,, l ı • 1 . ,. A ·· -~' · ir <-,.ıb :.ı. ı fr.t.t! mn .ıısa.ııfa ... aı, ı .ırı '"'1!11 erın< ... &. fark e ili:.r. Ro!ilt.Jn ve l'.ikaye-

lerindel~1 l..ahr!:nrıanlar ve bt~ alı:rama.Llt.:tr u herhan~ i bir ' "li ei .. ~ eJ.i yr_ .ıd.to:ı.o

' , , cı -:=ı}15·t ~•1'( " i"lı!"-..J..~ ~ r h .{•"lY•1Y .- ... ~ €'_...:~ tın ben""el' JJ,.!.\.. U lıı. - J. W' V \J.!,. J~..A, - · I \, (... .... ,._ ..,...._,. --·C'ti. - 41 •

·~1 . ·b~ tnhl:ı. .. . 0:.::ı . . 'lt u ı~ , cnnD .... ·_ :ı.

et~ i . . "- . . :rU.lıJ~l. ' tır B .. - ~ .... ~·uh,.,, • ., . . ııı.ın ·"LlC· l~r1·n1 •1~ı:.le.:':':1· :c:'._ . • r-.. ı' l"U-1 ~ ı· S • ( .J. ._, .!.:.;.. -C~.l.,}.. -'- • • J CL - .. ·- ""v~ -- ...,. , V,.J. ...,. bu h"'ı.lı.-. alı ·unrn

dünya.y :- ba.can ,~ti~~ :.h10 i tU tes eı.ı;. -rre rıu ;.ınıtç_:u_. '.,.ir gözlük V'.zi .~es~r i gf rnıü "'Ü.titi:r .

Bu ij"i n.i.'nlc: ·. -~,, .. ,~.,: v .. ad ?:i.n:i o .. ,:-rrıa ::ı ~ :a" ıs-'~ı.. f;u bir. me:rnaledir. Yaku:p Ka,.•ri " . y L .. ı.7 bn. 1:il·. ·.· ~o-.i:.,le1"'ın· a~.t:u1da 1n~_ıara.J~ se.1 le..ı..·in:i ve. e. i.

Bu ~e e ... e1· - J--: ICC~ :l .:. Ir:.I,.. &.raf:;ır.ır- t:d b-ii:,rü~,.. !"::rrin Ti;~rır. . .i!.lE":t· ir· ...

i

mar.11 :·:ır.Tmr .. ··:..oı·lu"wn:t ::ı-'T1"'~1ında : ·--.r)J .. ı n :ıar,,.'le:ı:•"}

:ra lnı"' O.t · ~u .;dL ·0 bu 1_ S:·~ ı~ · ·. ·ı~ '~'" 1 ._i:re·~ ·:i.zeri~1d~ . ,. eı :L

ı . ~a 1..-ık.: _a.;cem %.:cbi i_~ 'tccl"~Y«:tn m"t 1~ci ge:rile .. e

ı-u mu 1."t)edeni o.Z- · .. ~ "' ,ı ı... ""

iyet ,~. ce .... ıeei ile bir

O~ -

e ~ ··id'u .;,'t b sı 1da ( la l ı•A bu iı.h:tt ·~.tın h ... zını 8.'f'(•a ll" o•f•·• lüir- .l. • • - l -,; ··' .ı -~ • • .:. • ... t..) lı t.ı o. ı .. .-.ıeı 0 • rvaşl ': t:na ·

}

Ç"".lı$ıyQrı.~r..ıı.Gar·p er11peryali?.ıminin ..:ütl~ lrnlinde varlı ~·11"11ıza göz di aesi,or-. ~ ·, ~ ~

du. [. z ::a.~.,rqp~ı;:.:ncn çarpıst.:ı. ~· 1 ba.lde t1a?.~r sl.~'"S.f"'., 'h ... ;.~en as .. -{'.e:r- - cenı.) tl !" J"~izün-

de _ .. ı~-ı oı·r.'" $l. 1 P.11:ın l"fi :-i .. ete ~c.r~p. :it~· Me.t;nızıı::-,_ .. _,, ·le :et ·.n :::.anz ....... r""' s_·ı

·,. ,,. 1 ···L,.., .. .• r.ı· • t . \_ ..... .... t ... - _'\...:

ı.:ı:; ·:...ainüo talıli ki ces.:...:.7: · ı ,._ ""' teki ...,~:tü:n. J. ecm~~ıa V.,;; gazeteler lte .. ııü:;hc.i.eı.1~ıw". c. biı· ç · ... k sanıf'e-

. A,. A

ıeri i vatn.J i ,2.:.111 hisle,:ı.~i terer r:·.. eden 1 .... nzu. ele:ee: e.1 suı ele_'e , 1i kaleler·

ha r .~ıı~ıe~.: ··.i ..

ii~n·.v- .auisoC ... :.· -Br. -_, ., n ve-

,., ,.. ......... ..... -r. l' .. j '"',,,.. ::"' -· ·J·""' ... -: r:.·. J.: "!:.. •"", J..., ,,., ~ı:'.-. . ., . ,.,_ . ~y1 ı . , t • ı - ... . ~ . - .. . .. - - - - , , ! ~ ... ·! ~ ·-, ,• ..

• ...t.. -

HL·-.r · !..:::. ::~ ! . t· .. · ı· ~··· . ,, ·1· 0 p,,,.. 'f·<"'l""" - .· J u e:ı..... .t'./I " .... :ı "?. ....... u •,./. '-' u s .

Y ku. .Kadı i ,·bu iq ti &.i lıAdiseyi J:enrı i san' t:tnın b'. r <l :>nfu11 ~o..r. ~ s:. 0..

de er. ( I ~ Orımı ·ou nC?· .. tai nazaı·ını is:pa t e - .. n h:l ",,.~yele-->i r ""I6 se. es: ~1<1 ... n iti b!"l

ren nes:re-:b .. l~ e '~~ 1:) slc11d.,. tıBu. ~-~hed f o~- . , ., . - n .c. ' ~-~

·(,p bu. U u ·;n ı . . ·-. ı<:<··-ır· i\ .... hn·---·c ~' u.-~-- .... wu' .Lı. J. '

acı

:.ıu lıiss.:a:ıe1 .ı: •J ,·;d .:an ha:rbin .c b· lu.nnıu'"'tLülebu·~gaz l::oz ·u1 ırı- ı ,,. .. teıcr .• ..~ - ' '~- w.... d.

.ınüdaf uları' sonra !raf' ·ao sei"eı·i' dahh coııi-a Çanakkal,, ••• ' gibi tarihi sah_ ,e:...eı j_

gor üP ı ah1 ... a 11 .. Jü · · v0u .. d:1r .. U"i?llerce aç , susu ı· . --:ı r ~ ·: re "' na r. r ~.-~.'.:>~:r .. ·y 1 · " ~ e ( d } • ı · t:"> n ' ' .... .ı; ___ " J . ." ı--. : n e\.,.;· c

k- cer

erlo-_L

Ö •. J • • nn ~ ... e .ı."" ... ~ ı

: ·u ; - . ., · · :ı. v c LJ iı i ~ li ·) :_ :~ : -: ı _ ı i ·· · c. · d:. r •

. n ır' hı 1 A~esinde arabb!l · GylQ bi· J~p'lr. • • • • • • • ft • • • • • • • • • • • ~ • • • • • • • p

I . : . '!-. - o:,,; ...ı /

r ;;., ... e~ uz/I9I6

( er·i .... ı· re n>''· de· -..... , o ... t.:: •

:.l 11

u ;:u ı , e:ı· ·· ,, ·· -. cu -

i ılk hi:f."ayelerınd , -·e· · et ve f v

c . ·-Y t li .n g .len ··esirlere ehe rrıtyet

yazdıvı ·ı ·aycleıde de bu tezin i?-leri b:l. ıü ·· ü~, ·1azl_ ·· sta Lb · 1 ç oc ğ ·-!Un

-.ı.ÜDaZ

ri ·r {.

a-

z tı.r .. ::..a~ -si e·. 1 · i

... ı h. t e. • ·• . nı a :u~ ı ı-: . . u esi a :-e . .J...!.f'1- C nliı~ı üze inde

yatı"

ki ·ı

te

b ın ... l"' ı~

sa .r l... ,.

öi l; ..

:rbe

1

y

b i .• ~ ,.,.ı... ,.">,.., -"; ···ı~· "'·"' - • • • -· ' f", t~ (.4 .L ... -.a ,';,.I <::!.

.. :i.cvsic:ir.

r -~ 1 .. i - e

, r-ı'ithiQ

iı-

ı: ........ sı.,

le .. 3.ı ' a -

: ki Ji L. . iz.· n t: .ı.UL «' .ıt.. :e_~. n ·,..Ö~(ı.eriı ., - _a:ı:ı.:.t.eri a-

s· ~>ırsız.l

Kız ' . 3 ) Bir . .. rs

Jeri ine:y. ya ı çıl .ırı bil . i8. p. e ~ınan :n a1lara s s bir

bi.ı gt.ce

c edi bulun."

r,... c:.rıı;.;..r o t.ıi..ı • "'La

i

~z~ ça bir ~esafed

-.. n ne huliı:j. 1 ı ....

c ·ıc.c··ı

o aya

eri .. cin

e

(

ı . "il tı .

--ıas-

; ... b. I·

] .11 .. u .. .~ri r t~-

r~ad b l ..... n-_it .?

ı Gaz '"? <1i-• I'

ti - ı te bar :z et tir ek is , t · · i nokt h\o 11 .. ın fi!.. .. · - l. ... nuııı _ .. n·

i . r' ul rını tat. in i~in er ·ec-ile· e· i

i· tile ı r.

1 biri

ı

o · ir k-i i e

ert vo hü ·· ete, illete muti olaca ·ı iddiası , .. zerine kur··ıLu .. tur.V Yaku:p

d ıni Çocu,luk intibalarından ··ı e dir. ı tı patla ' ( I) Hi "'ayesi esas iti b iyle adde ve insan · üc delesi -

ı· se. boı··dür. {i,..cAyede _ i u at beyin ttltı atları ·ani toplu tabanc sı y -

ni 7.U .ur eden sila~ ıarın ıruvvetini, dı .. etini;tab caya k rşı a',~z nı açan

in.anlı' ın fer~ga~ini,ce ur~ıi ite il eder. Ne bund n 1-

ı· sene evvel altı tla~arı,ne ~e bu ünün :mav erleri, ••• itr lyözleri,

~ırı İkili-: topla ı,bu --u.r un kar ,, ı a"'·zını aça deli "'e et -a a:b rudret-

li d "il ir ve ne::-ada:- m~ ı · ~nek~. r h _.,._et ... ez olur a oıs· n e iv.:.l')a

hiç i:t: opun a 'zl: bu rur una c r-ı ~ıl in'"'=n a "zı adar ul .. ~ ve hey t

li olarız' diyen sahı la~dan biri - i a.n; Za anda in fi~i ı rine

tere.. n ol yor- s0z .. nü öyle itirir: 'Be eriyetin en · st,a lc.rın~ . ~

y an . eyl~r ., sı_.:.i anasır r ~ rı ız.Ordu u yal _ız : i _ .:ne· sır san~ yı-

nin bin çe .i rp. aletleri ile müce lıe.ı illetler ~e"il, .sıl ordusı nu\.\he

t und böyle beş 1 t~ e f e ali· .. - illetle .., r :.r i iyı dö .. .:· -

yor, · sek e hayretbah. tır öyle ir , illet..:n ordul rı bel_i ra sır

1 "'p ol bilir,~ t bin · -lUbi. eti bin ali iy te d ... er.' ( I)

ö ülü. or d Y ~rup K dri mat ryalist te iyi r fır tta teni- et-

rini il .:ıeliniden s ,...,1 a .... ı s ~ıam bir ira eye ip öz An aolu - dınının _: Ayesidi

Yakup K drinin I9I2-I9I9 zeneleri ar s n yazdı vı r .. ~ ..... ei r b· nla .a

ıb r ttir.l e iyetçe az ola_ b· - i ....... el r e öze ç p u :ısi ıe Bi s re· c d i hic~y~l re nisbeteı cıs e. e e en

;'\

epsi İ c(l ıda iıes 0111 n bu i · -eler -· n i bal ın hsul · oldu · u

iGin evvel ilerden ü. 1 ~ d f et 1 esile acele " pılt i hiss "ni veren ibi

v ıf ço ı_. ~ · ·ian, dü üniil e en zıl ı. ol la ı ır. tendi '"i biz ı za ı nd Y cup rinin bir hus~siyet ·ne d ha "'ıf A

a-nını uluyor ..,.O da muharririn i!,.Aye ruru e nla ı t d rzı ır ... u· rri_ . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . r. 0:69 I/T l z/I9I6 2. 0:699 ?/A ustos/I9I

li.

muhnrri:r hiltcyeyi bize bir ldtŞini11 dill:i ile anlatır. Bir vak t aya 1 ~lür 'at:~i de$iş~

me..Le.ı.~~ .lJel( az tesa~üf ed.ilir .Maceray:ı anlatan daima mü:rret ~ütelrnllim veya muzt:

ri sigası ile ~ro111mur .. Çok defa anlattıl,.ı hadiseyi bizzat müşa.hade · etııek :ırsatı

riı bulrıustur; 111.encl~ jSes Duyan kızın bazı parçt larını alara: .. bu h ··ı~ ·.:· . .ı.ÜZ'f:i is a.t

e dnbi liriz: ''Yolda~p.m, bu havalinin ş.da .lc.rındaridı.Her tarafı ,ka:rış l::arış bilir. i. Kendisine sordu.ta ki burası nasıl bir itürbe ve kimi - t~ürbesidi:i·?Tü:rbeün ağacına

bi r hayvan ba ' ';lar?ıa~ta ne 6 ib1 bir mahzur ':ardır~

.. Dinle söyliyeyim BEU fendi t dedi ·ı1e şöyle hik:-ye etti:

- Bu tiirbc Ses dıryan kızın türbesidir .Y~ba.1.cıia.rı hiç ..;evte'z.on.u · için yak

le.şma d~dim.[Jen , bu Ses cluyan Icızı gördüm Beyfendi . QUnkü .. öleli ancak Uq buçuk 7-

yıl oluyor .Ke:1disi bu }cöyü:n l~ızlarından dı ., FaJm:t deful e ~ehir l .. ızlar~nuan dana

güzel , daha (. ıu 'atlı ve daha a :ıllı idi ••• Topuklarına. 1'"e.aar uzun s ,. çla.:rı vardı

Gözlerine b karı ti:b tir titrer , .. alırdı .

Asıl adı .Emiııe idi . E ine bunda~ dört beş yıl eV? 1 {te.ripler köyünün en

zengi n ve en nar.ıuslu bir cenvi ile nışaıılandı idi ••• . is,anın haf·casına harp ç ıl-:

tı. o_ rue:rlm.z Ru ieli I}arb~ ••• Ve deli kanlı kalktı , ı.;;cs_ ere gi t~i • • • Sırplara karş.ı

dö ,ü~fraen ehi~ di.iştüğü ı .. abe i. geldi . (Btre.da ... cızırı n sıl çıldırd.ı{~ı , nasıl bir

gece evinden cr.ıçıp , sonre köyün uze.klarında öl_.. bulum. urı. ; bu türb .İl.lhll köy iç in

nıukaad~s bir ye1-- olduğu a.nla.tılır ~) Kocalar veya _nisanlıları , harpte oulunan

geriç hıdınlar:t i l e genç J<:ızlar ı ak$,am üzr:n;leri kar .ıki yçınıe.ca. çıkarlar 1 yü.zle:rini

Ses duyan kızı 1 t 'irbesi ne do v.ru çevirip ~öyle haykırırlar : 1 ŞahiJ mi? G""'zi mı? ,

Ses duyan ~ı~fbr da derınden de:rine , uzaktan uzağa onıa~a cevap verir ••••

Yo~daşıı ıa:

... 1 ·1ç i n yakına geli p sor uzlar de. · u.zaktan bal;ırırL r? dedi,. •

- Çünkü ;yalcınfan ses _ver ıiyormuş , a.edi •

.. o hl;;.l de biz/ c Jt'..arf..11 "/ :i yaı-rıace. geçince ba ~;ralı , olmaz tııı? diye sord "il •

.... _ 1 ·hare bede ir ye kının "t l var?Yolc0 a r~i'ile , dedi . u

Bu anl . t ıa vesilesi hi. .. ;:y ..... nin L ~ en a~ında harrir tarafından b · r s ıal J

bir tecessüs yoll ile ico.d edili verir . Bu anlatan bazen nı tıarr~rin yarattığı

nıef':mm bir _s i dir , ve ·ıevzıtdak:i. kalıra. 'ıanlar da reali t;~aen alıru ıı ır . Bazen anlata

nln r. e-:r i .l e· .1· -:."le.,,,,J. r·e·ı--. ı ,rı· , zev:cleri .. fiLirleri il .. r ızo yr.:ı d . v ı..ı. ..., • " -- - ""'- · ~ Q;~ \.. ~ a r:ınin ken i -

si cı \:ar ~

ü~lubun , i r Serencam devrcsınden daha sade oldu :ıuı ~ söylel i tiın . Filhald-

ka bu lı iı~Dyelerdeki tahki ye yarzı Yakup Kadr iyi daha .. onuşnıa lis nına ye.l:ın bir

?

di l kulla.:ııruaiiın sevk: et·. istir . Kadınlar h Lk~nda yazılan ensurelerin,_ akalele

rin l:ı.sanı ile bu 1i1:eyele:bin lisanını karşılaştırır. 0 el ~,örürif -~ c

sont~ncul-rd ga et koiaylırıa hiss dilir bir tnbiilik vardı .Ve son yazdığı i

kayeleı-i ile ilk yazdığı yazılar arasındali hissdilir lisan farlını anc k

hi ""ayeler·le izah et e ,.. cabildir.

ı aL'"e.n Harbi ve Büyfür Harp Ya :up Kadride derin tesirler - _- ar ifü,.. ah .. si

fev al:' de . PJ.evzular üzeı ine yayılır. Hatta romanı rının ,Ilük·~ .ı Gecesi ,Sedorn G u-

re , Sürg-Un gi bileri bu devrede edindikleri intibalardan, ı ü ahadel.erden vvet

alır.

B 'iytf bir .ctitl:eyi f eıf:_ ... ete sürü leyarı iki . harn onda bü:; ·· r galeyanlar, bü-

y·r 8 .7 sülEhııeller uyandırma.iLakin santatı ve d ·: ~(in ,es·" bu büyü: :ı dil ele den ac t

dersle~ alır.Onu~bu man~ar ları uzakta ve yüksekte seyreden birisine benzctebi

l iriz . Bu seyredis , bu ~.üe,ahade san'atınııı yalnız evzula. ında akisler ye ar.İlk

dev elerde .... ki I ,Isl.Z senele ~ arasıdır- bu akisler kuvvetsiz ve s·- t air.

İste hi::ayelerde i ti Jler, tasvirler;bu tiplerin emosyomları, bu ta virlcrin ori

jin~ıiteden uza oı.nnsı , l'ıul2sa bir özenti kokusu duyulması bundan ileri gelir.

Bununla ber ber 19I4- I9I8 seneleri aras~ cerya eden Büyük Har , nGarp~ _

p ryaliz inin candan ve ya., ıurdan gözü dö ü.ı kt.rt s .. ·ueri ır in, tiütti.n b rb r

. lıkları ile os ı a. ıı İm aratorlu "una ve Tür c ıilletine saluı ası 0 da en b .. ~· . uyu san'at a 1yuŞ, ve idra : ·tahavvülünü husule ·etirir.Bu de'

1 i i i ~ .. endisi ... yle

anlatı,·or: 'Ortada ne edebi ceniyetlerden,.ne ukaddes · ı ese

kaldı • O za· an artı • büt·'"n ~cı sera.ha ti ile nlad ı ki i u "·runa_e. o dere

o .. ter dfü .. tüu:ü s n at ~ evvE-1 ~ , ~ir ceuiyetin, bir 1.li~let - J.u.lıO.ı .Sonra d ~ihayet bir devrin ifadesidir.Bunlardan te rid edilmi biD sa 'auın ne na.sı,.n

kıymeti vardır . {I) t• ~Jan • at evvoı: ir \;eı.iyetin , bir milletin alıdıru ve ır bir _...,~in i f'a.d _

,.. s i dir'> c .. lelerine· di ı~at; et ıek lazı d r . Birincı c .. le bize san'att-arın yol nu .

de ' i s.tirdi v·ini , 1908 den beri (San tat eoalısİ ve muhter drtr) iye ısrar ederken

büyü~-- içti ı-::. i ve ci .. n trnul ' diselerin tesiri altında san f tı:n ferc.·i de vil J

l a rin it"!·ci' o.i 0 1 ·u" nu r bul et enin senbolüdür.Senelerce C!onr s-- 1 . ~ 0 Q oy er. ı~ bu "" um"· le 1· n · .. a .. ate ne derece yal ın oldu

0

u yu a rıd btı .. s tt .... , · . " \.i • ' - c o. ı ı ız i ~ ... ryele rın mev .. ul'·.rınd nlayabiliriz .Bir t:;>erenca. ı te il eden ika"'yel Ytd · 1 - ~ • e evzu r a, ... _ si ve eri jinv.ldir .füu' ... r.rir bunlarda na "'idenin, caibin e i 1 dir.Inr2 1. le InI • • • • • • • • • ; • • • • • • • • • • • • • • • • • • ;;ı 01

I.Bir kıssa ve Bir .. issc.Kadıo , o:Iı.c

e

d

Ol

·a ı d ıl n ' j A e r ce ise evzul r baze

oze ettı'i e""ild ~aka.t h r ~ an

1 , b zen · l an ey .tfüy-

bi

K drinin e

·~-. ..,.uı~n n e ·erlidir S n' ı

incisi y a uhaıri i ,ilk

-ıs.., c ededi .Bu er le .....

her e e be ze 0 i . es i ni

i tet L ' için

dir. i bur a

r k t

·· ter

izl rdir.

ı ol i

i if de v ıt~ıarınd · bırisi ve i

r . d n son _o anlarına

i azdı u ı ve a Y dan e el duy-zm onu

o. 1 " t ri te vvel ""i .hi . .,. .. 1 rinde . t ibi un urla-~ olar rull ndı

... nı f tse - bıle bu c·· le ya sipont ne r7 i y z-

t ihten o .. . , "' v e o. anlarında (Bir d du ı. J

if . e cuttur.B a zu o o.dar kuvv lidir k.: 1 Ü -· ecesi

Kir lı ,Seden Ga: o e y nız b• t i edil i . r. e bu tet 'i

n

d

ice "nde ırin onl ıı b" devri ett• e i i zdı ~·ı <'.'tüphe e yer

dan te arüz ede

R et {l} dlı uzun i .....

u devre e ddü 1 H rb · . in-

ları i .,..-ı\r9, l t .B ı ı

,A

1 ı ra,i"' ti oarsılı r ,o z n.i İ~ta ul it c

, ar in d ur u b

lı t ~ irl e r _ı-

u

· urtul n b1

.....

t ... İ te hi,

sini

f uz

K ri arasınd

ed i

bir en cin ücer · t h Yf' te A ,.

a ~ısınd birden ire nefret edi

rbi i bü ·· boz u u ôn··n e

. enç d . anı· d ha sil nas_nı

oist bir d ın c nlı v r· e ...

nl tı dön··

ibi ~ n'a.t il d vrel

bir et r 't zo

i VZ.

e-n n c-ıl

nli ı i t eo i-

,eline eye

bir lede

ôe ilde b lun-

ı tır lll .. zer..ı..nd ki tesirini ölç ıe""·· içın i :r::.~ıl

t!">dt"lı. • ı - . B 1 .. d • .. ,,.....,.ı. et ,,,,-:::.z<:'!e,,.. Q "' ea.ı m:i. tır. e cı ı ... ·ı..u.v ~

1

""' 0

ir ıdır? e l:at

eay sini bulw ıyız.

. . . , l ........................ , ...

• h et.s.Gö- 26.

. ....

i ··. ıa) tarafla a. "e .en 1caçak ak:

so akl.rı i o e.·1 •• 0~in

c·e e aç , sefil

etir.;. v...,. aiğerbin_. "'in """"'

Bel i u. una . .~

ı·ı • A ı -,. • ... A .. nın ~-- .J.t.

e· .... iT-> al - e

ydu l ı · ınd ya ı. tır. ' in b .. t .. n en ,ı · ~inde e dine a. nizden a yolda

bul d ı ; Çünkü o , ... endi c-ıni den.:.z ~ dar büyü ve .ırudretli s nı ordu . ·· .rünü o

güzel yıll rı b zeh . üzü ve ısır bir y lnızlık içinde geçti.

ünü birinde ev a "eldi,~. ısı ı urd· .Sandı i il J r

y ... tau na d vet edildi e rur , ~ ".:.r ne:? i i be i ·ini q k

se dim adı 'ı z a· ar hiç ~ev divi z r n rdı.O , k·dınıı Dev is_ ~e ~e ini

s eyrederek S'"' o oldu. . . in ne vakit i fk t e ından ·.attı ,

düny y yeni e ı n çocu - i bi ·· lerek ·~ ladı. Çü ·· ikinci defa ol ra doedu

ve ha · ci df ny yo. do ... du . O 't-,. 11 ca dar bir rı :p .s ldı ı. ş-· di eng-~

~ iyen u ve eeni i ... v ıkt · ir zerr i i dola ı-i n e ızl re b yor e ond eb "" .:. ve l udutsuz ., i .. rı ıı ho ıu '"'u v r ••• ' ( I)

R

inin

diuer hi

K drinin

~ususi~etlerini ile·ide örec "iz . Y liı

a b k kı fetl ~e ve ~ re .erler e ·

r. ı ız h:yret t e eli i .çü okta sın-

da buldu v ve onu · le ~ i i sı :: sı ,... eline lac "ı ii· ol tur .

Bur y~ .. adar Y I9I9 o.rasın a .. d ' ~ aaliy ti i , s

at 1 de~'i

u:o e

drinin 19 2il

illerini tesiri ltı_ da ldı"ı a rirleri ·· e <le -

i T~ _ a de ondorosta · ız 1 itQr en me ile İst nbul bütün "" "' fL · e 1 ,ti haya·la ile y ni bir ce h rzder . Bü ··.,. H rbin dev ıı "idde i

c en zo ve

e , u

üsaib ~ tl r altın b · ıe Ü idini kaybet i te iyenl

çılı 923 senesine : dar sür0 J ir kle e de res·ne

i r ler Bu ecle it bir ar ft he ü itsizlik , e c ~ .. ve .eziyet ol arl

be:ab r r ta~ fta d bed inlik rdır.

Ist ı tbu tı bu rı ı senele in e ne ididir .Bütün azete e

mec. u 1 r o g·· J.lerin cı ,.,..lı z r l· rı A

rın· te· . . lerdir.Ln in sa ··- bu e nlı 1 rı ı dar esi i e sil i tir.Sonr

u g.. lerin o yucul

rın n analı tara~

a 1 r · t r·f et e. ey ~ö

t n1 y zıl rı: d devirler.:.nin s dık :i.r t tersine ha ~e et ede_ y ... ... .. Ü~ . b ··y.. . r rdı . ısı

b naıtıcı hav sı da san at ve e eoı~ ~ ıç~r ser e

a L. ol ca ~ ı·leı ~ -ıenebilir .Bu o.zıl r

i l onu

"'l e ,

e inki n bı ın· -"

r . i ·-A e fi,. · urur öster e'e y r ı .

Y . ~ a rıyi bu s ıralard Af et Cevdetin .. d ın c.ı. ör .. y _ z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Rabmet. Zeyl ve Hisse s .31-34

;ı

I9I9- I9t;3 S n e. •

..... J \,; .. s o_- DEVR İ)

~s c y ru az t sin enide i ti l en c.G.- ri i bir de -

r ye ır a~n I923 o nesi· e

üca6ele s e_erin

er e az ı ır. ıütare

kc e

ıne he i

rını s n 1 at

siyetleri:ni t ı

el d bi ~ zteci

e ersiz , lele

·alıdai _ e u: c1

1

u

de li~ ha iselerden ce iye~in , ferdin _ill tın s lı

ar .;:>ını bilir. Uf k bir va 'a o· da · ·· "' _ıenir, i ·oi

iz s ne e' vel

e e he-

dri al-

.o' .:in-

1· 1J. ı çı-

kes ed. r . zdı ı iss Cl a -B

lfrın'ı

bit

alel rdon b set e-en e el .. di

lb ünde d ı serinin bu yılla d nı goreli 1. Çünlı.. ·· .. ar t n

Qı· ı, ederinin cilvesini bekliy,n ir i_leti )İt ıbuldakı t

i de

ıü he ld ediler ist·r ı~k y lı y tını t n b ~ır lel-e e. d

r rıdır.

in ir if ~esi de dri in a~t ci l i.ten er el e_ n bir t -

ır

h

b

b i

r lede_ ib et olan

r ç nın · ile ı~~ası yö_·ur i

e ed n j.C'!!s m "ef · .. zi üd f co.

l ize de ildi v ura a iz i"

ıyo , b.- re bı-ı ta ~i

li olan inti r ız bu hale ' ah, de iye e . iç :ı.n b zi bı7rı biri

bi

.• i üd f d

bbetle d iyor l •

zat

I)

n

_es leleri le :~ ~ .

lcr ve o 1 rın

n ar

çı

• ..ı.. i e & 1 J \1 •

e .. si trı. iatli o d~

ist b 1 Lotile ... , r -ler g i

s 1 ini ildi .. i bu 11 ak lelerde İ gi~iz ,. zı o ün1.1i ist buı ö Tle _ıl .. tl:yo : er Bu e in h~v sınd .... bütü esk· i , ı nr ı~, sol u .. , çü-

eyleri ruhun n sızan ir zehir var. O ı ~çin-

a bul u .Yı ılmay e_ i .. -~~4~~,ı~;h -di, cı ~ir "l ve n ko usu ıyo:r. e

zi adc sarho diyo •• On e bilin dö .. r··c ·· ... E.

ni her

lı"_,

• ••• o •

I . İ a·····o········ · . o: I • /Te ri1isa 0 /I9I9

he .. sırın de e bo v • an .... a n v yati;ret~ . ıe 1 '"u "isün s ··-r t iirle -eçen Bioz.; nsın o u ihtila _ v -· " ri,h . ualin o dul

'' · stu.nbul i yirc · uir , eyle

ni~ lur rn? tilli - ilmez

lar

r·orl""

iJJ · yo_ · •

onl in e biz .ı

nüyo"""l"'. ·,n~ : is ediyorla"'

henüz b r .e cnlayalaaı

i i iz~ ~öyli ~ -

z dost

_zi iç:, n dü ü

ıdır l r~ mn"'

u · ~ /nunun b··n ü_ı·· A ~ • u l.OV • ve i t; .4 dert.._cr .:_ V -·, f u:,.. .... t . St U Ul1

en Levan enlik .• B el ez, b a~ıı bel. s .. z ce '"'a· "n ... yü bir

t ilSi. ruvvet .. r.n·· ··n··nüz i, ziz Jar. es ,hali i İ. iliz zabiti Hindi t n v Su

or. 1 u t ıl

.oi? Lcv .... nt

-ı

çiç r

ri · .. v

er i;c

~ruy adı bir r ddiy b da on y 'çin e "r

ıl z ir a iriyor ••

i ol yan acaip ir n J ttı~· h r erde ô

~ aç~r fa~at ö en:

alo 1 rı ı2ın ö elerini

tını7a el s·n Zira ir Le en e

er ez, iç uzun y

''rlü zernfet - de

ır. zıtn b az iç i_ en : yo rt1:1T· ' bir n alA i in içiı - ı~or.o· içb~r n '

srın ~c ıza u tar·, i

r~· y lı

ir no tasın

. a daldJ. , biz

ura ve yorn- 11

an . .:r"'ye ·

r-- ._n j i 1ut ntan

J utant'"'n f.

, alı dur~ '

İs n uı n i i alt n aki b çlz i~t n so a Y. d ri ~ ç -Çe rı. • n daha d rr. na ınl rını ··ste

"' es ··r.ı- ını e en,hussusiyetleri e -a ı~ sce ~ lm v r er -

nz ra eDer yo ur. rerl rın ,Lotıl rin t"'svir et. · (e ·~adır ol'"' adı a.-rı, ·cı 1 rını ·· ·· ce T at (la o, eçc i ç r ut ı,ür ek ru arın

n si ızl"'r o tur . 1 h n··z zere ir . -a u

bir u nıs ol c pt.r Zir dair l ~ ı tl r p, _ i lcrı n giı' e ıçi

uykunun t""lden nsını yırt hJ ur fezada bir ço - ç ·~ _ lıkl r kopara-~ ~ elec e ort da ne uyuy n , ne ör n )ne uyut n - .,

i3

· laca_~ ,r. Düny nın so si" rı de bozul ca!E tır.

Türkler,İstanbulun asıl sa i leri, bulundukları yer en,gör .. st· · ... ıeri tanı -

d larınd~ , tenerr··a ett_kleri h vad~n nef.ı:et ediyorlar . Pek vazı olarak ifa

de e e. 1 edş leri bir is·te cıi r.Bell'"i bu iste ·t A u anın konfor münde iç -t · r , intizam ünde i("t·· r .1 ,,,. ... - ı onl,. r · ··cutlarının mı yoks ·uhlarının mı ra: -

tın:t istıyorl ? .. l " e{~il Çünl..." AH?Up~ " "e irlere c eler aç asını bilir ,

vir~_n ülkc:il. rden . · ıureleı çık rır • .ı ,r thlı .... ra _er olu a. r ruhlara d'' ya

yı zi.ı aı e 'a· '' Bu ..tll aber i. n ul n ir :ısı h 1 ı eod~dı.a n alan h yat ~artla-

rıbı . lç "tsiz ,hi . bi:r , e - e le eden devı.: ettir. ,. temrr .ş r' .)\. "'1·i ya ı-

yorlar , f .... c;<.t ruhları sc. .. indir.

İ tanbuld~ illivetçili~ 'kendi 7 dı var' bir nesnedir. ··k· .. s·"ren bu

moda bir ~ey de1ıldir.B

s A

el n ·ar ı .. ev: e i ~i r dının yarattı vı a i bi efn

~ııiyetçili',t i~f bir

ibi de"il, il~.lds a pt tt

dur.Loti e ip şehrin · -zellirle ini , b o irde geçe n yatın lezzetini , iısanl rının olgunı .. nu bir

müze ~ y sı ·ibi ö fü üze seı· ese idi illiye·tçilil ... her h ı de ha b s --a tü r· olaca tı .

8. --u . l i

ve da f' o le o deı.rrin t

li no ... tt ları ihti - eden b.ir serdir . uh r_i:ra burad·

e i izi - azırla, · n sebe l .. r ~ onl_rın neti

ki u mazi de· a rılıe'!, a( etle , n ele d .. n

İst nbulu bu z hiri

bile bu ~n içi dever~

teferrua ~ıtan zi ade fel r -

iste i tir

ılı"" rbi J.. ~adan

u rs z t~ lid et .e,y b ncıl ra old kla ından f zl ı e ver ve e _

rin bir 1'ale i~iJ e c erjı z. tına ur b· t.. ·elen v· ı ~ıa J.m. e dl e er.

cır.Bütün bunlar o zaın. nk · de·rin

ca . • Ka'ri' ·n ı ca lı ü had le_ r b1nd ~ di d ...... ncell,;;r:~ ,kend ·

endi~ le i neler ir? : ~ .a elerde yer ·er b zı kısımı rda bu s~ llere cev lar

bul· ili .z . l ~

1\ . A •VV unu sö li, Teli ki u rrir bu "'1 cr" s .ı i cıl· rını , n~il..J..i

ula an'at A

titizli., ini o -tor . '!{ ı ı, .., ıa i elim e

ları On ··nde .. i · r f , _snl.r sız ., nız vazi. 'e~·ini dü üncn bir c am

i bi "'e · il ;r,;· a.r ..... bütün cı ~lı sahn leri bi .. zat · · · dı ı, ru .und , ka sında

uzun unlcrirı ve s ... neleri ,. eri nlı "ını bizzo.t idraY etti "'i için .. u sosyal

d e.v lara ~ ısiyetinin ren~i11i d ""arı tır· ı tır .

-'

e a el~i~ti . Es ene ebi atı-

· ızd b · r oldu "u er e~ı aç evcutt r . e u izde Edebi tı Ce ide · . l e ' n i - et le

o

1 rd n

çı "'1

ne iri~me i

d e °' ıdır . 1' D ..

ı 1 ri tala

1 de b· hisleri t s'ri ltı

r le , illiyet ili c ry nl ~ bu

ı te e e

ı , bil ıas('!a

··tare '"e se-

bel ri n ıl ol us t

&e en bir e i

o u t

c r an · .. zle.. ' · \: ~

beri z

ınl r d a

ti"i · rarlı

Ü

v 1 rı

ehıp

a ,tti "'i vz -~ı n

• t .., A • • d ... e .. :.: .. ı

lar · er i <:li d

avırl _ ınd bi_ ""Ü ··Jt ·· - .. e · li .. i ve i ye ·· ı:.n e ıın t

1 !C te ile d.:. ise y 1 al ız u

t asa lı~ ' r A

r .Yeg ne i ç ... e,. ve o bilıT> ··r,.. e · ir .. e c da u rı n

· le

i e isleri de

ce

Bi · " ta:r.; ihi iz enü"7. yazıln en... ..verri ri bizi bir resi sey_

der i i yretmi. erdir .K ndi + T>i 1 i~ ~eıer · e

ir er

n

et. ...:. ı "' zı dır .

B " z

tle ·i

I'1

g

y o U!"'

B

t i Ü .. c

s İS. Z1 •

r t z

Bu n zi

r ,

T ··ır · · .tti: · er ... _ , rK

~ •• T> o_ c z" i

1 a in nda biı

~-terini , do .. r·su

i letiz re

e il o , i '

·.ürlü tanrı ın

e'e ' ldi . Bı de ir - cize dr tı

ne ' e ·, ec iy01 • etfenl ri ,

ede

a'" du ö -

et · ıl

ilk

e es lı ol u .. lüler n iz ır o li ler ::ı li -

A

VBi, i i , de .. rf d i ele i e

ı-ı ori jin devil e de ,_uh rx · _i r' .. ı s n b · rt'i or .

r<:!ı t i-

A

ız z · · e_ir . i tisiz - t bu yılı d onda d i i bir ve e ... in "'e tecelli iıa /I920

zdı u.ı ir fı nl .-oru :

1 D:i öv .e

bir ''ıtu

r tığr.

~ib

~ arıd

ay leti

de ü a

r ı.

n;n

camiı de o·

a

ir e j_l" n

i '"· nde, ı; enl ,. i kö. ~de

" _ .. e- .. .:. ir - ın ı.""'~::, c. eI."'li zanneder-

er yerden ziy ... c r a- i e d r · ru ... · · r da

.ı:zuz n~ arır . Bur er t·: l~ $ ...

an L;erı ı -

bir ha.ya

ıırı

biru~ -ı.ıru

i

. U c Ç!!l S:!. .. :eda:r ::L nnsız i ı~ri

el dı-

r

. Güzl :.. i "li -a·p r rendi ~i .. i 1l ri . lbi'!Il -

. ~ .

ıen . ı. ul cüf~ir ve i y~ 'ila

Sade . e en. Sc .. dc

i ... _ .. et de"il ir;o,-··. nı ,

üt~· - .. CüdU-

·a, "ıen. ini yır::

et ed s le oecde

haleti

el l· ız d , ..... 1 .. 1 ı e

·i J. e ·in· ceed

bilir v

ll YF..iL

Y , '"' r

b

J. , b··ti.in

olac ·

devrede o ·, z .. ta

" l an ın vzul r > b: r 1n s .ı sle ve di'":e;··n 1 -·· Juda : -

yaza.:- e tas _ i · 1 tınd

n d

C"l

r1.n tc T'li

An· dolu a çs b·i

bul ine da i . et ece~· iz. Ç .. nkü bu

enin e .... s i i le tç nli oebe i yo tur.H ...................... I İkdam No:83??

A

i ru o-.. ......

tı o..,

I

.. "' . - e.

:'lar ır . nları , sa 'atkarın

ri j_te

etti ··ı cs····ı "" e

onlar da irın

d <'.Ç

ttc.. isi ler il

i

h .k~ .ı ı d

~ıevzu-

I" e e..-{ •

i ti

eriol -

an·.

i-

ildih .

u t i

1i bi

~ + bir i

bi

un

İ

B

t

l

, ,(

-ir bu sıro.l o;-dı " bir kale a.bi e bir t .. z e r a 1 hiç y ~ i'"'• • A

'de ta 1 do"" - nı n b"·yı ol!".!. ı l zr • .. ..,i rı / , le. i k . r l r do;.' r n de,;;)t 1 n ok oldu " unu i dı

1

t

or

d bu !ıüJ: s ,. e ce i re ti ~-y.. izleI ini

1 ..

e h l ız eserlere de il b. edebiy t ye -

r 1 .. C d le SOS

,ı .ıl'" zı ladı{,ı ,.,., .r ' bir ede biy t .. e v.i i de vücud

d i · .. e a.a il old ";u he41 e ir o - _ ar---ir atı ücc rı:>t

t et L l rdi ..

n o s etti · i ler · ,. bi

z i i ~

d s ç i. ,onl :-ı s i e -ild t "' ç lı la da cc. iyetin zo a i ı azı. i elbe.te r .. ır.r · bi. bu -

e göre il e iç~n uzun i_ . ın e""i 1 '11. dır. r t r: yu

üz bazı ale arçal rın~a ou il le i tif ol r k ta lil

be b- ·ıı bi çok v ~ın s n' t .. is·n· de~i tird· -

,isti .

.. ı usu i iI s ..

v-

~

a z R ait hi ayel r f ral '"al eler

H aza.u. .. ' ~İl.unda .. h~ #o· Y .K ~ri ın z 1 rını ""') ın-

· nas: öster·ı bi ır•Oru K i(I) Bir Cilvesi

A

n h kaye de ec do ru e· ildir . c··n ·· u rrir

hi zına et ·Sn ~ .. .L ın ....

UR re e et lli t

b" u

.ı.. diyo

n her

la ra

t z bir :

den bir sırd ,. ., • ç izd "le A

ci ... te yül -vey· sinirlerin .. o 1

es n m za

er e

~on devir edebi

ın a onlllli

ibi , c·nnet ve ~ s r'

l ı v r ki Leyl v

" . . ... ıyı .eti .1.

ibi rtı:. tı

€'C T e rind

b L c 1i'ı

uZ 1 ı , iç

a a ın

i i , se i -

l. o: 35?. o : 8368 .

~

8370 o:

u J

b a , ar özlerinden revda y . ları dö'"en a ınl r v .ı. '

. a. . r s v5 ilisinin enceresindeki ı ı·- etr&.:fı da ol an de -li anlılil r l t r ar .Size anlataca' ı hi di e ıer Aye r en a -

r'\

ın h ı ı.e - d· ir büyü , ne· "'adar şfi m ..

ül i sı old ' ,un isı.," r ı a:r. . e ece ti:r

Fılv ki

ın. . . i r r)

'di L5- , Hulus. b .... y , e;ençli ... i-1 in SDW.ın a o .ü "Ü ·:c .. ,,. ir ·G .. ~ ·-

dur ıa~a:- bı ~ okta Ü'"' (._ ısuı · k r- ille ) .. ın(.;a .. · ~ .... ç·~: . i" ;.y i e

,_..:asında mc,v'ZU re t""'z ~ra .... an_ı:c. I'- o ~ası :ıı • "et bu ·.ı.~ ;a.re

biraz so·u.. te:' "'ilt· r r anı h .. 1 esi ~.ir

·--~ ,cin ey a-·

. ııdı . • .

e .... i 1.:.. ta ... ırlaı:· •. -e ip be · n

a ~a ır. Hayatı çolr e ?e:r.. ''

di . u-ıı4" _

oı

iti onunu to c~d· e~in içinde liq

dı biJ'

e-"' . ai b n

ıi'nıı olar a·:

LJO •t 1'

g l b

1

ci

ya _n a

* ela.gatin~ "

QO'" "'

günl r e .s "k ol 1rya:n ziy re ...,,i-

fendi -;o I ci f e -• .ı.. i.ı.. ar~

. Yv tt .... !3ir:i.G~ , s ı(., .

betJ.er:i ; ı.1cfl evle. •i aynı

ı:ıı _erl ı--

ıstırrplırını

ı •

. r :ır l ç. e 1 ... ne l ec r- ... f •. c.11 I':. z. z

zoru il karısını lo

1!:.rın bi z tem ·.z ~e

'a b·n t··rı· e

eri pcL i u salla·. ı ::..ıe

• OY.J:1~·1 .. a -

l rın- ·a .... ı

n , ir 1': ç za-

i. c mb • "? ' ......

isin·· s en Tr':.> '.J

ını e un_ üzerin~~ ~ hal

! ın h, c.lisc«1.en h· ".>eı:"1.ar olmnaını hilcayd etler. l·?~·!.'.:\de bil' :tı.tiha~ (I), '.her ı.e suret ... e oluse. olsun ~isLin:'cn ');azetelerde çı _

!-:-aca. · ,_:rı.r ıtil." ·ına:rc ': .,_aŞ!i\"r oL· ak :J.ste~ren sa it fikirll 1 · r adaJ1ıın hi1:ii.;resüi.ir

Jhsret-'; _,n ·has ··f!;e( E, , esa:eet ten yar_i iFY\Em - :tr r;cıç ~.ab1tir~, i t nb•ıld~ --z-

J.eC.i ;'i s · ... 'iyeti, s :·.dine· ,i b.ılffi .a .:.'..tar : .. ütevı;;ll:t'·· ruh sıkıntılarını anı2.tır.

bu .selür

"""'"' '· 1• ı· . .., C'l'ı..·1 ,..,e 1 ıı· '"ı'4 *""'" "l--vı- .... ı ·· ·• . ., · ona yauancıl1 · r ~ ' - J!oI:u-et':O -·~e ~e3 " o '"' -~- "-"··ı.."'.ı.,, ,..ı::ı. · .ı gor«e 1 bl.r ya an<l.ı. -1 :ı.ır ' bi ?' :~ . r ;·;p 1 ik >ıü:ıJedi yoı-tr ! • Adet :3. esaret z· '1!&.Ü arın· _rıj'O.ı:U. ı. ff.i ç de ~ilse

• • " . - -· .... , , .,. ,.;· -::.•lö ., .. ~·.,. 100 -. ~. f.'i • • 1 , . o zaman hııyı:.il.!'li.l.(l ;:,J ITilJ. (1',. ı; e , ı;, .• ı., . .,,oı .ı" ı: ~ ~Ü . ı .. ı t:ı. Dı t··:~a.,;.iyle -,izi . sa:n-"" ..... • .~ T;r - ] ., ' • • . ' Cl . H B .• .. Gül o. ı _' ı lı ir I::; t .:.r. ':P 1 varu.ı · "''" · ı:ıuıc:ı. q J.• l ı ·• • • ı. r gun _:.aııe bahç esi nd o atu.:rur-

-e:ı y•_n:ı.. ı::. :::a :at ı:ıir :;.abi ; t,eli; .• O f;~ ··at ·:.o.ti t ~ e ı'ı:>' ık i lıi b: r şeyin ha::-.re _

t-1 nı~ '~. ~ı ... ~1 ~1,...,tr:a ·i ~ fı1,., 1""S°t VÜCU .. ".J. 11.asretir.J. ~ektit:f ·seye k:: .. '\r-ı_,•~.t . : •:.J. 'i"'!B on ~ r1 • r • - ~ ,... ~~ • .,. _ • _,, ,ı,. - .1. it - v-"-~ • ~ ·- ;> < ...., • _• - v ~ ., ,. u

~ .. ı .. , "' • .. Bir c i l"' b.:. ,_yafı yoktur •. nu rı.uıa suı-.TU .,crıo:ı._, ım:anı bir bo ıu·~~ k rt'.:'.-

I·~ ~ :ı. f'!\~.·e::··'·':) ·,r-:.d·i ...... c. ı.c.~ '·- t ?:, .• .-:ı_ 1}i'r 1,:)11 Y'fil~.,'hfu.:ı. .. rar::.:ı ,:F~0 f'ın ıo-- ı "l .-ll .'UCJ.Z0 ._vJCv-4~• -·- .n .. -c<--v -- - · ,- =~· -'• '_,_- t.a t.e.-.J. .• , lJ.Zı:ttJ.h. ı-~- · urı;.:ıS:':ı. çarı..ı104 ıru:ılır. Ve r/ le. ·ı birle;: ";ireu ::ıav~yı bul;ıak i ,in nel'6Y"' ,,.,

g ;_ - ıeı i ?d·"'~1'e ("a-ı~a L :mıt:A.ce aı:· verir: ..... ... ........ ...._. -.'t -· _. .J..

ı. l"-ı· ·.1

: e r ...,, '· ,,.~....,.ıo"'!'11 ·.!"""lıı· r~,...·ıl ,10.r:r'.:~_sı ~ tabJd:ire ·tar:~ırcla "f ,:ı, t3.ZJ... ""1 u ...,.,, ..., :· -'-~ ..,..J.k> " ~·

J.1

... t~,.,. ...... 0 ·.,ı,~ n~· .. u··sü.(5) hik:~yesi lıize o ~ünlcil :;ani J._. .ıJ """"" ~ • '\ıı'... ~ .. "' .. ı .. ,J.. " i

İs -

3 .

ı ~ 1

1

ı l ı ı 1

e _ edeni etten z ı e ir."

hisı ri

ir

. i(i

ie ·

te i p iti .riyle yet ?ayıft tta vzu ı ınd n

bıle do'·ru d "ildi . B ~ah 7i a e it e iy

zi e bi

tang i

"' .

gencin dü ... nceleridir

( I } , «zu 1 müdd ı,

bu

do

c ili

"

o u u , or İst n ul

s-c n u_ u e· aya tını , a ı l;.ı.

i:. r riıı d:* 'ini u.ı

c nsık..a.cı elir.B1

. et: ' · :61 ,.. • rıe r;

iyore

açı ol r 1

l

"" L)U

A

ıı , v t

özle i

'"UC r

z . On lı

ve gör

ısı r .. n

(~) hi siyl b~ze l adet e:rin i nL :-~ n -

is ,. sabal

nun c;otira.i 'i

d e z nt r.L"'ki :r

ı i " ır k·i ll nr ı

lhu ı

sözle e e ri r. tt .. , oıa ~u

ol o b rı çı ~es . i e .. , I

ô rı

,

r

-SJ . .s İ ı c#°'t'ın i ...,ret old u. 1 -e

z

·e~i ton ol .............. I

3.

"'1Z •. 1

lı dısesi o

·· ynı ece Z

eri en b · _. id -·

,. il •:> ver s .. 1

·· "rcniı; 'I i i ti• . c rl - 1)J_s .... • ... ..J

d

z n

ıar.

p

.. ur

den bi··· Jr<j r •

4

dir .. :ffar

e -

ı-

C1 ""'O O l • ·ıv ·. -

r 1 ..ı. i t,..

/Ig:.,r

ene b··yıe bir ece r:onund kız Gaff r ın e~ den k ~ar.Gaff~r va bir

va bı.;;. lar.Günlerce köyünden uz c - ı i , u .rıı.; CJ.Il sokal'"'larda dol ,_ tı'"'ı ol r. j_ eı.:.. . nlı , esl"'i _ .. ıa dır" ht:rebele:rındc bıri o .,. oc" be -

ni ire" ıs cese · .i..ni b lur. ~o-:a ... oaa ö e ha be

ve e G'"'.f:"eI J. v 'El da .:..Ull tıüda. tt r :tur .

Biı hi ..... "'elt;;rı

. ui"' . ,

b• e o - ı

le ka i .....

in .n .., zuu r ayc s aa c

isti1c - ıun ' :..ı n . ri ır;;:-ç

r J ... 0 ouoli i +s '

anD lun eu - r -g 1 n cin .c p . arı .Q.. i u-

un ri ibi

J ·ııi ,,. ··cad le co ... .lya· ını ya 11 ... i~

t nnd lu il yel u i -

h" ... · .::t •.. ... : len

s - :r {i;:;;: oldur . e üU 1-

. ıil f

y ı ı ..

h ;._._ l ···ıı ıs -

ir 1 -_ ~- sul" ol usa bil a.a.io _erin, biz? t tc o e ınıı

'ru le.<. a b•"l l u~

. tli n . t ydunu sons z s

a l rle ı b l ı c ·ı;t,.L rt: .. ap .. 1

"' ve ·c:hi · ""'1 n ç e in o in t _ ir_

dl~· ııi

l

;

de ı r ·. il "' pl~ nı ··-

il" o

ra ~

i

. : r

. . . . . . . . . . . ,.

2. 3.

e · al u ?' , ar · · y._e ie . 1 "'r lar y· v u

le

l:tyo ·l

it,bon al ar do.lu

·ı ""!'1 t lirrıati ifc et

i :da an e

il Jr r

'l. b:. ..

_'1 '7

is nd

s . 1' ele e dl ye ir ·as:on

nr ·ı

a tah rııül

esn ri e e ili

i_ a r ..., ,

• .J..

'"' ( 2)

ler o l'" ..

UI . o.

.ı.. olan b

·i sı .. alu:rın a

İr i ·e )e:en ~ l1

: z ır gıJ

e en ;· u hic:"'et ~ . ., ·ı z---r.J. · l r

, .

oın. aıı

" ·ı ya

··iı buz auılı aa~

rı ..

le.re.

~~

e

A..)a

altı

A

a

u

Irir

s i ~

rı ..

hig ir

-'" d dır.Ve ndiler ini ziy r e t e de lere n l c -

eye b _ .. isve <L

·L · ... a ul t! i ti Biler k v ya

l'i 1 v

i

sene a:s ~ lik y n lJ ,,

> · rette n ns ....

i .. ~i di s i .uı ndu'u

i s'jzi~nü f ir .,.e re_ et.eri te v

il kuvvetli i ~ 1 do u \:Ö

ler . l i ı _ .. li sıl bekJ.e i v,i i. b · :ı:

. ' ar

di çi .. _ er: 'ltı a

ini eri > ne .. (ı; 11'"'

sidir ..

zı us iyetl ri .. .:. r5r c 1... abil · i:r· u _

irs~ 'at A dı . ler satırına ~z0 nı1

olan j '\ ..-\

.a nan za.hi_ e

i:r l 1 i . ,..

E) "'lni i

· 1 J ··aa tar l't ""i .. a ... i -

çı .. r .

(uey e i , Zcyn -( ?) ib .

ziyetleri · a" o e ct.if ~ de olar { .. - ru -" v r .. "" ' anın .. ·Si fi .. irleri i le

• . .ı. ı . İ . I"1'' . J . ~ •

v e ze l

d "l in'.

bir hi 0 le

tu- .,·

rı il

if aae

a !.. o

a

e

ıy r . h ,.i i b .. t ·· is ·~i aluanıanların anı ol rak e -

eleridir .Biz · eye ,Z ynebe igi~izden fı ıran ~üsta .il

ı a '"ci~·· et ne izde .e nu rı · rı:rn ·n.içbir i .zı o .. -

Y .. , dri ise izi ~ ~er es z i -

sanls.~·a

ve

s c ol '

l a ınıı.

.. n s

rın

i le ko

n c

s

ti 'i "lee

be. ri ti

l i ar~

i ı~

ı

bu i. p. ..A ' f .. r:.ı.

·· ·· üze t· ·ı·c rı .. le- e1 .. ı"' ,ı- O'eı·r

'7 d · ' i i --e

on.n iste l. ı.i -• A 1 u "iıJ o m ı ... , ~'"e . e i ıgin .· bas -

bir , ede yazıldı -ıa·. ı11ı s ··~ lü o h

"" i ..v ul ~ ıuda E rt .. . esi ebe rind n ıU f"'.<c ir

.. ··~- ,, ·.e

hG, · let g: bi g q r v '"c;:.-•bo .u ·•

• ••• tı ••

i..:1teseydi evv

uanlı

ıs ' ı· ı .. ~ ı n oı .. t .. s j_ni q i '7ıdik -

odu· i s t · ir i .

:-ule e' iri~ .. zi·r b'- vı

·.ıin _

iri -ı G 1.l'"t

aln_ı t·Fl'. J

. -:slorin .ı: e

ü rıni ;r

r ınç ve Ci'"'li

e ~n, nı~rııı~ - tn_onpl r a ,

ol ~tıuı ı hetı ıı-oru~ . r-~ı in nır.rı

iri r~z o

ntP ' J · ::ııe i a ı:r ; i.. i i

ir e i · · n o 1 . ı · i ( ı:'

ları e~r-

11.~ ,. s31i · .J

... 1 .. ·ınız

Bu.ı.e- y .( Issız ıcö·-ve ilsiz 1 ız) s . I·4:J.

ekilde sla e ene buna e zer

ter.

l lide

iy .. t ve_i .. B ·

e"er.0 l rı

'"l r e 1 de

zen ev i

i- hrruanl rının dı~ ce

ibi sa , ka , öz, 'ı , lın ııe en i t ı ·,.. .:.

.,,tre bize ~~ı

i dı'"" E(·r· nü ··

h tla.rle. ize ,. lc.t

n c etraflı

a .... sız ra

,... ıl

rey: e

e 1·i ruJ ... · , i arlı"

e · veril e-i ıizıgelJn

drıdo c'- "'!lzdı · ..

:"ÜS d. oi

. ' c

ajl rl dev de_ ve bi-

o re e ine e .. e -

ister ...Jin

sı ı.ı. ..

t z

.v

f

n :r·en -

i .:.n , lZ-

, b ::.1.L~U

.\al ey ~ T T .. .... . ..

ı

i:. .... el '"'idir •

ri r

aynı

,.. J. d

• r rz-

tın:ı.r.

(. (

d h ,. s e te e ·ür ah a~ı d ' a -

~jJl'"' . • • • a . ase i ı riı ında ef ul ve n · , a, - ., ·~ iz

ıA ·if , beh~ t'\

Sel hgüza ı ir y ne .n . .

Ve

d ~· '' 1:1 i

Y:ı..11 -:

rı

ıe- ·j. "i

c ·· ıı tını

a , el e c

3 )

ıl bir

' d · "n"e b .ı bu si· ,.. ı

, :: rl· r "'rıll ıı ef e z . · ")ir

ov lı or ; il~r i

er ··n eri , 7 Ül le:r oec

b : .... rin ir

11 ,,. ı .. - oldu·

ter ·i- ini

i_

· bii ir

t ··rı··

· ç t n - inl .rce

o

ı: ız

eti i .. ( • A., tı ı_ . ' - .

y blE'tivclo:r. 0

Ü ·{n Ol_. ji., 'li tes:i.

iı.lc_·ce

- ye i; · çb ...

ler e .. li e_er ı da ıone i" bir h .,.. .. r i t

lil n

cef'" _

- ~ (1.)

z .

e -

bir-

i. i :..

bi

.rr:.ı· t . _ ece , ı:

ve -- t

e

l r:. bulı: nü"'.

tı~

ızlı

c 1

R

edird ·; i ·ı .. n o di ve 11 r rz uz içi

.. sterdi .'{l)

ü üsü ,.., il, .- p , · us· , J..S k,

el.., .... :.n r r .. a

de; A~iz dost , s· ~ i

ü :>ibi io,o ·

bi

i e

.S:... ~.,

··c .. d :ı ti:r=iı er:'

ol .ı.ıı 19.ı. e · .tri b ·

ois ' ·

· bir

-ro • ecn

· ııl r ; ' ( erı"ri ( -

ü i~ e-) if

ırl ? .

r·c 11

I

3. 4.

t

c.:. ~

···:ıe

ld r••• ı e·e

t

· ı J~ t.,. I I ·}

y i

:.ı in

·1

co • (, C'! .:ı.

ir

·. ~ i

t -"' 11

r . w

j_ v·

·c

G. -.ı. i .. -

(v üre İncil ' d · s··z.. tecessü ·· ü Y.Kadrm J 'I'e rratın cısa v •

J. ~ -e ,

lc: ) L. ba,......:..a rnn er eler:·.10 ,. '""lle . z~ cde:o , ·:t o: a /

a::.: nl ·

ti ; K ,- t • d d .... .., ,- c,; •• ~ s z vardı .Y

bcraJe-di. · ere. on ula

idi,, v hn. ·at i a ar:ırı

a ~ad • .,

r

. e ol

i i .

.:.ı rg.a~ ı da '"i ir

rti ve

- ~e leri ..

.ur ra. lı

. ) i 'i. i t..:.c1€ .. -U ı ..-. . l \;

' .a

.a lt: r,v .. ıanıı·-ı,. ı: u u

ira1eri U ·terdi, j,..i · 1 .. nce Yah anı ··!':ıerni d _ du . ~ İ!. a . ~

ardın

d .. 9

·. · d .. • Yi· c önce o idi k'., :tr .. eıi Ş r s tl -- _ · 1 -

• c on ı '1' r" l.i' • •• ";'(';!· •• r· co ' ) - .i • ı. or . b rtı ! c 'l

Şe ULS 1_r: .. Fa.- t ~- d .n Küff~ s ol~

Bu n sir

ır . 1 a:: .t -· i." d -el c~r· nde bu · ~y_

na 1

te: G

f'iz.Lk e

uv ..... n , ~o :

ve dön~n dü y· 1 ın ba 1 :ıe e .. J i

ve rr ... ın ~ir

"-"ad: ruhl r

eLıı.iy ... "e .. ci?

tt · ı:ten so: a bu i e,.... .".rlor:: ~ d.31" · cc) c . -. -

- r. - -~

gi i " "1.:.

s:.tl e7ii

ı--ı. vo:r 1_....., .:- ::'"ld ...

-· ıc aolu

benzete uf" ::: .... T:ec c: . .. f' - i

be i duda .. ese_ ~i .. rr ler... te ~sn 1:. ı.c .... ı ·· ?Bu te- e..,s.. a :rnı

a d .. :-ien uld " - U7 c ımetin urac- ı e Iı&- ı · "'e "ı_

yo_p.

'C' i i 1 o ,.P- -> ·ı:A.z dolu -r . z 0 ~il '

ar; t5ız .. :i. · q.i.nde - ~ . T t

:..c. ~ ıı.. 'te ~. r ı n ruıı f ,""O f _:

. rdir .

' - 1 ;i e a.üz 3 f'.,...etti • Y. a ... r;ıze mr n r s / ••• e e e •• • • • • • • A • •• f • • e e

I . Erenle_ · n "ın .a 1 . I

·ıı urr ·_

Y .. p . B re

şıçra _ .. ı . '.~.r . İ H~e , lle....,i , ou elleri. de ff. ret ·en ç .. le ı .d •

ti_ -

:??ın ve üz~ .. ıı~ri·:ı. , ı .. 11 , ~-·.ı. le. 1 , ei .ı

ko

~iyo:r • Bt ~i.

::? T ( l)

r l. ; .... - )

o:i. u l. 1a·

SÜ·

1 .

bir

l · de.· ·

I • ..ı;.ı:rerlerın · ''ın·~an.II

eder ::

ji eı le:r e s

ve (".fı1'"ı e rı onlsıı

'Z L ,i c·.,,

-:.i )

er~ ~·~sede ...,,..,.., ı ·· - ...,. o-n · n 1 • a ı'I· • ,..,. o· d - ;; :J ,.., - 1..:t.u _...._ ç , v J. _..., .

i

ül~ 111:lf r . n · ~1· • uzl t·~

ı · ~~~etl in

J1

,. bun

·b

i, e ı;ecs -

e i iı ifad et-

er_

açı v

anla -

"ui

o :'.t -i · n "Or et. < - n -1 r - u n e .-tı:h ~ .. :?i en b' '"a i-(' ,... v .e ildir. nl rı"-

_J_

:ri

çı ı

t r.

1 s: . -ur .. .. J ·e

a·-ı

" A

ı ı

..... (a s

1

_ ı_rud ı "·

·, ' . i:-or ..

e..!-, 7'U.1ıu

e ... e

1 .. C-~

- u- t .ı~u

•t

:e

bi

vı

G a - t

eı ece -·· ı . - _e ... :ı.

~:: i. i,on -o

. ö:

(I

u ..

Ş -

\'\

1

t . z T-

e .bi i:~ d ... 'il ...• ir r

vaı· ... , ·· zr.1 ·aha 0 ·~z~ -- , . ıud ·tsuz ,_··:~h.ı.Ü ~e d0 1:. u,.

rimizi ç · rı .. -· n~i 1 o de ... tırıp d ~rT 1 .. uz l .i '"Ie. e

y·c:z çeviri _ iç zde 1 Çv · di zi

lar •• • ı ani seyle:ı.~i.ı.1 g&4zetini 5 · ·ster~e · ıe için

o ... .ı. ·. ;i ·-

her ;ı.cat .. ··e

kut e h ay.ı?l Uj'""'

.. ir uf'uK

ı ..

v'

s··z erinde_1 J\

~edi an Oi -

ali leı,in bazı • ı '..L-. • ~ "<TO ... u. ,,.;.j - ~ '\;I -, rı. ı - .• a bi:L .. k _;_çi :ı.c· d

.. cer!' t neyi

sı:: Y nan

ir z d

ri

... r l s t ·· Use ~ .:..7ıJ.l·:ı:. ' ~ ı

3}

. ın.. , :fi:r-l _: i ' .csa ~ i ·et ~-~tL

~ar,. ri t ve nas 1., ·- "I naa· is·~i

t p:· -

~ey ı o -

-Ç :- o ~örü -

o "Un :ı..c .ı · \::n {·- i, e.b. le i

d .hu.

di:-ı

.. rox .

i

e

I . 2 .

Lı... -· 5 .

l" .

n uc 1( .l - an, c ı L

e bi o·: t

s . ıl

er J_: -S r.

. c bı y

eı

uc-~ zo ir _:~ .L · i .... E'ı..

zc ... enberi :. ""zo.~a. .

u .. ·i ı e.r:.·. _as. ~

J.., ,....!!l ,.

u...t.

çocu'! ·cu:: .

cic:.: ... ç;. • z l

i ~.!. a ,

l .. <. ocn_.

1: · "·ı ı · a 1 -

·. t

bu

r

. ,. "", -:I' '-' ..ı..

r~.. ,.

' .

b ... ~ ..

Y. .~. i . rıc· eJ Y nus l u. e) a lı -az_sı ıle ( _) _ male e . ·,.. , :piş ir Ş,ai L. Şiddetli ı u~i~·i old ·ğu u; ('ll u"'?acµy )y "'ısı ile ( 2} eski bir , .. k

A nin u ravi sıl .... netine e n

yazıs , ile ( 3) de l. ~~i s.ra-r rezaleti inde

dığ nı ,

nl·t

n .. e

bir

mi

ha

bi

y

eder.

0L .... a 1

z

ve

de,

r

• • I . 2 • . 3 •. 4 .

ı

reı"l.

ır . ......

e.;;)e

r.:. "\ I 1 üe<J. A .n

'"rj' .. s ir ofü

.. • 0ir ""ir

v ·er

,. .~ic '

,.:;

:!:

re;. . , . J.1

ol

L ...

un ;( ir e·ce a~i atı r~

.. ..>

J:i - 1 Je

T L ..

.ı..

"'

ıüviy ti t ı

ir ed .:.ıe

ir ctiu---,

t 'I '"'~ -

"' . el lı

ic.:. ,...

e -

..rı-

e ·· "'J. ı l

o .. !."'

1':0c:L~ -

o i:.:

,; .

~~ ~.,...., e 'l· P ; -- ..... ~ .. ~ ,_.,-.,, ..ı..ı. , 13 ı.ı.. o . .J.. .. J.lc

DP .te ı ligeı·i, ~.'evratla 1evıut, <;;a:rl Bod .e.,,le I a · cJö Ren:<re, ete .• :l • :" ·l .:: An"'·1;ol

·2:r.anH , İ}l en i ı , roN:i , i ı::'.. i 1 er ve nef eSı r var. Onun 1 çın Y .Ka · ,;. ;eyin t ahas-

·s üs ıe~ı ı~·. rı ar t :;:t'biysli der n.".'(I

· ; . LPL İ(~ genekon}:

ı " . at\ L .

. " ı. :~.:.r b-~~.ıı ı..u_ da vesL .. ai&.ı ı ihti V-8. u .::.: CL Bt~

ol :ıJ.la~ .. ·ı.111 ___ l. ha .:ri:a. i :d cil .. ı.: ,. { -:og :ı ı · .. 0-1) ....

Bu yılla is·· i 7" bL. ~a _r-... a

v

• -o.ö.ri l'e li te:::.. eı in d :r hen ,

b ı ·lt'"' t~rlü Ji·

., ·,.. ·t.e' 1 a.. 1 1 $11' 0 ---

İ : · ;~.~ ~iı. · ~o: İ · · ~)İ ',f-;unucvveı/I53'7 .R '"!On Es "1'. Y. ·

a-

ıa.r..zd. a . 1·.J.-

·.:r e er e

ıcı i, . ..

t.

l a .; 1 ~r · çl .df:J 1)e~ ·· ·ıa.~ /~ıe ... ~J~v-r .n1ı1 ye i c E .. "i· bir ıı i zam için.o g; r~r 1 • .Ey--1a ı , b.. J --· r l ·r . _(I)

_-'u ( .~:. zc.,) ·evli esi uzun ıll~ r ır f3ı.n ' s Sa.:11 at iç' n .:i.r 1

ç c .., ı s n , Gonı· w ~ ·G~ JJ ... te · .erae.,...:. ,..._ ç ı!-' ıüsti.te bi~. '"'an' \;. · ... arı 1 ı:thve:.·InJ. ~ ul sı JX ii\, .. d

I!le ... el11ler .e ...-1 "" ·..:eı. nr ola.1 .. )i · ııotc ş · · 1.eni· -,c T;> nrı _yet b• ı eL~·

İs···

çıı-ı~ --.rı

ba." _ıyaıı. bi ..

, ı er . evzıüa. ~::ı .

nu t 0 svj_r de _le:~ ve

". rr . :'.- ı .. ı 1.l z i b _

7ıa.c-- la. L~- ç :i ·~c

V e :r.

nı c

d.. a-ece

tı-r r:

t

eı

• r• l

;je'Jj.,.,.

· ı ·. .ıal~ı.;;.. .... J.erJ. ·ıde ı i'ta···e .

svi can.;ız i

·.-Zl" - -~ . ni

y ... .,

• y··. ·e , .. ıQ " .. !..!..

o . C\

~) 3. or.. ... .s ~ r~. eli. •

.. - d.i i·' ad 1 c

("0 - L ·rs.eJ , Ra'"~e1 .

ri

~ . ı · . 1.1-

~oı. -

i - ... -- •U .::.. ...

K~rırı 1 .. Cl. bir ~·j_-;~kt:l.r.Bu sir' , ru..tıları kR.n a ;ııyan fat\:a.t ~ .. l. e~·e e--·ı ..ı.. • ( • ' ~

k:..ha

İ · anb ... ı ~n sa..,

ıe ........ en

büyf ~ ir 1f.:' .. ':,l 1.'.i.:· b-:.lyü1c bir sefQ .. wet ve açJ.ı_ ~ı.;;.n-ı. '1 lb~ ·:an.q:ı

::.~~ çe i1cn Ji·,. ue ·• ·~ ir bt~. ~!le tupt;a _e '~i :en . ı. ~ bi c.\J t' en-

lil

tlı o. _ ı: o

:L

1 ~. zi:~

.... (c1· n)

v ş ('.• · . ..ıine ek, hrsıl

c k. o

titre ~ ı

er /.le ..

-"ı• v

t• .bnl

l f Q

a

. z ".v" · a.·ti .-::.~. ~! l · ed verler.:.·· )c u

ine a .. e.1

cst,e

sele. r • ...

1.z~i.

... ~ ... J:

• o • • • .. • .. • "' • ~ " • 1· ~ • , ..... 11/I ~·?. ,.· ·5c::.r;1 Klr"·u.ı .. : ar:: ,. .s..,:;:;;:ıc:.' • •. • - .. f'r o •· . oı:~ c r- '/ ·ı ~:ı. ..,,;,}....., . - ~ v ..J - - . .ı;:..... r.., -ç ' • • , ....... - ~

_,_ hu · ...... e:_

< olrı.ca .. t.:ı.r .. t ( I) ezo"".i bir hussuslyeti ol-- :..alc b'itUn dü. yacc :..' .. lUm .. :a .... ~ al~ J\

g~ıeı: ni~:biıtl~~-- _ıesef bizue 1revcut o_~dı "'ını söy-

ı -.r . _v ını 1.Jir yara ::zer:..ne ı:.:oyar . OLa göre millet i~l'lrindc b- _

o aı·-ı....s .... z ,·_ostl .... .trd:i. b.i '· .kıll:t ...:. _ <ı-ı

., J.CC

;ırlı r re -r~ · .• ~ı nı.;. V< '!'1lL ı··s:czı.:ı Kal ey: ıç in 1

01 o-·: .,.le;· . ' ( 2)

'.I ·ö.ri .recrl. b;r ::"el"ef,ni'1,-ergı:ıon :.Llse:.esi: :.n ııe_i:ı?.r:J.:ı. .•.. ·ayat.J. :m':-te·..,. ' ~ bi?' s eyiJ'. ve r ı·. - ·)}-ora:: ,tl bul ede .ı re nazi. :' tel& ::ki .a:.p . o r

.ı. a

faz. . :..-ı. ı u s:1~ J'' ,,., .ın0fc'} sist -'" ev ve- . yc:.;n. · dt:ty nle: e . ~

~ıc. -

i e. ~r g - .... • _<.). ..

de\,]-~ )"e rzuEr 1d'"'. ır. a 1 ..... i -~ J..\, ·-· ;"-1:< ·a .. te eb _

btiıüe . ; rı ··ı;.. ... "lı:ı . 9

a· .at ve :7-a •ralı old.ı,/"Ul1U L .. nat içL1 ~ı, ';::ıJ.e ,-e :::ıt.nst :reler

l'azan (-ıazi -,e::·est old ıit ır:u i ' .. ıurl< i tiraJ~ ıdeı .,. isı; o· alf:r.~:1 • i·~ ci.o:::. r -)

tı · 1 · 0

e . eri te~i~·lG ·. i h r ülkede gös·Geren . aratıcı te"[ ,::ı ve l"'·''"'s

ntef].

tf. :ı_ •

K· eh:-~ d~ d

di J.c .ı 11 y

i ç taı-. fı

de ve ,ı .

o i c.nl· · b »i aııı ... ~ ...... - j. •

• Q ov- .\n-_'zııa. c ...... l.1 J -'"°'- ,, ........ ...ı..

:ı.., • .. t · us , nıı., n1 l i:n.ı.igi t:erv·iç ••• ' J.

ıe.z:.ıri :y· sinın do '',ur dul.';· a 'Y'I' +· t .. "' .. ..... • .., JGl.a,. . ısi ~ * ..-\

··- ·· . ...,,.~. li'.:·~·in a \ı sırf F .... ne i 't; ı l..ı..."'\ v _ !.l erı ~i-e . rel c.;,ör .uı:.· • .:....ıJ. \;".;( ."' o_ J,, ,,_a

, lrYl"' (::! .: • .,. di -reb:· _ · rL.. . t ")vr.c_:sona .. , · r . şu·ıru ıuzun l>i-, ... . ~ ,_.::ı lı.ı-.- • • -~

k 1 ~ ""' . • ı-ı l' • ?'alı ,. r tar:ıtf :ı. < 1-:; ' f&el';b , arn;ı __ 1 ı r ... ta.)~.": .. ı d . ~ •

u.- , bir l

net-"'" . .' tl, I' ını n r· e :. şa · ·; 1 a r:ı.ı . · f' >3 ·idi.l

-~-- rü- eol. -t,.; ;- .u ~T(p!_ -

:e<ı.:o. Ol'-'.:_

uurdur . 1 { 3)

1 '

1 'C ·C t _r..cy_ \. de-

ğild · · .. 'ir t: 1e ,.. _

e :i -~r~i_ ler.:!:d e""·'- · t · /

t ·Gb' .. .. ede .... · e. ·G _a .. liy~tte : r~w ci olü o·

i et ez .. o e -r __ c

lı "' ~e .. 1 o c i f ı· ~ n r

:t ::o s -. ulı ·aıis' tel ı .. ·-i .

:ı. ı

zi l T ff (

eli d ·ı ~u tere . J. 5

·~c n , ıt ,~

11 nJ.~ı o r ,,,

-"'1 ) J. l .. Ye o .. Y- r .. J:c.cn )\. . :"l e o - , iste le:. ~ et TC -

ri ·ır t t~ n , ı

"" "" ..... .,...\

. i ' i · .. i .. ~ _ ...

ı...; -' et !ıc ~ t1e. i C.. -

. 11 o Ol

A

"' r

c:e.: -" nin t 1 ...

o t'

ı ı.l

"

ş

ı· .V c "' .A

iı· i ı·ı e çtL va ·lıl ı·ını se e e~.i çind sı ıl u çalı ıyo:r laı<'C ~.)

bu u r nı ·ce b ' ı ill - lld ~er:. ret i i n iyi ir ............. ~ ....... .. . I . İ --d ro: 037 I!3/J(' mr e el/I920 . · i cbin ol nın f ayd sı. 2 . İ d ro : 599 I /Ş b t/I9.,I . eye idi oruz?

.fto mevludun vaveylası a ul ed r . Bu · devri bir son zannede lere u cevabı erir:

'Biz tarıhin ir b la ıç noltasınd yız {I {

nkara yolculuv n dair yazdı ~ı ale e seyyahat yazılarında entelel -

tü l bir ·m.senin y dırg a ve sukUt ine rastları .İneboludan son-

raki An dol ~v~iya Çelebi 7. ınd A_adoludur.LA in h lkt m ahrebeye

dev azmi çı· ça gör·· ~ --tedir .A~a~ ı vira veyaiıı ~ bul n Y .Kadri bu ös -

teri siz "" irde it i--ç cabar_n,ço n ·ı i bir r un ul .:·reti i en .....

seder · - ustafa et P ayı anlataıı 1 leleri ıLı..: - ücadel devri -

nin unutul az arçaları olca tır . ütahya,Si v,G diz, S'ı , e i i i eıir

e sabalarda, ai'tya gibi .. Y.. ha~:p _ ey ~nlarınd G· r~ cc:rt esi gı bi · 1-

let · talihi oyna· dı'ı yerlerde dol. a dolasa müead leni b· ından be i ,~

a duydu 'u .. n dolu ve (müsta ~11 v tan} efhu u ond derin izler ıra ır .V r -""' lı ı y yeni bir ~ayna tan saf ve te iz ol r ? çı a r .Kendi .uurunu ·ıı~ -

şuurun te amül .. ne ba '"' .. lan c için bu in ti balar kuvv vli bi amil olur . Ve İs

tanbul eskisinden daha vvetli ir ·· · t ve enerji h ulesi ile döher . D .. n

d. kten sonr yazd~ 'ı il ma'alede: 'Ben A doluya gitm zden evvel kuvveyi

manevi denilen

bu d se -erin

eyin "llet mücadelelerinde büy" bir rol oynadığı ve

ıtan gelen bir cüretle nusul buldu''u k nidi . Şimdi y ı-

nız kuvveyi aneviyenin ve yalnız ruhtan gelen cüretin her eye k dir oldu 1 -

na i .'diyor.( 2 )

e ve tereddütle den az de, rtı yeni de rin fi ir etela ı

unsu 1 rı ile eşgul olnr. ' slar.

Lisa i tib riyle . e özenil e izlerine tesad .. f edil· eyen .. u mak le ve-

yazıl rın rici - üst.. hu siyeti liri bir albi in ndı "ını dü ü d ·V,·· -a_

nü ol i i, tta azı t hl .. e i öze laralr - zira bir ço er

tar fınd da el ceu

d .. ti - if d d n çe i e e .. id:ir • Y. dri bir ço : ~

v ziyettedir-· elki ruvvetli v nl yı~ıı bir ezi.,,

mahsül ü olan bu hü~ · 1 ·n gerçelde esi , bize gösteriyor arrir fev

lade gfu lerd , t bıi bir ins n bi değil , rev· lad:e bi:;- in an gibi , ,.

tır.Bu y zıl rı yazdı .. ı r ı haletini keİıdisı ·ö ı ı tıyor: t ·-e -"' ıl ıı vvet beni , bir arp yo:. tan , dı belirsiz bir

~~.:~~.~~:~u.~~.~~:~~:Y~.~~~;~ı halA hasretle hatırladığıı bir sı a içinde I. İ d .2 /f ayıs/I920 .Bir hafta üs be 0 i. 2 . İrd I !· rt/!922. ıl?

bir şeyıe sayıllıyo~d iı te bu ya~ılar o sayıFl rdır.Onun iç~n ir ~i

birkısı. ını cezbesi tu ş bir er işin bo . v veyı:.ıarı gi i . nasız; bir ı J -

A.-nı at.~yi gören kcın .... erin sözl .. ı gibi esrarlı ve dokuna lı bulac ksınız; i-

ğer bir kıs ı ise hatiften gel n sesler kadar ütün ol c eyleri no~tası

oktasına haber veıdil r . {I} e disi ni bir so nanbüle benzeten Y. {adr.:, u f evl'" 1 "de vaz · ette y zdık -

ları arasında görülen kU.surlari . o devr·n nevrasteni h_v sına yülrle ektedir.

Bu l~aleleılde görülen dı ver bir hususiyet te ya." adı 'ı asrı . ih-

tiyacı ile çır ınan,Avru a ile endı uhitinin ruıı··r seviy .;>ini ölçüp rad -

ki r rrı dold ak ist~yen bir c iyet damını issedı esidir.

,{!lelt'A. Y . Kadr il iyetqidiı• .F ·at bu llıyetçili te · sti bir u r h ki d:i ..

~~~·y .Kadriye göre Türk .. n estetiğı ge e dı, ~a gerek: içte sadeli e do''ru -

g e dir . Çl.D.1cü Asyanı en sade lletlerinden biri Tür lerdir.Au t bu

sıf ır ... -1 ve ırsidir. 'Öyle , ·,d .. ·Y: nın,İran gibi ,_Biza ıs gibi en ır e k sif'

ve en fdalı m deniietl rinden geçti ·~ hal e ile bu s d lik yine onun m·· ey-

yiz vası:fların an biri halind 1 a tır. ceı nyatüxlari ile Türk minyatür-

ri rasında bir cay se yapan gözler ,ffcenı ediine ve Aca zev: dne nisbet

T .. rk bedıiınin ve Türk z vkinin n 1t dar sad v ynı z n a n <:adar dalı iıı

ce bir sey oldu 'unu de.rh l tal dir ederler . Bir .Ay sofya bir de di ver T .. r - c -

mile ine ba ınız.Bıza ~ b diinin bu a'ır, esif ve al calı es rine nisbe-

ten eseı"' dı ıdan ultanahı et n !""adar n rin ve r z rif binadır.ve A

iç riden S ··ıeyro. niye c ii ne ad r sade, nel d r ruh,.. .i ve ~ ütevaui bedi ları,

muh t - d • ' ( 2 ) :·r esteti v inin z lli 'i viranelerde ze ı k tı er e ~

r uhunda mund içtir . -'\ ""' Bir inkilabın e igind~ iz.Bu i ilap y lnız siy C"'i e ida_ · de"ildi .:Bü -

tün bir rıt1ı ve tel: 1 ..... i de i i "'l. 'i mevzu nistir.S n'at. ar ye i bir e

yarat ı mı isti or.onun evzuu bu i il'rbın anzaral rından,bu i rilabı

s slerinden ve çı "·lıl larınd n ol c --tır . Şi diy ırad r Fürretin edil· ibi a. k ıklı ve s·· büllü bahçelerd duyul n dar kalp a ·rıl rı bu · ııetin esteti ~ -

ni ı;ı. l ndır az. neler e_ ber T"ir.: için bi stetik ar "'t dır.Y ni ı:t

san , ece vez u arştı ların teza ·· 1 ridir Y . :r(adri f'i ""i:rl rinı öyle :LZ

ah eder· 'Sen lerdenberi aranılan C!ey yeni bir Tür edi inin u deleri idi.r? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . on Cilt . I.bir ~ ç öz . 0:8632 25/] rt/I92I . TUr .. bedıi.

iu ımdeler üzerinde do aştıt,ımız bu viran yurdun tozundan~·topı~a 'ından başka bir yerde de~ildi3: · Çeld~ede:ıı bu tozlara,bu topraklara doğru iğil<:ıceğiz,onları teri · z ve göz yaş-:- rı..ıııız~a yoğuracağız ve _ıasretiıni çek· iği ·ı z güzelli,.. ve-

iyil atıidesin:t iş~e bu ça. rd .n bu 1?-amtırdan yapaca ".,ız . ' ( I)

Ona göre güzellik,ne renıcte ne şekilde,ne d'"zgünlü.! t • e·de ahenktedır .

Güzellik te~in bir· ifadedir ... Evet ~ Y .Kadri .e göre güzellil~) ifaden.in ıı .. malı - .> t

a'!'e li ol! sındad:ı.r . Bu eümle biz0 muharririn en ka:ı.-ekteristik bir tarafını açar . Haki ten A '"ara veıbi · ssa -banda bu tel ... cinin elille .,ını bol bol

görüyor vı;>fabanın uhtevası ile Y.Kadri arasın48ki ya,,_ınlı~ı bu nokta a bulu-

yoruz. Bızim her güZelliği başl::~sından ö~rendi ".imizi tenkid eder.İstanbul ki

~ ' o yanık bir ruh için l?aşl; başına bir şiir, irresiııı ve hatta bir musi'·i muallimidir., - Bu nadide şegrin gazeıll:i "'.ini bize gösteren Loti ,Fare:t: ,Go1fye ı dir •

Bu arı biz m görebiill'aemiz , bizim dnyabil:m.e ız için (ıri'an) sıihibi ' 0 z 1a_ Zl.!ngelır.Y.Kadri irfaıı keliııesi il~ 'hİ:ıssasiyetir "zin birnev'i tehsib ve ter

biyesi ve · adsi .:tzin b~l' nevi inkişaf vetek nmülünii'kasd eder. Bu fıtri de"il

dir.Sabırla yava~ yavaş eı~e edilir .sonra ~assasıyeti izi günuelik te ssü~le ~ D r~ le i gal et emelidir . En h-iiçük bir man~ enin bile kendine gö e biı ~entezi 01 _

l!lalıdır.N s:ı.~ ir res~am uzun ı:ıüddet ç ııstıkta.n soıra _D'Apres ~atur ta ola~ .i da ede e sairler de , edipler de uzun zru'an hayatı müşahade e · _ ek zoru.ı · adır _

"' lar . ( 2 )

908 t esı iyeti bir· Feoris.ti l!d ebi zümresi doğurr u~ tu. Büyül"' Harp v

~ "' ., -lli & ... cadele d~ 111 ede itmt ·ayesıyle yazan yeni muharrir ve , ~irler

tevlid etti .Y.Kadriye göre ençler -kı hece ile ~e sade olarak ~azıyo 1 r - -a

Yelerine ert~ememi. ıerdir.Serııotiffumn Garbi alı_ geti e - rzusunda idi B • "'t' "' • • ·~ unu

fazıası 11

yaptı.Fakat ' illi oldul·larını iddıa eden b günh.-ü edebı gençlik

hece vezni ile dai a servetifünun Edebi atını tekarar tmelt dir ••• HepsiLin danıa.rla ında h

1a Fi retin,Halit Ziyanın ve Cenab Şahabettin Bey-lerini: kanı

c v l~.n ed yor.'(3) A

ILlbuki nasıl hece . illi bir şe il ise bu şekil içinde ter nüm edı l ek

ıstenilen ta milli ol-~~l~dır.san'at telakkisinde milliyet prensibine iti

b. r ed n Yakıl Kadrinin ı u.µi ~debiy ttan ne. e.~ladı ·:ını izah et e z ıaz ~e-. lır. ona göre bir illetin şahsi hususiyetJerını ve zacını gösteren edebiy t

• ••• o • ..... ! •...•.•• " . . . . ~: fkda: , ~ o:898I.I8ft art/I922. !Ur~ bediinin . yeni 2 • Ikdam o·S970. 7/Iifart/!924.Istınsah devrı . 3~ İkdam ı:

0 ;8 95

• 496 498 .I/Teşrinisani/I920. ,li.lli Edebiyat.

deleri.

illidir. Bunun içi~ n b' ~ u_ için __ · l li

~ na11e ·ve kfltar .. enen -i b'' .. , istin d a ı vardır. e ge~i ~debiy~tın va~l~v. ede~iyatın· ar.lıJı ile aıa~

A •

d rdır . Zi- , e·dadı açtı._: çıgır haricinde hic i_ ,, aı,..,i ı u içi fe15.h

• ' ( I} .A

o lli deb~ye.tta ne aradı ını b -Ç e_ için yazdı vı u ,arçada A

bılir alr ..,. . . . "' . •G·ençl r bir · ı · e .ebi~atr .. esaslarını kur _larını söyı·:-

orl A

;he~ i .. de iıat bir qı, :ıA .. debiys. ı C?ldu.''•u. ve bu g nçlerde tem ·u~ A

ı ırdan ı ndu~ları ıçin y tı arı q~yin ·ııi sırtı ile ı~~ası ""

y~ r.Be z a. -ı . ·ıarı al t . iili ir vezin ir 'r ~ t u vezni ·ı "" i, ne.s lli bir ruh deuildir.Bu n t ~~ na a dan diyebili-

ri ki

ın B

1"1ust

r :

ol ~

1 r

rın

yo

"' ha rl beri · llJ. ~e inle ~""azan üy·!Jc bir iri · z - .. e ıet

"' . lli r "·.ir addedil mez ;z· ra tam yle çı" ın .ric.:nde idi.V tan-

li 'i "·:ı. _( :::'re _ v- a si et· ve fel efe~i

lb i ö ·.,.~na ..A

h:tç nıilli et df Bey bu U-

G nçler ne ob.una ıdır?B a~ma~ i~ ·d ini fikri u_

rin

e c li. e · _ :·~- ,ıneleı idir.G r

r::ı. i· etl rin ah-

~v·~v~u.k ve ao .~loji~ i:r ço .. seb eri -- ı . Biı.aen l

o runaca_: eseJ?ler oı_es ns ev i

~ o··-

(3)

f

bulun

b

· l a;#' ir~in il yr"';zı-

sı

an

~ ~

i i f ıri e g yri ıri

i

edebi v • ı

.J ı ' t ... ., .. ·itün efsanel -· , üst .relere,

ı ırlar. '

1 r ı ve fi· -

Y - a: isteye· -

ensu:p old :1 ı

salla a , .. ı oal

"' "" " ed .. _ ve b d · i . saileri · ·.ı.mi i:.. sa... ..z -

ra lece suı d ır~sinde ç ı ac ~ •_,di -

d~biyat yava ~av

ıstin d d n - lerin ul y c "ı ı ir r aha öy-""' ı ı- zu ı var ıdı ? ( ) .........

o: ·deb ·y t. fo: .9 . ~1 .li edebiy ·t. o: 9 · -/~isan/1922 e okuy lı ?

ı o;8 66 . I6 ""nuns ııi/I92I. :ldebiya t ili "

1

:·

' 1

1

•''

Bu .ıı..vırlıu ,:ınuhar·:ft1·:i.n il:. senelerint1eıd ta:fun tedricen bir il-

İ·ı ve j ültür dls:lpli:ı:dne· girdiğini gösterir.Ve buna.an o:nra biz onu a.lıa ziya.-""' ,,_ . A .-

de i: :1. e c, dd:'-) oo:ııiyet r.:ıeselel.ri il , yah.ınua:r ·-la :adar bir entvllektf el

oı~re. :3:r~.lrü7. .

n.:.ı :..ı~[ı.IDilliİ Fİ. :İR~rıni: Y . Kadri ·"'.n clil llt:::lklcındaki f'U irlorini şu sure~le · tOJ;?..L.B:yabiliriz:

.ı\

· oğru .ı. *'r· .. ::~ denen eski ve mant;1ki lisan . avaş y va.~ yerlni 1na11~sız cü.: -

ss.lle.r gazete havadisleri, baş ___ bir • ,,...

d· ld yap ı n terc~·meler veyahut ta res .. ·i ı -J- arrattr . Biri:ıciy, örn k oı~ra, ..

rri_ .. lam n Veliahtı sabı· ı n I9I8 Te ·nuzunda Şalrvil' .. en "'~·a.~:· :pederi

,.atora : .zdıI'ı mel~tubu :ı. te;.;:·c"fr·ıesin<len bir par .ayı alır ;

Va·ta:i ıızın ıekadar :rn.e'T·· dı ihtiya. ·iye t·· < ... sı-eriye e , e ne ınikdar me 8-dı

gı :ly : 1ik oıabild.i ~,in , v ha11~ lı zırda i:· .al edebildig.: ... h nmıa't , esliha.

harbiye /"bi bu ·11tiyat e~yarun bu , nd ... ·ıeden ıbcret bWlrıınau· la:rı -1-

sıhhatü ala.tta ~le tebyin ett:u:: ek için lıülas i hali ·· zi isı)at za"".anı gelmi:rtih. .i

ş "' es.:z !ti d·U mC'ıılax-ı~ıızdan daha zayıfız (I)

u a~riratı r ~ı:iy ise o ı..n:ıl-ıi'da·ı ·.a. a ~ rışı"'--tır L "'ZU! .ı.;; z re birbiri -

rı te.ld sder:ı ( o~du , oldu(ı"Und ,olabil esi .. e,olac J'ı_ a , oiup)gibi · li J kı.;li-

m 1 r , ere de . a ayıt) neı ed... 1 tti ji i i rtez uzun elli lele:r in.ca ~, : ı isyan.

iss·1 verir Lis b la e ed biyat ~a es1ti a neyi dav et tir e ,.. is ue re ı ... r .. u 3 enta:.Cs . ~

h tal "'rı di \.a - et elerı lazı ... e vaasu e~eıi ola~ eli ·le i im.lal rı-

na ba. .. rlc .. r . nla_ Jin { ..µ \ ) i 1 ~ .. z rine ir (m d) .. oy..=::ak

1 ttı1 1 üyu~ ir la aydiyedır e

' B -- 1.iJC. ·and :ne yenil:lk , ne eskili ·c taraf-!t;a_rı3-ı .. . <ii nY.

d· h lrur uk1 rın-~ da ~ :ıi ~ f'ild.ir .. (Gonstıructıon d ]:'-s~ ce} .. sta -

1 ·ıncan a bil -0 •• . l ı ·· ':le:ri , ıttır'"' -~ .zlı lu.rı ve '.tur.

:r.i , T .. :rK ilinıı fes eğil P.:r"' ... ç'"":nı 1 , Ace~·-

c idi. J. ... ~.~ u··~+.f t tulo.ca.. t · ra.l'Jları ··r .. · ı · · · "' d " ..... .... " .ı. ı ı ... ı , D ru. azıp o:,

. ·y · !Tle _eri ö.ıı~ •

Y ."' u .. n_ere ca ~ . a_ tı"ı uf k ir te

n . ( ı;:ı bir hfil e arak f $ ..... ıa.t mü:. ka ala ı~ıı hiç te do u·ı·u ve

u bul z . İs ·en· er·" re :f:tlozoti ı. e· · · i i yı. ~an eto· i ·,..ıe_ mld , ... u gibi , . . . . . . . . . . . . . . . . . . ~ ~ . . . I . İ,.. ~o : -5 •. / Anuns ni/I92!.Dov u 1 r k,çe ..

!ı)

, I•

\ .

ı',:. 1

ı·

-e.torıur . Ui1 en uJ ... nl z nl .... _rınd r r- vaki .. :it Padi-aha __ a -·' A

:nı: a1~1r .o bıd:rr • Onu:t -j i vy ... ,...a J.

"! ..... - ; .:

1

1

e i t

den ÜS

B

an d na le i -

d

$ (~nr );(

babı Şi s

arası d

Lıdır ,

~arf ı

farı ,

A

m :d n s:~Y ~-

d

i z ; )

bü ..

e de

at .· r z d' · ·ar - i ol

ze~e ~ ın ... a s 1 sı ... ıastlanır . . . rle

b · r "'O l e ·L :.>

11 : ı- la a.;.

un c ... ılı - ıi

i ci Jr.ı~dj. ··, (

( ~ ) e:r~iı.e ( s' ci~ ; ~ ~ ) · a ·i _e ( ~ ~ ) ; ( # ,;

m ye e eo.: ı ·

un _zusu

n· f ı t A

' ede i

i c h

r J • • • • • • • • • • • a • • • • • • • • •

• a l ı .

• • eoeıesi •

A iq L .;_ lfü.h r ti-

bi ırud_ az

nının i çi -

ıll dır •.. : -1 r . . ui -

' ..._,

suı ·· ol-bu ho.le u

g :· i an' n pe _

~ ~ ıe i i Te

· la : l L. i z (<) ~ ,,.., ,, ı -~ r · ne

v r . b nü -

· ita- ı

li- ti:. .

yad bu

i

end·· ··z '

ebb .. sle:ri .· n

an r i re"l

ev·ı·aynı ~

ör

elifbaı: z-'3 }

he i ol

1-

"l rınd

ı,

:ı'

..

l'

bul _ ':· ula:r:ı l)U!J la?la ürl:-ü:t;üyoı~la:r .PB ~a:t> · ıe:r şeye ·~agr1e11 bu g~r - ·ct.t lisandan bu. e~ ... 1 edebiyatt;a.1! daha yı.:mi ı fuklar·ın ardın. . :o~n.alıyız. • Kim. ne derge desin,

03 !10.nlıca v.r·t;:ı" ~ :ven: Ti.irl~" enin lisanı olar,·az ;muasır ncclin bi2 ta-

k yen." <lu,.rguları ve yenirç ~eleri-!- kayn { .. ıdlr , bu dUYı'"''U.-"rla ~ ll raşel .... r aş - .

ları a.ond~~rece_. b:tı~ ilcsir ):a.lpler· çer)'tı.Lac~k iı" :.:.yih.a ~!.ali.11e gelm.e_ için

lıiç tıllanılma 111 yepyeni 1 aplar içi110 döl;:ül e.!r istiyor . · ( I}

Y .Ka<::ijre Qöre ·ıı yfu~a.v·an dıl edebiy::~tıı_ d~ğil lıayat;:.4. dili , o.ni har~ın

-ı ı. 'd:::r . ıa-ete $:im fiante v~-- :r::.atr~r bu hill :rr·in doğxull.i. \'u· _ı.1. i~na:t ecen e btlyii2r ik{

.. e l il tr .. !:J.:~i , ~nlı hı:üJ- şi res: il Divi ~ baediyJ. _:azmış - e ... ırl r ow.rı şölı-

_ .. etin ~diğeri 1 t'ri . ayı L:'.tinee ile yazmıs ve dah o zamanda unutul-

m " 1:ıah ruru ol ~ştu .Bttnda.n ba.'"';ka. Di:lbley'h1 tabiri veclıile 'Bir ~az ltada.r za

yı ~ ı_ en lı:tt; olan bu zavallı Fransızca' anc::tk me-:ı.baını hakta bulduktan sonra

ya. a.~ :yave

üt·te h r: can.le nı:p bu gü :r "··~ lil:lüö·ün.:~ bulmuştur .. Bi .... en leyh teced-·

ı A do -rru gitmek ta1.,~·1:. ir zc.rurettir.

R··.zde de 1:1.se.nı . ::::adele~t_:.~..., ~eıc' e _ve ze:.1.~inı~şt ~r. "ı..: ' ~ teşeb :üs ede~ler hep

h l roa do 'ru bir i{·ilişle ü~e be..~lruLı.~lard:ır . Cevdat naş V Ş.:.'nasir1.:.ln hu.raketi "" b ·5yl e izah di . ebilir . Lı:ilcin lis. ıu.n Şinas~i. eıı. itib~"-ren de ... ce derece buJ,.,11"jne

)'"ad r saflo.s ı ·.ıuı J·a.bul etmel:: or delildfur . :o zıl R eserler bt "'anaat:t esasınds:ı :-ıa. iye tedir . , .a~a çi .e ı:,; ,,.,

h e t yol:: , "~ sela · erhuru Fi "Tetin (Sis )1nanzumesind~ sadelı?~ na _ına ı.e DUlabi

. :.~oran Yalrup adrinin t;.On kt ... naati şudu_ : 1 So z..a: ı nlara Y-"'a.<:.::.ar

i sa olar .. '": göster ·. ı c l bi ı ese::- e bu:::r l .. azır_-:yc.L ... mu-

. e .. z o~· ur .Hatta. her oün ay~ tın b · nbir türlü c p" ef'::.

elan => zetelerintl.~in dili bile sQ.de ve hal: y l'"Ul olrıı cok uza.k-"

' ( 2)

Bu son h ·ı ···tuııeri v

- - t1

,A

f e .:r u.l ere yiz.CfuJcü lis .ı._ın s -

.. -ıddetPe ı.. :ısa

il - z r gioi J _

!I •'

•,

··ne. t J lar U!LU..:tl d 11 e .• e:r.· , e ı -P · -j ola r dı ları ei.- •'

i , y zıl rı ~ras nda bu cH:Dyanı · .ıfs".,et örne le·riui b : --o.bildir . So~tra

l is s· ele : e i aynı zıı nd . sen·b l~:s eseles·" · . Bu r- a.< 0 şi a·:>ide

ar .. o .... b··yük _tni .. ir f .. ste. i. ~ir . "ı.atta 1 i r t , Cenap

le _ ıla . .. ,nı ra · uru~l-:- .. ı l ı-: Ke · l , Cevdet - ~ ~ y · sbetle d a a.~ atidi . . . . . ~ . . . . . . ~ ~ . . . . . • 1o : 9· 53 . '-'o/ "'anuıne rvel ;lI ,22. Os1 qnlıo& v,, Tü~ ~ç .,,.

o :857 ..• ~L , Aımı san:·./I92I . Lis n ı..1 adeleşti mi?

·ı 1

l'

O,.. iA 1 .cı ,.rt. vrf'P "'l'ı D"""İ , .,:.ıtlJ < ...., J .. tU\.U... :...ı..lll:.

Ka ~.ri ~ıin il. :r · ".nı I3/Af:ustos/I920 den 26/ı şr· •ııevv 1/I920y . ka -

tun: ·· .d mda. tefri.<a edilen Kiralık on.aktır. (I)Blyltk baba ,deın..at ve ~torun aı·a-~ A A

sın ce_ rar, ~dej.1 fı .:J. .. ve ruhi nkil ""bın hikayesidir· l ai-. e er (!1 e :~i ir.

Seni a de\Jri e ileri ve serl)es·t. ·telal-Q .. ·· ıerini nefsin.de topla ı~ bir kızdır .

B i ·ı ·.ç . u ~Uı c:. asl.nda rtret Bey -.:..i Naı , fendinin canıadıô.ı_ - birleş ··iri

. hver etrafında ı.1 are et :re ir~ iq~ ~ ediyor. Di[e_~ ci bL.

1: cı. Ce • s ,rurıye ıre ~eyyir.e · :a.bın1lar .,.e diJerle:..'i

es nri?: o~tAr _ .. ,.. r.11latıı· 1ası ·" ç-i ndir . Bu t;e el fıLrin etrt-ıf .. n-~ ,

da başt · ş .... oır k 'ğ.zore beşaı)_ .. _ emosyo la.ra,entrikc.l· ra,it;iyatlara da ölf1ülü ... .,. '.) ' ...

bi de : r · .. u--ı~sın · . so:nr b 1 ..:.oıctialara. d:"'nebi iri·~ ~

{Abdül auıu.l.t~ani ricali.ıden Xa.i ~ fend1,gançli.';in- be.bası gibi _;ıa

nd ,m . telif valili '"l rde ,Sura ı Devlet . za-!-:ı. :.ıI]<la ,R ·isur-::. t

e ve e son ~.,.laf .. esa.retind- ı itibariyl~

i~i11d; ·yaşadı "ı de r:i.n- n lı ise ruhu ve -celru--· ; le"'. i iti eı~:tyla '> ,

S.· ı n ec · · za ~anında·1 ., ir adı· l. ıl ri tru4e ı.ı, t_ .. ş · · ö -

"'ede ~ıi' 1· ı,es1-::.ı.. z_v1 .. _~er·~ ~1~ yaşaLaktr-dır Vakı"- o gençliıf.:in~.en b~-

:ri d k ısın a'": r. n ürken,l'"a bol'"' - günleri ·-a· .alana~r

is .aleti ruh:f .. 1'0 içiba.edı •

lı !•

"

'ı

•,

1

·"

't A

f ndi , evv lç_ a. - dı sonra. toJ. nla '°)ı say..., • de daha ne vr ai~ - 1

~dı •.• Bi , a kı2; evle d·· v;i g~i donberi, a~a ·~ı ·~rı yirr i senedir

I

.,..-.;;;o:,;;"""'..ı... iti.re.da .da et ekte :...:.ecburiy e

n ba, 1 a bir ş y ya mı ""or. r Cih .ngi dev.· _'"o .... '-'ıımc.,ne Kanlı

lJ.sırda ih' iy r e yorgun vücudunu dinlendırecek .i ı ·~seci·

..:"L Nefi~ e Ha ım~f' .ndi vefa etmeden e--ve..!. , :~ .. ,,ulu, a;·zen:Leı a" 1'2.. ,.

ar l' · ~ ·· ·r· leniyoı ~ u • .L ~-in o ö ..... ~ .. (ten sonra f2 .. te er a sa-ıı

.eç . ı ·ızı Se ""i~ı.e ·I!-ım, ,..oc l"-'ının ve çocu· le: rı ı ... !ledif-le.;..1. i, is- ··

t i a a.,ıamı tı.

c iı e od' .sı ır e. yar: ın tbir zf-;.peden

tı üze1 .:ine evi bütf n kö clcr·n

.ı . :endi ab r yeni yeni _ob" ya t . Y ını·z b nuı 1--:. :i ... tif . edil.,.ıe iş evde-· J izı_ tç · ıer·

veril .. ,çocu·,.ıarın terbi ve ·ta sıli Le ıistcnlı, · i:b . . . . . . . . . . . . . . . . . ~ . . . . . . . . I. i~da 0:8430-849!.

~r ::ı..

r ey' e-·~i

e c u~-

irer yol

tevdi

i i

ekedilmişti ? üfri t de:reoede alafıranga a ~ ığı olan serv t bey evin havasınıbunlı

en-rın deriş .:· :rcc :ğ 1e kanaat t;e ti:rme · olacak ki türkc ko u ıno c. ~in€ fransızca e

kon ay ~ l ı'i '·ı • u acayi ı. i ~ çocukları da terbiy ... lezi ve ya nyı"ilar7 akıııa· mında " a:1·r: e~>' ndi ".'lir .. telÔkl:ileri · taonntabana zıt..,ı. ce ·ı da-1.a b ya ta oh·I

muh.ı. ~ ıi ti:ryn~ili.·l :ri olan biı· dr.li~kanlıdı:r. aarde in· tJıxlarına val·ıf ol ·niha -s::: v ·-t kızı - i çin bu cvdekil

"" rin hepsi i r~tl scyr~· 1ı~c~k i~~r ahl~ ~ur • bir ada 'e~ildir ?

Baba ı b i 1 . o. rn ı ·• '"' L. a.., :r i m

~i ' ç n li ç d vri olan u evd bü ün ol it l lc;:I' y- .u l: ı. n id\; n~ t>.:r, .·. ,

tees ... ":r ızgıı 11.K. ·ı; _ ·vli - .. d • Paz·. t .s.:. gl" 1 Hın ın do laxı ı

kabul .. silnjiadr ~ i sa irl x t abd. tdu.ı:. ..... :rebbiyt :&xo ski

la Jı ~- . i arka "a ı E . i .. y . Ha lU c i oc ~l - • ül-ve peyda G J is ~er .~k eriya poker oynanılır , piy'ıo ça ı ır, baz~, e

akkı Celisin şiirl ri Vv Fai o ·tn 9üKt~l i di!.L .. ir •

ıl ı- .

leh

/ıı.

I3u zahi r i bolluk ve eğl"'nç- ha ·at ııu bir e tı:.:s a :r ıu.ı rnr ır ~ ~enii1 ... a ,_ bu d ... ~ü cçe ou eva ı açmaK ,a ını ·· ~ ..: iği y~ ... ı r ··i -C!l:.e-· i~t .,.. • ·a z lf

a am K.l'ons iıle has ı a 1 -= r ,avr a ıı ı en e "'lG ç li -s e i ~rL- · ~ li · Y-= ı_ ini

dik ·atı , .. endi ;d ~ n geçe.rı.. dL. le· ·,anaak o:rc..tlür du ya "' ~m~k içL çu'~ 1 •• tar .... a "' se '/: iı lÔzı ol u":'unu ölı nine al· u ulur,için Lıı · Ju vaziyeüi

L8

J 1 ,_ ' )

n kadar tahammül -:rsa o lduğu u his e er·::. .Ha ' .. i 1L · .. K t.b. · ~ özle ···x " li.Aroir :r

mall sı ın ının peri~anlığı vardır.la~im e nu ehi u jfaz.:. et i ü ·u. sarahati , ~mE

ile hi .... s ve bu hi.. .. .;:ıedi aıüa:r n a k ndir i ç~mb .r li ta .. ' otu:ran h~·m .... irt .... i i-r-:.'

... ecib hanımefendi .. e da:re ,ar. La ki ı bu h 1' ş<::yi ./ Jeıi gör ~n , nnKilw tl r.:. ç rçıp lak o taya dök n bt kadından kurtulur kurtulmaz kendi konağına kavuş ya{ için

sabırsızlanı_d • Ha "1 ol ~ 31 s k enihayı yoklaınaktaaır .FakDt her defasın a ene .ö.1Z b ..\ a

v :rdiği "' .. zü ya unutmu .. tur,ya da bililtiza za vullı şairi capısın a ek leı;mekte ·

dir. c.rn ti en.:. a a:rtık l"alabolıkt n ho ~ lanwıyor .GünL.ri ıs tı:rnplı g çiy r u. Bi g··nde ·ç d""rt romanı bitirdiği oltıyorsa da bunlardan hiç bir ey anıamıyoxd

Dört Un içinde b birind n şiddetli i i sinir b nı geçir i. ai endi heki

ı~ rl onuş u.: r n n hafide sini evl e ddir m .. k ol ğunu anlamı tı. Lakin de. ınadı

bu ~ ·n d h rken ol uiunu,sonre görüilülerle vl n nir aJ::u oıttdı .... ı ı sc5y1Uyo

du. El i nih nın b .. tün gElyes · bu darv sıkıcı evdeff uzakla ıp ,Avru nın geni v"" a_

n · ' i ar fl1 rı a gitm k,hesap~ ız bir hayat ya; aktı Bur aki h ·at ona yava 1 ı

geliyor u • . u a,t.zul :r z ihniı.i i gal e ttiği zamanla:r t1zun üddet cnebi lilk 1;1 l .

rib a dola omış, i k b yin vrupa ile burayı nasıl te lif e bildiğine şaşardı. · n n ı g .. ç en uz n arkaşlıt yıllarında birçok şeyl r öğx n işti. ~ naiği en bü i',

yUk h kikat nüz aik bey gibi bir kimseyi elde ed~aek m .. mareseye mal ol

dığı keyfiyeti idi • akili ten _sik beyi o kadar oyalamak,kendine çekmek istemi.§

s muvaff k ola a ış ı.

so~ra ait b y t ecxüb 11 dediğimiz rkeklerdendi.Seniha on niçin yare z bi

,_

çocuktan başka neydi ?Onun hayattaki emeli g eçkin ve z engin bir dulla evlenmek-

ti.Seniha işt ~ bu yüzden Faik beye kırılıyordu.Belki bu genç adam keddisile zen~ gin olmadgı için alakada:r olmuyordu.Seniha paraya tapan kızlırdan olmamakla . be

§tbd.-:r onu fazla süslenmek,fazla e ğlenm k ,geniş yaşamak,çok s -yaha t e tmek, araula· rını tatmin için s everdi. Lakin evdeki müzayaka ile en güzel em0 lleri henüz toh·I

hum halinde iken boğup mahveden havaya tahammülü yoktu.Bunun için ara sıra Fa-. ik bey gibi,zengin bi:r koca tahayyül ederdi. . i·

1

sık sık krizler üzerine hekimler seniı'ya jebdilihava tavsiye ettiler. aim ~~Ji 1

efendinin, ·.ı.adam Kronskinin :refakat ile lhalası ecibe Hanımefendinin Bü;1ükadadaki .·. 1 '

köşküne misafı:r ola r ak gitti.Halas ı eskiden beri bu köşkte boş bir hayat sür 0 r ,"' . bir şeyle meşgul olmak isted iği zaıııan a.a kendisi i ç in -oel"' tatlı ve oyalayıcı

izdivaç mes 'elel eri ile meşgul olurdu. Scninnya bu uhit - e ı)ek sıkıc ı geldi. ,J

Bunu halssı da a nlamış olacak ki bir gün Istahbulda bulunan S nihanın dostlar ı-. :

nı daya ça~ıxdı. uriy e , Neyyire , Hakkı Celis ,a-~mil ve BelkJ.Shanıwlax o akşa meh

taba çıktılar. Seniha bütün dostil.axına bu gece f vkalad.e 3 .. rünüyo:rdu.Fa 1 at onu

. bamba ka bir hisl e seyreden Hakkı celis içinde taşıdığı s~vgd.s .ini birkaç ke

l irııe ile ifade netmek istedi,Iıakin beklemediği bir şe.Kilda ksrşılonnıştı ; seniha

on nnla alay etmişti. ; r tesi alan eclisle?ine Faik b ey de iştirak ~dince ··akk :ı. celis, daha doğ- 1

.•

kasden bır akılüış,u~ursanm mı ş bir eşya gibi ikinc i plan a !al ı~tı.

Senihanı n Ada alemleri temadi ettikçe Faik bey kendisind ~ n beklcnuiyen bir

itaetle genç kızın hsr arzusuna ramoluyordu.senihanın si a ve ruhundaki de gişmf'

h ~rk<:si ınazorı dikkat ini ç~kiyordu. Senihay ı ayrı bir varlık halin e e ir-an a;..i,

svoe a :r~ı ki ey. eçhul de:ildi : Namm efendi nin haf idesi Seniha hanım ile Kası aş nın 0 ğlu Faik bey seviçiyorlar . Her sen e birkaç mac eraya suhne olan

Büyüka a bu yaz da Istanbulun tan ınmış iki aile ço cuklarının b~klenmedik mua

şakaaın a jahit oluyordu. HatTa bunun akisleri,dedikodula rı ihtiyar büyük baba nın kul kl rın· kudar g lmi~ ,buhusus ta damadı ile münakaşa lar olmuş n~t,cede

kendi fikirleri birer taassup ~ seri telakki olunarak dinlenme i ti . ~ P nihaya

biraz kırılan büyUkbobo anlamıştı ki kendisinin bu ev ıçin e evkii ~~ rolü duv :rd'3 asılı duran pederinin :resmi i] e - uakayesc~dd:l bilirdi.

Bununla bera.b r Jen i hc. konGığa av e"t edince bütü.n kini yok o ldu. Torununa küçükken yaptığı gibi il t · fa·tıarda bulundu.on aki ne ' Ve haya i et t n e

m mnun oldu. nu sık aık ziyere den dostları art ık ge l miyorau.!a i t fbndi ~ ai

kin e g 1 ıntsini istiyor sa da o, bütün yüzs'izlüğ" ile hergiln evde ve sesiha -ı,

nın yanındad ır .

«·s ıl dertli ~ıon,a~ıl birin ı s 4 ven Hakkı C lis idi.Henüz bu yaşta zavalll . '.

çocuk gön .. l ç-...Kmek ncdlr, bi r bü'U~.k da g · b · biliyordu • • B&na rağmen son za-fk 6 j',ı

manl 'r a ne kala Hlı~a karışıyor ,ne d,ş imdiy e kadar g~rmediii bir nezake t ve

yakınlıkla kendi s ine muamele eden Senihanın yanında dara biliyordu. sanihadaki

1

derin v üph~li değişikler onu mlithi korkutu,uor,ona hayatla,e ebiyat arasın da mukayeseler yapmak asabını yükltiyordu.

akat aim -endinin torunu naik beyden başka ~imseyi sevmiyordu.~eteki~ a_ ralarındaki kuvvt~li rabıtaya ye yeni renklex v rm ki in türlü vus ıt~lar tür-

1

l il Vesilelt:r icat en ij.ordu. Bazen uzun mektup r yazıyor; b zen kendisin· görmr.>- ·

ğ s;e ı Faike çıkmıyordu.Bütün ateşiş münasebe"tlere :rağr n _aik baş .. ö bir şeyE i ·

le, b~ı i i: .. umar. enihanın en ziyade korkturhlkip buydu.neteki bi:r gün sabah- .'

1 yın Fai in ue ilin odasında se:rseriyane v-:: :rezilane wrek ... i il- ni' adan

yardı ,. rica :.>tınesi ve genş kızın kendi elmaslarını r lli ve:ı:ı .... i c ... o,zali kuıua:r yüzündendi. Bu had~S€ SBıniha ÜZ :rınde kuvvetli bir iz bı:rok..,ı. sev iği er-

l:eğin n - 1 hfviy-t d~ğiştirdğini gördü.O da o günUn aksamı u"' ı -:: mi:. \>eh

ziyane b · r t;; il ola . a "' a basladı. G ne eski ar aaaşlurıyla 'Onu ~ .a ~ oaş- ,J

adı. ·aı , -nilrndaki bu lakaydi ve havoil ği gör"nce "ilk def •a bir .. a - ın

kısk nmarın ac ın~ duyuyor,ilk def'a bir kadının k n i gu~ur i oyna~ı~ını 1

a, ar ediyordu.z·vahive bakarsak S.nihe Faik beyle ar~ı ~o~ar d i ·c~il i.

o. a ika te v isi gittikçe ç ~lıy rdu.Buna vakıf ol'n a a _xonski Ser- ·

ve --v vaziyo ·i uzur.. zun anlatuı. :..n ühim m 3' "l ... bu adar el~rin .... ra ... en -· ıenınek is ~ı<V. ler· idi. erve· bey bu müşKıl d voyı h 11 y c ğin-den ·aim ç endiy olanı biteni anlattı.

· İhtiyar ı: .om h r ki· ki gibi deri bir sukuta daldı gec€ sa a a ·ad :r bir

hal ça si diiş ·na ... Er ti;; si gün Faik b yin pederi K ım Paşa il giirü~e _.. ,.. , bu

m anıırı hi "t<- · ı er· iril n"' sini r · c ~ d cekti. il vak· r si n sı a ayla :. '

gör··· ·u, · in oğ u adar g< yxı ciddi olan 1.1 ada dan at• i ir c ~J.a· a ı.

e:rişan eve döndii . S niha b .. y. k bobns ının l'.:eildi t_ı kvi::ina rPö:re !il':ri alınma-

~a 1 y pıl n olç~kca ürac atine o kadar sinirlendi ki dorudan oğ uya aim e- \ vü c üdu ka:r.;itsınft geçi_., pa layıcı bir lisan il izdivaç hak

ındo LC K ~ diE il .ai in k~rar ver c~kıexin:,bir daha böyle potlar kır_ ,

sııı nih y t~ :a · r h yretle,kork il inleyen ai efendi-nin u oldu. al b · rü kır ı. ı .

Bu h ·o likler oldu.Faik r ık gel e kte-a ı .ı.. c li g n kızın bu buhranlı daki-

ı...::. onsuz ka :risle:rine oy n eğiyor.

nç Ur ü

d~vx 1

I .

· h yi et; i. i; -

ae b~y tle o~ay ur Y· oş u. avg· etm·d:~i

ı ~ uz i ı ı :rin hasr"' ti tekxa:r bü ··ı 1-'

tilaçlı halden sıyxılı ba·ka bir t vır ti~.

van en dostlarından a am ·roftu çvia sı' ·ı

ö

k

l

-

l:

1 a

len

çı

a

•

y

için bir

f!i

ırçınlıl{ ve

a ı ı onih bu ih- i',':

:rl ... o du. L -dı.

J o

Bi:r gü Seniho eve dönmedi.Bütün ev halkı merak ve korku ilE akşamı xx et~ .. ~ler . 1..r eceninileri saatlerinde odasını açtılar.Boşalan mücevher çantası, boşalan aynalı dol ap gözleri herşeyi aydınlatıyordu. Seniha kaçınıştı.]ilvaki Faik beyin

Cemilin , ftadaın Kronskinin yaxım yamalak istihbaratından bu işin cereyan ttiği

muha(kaktı.Avrupaya git i di'}ürlardı. Fakat nex es ine ,bumeçhuldü. Senihanın kaçışı

on u tanıyanlar muhitinde birçok dedikodulara vesile oluyordu . Fakat asıl müthiş

darb ~yi yiy~n Hakk ı Celisdi.

Faik be.{le olmayışı onun için bir teselli sebebi oldu.

Kona ğın içi değişmişti. nsekine hanıın-ki raiırı ef endin in kızıdı:r-gi ttiJ:.,çe

Flamandi1a r es amln :rının yaptığı o semiz ( .. arya döl öroz) lara benziyor. Böğfride

"" bir gizlj yarası var gibi r enesi utl~uş gövdesi kalçalarının üzerine yığılmış ,

k ·nd ·sini güç ta, .. ıyo:r.berva beye gelince , o bir is terik kadın gibi huysuzdur •. ı Cemil ise aftık hiç uğramıyordu. Jtdaa m Kronskiyi hmç sormayınız. Yola çıkmDk üzere

dir.

Endi ~lexi çok sürwedi. eniha yolladığı bir te lgrafla nr edr olduğunu bildiriyordu. aim efend i adını a~zına al t amokla ber ber için içi~ torununu dtişünti- . yordu . .. v halkındon,onlnrın hitap):2arından boş lanmıyo tdu. Yegane huzuruı.dan zevk al-. dığı ·s ·.ı C-lio idi.İkisi ac horeketleriyle, özl e riyle,dertleşmeleriyle Ssneha-,

ı,

dan bah e diyorlardı • . erv;t beyin kayın pederine karşı gayzı ve kini ,ihtiyar ada ın kendi iç i

ne ka anmasıylD bU.sbütc.n nrtmışt ı. İç güveyliğin , a · efendiye, bu hayata bu eve

bundan zi 3d\-; tal. .. am ül ede .iy Cek~i. Günl.;rc ..... i., linin yeni ya ... ılan a n:rtmonları- , ı

na t 'iınr ı durdu . 'ihnyet"canına "tGk diyen iç. güveyliliğinden ku:rtuldu v 0 gönlü- lı nün son e -.:li olan Şiçli Dpö:r tmanla:rın an birine aşındı.servet bey ~vin döşem -

~i i l bizzat ı..; gul old u. C mil ve Senihaya-zi:r,, yakında gelecekti-iki "·ata { od~

sı a yırd ı.

ra · ı efendi tor unu ile yazy liz e g(:lrrıel:t n i rtina diyordu. ;,Ski ailen~n bölün-

mes:_ı bir' i; ü. b'..A! u.b ~J · iri oldu. üyü f la .. e .. gunl rınde ı teı ... t ve i adesin i koyb aim fendi ,b u hadi~~ la:rş ı sında ""-ne va ar v CJys·y-t'.ni uh fcıza

et ·i: ıs · ~a iC! l j d e: ki "Jv · 1 alt ı eylık kir ını da k ndi v r i . ~ nult b r a r bo~ Ve t ~ nııa ev onu t s 3··r i~in · ~ ır a tı . B yalnızlık ak-

ş v ıl r ın d o 11 u yokla y ını h J L: l e · rı ya l n ı z • a - ,.. ı ' 1 is t i. O ş i i i ., · ya t zabit ru k t- ·nin bir a l siydi~~ nil ·nın gelce 1:nc dair bir a adi va:r ı.

ki bunun i ulrika t ol Ll "' unu Ney ir e Vt.:. ı ur iye h nı •lbrc an öğ:ren -n Ha ı

' '

O li' derh· 1 rv c~ b yin apart ınnına koş· u. "S ni a .aK 1 Celi i kendisinden ÇO~ ı

yaşı v na ir g··ru ... n bir eyz tavrıy a ar~ılc.ıdı. 'Şiş n ı, vuou unun e ski

s"r . h ı· ret ;.:) . r yo tu ;hula ·a olgu.n daha ziynd-.. yo:rgu!1 birkadın beniiyoı; d u. Göz ı ı·i siy h r a tın ela r engini Vt::. nara· r denilen ifa dtyi knybe 11miş gj',•:

~idil r. Genç asker vin döndğü zaman bu hayata yalnız e ile bağ l kızı sev ekten u-

tanıyordu.O şimdi Senihaya da söylediği gibi •ö l üm adamı idi. e ölüm adamının

bu gibi beyhude ve manasız,sathi ve ş ehvani z ... vklerin peşinde n işi olabilirdj

°1 ' sonra gen9 kızın,Pariste-Pıik beyin de kariştığı-geçirdiii hayatın dediko

dusu bi ~ı ... eden ,hayret gözleri şimdi · edim bey denen sefaret memuru ile yaşayış

ları ~zerins ç~vrilmişti~İşte h er gün bir yenisi kulaklarına gel€n dedi kodulaz yüzünd'"'n zavallı aim €fendd. ümit VE; rfs:rsn arasın a bocolay uruyo au. s ı'ma hanım karaeşini yanına alı.uak istiyor,_aiuı efendiyettuğursuz konağı da"dt.:işünm eder.ı

ye ~at't yn ki.raya verirsin ! ''diyora.u. İh"'"iya:r ada u. caklif c yarım 'ğızla razı ·

oldu~u i ,in .. i r ui günde bir kaç aile k~lık konağı gez e· te i:rl

:akı 1alıs,ccpheyG , Çanakkoleye gidiyexdu. eda ziyaret wrin hareketinden

bir 0 ç giln evrel başladı.~n sonra S~nihaya au~aradı • . iraz sonra aik bey de gel~.

·şti . .A A.ş ~ye ı- ğini beraber yedile:r.Yt:ııekten biraz sonra .&;a · k b€yle ·akkı ce-c.:

ı·s :s· i ~.- aile eski sevdal ı oerab~r vde~ çıktıla . Fai · bey bu gec' ,'sev- ,

di~i şeyler hep ku ~ş,taş,boya,r hat ve muntazam od lar,araba,'undura ve çorop b

olan'~ ni ıdan nefr~tıe bah~e~ti. J

ai ef(rndinin ,J;wrıağı hala kiıalık :ı.r. · tiyer ada bir türlü bu evi ba.rak-

1 '.k i t . · .vor . i:>on znınarılar gör .. ç·'nl ri azalmıştır ·k- zı ve kar eşi :p .... k sey:rek 1

~ru orlar.ı~ddi vaziy-ti ek öttidlir.

ir gün ansı~ın Hakkı C lis çıka gelir. İ i gün izinlidir. Taiın efendiyi z - ·

yar ~ - ·tikten sonra, wYO~lun a dolaşırken evv la Faik beyi,s)nra ~enihayı gö-ı .. r.Ha ı c lis,t yz sinin kızının ısrarına dnyanamı. o:rak apart ana öner .Apar-ı,·

mandu bli ü bir deği c1i1i:lik ol . makla beraber ,her tarafta insanı bü ülüyen kok u.' ' ıar hak:i:mdi:r.S nih3 r1 eç ada· ın önünde soyunurken yeni bir hal ·ti xuhuvededir •

• Celis a a ... eviyo:rmuyum diye düşünürken ,se.ni1' nın ha:r ş yi-kabah tların çoğu.

nu oi·e yfklüyer k- anlat ası içindeki inşirahı,d xin bir teessür veya his sit ' li "'c "''=Vir i. Ve !ekkı Celis rt "'i g··nii cepheye gideceğini .::öylüyerek çı tı.

un n o e 7ün sonra, erv t b~yıerd verıL n u antan iz ziy~ıe tc,ça - , len bir zabi ·in ağzından Se !iha ,Hakkı Cel · sin ':?ehi t o la ını btit tiil

c e rua"tına k ar öğrend.'.Fak't bu ıabe:ri gayet soğ· Lanlılık a ka:r 0 ıı dı ve

yeni yen. aş ,ı r nın bulunduğıı"böyle bi:r ~clis ·e bu a ay yi inl m-k ana acı eldi •. a nü.lra.an b·:ızılarının öm · gözl ri ul(; nmıc;tı. ' .. y ·.. eker tüccarı i

l rFZ m hzun oldu ; ~ut~f lsjfan° aşı ı salladı : -Bu harp çok f-na şey vesse- :.

J am! d .. i. Böyl ne kadar fi. -nç er> nç;ıikleı-in · ymadan gittiler. " onx "snü be·

t:: <i .. n .. , : - z · zi , ed.l; 1 ·tf en bana son a bu ç >C "' t: n dfun olduğu ·y "'ri gös1ie ri-

niz; on bir ı u teşcı mez~r ya t ralı o

re ··, ı rinin ucu ile Senihay baktı; bu civanmerdane fcikrini ! genç kız üze- ·

rin icra et ·ı. ~i tesiri ':rörmek i

· ·· t, .. njh s· dece üz l,kuru,ve s·· lü idi.')

H··seyi c ·.din i--;a.J.et e ·.,t· 'ı gi .: (~) ü. a:1a esi lcıssa .. n ve· odd· h•

öze sı ı ·n~ı ıı bir ·q~zd~,per tR tlı ir gır~şle b~ lı oruz.

zo eçiı · ·,esaslı ih·i r_ L ve re~~ ll

g~- se bolla i :ıe i za etti -te.l1 sonra b~ ~ :r±t- rd c· ö· f v~ yese

i_ n ze i~ ha~ı lı ·o ~ B· ~ta on , oni .. ı s~ i'e-i biz bı ·t~ ın dd 0 m si ola-

r _. ,a fe.~ ~ ebi ~·- ı·i t'!l . I orı....a ır :Jeyriıı · tf adde. e :e:. çe-resi den gcL rr e

n --a _ ı de

uı..:ıı

h

t

ı i .d. L

nın toro un

bu esi'Cı 11 rr t ir '"'" .... zi o i eni _e -

. e 4 et· ,o

i c J.i ~ ve

l -a ... Jc.11..

e r;lik s nel riı ; o: ·z · J..r.İst. t1- ·

in tozlt. izl ı·i i e h ~tını s·'" ·· le., e·

uhsi et . ~ ·· .• B ·. :ıa ~ - _ley· o· i - e eski , .r o-

er z bir şey -o~i-di_.servet . ey

... a. ındJ.r ,.

cluvarl,., ..ı.:~ı anı ... tene

e ... _d • r "'7le ...

-bi t,,,· ... ı - s be J.er t " - ..

ütlerı ,t f · t:s · z_i -ı r

y lnız ir yer e e ir ki i "" .. la ı a uar e _ilp _ • A •

ın lı kayP.sı

ıu ..

ge ç 'ler·na n ,~·~~:.._...·"'-'~

e _i rri ile-

"'r t · 1) :ıer z

uhayy:ilesin

olac ~ ti nl r' .... '1

geliyor _ kon.~ -

di -

~ır .

iz cJ. · eri- o· •

to n

On

er .. ıı

in i. ir ,.o -!-endin· e

C' v i onu ı .... tar fınır. y -o u-": l yı ına - el n

re ~o" ı ·~ ı~rın ak· dar~ı lık Bü .. bab -

şı ı-- ası,onu u:--. , n s es ,.l t"ı· a

erl r el il'"C.C çocuJ ,.,.i i esi Goriot B b ' ı

s_ , o _ -

beti ilL.

f 3

mukayese edilecek bir haldir. aim efendinin bütün huzursuzluğu,"bütün müessis şeyleri temellerinde

sarsan ink116p rüzg~rından•geliyor.işte muharrir bu geçen zamanın vus•atini ve manasını bize rakkamla vereceğine Cemil .ve Seniha ile veriyor.Binaenaleyh bu yeniyi temsil eden k~mselerin hiçbir suçu yoktur?_aim efendi bile bu noktayı

idr k eder: za ll:ı çocuklar, biz gene epeyce gün gördük ,fakat onlar hiç görmiyeoekler demesi bundandır. asıl Naim efendi gözlerinin önünde zevkleri e fikirleri ap ayrı bir nesil görüyorsa,çoouklar da aralarında _endileri için hiç ·

bir değeri ve anası o mı32n bie devir görme tedirler.Bu dev·r ... ai efendidir. etekim muharrir Hakkı celis -ki psi oloji ve hareketleri i~e Yakup Kadri in

1

kendisidir-. ile bize bu hakikati gösteriyor·: 0 fiski üverrihler milletlerin haya-'

ında zuhur edeoek btiytik hadiseye gökte v ye:rde bil' t kl.m h rik 1 de hadise-1

ıerin takaddüm ettiğini söylerler . Eğer bu doğru ise, ra · efendi de yeni başla- , yan devrin e ğindeki müthiş ve muannit hayaletlerden biridir . Hiç şüphesiz,arkaii.zda bıraktığınız mazinin son feryadı ve önümüzde ~issetiğimiz uçurumun ilk

raşesi ~ai ~ endidir.Bundan b şka Hakkı Celise göre Senih n buyük peder i ~ynı zamanda,hem bir oeza heIIxie bir eez dide idi,ark sında bır ktığı aleme kar•. şı;bi oezadide idi, kendisini karşılay n bedbah · ve av :re ü:rriyet önünde ••• (I)

Y?Kadri bütün bunları tanzimat oeryanının kötü neticeleri il izah eder. Garb dönüş onu anlamak içindi· oHalbuki biz onu aynen kabul ettik.Stam ulin devri ürktü ve ya Osmanlı idi? edingot kozmopolit bir ceryahin ilk k r ber•

ciai olduo Bunda aim cfendin·n ve devrinin muh kak ki esuliyeti vardır.- asıl

ki e il ve cienihanın yetişmesinde bal rinın ve devirler inin büyük tesiri ol• fuğügibi.

Seniha devrin en önündedir. akat Senih nın ahl k e pskolojisini bütün bir devre samil addemiyiz.o bir azlığın içindeiir.Fakat müst kbel manzaranın ilk hattıdır. enjha bütün arzu ve zevkleri ile beraber temiz ve s f ir kızdır. şı rıktır,hoppadır,konağı şan şiddetli ihtiras. arı v rdır.IAkin bu sinirlilik·

h i onun doğuşunda ve dışınd dır. ütün hareketlerinde etr f ın esiri v rdır.

esel Avrup y k r ı duyduğu züppeae hayr nlıkta fi ikin, Kron kinin ve

d~er r d şl rının mil oldukl rı şüphesizdir. J;r. Faik devrin manasızlığını ve texbiyesizliğ·ni nefsin t pl yan, ··:rsen ü-

şük, rupada uzun müddet dolaşmış kozmopolit bit tiptir.Seniha ile en

çok s eden ve on tesir eden,konağa geliş ve gidişlerin 1 e im Efendiyi

en ço sinirlendiren odur.Bir fertte göreceğimiz düşaklükl rin çoğu ond mev-.A

cuttur.çok iç r ve çok ku·m r oynar.sevgisi g y et ddidir. n ip tik ş hsi e- ı A. 1;

ti ro nın sonlarında evimli yapan sır Senih ile r 1 rınd b şlayan hakiki • • • • • • • • • • • • •••••••••• ••• 1. s.r •

aşk~ır .Adad şlayıp bir çok dedikodulara sebep veren ve Avru.paya ka.çnıalarını ı

gönül mUnasebeti ile Yo:kad:ri Faik üzerindeki lekeleri yok etmiş-

zamnın ve hadiselerin yoğurduğu bu tiplerdei)t b şka ilim _efendiye yaşça : · çok uzak fakat ı:uh ve tel6kki itibariyle çok yakın birisi vardı-r: HakkJ. celis. 1

'

senihanin büyük h~ la sının haf idi olan bu genç ha ,ata kaxşı duydugu derin istih-.

:ıtaz, insanlara ka:rşı hissetiği garipseme ile Y.Kadrinin şahsiyetine çok yaklaşıı, :,

:sa ştanbe.ri &eı.ıihayı temiz bir hisl~ sevmiş onun bir . çok kaprisle:rinf hüzünle · I

boyun eğmiştir.Faik bey ile zıt öir dünya görüşüne s hiptiı: 0 senihanan en müşkül

dakikalarınd yanındaıluoSenihada da ona k rşı izahı gayri kabil hisler vaxdır.ı :ütkin bu daha ziyade muhteris bix kadıbln vakit geçir elexinden ibaret i ı kit olun bilix.Konağ~n günbe-gü.n inhilciline cıy n,scnih Avrupay kaçtıktan sonra,

~

sık sık aim efendiyi ziyaret edip dertleşen bu,beşeri meziyetlerin hepsini ke~ dinde iopl mış. olan hassaw çocuktur.

Ha kı celis aynı zamand rdmanın münekkididir.Bütün iyi ve fena dediğimiz hareketler eıttlloe onun kalp ve zihninde uzun uzun durulur sonr bize inti· '

kal eder .Bu genç tahvvülünü ,öteki kahJ:ananla:r gibi arkadaşlarının i . zıncia bul· · mszjonun değişmesini hazırlayan amil Senihanın kendine k :rş ı soğuk ı rması,aükt

tu yala uğram sı ve Ç n kk le H rbidir. ·skerlik ve ölüm onun s f uhuna en imanlı bir hız verir.

Devrin,evlenmek okumak,gezmek,l tife etmek,hürmet etmek,sevişmek gibi b&şta gelen örflerine ve gündelik ihtiyaçl rın va:rınc ·a kad r en hurd adet-lerine te s eden bu !örs romanı şüphesiz sosyal bir romanın ş rtl rı~ lik

değil ir.Biz burada ne İst nbulun geniş nz rasını,ne de halkının umumi psko~ lojisıni bul~biliriz. rkin rom n sırf Senihsyı seven iki gen oin macerasını• an· . 1 tınış ve bol bol ruh tahlille:ri yapmak için y zılınamıştır. öyle ols ydı, ~aim

efendiden pek z b hsedilmesi l zımgel irdi. H lbuki kit bın h:iiva sın h kiııı olan ve bitirildikten sonra unutamıy c ğımız yeg~ne tip im efendidir. Hatt bunun

h kkınd Hüseyin c hit şöyle diyprlNaim efendi h kiki h yatta var mıydı1Yok muydu?Kimbilir? ~., t hıllkatiıı y r t m dığını s n' tkar y r tmış ve hılkatin ölümden esirgeın~diğini m hlQkun san• kAx ebiy t ahasında çok uzun bir ömtt temin e tmiştir. n ( . )

J. vakıaların umumi gidişi,hadis l rin oery&n t rzı,şahsiyetlerin düşünüş 1

şekilleri hep bize aim efendi ile kıp giden z nın m s fasihi veri:r.şttp

hesiz bu yalnız im efendinin de rom nı değildir.çünkü ro nın on~nd ait

efendi k yboluyor,zanwn selinin sürüklediği zav llı insanı r kalıyor. ,m nda ·~: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • I. Hüseyin Cahit Y lçın.Kir lık Kon k.Fikir reketleri,Cilt 3. o:54 S.26.

N im efendiden sonr en çok üzerinde durul n senihadır.Çünkü ban~ r iki kutup

gibi yekziir :rine her cihetten uzaktırl r.F ik ve H kı c lis senihanın nın: · yaşıyorlar. Lakin Ha kkı celis mazi ve hali nlayan,gizli sırı rı çözmek iste- · · yen ş hsiyet sahibi bir gençti r.

-ur iye ve eyyire H nımıt r , .Necibe Hanımef endi , K sımpaş devir tel~kki-"" ıexin:in tali taraflarını ya n unsurl xdır.Bunl rd n hiçbiri fuzuli değildir .

Bin en leyh roman d ğişen zevk ve örfleri nle iki d vri göstexme ıçın y zıl-..\

mış·tır.Bu zevk ve örfler isten lun hususi bir n hiyesine e kozmopolit bir züa

reye ittir.Bunu biz rom d g çen gezme yerleri ile,gidi n kulüplerle de anlJ

yo:ruz. · esel Fa il 0kıyaf etine it bir iş için (. ir) e uğr :ru · üyük d y gelince

otel de1etr n~e•ye ~ner;Sehvet bey d ire · dHnUşünde p ş rk)t oturur ni· ha s sık LÖbon, ul tye, Tok tlıy n gi i B yoğlıın n en lüks y rl r nde dol ır.

Ltikin büt ün bunl r rom· n için bir n kise s yıl z. o ncı gördüğ .. m -hiti elbet mevzuut4';ek~n y pac ktır.Hele Y.K dri gibi nc~k gördükten sonr y -

l~ t . ı " z n bir roır. noıdan haya ı ıp e:r, h y li yerler b kl mek zl dır. Dil b kımınd n zaman z man renlerin ğ:ınd n muh rri:rini h t ırl tan

ço kun p s jl r melik ol n rom ,son k d r nor 1 bir üslupl gidiyor •. knik

bakımın n rom nları ar sında en muv ff k ol nı z t budur? ir konuş s d

kendisi de bunl rı . benimsiyor. 1 n f zl t rcih ettiğim ro nım hiç okun ış

ol n Kir lık Kon ktıroilu bir Sinopluk zannedilmesin. kik en böyle düşünüyo-rum. Çünkü Kir lık Ko k teknik noktai n zar ınd b nim n z kusur u olan es -

rimdir. diyor: ( I)

UH BA

ı· kup K dri Kir lık Kon kt n sonr ikinci om n ol r k ur b y ı neş-retti. Bek·taşi tekkelerinden biri~i m vzu ol r l n u es :r_,okuyu oul .. x t r

:t fından büy k bir r ğbete ma zh r oldu.Bu m z riy t bir /d bek't şi t kk lerinin

•alk indinde sr rlı ve k r nl bir şekilde t nın s ınd n geliyordu. ~ser rlar c biriken mer k ve t oes sUsün n ht rı tel kki iliyor,kit~pt n müphem noktal rın ydınl nması için Y rdım umuluyord . Bin n 1 yh romand s n' tt n

evv ı '"'adaka t ar nıyor; hükü ler. de bun g ·re v riliyordu.

Akşand t f rik edilirken üz rind bir çok d dikodul r edildi.Bir ki

sım okuyucular, bu m vztıda roman y zılmııı sını t ssüplari icabı hoş görm dil r. Bir kısım roman t r ft rdı und n b şl iki r&d fikri i ~ n~z b y n ed miy n unsurl r v rdı.çünkü bunlar Nur b d ifş y ,hiov , hüc um ve t şhir

ir bir yl r göremiyorl :r,bil kia ro nın b t şiliği olduğu i i göster kle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. yakup K dri ile mül k ~ . Y. bi. I"'/K nunsani/!934. arlık , o : I2 , s. I85- 6

1

' •' 1

A en kuvv tli mild fasıbı yapmış telakki ediyorlardı.

lir lık Kon k d ğişen devri g?st riyordu v umumi bir gisi i verdı.Nu:r ·

B&bad is Y. dri cemiyetin kökleri çok ""' skide ol n zümrevi bir örfünü s n*at: · , I •

aks ttiriyor. y.m sınd A

kup K dri bunu niçin y zdı?Bunt.ın b lki hakiki seb bini bilmeyiz.L~kin. "' rom nı yaz n kimsenin,o günkü bekt şi tek.keleri k rşısınd üzülen hakiki ve sa-

mimi bir b kt şi olduğunu düşüntixs k rom~ndaki mutedil tenkid h~vasını d h iyi . k :rşılQy b~li:riz. l2kup Y.adri :rma ğını b.i.r yfjrfi iiz :r ine koymuştur. Bu y :r· nın t diivisi için bu elzem miydi'?

Y~kup ~ ·. dx iye hücum edenler onu _ bu nokt dan ço J.;- hıx p ı~mak istediler. "" Çünkü (sır)ı f ş etqıek l kiki bir bekt~şinin yapm"1miisı ~zımgelen bir harekt ·ti.

uh rrim roın:anın b şınQ y zd:ı.ğı iz~hta bu hususta şöyle diyor: nH. ngi sır?Onu

ne b n biliyo:rum,11ede mut xizlerim ••• Y"lnız s ğd~n sold n işitiyorum ki bekta- · şi 'yinl rinin •len n t svi:r ve hik ... ye etmekle hainpne bir boşbuğazlıkta bu-

lunmuşum v bu t rikat ehli t r fınd n bizz t bu ~yinler kabul edilmem suFtiile h-kkımdtı göst :r ılen emllliyat ve i tim&dı suis ·tim l etmişim. "'ğer o:rt9i da füiki- · kQ~en gizli tutulması l~zımgelen bir şa1 olsaydı ben de mut€rizlerim gibi ek f n bir harekette bulunduğuUl l:c ni olao k ve yazdığım bu eseri hi'i değils.~ n şxet kten v-.z geç cektim. (I;

y kup Kadri bu romanı Ki:r lık Ko!lfikt n d•ha çok evvel y' zmıştı.Faka"eiit ~ o da bix müdd t on~. ruz ad nlex gibi ort~d~ bir sırrın ~evoudiy tine in nmış

l'kin göxgüsü v~ bu husust m ıaınatı arttıkç bu fikrin yalnış olduğunu nl -mıştı';>

kup K~driye göre b~kt şilik sırxı diye ortay atıt-n kelime h ll.kın

tecessüs ve r kından doğmuş sılsız ve ın n sız bir mefhumdur. etekim d rg~h-

liixd mum söndür ı r,çırçıpl k mu nn k l rın olduğun in nan halk riv yetleri bu rom nd ki r ali elerd n d h çok :r zil diro

Bu rom nda bektaşilik h :r oephesinden,bütun kusur v ziy tl riyle

göst :rilm işti:r.D rgQh s tik bix d rg htır.Günün derg hıdır.Kusurları v t -r ddisi b· rizdiro · çt rom nclıiki t nkit payını hazırı y n ikinci amil. ttv· kı bu terddinin m-ml k tin uwumi hv li il sıkı bi:r al.a.k~sı v rdı:r. r~sıl ki bu

günıtü urk il si ~r ık dünkü 'ürk il· si değil&. , bu günıc..:ü b kt şi tekk l ri dı /!.- v • " dünkü beku ç~ t kk Iri d ıldix.

·I

A l

Bir çok ulvi n ~n 1 r bur t·"'tbik olunnı kt dır.Rom nın şh sınd

rdQ ta iyle y lr ış tel.,kki edilip yQlnış; .

n birin -muharririn ilk fasılda söyletti·:; ,, ği gibi-(. yd ıl r)ın "rkgn v &d bı 4iılt üsttü:r.Bu ~1Hl yegane s bebi u. rş.i.t+

ı :rin r ip .:.d· i t~ş vvuf t .izibina. ... n u hrum bulun· l ı;ı v uhipl '"'rin (muh b-

b t i lÜg ·ri m n~siyle t l~kki deo k kedar kör v ,~if kQlmış olmtıl~rıdır. "(2) •• o •••••••••• o •••••••••

İstanbul I939.si6 - 2. İz h S&tiif :8

ur b ya dilen s k t itir zil.arın biri d ro nd ki şbasuı hay tta m vout

olm ları ihti idir.:Bir romand ki k&h:r manl r y h y tt vcut ins ni rı.n mü-

' ı 1 g lı antılıtı o~ur v yahut t mu rririrn bir çok muş had 1 rind n v h ya~· A

l rind n t çekkül d ·n terkibi bir v r lık olur. Y ni bir incisi mod 1 ~öre y r .A

tılır s n' tk :r bund eksik v z ruri il v l r y p r.İkinoisi is t h yyül

kudr tin istinad d~r. Bunun mod li yoktur.Unsu:rl rı v rdır. V lir iki tip d

m•ıv 1 ir tini g n h yııtt fiı i benzerin y~kınlık d :r a .. si il k z nır • .l~ur B -

b daki t ipl x n sılaı:r?Bunl r ın ha kik t n y ş ran kims. l r olduğunu iddi ed n-1 :r k rşı rom·· ncı şoyl diyo:r: B n b kt şi t! rg-"hın ur B b gibi mü:r-şitl re . ,n d~ Zib H nım f endi t I'Zllld muhibb ler r st g ıd·m.G'fek hik ye ttiğim v k ,g r k t sviri şh s t m miyl muh~yy ldirl x ••• Y lnız şunu öyl -

m k ist rim ki ur b nın k ndisi d d hil oım k üz r ro n mın bütün tipl -/\

ri h kiki d ğil, t biidirl r.Hiçbix t rihte , ~iç bir y rd y ş madı :r.F k t t rif,

tti~im ş r it d hilind vcut olup 4 y ş l rın ihtim 1 v . rdır. (I) · .uh rririn ilk iz llınd n mı şıldığın gör :rom n "b kt şi d rg hl rınd

1·

oı ·ı hiss il n t reddi,,yi herk sin' gözl :ri önün s l' k 11 y zılmış ·

tır. ur~d ki d koı,d rg h, u:r B b. , tiritl.ri; r l :r d g ç n şt c ral rı h p bu m ks dın d h s slı ol r k nla ıl sı ıçın tt..t irik hiyy tind dir.

" om n bu b n b i :r mö r s rom n ı dır. V.. d b iy tı d h z k d r d r ;

sosyolojik gry si olı k ijib riyl bir o iy t d v sıdır • .Derin bir l k uy n-d sı ,. lind Nur b yı h ce lem ğe ç lış n müt c ssisl rintt izdih mı bu su

retle iz h olun bilir. -t kim rot nın _ f sıl rı t :rik t d tınl.ll r~ lı s f 1 :rını bir -..r

bi er o uyucuy çm k içi~ yazıl .ş hissini verir: (Bir b kt şi t kke ind u -·I

1 r n sıl ön r? ir bek ·t şı şeyhi n sıı yetişir?Bir z hir n sıl i:rş d dilir? J

ıur b d rg hında isli görül emiş bir yinic gibi p rç 1 rd biz bir z · /

did kt ik. bir g y nin izl rini sez k isti ·o ruz.

Ro nın ikinci t bın y zdığı ikinci izaht is Y kup K· rıh göz leri i zi w .ı

bir no t y çe ir i tiyor.On gö:r kit· b ra ~b'-tin s b i , h ı ın bu b

ngi t lA i olunQn ·ik t 'rşı duydu~u sons z ra ·t ır. ·ıbuki ro a-,. nın b şk bir o ph si,s n• t c ph si ~ v r r. ur ~b nın ş hv nii tir .sl rı

""' rşısınd

bir i ·

dri o

igerın t s vvufi şkı v bu iki ~ı in is ik bir ç tı ltınd

y ptığı t sir.İ"' t ro nın di r c ph si. H' tt serin bu yüzünü y ku

d . benimsiyor ki k ndisin~ k rşı pılan t nkitl .r için, eseleyi

.... ............................... I. İ z h.s.9

ş·lik t r fın n l nl ~ rtık o p vsrmiyec ğim.çüntü bunl r b nim

o siu en inf nl r ğildirl ~r. Birbizi ·zin lis nını ve m ks dını n mamı

i ',im l yokt u ~diyor. Bu sözlerle ro [J noı ilk iz hını t zib etmiş oluyor .şu s· t ırl rd bunu

iyi gör iyoruz : 0 ••• ÇLlrfrLl. ben her h ngi bir t rik tı bir ro nl tetkilt

ve t~ rj.fe k lkış' ok· d'" r h~fif meşrep olrrı dığım gibi,doğrud· n ğ:ru.1 edebi

l . t: .- i 1 0 1r1 }.; ı ıt· z gelen bu ·c .. hsi inl v~y ~ f elsef l bi:r v d .~ .f \; döke nk k d""r

u t fuxu~ de ğiliın~(I

u su:re tl · 'd t ve ö:rf uhsu:rl· :r ı n b riz ol r"'k g··:r i.Ud üği.i :rc rı.:a , içtı 1 1

~:i~:r ·y··sinden çılı .. •' ı" k mi.. . .'ik bir " k f · c .i. sı Gtik et i ile 3 n' ; t s 1'1'"' s ı g j r i:-o r ..

kik tte b iki gö:rü t e d.pğxudt r. n le \.,:r c~/h · y-.t ı~ · ks \>Girmek

h m de coşkun bir şk hik ~ye :tmek için y zılmışuıroD~rgAh e i~rg Ah muhit i ı ··çm:Lr z n t H ve t ın n]·ıı yıc oi:r ın vkide k Lı' ~ı-;?1.ıı:r" ... kor ol· r · bıır s ı-

n n seçilm si --ur b b n ın bu:r d y ş · m ış ol sın ci'" ı d-e'; · _ -· :r . -.. l k i I ur ""' b·. ıın · t ~ek1:t;·1U nd . c·t-r fın c\J t in hususiye .,l ri ..ı..ıiss- rdır. Y ni v ı v ,ekAn yn-:ı..

şi~de te ve yrıi t ~ymetta diro Y nız t •n·ik t h l inin y · ~ r;.z illeri nl .. tıl-

mış ols yd ı . Rom' n çol· kuru lt rdı. Ve y lnız mis:Yik bi:r şk h i k "'y si cery n

ts y i b pek orijin l o m·~ zdı. in e n ı yh n v c ut d erg"hl :rd n biri ··l'n lın r k bur d geç-n ku v . .:: t li

b1r 0 k . c r fi 1 ile muh· r rir ist diği iki _edefe bi:rd-n u şıı ğı en .. ıiştir.

s sn xom ndr bu iki rzunun iz lerine tesndüf edildiği gibi , ro r nı ~~ndel ten

· r f bur s ıdJ..:r .

:r B b d b Ll.yük v s ı n' v .r gnen i ıs nı s ür .. rle"'ren ku ~rv tli bir

· k h d ise s :l ..r dı :r i u :r B b

olm bir i ş y h il. g nç ·r muhibb e~i · ~ sınd~

ki sidir.

u:r d-rgl'hınd s b ı o l n kt lı:r. Büt i ·n mü r it. e r d~.rüı b::. :r ... rh .... ç-lu içini dir. Bu nL nz :r~ derg A t1 ın he n 11 ~m ~· n iL :t\'.)ü n ı: s .. l · nıl · n nz -r 1 n b j:r.idir. ur ~ b şimdi es i · ... kını ~vi ... ·~ i r •e .. ··z r~ d i · .. Zi b·

1ıiınl r. s yılı ı r.Siy h · k llı acnç b b .. & ıl ··y .. k n ... { 1nJ~

y için eski muhibb. "i ile :-- i<ld· t li k '"' v 1 rı r l r n ·ki b "' ~l :rın

~opm sını ol· y l ~tırı~or.

x ·b n ı rı ç c o .... 1 : p ek b s it (Ye ç ~ı: t · r ~of r 1 t 1 r ın d n

n r is,, j vdu~ bu i.,r n, çc o ı C ı · ıe cı i ~ evl na_·~: z -

m n 11 ç rçev~lenqn) b: z s h ' t i. Ce li oı

onu s v ... ı'l ç mü.ıirn k dJ.n n bi:ris idix.İkino· · aın onu şk mürşidi y p

cretit Zib h nı _dı:r f) ·ç .. no·i k d ın b s1 t j_· t s f bir

r ır,, ·ig r ur b· uın n ı~u ç ğıı c.A hnıi~ i x. Nt:x d.ınl"':rı e ld... "t . . i "in ·r 5 ok l 6'nl ıı v r ır ]' .k t

I. · k · n ci i z h . s : I2 •

f 9

r .. k· t Ug4':r gibi Aı-hın ba~ka v sıfl rı ıla müoehael m hlukl :rını ken dine r· m

etmek için ~ siiJ ve rezil v· sıtala:rd n istif de edilemez • .i: ur b d bunu id-

. k e ilmiş gibi bütün evvelki tuz · kl rını bir t"'r f tmış ses dene n büyüleyici un .. u.fur\y rdıtıın sığınnış tır. "ı ur b·-b bu il .. ..ı..ir~s v tılŞ k putu ,gözleri,s ka lı h tt dud kl r ı ve vücudun un Ş\..Jdi il., şrıcöx ş rkt müşter ek Ve huzuzi bi:r n-. ,, VU! ç tır

Bu d:L i ç Vl'erı in ~1t .r. •· f ın · topl· n 1: dınl.ar çok orijin 1 ir. s ç rının

boy "" ı ile ihtiy· r Zib«il h"'nım,~işm n Ye t z c nlı N· si:p h nım,Alhoto:ı İffe t '

' !l ım _ep bir ~·kitler y.-ş· wı ş tiplerdix.

!igAr bı.ul .r ı n en bnünde - dir.

E kekler sön.. ve siliktir O· i:r · y H- mdi b ~Y ,Ud i iy zi bey e diğerleri gözü1rrü zün önün e bi:r b llriı:ı bj_: k yhol ... n ruhsuz r hlu1 ı· rdır. .. it düşünce

e :Lslexi il b :c: evk usi~ .. lerı 1 ind pe bj.:"'ne ve "'"' şkın k 1 yo r. lig~r ro nd müte ~diyen in i~Qf ~diyo r. igrr bir sc irin k r ı~ıdır. Ge nç

l~ ~. nin ~ ru zirV r.-in , b:ı . .r.Ç ~ti bire }Y' y ·t ının he Sc bını y~ :pıyor. Ve n] ıyo :r ki şim ' l ; y 0 k r hiç· i:r ,1 y y p ç .ı~1'ır. Bekt ş.L h"'y t ı orıu cezbedj yor . ilıy gi.ınd.eniti-

b· r-n Lekkenı.rı dun· nlı ve b .. y-ü.lli h v sı onu mest ediyor.v ... yeni bir hr t b ş

lı ?o .• Bu h y t~'mlirçit Nur b b·dı r Horkss bur d m ddi ihtiy ç ruı ı t tmin ... lim l ·s+erken ig."r }·incenin f· xkın'"' v rm~dığı ~ zl ' 1 içinde günden g· ne t -

k l!>n." l e <Ô yor. . y "'li ın n. n .- enı ,ken i r uhnnun d rinliğini bull yo:r.

edi s ne sonr Nur b b·nın zeylini y z n S' n 1 tk'"'r l ur b b tekk sinin 1 ç3.nd . cery n d n f ci nın son p rdesin gös terıyor . ur b b cke~i hep 2s-k' --ünı rini y · m k t" d ır .. A 1 (. rn yine ol 1 mdir . ·. k t Zib nınını ölmüş t :iı· . ig~r

ski ig·"'r doğildir.OY~lbinde ne v rs~ v rmiş,şil d.i bir. köş e nı" n sı~ v ç -,._._ı z h""' ~t:ı- n ın non günlerini y : rn kt dır.Onu tekkeniç. rutu betlm, topr k kok n

lhez·rlığırıd etruk. v l . dervi;ll? yeni den buludğumuz z m n s s i kısı ruış

s· çl ı ~· nıı::=; b'·t'" n t· r. vet in i k ybetni şt ir . · .vua kl rını yuk rıy ç ek il gü

zel · ııY e z ı eri · ·P,~anı e s1 i bi. r y re nın izi gibi Y" n çekiyor . Y L:tzündc f a a y

üı s n r 1

: b:i b i ı· z l' ve c ı v x dır. ' ( I )

l u:r şiı di S'iheyl l" isr ind bir ebak gibi güzel f .. t o nsız birkızın

} Y "1il ' l ·"' d :rdll e ~; O!l rü' Yidi OtitJ , _.

.......... .. ...... . . . . . . . . I. lide Ed i p ~ u:r b b .İ '"d ' [Ci o: 09 • 'l. ;.>2)

. ILLARD I( GAZ ~ CİJ,İ : : ya up Kad ~i i alık Konağı ve Nur abayı yazark n gazet fıkr larına

da deva diyozdu.. (I) 19~~3 aeit sin sonra onu biı: üddet (Hakim yeti il ..

liye) Y (Ou uriyet)t görüyoruz.Ankara · gaz twsin uzun fasılalar ile ciddi makal l r J aza:r n yeni çıkmağa 'başlayan cumhuriyetin •sıxça Köşkten" köşesL ·

ona v !'ilmişti. Çoğu11da ıa'ubal i ve t arizli bir üslub ı.m ç · zgil .... r i görülen bu ma

kaleler akup Kadrinin İkdamda yazaık.ları il mukay se ilirse birinoilerde-

ki ci .. diyet , an • atk~rl ·titizliği daha iyi -e arüz ~ :r. sırça köşkt n muhax-~ ~

riri gBz eciye dan · :akındıı·. unun için -biraz da stitnun icabı- ORlarak k~h m·ist h'-i . i e a takınır,kah ş grin günd l ik m~ lel :ri il ço~ _yakından alb'-

kal ni unıI'ı.a b ı·a8er bu fıkralarda muharr.:.rin genef rik l usu.;)iy l rini bul-

ak mümkün .. r. 1 s l~ el alınan m-- zular kemiyeti i t i .bariyle h ... p asrın getirdi

ği ihtiyaçla:r tra f ı nda dön. r v yahutta iç:i.nde bulunduğu haya ~ ın ib:r tiliği

uıeszuuoa ıis oit r. (2)

Avru )a v. biz Yaku11 Kadri l.çın uyuşt .rulınu'"'ı lzem bi:r m vzudu:r. unun

için ... v ıa a:ra mızdaki · esa fe in ınaw s ını anla ı a"iz ıa zı dı • (Avrupalı biz n ta af ·an faiktj..r?) "'3}İş ~ sı:rf bu gaye il ya~ılmış ciddi bi:r kalediz~

Onbir aykada:r süren ı:rça Köşkt n ın axri:rliği-i ·; ayıs",924 t n cno/ a:rt

I925 . e kadar- sona :rince onu bi kaç kalesi ile illiye çi v şuurlu bir ür çiil.. takip den Türk yurdu rn c~uua sında gör .. yoruz. Ziya ökalpt n xuvve ini ~ n bir dil r e ~an ' at Jör~şune sahip bu t omua ·adrosu Y. a riyi teın~11 t

m ğe ba ~ıa r. rres v ergsonun ngin v ngin olduğ a ar uayyeniyetten uzak

du . , -s v d .. ünü· ~i teml ri Yak kadr ·de te rice n te be ııüx üe:r k f ikxİ bir r>- · I

E. ı ır .rıiz na g ·r ek arzu .... undodıx. 1.tmlardan bi:rini ideal ö kini anane V""ya

ktatür k ı im 1 ri il ifad cdexs k san' tka:rin i isi arasında ki axarsılığını

arılat ı · olu:ruz. nun için h .. m bu h m o d ğ :rlid · • "Dünyada yalnız iki tür ü

ed biya t va:rdır: ars d biyat ı, Lfkur E( iya ı. ki ki ·apl :rı karış ı ırnız •••

lirıiz hangi cildin .. stiirıd ... titı· .. s ,gözl riniz hangi t':!ule önünd ~a ç ı sa

t a · or da i.r anan nin öz··nu, bu:r· da bi 4 in ilabın A .ı. şini flra ak lB'sı g lir.

g ... rıç şair nafil beynini ~ı:r la a · nafile yere a ıüvah t . 1 ğer bu iki

u su ı dan s nd bir ş y yoksa sen d yoksun1 v ima yo ' olac ksın. (4)

~ . . . . . . . . . . . . ~ . . . . . . . . . . . . . . ı. o neı,Kira ı Kona ve ur b bayı v da.a nra dj~ r ro nla ı ı . hep

g·· · · lŞtinlln ra zmıc:- ır. b · z gönder diğ · ilususi k up" n) 2. :rs ın dönen kıyın tl x .. ., umhur iyet o: 7 en... ._ 9·

İ lt yat cuınhuriye· o:53 sn 92 3 • ur iy - . o .. ci rı I 9 2 4 • 4. v f - : ,.de b 5. at ı. ü k Y r d r o : 7 . is· n I ,. 4 I .

· Y kup lt drinin s n' · tı c miyet fonksiyon rından iri ol r k k bal ·ey-1

l diği sen 1 r k t•i ol k bas n l rdir.Y kup 11 ? nl rin 13 Sınd e diğer n -

sirl .rind,,. kendi benliğimizi s detin n ş 'enin ,g y.._nin, rzul xın kıs - o h y -

tın bi:rioik n sı ol x k göstexmiştl .v ferdi il :r gibi yvcel ... mişti.H lbu-,

ki ş · mdi bunun t miyl s- fikird v h stedir. Bu · r d~ Y kup K dri İsviçr 1 gid x. s yı: ~ ol~;r t y z ığ· s z .. · rs -

nbuld ki ( ~1illiyettir) Bur a çık n y zıl rının s~1ph~siz en d ğ :rlil ri (Alp

d ğl r ınıi n) s r is :ini t ~ şkil den m-.. kt u~l :rdır. ·. ıp d' ğlra :r ınd n il i~ Ch lfrin in lbtımünden :r sınd içi örgül :ri b kır.ıınd n sı ı i:r "in s b t v :rd ı:r. :..ml :r

"Bir sikkenin üzU v~ tersi gibidirmer.7ıir Alp d ğ .xı~-'n rklı gö~ü il~

A .:-rup nın iss c h lf:rin l b üroünden de G rpli gözü ile 8 rkın k"b t sl k bir .:>

t blosudur. a ve her ·ikisi de .. ku p K drinin flıri tek mülünde iki es slı m rh

lenin i~ z tini t şktl t,;do:r o Çünkü bi incid , ruh· r i:r .it 1 rd n din iği "'

ıa · ~t gö:r · J vrup' rpn · yr nı r. ilJ:k içtim.·- :ı y· tı ıu 1 için birço { z fl

1 dolucfu:r.İkincisind is ihuh rrir Av upeıyı y kın. gö müş , o . n iv.: tf ötü

t xfl r ını müş lı d t ,ek imk~n n:ı.bulı n~·t ır. e Al p d ır. rı k·t ıyl,,, sr ·ini

ç k n biz yer old·1"'u h lde çi111ui v··t· n hQSl1 etini ç· ktiği bir y r ol uş tur.

· u W\çktupl :rda n zg l'~ di~ti ç ;. n ill nol--t :r ih en, ilh ss /: v :r11 p

·t rihinden lın n mis lleri1t çokiıu udur.Y.K dri, .: Avru ı · t :rihini ç-0k okumu~

bir ins n ol :rsk k rnımız çıkıyor.sonr ıs~r r ~ttiği m vz~l ~ rp medeniy ti gelıyor.Oh göre ~ ~ ·~e e ·y ·i onu '" . t nl r k d r Bunu nl m için büyük Avr p ş hiı·lerin4e bir oeve n k fidi • (I) m

tin müm yyiz v sfı t nevvüdür.H lbuki düny m ve beşeriv tin ist diği d rin

bir o gunluktur. Ya up K dri bu b ş döndUrt\ ·· sür• tin sonunu düşünür ... bunu bir sır l~kki e d :rek oe Qp arar. (2)Ven ikt n h r t d n 1;rend gördüğü

kadın but··n giyinişi, bütün süsü v ku:ruluğu ile yirminci as:rın ort y ttığı ·ı,

bir n ~ i:tix.Dunu g4iyet güz 1 v tr flı olarak tasvir ed .. n li.up K dri şöyle · dü üntiz ~ "İ~te, r· Gı- 'lıd ki k~dını k rşı r ş ıy uıunduğ m · n, b ni çı 1

mrt iş vı: zu}f Qnl ı·ınd""~ biri oldu.II ya limd t şıdığım . 1 in s t _ buğu sa.nk

ir ç ıı l dı bu ç tı·:ı ğın · r sınchrn, bir cevizin · çi gibi, bu dın göründ-U. A

J7i {i n de se d sir • o k' . r ve , l' lı ciddi v ühi 1 bir ş y gi i ~ 1 h, . r v h 1r nlık il sı.: y t tiğiıni !!', t ~d niy tin kışrı soyultmc· , içinJ. uulacH~~ı z y- 1

v ,bu mu· tt r ve müz yy n,k dın kurusund ttir.s~nı•,.ı.;in v f nnin büt ün

" h rukul d gel n nic siy si i tis el. ~ h r ketl -oh. i buns ul •it ğı g"bi biz

rin miıve:ri d> budur.(3) kup dri bu

t\ tu la :rda ~d i re ku:r u ' v:rup m deniy ti kRrşısın ·

/\

endiş l rini ort~y~ döken bir içsQn,Avru a ile An~dolu isında fi ri seviy yi iskanail e n b·r ~nt 118ktü l,iki tar fın kusur v_ meziy tl-xini ~rayan bdr mü-

nekit ve müt ff k irdir. 1. • ;, 1 ~·, -( ic,'1 ~cC.fta ~v~L ~) • <- . J . 1 :r . ((.,1 rJ • .c.- !.C l .

-.......J...W•. s t :1 ~ • 1 I •

HÜKÜ.~ GECESİ:

Hüküm Gece si y-.kup K•drin:tn üçünoü romanıdır. ( I) Bu ro nı öt kilerd «_n

yıx n tıışıı0a f rk evv lkilerin biz mörs ro anı olmal zını.tnikabil bun( n bir

tarihi report j rom~nı vasıfl rını taşımaaıdır. ilh.4ilkika tiki.im Gec si I908 · şrutiye ' i yıll ı·ının sadece g ·· v ... s•~tleri göste :rilmemiş r e portajJ.r ıx.Ahmet S .. -mim,ş· h .. b ttin Jültym~n,Fazılı Ahm t, Refik H lit,S;i it P~ , zi Ah t ıı:li i' Pa

şa, r ns s b h ttin,şerif P'i\Ş ,Ali ke~l,Ak Gündüz, .ahmut ~uht r P ş ,Abidul-1 h ef ndi ,ömer gci,Dgma t S l ih P Şii, c 1 P şs gibi bu d vird ist nbul t

b t d;ii ve siy setinde küçük vey büyük roll r oyn~mış ve bir çoğu tarih ve Edebiy t sahifelerine geçmiş kimseler ro nın ş hıs rınd ndır. Bütün bunı r bir d .vrin bir tQrihi anın müm asilleri bulundDkl rı oihe t l romanda yer lm&ları

Ro~nı ı ı de bir ma·oer romanı oım ktan ç rır. on dalı b· ş k gözl..: b kııg ı

zın ~zım)'eldiğini if de der. l!ıs s en ro nın h tilr.-s sında dti gör oeğiz ki Ahm t Ke.rimin -Rom~nın b şlıc» tiplerinden biri- sa i y ye karşı duyduğu 1 k d hi g -y t b sit ve z yıft x.Bu,bize y lnız Ahm t !{erimin bi:r t r fıuı k içi

göst l' ilmiş t il'. ,A -'-

uh kkak ki ro nın g y si !908 bahr nınmı fikri v hissi o şlı v er eğ uygun ol r k t evir tm ktir. Tipl rin is · mı~ri d

m d n rom nd'"' y r lIDQsı :nurk d biy tınd~ Y:1rkup Kadrid n v v ı r

Hüküm c si bu b kımdan ilk eserimizdir.

r fl r ı

hi d ğişti:ril

vcut d '- ğildi.

om n bu b kımd n &l§kalı idi.Gın bu b kımd n , yani ş 4ısıard n istif de de.rek bir devri anı tm k b kımınd~n t en .. itler uğr dı • ıe s 1 üse-yin 1ı1hit bubun h.U.kı.ndQ şöyle diyor: •Benim üktim G oe sinde gördüğü n büyük

~

kusur pek yakı bir t xih tt v k'l2rı,h~kiki şghısl rı i ş e k~rıştır m k s ur e-tiyle vzuub his etmesidir.Çünkü Roman dediğimiz z n gözümüZtin önüne g 1 n .ı bir d biy t 11 vinin hudutl~:rın t o vüz edilmiştix. Y kın rihten bu tazd balı ... ·, e mek bizd· ki edebiy ·t mafhu ı u ile ç~upışıyo:r.Bu bir Ro n wıdıı:?~ arih uidir?

... Yoksa m··cad l v muhQlefet gQzt le zinden l ış y vcıi ,.. l :piil'ÇQl '" rı !.dı:r?

Bu:r sıbı .. tire iyo:ruzo Ki ı bir d biyQt es rind n b hsed r gibi 1 tir s v t x fkirlig

pı n t tki ~ i yok.Hel~ ben devrin i0 i ıd y ş mış,o mtic d leler çok yakınd~n - ı 'bir ' d·, . Ro .ni~nd bil i:r iki vesile il i s im geçiyor şim-- '

di beni i in bu kit pt h objektif sur tt b hs im n olur mu?(2)" '\

Avrup~d~ dah .. Balz k t;nberi~t rihi r port jlılr istin d eden ro~ ı r A

lıı o r u • ...;>onr~ bu rot anı :rda n" z~n·ı dikk' te lın~ k r f, s rd t rihi

İ: • B~ • r~~. ~. :, •~•Ü . . ·iiiiy~t • sütu r:µıd . 30/ i /1927 d n l / t ğustos/I927y k dtu:' ( o : 3 6 i ı ~ 5;,:, 9 ) t f \ 1. dil iç t ır •

20

üs yin c· hit Y~lçın,Fikir h rek tl ri 0:48-49 s.3 3.

bir s dakat b kl ınem ktir.S n• tk r biz veridiği tobloda en beğendiği re - j

l Li kendi z vk ve haleti ruhuyesimi göre s çmişti:r. (I)13in en leyb. I·I'" e in

cahitin te kiti de gösteriyor ki eser edebiyatımızd be ze:rin rastala mı:ra h tt edebi k idelere l!Jjre ro n bile olduğu d telddüt edilen bir ee rdix~

.A

Romand ki asıl g ~e gene tarihi bir anı y~ş k is~ e zo noı bu u y ihnız matery~~Jarı sıh mak ,vesikliila:rı göz ön;· koymak!· u işi y p zd.ı. 1

' '

Bu i tarihçinin işidir .Yakup .t{.a d:ri bütı.i.n bu hauisel ri , buhr nı· ı ~ir ins~-. "

nın hüviy l;ı · :r asınd ' akip tmiş ve b zı fikirle:ri i söyl vffii; içil de mahdut şahsiyetler vüoud getirmiştiz. (nasip 1 y ve · ırxı n...,y ibi)

f tlp K-:dri romanı rında öyle bir h~(,l!:r<') tır ki biz eseri bu ge z

dirir.Kusuxl.Qrını ve meziy tlerini göste:rir1.1Teftetlexiniı :lltpatil.,:rini bil-"' dirir,y ni bize rehberli e er.Bu rehberliği, bir wi xi bid~nin k rşısınd~

"' bizl"'x m luteıt v r r , husasi zevklerini e fikirl r i i b y~o ed n bir s n'4t-

rın rehberliğine b nz t biliriz.Kir iık Konakt bu rehber H k Celis idi. :ur b d ·' cit idi.Bur d ise Ah et Kerimdir. e bunla1ın h psi bir z da

up K dridir. İ,.ie bu inkil p seh lerinde bizi gezdiren Ahmet K ri i .no s ı onun

uı nı d gildir.Onun :ro ·nd~ bir va zif si v.rdır,onu yıap ·kt dır.ç" küHüktiı

~-.. o si bir v ya bir kil ç şahsın roı nı değil, bü.yük bil' d vrin xom:anı olm da-

v sınd. dır.

y ~tıp Kadxi de ·bu müaadekenin içinde d.±. uhwllifl ·r s· f)ınd ya.r lmış- ı

tı bunun için ond4iln it'iihat ve :rakk.i fırk'· sı ile unalli 'lt!r · nx K · x

pa:rtisini objektif olar k muk yese tr nini b kliyem yiz. · lnız _om n . ırk•-

leırın tQrihe ürıştığı , y ni bir hüJrümetin kuru up An dolud· kuvv tlendiği bil " devird y· zıldığı için ferdi v~ p r iye it L sah pl~x yok de· o ' k d~r nz

olma ı· zımg lir .Bin· n· leyh ro n bit· r' bir uh zri:rin . çı .. :ış- , ır diy bi iriz.ittih t :rakki .-z sı olan ve t n idind f oı~·mıya-

CQğını söyliyen Hiıseyin c· hit :ro!D.-.:l noının bu husiye tini d y:r ıca belirtiyor : ··fi Y~kupxKöıd.:ri Bey '"di fırk· cılığın ço · üstün__. y ...... l iştir.onda

s n' tk x ruhu fırkscı ruhunu t ~~ n sus urQ ·. ı ' ,öldü:r iş is ... bi uhar._ '1

l riri uh4ill f t g~~e · el rinin ·e · ilrflı,cı-.r, ••• ••••• gö; ~ı~:rind .. n u:rt r ış

küçük bi:r ufuk içinde rue..(bu9 birakmıy r le yükse l r çık r ııştı:r. y up R~d ri

eyin bene in~ fsız ve haksız sözlexi v rs~ bunl~rı d h ziy de b hs~ttiği . . . . . . . . . . . . . . ~ . . . . . . . . . . . • Net lim uh rrir roı·n~ b şla d n evvel bu ba aki endiş 1 ri 1 iz h et

miştir: Bu rom nda ıtt ih· t v ı:rer kkin .in hu s1.1sisye 1 rini şumullü v.. c nlı lıil' ş kild a:rzetmek içiı1 içtiL.'1i h y~tın h n her fh sın~ girip çık-

k v k kanın k· hr ITı nl' rııu d kendil b-..r b :r sü ükleme m obu_:riyet- , ; rıd · ldım. 1u eserde ben y lnız ı u yyen bir z n it h tırQtımı n le1

miyoru ,~ynı za d& bir o y tin .; .. hl ilini y• pıyor uu, bir iddi ın ıspa-t ı.n çıa ıış ıyor um. Din n a yh !Iüküm Ge o inde ki cery n o.e k~yii hep-

devred&l:i bizzarLır e eksik gö:rUşilne veriyor • ! ttihat e Terak iyi hak ı ile göre~ilmesi için içinde olması icap ederdi.Bu dan dolayıdır ki Hükü ıj.ecesi

IttiÇ- t ve Terakkiden bQhsederken ale1.ade uhalefet g&zet k "rinin görüş .. den b hsedişinden pek uz&klaş adığı halde uhalefetten bahs derken d biy tı za hiçbix z~ n ölmiy o san'~tk~rana,derin t~hliller bıt kmıştır.Kit bın n ı ·

kuvv tli ·p2rçası muhalefetin ~ahi mahiyeti haxkındaki t~svirlerdir." ( I)

tist nbul ••• ittihat ve T rek i Fırk sının vki iktida rd bulunduğu

d vr • el keti heyyet i uı u iy si bir ç&l 1 nı~ h-lindv. F k t bu siy~si uv u D sizliğin en ziy d hissedildiği yez d h doğru u bu h is nin mıli ist nbul.H r i kil pt sonr görüldüğü gibi bi:r ÇO K

gayri u emnunl~:r 9 o zull x,ih·til loiler v r. atbuat bu işi y ı dan t -

kip Et kt · ciir. H' tt b zı gazet ler s ğ v sol oe:rya rı biri i ~ut-

uşl rdır o

il' çok g z t ··l :r içind " l;rid:.yi ha · k t• v • d yı illet" t.ı

h refet gurubunun fikirlerini aksettir kt dirler. • id~yı lwki "t" B ş ı.. uh. rri:ri Ah t K r1 di:r.şelu'in ke r mah ı- ,

lel rinden birinde;tek nesi ile oturan 4hm t ri p r o· p kt z . - 1 /

gin olm ı· b x b r ~çtığı üc d le bayr ını hiçbir z man bu s h -y döndürm iştir. u n b~şk o "siy s1 vaffa iyetlerinden ad r

nf ~tı r b kleyen şların kızaro»onun için bir · a

y2~ı,bix ş ref işi ti n sını anlıya dığı m fhu l rdır. Bütü ç lı -m sını t şvik eden ~no k k ri mektupları ır.

,y~kın ark daşı .ıdayı ill t ş rri:ri Ah 't s· · di:r. s -mim Ahmet Kerime nisbet n çok d o vval çok dQ .. tılg n,

din mil tir.Y zıları Os nlı ülk sinin her köşesind ·er~kl okun r? Zi h r m l sinde bir rezilliy tinbütün çıpl klığı ile ort y ko u- ı:

şu v~:rdır. ir n zız nel r y pmış .. bir u a el sn sınd& n k d r p&r:ıi · · ..

y ~.;?#1.ııetin gözü çılnış tecessüsü b nları ibretle,nefr tle, l ne tel

o urdu 1

.. miı d n onr .. hroet KeI'i gah bir ço kişilerl konu ur. Bunl rı ı , içinde s bı s d:r z m z d öm :r B yf endi,k ndi i n zır n zeı;i farz l 1

d n · sip . y, V r w VÜOUdll il ıgı QllC& k 1 oip oıı ,v k dil ri-

ne bunl rd n çok y kın olan .bQ bettin n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sini o u. ,ib. l"kl i ... tm melidir.Bu k rettir. ir kit pt&n istihs i ı~zımry len fikri ve b dii u h r yı ss t-

k biliy~ ·in hzu, bir ÇO ki S l r be• m VZU Un vdi oduy ÜS ii 1

t x f ı il mışgul ol m kt sız v hmakç bir z v t . buluyorl r. ur , 11

BQb işt böyle bir zevkin kurb~nı olmuş t ~. İ "'; . ' ki Hük .. Gec si de Türk : si t x.-fından aynı suit fehhüm :ruz k&lsın. ( illiyet, 0: 436 )

ı. yin C hit Y lçıno ikix h I'ek tleri, o: 48- 9 s.363 .

!""imdilik müc lel ri y lnız · l m il id r ediliyo·:ro. ~ .t bund kl

g•lruiy o zorlu.kl r uğ yorl rdı.s~ nsür v onun neticesi o n sürgün oütü:n l4v w

muh rrirl ~rin elini ygını b alıyordu

Ahm .t e :rim '] i dde tli bir hile m v y tehdide m ruz k- lm mıştı.F k- t :r d""

şı v mim son gı.:nıe:rd b ir çok te hd.i t me tupl :rı al ı9tı.Bununx için A m..., t s~mi- ,

min öl üm h b::ırirıi duy n genç d m "n bir d lş t,ne ir yr t , h tt n de bı:r ı· ıstır dı·y du. CJ t1 ğli Z' ~), n :rtr fın b kındı. onun s· r;ıı ğına.n -- ev .nle:rden n e . öm

e ~ ne H .- si b y n k h r n n ş 1 ~ .. ~ P " ~ .. i s 1: yok c u • . un d n b ş

r d c n z yi s klr .Y n ve çıruı· k içi.n fıı:sr · ., · n "inseler on en b .. yük -

der ini v rd i . O :r tık on lın d ur ul z bir ih ti l" le i 1 u ş t • i a. y ı JI! k ika t ·

:rıu bır h r ir.ı b.~l'ngıç s fı· ~ l tı . I ""rin u bü ü1 i' c ı nın öev m et-

t ığ i ı r d n i yı ı . ~ ik' $ t t ı e di lıniş ti . · ı?'} .- ~€ Li · ·n · ·tı . Lr ~-dd·t-., be· tin ~üı, nın x~ b .. şıı:

d ct ıo r_,n nl g~çirdi~J ui.: g Cf-d6 D

r .ı 1.11 .. H en lr 5gL b _,ınd· i kon· (~ın ızJ

· yyi·ı ı:-: ı..iğ.:.. kı ... ı.~ 1~~ \\dihine b - t~:ını

gö:r · ı ~ nu , vin 1 , \A h o6:c·usu ı!'·' h· 1 ::1inc b ğl ' d .ı. ç .. ı ü s'"' tfiJ. :r ı )1. ·i l l .:rri ·i,, oJilildi k .. ol) ,, J.n d ki kon ğın kızı s· miy yi -. ııe t di :r

son '"ıe:tubu nd g ye t cü:r.' e~li bir te.l.Lf °te bu u!1uyo:r.A;>ı,.ınJ. g..ı c e -

s nT. evin-- , ke ndi Od'" ın Ç "'ı:rıyor. L"kin t; nç g· evt?Ci bu i.in ' 1-s ·y ... n"t ri , 1 rı n giül ndi "'ini s n r k ·t; red ·t ed!Ly .tJ • • ktubu bir lra ç

d f o uyu no şüph. le xinin f/ Y'i: siz c lud"'_1 unu n yox v git eğe ı- r v riyor.

~yen s tte e ve g ... liyor.F ,.k Tı ü id etı ( iği bir şeyle x-ıl· ~ ıyox ~ıa A r\ , K rimden O:t •~Ve -e ce k d ·-~ n· 6.· en bu d ı m· rl rı

iç in k rde~ :tini ç "'ırmı;;>t1l'oA ü .. r bi • . 32.i.ıne ı; e y:rılıyo:

d · -ıl "' r f U ... d's ond· ümi dı rr Z !ı;J. l' JÖ I"tll0l'...,'-lZ1ll n ·. 1 r -~ t d b :Y in t v- :...ettu n5... n cı z cili' lıyo .•

'tti v y .1-n it:ı htixrjy t fır- ! :

k

l

c

j.

r"y t fır

d. i p

i it•

· ı

i

ı ş ı.

r K riı b

i Ol' b:

A le: ınd ... r t :r olu y o..: • ı .ı. ':. • g · 1 ı i 1 '.:) k ";. n d . · ·

ır.

g t. 1 n i 1 r m iy n i.. · ·, ı bun] ı o u ın uy o :r. on d f .....

' ı z t~nıdı ... ını in si . b s n

1 nlı

fıx ... nın fi i 4 1

l ~:. ;.. 1 iy r d

ık 1

l 1

trrıişti l 1

:r b ;~tü

v~ ür-

~ .. göz L U

1 ••

' 1

serif

ha nı mın- s miyt!n i n gön de r diği dın- bir ç d f d ~n:iy n mın rd edi-

ı -n t~ klifl rirıe dU.ç r oldu . şerif h nıw Ahmet Keriı.ıaen müspet oi r ccv p .1 -

~yJ. nc ·_nncsin b ~ vurur.Bu kcrıu. :m d n sonı;'"" oir gün hmet Ke.rilll ile s· miye h r:ri"'~in e\r'r.<le l""xşıı·-gLırıld.ıl.r.Ahmet ... eriuı ur ~ d'" gı.inle rd n b 0 i ver

diği cev ~l r'" uygun ol· l k kızı redd t io

Bund n bir müddet son:r· kızın intih~r stjü~ini riiuy n Ah e - R.ı:::rinı nr.: d'"'ın--- ı.ı •

bLitiin · ğırlığını k .... l. inin uzexlnde ni s tt i .GU.nle ce b u dis .. nin:t nıt'~Ph ~ r · -,,.,,,, "'::>ı için.,en ç:ıkıın k i.stedi

:rn vut lu rışıkl J i: " rın m" t '°~ki s re t (z z i A ı c - ı u t ' r ? ş r g .; çmiş

ti.Ah n t ht r ~ ş k binesi i~ti · r mevkiin· g6çtıği gknd~n ~ri Ah. et K: ri-

ı..ıin e izli bir nokt sınd n bph ın bir y r nın sı zıtiı v· rdı:İt ~i ı "; l T r •k

k t ınuh lif bil' hükünet rk"nı t l' fınd k - na.isine k X:2i1 ~ hu.rm t değılse o:ı.l ''

bir nev'i l·"" ve muh'bb le mişti.

A. et erim gibi henüz . .l ' llt:rina n il 1 mı.v n -" i ·;;,ip ,'fi. _ı: ,

c i ı.oll ı· r .. mit ~.rini .üVIl" ~ ..., r. f::,~ _n z v· t · ğ ""ı; · rdı. un- · ı: d y' v ş

y "(_ ş gl,.; liyorl' :rdı .Ali '[ cm ı , pf.r .1..:; ro .- b"'l°" ut in V- Jme r bey:ı.. ndi g i b. o

rstı r' bı Y' nı z bund n i -.ret d ği ui.O lntJJı'"ı.· f ci" sı nrn ·T· "lığının~-

ç ı · ı i 1 · .:> ık: n b i:r c ' n v · r u tur • :r .ı..t'... h -

n !ı bul k ve dertleşn~ tir. s~rifo h nımı buln~k için ..

nı

g 1

; ini ;:) ıc - v · · n"' r b i :r y • J. 'n ı rın .. ü ı· ... p

riy0rdu.Or d

d CcJğ idi,. Y ni

topl n ı y xi ol yor ,A

1 :r -·yordu. Bir ~ y .tül e ı

YC4; l Ü' u:...· ç · : n ! ulı: r r ix , n -.ın ı ı · · rı ü..:: ı s

bir h · :rp o ~

z n ı-r t " m · 1 p · ~ _ .. ı) · ~ -

b y few1i.J.. :r. in~ rı

uLr ç~ v· ,. _

şi ~ k r. lk n g m t .. :r 1 Li , ü:r · i .; · y üı 1 r .r ın rbi c ph ·le :r e cery · n e d rkPn

ul l· ı n 0 t:: liyo r t>:i.r ini G· l li !l ö ·ekıui .L"t L i , u ·ctcı.

Bu 1 . , r r Ç r ; le' .Y" k r d · r i 1 r ... .r i 1 v r • · u _.a

1 :

,,

~ . r ) ri ... zc" l e İ gi l t r ı9 ~ı.B~n nuv - .

zi ol ' r· h reke t

" . il p· •

r çmiyoı du. Bu zirve in bul nuyor b · :r türlü

ınuh llifl :rin r lifri · b i:r · ıb n:ıı b- Şu · i l'

· bi y d Tiri p y rin zım p oin ... s inj_ g ... çi.r t i«::! · -ı. yo r

b ir g ün ti t r · s 1

bir nüı. yi. hit

i ~t

idi. u

r imi d

ço

b kl diğ ·ni gör ·· • 'çin yo uşt:;ın

idi : ~. ut ş ·vke

uh' lliflçr için f n

t vk · f e -tt il . · v

oldu • . hmut · ş

gü n Ahın - K :r i ' b ı i d n ., 'J Y c n-

i s in · n ö ii n g ı n i ci >::>ÜO-

i r;·rı K g yri m"- .. ndö. . ı..bun ··z rin ... B yo~lun , i:mn ;j..ı b şı d2 Ja. Tür ·ii :riv y t r v rdı . k ı·J - . 1

P ş s· dr z dı v n bO~J' Ü A. r, ıwcısı mve:r

b · r v z iy t t i. [E t kim ·

"ir ğ böliiğün s vk ttd.l k ıl rı

bin si d müsp t bi r iş gör iyo r du •

1 J

:t şte y '"' tı n böy l r r~ızlık xzettiği bir z m nd Ahmet K-.. r im ft zl düşün Jı d n ınu.iı lef tin gizli t şekküll ri il ınün s b t gi:rişti • .- 1 ~ ·t Ah m t Keri bu o miy c:; ti.n p :r r;ğr u mı v' zıh ol :r k bilmiyorda. ünk ü za l rın g y t

t u!l'\ d v r nıyor du .

Y lnız on ın tuh fın g ide n şu i d . • 1 s ıl o luyor d~ Ali Km 1 gibi 1 tt1h~t . ve ~e r· 1{ ri ye muh lif ol n l rın br.şınd bu un n:m müc d 1 o i bir ıinsu r bur g ziyo r •

.1.nmet .. e r iihin rı.· d ~i v· z··y i gün gt!çJikçe bozllluyc.rdu le , ]' ı ~r şeyl r y z .. ·· ı 1 müs· de edil iyo r du. · i nd e ~ h' y t d· o esiri g .. nl .. ru n b

' bir ş ydi m..-1 ıut ŞGVket P'"'Ç n ın vurulm· sı bir çv· t Y i · e:r se) iy~

di. ~rnnet r ·xin -~ bu J. f'ilel rir )'xin . . tı"'dı • .L y i. 'rin 'lçi.~r c ...... g:· ·; onu

J ş ı;,ıı rı htJ?:u: un çü rdı.l .. (; m 1 .P·s nın s r t re cı u : nd·n son:r

k i r A ... · bölüğüne gönd nild"i..

c. m· 1 P' _,;1 nın od s ınd ittih k~y nin y0n.i. y. ni kı:pı:rd y n 1 re ym· s ı h kkırıd'" ~rnnu '·uıu k :1 ; ım ... t -ı.:ıı:in -· f yolunu ç o ~t toy""· ş

b 1 un uy ordu • n . d J 1 u ı:rnn r r rı iz ·c s' · · 1 .r ın n' ) i r.:.. n e c i · . :t c t · n u l 1 b ı t nn i il mck~upl'Ş 'sı , z·~ n Z w· b ~ehrin Z V r !~ Lylenc y X~ XiDi t h yyli,

... tt :lt;ind n i b·r tti:t !) 1

' ·5yle c ,., · f t· l r , y l r g~ç t i . nv .. r Bey r·itbt:sin i r i:rliv"lı v terfi 11

__ · z ır ı o 1 d u. oe - 1 b y c d y nı r ·i. -~ o v r i d i v · o , 1 p ş · o ı r . k b h .

n z r t' ni .i..s>go l t ti .A l i Yem bu p' ş nın • i .. .l ,_inEr y .. n ) !.

n · ilt; l :r · ~ z t n ş in b l· dı .. "Si ı t ı ulı ' l 'fleı: b n l · r ı n mı ·ı L~-·t nbul Vdl2 tn ~ 1 :çin t_.ebbü c giı·.i.'""'-nl r ol u Bir lr ı s ı d ı

il ç t ı lit r.1 hm ·t :rl u şı ,.., x ~iş n ş hsij t ı·

d· n

t v

yordu .. '

r ı ı

n , b · b""r ru ğ lı ş

in kınlı

· 1 ı wı r uıün ~ tV v r v nı .. t 1.. f e .. i g t.. ç i

d öz ·· b i r ~ .. ısiyct ri V' :r ı. " A me t

lıştı k.i b . i fili :r,:r uh ~ l:'

u ış m

r . hı ti K ' l'.' im içm ~ di r d • u iy t ~cinop~

a: lı z b i :r ipt i l ha i n lınıştır. ol· .n

f ı b.Lr ' ndil dönı ıek bedir . t im

ncı,

d niz ı :r:_., ın

, .

n

n 'b

ld

•'

"' m '-'

.. i vj - 1

l rı r .. t 1 '

d ·t u ,.

· nl :r d

y· z 1

1

n · ,. ·uı k 1 · ı · :r , ınd b · r <.l yrı Yi i .L. lı r. ,ı.

:. 1

et Keri Abdülhamit gençliğinin bix se bolü,ür.Bütün hareketlerinde bir yadırg vehim korku vardır.onu üoad.Ele hayat1Dr1.atan a iller vazıh

~ ~

ve k ndırıoı değildir.G yri şuuri ol rak yaz r ,gayri şuuri # b zen 1ttiluati T ra ·ki v bien uruıı f t p rtisini iltizam eder.Aşkında bil bu g" rmp h&VQ- ,

yı sez k ü ündür. 1 srln Ahm t Kari in hayatı büytik o ry lrn· ortasınd:. fer- · ~

di r rzularınıtıdeğer. olwıyan insanlarınhay tı kad x pasiftir.Ahmet K :ri : vv • ı icdans.n, hl k."'n t iz bi:r ç)da dır.onun şuxx v y bu t ar .fJ. ut ındaki

g y hiçbir zaman siy&si v.ya m ddi n! ~ ~ 1 r iz h edil ~~z.

Ah et K rim ista bulun Aks ray,F~tih v·y~ bunl r y kın , rl rind ot u-

% ut va ıt bit Türk nasıl y ş · rs öy. e y ş r. vrin diğ z g nçl ri gib _ akş arı e ine geç dö er • . endi ör bir ; ·? : ın~ tod . n uht çtır.

ek b ş a sessiz r~ neşesiz ol n zeteci r d ~ ı rı 11 gezip ğıenirk n

okad r tatlı,z rif ,aükted~n,muni ve neşelidir.Bu ğlenoeler ı yeri yoğlu

dur. ütün o zamanki g çl r gibi İst nbulu biricik ~ ğı~nc~ yer bur ıdıx.

B z~n ikoli bir~hane. inin uzun v ren-d sın z n Y~ni çıl Si · ting ' -r buluşurl r.Ah et eri n itiy& ;l~rın biris· h :r gün si:rk .. c.dt. · su-r zsur 1 Bir h · n sinde otur ktıT.

Bu itiy tl r Ahmet ' rimin rk d· şl rıni n g . l g z t si k p nıp S iyesi boğuldukt n sonr onun psi

i zevkl r t lid eder. ese1',Bir v kitler" rı siy 1,~ xı ~ un·ni,y~rı P ı

y n v yfjrı putperest;bu el z e in ir zı d niy .tin ş hv .t s f· h -

üt rd f bü ün hatır rını erhangi bir t ri kit bı ı rışıt:ır k- 1

gid r bu h nın iyi t effüs edil ceği Ortodoks ilis zini ziy t t ly t t o un be.ş ri e fikri boslu l :rd bu n iy

di iz ttıkuan o ra is o u kilisesi vrif viair. b

içi · r if han bu sıkı f ı ün~s bet .-r zi i til 1 :rda birdir. .: z r ı ·

yold arkadQşla ı il yürürken,b zen bir içiti 'd konuşru ~n, tt b zen bir ·· '\]A..

hb vind av tt i:ten yaşçacık oZJtadan kaybolu:r ve Is anbulu tenha yoll -· .

rından kendıni in li B kk8l& &tardı."( . 20 ) t eri in siya i v fikri inkisa la!' uv:r dıkç k ndi i ' sonrl 1

"" ~ ş rife han n vi t sı ve şkta şerife hnı n vi en mr dığı h d-ise- 1 ·

e bu

id r hab

r

:r ılaş sı etioesinde k ndini tekr r fır · oloj lı gidip - gel e ro nda g yet lS

g. i•rın si

d üfl ~ rin y rdımıyl

ilir.Ve ir d~ itibariyle za ıf ol n ge~ç bir mu-dına aşı ol sı ı biz hi, t ... y "ız.

k' bir g z eoi h tt b ş n rrirdiT,on n n ı ..

i d · ··ne ri o ac "tır. rkadaşl ın çoiu İtiı··f e tirriy t fır-

eı u tur. Linun için bu fırk&ya kat ı hu usi bil' se up tisi dır.

f t buı u t r'f t rlık ol xak k bul ' ı rncyi3. Hatt Ah et Kerim z~ ı gelince bu husust h kik tı ort yQ koy akt~n çekinmez: n k t yeni fırka, dı İtil f

ve Hür:rüyet ol sın :r ğ en bu husust k fi d recede itil f :perve:rlik,ıı de

ş n l~yık bir libe:r~lik göst riyordu ••• Ahm t Keri muh l efetin ekser n za- ·

riye lezi gibi bu u delerin de man:. sız lığını anı kt güç ük ç 1, iyordu. ~.'n

rJSsı:rır1 itil fı meselesi bil' politika işi ol~~tgn ziy d ... bir mars ve bi:r

rif işiydi ••• "(s.I38)

o unlYliçin mücgd ele tettiğini şb"yle t f.sir ed -. biliriz: nnunun seb bi baf 1

h r e ya en vv l it t /ı t e T r k i zınd nın :ın ., ıl nası · , 1 lt;tin bir 'n vv .... 1 ·~çık v f r -1 h h v y-: çık s · ç· lış yı vicd i bi:r

borç t ·"' d _ d iy ordu. ' s. l .~ ..)

hı ... t Kezi İttih t ve 1' :r kkinin gebçliği en ço h :i ng l. yold· n -.. l g ... -

çir c ğin d ... v· kıftır. "Onun için va :r ku ti il bu 1. illi c ry· nı uh· l f'"' t 1

l t ç lışıyordu. F kat mu 1 llifl r uhi tind hi "\ ki se bu o ry ın 1

e n sını ~nlıim t n de ltud:reti i t kdir tm t edir. ( s.16 6 )

B"tün muh lliflerin istediği ittiha·t v Ter k inin yıt l sı d ğilmi idj ,

bu b şlan~gıç ol lı idi. unun r sınd n Y- i y ni inkil~pl~r

zuhu:r liydio l rk s,bütün mill ~ bunu bekliyordu.Ah t Keri ahi bu 11.ddi- · 1

s.. n n ı r ·· it t iş~ir: "Bütün bu ha:rekett ,y ni i da:renin,yeni bi:r fik- :·

:rin,y ni bir m .. lLYl doğuşun d ir hiç bir re yoktu H lbuki Ah t l :ri. ·n

son h di l~r · r sınd istediği,a:r dığı ,b kl diği şey böyle bir e re idi.

lnız "ttih t ve ·r er"kki hükün tinin yıkılın sı ile hiçbir m ks d e:rişil · iş 1

ol yordu ••• Yük ek, sil e teşin ide lle:r sus ş neslin tşı onun n bızla- ,

rınd v ruy rdu. s.~7 v) u ır ·· k illeti O ' UUI UZ bir ıstır bın penç sinde n y p· C ğını,n is"t~ .

1

o ğini bil ez bir h lde görünüyor u." et eki -Ah t Keri e göre - k~ndiı u- ..

k~dd r ını ir ü:rü hır ıcah Arn vut b yl rinin lin t rk e iş bu m~n i

v fi ri 1 tin ~ J ris mi 11 rinden biriymiş ibi g liyordu. t :ri gör Abdlilhe.mitin y ptığı fen lıkl rın b ş nd· , .. xkt n gQY J ,

una ur , r iç · i s.-h d ol un ,kül tüx s h sınd.. ol.dun eri~ n z· i i tiy .. zlaJ ·

lir. s. 2 I5)

Qn4d gör rn v ~tl ll ay' ı .ı n d . n i s leri .ibi s bebi i t tih t v e

in onunn· n >0li tik· sıdır. "Bir t I' f t ş ,,t 'h. t f t ül yi-

bu ' C' i o it· .. · nın y g~ne •' s ı ı t şkil ul i ... ·tir. tt ( s. 2 I 7 ''

tçiliğid j

"İt ti1 t v ' r kki h I ~ey gibi illiy t h ı inhis xın l ı~ . {

!A'kin t sil: ttiği ruh gösterdiği zihniyet hiç te illi degildi. Ah et Keri e ı

g ö:ra Türk Mill eti n k d r v kur, ğu v üt e zi se,İtt h t Vet Ter kki o ıfd r Y yg r cı,f rfar v küs t h t u. Türk i l l t i kad r klı s~ ı io s hi i ,

üs p t re üd .bbir ise ittih t Ve T r kki ok d r p r d s l , ütopis t;o ka dar t db ir .ı tiy t t n u r :r dl.r • u ( o ';)48) J.

A t K r i i n fik r i portı sini içinonun di~-r dil üne~ ü.l

z · rın ı d bil .._ i z Lazı ndu o On g :r · ... ... ı, u u ıi.. diğ i .iz ş y bir i i

k · · · ~ · ko·· • ko·· ...... i .~ın. r· e< .:..:r n ı. hkık v t =-kı .... y· n ş ıy if ir

l UVV..;t tc bu r. -ÜC. le ir z y niliğ· k ~çı-

f!il 1 f .. t c -xy ). l:>ü ~c. ... 1 uv- 11

l"' vcut t ssubu il r. -r t . -= yo • "bütün fikirl x v l rin lti y vi 1- r gibi

t il · y ~ dığı bu D t v ot ~n uhi, ••• ~ ,· Ü düğü ı'

h

c

A

z r f t

1 D1 d

bir p~nik uc;ux

·k i i ı l iş ir.Olg n ir

x için bu yoklu~ · ii d ,.. li. ·l

i i ü:rp r til r vüc ud g tirir : "(İl 1 l ı ·. . oğr mfi n doğr uy li esi·

d ğ il ir. c ~ r iy . t k n di ut

ur ·niç · n büyük or ol.. t ır v 1d ·

f Ç-u ı·· x ı b dii ı :c T nınd

c

v :r ıl :ruhi

ot .ı lt i:r l

ox u ç n t __ i si

için bund n

diız ğ · ni

g l :rdı:r.Sol'r t ın d diği gibi y t h n t'r bir şiir z li-

f zil~t ~r n yiş bun .. . g v o .n v fık Uslu bulı ••• İ ·t

de :r r . " • 9 ) h ri g

.. x f 1 ... { i n v d n hsi o ı ı:r.

o s Ü .. ir lk i 1. b b f ı· v kt içb'r t1 i:r T nı gx l c·

.B hl ı biz i u i ..

ş -tt 11 u t c:rit (1 n .... y hut b·zi t k

b ı .ız ' • c. rJ. .· . .ı..;,"' J. , ı' r U. 11 Scı 2 ı:

..:1 ·c zi ol u"'u d

''

ı,

ıl.

r udur-.

r e "';:t ı

dt: r. ·· t .. n ins nJ. :r onun ·ıı bir usu

ydınlığınd , onun h r· -1· Y v b ·tu~ er j iler

' 1

ş ın lu ror ; ··_tü ili tı r , but · 1 z

onun mahsülüa.ti?' . " ( s . 284 ) ~ - t

"i

c de le i

Ahme t Kexi · ix ~z da bu hüwrüye t i çin Uoadel

tehli k,?l x i o u kor knt t ziy· de t tlı bir ö1 i.i fikrin götL1r-

k·t d i r ; " i x c;;e ç için ölü ün en "ÜZ : ı n d.i ?di uzdu.Bir · . .aç l~i y g -

t t ı ölüt ,y gtAw~ ş y: ııı c, · ımi ölüı , y ·. cd · a l.U y· t i;ıgı t or:ı:" ·_ı'" r ın t .... y hu~

x · ı r::u~u;.1 zır ı ol· ... 1 hi:r fik:ri :ııüd f· içi 1 b }ğ şur n -ızı lb ~ını s llıy rr o j.l ... b k r· · .. v ... bi:r .. v 1 ızı giı i ş g ... l v

Bu k a. r i t K :r l ı h::~ u i ..... c l _ r i h. 1 l :r i i l ı.: , ·t ıc.... . ~l. .. r .

d x · :i.lı.::; .re lit · nl:L .. a i;y h 1 in· .i '"'lı ol' :r ın · gir :r. • .ı:1t r

f k rın·~ dik. t_d ·nce gö:r·u · n · .t ı .. 1 r.ı:.c ,;ığı y· lnız umu11un r · ı cnf· · ti 'ti ğildit: . üfus .. , ... · tibar s· !dbi ol 'k ist l ri · şl ~ b -

"' 1r · tir' stır. 'Bu y lnız ö <r y· end · nevind n kib~rz :ı:in k lbin

l

y

Ve

h·us bir S,VÜ' d ğil t ir OC i y t i n h le f ridn' yoll ıt ·dız 0

r i n de h

ık

le :r

b t ·in Stil ~Y· :anı ot x ·1· :rı · k"t B~ oğl nun 1e z k e ·

iştix k. (; t ie!tirn u i s:r .)

g io· y:r ıl ış t ır. L"kin 'iJ

hriı .. b r

ıx."İııs·nJJ i{,in

cı··. s .rind

. ı· o.: zz .,\...

:.ıı

n öy

s t 1

bo bo~ , rrhsu z bir ı:r ı·i buı: 1 .... :ı: ın

ur-

' 1

t ~ irl bi. ı ':ı: · - 1

o

l i r

. .., ı x .... g

d ğ il ir o ri

çok ro

k t

·ir Ü

c J. · !'

• O ı LU i !in r ij_ li · "G

rıı

s~d r ki J.ti.·k

k ndi ize ropog nd cı

i

gö

.. hlil

' r t" ro . ' . 1 . ni

t~r v g

i:r. o k'

e· , ı,

zi-

r

ın Ut bi li ol· n ~ Le · i l yo tu:r. • ( s . , 48 ) '

-{...€ :d. n· z

1'" 1 nı tıyo ki iç · ı R: ol sı Pi tiniı

kt' d~ iki tar Qf 1 .1

t . ~ t ı· . . , . J.J. i• •

·ı

t ·f

ls•k bi l -oru o dar

ol sı

ı

..

... '·

.ı . • 1

. i:v ·t Lo t i j ı· g im $ ~ l ı- iğ .. ç ı r. İs 1 lle e ı in - i r , • -

x i p· x l l!')öz gö:rU.r.""" h bu göz ler i n s hibin ~ ş olur . I r g · c .... g rn i d n bin tü:r l ü t hlik le re göğüs g :r :rek k çar v.... u kızıIJ otu:r

d tJ 1 Yin tx f ınd . g z ek v onu b i :r 1 hz ols tm gör c le v kti i g . çh; 1:r. ·

:st nbul' g li.p Azy'" d y y xı b i:r v tutunc· k r i. i .ı. /f ın ü s t ı

b k d

b~. gün ı h 11.l rinin köş .. sinde i ix evin p-..ncex in-

1.

d i i gö z gcir',( r o ·Ju gözl ... ::in n i çink nd is in b ti~ ını ziuıi~ d y 11

ü ~ .. ru.n:. · bi · ı · s ..... vv. · ed r v kız ·· rh l ş olur. ..ı

Ah · K ... riuin / zy d . .:si s ı l .h.z~aa ... g.:.bi ~LitUn hissiy t ının k p~ıı -e 1 ç

6 ö · .... rir. 3U b nz yig bir y r kadar d v ed r . De ek ki ro ~nd~ ~k l-· ıü; .... ti ve şdtli i t i b r iyl b ir~z skidir.

y ... ı~o lı r n :la lı kkı il-.. t svir edil u ... mişti :r. on n ç r si n s ıldı, n

ho~ı·· nırdı? . hı :r.t Kerim k;:rş ı duyduğu his sin d r c es i n ydi, s~vgis ind~ Ust kii ~di~ unı· r lıph m çizgil xl ol s un d i lirtil-

e iş t · •

Ah t 1 ı;; :r i c k t up y "'z ıp , onu od s ın "' çagır ıktan s on:r , !;, nç d9 · ı od -"' Cl., v

s ı a.. gör "ar {'ör z ~ ttıgı çıAL:ı gın 1.:: bL; bi j _ hi ~nı y~ ıyoruz . unu , y·n i d~

t i o uy mıgt ıı· d~ , sonr' b :rh ngi bi:r s .. b pl , seı~ k~rku il , ı~r k et et rtip dil i 9 pl• ı ı ı t · tbik i• ; yok c• ı ' g~ b yi v . b s r f ın d n t

ı· rdi u i ·· t ·r?Btı nok t· l'O nd 1{ r· nlı k lı., or . lbu i ur ızın .ah-.et ri

lir i 1·: ın

t i ni in son d c k

v .• gı

•: . t

l rınd k .

karş ı duyduğ u his sin t ml " ını v ya riyak'~ rlığını ı iz 1 z ı

jl

t

xid vicd'n .. . b . ç k n genç k' dın ın ruh ıs ır pl ı :t. .-r.ı. y· -ol Jı • IO l d ( • iy. bi.:r z u utul u · gi id tr o Biz o un s €!, " ın.in vü -

ind n if e h' n ımın t vass utlar ından s ziy xuz. v bu V '"" i -

i r i n i .h l' itiyor . u in i h rd i il r de izi i kn

l uvv ;li d ğildi:r.Y ln ız kızın d Ah ~t K ri gibi içli , ro T. d li b ·ix i oldu~unu n lıyor u z. B .. t ün bunlQr i l e .d bil e-

i . . il ( ~ .. udur : ' ic( n . z bınd.-n kuvvetini r lan şiddetli

l i. x · ~ t d h k u v t 1 .... n ı · i ve :rG i l 1 x ir · x c ı i 1 ıt

olı'sı keyfiy ti.

· i/ tün .... vin rı o :riş h 1 e çıktık~· n sonx

uzu 1 ı'icld . tt i:r . vdiği kıza k :rş ı sonsuz n f:r ti

i,J nin üz bı.r,. k t ıg ı t s i r is i c_d n · z bıdır 0

l'U•

ol-i:r

f r i f ı n i; V~ S vai ·1 k ı . ık ViC U n ~ z bı r a-

kın s ... yı' ini ğ iş i x i~ , kız ek~d~r sev iş is , e rk ok d x a 11·

1'

'ı

k s ızlık duymuştur .· ti r , biris i 1 . a tt:ği l götürürk n g _ide k ~ k .

l"' ıı :r~ zi bir uhabbete s vediyo .Bu i · f s ı n.d f.tti:r.

no g yri 6wul , oh tur ü hay l s ıv z inti ci sınd n ç ·d·

ın k lbind~ t . yuv p p ı~ bir yı n gibidir u yı · h.r i

i' ·x k· dın kolu gibi kı x ntir k bu:rkul ı: k y~zl re ... vum r t' y .... - ur· lı yox

ç ık n küçücük z·-hif l ı: onun k' nı''J z hi:r~erini b §-

lıyor l 'l'd ı !1 ( o I8'7).

rızın int i 1 r

xif . · ı f erin ttiiin b" ~ t~l de okuyunc~ h tı g lip yr lv rdıkl r ı h tlr' g

n ir gün ~ -

h ı· göz-

ı r · · ö ·· dedix: ' arin ücPdu mind :rin üze i· d

~i gi i t · ~ı tir titr· ~ıor uydu? s si bo~~zın~ ~ı ı g· wti enip k'l iş mıy ?Od ik d· y r~c k

.; eni .Kuzu:nun

bi "' I g cının oxg n ı

oğul ·uş , bi tmi d ğil i -

yd i? I b • l88)

Bu b kl n di k rin bir y in için .l-

l o:r .. z. o c .. vin f . l~k t tiz x in Ah et K r ini d.

dönwüy r.n1st nbulu içinde or d .. er . - ol ~tı "' x, dv. :r:d • ir li gibi yumruklar ın sıkıyor , d~şl rini gıcırd tırordu r· il~ y -

kte t s lli d ı;nafil. y re fuhuşt n şif b.kl_di T· filw y~rın · r ~ c nlı tle xi , c n ı s sl :ri r s d . yboJ u!1 i ı: e~: i _di .

V' nin eni z 1.istündeki s :rs ri c s di beyninde, özün. · ·ı· 1 bind s

:' ~ y n ı·k uel :rd n d h c n , d hz:u-,f h n fiz i. 0 s.I8) /t-

i c i r in t i l onun ~ sın k' k s if bix p rae , onu öı · bir

şuk· i l . uh:r~vt bi:ı: zif f od s ınu y p' 6 z l ex hiç brr d n ç k k iste; edi ••• (s.i8f; ' d

bır kış ı. b v ri. ilt gun-etl hasr t;in oğuşt 1:ğt n -

li -- ·n·d ız 1 :r ı pl tonik J bi:r b ' r ş do v yor .. ı si , bUt"n z vki .. it .. ş ün c _ 1 :r 1 ·t ge -

çir it · nz" r 1 ~y ır k ,onun bı:r k ·ığı ·1f k fek ş-

1,

,ı,

,, 1

1'

'·

1 j

''

il pl rin d il oldu~u 6tı , y, t t" n .itıLç,c,( .A

si v

onun · .r ı on niş t

n J.n .. nil n ş y

v · r unsur i ~tin~ ittis t ti.v

o j 1 on us xın n tithi~i gib~ görf

~l g b ·rg"n yoğluna. D spin · y :r s t ~e. m· n on-

d n bi ç D pin ki h K~ :ri in n li~inde ühi y ri v~r _

dır . ' . . ,

u t c . ıı · · Ah b K :r iı i h ~t ın diliğinden ç ı - l'ıl' , · nu f i r . ı

k l i :r ı: ı,:i il Aks r ct · · ş. :rif I n ı _ n . vin koy r . >'J rif n- J.n

e i nd $· iy fö; inin gün )l" C k· ldığı , ı h t ri in y d--tti ~i t l'Ul U l 'ı..

d V~ h~ ı:ral r hı ·.-ktığı bir y xdirJ v~ <br sı rtık Ah ... t J(sıi in

t s ıı uı eo ı v l. a t • • ., g·

Aoaba Ahm Kerim Samiyeyi bu kadar sevdiği halde ona intihar e t meden evvel bn hissini ihsas ettirmedi mi?

. Kadrinin Ah et ICe:riUıi benliğinde fı:rtınala:r;kalbinde t .. :rlü iste ler mevoııt A A ı

.runi v~ fikri üvaz~n si ·taayün 2 ·mecıiş bir uipti:r . A:rk aşla:rına , anneshe ,hatta

asıl benliğine karşı çıka:rdığı zahi:r~ bir şansiyr.ıti vardır ki bu nsıl Ah et Ke_

r :. ~ ğ ~ldir.Bu devr:in 4 ü:rlü hadisele:r,tü:rlü tclakk"ler ve tü.i'lü ki ablarıyle r 0 nglni d2~i.,~irmiş sah~e bir Ahmet Kerimdir. On uhal·fet parJisine it·n,onu

Beyoğlunun zevk aleml8:rin e sürükl-yen ,onu Jomiyenin kuvvetli a _,kından biı abex

kılan bu cemjyetin vardi vi ve AHm t Keri in bir ~lirlU ısına adı~ı a - a b~r

hüv·yet ·· r.

Bi:r de onunsaf,hür,oe iyetin V'ri rind n " z~ - ikinc· 'bi" b nJ.~C:.ı.,asıl ben-

I, ,

i 1

'·•

, ı .'

..ı

liği va:rdır ki biz 1 hmat e:xı ı bu axafından da tanıy :ruz . ' et er· 1 iştQ bu 1 ı,

i ki benlıği bir tü:rlü uyuşta:ra r.nyan , d :runl müoad 1 .. ' as ınada or--dan bu:rnya gi- ,··

den ,g len o or at biı· adsmdır . O,z(;.nnan za an lıür b ·nliğ'nin se~iini duyma ta ,on n

ile d tleş ek . ir • .uakinf 'ilini · dare ed n irine a s ·yiuidir . onun i:rad siz-t

liğı, vın i iği, ··yült a:4 ı ~rt.ı an g ·liyo:r . ı ş ında iki e ·: K · ·i V8:r.Bi:rinciui on an n fı-·a iy y .... e · yox . İk in· : .

c·sl onu sevj ar . Fakat ~uurunun ikinc~ dil4ni int ihardan sonra n lı y :r • K en d ini

a l iyor : 'f)an i ben a iy /e v· rgun değil · ydi ? an -~ on n

gibi a re v:rı a raa ağla yup ola~ adı · ı mı. ak atfa kım §. oldu l .. i, a ye gibi bunu z ir vur ~dım.Ya aöından u anan bir adnm g ' bi bunu esvapl rımın

a l da ..:a la d m. ( s • 6'1 ) A

Yalnız ~ ın a de~il,siyu~i fa iiy tlerfunde bile o iki Ahne ·erinin varlı-

ğına kaniidjr. ll\tOf'fakiye S. Z ikl .ı.~~rip hadi~ lerden sonrc kendıiın:!. 1iahlil "' -d n gaze te ci h p bu n et ic ey varı • ev 1 ı i,on a ip -n t ... rı·· h isel r, bir

gece sab ha kad~ t .. x ti vehi l r için e bun lması i in biz sıl en

liğini gös· xen amil er o ur .

,,

1 j

1

1 1

er efd~f aı ·ğ· gibi et erimin şid ;t.- " t · a 7 ülam.ollei

ı . ı r i c · · lJ. i a 1· :r ona e ... ir et z •. nca r hunun dı ını nlıyan bir urıs r ur için içi :r · n t ia ta svirle.ri, Z Xu l<.L. c emine . ·

öre az ı:r. a]n z ın · _,..;:rimin r z i.i:opi t zihniyetin :ykırı VC;;. 'al :ro da

u ~ t vv··ıı r hu ul- g ti1'ir. "es 1 , hme · ··xüldü t-r onra, ada

ı · ·ıı t a b· s ııds b.'r od' r1 k -,a ıl p arkadaş arın· gö te il esi,cena ze-

j.nP n uf k

:r o

bir Ü

imin

a el e bul nam· aları ne büyük isy n · l~

tilü ünü Y lnız ırak rak Sa 'yı .illet I tb

e -r : .A hme t

ından ne ze-' lilane ta.rz· d çıkı gi "'"ti tini t. s la unutraay cakt r. en· l bili:r i og o y ka- ·, · .ı

dar h r n i bi:r nçt n daha ik başlı v aha asi ol ıyan h e Kerimi bade- 1

ıra h r i göz e al ış k zıl bir iht lalc'ye oevixen S€Vai in m od~i

olmu ur." a imin o asına g'rm i·t·y l r ktis a bir za i (a ) diye r k a i

ol u. o zabi in ar e i yalnız Ahm .. t erit ·n v··cudunu yür.. di.Bu vü.cudı.ın

için az ana kadar yarı i.lykuda k· lmış bir çok hır a:rı, ·· ke eri> ı ve ddi~

aları h x kett getirmişti. '(s.8 )--~~~~~~~~~~~~~~_.......-

"O bir fer t ,kapılarını z ebaniler bekl iyen biz z i ndan şeklini a lmış b Q z oe iy tin yalnız bi:r k:l.şiyi değil büt .. n bir mille i , bir anda berheva edebil .... oe!

1: '

k udreti haiz biz t~nrip aaeti haline girmişti. tt(s . ~ı ) 1 ~

A et Ke:rim o 1 Jdar taşmıştır ki "şu ~ kik' da yalnız .tttiha v ve TerakkiniY\ ·

ya lnız os anlı devletinni değil ,yalnız bu Ct=miyet ~ e bu e leke· in değil bUtü\I\.

beş a:r iyP ·in di.:işmanı kesil i t ·• 11 ( . 8 J

til a·· v ferakk.i yeniden i' t · a:r m vki.:.n g ı:çtiğ vza an. bir +e hiş hare_ ~ 1 1

k ~ine b nz r bi ekild ~ halıfler ... n bi:r ÇıJğunu tvkif etler. u al!a a Ah et

}{e:ri ~ vv:r 'ı:r . Fakat tutv.lmasında hiç bir .... eb ep yok\; :r. Onu yaptığı bir ka

ba ha.ı.. v rcA bu ne olabilir "Bu adamların onu kendi arzu ııt')-ra eci h~ ioınd.

böyle z xla U.:r"'kleyi götürmeğ ne hakları aı·?Ahmet cl'iuı bir Dd~ mı ö dü:r müştü?Bir eve unaak mı sokmuştu.Birinin alı rı çnl ış~ı. ayır, ~yı ;Ahmcc x:e :r'im bunla:rın niçtJir i ni yap amıMt ı. hmet Kerim yazı yazını - ı ve büt ün kabs-~ "'/ ' >

ha t i bun ., an ·baretti . ' ( s. 28 )

Gör·· üyo1ki

tela ' i ... i

b . z

ya t -·

onun

hm ri in ~e· li ~tbuat~ h -lc o za anın

ağ ~a1 ı u bir x

en··!'ütala · ol . at en u

.ı. lc..C ·t fı . · > sına men ıü ~ bir ı• .t.1ctE ci -·eı · z, saf b · r ha -

i eall :rin i idir . ... d"' ta . .mi b · ca ill e; d .. u ein - ' dir ..

bi G bira ın heytcanından ziy d~ pasif bira-

d mın tcv ı . ı et ekim onun akibe ti olen s .. rgün gitmesinde bu hal a

rasınfü2 t "'dric«n ka·y-ç kc g .. r··ı·· · . S .. r:.ı"ndeki gevş -k ,basi hay t,b hay· ın

'·• 1 '

! ı.'

',1

ıı,

1 i

ı' ' 1

1

balan Y rimi id;alist şah iyeti,reali elezin kuru ıe a~ nsız ne ioele- ,ı

:ri old wu kadar,ikinci benliğlnin hakim ol sı ile et ardır.La in u ben- j'

ı·kt fc:s ·· ed n,ayrı bi:r m t Kerime tir .

til sı romandd1

Ahmet Kerim,üzerinde durulmuş bir t•

"" portresini,yetişme tarz nı,hususi nyatının bü ün . r e iyoru2 . sa& n u rr~r on biz bir a a rne~i o

b i in n i i o .r ak ve r ı .k · iy o x . , bü ün z iy -~

d vr inin en ı ·"'ini t · yor. ı

iz 'h e b bd"lha Ji vrir i ~cmçl

şebbü l ri, .rl rı,

y ir vir )S ilolo'"s'nin e z ·ci oluyor •

i

izik iy

v al f r.ı ile

:r na bakara A

.1aşı "or. uhi bu' -

e bir zihni-

• ad±i hmet Kerimi bi:r vas"" ta olar· kul anıı o:r. y i~ ,bir kaç yılın

b· riz iz5 il r ·nı g .. ~ · ·r -ktir. u i i y p wk içi ha başka kahra anlardan da it·· ·yor . u ğ r t K rim:n va z iy t'niı da a iy' i -

ı·yo l·r . Onlcrın rısa v y· uzunvüren hayatları ve rol-

1l' .

t Keri den sonra

dayı i l et baş u arriri o

an d a a · il e i n

v' r lexde ha i~a e ya~ ış , in i i ir. a

a ol oyn -

mış ateşli bir gazetecidir.Bunun biyografisini yapmak mümkndüx.Ono ~omanda 1 ,

Ahmet Kerime nazaran çok daha ateşli ve atılgan olarak görüyoruz.ve bu kaynar ,

ruhu onu anoak ölümde erkediyor. şahabetı;in Süleyman da romanda sık sık ha ırlanıyor.Bu iki arkadaşın Ahmet ·;

Kexim üzerinde bariz tesirleri vardır.

Diğe:r tipleı· h~yatta mevcut, yaşamış kimsclex i:r. u la:rdan bi:rço;u h··mo is·

tik bir eda il~ anlatılı~or. 11

·· tun bunl ı·a ilava edilec2k Vf,k ' a ço .. luğu vnr ı • u lsrın bi:r .~ı ı kahra-'··

manla ın hafıza ve .hatıra_a:rından diğ rl-ri d 0 . seyr· n eki t· sadüf- 1 ı:

l r n n~':i'' , e iyor . Bel · · şlı vak'aları yalnız ndlarını sı ala ak dal. i biz ·o an i cun ılı~ı Vb rtke U~ ~tir : ( h .. t ıeri ·n ö e · B yendi

. ,I

r ol utları a:r .. b· kt.zası ,A ami in bn ınd' n t=, çen lo_.an .... v~ya 11•

bar va ' sı , ... ı· t ro."min Ytik.:ıek Kaldıxıaı an g çö.rl rken k"':r ı_

rı .JÜ."h~li a i in ··ı ü:r .. lıne~i, id y ka el -

ma .an o il münaseb' ·. ı, iyein evine gl tn ~i,J. ila.:' fırla - ı '.

sın ı t süsü, .le da:r g zat sinin çıkın· , clhd eb sandaki gü,..ül 1iUler,

""a i e ·n ~ lmet. Kex~·.min evine get·rı p gaze~eci ile karşılaş ı:rı a ı,Kızın

i

h

mın

iharı, 'c;z · .ı.U t~r Pa 0 a lcabin€sinin m vkii i.z:t · aic.;; gel esi, vr pad~kı u

ifl r'n ey er .ey i·tanbula avdeti,Ahmet erimin k araydaki ~rife · hanı

vini ziyaret etmesi , eral ti. atrosundaki müsamer · , B bıalin ·n bL rnlaba - : 1

lı taTafından kU.;)'"·tıllp"harp i.s\ıivoruz" avaz..,le:rinin baş· .., .. ağ ha- ı

di e i, ulgarların c;a ·a lcny inmeler · , ··tarek , hmet K ri · n tav i i dises i, ı I "lemi , ah ut vke · G·zıi u alefqt xraniyle müna ba , LaxLa ında bir g~ce

pa anın vuru a s ı , e K ı· i · n -i fi , n y . i ... s i.

Loma b··yı ~ b" ·ür1 a:ı:.ih · 'ne ~dotlaxd· n · s if de edile re y zıl ı tı:r . e

Ah er bu bi:rbirit.ıe z k. g"bi gözüken hndis~ı n r:ra

iki:r ve ru <a ıdır.

o · n ı ·san i i · riyJ e ir' --~· ........ ...... n- ~a ve u.r ya

Ha•

er imin

do

bir rom

n ·vi b

rinin lS'ti

K ....

ıgı

SD

iı·

ik bc1zı .r rler kuru ve · bir heı. alı •

arın s Y.Kad in·n şal si ve ah~n li s sini e

G OR e nmo:re Hükürn G cesi g b t :rihi b' de I' yi

dır. asıl .. üm Gec sin e ı.908 e :r tiye ti ve o

"

ran l' · ulatılı [J is nmi se, v :r ' nbu u

:r nin c ine ai rini.

:r"nd· uvve ı· ol'ra ox a "al

U.na s ebe . 1 :r i

a ' sad_ ir.

un uk3 i h et

uy ak kabildir .

_vz. 1 I' n

ılla da fi ri , d

....... ek eoen e-v

rıni İ a z-o g Ü T. tan ulu

i n·sbet·n o nlan ır yoı~u. bii bu lE rde ··daf f T ~y nakl di en

1'

. '

ıki:rle r, i d i a ta:r hepbi r ·cara flı, ukayesizdi. e ancak günlük bir int iba ın ma h

sul .. ol uğu için şe i:rde "'sen nakiki havayı bize vermiyordu O günkü sansü:rü 1; '

hat ırlata lıyız.

·~ ~rek J e r usınü.a Is..;· nbulda düşr_sn i:1galirıd n .ıGeV'€lltit e "'n hasa sız bi:r çı gınl , hük:.im Skı·üyo~ ll . ~eh:rl.n ~·Dn~,au~c; ında hiç ü i ·, edilmez değişiklikler

o uyordu. ilii renkl x yavaş '.:/t:JVa k.r.yboJ uyor, Ist nbul gel.:nleri tç;csil c e-

c ~ın .... , re lenl ~ Is:tanbu U ÇEhr ~s..i.11: ~;· &c:J VLlX '2< t.il €7- ~.?ekl-e sokuyo.r· u. Bu

ayni za. nu.3 I<: 1 1 i Ve run· bi:r d"şüşüıı d ü. :ld~s.!. .i.e:i.. 1 1

'·• . y. 1 D :ri bü ·· ·n , 11 rndis .ıl -:ri ·~akın nrı g;·fmek fı:rGa ını bulmustu. • ü --a:reke g ü.n-

·> f 1 ,·

l :r · .c"d J.f> 01nbul da i · . e gozlcı·iain önii de mil li v: ve. .. ani hisle:rini :renc ide '

irçok va ~ • z~ıe4:r oluyordu.

~te s ôo ve Ga en,. iç · e o gün le:r j_n .. ÜŞb · ı;; d ve intibaı~ ın aı r)l·ülen bir ı·' a 1d:ı...ı . urnu nın i · esk · bir efsane n g~li ror. ·. itab:!. 11 uka dd ste '1 :JS e ~il-

i v i · z c ' o tl! v G a ıno r e Fa 1 e ·· .. in e kiki şeni r d ir • u ş > h ir L. :r uz un .. ü d d t A llahıu ı.: ~re tiği, v zet iği ini kanunların ç re eve si dahilinde y· şa:rla:rken

.,1

ıı,

,. 1

. :..:r z n g. iy x }"i ı nt:: r fu;Lsüh ed · y,. rla :; ...,,.a larında i ru" bix lj "' i , a l ak 1 ·

· ı oluyo • · u ter ... d · i neıice 'nd e one ilex :nirl-rini i~i·aı edi-

orl~r Vt · . rio ba';lır·orla • usus:eı l en vnl ·de ~··yıe d ·niyor : "Diya:rı- ' I•

1

n ı~ h ..,, ............ _v ~anrrıştı:r. Taxlal" rınızı ecnetiler ö- ',

ve on l·rab -diluiş g~bi v~xun e ir ve x f

nün üz

s viyun k ı ·"ı yanma de olan kulb gibi hıyar tarlÇ' .... ın .. ·bu lunan hay. e ·'· • 1

:>ibi ir gibj k·~ı uı tı:r . 1 (1) Alla bu j_tı.bı iizerin e 1 '· ci y .... ı:d b· ·s :ttün ça u:r~ b· .ı orlar . Bu-

n n ze in .. » bu ..,

ar r: 1).

Y. K rı

bu un ozmo

i

nin

a r

d ·ım i e u iy

i

iki qe, ir bu ~ure l s n oı uyor .

Is· nbulunu bu sti iri ~hr· nz yor. il aA.i B [-:-tan- .

muhi J.eri ııe e l · untn ~ ı,B~yo"'lu, ~·-? li di'ş ı;.n ske:rl r:ln

rla ka ~ı amış· ar,~vlJrini onl ·a aç ın · .. i ~1 · r· ya '"'m eai i:r dO ,..:ra gi i "[st gü-

eıı · m r ru te kız ar ı ·n~iliz

x i · oti. ı ay ~ok n e ıD Pdil·ler. i' ··n bunlara

bi b rk:.ıL~p ~.: ... :rin ··~p :rin ya"· ·u:t , av i

ij ahehe ttJ1 · yot. · erde tir muhitih inwsnlsrıaır . B ro n ın

lwn ı

a vmin . .

·bul

ziye·ıin ·

ı. u1. :r. k c.:ıhs :ı.. ' )n.:aa t r ı ı

ı.zı l\ 71' ond .... n h'y

c ı ç. t · r:} z da .ı

ın b. uiin lnce likle r ine . 1

vakıf, aprislerine hudut olmayan,güzel,kültürlü fak t ş ımarık bir kızdır.Bu ilenin tanıdığı daha bazı kimseler vardıro esela adam Cimson bunlardan biridir.Bu kadın"Beyruttaki bankası topu attiktan sonrs gelip ıstanbula J z~ a

odada temekkün eden möoerscı bir s riyeli kataliğ:hn,adıle sanıle Elberuni 1 ~ .

Beyin ızıdır. ~lbexuni büi dalaverelerini çe irdikten sonra, bütün çarpma aldatma, ve dolandırma vesaitini tükettikten sonra ,nıhayet son kozu olarak ta-liie karşı kendi kızını oynamak üzer e iken biz süvarede " · ösye Ci sonla tesa-

1 .~

düf her şeyi halledivermiş ve evlenmişlerdi. Esasen • Cimson da türlütüzlü iş- . ler peşinde koşarak nihayet Istahbnla bir zengin A rupalı gibi dönen aslı pe

1

' •••

belli olmayan biridir. Toplantılarda eksik olmayan bir de ecervil vardır. "Bu ecervilin istanbul1 ı .·

da ne yaptığını ve ne olduğunu bilen yokta». ak.at bu şehrin he:rhangi bir ale- .ı

mine gi:rilirse orada mutlaka eoervile tesadüf ediliroYeni doğmuş bir domuz yavrusu gibi penbe ve şişman vücudu gah işvebaz kadınların ayakları altında

ı ı ,

bir(puf)vazifesini görür ;gah arlarda barlara meyhanelere bir devrilmiş kü-

çlik fıçı haline girerdi? ıecer il buraya , fahxi bir vazife _ alarak sadece eğ- ;· lenmeğe veya eğlence lerinin çeşnisini değiştirmeğe gelmiş haylaz lir milyo- 1

• • •

ne:r olduğunu iddiae enler belki yanılmıyorla:rdı~zira Istanbula ge diği gün

den beri sürdüğü hayat bu iddianın oanlı isbatı idi."(s.ı2 ) 1 ..

Azize Hanım,ıomantik bir kadındır.Kocası ise en rezil münasebetlere alet'·.

olan bir erkektir. 1

akbule Hanım,samiBey ailesinin çok eski dostlarından Hayri Beyin karıs •· . 1

dız.Diişman askerle:ı:i işanta~ındaki evlerinin işgal ettiklerinden,kadın bir 11

tarafta,kocası bir tarafta kızı rı bir taraftadır.Ve bu aile biraz mütareke ıztırabını kendi üzerinde bahsetmiştir.

ermin henüz onaltı,onyedi yaşlarında bir mektep çocuğudur.Lakin bu ço cu~ ğun körpecik vücudunda şimdilik bix monden ba ımın bütün ihtiraslaxı kaynaş- " ma tadır .

Orhan Bey ,güya eoexvilin 1ztibat zabitidir. "Ha:rbi umumide bi:r müddet ih· ·

· tiyat zabitliği etti diye hal§ TU:ı:k zabiti üniformasını taşıyan ve bu müste- : ar kıyaf t sayesinde kendisine k vvayı işgaliye kumandanları nezdinde resmi bir evki teminine çalışan züppe ve sünepe bir paşazad dir.

is ani ur Amerikal bir gazeteci kızıdır.Lakin bütün hareketlerile,

f ikirlerile aha ziyade erkeğe benzemektedir. Bütün bu kalabalık içinde işgal kuvve ~rine mensup iki İngiliz zabiti d r

vardır ki bunlardan Kapiten Caksen Rayd Sami Beyin kızı Leyla ile flört et- '. me tedir.Arkadaşı axlov ise Azize Hanımın kocası gibi anorma tiptif. azifesi telijans Ofiste müteroimlikti:r.

u Tengare nk i nsan kalabalığı arasında Leylanın dayı zadesi

ve efemine bi •. ,j l

1

ecdet hakl:k

,,.,. ? ,,

r i • u mon d i k.

la var l' ' l

u ,Pol1

l'

:r r e

g

n

i l r .

ı o

rı

.. b ıu ad • a

h

ı

ı

m'"r l r.

ıl

k ' , ııı· ~

n il

'·• . ı:

n ,1

ı ,

--

:ran-.

I' ql

1

~ o s 1 den ims lerd n bile noşl nmaz. akat nişanlıs ı Leyla hem bunları yapmış, ve

y p k a h·m de İ~gal kuvvetlerinden bir İngiliz z bitini adeta ev ektedir. c t o~ , .uc vin ~ c v nun er ·· · şl r ını bi:rinin ğz ndan muf as s -

la ;.· ;;r ımi-s 4 i • .,·sa s n v ziyt: tt ~n .... e:r ;:;ı;;Y ~ n oş lıyozö..u. l3u lıa dise , onu u uln:ç e!

-c -ri . 1..:.. 0 i i old • L~yı· i.._ -- r aında htr e in bit iği-

ni nl"yınc , ir t ·· ar _ tı ği b · dü ündü. "Uz n b ne ı;;;;rde ... onr .vxu ac an d .. nü-

Ü

yal ız ,.

bi.

de

il · tiöi'ü tük x i ün a · ı..laxın a çn tığın

gözünde parl yan bir em'~sı idi. · ış • e nihay :ı., ünün uin , oul .... :ro• Siz

genç ız burJu ih iyaı·lık g · bi, s t

z nt t~ği 71• e · belki

eı-1 Layı· bu u ~ar ın~

i-ibi i iz·a ol caksınız" · b ·, ··ıu ı gio· kınıı

'?

r 1

'·• . ı:

sı :r: n i € c··den iri. ela~"~:· ~- i " d- işti.' {s.33J ,

iç · n (f ·ki in · y eti ohbüy .. · .. .ıtli·· .o, u ( ~ i) c ·· ü.ı. i etikbalinj , ı. · "rüy rcıu. - 'c · i etrafında değişen h r ~ey gi ı b da · o~mu"". nuı; ak lazı

11

ge l di "'i i dU ~·· dü O asının ütün uve:rla:rı . ylanın ya bi_ :resmi,y i hatıras ı

v y he ye i il doluydu. unların hepsıni toplsdı9bi bohçaya oy u.ona ait hiç bi:r ş ye tah .. lü yo t u. Kabil ol a göğsünde :i lbini de, oraya opa:raca ·ı.

aKi L yl y ou ka x ız ığ+, nu· nbfr.: etlii ":· ni · ndı ı M · , nd!· n ho_

ne sur tle olu:rs ol un bir haber b liyordu. · iha:ve tanıdık ardan ur ye arn.-

' '• 1

1

n ına avet 2 :tldi.Orada genç bir ın;riKalı goze ci ile taı ıştı. o ... lantı- ··

n onuna o u eyl da geldi. ede d yı zades·n ç· in~r~k lı,""ını i ... as ~tmek istiyo ;daLa ziyade yarıı d '"i g" z ·t ci _is

dar u. yla'nın bu v~ziy. tt n inixld!n iği nı ı

o .tl b· k dar candan nu~ ala~ı reı oı

0 t r , bir akr~bndab ne .ix ?

akıyor u. ·ırgı11-"

Dt i u:rl alaka-· · u. a li niçin ?

iyo:rdu ') ··..rıe is

n ~ v bını e:r c i gUnü n .,.ele h'r wek up buldu.eoeni

o ri.an n ızınaa1 ~inirl nm·şt~,ha ta bu as biye le e ini sık ı uc tten af le e iyordu.

u, ili.sin ceva vtr i.G·nıe di içini bir u:r "bi iy ~n en-

• ub ll' n cev· l r o , yl n a nlıkla_ı açı c gö- " ci;m Ol U eri Il y k uU t;ktubun b ni

r içind s ~ :C ü.ba- ,

t

n. c VDJ v :r 7 • i ~ 'IJ isi li b 1 l. iy

n ayı:1L1.p u ı t ih

:r i di si i • .rt ı ı r- öre r,

lc,r g··nd :rmi ndi i bi F '• :r , t; nu r -•

r · n v t; z i;y l r tl i:r .. ..:nbi ~ ark sı e~ilıni·

·b na is~ ni 10 ·u i .. c et ,Jl

1

L·Y ş l' r·y;) .eyla ird ·• u aksi te

r hırp~l· ı.1i t n ayılı en

onu-

tif ·~od tin bozu sinirl-rirıi op rınc - · on· kUV li b"x avla iıtiyacı iL2

o d sır.ıa o,... vu. üngür hungU::r ağlamıy b şladı . Kar nlı ta içeriy biris ·i gir iyor -

du : "- o!Dadı sen misin ? var,yin~ e var!" - ·c e ı.;, - • c e t •

.. u L-Y1 n:ı.n sesi di. iep "i ... i anL • .:ı..ı.tı. iit" "ı n ~ akip et _ ll ::rı::çmi;;ti.

Löbon · n çı1a k n .: ıe g .. .c.nr tü..~~or u u. ka ından 'elmi ti.~ nç adam hıçkı-ı or t "i~i ya· '- 1, ir b rda,c s e.;liirdi:

d~di, - i beni ·~v~y r~un, ecdet~

- em na ıl ,ha ı asıl ••• 1 h · u ıl! ..

- u ha 1 € bü tl' n bunL .. :r ni in, bi.i \iÜO un s:rniçin :- "

G nç a bi o . ş y ... r söyle -.. i t ... yip t · · az , _ ~:e .. lere

e le unu ırak· lı ) ' :ı.,t i~tc ·• bi hare-

ı:

'ar .... ın uı:an, ıs· ıı .. lıına l ı ı:r g · bi ye, · i'i~ , onu yo.ke n n· ız ,1

n "J ind· r ,yı:r. ı;ıc ~ i:r buse ile öptü. '

u va· yı mtiteakıp ·eode~te ani b"r eiişikli oldu. aya~u nikbin ikle bak-ı ,

" la ı.L y ayı ol uğu gi . . "'i,ou c k p:ris:A..c:ri i oş göz eği, -

0 ay_ me un ·y ı. .L • · u '-' :rv · ı · ıA y i yalı ı ı

x smi k'"şadın Leyla il b -:ra· er gi - il r. onun ev ~ ... i ı - · ı

diğı u z vkü sefa a lemind~ eodetin 'tiksirıdiği ngiliz · abi "l ı·in en 1 şka is

Fani ·or, er in v .... bü t··n t nıdı 1 ı vard ı. !.ı ~ahibi \;c e:rvil, avc .;lilexe y lıy ı ,',' .,\ >: b. gez ir ·yox u. ya.Li Vı;;; unı ır c :rkpe:r t ik iJ:c t · ı~i dilen lar, salo~lnr

her k :n hay:r tini muo p oluyordu.

ecd t bu j:f"rül tü v c rhoşluk :rasında k ndini ya pya ln z hisse iyordu. Leyla · ·

sı -ı ca n _ayd k 1 ığı1dan k ka çl hi ler· i bi:r türü y - ıjtı-:ra yor, ··z .. üyor _ ir aralık bahç ye çı k iste i.:r anlı ~'t ı::

f ısıltı ar duyrav b leuı · · l n taraf~ ya ~sştırçu itiyor .Zir bu s~ L : la ve

n n. ı tı. _n:; kı-, ir g-c ecd€ ge c

k rg n oı arc , :ı ı tta arı ı gitt·. y du ,faka zı ı. a .... iten

tu v .. llo y z

i i l lil'l ' :rdı:

i" ndüren n r.a.. ··

.npi n re . ' rı i . lı ' ı

n· n.ı.

ile

··eııon n l

tti n'

i

rbe t. li

bi

... ı c ı

ndtn soğu v l yabancı ua L: · ,ör C:!"' i,ar lar n -

1~ ı~rını ~evş ten kuvve~li _r seb p oldu.

T lkı gibi

. t

n :la . kl:i.f

i. i n Vi

ununl b :ra r ami Beyin evi en ecnebi ·safi:rler·ne açı· btilundu. -ne n iliz z biti ·i ar tlerin · e dev diyordu.-atta ca s _ ayd hn z sultan

' . r,

'•

ıll

1

adında tam manasıyl şarklı bir kadınla,ayrı bir flör t safhası aça rken de Leyla

nın kurulmuş hayatına hiç bir zaraz _ge l medi.

u olduk ç sakin günleri bi:rinde Ley l a ecdet c bix emri vari vaziy etind ~

evlen .. e tekl " f etti. EsDsen müte r 12driit olan gen ç ndam son had i se l erin saiki ile

' ,

her ~n cev p vs r mekt e güçl'-i k ç ... kti. Bir zamanlar 1 iştiyDkla bekledi~i bu t e.klif't en ?

ürkt ü,müphe n bir vakte tecil \;tt i. Lakin bu daha ziy3de te lifin kabul edilmeyi

şi id __ ki Le la nnLYwkta gJ.çlük ç ekmedi. Ve ogünden sonr a genç kızda ııe cdet in

ibr e·t ı , s _yretti!i bir a lçr~ış ba . .)lndı.

Bu e sn" d :, .. a a C i1. 1 s o n b i r g c c e e ğ 1 en o e si t e :r L i iJ t ' ~ r • Bu <::..; c 1;; d L..: y la v e NecJet t- bulunduler.Laki~ ikisi d a E ı , yr ı gurupl~r içersinde.

g0.cenin ferdaoındrı,J~ös· ö Ci sonun ölü~·yıe,ınon, enin inkti~e en parlak

şahsiy tl adam Cimsorı için Yflru ve üni~li bir vre ba.;l· · ı .. ekror nçli.ğe

· u· ş 'adar ~~vin ~n bu dulun eJ:raf ı ş i di ·ir~u~ Dşı· l~r Vt ali ~~rle o-

'·• . ı .'

,1

ı

ludur.Fakat g I) Ç dııl, bütün ·bu kalabalığa :rağ en katiyyen evl·2nmek taraftar ı de-,.'

ğildir.J3ir seyolrnte 'Çıkmak niy tlndJd.ir. Ynlnız vçra· et w: "t:l ·lcri i.çi:n vm bil

hass ınilliy tinin tahk'ki 1 '.n bu ·)rzusunun · '=:rd:ne gelu ui uza .:..1 tadır. ·onra

hak· nda bir ~ok dedikouul< r ç ık ı':s' t ır •. adc.ı · iu ,=;on bii "t u cd.ı wdu tc..r ın v e . J

v r" t aıu ınelcsinin uzaıu~ ını Leyladau o· lw ' tedir.(Jn mı in .;Lrnu a nl ak ve bu...:

nun ·~in e etr&fındaki do tlırı~dan t~crid e t ek is iyor. 1

et~ i .J..Jt::y la ar u ık,n ~ . a.t' · t-;.n.ı.. .J ,n .. ~ec ~rvılle ,n 2

siyle konuş· fıisatını bulmakta· ır. atto evi de t~rtip

l.. i .. onun bizzat ke ndi-, 1

oplantıya .A

d~v tliler in gelmemesi onun m'nev~

n~r o,hx nlar ı genç kızın vücudunu nevkiine şid t tli ·bir dr rbe ol u. t;-ünl erae si-·.

1 bırakınadı. A vrııpa hirlarind .:a bir inde t(: da-

vis in· lüzu örüldü.

'Leylanın "vrupaya hareketi gü~üne kadar ona ka:r'l'ı tam bir 1 kuydi içinde 1

ya 9 ı an ec t bu günd~n sonr i lk s~vualı zamanlarınu· ki gibi bir hü lı elem

devresine gi di." l emini bira~ ol un azalt k i in :ı...eylanın lıatı:raL .. rına koş tu.

ı

S mi Beyin ev i nden ona da ir haberler al adan çı ~z oldu.Leylanın de~işti~·n 1

söylüyorlar ı . .N cdet bu dJğjşm.yi hem tahayJül edemiyor,hem de eski sevgilisini.,

gene ski k rakte:riyle -tahattur t lekten büylık. · bir zevk duyuyordu. i':TEr t ra n i ·gal ord usunun zulunleri dfl egün rtmakta ır . -ecdat bu ıa n-

z r · nda birçok ~ey e:r; yap ak isti;yor. iç birin ~ J • vessül ede-'

miyor lnız g nç ed bu buhranl ı Qot rinde Sakarya zaf e:rinden b9ri müide - ' ler , · ııy· n Anado uyu dl' iin i'. li.9 r a , n gelr cek bir · "':e d lg· .·ının büt··n b re

ri ortadan koldıraca~ına mliph~ın bir incnı vardır. Bu düşüne lerinin P~ç i-. rı

z 1 dı "'ı bir g"nd ye:tl{.ın do tu c eruil .a ili g"ra·· . onun '""af er ec· etttn zi .

'• ni b

y d n ı vard ı. 1

u bulu l ax·an y 1

az sonr uz k an uz ' nadolu kuvv- ı r "nin ilexleyi-· .ıt

şi h b ri ildi. c i · i -n.L ~ in ·ah iki e imkan k 1 ad n, · z m · ı·in öz su!':i ı ine ge 1

~i"'i u u du. kı:...a fa u veciz hnb_xı r İs ·anbulun r ngini ve manzar s ını he-

en e ~iqtiriv erdi.ci vinç ·-n a~lıy ·nl rın yan ına k _n so-uxt· n ç h.r el re; i n ı ,Şi li gibi sefaha ve r e.z ll:; in ö .. ği o.ı.an yez t::r nan m

ni nelerinin nezareti a l t ında tebdi li kıya(· t ed exek yuruyen günahkar kız ve ka -11'

dınla ra raslunıyo:rdu.işgal ordusunun birçok zabitleri buradan kaçmakla askeri

bir muvaffaki,et kazanacaklarını~ gibi seviniyorlardı.Nehir halkı h r saat yeni

b:r galeyanla misafirleri rahatsız ediyorlardı .

Düşmanın bu sur~ tle işkence ÇGkrresinden eil faz a zevk duyanların başında

ecdet geliyordu. "Ziro bu gt;nç yalnız mernieketa ai-t umu ... ü kinlerin hıncını de

ğil, do -;rud~n doğr'ı(luya kendi şahsi acılarının da intikaınam ı alı,oxdu. "Bu taşkın- '·

lığı ·.·rDkynya geçrr.,.ek için Dol ' 2' bc.hçc ... ıh ·~ı ır 8 çıkan tür orauLu a at arttır 1

•

dı .... ec et Lazisiyle alak~:ısını kes iş,uf k bir çocuk gibi bütün vurlıJı ... günün '··.

ın-s' .=ı~s ·n2 v r iş vi. "Bir vc.:ııtitl :r Ley ilt: .h .. t;ndi urabıncıa geç~n ruacer ona ı~

b"r ba ka adaının hikay~si gi i ge iyordu.' ,1

Avrupadan dönen Leyla h1Xdk ı~ı ş hri her an· sıyl de~i mi. buldu. ~ct·

,Ji. son ,1 zizt lrn :.ı.. !ı,ICupiten rnyd, J\.ı. eceı·vil v...., nihay t r ~Cdt::t b ~ ka ale !ıt ~ÖÇ -.. t - ı,

ı i esi biye il er. lccdc •Lin ıv ine uğarmuııyışına çok h.ızıyo du. D2 ":iş e n ':lehre intibak " için biri i lc ... zımdı, v;:) bu olsn ol a ..ı.Tec ·t olurdu. Lc.okin onu görw.ek,hatta bi:r

, , "tU • ..ı.L ev av -t etmek imkanı ıfoktu. ·

~ .ı

C.:ı. t.: u· .. f onl rı kar~ılaç, tıırdı . . illi bir ih ifal g nü,hu~~si r ulüpte · • • 1

nç kız .ski nişanlısını gördü.~ cdet ilk def 's ;örüyortıuş gibi Leylaya kajat - ",

sız b Jttı;hatıı·ını ve sıhnutirıi sorau.1eyla bütün cnerjis~ni toııı~ 4ış,bu deği- ,,

~~n rke 'Ti hC":Jline g tirt ; için nt: .'f?JP a ı· zıw ıı·, onları dü .. ··nu-yorda.

·v ela ,Pangal tıda, vaktiyle ihtiraslı dakiknların eçtiği .t ec e u:i. o a ına

0i t c.K. • st i. ecdGt bum. rnüınan a · eı:;ti. "'yle ih:> .._y c.; 011 ı.C ... .rJ i :.ne t::>Ö .. \IÜ.re - ı,

c kti. ec · bir s :...n al ey· an v il"IIl ınek için,so"'uk bi:r v· vırı· kızın nrzusu- ·

nu k bu, etti. nt~a odasınn koda:r çıktı.

Ley n a~ına düşe n avını kaçır ... ,04 is er iy n bl r ahluk dir yetiyl genç da ın boynuna sar~laı .~ e c et biranu dadakları a bir bus_nin do tığ nı his

sed r Yibi o du.O :adar kendinde ~ildi Ki oir s irilfil n gibi olup biten-·.

lerin ı · hiy -tini nlaınıyord -.rihay t" )'itu4 için aya"'t. a kvı; to · na .Jını s2s-""' ·. c ... ç:: ·r .i. "'i 1 up ıır · ·· lı. .... ı ir t y-.ı.' i .i. ·uzüld·· .'

'•

.ıl

1

Görülüyor ki roman kozmopolit bir muhitte geçiyor.Bu muhittekilerin he-men hemen hepsi ya levante veya işgal ordusu ile Istanbula gelen kimselerdir.

~

Bütün bunlara karşı Leylanın ailesi ve bir iki arkadaşiyla eodet,bu arızi ka- ~

labalığa karşı çıkarılmıştır.Lakin bunlardan bi_ çoğu illiyet hislerinden çok·;

uzak~ır.Leyl~dan Azize Hanımın kocasına adar zevkleri ve kaprisler· peşinde dolaşan insanları görüyoruz. ütün bu zevk adamlarını sürüklüyen oinsi cazi e- ' lerdir.Romanda bariz olarak Fröydizınin izlerini görmekkabildi:. / 1

ecdetin bü .. ·Un zaafı Leylaya ka:rşı duyduğu maddi sevgide 'toplana ilir. Bir.·:··

çok def'alar kızın lakaydisine veya ihmaline uğxadığı halde on&ı araması,kpllarıı.'

arasına düşünce biitün kinlerinden vazgeçişi ıçinde galeyan eden i sani ihtirad-.1

•

ıardan neş'et ediyor.Diyebiliriz ki Leylaya karşı duyduğu alakanın şiddetinde veya Vtisatinde kadın-erkek obzibesinin rolü muharrir tarafından belirtilmiş,

tahlil edilmiştiro Binaenaleyh ecde·tin psikolojisinde röyd.izminve Pro1.1st' un parmak izleri :.

vrrdır.Lakin oyalnız bu kazakterde olsaydı romanın kahramanı ola azdı. eodet ' 1 ı

ayni zamanda illi itiyatlarla,an'anelerle de hareke~ eden bir adamdır.Alman-yada okuduğu için ingilizl:er,e karşı müthiş düşmandır.Hele Leylayı seven C.Rayd- ... ·

la bu hırs günbegün artmaktadır. 1

uuhorrir bize C.Rayd ve darlov ile karakter bakımından kiki farklı ingi- · 'f

liz tipi vermektedir.Romanda başlı başına bir kahraman olmadığı için Leyla ve 1

ecdat ile beraber o.Rayda da ayni değer verilmiştir.C.Ray4 tam bir İngiliz za-ı bitidir.Soğuk ı·anlıdır.Kadınlazdan ziyade genç kızlar a flört et eği sever.sev- '. gisi gayet sathi ve uyuşuktux.Lakin buna :rağmen bütün kadınlar genç kızlar onun peşindedirler.Çünkü galip bir ordunun mevki itibarile yüksek bir zabitidir.' Ve fizik bakımından güzeldir.Onun Is anbul v ü.rkler hakkındaki fikirlerini an·

nesine yazdığı uzo.n · ınEktuptan anlıyabili:rizoBu ayni zamanda bütün ecne ilerin·· edindeikleri . intiba olmak itibariyl~ şayanı dikkattir.

rkadaşı arıov İngilizie:rin çok hususi bir tarafını temsil eden efemine .. bir tiptir.İstonbulda yüz;iki yüz sene evvelki rezil eğlencelerin;zevklerin pe-

şindedir.

oman bir raftan titareke senelerinin bir aksi, bir tarftan da Leyla ve ecde;in aşk macerası ise diğer ta:rftan da garp e şarkan-çok hususi manada-bir

an için karşılaştırılmasıciır. esela,? is Fani urun evlenme hakkında Türklemi tu· · rı

tan telakltisi vardır?Ont-ı gö:re eski~en Türkl er zifaf gecesine kadar alınacak .:

kızın yüzünü görmezlermiş~naha doğrusu kızı erkek na a aşkaları intihap e- , · der,söz .. b şkaları ve:rir,düğü~ hazırlıklarını başkaları yapar ve günün birinde ~ıt gelinle güvey bar yatak odasında buluşuver i:rlermiş. " ( s. 59) Buna arşı. Türk ha- 1

nı arından biri de nişanlılık esn sında dahi namz_etlerin yekdiğerini anlaya ı- · yecağını müdafaa etmesi üzerine evlen ede esvs olan başka no talar ·da ortaya atılır i bunlar · x .. ydizm nazariyele:rinin müptez ·l ·"efsi leridir.

uharrir burada bize iki alemin evlenme telakkisi açip, iki tarafın da tatmin edilmeyişle:rini göst·er iyor. Sonra ~is Fani urdan arlô.va kadar kadınlı erkekli ecnebi gurubu Türk ailesinde (harem ) denilen şeyi merak etmektedirler. ·.~ . Luharrir bu noktaya da parmağını koyar vıe anlatır ki Tiıüilt haremi katiyen. eene-

~

' ,

bilere yalandan yapılıp gösterilen derme çatma haremler değildir.Netekim eoer··

vilin sa~ın alıp bir tarafını şark usulünde döşediği Boğaziçiıaiuı yalısındaki odada geçen zezilane sahneler bu meselenin tenkidi içindir. '·•

Biz bu romanla C.Raydın, ~arlovun,Mecervilin, is Fani u un şahsında Garp · \,

aleminin tereddisini id~ak etmiş oluyoruz. ,1

Romanda sempatimizi celbeden bir kişi vardır.Hatta o da hadiselerin orta-

sında malul :ruhunun ıstırapları tıısirinde bazen kalabalığın safına geçmektedir.,

eodeti bambaş~a bi:r adam yapan JAilli ordunun Istanbula gelişi oluyor.Dol•'

abahçed .b dönen adam artık eski eodet değildir.Ruhi tasfiyele:ri Y.Kadri çok def 'a milli hadiseler süzgeç inden geçirerek yapıyor.Kiralık Konaktaki Hakkı ceJ·

'ı lis nasıl üniformayı giyjıp bi:r birliğe katıldığı zaman mazisini unutan adam ol- ·1

• 1

du ise, ecde t te Leylada bulamıyan :ruh müvazenesini gözl.erinih önünden se.rt a- ; ,

dıml~x ile geçan askerde ve bu vasıta ·ıe maşeri vicdanda buluyor. ve böylece ·· ecdeti oradan oraya koşan bir mücadele adamı olarak görüyp:ruz. :Bu bize okadar ·

tabii ısı zu geliyo:r ki Leylayl: ,,.. te:rkedişini bile tasvip ediyoruz.

omanın üslubu Hüküm Gecesine nisbeten daha derai topludtu.Arada yer yer tevrat tesiri göze çarpar.Bazı yerlerde üslubun adileşdiği de vaxdır.mesela şu ı

cümldde olduğu gibi:"Başka bir gün hoşlanmadığı bix adam kendisiyle flörte kal- ·

kıştı diye ince meyve bıçağını herifin böğrüne saplıyacaktı. (s.296)Lakin .bu sa tı:rlar çok azdır.

KADRO C 1 UASI

1928 ile 1932 arasında öteki senelerine nisbeten .az yazı yazan Y.KadriYi

1932 de Ankarada Vedat edim Tör ve şevket Süre1yanın çıkardığı Kadro meamuasın da üçüncü miiessitŞ olarak görüyorut.Kadro mahiyeti itibariyl siyasette devle ·tç, san'atta ınkılapçı ve materyalist görüşü tatbik etmek gayesinde idi.Lakin ma

teryalist vasfı biraz mahduttur.Burada bu kelime ile daha ziyade(vatan,toprak ve cemiyet) m fhumları bir arada anlatılmak istenmiştir.

'•

Buraya san• at ve edebiyat hakkında yazı yazan .Kadri senelerce p şinde koştuğu san 'at ve d.d.ebiyat gayesini bulmuş bi.r adamdır.Artı~ oa gö:.re san •asın ,ıt

yezi muallakta değil oemiyettedi.r.Her san'a eseri onu vücude getire den ziyade 1

cemiyetin malıdır. evi şahsına mtinhasırlık,şahsiyet sahibi olmaK değildir. Biz

ancak devximizi,muh1timizi en enmuzeoi bir taxzda temsil e tiği iz vakittir ki

1

1

1

1

\

1

1

1

1

bir şahs iyet sahibi sayılabiliriz."(l)

~debi.y~.J..ın yeni biı: kıymet kazanması için inkılap hareketine ayak uydu~mas :

elzemd:..r." "i:rk cemiyet i, Türk inkılabının orı;aya attığı pixensi ~ ıe e göre şekil- .

le edikçe ••• verimli , sıhhatli orijinal bir san' at ve e e biya 1i haxeKe inin doğu- "·

şuna intiza beyh dedir." sonra,edeb·yatta inkılap,ınkıla n bahQe t e üe olmaz .. r·d. biyu ta in · ıı ,- p- '

çılıl· mevzu s .ç e ru .... a' l i değil i:r .(Oöthe , c · kespea ) g·

la:rı yat· ıcı ruhun en - :rjis"nda m·in e i<,,"'tiir . '·· . • Kadri e gör 0 c ebi:yatın &nm.a · f-'{tır •. ak:n ha,· bi:r aşk e ebiy<tt ~ğ l diı:.

Kal i s ·.mi din.~qy· P afa ına ulak ve1:en .tc i · · ı· · ,.mı .,avr ı ·ıa :: . . ... uh- ı .' t ~ ül" &. ıa .eı·rin n -vi re mikda:r ri oJu ~a olsun, unıa·rı iç ·uiri , zt:-· ı'

e d - ni ı en · c ve doln ..ı.k '"al'"in3dan i '3' lenmede1 ev rel, b dii v ed'"'bi kıymet a

lamaz. e • a f: l' er ve sarı f Q uka:r ı şu şekilde < rif e ;ı L akl e g nçli { s nel rlnd ~ki gö-1

1

riit'l' .rin bJ o:t uza le ştığ nı ize canlı olarak öst .ri : •• •<an '.a 1iK.·~.·

h rkesten ~·y ct~,c ~ iyrJ ve kalab lık adama ır. alk n ·yi kabul ve 'asdi ~der t" t .

yaını toll 0 ktj olen duygu ar ı v~ hey ~c ,nlaxı ••• " 'J

yıllcirua di a'kındu dti tine rini ~öy c op ·b ·ı·:r·z~ . ı

T· ·r çe "Oua bir fidandıx. ··n e Fa:rsça .. on:ru : .. : ·..:en t k li 1

1 1

lexi ' •

al nd vZi ~1 , s·f ~ını kaybetti.oon ~en~ıerde ç k ekt rda AC v~ Aza~ - il~ 1

e ... ini a .ı.za r!l .en dil a ı·~ti:r.çrn ü d' ad i blr sentakas ·. '

nıe , böyle o unca ı i:rçoğu fren·,.çe d··s ··~nrp :vaz· n u harrirl r in

yanın·a i le me in en m:k abe~tir .

.. lt f ·kir :ex, ela

l'i • şl~ .. ngı 0

tur. e ı uhi ai'zula ından ziyrd Hacan ı · y· cel, irik şii ho ten

n i k e d b iy t ı ve x oman in. i Jl f ta ••• ' n u . kilu 'hs

->

b ra er ö~ürı k :

( ad ·o ) sahi el ı·ind 1 i,,.i i _ ·i.yor ."

ş Y' b n) mu va uvk.ıw ı u · •

rinden uvve lıx a a +. ıni v. ~

ç v

ır.

1- '

•

• · d ·inin .. ~ r · rıd

a si bir

davası ı · . O r iç .n b :ı

• drin·n en son san ' t i·crk"ni gö

a a ına i , a ıa iç i ıa · , da a ma z bu

üla azalar kim ir.Iş ·e .unun için , cnre cok rıv etli

., &.; ahs u ı e v e:rm ·yor . ·ro- .

sini gö ~ t .. l' ek

tık( :r n

. ·:c irdiği h v· ba· ımııdan y

o anı u:r

- s·i:vase1.ıi

v ıno.cı n d ;ıı t

1e n ·sahe ele+

b ad:ro ç r-

'1

'•

adan .... on.ra ya an-. 1,

l' ilor u.ya ~nırt zı üttin bi

ebiva tının

i.L· ll 1

t: S G ' "' enbt.: j, ürk

llu romanın doğuşunu es.erinneşrinden onbi:r oniki sene evvel romancının Garp

oephesindeki s€yahatı ile izah ebiliriz.Harbin en faa l ve kanlı 'günlerin~e

köylül c:rle yan yana yaşıyan,onl· rın :ruh i vefikri hususiy::tl~.rine çok yakından

a ina olup ıllııroo şuur al ınua bu hayatın ı s·tıraplaz ını sajr,ılk ayan muharri- ·.~ rin · , bii ki ilk yazacağı ser bu olDcoktı.

ya barın ba ı, ;)scxın ilk s .... hifesi değildix . onuJ.1 başa.n ı on&enei.i _ b r maziye

saı p fur nasir c bula iliriz. 1) ~uı xriz orta · nadolu vir~n lerind· dol~çırken duyduğu acıyı,yanıK bir isanla if '"e c mi$t·· .

'·• ••

7 9 ... rirıır. d~ iğj. o ibi' bann u yazının n , on bir yıl sr n.ra ,c;y- .'

i ·üı·e acısını« da ~?l fleni;ı ir ö ..... d iı't. Et, .... k ·çi e ua .. a lQi • .ı:ıors uk ı .· ·çayı kenarla:rınde:ı ··~ d .. r aylık abus, u umun altı,01 yıl d ·n,ak- ızın yaşa ak- 1

ta eva~ et · iş~i."

r an ·n ti . mi; ı.ii6i ıraı :r a köyrt l e .... eı ..... i J alır l..ı..,, ,onun aya.,.. nın

iç ve dış ·arafı inculenwe te idi.Uzun bir ihmalin -örl€ ti~i bu ın rt ve hm in sar l ü rırı il in ve medeniye in ışığı i_ · dünya b-1 lfdl{;:t irı sal ip k _ln· k _,

re • unun için onların kaı:·a e ruh yapıl ını, au€tleı~ini biltn k le: zı dı. · ş- · J

" . ya b" 11 ·> bu ...;1 d · el..:r · n izlerine e tesadU.f et ek mü l"ündü •

Y. TT ı·inin dav·1sı olc.m 'blr köyl1 ye ent 11 t .. e anlaşm ...... sı laz dı:r • . unun .'.'•

iç ·n d j"rk en te lt..Kt .. elinin köylü zaadila.rını bi 1e~ ·,onun :ru ör nı-

a ı -ız c ~ui.r. 21KXi: · · x· Yaban b n n biz~ ipuçlarını veri -or. ·· .. (Ya ban) a_a-. · · i köy haya·L , hsulu değildir. B~lki s· n 'a tın 5il .rile b"'yUyen v ,. ra f-

a ı ar l.r . ab n' .ı.n l 3 imiye ill ·y de te· ·ika ~ ilir erı cı· lıi enlü t esi biraz

da on n ın ht vG bakımından 'ldu ~u kad~r yeni bir şekil arze e ileri g liyor s~n- erde Türk edeb~yatı daha objek,if san•at ·ı 0 riy ete-asını a:rt ırmamı.._, tı.Ru rouknla:rı b adar :r vaç bulna<l.ığı gib i ~o 1rmtik z vk

devaı e i gidiyor ı; .

UOUDlD b l'abe:r yaban obj 'kt . f l?O an tekni vin aykırı noktaları daih·t i"ıf' edi · ,·

y r. zuL,uz n :radl~ r ki· P a p·k çoktur. ~ ,rrir bu hu uste unları söylüyor : ~

" a oan b · r l' uh sı t n ın ı J, bi:r P ıbl e acı ve korkunç bi:r hDkika 1 k x ı kar ı-ya i i:r ~ u u , ir vio kln n çı ar ı '.'"'ı . U.1·ek p·n·çalayıcı S' ··ı a rct ır.

Bin n leyl i .. n .;;ü.bj e --tif' bi i · · d s: dir.

( u .an:ya muh t:be. · n en ...:oıu· n··_m r or(uL :rı, ü.r, kö;rl rıni r ara-

rın da a n:ce ~uıu l r·n

anığı bir , .. nder t i r . u le ' Lti·nT

köylex _ t hk Jrat . pı , ra or. ·uya çekrıc ·· ir" B . öylç:c en

bi... kı rı :vc.rn nı b 1· d ~ftex b lll , 1.aJrin bunu yı.zun ey

.. iı~.:ıı ı r ~or ıl tlırı hal t. • •• d ".ı<.::ı .r u va 11 a l · a· ı

. i in G- xp cep- r1•

'· i ı~ık ·J nık · • , ti 1

b · ::r in e , h 'y ' -:: · il

yol· ·tur. Eir çol •.. . yı;,,,t bi-

1

1

1

1

1

1

/

Ya ba n ilk. bakışta basit biı bozkır hakayesi di:r. e mevzuu gayet s adedir. Ro

m nrıa tmutaMyaoeğımız b:ıyrk va 'alar yoktur.Bütün maoeralar bir köyün · dar ç.er

çavesi i çinde c er eyah ediyor.Koyun ne edı n u y ri t>ellidir. oprağa lLr "ta:ra -

fından b~,ğı ı bul unan bır zeyne adın,korkak faka·u gay ~ sirsi Köy mü"tagc.ı.l i- ·

~~i ~ı1 ~ ~~;,s~rser i bir şeyh,köyct e ço yer ge~~ iğini herkese sUyliyen Ke r im

belli b;._3 · L1. şnh slırctır.

u ~tl ısl:ır o:ijifüü ni~ bir hu~u iyete SC1hiı ı::Z·i ·-i:ı:L .• He:r hangi hir '·· k~·ı :ıe ·:ra r"l· cH E -n b.i.. · y.ı ""ın 6 er .. bun a.r..ı.;1 ayni olao ·.ıi.r. •t>'"•:= -~n e ·x·· e ·unlar

o ka ar ~;~n~·ı,. .a lıyor ki _ oınanı bi"ü · ı:inc ~ llapsini unuı,;uy ı .'

ktvruk.,s~ ;rL m y pılı kadınlar,erkekle:r v }·hil·~Ka:rla:rfü.m t sekk .. l e .n

T ub wt.ı.:r. ı o:.r. üz. Ror:c•nd· ki ·' i. 1 ;r in nasıl ya,a· l d ğ nı bize şoyle

t nJ. t Jy0:.:" en rnn ıti'rebe :",na sına'"' uzun ın.·~ u 1 ö,-?l :rinde c=lolc..i~'1;ı

bir çok hikay ... le± cıi .1-= --ok l ~dis -1 ·r ~ şahı·, oldıı • i:r-

rı.ok t·" ··- g .. rdüm. ütün bu in..,ilıe ve ro 1 rıma. ol..:L~'7u ibi v ... :r~e 'u. .. l n <31· -

k·uırn bil iğifü icin bunl·..:ı &.n ... cazi bir ş~kl~ ~okıak is- ,J

-t,.::im

'B , öne~ i --j.ne bi t i : 1'1:.:.~. Rus rnı a ları git>i 1 'ı

ı .

l i:r l i .. uye iı i ·p· z ı ok i 4;t;;di -·İlk ..... <'. .. .;av u uy\ u. ~ak· sö.nxa

(l1 .vı j Cin ·~r.ı· · Ol U kôyl t: rini iCHp <?.l- ~iği k deıı •anım yoru • re tekim

ki (Yabnn cs ... l;; tı ir LH~ r') wnL ın üjikle:ri 1

0 i csnl:ı vr; n =>G ğil irl r. ba · o r, VBK'o··a.r zabtc ti ; ( ı) 1 om"'rıdn zeyne_..> .ad.ın, lLı CJ ... a , .ı . mc.. ~ a , ~n. gibi iiLı,...xinde d :ırulan

... i""jl rol a~:ırı ı·ağ len , aciıl ·;ç .. ohsı 'l3r ır : " 1·ah i ix tabl.alJ;Anadolu köyL.isü

bi d ... hmet ı· J.!n(;~,

hL c;·· Celal k::.ı ·a ve bc..1 · n:.sız abjc, t r Gs· nda ozkır ad· :r kuarak olan in-

an ! rın onı &ın ta bun lan bir türk mü.nevv cl'idir . r ü· .i.lle ·i , _ rrk toprc.ı~ı ve

ij l .. s.. ob na: c~~ ş o:r ıya g ·liyo.r.Ax(jı~ ·ınd· ki uçuı·um i i ~ r~ ftan birj.n i ·

· uz ,, .... _ , d i {1 r in i ö ek ın e (ya ban) dmnga.; ırı :ı.. v u:r Ln· · · y ·• '\ ii · · bu · k i :

... a a'·ın :o rn1 ı·· tnın 1ç ığı v heııüz .n. J;:' n ı · n k ıkunç l) · uç:uruı var- '

J 1J.k onla:rın dillt;rinı , itikadlarınJ. r. ~ ·f h.ır·. ~ "CvZla 1111 da i :r- '

ir' nd t! ·ı:nnJŞ l' • ü.rk ... nevverin geli"lOtJ O d· .i.Ü { köyl~·sünü uanıınıyo :r.

lııbalık ,ab1Dkt".'1J z bir rB ı·i o an u u un '{t:.r yüz .. e inen

n 'e .f·sı .· m· .n ol ak i .ç in yaJvaran ·A xupa)i imli kraliçeden · h ·r=, ·i~i zçı n onlitor da , h · ,t.:lal ontı hit .,tiği v l~i y bir ta r

'•

f· · rı'-" 1 Ol', ·alı ıt ta._ gibi donı2k V S ğ:.ı. bu 1 tor•"(' ) il

e • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

ı. Y.K d i y bir 1 onuşma ,V rlık. 0 : 3 ,ı/Birinc i anu /lfl 4 vl"e Süxeyy , Yı;; bcm. J<a d:ro no: I , ( 933)

yabanda,aksed~n içtimai örgüye naza:ran,bu çorak stepler ortasında şimdiye

kadar bilinmeyen,şimdiye kad :r te:rk olunantt insanın r r k1eri me ZUQ lı bi tir p

aban Tü:rk edebiyat a le mi .mite iki t·;xlü te kki olundu. bi:ri y-karıd .. ri

beri gö?d' g?ID~z nok~alErS istin deden zealist b:iı' göz 'şle beğen"lmesi Oldu.

iğeri ue içi;ıd.e t.aşıdığı "csılların fun e t ve oe:rahati ve bizi b. :r ha;ı:ede hayal ale ·iri cennetindex çeikip hakikB ·t oelıenn€ inin t8şirıe tan keskin

r_ t ,o-: edas ı il2 beğeni.lmt:ı.:!1fi. ·~ oldu .-e .·el.1' yabana a tf dilen ba~lıcf' suç, b 1ti·~abl.n .ı:öylü al ~ı~ ı:r ı bi:r ka-

1

r ekter ~ .şıması idi.," u hL1 as ta uxhan r~ op:rağın ·en" i u · en or1jinalidir: "bıı ···. kitab ı okuyup bj_tirdil{ten sor bit- Tür r·u "' · g T··rk. değil herh.nngi bir in a1ın 1 ·~

nefretle kaı·ı~ıl derin ·i r ıst :ra dt:sr:.ıamasına imkan yo11.tl.4:r. B ne ehenne i

bir a lem; içbLr vıılan ,çi., an yuv~ısı bu kad r kokunç ,. hiçbiı· hay · bulrnda:r aoı

ve hiçbir hapisane bukadax ka vetli dcğildi:r. B· l~net 1 e ıe ;opı·ak ıııerededlı? • 'ı 1

r- b ı irıs nlar z··m~e:rdix'?Altında ta beka tabaka ;- yısız ı cdeniyetl r uyuyan

· evliya ve hraman kaniy e Jtl~rulan Anadol topr~gl. bula ~8 rıankô:r olsun ka-bi. aeğil izah edile ez Şüphesiz ki Yakup Kadxi b y bir ~orandsn ziyade btr

ssBi'ye benzer bu kitabı bm~ intibaı bıraksın diye yazmıştı:ro'1,sadece ürk ·~

devle i in bütün · ğırJığını s:ı.rtında taşıyan köylerin ı(.'"t ır""bını, onun ile - . 11

:fül'k , ünevv -ri arasınd~ki uzaklığı 1 uçurumu göz önüne · koy ak için bu işe teı?eb-" :· bb .. s e ruişt ir •

• • • 13u iti 11 :r.la k .p ad:ri Beyin +,a s j_r ettiği bu a emi ·le, çe~ e · başlarında saf bakirelerle, bahadır delill:anlıla:r ın mani sö: li \;;rek sevi t:Lklel'i es'ut köy la.1at1ndan ~ok uz<:Jğız •• o.Acaba Ahrne cela.ı. tama iyle '"'faki

di:r?YHkup ':.ıdri . ey de bu es(:::rind€ azawa. bir enf "' .. il'ğe rıyor." I) u i Li.r z xo ·· a nın muht e ra sı için ' eğil, a f ziyad ro ancı!1ın ta vir

ve. mti~ ·de ususiye ·~ i içindir. a1cLkat en de Y. kup r_ d i Yabanda hiçbir za n baştan sona kel r objel{tif deği·1 dir.Ah et C.31~ 1 kendi si kadar oku"4ur'ltu?.Zevk

er · , aya lle:ri iti 1ariyle bLr -:s- s 1i:t ,h " , de ~~ta nb ı çocuğ ·d.u r. \Jl et e köy mu~L ·ti orıu ~ıı ccak~ır.Kederlexin· e sevinçl~ inue,d~ş ·nce erin e -şe ayzılı~ı-

nı 1öz_ önı'nd uta:rsnk ·.hmt:?t Ccl:'ldeki gayri .a.biliği anı mış oluruz.Köylüleri

d. · içte ildiğ.

~i için onun s GP1 ·· ~, .h .ı · ı c; ,ini.n ı:ral ra sı lt'zımgcli:rd.i ..... unu }:öv ~i. • v i r r o nu.. in Be.o nl ... "'· ını se "i vox. Ve bu ça rnurl8 ra b· t- '

~ . :

-:ı;öğsUnc ba ,.'ıp , ~. ıkı · :r. tte )ördüğü teoı·üiD ~le ·den gelen biz zor~.a inirli,ehvcmlı t

x-· z bir lunduğu i

d ına ı ...... T.ı~lcin s·ğlaın bi:r eaiyesi v1.~rdır. içbir r n b·~ içi ·-e ba.-düştn n ol t mıştır • . mla:r.dun neftet t ... iği dal"i slar o

da biraz ü(; ıınd .. ten soııı·a umın d ha de~·i s ~be bini ara~tıxmasıni bil iştir: ··

B~tün ·e~bi ~ ilx ı iinevve:ri ene aenı;inolill viran ülke e u oksul insan kütle-

i için ne y ptın. ıllarca ,Yilz yıl arca onun kanını emdi ten ve onu bir ~o a t. • • • • • • ................ .

il

..4.

I Ul' · n

I ',)

halinde tı topr k üstüne attıkt n sonr ,şimdi de gelip ondan tiksinmek lıD4-kını kendinde bulu3orsun.•

· Ani'. dol h l.ırının bir ruhu v, rdıo üfus d medim. Bir kafası va rdı;ayC.1 4.- ·; W:ıt~m dın.·ix vücudu va.ıttı;b sliyeınedin.Ustünde yaşadığı bir ~oprak verd~ .İn-ı~_-te '~ din. onu ,behimiyetin,cehlin ve yoksıılluğun ve kıtlığın Plinde ır .... ktın •

.:r2tı toprakla kuru gönül ara;..ında bir yabani ot gibj bitti. ""imdi ,elina.e O!'ak 1 •

bı.ı:raya ha seda gelmi~ in. e e tin ki,ne biçeceksin?. o o ( s: 94)' '··. ~ne -abanın Tc4üncü s hifcsinde üı~ entelektteli -unları sö le:r: "'"~ğe 1 .·

biımiyo:r_a rsc:ı ka bc.lhat ki·· i~? ~ab~hct 'benimdir .Ka bab ~t EY bu satırları hys canla

okuyacak, · rkadaS> . senir.tdi.r. Sen v s ben onJ.G.rı,nsırlar<Wn beri hu yalçın tabi&-tin göbeğin· ,herke en,hex şeyden ve he _ ı· _lti y ~a ıak ·_vkin en a hr bir

avuç kaz zadt halinde bıraltnışı2..l çlık, s·lialık ve k · se iz ık b "la:rın et "a-

fını çevi:rm· ti:r. ş crnh3 :1ct dena:ı zifi i ık i~in~ rı.: L.xı,L :r y· Hl.nt. B

örülü bi~ ~ından a gibi malı ıştır. ' . ~ Ş ·e uh :tri:r ·bu zindanı ko · • y t>Ö til··:r ui... · lil! - ge-~irt €k :

• 1

için bi:r z f· zla uğraş ış , · ipleri bu zından ın r ug · ni uy - :r · k için i:raz da-.· ,1

h mübu C'f!i;.9 ile v r niştir. o .. ~s, _ .. hw.ı:t Ce "lin t a vix t··~i y • ti _ 1 :r · ı: ltk Vf;

fazi et·ten h:ru ı~·msele e"'il "i.rle:r. n -:sela o:.tt ua ziy .. 1 .1; i kad.ın aiye · ir

~ip irat ki çalış an,;oouklarına d ~ş· ü.n t::rk"'k gioi oi:r iın.o k dın a fezaha.t

ll'"' ın bi:r "i bulmak kabil değil i r. 0 . Beki:r çc:vı.ış nilıay, et bir saf de_ ··nrluı<ı şonra küçük ~oban ço?uğun 17ir b~.tün Jr_ıac1olu .ocuğunu f"·c·ası 'r) r.:uh r-

:r ·r tar ınaau b· bo ş~ ık .... tj_ ile = ~ılmıştı:r. untax , köy muta(y llibesi d, f ı.;;na

ıığı temsi.l eo:i.Joriliar. ~ i;c:rle.ri ise cehalet ve düş~oesizliğin ·iiesi?i i e biı-o ı· f bi:r bu ta :rafa lto~pn !la v-a llıla !' 0 (.!. ı

u kit bın est ti yini YaKU:p d:rinin daha sen~ v:ree e {rel yazö.ığı t mt

la k: üz elli~ n ba ii olmaz ç:i rkinin de bedii ""Tsrdı:r. - e sanaı;ta sa ıl hünex d.e

çirkini g··zel e tiT.ııı A.tir. ve no ,,ek unsu:r· an j k ce h€Z' . istihs -..debilınElk

işt sdn' tin bi.~.ı· n sır . ı b dt: • " C. nıl:le:rinde bulabillıiz.

ak' lar,büyük hadiseler olmadığı için ro anın Jslubu not defteri yap-:r l] arını andırı:r • . aima Ahın~ t Ce 1§ in an attı ~ı ika ye fası an f sıla sürük. yici bir kudr te ahipt:;.r. T'a .. '7'i:rler gaye bnsit v· k skin · ir. ·lkrıleme l x

&zd • o '='Dl n ,r' nlerin B-: ~ından na si:rini hat ırla" n :.E:1ımlar ı dq vardır.

RA: Ankv ra Ysb nın - e 'C: • dır.Başka bir 1 im ve sıfat la köydeki ente lektü-

el A.asabayt. eliyox. ·o zj_f B<;y dahi diyebiliriz ki Ahm2t celClin devamıdır. a- ·

ban ill~ ·Ucodyle selıelE rinin biı· köyürti t svir ediyo au.Ankara mücadelenin

ida:re eaild.iği ~ah:ci. tas "5.r ediy0:r.O zr en }·i i.n· r aku Radr.~nin bi:r çok

makalelerirıdan c. anl'"'çıldığı :· zcr t: , ı:;i ~.: .... i,~ t a Zt.:diyo .. :du .• u ro ,, n o

J?ÜD.lc in · ı@ıD:..ı ıı,o g .. n ~rin . heyeconın kt , r UZaA.ti1.r. ·sa sen :ruman cının ~ a :l :-1a::.:;:~ b-i..gi Anka ·:a .ıtritil- ir ro nclı • v ~ ·..r\1nd ç ok tez r ı"".

o Dan üç k:1.sı d~n "'.:;t.::ş kJ.:ül e . · ~o • i_·i ıci ı ill . .l. ücod ... l y ıl ..ı.. :rınr1 aki

k; hr a , ca n.Lı , aeta dt si t; ni ı· nka · J.ı:r. ~kinc.i. ·1. z f era.. n . nrak.i. y~ni hum l e

le :rin ~~a ~ ·tığı cumhuriyet .Anka:ro sıdır. Uç· o··· kısı ·l ise gel o -k on ~yılı" tiroit

ed. len Ank '1.: sıiı:ı: • .:lo~nsnın bu LJOn kıs. ... uopik ui:r ~€ endi ir. · 1, i ,ı ü c cı 1 . le ... !1k~:nr ı Puh· zıı:irir ıçlnd~ ya dığı 9 gü.r.alerin canlı ·v- ..

h k. kı -rindt.. n ilhurı alıyor. I 'an~ ulda(.l g len (..... ) an rD sı mua

'·•

mel t -efi y)k;ırı ı ,elma hanıl'!ı. evveltı Ş€ hrin he:r tarafını yadırgıyor-.~ . . iı~ ı ı · .r .. _aba , cc:lhil ve görg'! ~tz gel-iyor. uhax:ririn burada öme:r efen-. :,

di, e ııcsi il 1 ·temsil - tti~i ta··ı ~su" V.e ger lik .t:L 1:Yeti ka:rekte:ri· .. ·ik nok-, ,,

t ı~:ra h vidi:r. /"kin. bu boğu-eıı :havayı z~man zamon hiss ttil' e en murat be •

i k rı y , 1• ·ş•e·~ f. ablx B.,, gıbi uoLtlaı·ı v r .. ır. !•urat e ·ous,H k,

e · ·· ca"" ı· y, r hu re l~J.lıcı il · bc. ğlı kuv 1 ·.ı..i biı· a ker :r -:: 'et bey iQe milli

davanın f ilti:r temeoil edGn bi:r ınvh· r:rirciiro unlar ör t ~sup ~an nef-

r .; eden, b zı zu ım:ılax ıalkın anane Ve adeti.erine uymayan gezmeler ,t::Jlenoelez ~etti~ e en -ımf'e 1 rdix ... u hard:e ....... er ini ço~ defa t ·n.K. · t ed. şe r} Emin v

i oca a 1 ic· mu·ossıp meoustur. "l:'ültiyor ki öt ki roman e ·ırı naza~. an şahıs ı· _ayet azd1:!.8ebebi b n-

rın bi ~r bol. oı.uw .ıo.iıx e ren nın soı un· ·a 8

m =si o bu ·iy et idi :r. kinci devirde gene bu şaJflı~la:L v dır.] k t zaf e in b. Çl:lt ı ılı vı . la

benli ıerini, ususiy le:rini yb-~mişlc , h k _ı--a ir i~le.·-

dir ... tt o re· ı, iraô.eli,erkek e .u s · n n Hakkı e ş mdi

b ::r şir -et t r,. .. clis i İd I'\; R~ isi i • rt: Jel ~n t ıı ou ı:r .Ah et

zif t en illi · cadalenin ou a nlı yılları ıd· i~i za an ar

1

·ı.R.m ş ı~ lbu 1 =ıi dil J. kocası H k·ı B y h ı· z, · ·t nı n,mi .... ki.1 • .

biı· sslo dan~ d ır. · iğt.r şa ·ıf 1 :r , 9 ..... l::rdi.şeyh ı in bi e oaloya rı gcleoe r uon·e le~mi~rtir.If lat öti ün bu rizi l y tt,.n biıa er o anJ. :r da cı :rdıx. Bu .J.B Il: 1· lan ıw.ırı ? hiple1 idir. · r efe ıı i o 1 r ıl vvel nasıl

.. oşadıy ne öyl 0 aşnmaktadır •

üçüncü d e v~rJ1 e s~ ıma .ha nımı,ide l ist muh zr ir eş ' e sabit bey ile görüyoruz. Kadın otuzuna ya kihaşmıştır. L§kin ge nç k ooa s ının on uz sevôısı onu her " gün gençleştiren bi r tı sım.dır. Can. ko oa ,he:r i kis· hclka faydalı olmak için

ç lışmak dırlar.S& luıa. henım mu""'"' i mli k yafıyor,ge nç uh· ·r.::r (iç timai Uke l- · l ef iyet i n faal z· - xın au o iridi.r. Haya.J~lazınd.r n ı:1eınnun o.La r ak ou u:riy~tin

y i r i no i y tlönümünü ahi Gynı z evk ve s adat e kut.ı..uyorlar. '·•

· u üçiın c ü devir Yakup Kad"inin istediği baş"-a bir n a.radır. Bu:rad ~ynı · za nO.a fena an a~ıl ş asriliğin , na n ,. şıl ış garpçiliğin haya tıı ... i ızd açtığı :ra hnelerin tenkidi o.E va:ru.ıx.Yakuı- Kadriye g .. e "illi ['" adele Ankara ın d n çıL C Ç3 '? h.i.ı d ha b ş a bir .. v ... t- tte o malı · di. ans :;..ı süsı·· p·: .. ı·:

gıı·amofon ., :. o u e lcxi j_le Ye işerir :~nkarası 1l"ğ~l , mü 7 -leri ile , st dycmla-

xı i l , sb' ı·atuv~rla:rı il' ,hastahanele:r · ile , Ü' e eleri il hakiki bi:r Avr -

pa ~nkar s ı oı~ası lAz ı dı .(r)

nlt< x~nın Lç:.mc ii kıs ı rririn hay lindeki An r ~ ın _ e fp kt if . ~

b ' r manz x~s ı ır. • 1 ~

(İLtikltl a:rbi in devam ,t-T;iği ....... nele r deyiz. · lleti d··ş··nen ba ş ı. lı

bltık İ tanbul değil nkar dır. ütün il et .:Gve I a , m .. cadw 1 .n . n lll8na-

· ını k #vr :y~nlar bu An· dol şehrinde toplanıyorlaro:L.:ta- b lda hl'-~ i n .

nğzınd[\ , kul.Jğ ında Ankara söz .. bi:r na r lindedir. İ~t ~ nka şnf ~ h e-t azifin gt:nç baremi 'elm nım bu s ıral..rd

v~ bu vaziye"t için·ie İı...ı ·anbul a ayrı.L ı -vvel Ankt;t:ray .

git işti. Şit di de ko ı sını · b ld ar ıl· ış , yor c u ve ~e zdirioi i r

yo culuktan sonra yeni tuut · tiğu ;; g tirınişti.O za . an ... · ehri n aşağı yuK rı en i i ~vlerinden olan u yenim li1 h ue l xi c ın· n a neso

ğu c , n ... iğren ge . 'ti. ah ill'" r·e C C fi m·:thiş b '1· . ahta ~UI'USU baskı-

nın u " adıle .. Bu Y 1 ırgnma hav sı iç.:.n "t Seln hanı İs n ge-t iliği eşy i evi döş di d y d ı u i e otu:rduğu in i i ö er ı ındinirı ik k' rısı,l ız kar eşi de yar ıru · i lerdi. B .. yl , .a a ilk

g·· den iti b re.n, ir · d i z lil,. .. z :l ind işbi 1 ·ir . ağm-n ,Se l-

nı bu yerli kadınla konu içbir ze k duy u-yox ; b ·· k .... za ,c,~f gi i b'r şey u1uyoidu.

İlıt günL. r ôr unlt.1 k e ş şkı 1 l içinde ş .. le b··yı- g ç iş i.

sorır ırn isafir bul"ne geldi . r aoettin h llesinin bütUn bQll i baş-,· · . ı o n 111 l onu z r et e t ti 1 er • B . r . d e " t bu ziyaret e .. mu r. le· '

il e ç i <> c kat bun 1 ı l'.l i b i t:l. p t e s € 11. t 1 r n 1l , - c r iniı ka f e s e 1,

•• ••••••••••••• ,. •••••••• 4 ... ,. ...

I . kup K a ri il rrül k t. Va rlı Jo : 2 s : I85-186. 2/K~n n 1 / 3 •

arkssından k rşıki evin kerpiç duvarlarını,sokağın acayip coğarafyasını tetkik

ten v e ar sıra ev aahiplerinin avludaki seslerini dinl mekten başk yapacak

bir şey kal yınca Anka~a onun gözünde birdenbire yeknes kla ıv~rdi."

. """hallenin bütün insanlarını, btl insanlr..:rJn ütün itiyadl rını ar · ı ezb :re

biliyo:rdu • .ak,.,,. ın ezan sesinden sonra b şlıyan derin s .... ssizlikte"Ah bir ·gremofonu· .. m z o sa!.. " derlerdi. i:r ak..., Dm lrocası onfı" €n .. gralllofonlu b":r eve götürece

ğiınttdiye bir müjde verdi.

cu günü doloınb çlJ so 9kl' rdsn, insan y bı lfi. y lla.r :l,m .!ı • .. i "t k ·

b· ""a i ttil.2.· .. c-eı.. h ı ım bu zorlukla,,. t'Crcih ~tti •.. Bu,dört kivi bey ailesi Jıa :vnıın

bu v s Ji y f ·yı;ı ·ıe k·rşıl-~ ırıyor;0nl rı .o iJt.dai bu~·

luyo.rdu. e. ' lj bir sonr urat b yi ı 11' k. te-

f ek ş yle:r hekl ında uzun iz hlcJrını u.inliyorl r· ı.G t b_o:?e uoğru ecl · slerj.ne

bir erkanı !.:.arp z b:"ti,Binba ı .a-kı ey ·e o.' • .;,.ı 1 .nı , .. u ·t b yin i i

ark d Jlarınd n, vvayı 1illiyenen de de~erli z~bitl-ri ı nı t ilk bakışt h·r, esin önUnd~ ayrı ·yrı durup g erik·nvori ~ 1 "~Jn a 0 ağ1

p rla .. nifor. ası. 1 bu otuzbcçlik g_nci lf'le ete yin ,,. ' dini e:, nr.:i~ biri tc_ı_ak-~

· · . .., .i~ti. fı°ı..D u oı u~ ıalc r 'l erledikçc bu laf r 1 _,c;;o ~ · rt:.nti ün · 1 tın a yni z - : İ .. anda s ::ırt ,y lçın, iradeli.± ve aklı s li sahibi bir c· hs ·y t il] vc::ırlı .... ın ~ k n at . ,,

g_ tir .. ı ·.ti. tt c3ta binme te lifini 5 enç ka ın

u b ğ .. z·ntisi 0~lma hanı ın o ur uğu ev v k ·şı ~ixsintil 0rin 1 ,'

dal rıı~tı.c,n sı ıntı ınd n l n i ı-ı 1 .un t çe·indi"i v

a i iınd gündn üç dört d f'a ç-ne ç lıyor u. y ir CUII için "$ · •:l J Ul'' t b yle:r SÖZ u iş ti. 'k ..ı. bey de gt=l :cek~

a i · yop· ca ·,r ı. uelma hanı ill.köncE ı.O 1 f ol un iy - ata bi-

n ri e işti •• albuki onun için ayrı bir kıy fet ank':r bunu te-

ansızdı.

sıcak bil' gi"nd 1:tli e gi ttilex •. hti~ c t .n ö ç~ i Ol' çy

ti.ç l' ofının euc leri e uzundu.' l11c. hanı. ilk f'' 1

dır u.

arını giy .iş

b:i n i •. iç ue .

bir

tid

af to i t g zintisinde · lm t ı bit

çı,bi çift çizme eksikti . ı b , i.~ c zorı kıy f tind

ı_ 1 ı bi

·di Yalnız

lebe gibi ip- :

· i .1 ri ö~re iyor ~atbik tiriyordu.Halbu ·

i. tind ol sını dal , e :J en

u t k r T i · r ed en a t

azı ile kulawın v·rı ı .... ...i ... H ı be · bi ·· 1;1; y~ ~ n .:'- ~ırın· r. ın

lrr. h" nım isaf'i ~ıırini is~tediği

b .. t .. n z vkin · kuıı..-.n ı.,. "'·ı. al ı eyin "O

di~ r bir ru tn v ~ hiplcri idi.

ni ı.

gibi ... ti ~ rrı:rL ı.l

pli n1 rın

in v .... v ıiplcri in

içi n. büı··n h r . ini

so yo tu. :vr et e k lan

İki karı·ı ladar ömer ~n i vind~ v ril n bu zi fe' a i i. t-

r fın y ılı.n d ikoduların, kin y fi konu 1 i en i i · j_<: gibi

..

l

... • A.. 'W rah tsız oluyordu.Lakin bü~üu vesveselerine xagmen karısı Hatice ile yptıgı kı

sa bir konuşmadan kiracıların uslu uslu oturduklarına k naat getirmiş,içi de

huzura uvu~muştu.

niğe:r taraftıın Selma hanım ve azif bey gen eski g zintilerine d "'Vam edi-

yoı·lEJr ı. Binbnsı T ak.kı bey d' 1 gmanın hafta sonund umumi bir ı,;a' r:ruz g çeceğin : i:

taı1 iı liyor<l.u • .ı. .liek·· n öyl.: oldu.felmn kocc:Jsırıın v.; tanıdıkların n itira zın ,~

ra .... .... en .'ski ş hirue lıir ht..st h· ney<= hbt>t· bakıcı oldu. La L hemen döndü. Zira

dü· ınC;tn mrtenw diyen ile rli7ordu Buna r!1ğw. en düc::- lanın bi:r _yerde. o.urdurulup, i

edi1eceğine dcıir bi:rçoklLJ:rı gibi k.t'i imanı v rd.ı. Bu Ltmidi on .· nd.anın i.

siliiet · v rw · ~t · .Koca~n üphe içinde i i. / unlCJ k .n -i arasın a~·i uz :lığı s el- -mu ':'ri ın i anlıyordu . nı..n içir. aSY r kiyç_1f e t.L h ric i.. J. .... bir erkek timsali gayrı

ka il r i.HDkkı b y· z en geç ,iLç. tobul diyord . u, ğu~ _en r · egın ufa· bir

'yl&, 'i, i, e ci hasts ın ind çalışıyor.

AnkDra gittikçe bo;§alıuaktndır. İ i olt ı anı r kı1 akın gexi vilaye ·ıe re

ı ğınıyor1· r. ~azif tc bura~ n uyrıl ra.t< istiyenl~r af: ındauıx. fikrini ~r ıs ına . ç ... J.. ı:r I

boş

8

n ilk eıaresi gözük ü Ur. koc· :r :· ı ~ a a n~v i

:

ad i sQ1er d= l m yı neka ar de~iştirdi.bnv edi~i so ~ını, hallesini sevi-:1

'ı

yor, ller - ~ ~ tikbirıdi~i çoc ~l· rı okş yo:r,gör~~~ ~e1 us·nç du$ u~u ~ rpiç evler e· , 1

lar ve:r.Lyo:r. Yirmi üç Un vak· t · .. yl g çti. cJ'·nrya an za t;X lınb~ri

ivi z c..m lime ve ·)m·~r t.few 'nin c: nnesiyle ber bcr bunu etu:ri tab"i t 1 k ·

tti.. lnız o<· b h ö ran;r efendL1in .. lü · ~e ·iğini ı:Z i ~ II

" h nıı ,bu a cayip ruya n,üç yı· sonra,Yeni ,y ni bir vd~,y e n i

bir oc nın y· nı bc:ı~19da uyunı7or u. n\ .. c,rH a i h yntının EOl1 ç ı ı o h:sd(jr s ":r" tl · geç i ti 1..i birço · :yl ri na ıl ol uğun ~ndisj_ ... ~e aşı .o u. ı.e sel

azift n ayrılı~ını tahlil eders k,pe te h klı olna~ığı meyl na çıkar . 1~z· o-

nu onu a ka a:r s vmis.ı·i.Gene V.ıedi~i rıe , luu • lı nıının kocası; si inb ~ ı H kı eyd:r.L. ·in şiJdiki v zifes i

11 eli si İd r e t!isl · ğid · r .. T zife i il ... ber bcr kıya eti v . eski ya-: '

b

u o.ı . ne

o c: n

mi y n k .. ylil :r

ail .., -·ı

n v

mi ir. u, en han m: tiz e~ e ~1 1 · sl tir. l od n

loy dagıl n günle ind k, rı-kocalık fuür ~ b tl_rinin y ~ o uğu

!10 1 v '= yıl başı b lol :rın d ha

n . p 1:.- .. ~ 'ın bijy"k lol v ... s·lo CJ 3!"1 t o

m oluyor un i .... ini v m iy ') in

halinde t) • bi.,.. .erine r vı:::r

y ve arı ,ı

ıçu.k ç cukları,v kiJi '

t:>ırkıç def'n konu tuvu uh r· i:..· Jeş ' e~ 'd.t t;.

.. · ll e- · 1

bilınJ - .

ı.

olan

eyh

Se l m hanım bu b~ lo g ec esi bu a daml a f azla meşgul oldu . Anka r aya ilk geldi ğind en beri ~ansiyon haya tı v şıyan , Istanbuldaki ga zetesine yazdığı makalelerin

paxasıyla geçinen ve inkilapt n maddi hiç bi r isGifa E b€ le illiyan ,f k~t şi ~y et 1

d hi et iyen bu erk:kl ~ kanuşuxk%n hu~u~i oir ~~v : uy~yordu. Bır g~a onu yeni .

evl rine bi r ç ya davet c t t i . Yeni eve diyoruz , zlıa ba:ş öndürücii bir hızla il~ rli~ ye n v i n a tı,~ev lerde öyle d ğişiKlikl~r ilcuda gct "riyordu ki birkaç sen

evvel içinde o~urul ~ nev

du. iş t~ bu bebepledir ki

birkaç ' sen ... Eonr ~ r,ak kullnuışsız,pek deLOJ.e göxünüyor& '

y de es~ i ., r 1 vari evini ..l-e rk ııip,kübi bir eve

yerlcşti.S e 1 •• a hc;nı' ın kocusı bundan gizli bi:r iftih r duy ak-·c.<dı:r ••• "bir~di çi. s ndaly sını nndıran koJtuklar,birt.:1nnelly3t mı.cas ın ı-.rnnzi~~ .... n sedirı-:r,bi:r oto- ·

•, mobil ici g.'bi k napeJ:ır , cekiz öş li . ,ıt:.·rnlar,eski zahir2 anb~:.l ı-ından iç far"

ı ol.ıysn bi:if rl.. .. .LV _ n "h · yet bütün bunların ·~zerlerine f:it;rJilt:.ıiş du- ·:.

r n bir ak m acavi n, o:r unç v e intil .çlı bibloL;;r ; çıpla duv· , çıp a y r ••. re ·'ı

h eps inin ü .. t .. nde soğuk bir klinil p rıl \J . ~ı •.• u

e ş' t s bit,Se ma h nı mın ç~yında bu dekor ve bu dekor un ıçinde onl r k da r kendine g rip ge l e n i ns nl rılD gö:r;in o l .... şırdı . Ancok ()n bl3 daki k ur bil di. L -

in u :tlk ziy r ett en sonr gen ç muh rrir bi {Q Ç def d"'ha s..: L.ı n nımın ~vine

gi tti. er göx ü~ünde a ra l~ rında zevklari ; y ~~yı· t akxileri , düşünc~ıa:ri d ha ço~ i ~

y x.ınlaş ıyordu.~eş ' e t sab it bu mode:rn · y tt n tiksiniyo:rdu.ısu hayat ı velev bir- ,, 1

ç s at o sun y ş m t n ez a duy uy o du. velın i se hay tı bu ş rtl r içind ç e; r- ' ""' ç e e lenmi olduğu ,1~ ld 0 , ~ençli , b ık ınl geldiğini nlıyo:rdu.Koc sı,gün geç ik·

ç yeni yen detle :rla 1 rı koc lık rasınd , z ten epk s ı om y n bağı rı ge v•

etm·:>r·te dav ediyorduo 4ls i günlc:r , Harp içindeki yılı r,o yıl :rd i y 'i yış

s ı i iyet e s elik ~elmad ne iyi · sler bır kınış.H lli' onları hatırlıyo r. '" -oe t tin lle · nde i k r piç evle :re , konf o:r suz e ili :r sre t ç · iyordu. sel~ -

nı,n st n buld b b sının Y'" nınd k lJ k istiyor , fa t ox ını da y v rı ouluyor y " ı:&,.yo u .

v l.Ji:i vun bilirdi . LOkin ond ~d · · hrum u . otuzun y kl ş n ge nç k · b . r b şl lrınk . z ımge ldiğini hisseder gibi idi. Bu tedrioi de ğiş· ·

e ' et S bi t le Y?Ptı~ı h sbuh llerin te~i:ri yo· de~il~i.seln rn ı~ onuz ı her k onu ·u. und y ni yeni kuv ': t e :rle b le niyo u.H tt bir şej ~':.> k

geyes i 1 z ıurl ı . r r v ·rmişti, ikinci de f , i in i oc sındel}d.... yrıl c .. ı.gi di- :

den r ını ve rm1Pti. ı·ski nıah 1 c~incle y ş y c tı.

e ' et bi t bey ~n biz u lli lik b 1 c tı.!l' def n :r d t tduAu evin· 0 ö:r ' e "'e git i.Yolun unutmu tu.Bi:r çok ola tık n sonr ey n k pıyı; _

ie~işmeyen ins nl· rı H l ineyi , n sını , ~e~i meyen - ayıl rı1ı içi bur -u r k gtSrdü n i l ı iği v it n sıl h yr t le b ib.ı 1 ı- gene öyl ş ın

b kıyorl rdı .Onl r b ş ın 'n geçenl r i ve bund n sonr yaç ğı ı ya ı iz

ti. i ne s i ev~ hipl e rinid n · c ı. , ne t sdi n de l 1 n ı '.? gi bi bi :r h ı

v rdı. s ~ı h nı i şt e o z n .efinden ç k i stediği 11 endi uny s ını n zıt nı;

yumuş klı~ın ı ,de m ç tın lığın ı sı l o d kik d t

III

cu ur iye i n onuncu yıl ı nd ığı v

ir vuzun ile his~e t ti .

oiı

~~ şey yok iiBi idi. mimarislııd n tutund h lkın düşünoe ve t l kkilerine k -dar m ddi ve m nevi mefhuml rınd be lenen ve s vile n bir teh vvül v :tdı.seım

h nım ("limdi,bir ız enst·tüsünün müditrü , - ·:ş et &bit ise (İçtim i mlike ll efiy~t) in f 1 a rınd~ bixidi:r .H y tınd y hır y iki def bul bildikl riserbe st 1

günlerd0 zevk ve eğlencelerini h lkın k p dığı halkevl e zi de stodyoml rda ve -

s ized bul kt dırl r. ~el h nım kırkın b s n bir dıns d herz ın nkinden '

d genç v d h kuvvetlidir. "JI l .ğziyle gözle eski ~inden bir zerre-sini ~ bet~i~ de ğildi o Bir z yorgun göz op kl rının altından,gene o a ltın s u-y ın b t ı:rıl billur ·~ırılt ıl rı; ızıl ve etli dud kl :rının ar sınd , ge ne s ğ ·.

ı m v d· ·z ün dişleı·in:in o beyaz teşi,H tt bu ğız z ın nl d ha oı,un bir ıe y-·:

v lini ıştı ve eş' et s bit bunun haline heni.iz doy zr mı ıt ."

Bir izlerini w yu rı 0n senedir böyle sönmiyen bir se gi il2 beslemele-·'ı

rine,b·r zd uzun y:rılık günlerinin vey y :rının tesiri v :rdı.ıe~ • et sabit

b zen yl ro gider 1 ijı·ı r ve h l r sınd y ş r,onl :rın ·ış··n oelerini tela 4

kilerini öğrenip y 7.,r k i te r di. Uzun z nd n beri "K,. lt b n r~ isimli :S .. y.ik j)ev e t Tiy t :rosunun çı lm gü ~

nünde oyn ıl k bi:r komedi h zı:rlıyo:rdu.B1 piyesin m vzuu l ıs c ş hsi menf - ·ı I ~

tle:rini umu · nf' tle re ter oih e t mek isteyenl:er · gülünç bir şe ilde m' ~lup .,

edilmeleri idi.Gaz~nin de seldiği ve p k hoşun gittiği bu eser 1 t 0 r fınd n

ooşk~ lukl t kip edilmi~ti.O gece s b k r içt n gelen , s~mimi ve umumi bir ,

sürur h v Pı içinde s b hı etti er .se ım h nım öm:r ·nde,hiç bu d r t~ş ın ve co un bi:r g ce geçirdiğini h ·tırl mıyordu." ·rtesi g .. n yorgun yüzün·· yn d gördü~· z m n,s nki on yı bir en i tiy :rl ~~~ı. i 't n eş• t s b"tin nı-

mı, ndinde ~issedilir bir ihtiyarlığın ilk en relerini göx yo:rd • in reş ' et

s bit :mx gençliğinden gelen bir t r vet le k :rısını 0 v ekten h 11 l·

mıyor ,ot us sekiz ot uz do uş y şı gelen k ın d "h 1 iimi v sergi ile dolu hissetm k kudretini bu gençlikten lıyordu. üi:r bu u ouv nce .k yn_ğının suyu

hel' ikisine u · yetecik k d r boldu.~ tt , ·er üçunede ••• Her ··çüne de mi ?"

sel h nım koc sının piyesindoki genç D it ~st kızı al ~ d r olduğunu kuv-v le eziyo du •. Hir def st dyomd bir def d kendi evlerinde konuşmaların ş -hit old " yıldızı koc sı r sınd hiç te ş .. pheli t r fl· r görme · şti.t<ız b f ve me r bi r e:r e k d' r sağım örünüy :rdu. ununl ber be:r "" ş'et s bi in,her

y ni n sli .. vüşünden, Yıldız h nım için bil' şeylel' b lup çılf\ k i tiy rdu,h ıa müı.e:red ·tti,b .. ··phe va tereddütler ge nç kızın ev le e sile nih yet buldu . Bun- ı· 1 rın .. z :rincten günler · yl r , yıll r g çti . Bi:r g · ın cumhuriyetin rixminci yıldön ·

- ; . mü d dil r / e ç u gelmi "ti. un yıl v lini h tırlıyordlı. O z m n dn nçti.

?J .. t t bittt öyle idi. Eil' yer dök··ı n v ğıran s ç rı ile bu k rı koc bu

yıl ~ön .. ün yni ruh ve iuı ı o nlılıvı ill. ,f k t beden ce ·en~j i nok nı ile giriyor! rdı. geo binlere h lk :r sın d G zı s r ın k d :r git iler. Geoenin

s tl :rin nk ~ nın renkli so kl rın dol ştıl r. n s ne evvel s bah

r ğı n exsede pe yorul mışl rdı.A şimdi ikisi e d ıllı yorulffiuş

tu. eş'et s •it p rdüsesi sırtın ,ş p sı b şınd kendisini bL koltuğ bı- ~·

1

c Ank :r nın üslubu ilk romanla xının üalubunda bü büt··.n fa:rklıdır. cümlele? 901 kısa ol , ğ . gibi t-lıkiS' uf·k te fe k sıçr 1a alo ~idi or. ük~leın~ Ve kısa h: k"'ye edi·:lsr konuş ı!"ln liearıın kendisidir. şhas kendi ~ille:ri il:l konuşli:yo:r,

az~n ~J. kD~~ ı ye. l'"' ·-d 4 tıhar:rir:'n lirizmi göze çarp r. ( EseL. :u2J 1

n r t _: S' d.: f e :" :Udi ğ i ~~ r fü . ·ı. 8. 1 c ı 'h_; 1 . ıU E: -

le o a .. ı

w •• l'< g L ·'Yl ") zı d u k~li ~lri d0 kul~

, sömiir-. 1

ou Jl :: e l(l .r.

T t ttGY r: '"' kup r~drinin en t.On O Hı ş ·· 1 il' ı.: l gür.ld . • .i. 1

Ook .ı Ii t :.:>i di .,,. · rı 1ı .. e cii ·- ı 1 ~ dı_. •.ı. t. n "' J. ... " ...> •

\ t .. l n kibar ve ·· ·

de·let düşki'nü h.i.:r '1iıc··j tçin =: ~oo klarıırn uzu unda fazla şe katli~

bı:r <:2Il b a ev a..r: - '

I.

-·

"10 u i

ınü.n' se b tinde h

tu du. il n~.n r: :tı.:.·ie

se :ı l

ti , ,,;ı ·UŞ -n

yuka ı yiı: i ·~.iti:& , y l i.1ido '', z yıl

ıyordu. v ln en iıaru" ı ·ç dı 1 T

n·.n ıiç · Nö • "'r .•. ,:y ., . U. •.

... t e

n up.L· l ınu n

~ık ıı-o · it b J:

g .. z

geL1çliY yıl 3 -· ı ~ "l a y:-ıı u~ t 1re tec:er····t

n ,~ıkı_p zı landı ~ı

g geld'. erd · ..

':r! n ı'~ , .. ... si r n~ zo . u~l

d

- a ş·

or ... ik-v en, gagı

i iç iı de Y'"'-~ ·ioinde

çoouk-· 1 ve

sür-

D

·-

1 .. ı

r ktı; .J: - Of ,yoı:ulmrşrm dedi: '

k ın gözle:rinin µ~erlceğe b k:iı.onu:a,ilk def cüssesinin btitün kusurları ile görtiyordu ••• ~endi kendine: "z~v llı y v:rac k,~dV llı y vruc k;o,artık tır tilpe·t lı k fi eye 1 t ıl maz·'dedi. sonr düşünüp sordu:

o

- · n bir ıhl mur k ynat yım mı? ~ - Fen olm" z,iyice yaz v rdı:üşüdük,U'zak n uz.ag şenlj.k sonumun

sesleri işi;iliyordu.

m: t imk~nı her z can iç '.n, v rdı. HergUrı Avrup nın bil.' gemi Kordonboyunun ç ~ 111d.4 iç le xinde fir r b~siG o duğunu ifç ederdi.

muhtelif l im, nl rı

e

t

ağınık

v ugx y n r

i r gün I904 yılı ' emmuzunun 25inde Dokuzu on geçe ~ · e ss ge rie : ..., xi tine kum

pony sının · ... iğe re) · d lı v·· pu:ru ile .ıa rsily y · doğ:r u yola çıktı.ıç mar sı d ı: bi1 delik en b şk bir şey değildi: dö:rt ki-i yct ıyorl rd ı. Bund n b şk v pu:r h li- i

ti- s si on ,önce müt ecessis gözler e,sonr ko:rku il b kn ı) l xaı. rı.i kmet kendi nı- 'ı' ne ü:-3 .,,·fô. n b· şı ti n çe iniyo:r<l l: diyor u.~lilva i buruşuk elbisesi ,eski bir fe- :

il si ile r içJe t:.m iyet telkın etıniyo :rdu.r}emi Pi±eye uğx dığı zam n ilk işi j DWC-

Tıtrlıe:rin ace nt sı rJem lin del leti ile bLr k t elbise tedariki oldu • ..,eni elbi

s.e si ve p n' m· ş' pkc: sile · rekat le:rin se rb e s"tliğı benzer bir şey gelmi')>ti.va-" pu:run ikinci uJr ğı apoliyi,okudueu eserlerin renkleri ile gördüo ~dm d stael

in, ~uxic~ B rr's'in b hs ede e-e biti elliedikler i bu şe rin Uzerindeki tesiri -f v aı~ - idLBelki,mün sebetsiz bir po~ z on y :rsiz oı~ r k t ~:rbiye dersi ver-

. ruesi idi . I· rsily y;.d hisl ri ve timi tleri i e ·örec k ve sevme ve ç'" lış· c ktıo

r,Okin bu h reketli,k rışı , gürültülü liın n onun hiçte h o un gi tuıedi.H' t ( i~er.,) v puxu ":rıhtım y n stığı v kit yüre-'· me d t n d' ı; benzer bi:r his 'bı-

t' ktı. 0 Tren yolculuğu p k sıkıcı 'Yeç ' i. okt · :r lilnnet P is gel ~in girdi

ş lı şehi:r on önoe tebh y v n geldi ;yürüdü: btrer bi:rer rom· nl rd okuduğu

• :r :raen ~ · çtikçe ilk int1.b ı de~içti.E:rtes· g'"n·· "Si t'' r tımın st . :liehal :

ıulv r ın ı dol ştı. Gündtiz1in ş ~hrin gür .. lti.L u, ·· · kin gibi gi/f h :reke tl r onu

rs me çevi:rmiçti."Ayni g .. n Bo.ıtle::v rt st.Hichel' · "'1P geçen sok k :rın bi:rin-

kEi disine :r st gele bir da lok nt b ldu. '' - er görd.:··"' ·· e ,her gö:rdüğü ns •

a zun uz diy b kıyo:r. det müzed te0fu :r edilen w-.. y gibi er· nden de:rine tet·

tk edJ.yo:rdu.H yret et t; ği yeg ne 'e bur~ ki iı · nl· :rı l.ı.içbir ~ ye f zl eh e ı

Lyet veı· emeleri idi.ij ide bu h s y' lnız on i tti.Çtin K.". r · s on d h bir

?n rınd· n gö:rünmlştü.

ir n evvel P risteki Ttxk ri bulo k ve b

istiyordu.?e e.r ve v ı·. aesi bu k çı h dis vvu:r etmişlerdi. Bu esr :rlıo:rtada n k y bol

oe tdiyo:r u. i:r gilzıbnod nasıl k çtığını uzun t

.. ın :rha l bir me Jcyup gönder-

sıl ·rşel maş r,neler onl rın gün üzlerini

diye tt . Bu cktu u y z r·

k e n on iki sened il' bu.r d y ş y. n R gıp ismind bir j e turc ile k vuştu. mv s im Y z s onu idi. R< gl.;p bey i e fi h .rill, me bur ya rle:rini ge:ziyo r l rdı . Luxcenb \U

hçe si t al: on~ un uygun g lmişs7de j r d in Les :r illerees, lece de

c r de , Champs ~ljsees , Hois de · oulognn~ gibi ed biy t çmiş yerler on hiç ~ m:p tik görlin .e di. · gıp b ey i n s ıl ~r :ris işte b r sı! ~iy e öğdüğü ont

dr "sefgh t n" ne'· ' e ve CO§ unluğun\l' z en'"' t leşme " şk bi:r şey bu m dı . Es s n böyle ye :rl0 r e sı-t sı .. gitmesine ddi imk~ rıp. yok-Gu. R gıp bey on u

güıı e be. fr nk verdiği teld~n çık· ı· r• ,d : h~ uauz ve ıbütev ::hi bir otele ye r

l e tir . i;ti .. Sanr ye. kleri in -c · z te · n etıu nin yolunu bt 1 uş u.Hi uıe t

bu şekille B rist b·r y 1 kiınsey~ muht ol d n y yrc ğını s nıyor u . Bu iş·

le:rde Hidi vlcri n s: d ık · d"' trr!'onl :rın P· ris · e d püt üıı i sıle:rini gören R gı:. 1 b yin 1 uı·ç f yd sı olmU'"'t\l o

Bir '1:n Ah e t Rız beyle görüştü.~ · ot Rız beyin h ngi bir ddi cıev· zu

h ele poı i t ik işlerine hiç te s e tınek isteıniy n hali v :rdı • •• ır~uh t br nın hü-

v i y ~ i ni e i n ol· ~k bil .e d.u b · r ş y le r söyiheme me ği dn h doğru buluyo -·d o o zw d h b zı yerl re uğr s ı ı~ zımk n n ıntısı ile Luxenburg b hçesinde dola~ ,

t ı . '.l:~lt tük k dı n , r , k ızı· r görü11ce ro ı' nl rd oku·d ğu k dın h:r m nl r ı h t ı:r•,? lıyo:r ı le.t, yin Jil' f:r n ız ,.. dın nın bunl :rl mu ye se diyord .frk t fıtr :

sıl ı lg nlığı bu i ~' l erdekt to,ıu v .ı bir f:r nsız dım yla t nışm sın ı z rl ştırı yor u . Y lnız k• dın erk~ k n'inr sebe - le rinde _,il er s d ir desiz iği g z -

ç rpıyordu.Belki H· gıp B .y on te lif etme~ yJl bi1 i- bulm :tçin v rdiği k

rı1 unutup gid --c ·ti . R· :rıp a 'Y v~ tiyle kendisini mu~y~ne tmi bi:r profösörü

t yo r u . İkisi ber b l'.' b ·:nlü o e:r tör ·.n L~duğu p rt ıman ne dar t t lı Cmitle r besley r ek gittli~lexse o d r s .. tlt u uğr r'"'k dönüyorl zdı o C dt de h i ç ko uc-; d n yü:r~o:r :r ı. S nki i '"is~de bu ol n i~ · ~n k':!ı:ıö.isine mes 'uliy\; · p yı ç zıyox u .t:Su .· ekild Eyfe l kulesin k d JO • lex. · d i l: :r. · gıp b K le y e çık lı "dedı . Do or ·met bul t t i oEs·se n o P :rise ,g ldiğind .n · ri bi:r .

u ~ o m - t vey somn nbülden f rksızdı.H d: sel er vey ·· ns nl r be .y sürt .. ıcr-

se ox d idi. B "ehir de

t nı d v ~ • y· b n c ını n

ıg ı oı :r

hsiye t n mın hi9 bir ysi yo tu. "Hiç bir i r.ınin

:>.lıltm bi :r h y letten f rkı n !:Doktoı· Hik et ken i

ke ine : " e "er ıl stir. ·)n bu imiş diy )r du. "

P r ·st gibi se

h d

r so ~um ~ b ş l mıştı. zen ıf:nler c ·; gü e in kör i:r sı ldığı l uyordu. Böy 1; giin _erde Dol tor Hi et ı ~ i~ı ç ık

ndil y k t· .

i yye n istem{ zd i .us s en ş h :rin görülebiln c he . ~ y rini g zmiş , ve gör .. ) a-e zdiği

·y r l r d ek ' .ediği f vk l del ği bul rm ştı. "l n° (vers il es)cı ..

ki t · n f y benz r r şere st ~lmaı iv t i . ene bdyl ~ nl rden i-

rı i di : l v · p lı serin e p z r.Dış rı çıkı ~y

çiziyo r: on:r y v c· y v · ~ ço uklu h L ı .r ın lıyo , bur y

iç i buxkuluyor. An e s i ui b b aını m ı= k e iyu r d .. iç i:r h ber

bunl :r ı d ., şiin ü1· ı çalın ı , ince uzun boylu bi r -I' n ız - 1:

proğx ı nı

ne ~ce

mı tı.İşte o

spnund f r Ilw ız d ün idle:rinden . e nne 1 v ı ·er oldu vunu . n n-Uld DL-~~~~~~--~~--~~~~~~~~~~--~~---~~~~-:--~~~ı· -.-.-===

buld· n bir m ktup g tirdi.Art~ kederlenmeğe hiçbir sebep yoktu. h sı g yet üuıit -v r bir şekilde y zmıştı.Değilmi ki oP riste t hsilini _i~maledeoekti.B~na sevinmeden b~ş ne ile mmkabele dilirdi1 ••

ttamen e:rtesi gün ! .Dr.Joissord'in kliniğine gitti. kin hDst hane n in soğuk

d okto:ru, doktorun d~:ıtfl::r.-un etr fınd bi:r ylf.ğın t ı.e beve tJist' nl L i od

sına.ta bi:r ?örünüp ·bi :r k'~yboluv::ırmesi Dok ... rn:r Hikmetib müs~t bir netioe elde

etmesine m ni oldul r.Bu s ıkıcı muhitten kend · .sini P ris s k k rın zor ttı. ·

Bi · sis"t nlık. i ç in yol çı mıştı. O elinde genç b~ r ress mın t bl ·su ile ote-

line döndü. b s ın ikinci bir mektup göndermak için ş ir Je'n ve lyerin evi-ne gi · i. İhtiy·· r ş' ir onu s m:imiy tll:e k" :r :ıı dı .. =.ensi serle rj_nden p rç roku · ı

du , pnr kızı 1 rlet ile t nışt ırdı.Dolctor Hilm.e in sok ğ çık c· ğı s n d Ar

le-rtc ç kta oKız genÇ d ok· r y kınlık gösteriyordu ki Dokt or bun şaşmış

ne y p c ~ını bil miyordu. Dok" or Hikmet bUt ·· bu ksiliklerde ken ini k b h tli buluyordu.A:rt kıy f e-

ti gıbi iç üvlj tini de değiştirmesi ı~zımg :rli:rdi.Bir 'ç g~ndl.lx t kip etti v. 1"oole d2 ,. )deoine ku:rsl rınd epey c e gençleıle tı;ını t ı. onı :rın f iki:rl r ini - ,? mımı ol r ~ söylemelerine b yılıyordu.Bununl ber~ er bun r r y- müteallik ş e yler e .. s \Vur edilem z dnrece e kLlç~lü orl.ardı.Dok.tor IIikmet b cı en<slerle

Alfoı o~e , ~'il Zol 'yı ruuk yase iy z r~ rınd~ sü~li b ğl r bulm m k için k ndini jör T" rkler rn11hitine tıyordu . L-"kin bunl r is tediği kiuı::..ele:r değildi

tt i ·ellerinin t~h kuku için s rıldıkl rı m oe nin iç ytizlinU

yo:rl :r ı.

i bil i-

u . nz r J :rşısımt "nereye b ks :ı. ı görse ne y ps b nliği ıin ~erinlik-

1:.:rind. n · ksed n sinsi ve n fiz b. r ın ı "'ın ydı lığınd er . eyin iç y:.iz ünü ,

her~ y·n iskele ini kendi ~endisinin ekille· l n gölgesini görü ordu .

ov üt yeg"n kurtuluş ç~resini . çı kt , her şey en ve en k n kil bu-

1 l.'Y o r u • ( s : J

Bu ruh s ıkın tısını R gıp Bey e çtı~ı ~ IDQn tt in n P :r · st hiç s ılır mı? 0 de-

di v onu bir gün D' oh sse d ' Ur t ünv nlı dul bir dını vine gö ürdü.Do t or Hi et bu kib l şınış ins n gunıbu içinde de r dı vı ne~ • y· bul· dı.

o ~tor iırnı .. b ncısı olduğu u iı;e b "yle tik.sindirici , ·· i-uıerini

.. pıl rd nü' e t til ç e n z '" n z ~ n duydı; ğu g ri serAe hislerinin ı ıcı

bQsk sı

n şehevi 1 t ın zili d • le bi:r ece b" r 0 0 k k~ ını ,· r fınd~n l ı s z l r ırı · en t: l o ı ( u • O -s · uıd i r .. t e · di ~ n ok yor , o u o r du • Ve ok ud ukç .. u rtier

tin hvel rinde kul ~ın ge en gür ... l tüle :rin nwn sını d· hr i yi nlıyordu •

çok r~ d ı xıv !dı. unl :r n b'ri Oh şlı np r torJuğ nun bugünkü v ziyelm s i r e cebe 'J ol n ş e le ı. i rpte ve g; rbin empery list mille tlerinde bu-..ı..

v I;::

ı

ı Arlet i n del.alet i i le vini gene de ğişti:rmişti Şim i penc e:resinde n

p :reuivo .Do tor Hikmet kızın ke d.i si ile bu k d r 1 k d r · olma sın . ~

A.. k ı i bi l' v ermiyo :r.Je;jl n velye r ilesinin li v ziyetininıd l'lığını düşü-

t nüyo:r u mün seb te ols o ls bir nne ar fınd n v :rilen bir emria müessir olduğun ihtim· 1 veri yor u. i l v:!ki öy l e i d ._Kızın nn si ilk görüşte })o to:r Hi

kmetin toy . e zengin olduğU"lu n ""'mış vaz i ya ti ni on · gö:r y~rl şt ı.

.oy 1 r de r

F k t günler geçtikçe Hikıoot,Arleti se ex gibi ol uyor du . on~ luzuml u biri gibi rouht ç tı. i..;it:Jt genç kı zl y p.L. ıkl· rı bir ge c e ge z i nti i n

r ı nd k i sui t ef ehhümleri k ldı~ı p dost l ukl r ının ş erefine içmiş l e rdi .

L kin Doktor Hikmeti n lbini derinden derin e k n t n bi:r şey v· rd ıo Ar l eti .Kısk nıyo:r-du d· . şüphe , ~tipheye k,.rşı ç -ç :r v~ziye tte bulu s ı,bu glin_

l ere r s t l y n bin türlü m~şkül t onun z yıf bünyesinde kuvvetli biı .. :re· k .. iyon

y ptı . Otuz dokuz derece ile y v . düştü.Bu be l ki geçirdiğ i heye· nl~rın nd tioesi ol n bi r s inix buh:r nı idLF· t .1 o Lava l i ye:r ' in t ve1 ssutu i le ç ğrl.l' n

Dokt or Pi e not t eşhisisini koymu.r t u : verem. Bir y dokt orun ted~ visi '"e Arl tin ' ı ihtim mı i le ge çti • . ,,. s· lığın d h es slı ola:r. def' i i çin güneşli bi r ye r e gitıne~ i lAzımg eliy o :rdu.Doktor on y lnız gitmesıni t vsiye ttiği hrdd~ H:iikme t

rua st l ığı e s sınd d~h çok s evd i ği m::;ı tmazel Arleti de y~nın lm,..,k istiyor ., u

B ·klifin... kız · söyledioG v~p için nn~si geldi~Ve bu teklif e ç ok

te ~o kküt etti kl-r ini ,lr.kin a d d·h: ciddi bir -ğın, eseı~ ni~· n gi bi bix ş eyin meuout oı~~s ınıa doğxu ol c~ ğını s byled~. B ve bunu t· ml~y n s öz l er Dok to r Hi kme tin ~rıı ğınd s on z eği~ikli le r tev id

ilk nd n s n g .. nlere r ki h ır l rıiiı

k t ,ne ~ği ui !lk te e no.K.t l· rın g .. ~ler· Unüne ;,)etirinoe .... en ... ryos önc 0 . . e n

z 1 n ı: bir yunun ' c mi t' ·b · k.ı..ni lis et i. '" · g .. n. .: :r :ind v iy€l'

le r e h iÇ ir 9ey de ,;. n P:rov s' t .- R • •• ) köyüne h re ke t tti i r · ç g ;m son-ı· r A:r l ten bix ı GktLp n Doktor Hi k·et · ı: 1t r ı nd ki

"' aşkıknek d :r '!l · di lduğunu nl dı . oev 1 ol· :r · s vgisinin derinliğinden b hs

tt..i... 8- vgili'" inden el·" inirlı , son:r xio t i bil i ren bi r m -ktup c ı · i. ı;.nun

uz € rin D l· t o:r Fikm t hoınc .n P·rr ise .. vdet t i o

İlk işi - v· l y r'lere gitı ek oldu ~ L~kin bur ist nbuld n gel€n uht e -

r s ı üzücii b r m ktu:pl rş ıl ştıo fü b sı z'"'hi r n m t n li f t bir z dil' - ,

t ed·nce bü ün sef let ve periş nlığın j_zleıi ö ··len bi:r ed il ulun uk-

. :rı l v zly tin .. ~f'1·ı ·"" t y ı or ve ke rı isin I-> ı d. n b i-r z ıs c kl rır ı il· v ediy ,raıu.D kt r Hil .. et s n dere o vl ır.u ş e

iı- '"Dd d'n·· fldi·r eğl; :r ı· errui' 1 "'Gill'' ... Ü ile he:r i in bitmiy ... ce g i -

n ~ ı için ç x r ~ ı nı.u l "" zı re r k Etı içtİ.

unun 191n Do ~ t r Pien ·'y mi, n es·i bir ·i 1 g . i çı 1 ı şt ı.

Bu r h b . r i n x ~. ınd n bir s i li z hur ()d r. E S hibi g yn t

ı

c ip şekild e; Doktor kmetin p rtı nı n k pı dış rı· ederoZ v llı Dokt . r y· lnız ,'"'tm'"'zel A:rletin müphem sevgisi ile oyl n r k g.ene o civ rın b y ğı bir otelindeJ.ir o

Ar·d. sırn Ragıp Beyi,Alberti,Doktor Pineot'yu görüyordu. L~kin en s cnunc us u mr s t esn bunı· :r on ruh muv· zene sini veremiyo r rdı.Ano Pineot ila konuŞt uğu . m nl ıx ki .. nünde çıl n :r a 1i te Qlemle :rinde disele :rin illet

e netio~le:ri i d · h vuzuh .. gö:r· yordu o

Bu b uluşt .. l· rın Ut: :r: • nd n ltı y di lui ft geç · şti . H st lı eyrini

inki':i'. f e ttiriyor().Ookto:r Pinect ne y p · e ğını Ş ' Şl.:rmış v. ziyette. n son ç xe oı· r k Hikmeti kendi e ine n le tme ğe :r r verdi. z.-v 1 genç d~mın günle ri

· rt - s yı?.lı idi.Dev mlı ve y ·· se k bi:r t ş · içind k h ç ooukluğunu 1 nnesi·ı

ni, b b sını , t 'e s' ut d ki ' 1 .ı.ı h -tırlıyor;k h rl ti h tırlıyor v ı do to tın

onuM ç · ğırru sı icin ın .. t ı ~yen re e di yo:r. "F k t ,Do tor Pine o ' nun bütün

v it erine :r ğmen Arl.'t bir ·tüı: lü gö:r Jnnıüyordu o Z v llı st n ın kul"ğı h p

so ,,. k pıs ının zilinde idi. u zil 1b~r ç .. lını ıml b yninin.:n :çind. ç ınlıyo r ;

dj. ·sckle:r j_nin üzerine d· y· n· !" k t ğınd· o.oğr · l~ ~ .. ç· lıç ıyor ; g··zıeri c · ip S b .: ı':s'ık1 · n 1 ıyp :r V(.1 ge 1 in o lıa d ı ~ır ı n ı .-. yınc b" C; n , b ş ı. tek r y s· ·

tığının üst ün e düşüyordu." öbetinin kıxkbi r e r ce"' ÇJ:k t . ğınd izı. et çiyi Ar l<:: t z nn d r k bi

ö•yı 1 m f slı ·u şl ı.J ok·t; r Pi e ot l '"'ind bi.r i l'i s· tl.lk ·· rü ldı diyo:r-

d •

~ l~k· t e n bi:r i i s " • t sonr Sürgün bu uz'"k memle ette son nefe~lerini

ve ı· e .. t idi.

I

Ro ı nd h Jriu ol· n ht.1v öteki :rom larından ç. L'ı olarJk fe:rd piskolo.!isino dalu:, f"zl yer Vf.lrıı.~L i -~eme>:lidir. ı r.Hikmet İzmi.:rd.en 1caçı ... , ölüneeye kc:.?-

d 1' kend ini ,,,yılr~ı i- ) o ı. :ı · yı:.Hı, zoyıi ve i radesiz d""rn.gs ~ını da p ~ vur: mı a

cağımız hjr !}rthsi.yt;tti.:t:olfü· .. n ba:r· 1l:e1iie.rirıde ben11.i!ini ~ek cı ·en gizı· kuv-

vetle:rir.ı es±·~ d-ir. · d A. './': nakL ... ~ t ~leffiin· y b ne , ,..u·~ v2 id Jl 1 .: ir19de -

0exeğinc~ .:r. ufüriş · \;; oulunuyo:rdo .• Ro ınn :~ .. il' n ivib .... :r iy , Linci ...... ;;;>:ru-

ı; · y 2 ·i · z ırl-y scn.: 1 ... rd 1 e;:çiyv:r • .Jdn iurklc:r ''X p'""d .. f: ~:.iy e \i rllilindedi?-

le :r. · ~ ınnleke .· · ~;.i .;ıbdulıo ı. ıtin .~ ıkı b sl· .. ıs::t~ rıJ.~ ı·1 ·nu. :u:. T~ "' tu.L ... ~:rver Kim

se]er . ı r. a.ı. ın ... tH.ı:ınr•) ~çt· A.,. \..l.t)' :.rı e çok c. ~ta ~ 1· ns r.:..ın - olu u tu ·ınak ·ac ır

lar. u k ·· ililic r ın tuu.hak1. ·i siyt".:: i gny=? le :r ·. v .... :r 6 a rini ·n k1 uk

e · tirme icin o z - ~ yc:l ço , ııüt:t el c diyo:r nr o Ve eğ ~l' P' :r is •2y· A b )' nın

he :rh n ·i bir şehxi onl ı·ı 'te sil ediy rsa b ~ onl ın ıınmadıkl ... ..,,. ı bir şe~i olu

yoı:.

Do · or .ı.i ı eti bu · am · r re u ti' o.ıl'"'.ı~ ın uğra ıkla rı akio.; l:xle ü.-

na sib s+t~ .· :ö .. meyiz.çünkü D tor ik e Vf.J. un niçin bi di~ıni vazıh olara1~ ~

b ilccdiği big' r: iste ley pac ğı~ı Oo bililleınekte i=. B· nokta d göst xiyo~

ki Ö u!'>lti l' . nl rırı b' :riz T' sfı oln ~O~Vi:r i) l ~ _: e le~i bu ro l"·n için e -

zuba ı · cı ole d.ığı giui ·oı r nın kah.,..a c:. n bu u.d rrin bu ., viı· -:Al j ·· .. 1 J.·ü k

lcri SP~b lü te~ıldi • O P rl L...: rr!··ş, wo. ... e etıc.lt içi11 1ul.la:r:ci:rin yür;".ttüğü

:>t r; t ir '.' hlu)~ l;uı. eg '\"e Vc.ı,.,ife,""i a~ .J:' rj«• G 'bl:isle ifade ~CÜl ı. • l.str: -

r p ~.}

niy .· :'.H:i. k ~ek texi~"'ti1{ çi2.gi1 ı·l2 e .r.eı· .. ,a u n.:j ~ ı zlığ J.11 t nl&tn· ktır ..

l'""mi.

r. au·, K u:d. · lın roA nı ba~1.:. 1~ nd ş n :r ı . •

· ~ z l :r .it ·~e ulundu~

iyi tenkit et e s 'ni ~ t

ui. i. oı-t1m. 8tG :ıı

.:ıniyu i

'U ~ U.rJn e ı· imi tE v r l..~ •

sı ... el r '".edcni

siz,

ud ı ~ · ~ıy ı son Ki~8-

~i ·iı- r ·mi bunun Kle ro B-

1 a:r ır.. • ba1 a _a-

d\; bu OÖ;)ı eair.Bur a-- : tta d üll"" (Ur :

lm J·.çıı:irı j8 r.ıında '1~ğ ... :ö teri i t...ni-

n 1..-;, h-.:ı ının t'm la rr 1• ve z m· nını nlal>rak için b~z ı yex-' ... ................ .

... ~ n i m e c · , o : · 7 .. /. 3 ~· o /" .

le:r € mürkle:rden b e iliy~or . -.H.i <t ·bunlar g yet müphem ve kıs satırlard n

i rettir.K hx man bedbin bi:r dUşü.noe ile onların he.r y ptığı işte perişan•

g yesiz bir z iyat bulmak~ dır. Dok ox ıikmet de diğer romanlarının k hram nl rı gibi istiktir.Re li-

te le:rden kaçar._<= bu v ~ıflaxı ile ve b.ı vaBıfl'"'r a ekl~n.::ri" stab .. kla:rı il:e

"'i. p ad:rinin ~ u:anı ço en z r. l.unduğu . oemiye ·'.ı b skısınd n sıy:rılmE ğ ve ona k~ fa

sında ın uı; ş ·r. ı:r o.ığı Pl ri:::ı en -1" k t · ep eden ~:.wk r gibi - b' k .' ist yen ı~-

ktn aris dere seh:rin içinde de k·-ndi umdukla:rın~ bul~mı. an z• yıf ve 1 nriz ruılu bir d rndıx."

u iskoıo·i ile hayatını C!ürükieyen genç ad ·.rıs:iJ.1 s n' <- t,ilim,fen,

muhiti i e <-•ık sık tew ... .,l· :ra geçeır;:ress· rn , ş· i-ı:,ihtiıhı,..i , Do tul" 0 ibj o - .ıi-

. yetin hE:r türlü en ell ·k ü l ~ri ile t nışı:r ve bu t· ıaş 'larınd "n u eticeye

v ır ki ris ve Gnrp m den iye ti en· len ş y b.i.z• m çocukluğumuz · n ber ·. s -yıklr-dığı .. ıf(; P'xisten çok başka u • . · ddtdı · , ego.i.s tir v~ un tkandı:r. o tor Hikme unu yrlnız gözleri ile görmaz, uh lar ı ile işi m z 1 evdiği kız rlet"t

ve onun 'lesi ile b~ v ka~yı t· k lbinin a2~·nliklerind his eder. ~

:ıomanda bunuan brı şka burjuv~z~ ··.ze:ri e ··urulur. e ndan ik"retçi bbi1

ile b hsedi ir.~c1 falet çe 1'" nl,;:r hep an ' tk· rl r,idealic t e · ve kiki

limleıdi:r. end ·sini s~r· n u: b vis t ç· u1uru için e t nı ığı j t; rL ,İ~or İgo-

ref , Dokto:r Pincot bu z·~'Tl:red nl.ir. r "'O""lanc <'"u ro,n ın yeg "" ne uıerh· r.:ı t ve s m-

P ti celbe en · ipiair. Bu t .i P c-nL>"t e Garp ed<:rıiyt: b · ·1i.u a.~ık bir mün .. " it· di:r.

ü tün re li+ ... lexi gö:ren ve ro c: nın unekkidi ol n o ur. 1es 11' tezin istin d

ettiği mevzu onun dili i etr fli olar k ~n a-;;ıl ı __ tı:r. s : :5~2-344)

Üs lu1 düz ün e h"' sd.y d lexden uz· k· olma kl tv r b,...r n. çin .. ~ l' nsızc t e l"-

kiple xin, o· l l xin ,hatta ~· s j 1 ın n n bı:r ıldığı :n · ~ ılm· · t ır.

o • .J 'A I ~ 1 T u i-ı; B . ~ ı...

! e e er rom nl :rının hUro .., sj.Jet ini t b ruz etti.tdi ~en on . şi i

··ı .. u ·nl rıucl· n çı n u u ). v· sıfl :r lı •

zi

m . ...

v

v

ı" b'r .eknik i i ol ""' ör mi :ri bir :rm n ugun· e er v ;c

no. sı :~bi in k yfiye i T .r ır. Y~ ıp ı·inir, ··n g L.2 --r .. t l' i'ı "'

kud:r tin en m ruı ol ~ dur. O büt' n yaz lv .rın ı ık Kon k,s·· ı: ün gibi nisbeten :ro ncın

re ete ~/:l u iren e~e l .... rde d·hi ;.rör .. •e iş v y

y · ., .. n ;..c.t: ış D jlar bisbe · en ho çok en er0 s n bin

f f ı .:Eilv ki N ')" B· be, !ükü gocesi , Y· b'" n ,Arık r e

~~ ıJ ış bir

insa K biliye 'ni J .- :r, gör· ım·

en eyh · h ç ok u

y kın müşahrde ler e

dayan n intib· ve hisleı:in JA:rdımı ile kurul uştu;A.Bi:r çoJ ~ ror::;,.nl :tında . ş -hıe!l ... ,,.ın J::ır-t. att kilere çok enzeme ~·i, '1tt 0 HükLl.·1 g 0 ce ... nae c d4ğu gibi .ı y ·t -

t r_ aynen 1rnp.rG ~dilmel ri,l)eo nuh :rri iırçtip .. :a:rt. li.ı.:.de:r ·ni i-·p t

ettiği-,,. a ,h yrıl ldi'et·n· kısı:rlığın d d.elal t e ....... :r. r d · · d' - · k 1" zı n .seı..rı ço ... 4.;

b a ı G 1l: ı ve h: kin b G -t l t1 ..... al Y['

elki bu ?e Jit2yi ~i ~ul .rl' n gel.n f

tı c ı ~a ;nlıçn n J_ r roı::ıoncı ı . r bjti..t

] .', t Yıin .b .k l L Ü .l • " • k

y.~u ~ 0 rinin rv~rınl.-r nd

di~i z ~n v rlır.Y· ni ro~anın

s;. bir z

:re::. ..ı..1 t,

,<;ok aıü-

, z ~ ' 1 gınıy n,

n ' g~l

t, lnız sosy J

}.ı.c; i ·e ~ ı· l:o t:.>.;ı1Ud VC"Zi i/6" de2 ·.:•ti ... ·; 'Jili.,... ,.... Si ... k 1 zerine · ~ • • t ~.... " ..

~k ~z,g_ç·ci ~esiri olur. iç ·n rrr i en ve ço. u~ta-

lık- ı o ... r'11t ku .. ~ 1ı lı ..

c· n Ol

Senih ru.ıı ... u~ 1c<iıenj

c, ~ i.nde J..: .ıt: t ~{e J'j. nne sir

~ ınu · ıv hi1 "'.ela~ iıı

ize b'x fe~dir biı <evxin Ye d ev rey i h ii tr n · i i - e d ı sür"· ler ki bıı çok .e

ı eti o . ·at ' i

ı vey&P m vzıı.ıu

m ne-

devir z n·1nd. k ·ı eı is :;ı·; Ll. i. e:

eri:rl~:r. .r ab d · ı::- ~ r öl"i:r, iikiirı ge-

ı .lt:t l · ı:va c k ~ ü· :r bi tmişti:ro Bu -~Il6\'i bi:r

blL de ıeKti:r.St- Offi Vi.::. \i' •.ı.Ol'ede .i. un n~ dobru OF o_Jrl r. 'ı;;c e \, .. '· ~ rıi bir ~ hsi ...... t oJur. 1 netice J ~ t

ir ;;>ondu :r. ~ ii ~ gr.rıu 7.· v· llı r~lLlyoı i nu · r~ir bir ın diD ~-~ini dl. c

ö :r

z .... rn.n ol·:r

' , LJ o .ı \ c: G" ı.uc x \;

• 1 €!.J =: h

.. t ı ... on I L'.l IO u'A ....

öy ~ i.tl' til ni •

z

-riz ol I' 1 vr :rdır.iink r nın

ı e € 2. i. · ol.· .ra .K. y o olu"". Gö-Ü~ r

c ~ lliyet · n f · .::r :n· ı. i

i • u

ı.ı-

~o-.

··ıun doğu:r

vs

om nın sonu doğ:ru ç0zülen v k ' .- 1 r·,J oe · e t in gidişi ile ço.lt y kın11i.

K d:ri hem en !emen büt ün v~ lar ı n "plj c ini k l b lı~ın s ev j_nç,

gibi kıy et h•· üm el' i i l -: r l k 11

~:re ke t e ge t i:ı:e n , o nla.rı evk de 1J v . ' l rıı kökLl. ' r' r ın b ·~ ı r. 'a~ı s lr rı

e vel dış~xd· Ol'n bü-y h.-.di ·ıe:r in içinde ·.x.Hiç,bi:r k hrrı rı Ş'"hsi e s sis me nf"-ı "t 1 e r. e ru ı re f i k i:r niz ı n a değ iş · i:rınez.

~,~·,r .. t bu iç ti.ı .. i V'"'k ' .. · l r-1 k ... ı l'"' n · ~.i.kol jik h llcr de v ~ı~ d ır .. s hı ·l· -

ı :ı. · dfn ·e e.:: "irl-r

b

hic

.c z ul r

se ep l er . se viyede;. t m J.lın ir z

.ık k

unsu l' ı· olur . u::- --'· b gi i. ihtt:r ~ I' · nı h ... ri i • , ci.1.:i s f v.::. a c2 · :r nın

b ~k t: "i , n· z ı ,., re t e is t · k

rom nı n · rlil.f· ını b: r , n _ç ı ı bir C"'ık o ........ s ı ro-

c· · ~ · · ın_ r..mme si j 9 · ıuiı· . \ b 1 . . ._ını lır.

~) ... !i · h·· ~.le F i · bwyin Y. k :l. e :rin :.ı ki i b .m· rı

ı-o en .;i ·kin ı · · dı:r . Di cbi · ri z 'ş ve onu n e n buh:r.a

l r Y· u p ır d J~inin :ro nlı . .r ı için ~ u i c .! yi zır y n es· .L m"li y n ınd

· :ra , ınc ıd ı:r •

bi

l..in ve m ·t\: ee s · s b · x V'" ziy .... tt · girer ~ ı.:ı V

. ı·-- rını çize • ( -· r· lı.. on kt'"' o_ u ğu ? -

b şl . ~iz ro nın

il s hifelerınde blitün e~h·~ ı bıy ış ziy e ku-

l' v y h:r

en

nı o .... u ~ u

ti o nin

kit bi

h

bi l rl

· x ı.n h · :t i i le :r ini ... ı 1 m nJ. ..

'

erl n gör"-rtiz. fi~'lf

rıev

ox le ı in ~ ~ . .:~€

e e C'"' d

ıbi ti l in :fiz:vc

· y1o;:t veril ez . Bi z"' n · c <lığımız .. hm

om· ler ini yiz . · ç izj.1 ı yen u. ı şl - · ırı

·· çlen:· r . Y· u , driııi ı n b··yu.

w r· g ruhi v rlıkl· xı i ~

y t t le ... n · e be ti eb t te i l_ r

zet · C · o lu "' u

bir zi rı:i. te

u '-.w "-: i:r d si ve ':-:' "

"' ısı hr'm· ı r , n · yy tt· rı uz ~ un.., r l r b ne -

k:ı celis u t :ri_ ci , ç .. k .. duşv~n cel-:ri ve

ç · de t · dır ... n .. n e · k ıp ı

:'çiı: ~ z · n ç ı z ı·e · 1 i ~ ı -.. i k' x-

ü ·ö z u örı ·· n. e cer.Til n ede n

eğiıd ir .

I , 1 I J

~n Jt,leyl yı elin n tu.tup istediği yexe götüre oek kudrete malik olduğu haJ..lll'bunu yapamamaktadır.zi:ra hayat ı uyacak kadar pratik bi:r adam değ.il-iz •. ,.

· Göxültiyo r ki Ya kup Kadri seçtiği kahramanları ia.ea l meghu lB xla sarı-

yor sa:rmalıyor ve cemiyetin değişik ve kaypak oe:ryanına a l#~or. ve tabii k i bu ·nsa.~ıa:rın heps: feci ne t iceler elde ed·yorlar.Onla:rın hep kederli,hep bedbin,he yorgun olmalar ı bundan geliyor. bhi muvazenelerini b 1 k için çırpın· n za allı kims eler çilelerini doldurunca roman da bit iş ol yor.

İş·te a rup adrinin :romanların a iki t em ta:rşı karşıyadır;La:rivi ale

ferd al'"'mi e a .add'"' alemi -ruh ale Ei.

::; hıslar ekr.-eriyetle bayatta :ruhi muvaz nelrini ara allta ıneşguld" ler Kir- lık ona .,ın hemen he en bütün lr..a raı anlarında bir ruh her ou me :rci karşı-

sın a, u aze ye su.rnyış ardır. a im efendiden 4-utun da, nina, u kı celis ve

kadar hep bu s -ayışı n hüsranı ı duyarsınız . sen· ha r h muva ene sini bu

la adığı için mane'\ri sefa ete göınülmüşt .. :r.Hakkı c ... lin te aynı uvazen uğruna

hay. ı11ı veı: :t:tir,i_nka ada bir m ar.rir (\?en :ruhumun milli mu azenesini bura-i "t i m.) diyo:r. z, ten selıoo han da (a o · bi:r ip cor bazı gibi hep

şg ldür.)Fakat o,hiç ir kahra na nasib ol-i:r muS' zeney ,nihayet Ankaranın fçtin ü me rh.ale sinde , yani itopi Ankara-

"'Ş ~ tn • ( I )

u ı: · i muvazene ese lesi alide ·dip te daha giz i o a rak vardır. akup a·ride şa sla maziyJ s ı sıkı bağ ıdırlar. ep çocukluk,~ nçlik

hayat ı a 1 ın devirlezin · hasretle yad dexle r V bu hatı.ra la:rla dolu di

~ iç.:.n e bulundukları hayatı na sız ve çirki gö:r .. xler.

i ,de _,dip o nıaxın a i kahraman a:rını hayattan pek az zakla ş ırır ni ş ı la:rı ayakları hep topxa k a dı:r. y kup r i i "e k :ra nlarını mü a ıa-

a lan ırır.Onl·r ı hayattan eker endi dU~ünc- ve duy ulaxı il yoğu ur, toprak· n b, .. w _, rını kesı. e iste :r. Bunun 1 in Yakup ri- dekl: kahraman ar hayatta çok

z me cutt :r. una mukabil ikinci,üçüncü derecedeki şahıslar daha canlı daha ii o lux I.

y kup dride .şahısla:r mistik ir uhlarını haxi c i ale in bir unsııruna

için çırpın la:r u b ğıanış ddi b şeri vasıflaxla beraber daha

afla a s··sıenir • ·u:r :Bab y ı sevenler onu yalnız nad iyatı için sev-

1 ak ki ve msit·k bir şkın tecelli ini bulur ar.H { 1 C li de sev -v

ıgı zaman d i ve behimt ze klexdenen fa zla te cerr .. . v . et ıgı zaman-

Yakup. adxi ro nları nda daima entell- tiiel tipi işliyo:r. Hı ata yalnıi~

akıyor.Bu entellekt··eı t · p, ok d f :ı bütün fikri ve l issi vas ı.f-

• • • • o: 2 edat iinyol. Hal ide Edıh.ple Y· ku

.ı.

K~ dr i . aras ında kısm · mukayese.

« •

,..ı

/

..

- ....... -·

/_r

, ;>"' ,,

__ ... .ınla rın ze k

f ~ c det ve onun karşısın-

aç 'ürk aile s i ütareke istan -bunları ekzotik hare letle:ri ile

L.d'ter.Ahınet elal,,Doktor Hi .. wet g ibi 1mselerle bir cemiyetin vey biz medeni-

ap Kadr i ~ ususi vak'aıa-dan umumi neticele r

\ _

B ! B L İ . O G R F Y A

.uşen ~şr ef,Diyorlarki(Y.~a4r~yle mül~kat).Dergıth, No :l7 lurullali Ata, ··~renlerin Bagı münasebetıyle. Dergıth ,No: 22

IM!Wli\lllU~ ··tfi,Nurbeba hakkında.Dergah, 0:26 in ,Anka :ra ~omanı hakkında. Kadro, .ı: o : ·-·8

üreyya , Yaban\tenkit).Kadro, 0:18 dip , urbaba.İkda ,do : 9096-9126,(I 22t

B. tm ,Yaban münasebetiyle.Varlık,Cilt I,s.58 Cahide .Başol,Fecri Ati edebijıatıC.rürkiyat ·n::lti tüsü,tez . ·0 :109)

ehn-.... ~ '"'euf,Biı· s Gr nc~m.şe.hbal, o:99 Halit Fahri,Dünkü bu günkü edebiyat.AlemdDr, o : r587 Celal Sahir,Liaanımız.cierveti Fünün , o: ~3 ı:.ra dull h ~aphi,Fecai l..t nin iıl~sı. e:rvç1.ı· ünün, o:IIv7 Vedat Günyol,Dile gels el r.Yücel,ro : 62 ufit atip,.Fecrıi Ati nakkında.0erv tı uowı,.lo : 910 ı~ccti ürtin,Yaoan.cınaraltı,~o : 4& Baki üha,Yaku Kaari il~ bir konu?ma,Vatan, _o:I4

eh et ~a uf, bun 'a v~ hl.ak.0~rveti Funün, o:J'I

icdan, 0 rveti Fünün , o : ' S çık ciZ . OKak ~nkidi. Ifl s.t e _ biya t. eı·ve . Fünün , r : IIOo Fecei Atinin iflr.sı. Grv ti unaQ , ~o : IIO~

Y ş r ~(. dii il · O!:;ıa ut . va r;ı. ~ _ v il " , I, s. 58 adri ve . .a. &1i. farl ı .. , vlL t, I ..... L 1

Kadri il konutinıa. rurlık,Cilt,1 1,b.I K dri ey açık ~ktu . İkdnın,İo : 9v ~

rg~n kon. it, o : I9 ~ w-. ·~u•y~A, Bir s~rencam. Fi ir r~ketleri,Cilt,II, o : 4I

rur 1 b' ,ro1 an. · ir rek leri , Cilt II, ro : 4 ~-43 Hüküm Gecesi, ro an . J. o : 48 , 1' iltir ·.a reke tle ri Kıralık Konnk,roman . Fikir Ha r ~ketleri , Cilt , III, o:54

Ziyu, illi ed~biyat.Alemdar, 0 : 207 -~9g3 i iday t ,, oris erling. erv ti ünün, ~o : I 06

ra . ay , ürk edeb.iyatının ilk orijinal eseri : Yaban. ad.ro,~o : T ...... • ami Duru, Yn bı..n ha kk ında. ·rıı ··, -o:~ • edi Tör,"Ynban" işt c bir roman.Kadro, 0 : :6

· Y • .K.Karaosm.onoğlu il.. bir konucma.Yücel,1Jo:77 n· n· r r,Bir bürgün uair. alem, o : ~

ak kı ~ ü ' , , u .1 ı: dr i ( e d · b · po r r ı r) • yen · ~ c u , l o : l İsmail. abib, Bir sürgün. Cumhur iy t. "'o; G37 D. A , Iki :re ıan oku uı • YücEl, o: 7

a wı.i Bayda:r, Yaban. Y" c 1, o : 5-8f- 7

J~mil Hi • Behçet

H. ti Yüc

nlı ı ı).I9 ebiyo-uı •

.... kan ülü I 4 r ihi. ( Iv ... A)

........ z' 1 s. ':! 4

e~erlt!:ri : orss(t~rcli

roust'dan), ( 94·)

Date post:	26-Apr-2023
Category:	Documents
Upload:	khangminh22
View:	1 times
Download:	0 times

(I943 Yılı Kezuniyet Tezi)

Documents