iNGiLTERE UYGULAMASI

' \

T.C

!STAXBUL Olf!VERS!TES!

SOSYAL B!L!MLER EXST!T0s0

!$LETME ORGAlf!ZASYOXU ve POL!T!KALARI

x0Rs0s0

· -·siLG~AYAR DESTEKtt EGiTiM ve

iNGiLTERE UYGULAMASI

LISA.NS TE.Z:i:

Hazirlayan : Murat SEYiSOCLU

,. ~· ,, ,., .. --.:~:·.~.i,:.;Jj~, . :~:

DANISMAN

Prof .Dr.Hayri OLGEN

!STAlfB'QL

1988

1.

2.

3.

4.

iCiNDEKiLER

GiRi~ . .••....•.........•••..••..••..•...•.....•........

ECiTiM . ... ·- ...•.•••.....•..•...............•...........

2.1. 2.2. 2.3.

EO:tT:tM:l:N EVR:l:M:t •••••••••••••••••••••••••••••••••• EO!T!M AMACININ TAR!HSEL GEL!§!M! •••••••••••••••• E(}1Ti:MDE SORUNLAR •••••••••••••••••••••••••••••••••

BiLGiSAYARLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. 3.2. 3.3. 3.4.

M!KROB!LG!SAYARLARIN EVR!M! ••••••••••••••.•••••.•• B!LG!SAYARLARIN YA§ANTIMIZ 0ZER!NE ETK!LER! ••••••• B!LG!SAYARLARIN !§LETMELERDE ETK!LER! ••••••••••••• GELECEKTE B!LG!SAYAR KULLANIM ALANLARI ••••••••••••

3.4.1. 3.4.2. 3.4.3. 3.4.4.

Metin Yaz1m1 ••••••••••••••••••••••••••••• Veri Taban1 Sorgusu ••••••••••••••••••••••• Problem c;;ozUmU •••••••••••••••••••••••••••• SUrekli EOitim ••••••••••••••••••••••••••••

ECiTiM VE BiLGiSAYARLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. 4.2. 4.3.

EO!T!M VE TEKNOLOJ! •••••••••••••••••••••••••••••• FABR!KA OLARAK OKULLAR ••••••••••••••••••••••••••• EO!T!MDE B!LG!SAYAR KULLANIMI •••••••••••••••••••••

4.3.1. 4.3.2. 4.3.3. 4.3.4. 4.3.5.

Oorenme ve Uygulama ••••••••••••••••••••••• \7E!Z"i. t}:rE!t:Dl~ •••••••••••••.•••••••••••••••••• J3eri2:e~iID •••••••••••••••••••••••••••••••••• Oyun ••.•••••••••.• •· ••••••••••• • •••••••••••.•• Bilgisayarlarin Oogrudan AraQ Olarak Kullan1linas1 •.••••••••••••••••••••••••••••

4.4. E~!T!MDE B!LG!SAYAR KULLANIMINOA !DEAL AMAQLAR

4.4.1. Ooretmenlere Bilgisayar Kullan1m1n1n

6

9

9 13 14

17

17 23 26 29

30 31 32 33

34

34 35 36

37 37 38 38

39

41

OQ'retilmesi ••••••••••••••.•.•••••••••••• ·• • • 42 4.4.2. Ogrencilerin Makinaya Sahip Olmas1 ••.•••.• 43

4

5.

6.

7.

iNGiLTERE'DE BiLGiSAYAR DESTEKLi ECiTiM

5.1. 1NG!L!Z E0!T1M S!STEM! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4$

5 .1.1. Sinavlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . 44S

5.1.2. MUfredat Belirleme Modeli ••••••••••••••••• 6 I

5.2. !NG!L!Z E~!T!M S!STEM!NE B!LG!SAYARIN ADAPTASYONU •• 4t 5.3. M!KROELEKTRON!K EO!T!M PROGRAM! (MEP) •••••••••••••• 5~

5.3.1. 5.3.2.

MEP Uygulamasinin Ozu MEP Organizasyon Yapisi

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.4. PROGRAMIN !§LEY!§! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5.5. 5.6. 5.7. 5.8.

5.4.1. 5.4.2. 5.4.3.

MUfredat Belirleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . O~retmen E~itimi ••••••••••••••••••••••••••• Haber Yay1m1 ••••••••••••••••••••••••.••••••

OZEL E~!T:l:M • • • • • • • • • • • • • • • • • • • e • • • e • • • • • • • • • • • • • • •

S!STEME KU§KU !LE BAKANLAR •••••••••••••••••••••••• B!LG!SAYARLARDA MATEMAT!K VE FEN E0!T1M! •••••••••• BENZET!M MODELLEME VE GRAF!K ••••••••••••••••••••••

5.8.1. 5.8.2. 5.8.3.

Benzetim ................................ . Modelleme •••••••..••••••••••••••••••.•.••• Graf ik .•..................................

5.9. M!LL! VE YEREL HO'KOMET DESTEKLER!

TOluciYE'YE iLi~KiN HNERiLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

SONUC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

I

52 5$

5~

55 5 5

5 6 6 6

KAYNAKCA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

ONSOZ

!stanbul Teknik Universitesi'nden mezun olmamin hemen ertesinde

!§letme 1ktisadi Enstitilsil ile ba§layan i§letmecilik ilgim, bir

giri§imci olarak kendi §irketimi kurmam ve 5Qrenmeye olan tutkum

sayesinde i§letmecilik alaninda Lisans Ustil Qali§ma yapmak iQin karar

almama neden oldu. Bu kararin neticesinde 1§letmeciliQi Lisans

Qali§malarima ba§ladim. Bilahere derslerin bitimi ile, tez konum

ilzerinde ge9irdiQim kisa bir kararsizlik d5nemi sonunda Dani§man

Hocam Sn. Prof. Dr. Hayri Ulgen'in de y5nlendirmesi ile Bilgisayar

Destekli EQitim konusunda bir tez hazirlamaya ba§ladirn. Gerek

§irketirnin yoQun i§yapisi gerekse aslinda konunun QOk yeni ve bir

yilksek lisans tezi iQin QOk geni§ olrnas1n1n Qali§rnalarimi aksatt1~1n1

itiraf etrneliyirn. Bugiln Tilrkiye'de bilgisayar destekli eQitirnin

gilndemde olrnasi konuyu gilncelle§tirmekle birlikte konu hakkinda

herhangi herhangi bir yayinin ve bilirnsel bir Qali§rnanin bulunrnamasi

ilzilntil vericidir. Yukarida bahsettiQirn nedenlerle tezirnde konulari

rnilmkiln olduQu kadar genel tutturn. Konu aslinda QOk geni§ ve Qok

ilginQ olup bu tezi tamamlayici nitelikte pek QOk ara§tirmaya

a91kt1r.

Ban a 1§letrnecilik tutkusunu a§ilayan biltiln hocalarirna ve

5zellikle bu konuya y5nelrnen iQin beni te§vik eden, en problernli

anlarimda sonsuz ho§g5rilsil ile destek clan Sayin Hocam Prof. Dr.

Hayri Ulgen'e te§ekkilr etrneyi burada bir borQ bilirirn.

A. Murat SEY!SO~LU

1

OZET

Tezimin giri§ bOlllinilnde insanligin ba§langicindan beri bilgye

verdigi Onemi belirtmeye ve edinilen bilgileri ba§kalarina ve di~er

nesillere aktarma 9abalar1na de~indim. Daha sonra insanli~in

geli§mesi ve bilginin aktarilmasi arasindaki ili§kiden bahsettim.

Bilgi aktarim ara9lar1 geli§tikoe geli§menin h1zland1g1n1 ve en

sonunda bilgisayarlarin ortaya 91k1§1 ile bu geli§me h1z1n1n §imdilik

doru~a 91kt1g1na degindim.

!kinci bOlfun e~itimin tan1mlanmas1, genel olarak evrimi ve genel

felsefi yakla§imlar incelendi. Gelecekte insanli~in ve teknolojinin

ihtiya9lar1 do~rultusunda egitimin alaca~i §ekillere bir a91kl1k

getirilmeye 9al1§1ld1.

'09Uncil bOlilmde bilgisayarlarin genelde geli§imi ve daha sonra

mikro bilgisayarlarin ve mikro-bilgisayarlarin geli§imine yard1mc1

olan diger teknolojik geli§mele~i kronolojik bir §ekilde s1ralad1m.

BOlfuniln ilerleyen sayfalarinda bilgisayarlarin kullanim §ekillerinden

gelecekte alacagi §ekillere de~indim.

DOrdilncil bOlilmde egitim ve teknoloji arasindaki ili§ki

incelendi. Daha sonra okullari, hammaddeleri Ogrenciler olan

i§letmeler olarak kabul eden gOril§ten hareketle yeni teknolojiden

yararlanarak okullarda verimin yilkseltilebilece~ini ve

bilgisayarlarin okullarda kullanim alanlar1n1 belirttim.

?

Be§inci b6lilmde Dilnyada uygulanan bilgisayarli eOitim projele~i

ic;inde en ba§ar1l1lardan biri olan tngiltere uygulamasina yer verdiml

Bu b6lilmde ilk 6nce 1ngiliz eOitim sistemine, sonra bilgisayarlf

eOitimin tngiltere'de ba§lamasi ve geli§irnine ve bir proje halin~ I I

dt>nil§ilmilne deOindirn. Daha sonra genel hatlarla tngiltere'de Micro+-1,

electronics Education Program (MEP) adi ile bilinen Bilgisayaf

Destekli EOitirn (BDE) projesinin i§leyi§ini anlattim. I

Alt1nc1 bt>lilmde bilgisayar destekli e~itimin Tilrkiye'de yeri v

·bu konuda yapilabilecek 6nc·-ileri, genel olarak belirttirn.

Yedinci b6lilmde ise konular genel olarak toparlanip bir sonuc

ba~lanarak temenniler belirtildi.

3

1. GiRi~

1nsanoglunun geli§mesine gOz atildiginda ilkel toplumlardan bu

ana kadar, bilgiye verilen Onem QOk rahatlikla kavranabilir. Ta§

! devrinde bile, insanlar, av yerlerini ve §ekillerini, ya§ama

tarzlarini birbirlerine aktariyorlardi. Bunun en somut kaniti magara

1 duvarlarina Qizilen figUrler, resimlerdir. Her ne kadar, bu

resimlerin sanatsal bir Ozellik ta§idigi ifade edilse de, o Qaglarin

§artlari iQinde, sadece ve sadece bu bilgilerin iletimi, aktarimi

kaygisi ile yapildigi aQiktir.

Daha ilerki Qaglarda, yazinin bulunmasi ile birlikte, insanlar

nice zorluklara katlanarak bilgilerin saklanmasi ve korunmasi, diger

insanlara ve nesillere aktarilmasi iQin 9aba gOstermi§lerdir. Kilden,

ta§tan tabletleri, papirus sahifelerini hazirlamanin ve bunlara yazi

yazmanin ne derece zor oldugunu hatirlamak, bu Qabanin yUceligini

gOsteren en belirgin kan1t1d1r.

Matbaanin icadina kadar, insanlar kitaplari e11e yazdilar.

Matbaanin icadi ile insanlik tarihinde yepyeni bir sahife a91ld1. Bu

sahifenin Onemi, belirtildiginden de fazladir. §oyle ki; o zamana

kadar sadece belli bir kesime hitap eden kitaplar vardi. Boylece

insanoglunun bilgi birikimi QOk az bir kesime ula§iliyor, geli§me

parmakla sayilacak kadar az ki§inin sayesinde olabiliyordu.

Matbaa ile basim i§i kolayla§ti ve dolay1s1 ile ucuzladi. Bu

ucuzlama, bas1l1 eserlerin 9ogalmas1na, bilgi birikiminin daha QOk

ki§i tarafindan elde edilmesine yol a9t1. Bilginin daha Qok ki§iye

6

I I I

ula§mas1, toplumda dil§ilnen ki§ilerin QOOalmas1 ve teknolojik

ilerlemenin, daha saOlam temellere oturmas1 demekti. Bu temellerir

saOlaml101

dil§mesine

iki temel etkene;

ve yeni bir eOitim

ula§ilan

sistemine

bilgilerin

dayaniyordu.

maliyetlerinih I I

i§te bundan

sonra, toplumun bilgi dilzeyi belirli ber yere gelince veya diOer bir

tabirle dil§ilnen, ara§tiran insan say1s1 belirli bir seviyeye gelince,

(ki bu da 19. yilzyila tekabill etmektedir.) teknolojik geli§me iyice

h1zland1 ve insanlik bir daha geri d6runemek ilzere tarim toplumundah

s1yr1l1p sanayi toplumuna d6nil§til.

ileti§im araQlar1n1n say1s1n1n ve kalitesinin artmasi, ayrica

bilgileri i§lemeye yarayan araQlarin geli§mesi ile teknolojik

ilerleme son yillardaki akil almaz boyutlarina ula§t1 ve uluslar1

yeni bir Qa01n, yeni bir toplumun e§iOine getirdi. Bilim adamlari bu

QaOa ve topluma, Bilgi Ca01, Bilgi Toplumu diyorlar. Ku§kusuz bu yeni

QaOi yaratan en 6nemli araQ, iQinde bulunduOumuz yarim yilzyil iQind~

inanilmaz geli§meler g6steren ve 6nemli bir silre ayni geli§me h1z1n~ I

g6stereceOi §ilphesiz olan bilgisayarlardir.

Bu bilgilerin 1§101nda, bi~gisayarlarin pratik hayatta eOitimdf

kullan1lmalar1 ne durumdadir? Aslinda 1660'lardan beri birtakiM

uygulamalar varsa da bundan disiplinli ve yaygin biQimde gerQer

hayata ancak 1980'1erde gecebilme f1rsat1 bulabilmi§lerdir. (1)

ve

Bunlara 6rnek vermek gerekirse, Amerika'da ce§itli §irketleri~ Universitelerin halka a91k olarak dilzenledikleri kurslar ve o~tr

I I

i

(1). Peter Coburn, Practical Guide to Com uters in Education Massachurets, Addison Wesley, 1982, SS. 15-17.

7

dUzeydeki okullara, baQli clan terminaller vas1tas1 ile kendi

bilgisayar sistemlerinden yararlanmalar1n1 saQlamalar1d1r. Ayrica

bazi §irketler 6zel ama9l1 eQitim programlari da geli§tirmi§lerdir.

Arna gene de daha evvel de belirtiQimiz gibi bunlar, temeli

hazirlayan, kUQUk uygulamalar olarak kalmi§, bilgisayarlarin eQitime

girmeleri mikrobilgisayarlarin veya diQer bir deyi§le k~§isel

bilgisayarlarin ortaya Q1kmas1 ile olmu§tur. §Uphesiz ki bunda

mikrobilgisayarlarin fiyatlar1n1n dU§UklUQU en bUyUk etkendir.

Mikrobilgisayarlarin ortaya Qikmasi ile 6Qretim kurumlari da

bunlari almaya ve birtakim 6Qretim programlarida hazirlanmaya

ba§ladi. 1980'lerde gelindiQinde de Bilgisayarli EQitim hUkilmetlerin

programina girmeye ba§ladi. Almanya, Amerika Bi+le§ik Devletleri,

ingiltere, Fransa gibi devletler bilgisayarli eQitime resmen ge9en

ilk devletler oldu. Bunlardan mesela Fransa'da program istenilen

ba§ar1y1 g6steremedi hatta birtakim Qevrelere g6re ba§ar1s1zl1kla

sonu9land1. Arna Amerika Birle§ik Dev1etleri ve ingiltere bu programi

ba§ari ile yUrUten iki 6nder Ulke oldu. Kismen deQi§ik iki program

yUrUten bu iki Ulkeden, §U ana,,kada alinan sonu9larda ingiltere'nin

QOk daha ba§arili olduQu kesindir.

Bilgisaya+li bir geleceQe adim atan bir toplum olarak, ba§arili

uygulamalari ger9ekle§tirenleri 6rnek alarak geQi§i saQlikli bir hale

getirebiliriz. Bu ama9la ingiltere, incelemek ve

uygulanabilir noktalarini ele almak uygun olacaktir.

8

2. EGiTiM I

Bu bOlilmde, genelde insanligin ilk zamanlarindan itibare*

egitimin evrimi ve geli§mesi, egitim amac1n1n tarihsel geli§imi

gilnilmilzde, gelecege yOnelik bir yatirim clan egitimin, teknoloji

dil§tilgil uyumsuzluk ve mevcut sorunlar ele al1nacakt1r.

2.1. ECiTiMiN EVRiMi

v' ! ile

I I

I

Esas egitimle ilgili olarak, toplumlar1n geli§me silresi ic;inde

yava§ yava§ beliren ayrimlar antik c;aglarda gOrillmez. Eski c;agd~

egitim, c;ag1m1zdaki gibi, aile egitimi, din egitimi ve okul egitim~

I diye farkl1la§mam1§, tek bir egitim anlayi§ina dayanarak ana babalar*

bilyilkler ve din adamlari, toplumun gelenek ve gOrgU kurallarini

c;ocuklara Ogretmekle yetinmi§lerdir. Egitim arac1l1g1 ile c;ocuk

yava§ yava§, bir ruh yetkinligine varir; Aile, bOlge ve milletin

killtilrilnil, giderek Onyarg1lar1n1 edinir.

"Locke ve Helvetius gibi 18. yilzyil filozoflarinin teorileriyle

Fransiz ihtilalinin getirdigi yeni dil§ilnceler, toplumun egitim

anlayi§inda temelli bir degi§iklik yaratti. Jean Jacques Rousseau

Emil'inde (1762) c;agda§larina, ferdi, toplumun etkilerinden kurtarma~

gerektigini Ogiltledi, toplumun insani bozan kOtillilkler getirdigini

One silrdil. " ( 2 )

Devlet, Bougle'nin deyimi ile, "Kendinde, bir dayanak olarak !

yararlanabilecegi manevi gilc;leri, ortak bir sonuc; dogrultusunda I

dilzenlemek amaci ile,gelecekte yurtta§lik sorumlulugu yilkleneceklerin

egitimine kari§ma yetkisini gOrilr." Arna devletle birlikte aile ve din

(2) John S. Brubacher, Modern Philosophies of Education, Michigan, McGraw-Hill, 1969, SS. 51-67.

9

kurumlar1n1n varl1~1n1 da unutmamak gerekir. E~itim meselesinde

beliren tereddUtler, bu ilQ kurumun amaQ ve Q1karlar1n1n her .zaman bir

uyu§ma iQinde olmamasindan doOar. (3)

GUnilmUzde devlet bazen aile di§l. ve din d1§1 bir e~itimi

tekelinde tutmak, bazen de pluralist bir sistem uygulamak yolunu

se9mi§tir. Pluralist sistemde, devlet kurumlar1n1n yani sira, , Ozel

eOitim kurumlarina da yer verilir. Bu durumda devlet: Oniversiteler,

okullar, patronajlar, gen9lik kuruiu§lari, killtilr ve sanat

dernekleri, kitapliklar, milzeler, spor kulilpleri gibi Ozel e~itim

kurumlarini, Ulkelere ve zamana gOre, mali bakimdan destekleyip

desteklememe yetkisini elinde tutar. Ote yandan iktisadi ve sosyal

geli§melerin 9abuklu~u hayat §artlar1n1 o kadar deOi§tirmi§tir ki,

e~itim dilzeni de f ertlerin 9evrelerindeki dilnyaya a yak

uydurabilmelerini saOlayacak duruma gelmek zorundadir. (4)

Yeni devletlerde e~itimin geli§tirilmesi iQin hazirlanan

planlar, gitgide, iktisadi ve sosyal kalkinma planlariyla daha bilyilk

OlQUde koordine edilir olmu§; e~itimde reformlar, gelecek yillarda

Ulke sanayinin ve tar1m1n1n ihtiyac;lari gOzOnUne alinarak

dilzenlenmeye ba§lanmi§tir. Buna kar§ilik iktisadi ve sosyal kalkinnta

planlari da; artik eOitim kalk1nmas1 planindan ayri

dU§ilnUlmemektedir. EOitim gOrgU kurallar1n1n Ogretilmesi gibi basit

bir kavram olmaktan QJ.km1§t1r; bugiln eOitim, ferdin yeti§mesi ve

insan zihninin geli§mesi ile ilgili her §eyi kapsamaktadir.

(3) !bid, S.73 - 89 (4) !bid, S.82

10

Aslina bakilirsa 21. yUzyilda, sOz gelimi Fransa'da gen9lerin

zamanda ve birbiri ardinca pek9ok egitimden ge9tig-1-

sOylenebilir; aile egitimi, okul egitimi (laik veya dini), i9inde '

ya§anilan sosyal ortam egitimi ve dil§Uncenin yayilmasini saglaya1'.1

modern ara9lar1n yolu ile egitim; kitaplar,. gazateler, dergiler,

sinema, radyo ve televizyon. Bu egitici faaliyetler bUtUnUnUn bi~

denge i9inde bulunmamasi, egitimcileri ve ana babalari, 9ogu zaman

9ocugun kendisi taraf indan ke§f edilmesi gOril§Une dayanan bu metodlar

eski egitim anlay1§1 ile 9at1§1r. Arna gene de, bu iki sistemin (esk

ve yeni egitim) birlikte yilrUrlUkte olmasi, bazen, Ozel karekter

gore 9ocuklara ki§ilikleri etkin bir §ekilde geli§tirme imkani verme

gibi olumlu bir sonu9ta verebilir. Ote yandan modern dilnyanin hizl

geli§mesi sUrekli bir egitimi gerekli kilar gOrUnmektedir. Silrekl

egitim, gen9lerin oldugu kadar birbirinden farkli sosyal tabakalar1

halk Universitesinde, kUltUr kulilplerinde ve killtilr

geli§tirmelerini biltUnle§tirme imkani verir. Yeni

devletlerde okuma yazma bilmeyenlerin sayisi halkin bUyUk 9ogunlugun

eder. Bu Ulkelerde egitim, her§eyden Once en

haberle§meden yararlanmaya yOnelir. Bunlara Ornek olarak basin

radyo; sinema ve televizyon gOsterilebilir. Bu Ulkelerde millet

§uurunu olu§turmaya, yurtta§larin, hayat seviyesini yUkseltecek,

iktisadi ve sosyal kalkinmaya kat1lmalar1n1 saglamaya Onceli

11

verilir. Bu eOitim §ekli okuma yazma seferberliOini de kapsayarak

temel eOitim veya halk eOitimi ad1n1 alir. (5)

EOitim yoOun bir uzmanla§manin aoir bast101 bir dilnyada belirli

ve s1n1rl1 amaQlara gore §ekillenerek, daha az genel bir nitelik

kazanir. I

EOitim kurumlar1, insan hayatinda gitgide daha bilyilk bir yer

kaplamaktadir: okullar, kitapliklar, milzeler, radyo ve televizyon

etkin araQlardir. Ge9mi§in deOerlerinin Ozenle korunmas1, bunlarin,

gelecek nesillere gereken sayg1nl1kla iletilmesi ile s1n1rl1,

deOi§mez bir killtilr anlay1§1, varl101n1 devam ettirmektir. Bu. killtilr

miras1 biltiln zenginliOi ve deOeri ile durmakta, bu killtilril gelecek

nesillere aktarma ise, eoitimle milmkiln olmaktadir. EOitimin gOrevi

sadece bu deOildir; cocuklari, yeti§kinleri, erkekleri, kad1nlar1

milli killtilril kapsayan, ama bu s1n1rlar1 B§arak evrenselliOe varan

bir killtilr ve tekniOin deOi§ik gOrilnilmleri konusunda aydinlatmak da

eOitimin i§idir. Eksiksiz bir eOitimin amaci insani dilnyadaki yeri

konusunda bilinQlendirmek, geQmi§e neler borQlu olduOunu ve gelece~in .

nasil olacaOini, yani kisaca ki§iyi, konusunda bili9li kilmakt1r. Bu

eOitimin temel uora§i da insana geleceOi kendi ellerinde tuttuOu

g~venini vermek ve buyruou altina . ald101 gilQler Uzerindeki

eoemenliOini devam ettirerek bu gil9lere tutsak olmamanin oria baOli

olduounu gOstermektedir.

---------------------------------------------------------------------(5) !bid, s. 95-149

12

ilk ve orta QaOdaki eOitim sistemleri, QOCuklarin ve genQleri ,

Ozellik ve yeteneklerine bakmadan zorlay1c1 ve cezalandir1c1 bir I

arac;larinin yokluOu Ogrenimin yalniz ezbere

tan1mam1§t1r. De! ,

dayanmasi yeti§m,

baski g\1c\1nil kullanml.§, oorencilere hiQbir hak

oorencilerin, maddi-manevi ihtiyaclar1n1n yeterin

sao1anamamas1, s1k1 bir disiplin ve korkunun yerle§tirilmesi

gerektirmi§tir. ROnesanstan sonra QOcuklarin, Ozelliklerine ve bede

imkanlarina uydurulmaya c;al1§1lan eOitim, gilnilmilze kadar bu

geli§imini silrdilrdil. yapilarinda,

arac;larindan faydalanilan oorenciler, aktif c;ali§malar

yeti§tirilmeye ba§ladi. Fransiz devriminden bu yana

sorumluluOunda yilriltillen eOitim i§lerinde, c;ocuk ve

yetenek ve imkanlari ile hak ve ihtiyac;larina Oncelik tanimak ba§lica

ilke olmu§tur.

Bu alanda Oneil c;ali§malarda bulunan ve Ornekler uygulayan J.J,

Rousseau, s. Freud gibi bilim adamlari ve eOitimcileri

Qali§malarinin yani sira eOitim ve ooretimin pratik hedeflerr

verimlilikle ula§masini saOlaya11, Qe§itli yOntemler ileri silrillmil§tilr.

2.2. EGiTiMiN AMACININ TARiHSEL GELi~iMi I

Pek c;ok humanist, eOitimin amacinin ki§inin perspektif in~

geni§letmek olduOunu iddia eder. BOylesi bir eOitim, ki§inin kend

c;evresindeki dilnyayi ve toplumdaki bireysel i§levlerini daha

anlamasl.nl. sao1amal1d1r (6). Edebiyat ve tarih eOitimi bu olgu

(6) John s. Brubacher, Op. Cit., S. 4-21

13

gilQlendirir, matematik ve fen eOitimi ki§inin fizik Qevresiyle

uora§arak, onu kendi gereksinimleri doOrultusunda biQimlendirmesini

milmkUn kilar. Sanat eOitimi ise, ya§amini yaratici ve verimli bir

biQimde kullanmasini saOlar. Bu yakla§J.m tarzlari QOk milkemmel ve

belki de eOitim sisteminin temelini olu§turmasi gereken

yakla§1mlard1r.

Ancak eOitimin tarihsel geli§iminin dikkatli bir analizinin,

temelde yatan gildil ve amacin, 19. yUzyil sonu ile 20. yilzyilin

ba§larinda ortaya QJ.kan sanayi toplumuna kalif iye i§Qi yeti§tirmek

olduounu ortaya koyacaoi aQiktir (7).

Bu g6ril§ doOrultusunda, daha 6nceleri ders programlar1nda 6nemli

g6rillen konular1n 21. yilzyil insanina bildirilmesi gereken §eyleri ne

61Qilde kar§iladiOini saptamak amaciyla, eOitim programlarinin tum

dilzeylerde ele§tirici biQimde g6zden geQirilmesi gereklidir. QUpkU

bugiln ilk okula ba§layan Qocuklar 21. yilzyilda mezun olacaklardir.

2.3. ECiTiMDE SORUNLAR

Amerika Birle§ik Devletleri EOitimde Geli§kenlik Ulusal

Komisyonu, 1983 yilinda uzun bir raper yayinlad1.

Tehlikedeki Ulus . . EOitim Reformu 19in Zorunluluklar ba§lioini

ta§iyan rapor.Amerikan eOitiminin gilnilmilzdeki durumunu tanimlamakta

ve yapilmasi gerekenler konusunda tavsiyelerde bulunmaktadir. Raporun

di le getirdiOi endi§eler ve c;:6zilmlere ili§kin Q'enel

deOerlendirmeler, yasa koyucular ve meslek kurulu§lari Qer9evesinde

---------------------------------------------------------------------(7) N.3. Castellan, "An Article About Computers in Education",

Computer, IEEE, June 1983, SS. 72-85.

14

silrdilril1en eQ'itim konusundaki tarti§malar1 ciddi bir

etkilemi§tir (8).

Raper QOk sayida

genelleme1er yapmaktadir.

istatistik veriye yer vermekte ve 9e§itli

Geli§mekte olan bir illke dururnunda bu1unai

Tilrkiye iQin, Amerika Birle§ik Devletleri gibi ge1i§mi§ bir illkenit

eQ"itimdeki sorunlarindan c;1karacaQ'1 dersler vardir.

Rapora gOre, 17 ya§ grubunun bilyilk bt>lilmilnde, olmas1 beklene

"daha Ust dilzeyde" entellektilel yetenekler yoktur. Yakla§ik % 40'

yaz1l1 bir metinden gerekli QJ.karimlar yapamamakta, sadece be§te bir

belli bir konuda tatmin edici bir yazi yazabilmekte, sadece U9te bir

c;ok i§lem a§amas1 gerektiren matematik problem! 90zebilmektedir.

17 ya§ grubunun fen derslerinde gOsterdikleri ba§ar1 ise; 1969

1977 y1l1 ulusal ba§ari Olc;illeriyle deQ'erlendirildiQ'inde silrekl

azalmaktaydi.

DO rt y1ll1k devlet liselerinde, OQ'rencilerin eksiklerin;l.

gidermek ilzere konan matematik telafi dersleri,

yilzde 72 artm1§t1r ve §U anda bu kurumlarda

derslerinin dOrtte birini olu§turmaktadir.

1975-1980

verilen

i aoneminar

maternatik

! I

Raper, ilstUn nitelikli i§gUcUne olan rnevcut ve potansiyel talep

1§1Q'1nda, eQ"itimde kar§ila§ilan bu yetersizliklerin sonu9larl:

konusunda da bazi gOzlernler yapmaktadir.

Bilgisayarlar ve bilgisayarlarin kontrolilndeki ara9lar.,

ya§am1rn1z1 tarn yOnleriyle -evler, fabrikalar, of isler;-

etkilemektedir. Yapilan bu tahmine gOre, bitirninde,

(.8) Charles Royal and Others, Nation in Danger: Educational Reform, Washington, National

The Musts f o~ Committee for

Educational Devolepment, 1983, SS. 25-97.

15

milyonlarca i§ robotlar ve laser teknolojisi arac1l1Q1yla

yap1lacakt1r. Teknoloji, Oteki i§lerde de ciddi boyutlarda ve hizli

biQimde deQi§imlere neden olmaktad1r. Bu i§ler arasinda; saQlik

bak1m1, tib bilimi, enerji ilretimi, gida i§leme, in§aat

bay1nd1rl1k, karma§ik bilimsel, eQitimsel, askeri ve sinai ara9

gereQin bakim ve tamirini sayabiliriz.

Bu istatistik veriler ve iddialar, tilm Otekiler gibi eQitim

kurumunda da deQi§iklik yapma gereQini ortaya koymaktadir. Onerilen

deQi§ikliklerin bilyilk bir bOlilmil, OQretmenlerin eQitimi ve ilcret

dilzeyi, eOitime ayrilan kaynaklarin artt1r1lmas1, OQrencilerin

perf ormaslari konusunda daha yilksek standartlari uygulamasi ile

ilgilidir.

16

3. BiLGiSAYARLAR

Bu b61Umde, bilgisayarlarin ve Ozellikle mikrobilgisayarlarin

evrimi, gilnlilk ya§ant1m1z ilzerine etkileri, i§letmelerde yapt1~1

etkiler ve gelecekte Qali§anlarda aranan Ozellikler ile gelecekte

organizasyonlarda QBli§anlar aQ1s1ndan bilgisayar kullanim al~nlari

incelenecektir.

3.1. MiKROBiLGiSAYARLARIN EVRiMi

E~er tarihi geli~me incelenerek olursa bilgisayarlarin tju

ba§dOndilrilcil ve insani hayrete dil§ilren geli§mesinin aslinda

do~al oldu~u ve daha evvel belirtti~imiz insanl1~1n bilgiyi sakl

ve iletme Qabalarinin, arzular1n1n bir sonucu oldu~u

Konumuzla ilgisi oldu~u i9in burada genelde mikro-bilgisay

teknolojisinin geli§mesini ve bu teknolojinin geli§mesinde

ta§lar1n1 inceleyece~iz.

"1939 y1l1nda Pennsylvania Universite'sinden Dr. John W. Mauch

ve J. Presper Eckert Jr. ilk evrensel bilgisayari geli§tirmek iQ

ortak bir Qali§maya giri§ti. Bu ortak Qali§ma sonucu 1946'da

(Electronic Numerical Integrator And Calculator) adi verilen

elektronik bilgisayar in§a edildi. Tamamen elektronik

ra~men, giri§ ve QJ.kJ.§ i§lemleri di§inda,, ENIAC gilnilmilzde

bilgisayarlara gOre olduk9a a~ir ve 9ok daha az hassas idi. §Oyle k ,

ENIAC 30 ton a~1rl1~1nda idi, 139 metrekarelik bir alan1

ve 9ok fazla 1s1 veren 19000 vakum tilpil vardi. Buna ra~en o

kadar yapilan en h1zl1 cihaz idi. ENIAC'in ilk uygulamasi bir

17

f izik problemi oldu ve bir insanin yilzyilda Q6zebilece~i bu problem!

ENIAC iki haftadan kisa bir silrede Q6zdU. GerQekte hasaplar iki saat

almi§, geri kalan zaman ise programlama ve sonuQlarin incelenmesine

ayr1lm1§t1. B6ylece elektronik devreler, mekanik donan1m1n yerini

aldi. Ancak vakum tUplerin QOk fazla 1s1nmas1 ve bu nedenle sik sik

ariza yapmasi, makinanin yanli§ cevaplar vermesine neden oluyordu.

Ayrica ENIAC'in programlamasi 6zel makina dilinde QOk zordu ve

di§aridaki bir denetim tablosu ve dU~eler arac1l1~1 ile veriliyordu

Yine 1946'da John Von Neumann, Herman Goldistine ve Arthur Burks

ile birlikte, Princeton Oniversitesinde, bilgisayar teknolojisini

bilyilk 61Qilde etkileyecek bir g6rU§ ortaya atti. B6ylece, Qa~da§

elektronik bilgi i§leme sistemlerinin temelini olu§turan ikili sayi

sistemi ve iQ bellek kavrami ortaya atilmi§ oluyordu. Bu arada,

Qe§itli Oniversiteler, sinai laboratuarlar ve 6zel kurulu§lar

birbirine benzer y6ntemlerle birQok bilgisayarlar imal etti, EDSAC

(Electronic Delay Storage Automatic Calculator), 1949'da Ingiltere'de

Cambridge Oniversitesinde yapildi. Ayn1 yil i9inde ENIAC'in

yap1mc1lar1 Eckert ve Mauchly, kendi firmalarinda BIAC adini

verdikleri yeni bir bilgisayargeli§tirdiler. Bu iki makina ile

birlikte bellekte saklanan program kavrami uygulanmi§ ve bilgiler

manyetik teyplerde toplanmaya ba§lami§ oluyordu.

Artik o gUne dek hUkUmetlerin ve c;e§itli alanlardaki ara§tirma

kurumlarinin gereksinmelerini kar§ilamada kullanilan bu makinalarin

pazarlaninasi ve i§letme sorunlarina uygulanmasi gerekiyordu. Bu kez,

ba§ta Eckert ve Mauchly firmas1n1 da satin alan Sperry-Rand

Corporation olmak Uzere, bilgisayar firmalari sayisal ve alfasayisal

18

verileri i§leyebilen, i§letme sorunlarina QOzilm getirebilec~k

ni telikte bilgisayarlar geli§tirmeye y6neldiler. Nihayet 19 52 1 de onbe ··

"UNIVAC I" adi ile ilk ticari bilgisayar piyasaya sUrilldU. Yine aY1111 I

yil i9inde bu kez IBM, 701 bilgi i§leme sistemini pazarladi. BOyle~e

vakum tilplil, dil olarak assembler dili adi verilen, d~rudan makina

komutlarina cevrilebilir ilkel dUzeyde dillerde programlanan, birin~i

ku§ak bilgisayarlar i§letmelerde bilgi araci olarak

kullanilmaya ba§lanmi§ oluyordu. Bu Qali§malar sonucunda, artik

bilgisayarlarin temel Ozellikleri ortaya konmu§tu, yapilan yeni

Qali§malar ise a~1rl1klar1 ve hacimleri azaltirken, i§letme h1z1n1~,

bellek kapasi telerini · ve gUvenilirli~ini artt1r1lmas1na yOnelikti •! t1

( 9).

1948 y1l1nda Amerikan Telef on ve Telgraf §irketinin Bell

laboratuarlarinda Qali§an John Bardeen ve William Shockley' in

transistOrU bulmalari, 1958 yilinda IBM firmasinin bilgisayar

imalatinda vakum tilpleri yerine diotlar ve transistorler kullanarak I

6nemli bir a§ama kaydetmesine 6nayak oldu. "Nitekim 1959-1964 yilla~i

arasinda ferrit Qekirdek ~eknolojisi ile ger9ekle§tirilef

bilgisayarlar

bilgisayarlar

ikinci ku§ak olarak adland1r1ld1. Bu ku§ak

Ozellikle i§letmelerin Ozellikleri dil§Unillere~

planlanmi§ti, ayrica Oncekilere oranla bu ku§ak bilgisayarlarda I

hacimler kUQilldU, · hafifledi ve isinma sorunu bir dereceye kadaf

90zilmlendi. Ote yandan maliyetleri bUyUk OlQUde azalirken, donani

(9) Hayri Ulgen, 1§letme YOnetiminde Bilgisayarlar, 1stanbul Oniversitesi, 1980, SS. 43-44.

19

istanbul

gilvenirliliQi artti. Bunlara ek olarak disk ve tanburlar kullanilmaya

FORTRAN gibi daha ileri dilzeyde programlama dilleri

sayesinde insan-makine haberle§mesi ve makinanin kullanimi

kolayla§mi§ti. IBM §irketinin 1400 serisi bilgisayarlari yakla§ik

15000 adet Uretilerek bu ku§ak bilgisayarlarin en c;ok kullanilani

olurken, bu f irmanin etkin pazarlanmasi IBM simgesinin c;oO~ kez

olurken, bu f irmanin etkin pazarlanmasi IBM simgesinin QOQu kez

bilgisayar anlamina gelmesine neden olmu§tur."(10)

Bilgisayar teknolojisinde bir diQer c;iQir ac;acak clan geli§me,

1959 geldiQinde, Texas Instruments f irmasinin

laboratuarlarinda ilk entegre yani biltilnle§ik minyatilr devrelerinin

yapimi ile ger9ekle§ti.

"1964 yilinda bu kez, bir dizi transist6r ile birlikte, bunlarin

Qevresindeki tilm elektronik devreleri tek bir birimde toplayan

biltilnle§ik minyatilr devrelerin kullanimi ile, bilgisayarlar bir kat

daha geli§tirilmi§ oluyordu. IBM 360 serisinin 6ncillUQilnU yaptiQi,

monolitik teknoloji, Uc;Uncil ku§ak bilgisayarlarin i§leme hizini

nanosaniye dUzeyinde Qikartmi§# gilvenilirliQini arttirma i§,gilQ

tilketimi ve 1s1 yaninda sistemin maliyet ve hacmini de azaltmi§t1r.

Ote yandan ger9ek zaman zaman b6lil§ilm, biriktirerek i§leme, uzaktan

eri§im v.b. olanaklar1 yan1nda, kilQillme, h1zlanma ve uzunlama gibi

yararl1l1Q1 ile, Uc;Uncil ku§ak bilgisayarlar daha yayg1n bir kullan1m

alani bulmu§tur."(11)

-----------------------------------------------~---------------------(10) !bid, s. 44 (11) !bid, s. 44-45

20

1964 yilinda Dartmouth kolejinden John G. Kemeny ve Thomas El.

Kurtz, bilgisayar programlamasini kolayla§tirmak i9in, insanlarla

do~rudan etkile§imli bir lisan geli§tirdi, adini da "Beginner's i

Al:l I

Purpose Symbolic Instruction Code" veya kisaltilmi§ hali ile BASI..C

koydu. Gene bu sene iQinde Digital Equipment firmasi ilk defa 100.00:0

dolarin altinda bilgisayarlari piyasaya sUrdU. Bu iki geli§me

bilgisayarlarin kullanimi giderek tabana do~ru yayilmaya ba§ladi. I

1971 yilinda Intel firmasi ilk defa bir i§lem Unitesini tek biir

yonganin iQine koyarak, dUnyanin ilk mikro-i§lemcisini tanitti. Bu

i§lemci 4 bitlik olup 200 dolar civarinda idi. Gene Intel firmasi,

ilk 8 bitlik mikro i§lemci olan 8008'i 1972 y1l1nda piyasaya sUrd'.

Mikro-i§lemci kullanan bir aletin evlere girmesi de, bu sene i9in

Nolan Bushnell'in Atari §irketinin Pong adl1 elektronik tenis oyu

ile oldu.

1973 senesinde yine Intel §irketi, 8008'den geli§tirilmi§ bir

model ve sanayiye damgasini vuracak bir serinin ilki olan 8080 mik o

i§lemcisini 91kartt1.

1974 yilinda eski bir In~el dani§man1 olan Garry Kildall

::+ i§letim sisteminin ilk §eklini ortaya koydu. Bir sene sonra,

Intel c.;:ali§a:i;ilarinca kurulmu§ olan Zilog f irmasi 8080

i§lemcisinin geli§tirilmi§ bir §ekli olan UnlU Z-80 mikro-i§lemcisi

pazarlamaya ba§ladi.

1975 yilinda ilk defa BASIC lisani ile c.;:ali§an mikro bilgisay

olan Altair 8800 piyasaya 91kt1. Bu makinada kullanilan BASIC,

sonralari Microsoft'un kuruculari olan Bill Gates ve Paul

tarafindan haz1rlanm1§t1.

21

1976 Mayisinda iki gene; giri§imci, Stewe Wozniak ve Steven Jobs,

daha sonralari mikro-bilgisayarlarda efsane haline gelen Apple

, Computer firmasini kurdular.

1976 senesinin di~er Ozellikleri mikro bilgisayarlar ic;in ilk

disket silrilcillerin ve bu senenin sonlarinda mikro-bilgisayarin gilnlilk

hayatta geni§ kullanimina ilk Ornek te§kil eden bir kelime i§lem

programi clan Elektric Pencil'in piyasaya c;iki§i idi.

1977 yili mikro bilgisayarlarin daha geni§ kullanilmaya ve yava§

yava§ hobicilerin tekelinden c;ikmaya ba§lad1~1 bir yildi. Bu sene

ic;inde Apple, Radio Schack ve Commodore Business Machines §irketleri

geni§ balk kitleleri tarafindan kabul gOren modeller! pazarlamaya

ba§ladilar.

1978 yilinda ilk komputerize billten merkezi geli§tirildi ve 1979

yilinda geni§ kitlelerin kullanimina ac;ik bir bilgi bankasi clan

Compuserve faaliyete gec;ti.

Mikro bilgisayarlarin kullaniminda bir dOnilm noktasi clan ve

elektronik bir hesap tahtasi olarak niteleyebilece~imiz Visicalc

programi 1979 yili ic;ersinde pazara sunuldu. Ayrica gene mikro

bilgisayararlarin geni§ kabUl gOrmesine sebep programlardan clan veri

tabani programlari piyasada gOrillmeye ba§ladi. BOylece . mikro

bilgisayarlar daha Once tahmin edilemeyecek bir bic;imde kullanim

alani bulmu§ ve kullanicilari c;i~ gibi artmaya ba§lami§ti.

1980 yilinda Sinclair Research, Commodore Business Machines ve

Radio Schack gibi f irmalar ucuz bilgisayarlari piyasaya silrerek, ilk

defa c;ocuklarin dilzeyine inen bir c;a~i ba§lattilar.

22

1981 y1l1nda IBM, daha sonralari endilstri standardi ha1ine ge1e~

IBM PC serisinin ilk modelini duyurdu. Ayni sene iQinde vert

ileti§iminde standartlar saptandi.

1983 y1l1 ilginQ geli§melere sahne oldu. Bu y1l1n Ocak ayinda

dilnyaca me§hur TIME dergisi bi1gisayari y1l1n adam1 i1an etti. Ayni

sene i9inde Apple ve Commodore bir mi1yonuncu bilgisayar1ar1n1

satt1klar1n1 a91klad1lar.

1984 y1l1 Ocaoinda Apple ku1lan1c1 kolay1101nda bir devrim yapan

Macintosh modeli bilgisayar1n1 piyasaya silrdil.

1986 y1l1nda, be§inci ku§ak bilgisayarlarin teme1i olacak yapay

zeka konusunda ilk program piyasaya Qikt1. (12)

3.2. BiLGiSAYARLARIN YA~ANTIMIZ UZERiNE ETKiLERi I

Bilgisayarlarin ve ileti§im araQlar1n1n bu §ekilde geli§mesi:,

in~anl101n dil§ilnce hayatinda, ilim ve teknolojinin geli§mesinde hi~

de g6z ard1 edilemiyecek 6nemli etkileri olmu§tur. Bunlardan baz~

6nem1i kilometre ta§lar1n1 genel bir biQimde vermek gerekirsel,

§unlari sayabiliriz.

Bilytik ve gilQlil bilgisayar sistemlerinin devreye girmesi,

i !

I

da~a

f azla bilginin daha h1zl1 toplanabilmesini, hesaplanabilmesini

depolanabilmesini saoladi.

Dilnyanin Qe§i tli yerlerindeki bilytik bilgisayarlarin birbiri ille

haberle§ebilmesi, hem en hemen insanl1Q1n en 6nemli en bily"'

bilgilerine c;abucak imkani verdi, yani

evrenselle§mesini saoladi.

(12) "Evalution of Micros", Byte, December 1985, SS. 75-95

23

Ki§isel bilgisayarlarin ortaya Qikmasi ve bunlarin birbirleri

ve di{Jer bUyilk bilgisayarlar ile haberle§mesi, bilgiye ula§imi,

pahali sistemlerin terminallerinin ba§inda oturan bilim adamlarinin

tekelinden Qikarip, siradan insanlara da .bu imkani sa{Jladi.

Bilgisayarlarin bu derecede hayatimiza girmesi ve evrensel

boyutlara ula§masi hayatimizda birtakim Onemli de{Ji§ikliklere yol

aQti. §u andaki teknolojik geli§menin silrmesi halinde de bu

de{Ji§ikliklerin sadece bir ba§langiQ oldu{Ju, bu de{Ji§ikliklerin

Onilmilzdeki yillar · · iQinde bir Q1{J misali bilyilyerek devam edece{Ji

kaQ1n1lmaz bir gerQektir.

Bir kismi halen A.B.D., Japonya, Federal Almanya, !ngiltere gibi

geli§mi§ batili illkelerin toplumlarinda gilnlUk hayatta uygulanilan,

bir kismi ise OnUmUzdeki yakin gelecekte kullanilmaya ba§layacak olan

bu yenilikleri, hayali bir gilnlUk hayattan kesit alarak sunmak

istiyorum.

Sabahleyin Onceden belirledi{Jiniz bir saatte QOk gUzel bir ses

sizi uyandiriyor. Bu evinizin merkezi bilgisayarinin sesidir merkezi

bilgisayariniz sizin gOzUnUz, . kula{Jiniz her§eyinizdir. Evinizin

isisini, i§iklar1n1 ayarlar (mesela iQinde kimsenin bulunmad191

odalarin i§iklar1n1 sOndUrUr.), enerji tUketimini, giri§-Qiki§lari

denetler. Programladi{Jiniz biQimde ev aletlerinizi Qali§tirir.

Kahvalt1n1z1 ederken elektronik gazetenizi tv-bilgisayarinizdan

izleyebilir, ilginizi Qeken konulari printerinizden ka{Jida dOkebilir

veya optik diskinize kaydedebilirsiniz. Yerinizden hiQ kalkmadan

gOrilnlUlU telefonunuz vasitasi ile istedi{Jiniz ki§i ile yilz yilze

gOril§ebilirsiniz. BUyUk bir ihtimalle evinizdeki rutin i§lerin bilyilk

24

I

bir b61Umil robotlar1n1z taraf1ndan yap1lmaktad1r. Elbiselerinizf

giyerken gene ayni gilzel ses sizi o gilnkil hava durumu hakkind~

uyarir. Arabaniza geldi~inizde merkezi bilgisayar1n1z QOktan gerekli

emirleri otomobilinizin bilgisayarina iletmi§ ve motorunuz Qali§mi§ I

sizi hazir beklemektedir. Haraket etmeden 6nce, bilgisayar soh kontrolleri otomatik olarak yapar ve gidece~iniz yere g6re, §ehrin

ana trafik bilgisayarlarindan gerekli bilgileri alarak bir harit~

ilzerine en Qabuk nasil gidebelece~inizi g6sterir.

!§lerinizde, masanizdaki bilgisayar, elektronik

I

I I

!

mesa~

kutunuzdaki bilgileri size iletir. Gene bilgisayar1n1z1 kullanarak

gerekli cevaplari hazirlar ve yerlerine g6nderirsiniz. Bunlar ister

yan oda olsun isterse dilnyanin 6teki ucu, hiQ farketmez, ilstelik

ki§iye 6zeldir. Gerekli §if re kodunu vererek §irketin ana

bilgisayarina girer ve gerekli bilgileri alarak, ili§kiyi keser v~

ki§isel bilgisayarlar1n1zda yolculu~unuz i9in

haz1rlars1n1z. Raper hazirlama i§iniz bittikten

gerekli

sonra,

I I

raporiu

bankas1n1n bilgisayarina girerek UQak seferlerini inceler ve sizle

uygun bir yer ay1rt1rs1n1z, sonra gidece~iniz §ehirde istedi~ini:z I

otelde uygun bir oda ve kiralik oto servisinden bir otomob.il

kiralarsiniz. Bu arada yerinizden bile kalkmaz ve hatta 6demelerini~i

bile elektronik olarak banka hesaplar1n1zdan yapars1n1z. Bu 6rnekle~i

QO~altabiliriz, mesela al1m-sat1m i§lerinin elektronik olar~k

yap1lmas1. Videotext sistemini kullanarak yapilan elektron~k I

ali§veri§ i§lemi. Hatta QOcuklarin bile bilgi bankalar1n1 kullanarak

ev 6devlerini daha aktif bir biQiinde yapmalari bu 6rnekler~n

iQindedir.

25

3.3. BiLGiSAYARLARXN i~LETMELERDE ETKiLERi

Yukarida da belirtti~irniz gibi bilgisayarlarin hayat1rn1za

etkileri olduk9a Qarp1c1 olacaktir ve bunlara benzer senaryolar

yaratrna imkan1rn1z sadece hayal giicilrnilze ve teknolojik bilgi

dilzeyirnize Hatta 6ne silrillen tezlerden bir tanesi

i§letrneleri do~rudan ilgilendirir. Bu teze g6re geli§en teknoloji ile

birlikte i§yerlerinde merkezi idare yerini merkezkac; idareye

birakmi§tir. Teknolojik geli§rnenin devam etmesi nedeni ile merkezkac;

tutum daha da yayilacak ve geli§ecektir (13). Geleneksel i§yerlerinin

parc;alanmasi silrecini ya§ad1k9a i§ kavrami yeni anlamlar kazanacak,

yeni i§levler yilklenecektir. Daha §irndiden, pek QOk beyaz yakali

1 kentlerden uzakla§makta ve i§lerini, belirli i§ merkezlerinden uzak,

gayriresrni kilQilk of islerinden veya evleri.nden y6netrnektedi.r.

Robotlar, gerek a~ir sanayide, gerekse haf i.f sanayi.de giderek

yayginla§maktadir. Gilnilrnilzde geni§ c;apta robot kullanilmaya ba§liyan

sanayiler, serrnaye yo~un clan sanayilerdir. Robotlarin rnali.yeti

azald1k9a, bu ara9lar kilQilk i§letrnelere de girecektir. Robotlar son

olarak, Qe§itli sebeblerden Otilril bu y6nterne yani teknoloji yo~un

i§giicilne ba§vurulan en son yer olmasi nedeni ile karnu sekt6rilne

girecektir. Tepsi toplarna, elektrik su gibi i§lerin otornasyonu,

teknolojinin uygulanmasi konusunda a91k ve kesin adaylardir. Bir

b61Urn iktisatc;i ve bazilari, A.B.D.'nin bilyilk bir ekonornik bunalirna

girrneksizin varl1~1n1 silrdilrebilrnesi i9in, §irndiki mavi yakali

(13) Richard Cyert, "Computers: Social and Pyshological Effects", Science,, May 1985 SS. 82-93

26

I

i§gilcUnUn, teknik olarak ileri ve geli§kin i§gilcilne dOnU§tilrUlmesinih

zorunlu oldugu g6rU§Undeler (14).

!§ ortaminda bu degi§iklikler olurken insanlarda da bir takim

degi§iklikler gittikQe On plana c1kacakt1r. Bunlari genel olarak

§Oyle ifade edebiliriz.

!leti§im, giderek artan bir 61Qilde Onem kazanacaktir (15).

!nsanlar i§lerini yaparlarken QOk uzak mesaf elerden bile QOk sayid~

' insanla ve makinalarla ileti§im kuracaklardir. Ki§iler, ileti§im II

y6nergelerine giderek daha az, ancak bilgi ileti§imine giderek

olaganilstil ihtiyaQ duyacaklardir. Ger9ektende bilgi ak1m1 ve

y6netimi, i§ hayatindaki en temel i§i olu§turacaga benzemektedir. I

B6y1esi karma§ik bir toplumda ba§ar1l1 olabilmek iQin, ki§inih I

I

hangi bilgilere ve yeteneklere ihtiyaci vardir? Bu soruyu §Oyle

cevaplayabiliriz: i

Birinci olarak ki§iler, §U anda pek ook i§in gerektirdiginde~ daha fazla problem Q6zebilme yetenegine ihtiya9 g6sterecektir (16)].

I

Ayrintilar Uzerinde yogunla§ma geregi azalirken, i§in daha geni§ bif

baki§ a91s1 ile ve bir biltiln hal~nde ele alinmasi y6nilndeki baskila~ gUQlenecektir. Tekrari ve mekanik ayr1nt1lar1, anlik dikkat toplamay~ gerektiren i~ler elimine olacaktir. Bir i§i iyi bir bi9imdr

yapabilmek iQin ki§inin daha esnek daha uyumlu ve daha global olmas1

gerekecektir.

(14) M.S. Tucker, "Computers in the School: The Federal Role"

(15) Martin James, The Computerized Society, Harmondsworth, Penguin 1973, SS. 103-133.

27

Problem QOzebilme yetene{Jine ek olarak, ki§ilerin giderek artan

bir bi9imde sembollerle ve bili§imle i§ gOrmesi istenecektir (17).

SOz konusu bili§im, ki§inin veya c;ali§tigi kurumun, gelecekteki

hareket bi9imini etkileyerek kararlara temel olu§turacaktir.

Ki§iden , milthi§ bir enformasyondan i§leri ile ilgili olani segip,

ay1klamas1 Otekileri ise elimine etmesi istenecektir. Uygun bilgiyi

ayirmak, degerlendirmek ve iletmek hayati Onem kazanacaktir. Bilgiyi

OrgUtleme ve i§leme konusundaki gereksinimler hizli bir bigimde

artacaktir.

Oc;ilncil olarak, giderek artan sayida meslek temel fen ve

matametik bilgisi gerektirecektir (18). Sadece §imdi yapt1g1m1z

i§lerin, ayni i§in yirmi yil Once gerektirdiginden daha f azla bilgi

gerektirmesi nedeni ile degil, ba§ka nedenlerden de bu konunun Onemi

artacaktir. Orne{Jin, nilfus artt1g1 ve daha QOk kaynak tilketildigi

i9in, kaynak kullaniminda daha yarat1c1 olmak zorunda kalacagiz.

Gelecekte ba§ar1l1 olabilmek, giderek daha az §eyle, giderek daha c;ok

§ey yapmayi gerektirecektir. Daha Once de denildigi gibi, A.B.D.'nin

ekonomik refahinin, bilyilk Ol9Ude, rekabet edebilen bir yap1y1

', silrdilrebilme yetene{Jine bagli oldu{Ju ne silrillmektedir. Bu sadece

A.B.D. ic;in degil bilttln illkeler igin gec;erli olan bir kuraldir. Bunu,

i§gilcil ile ger9ekle§tirmemiz milmkiln olmayacaktir. ali§ilmi§

<;all.§anlar ilrettikleri mamul veya hizmetlere, di{Jer illkedeki

rakiplerine oranla daha fazla §ey katmak zorundadirlar.

(16) ibid, s. 116. (17) ibid, s. 120. (18) 1bid, s. 125

28

!nsanlarda aranacak clan dOrdilncil yetenek, kendi kendini

disipline edebilme veya kendi kendini motive edebilme, gildillilyebilme

yeteneOidir (19). !§yerleri giderek evle bUtUnle§tiOinden, i§in yani

sira ba§ka §eyler de yapma konusunda bilyilk bir baski ve bu yOnde bir

eOilim olu§acaktir. !§yerlerinin paroalanmasi silreci, i§yerlerinde

silrekli oturma konusunda arkada§, meslekta§ ve denet9ilerden gelece~

clan resmi ve gayri resmi dilzenli sosyal bask1y1 c;ok azaltacaktir.

Ortaya Q1kan yeni kO§Ullarda ba§ar1l1 olan oali§anlar, belli bir

konuda ~ali§irlarken, ba§ka konularla ili§kisini kesebilenlet I

olacaklardir. Bunun da Otesinde ki§iler sik sik ve kolayca yeni

beceriler OOrenebilmeli ve uyarlamalidirlar. I I,

Bu bOlUmde incelediOimiz gibi teknolojinin geli§mesi insanin twb I I

ya§antisina 9e§itli §ekillerde etki etmi§tir. Bu etkilerden belkid~

en Onemlisi insan1n Qali§ma c;evresine yapt101 etkilerdir. Bu etkilert .

teknolojik geli§me ile bilyilyecek ve organizasyonlarda Oneml!

deOi§iklikler olacaktir. Bu de~i§ikler bir takim

gerekmektedir.

gerekmektedir.

Bu bilgilerin belirli bir

• 3.4. GELECEKTE BiLGiSAYAR KULLANIM ALANLARI

I

bilgi ve yeteneklef

e~itimden i

gec;mest

~imdiye de~in sOzU edilen bilgisayar kullanim yOntemleri, dahc;i I I

ook eOitim ara§t1rmalar1n1n doOal bir sonucu olarak ortaya c;ikan v•

e~itimde "geleneksel" olarak adlandirabilece~imiz bilgisayar kullani~

--------------------------------------------------------------------i (19) ibid, $. 128 I

29

bic;:imleridir. Ku§kusuz, gUnUmUzde toplumun ve ekonominin tUm

kesimlerinde bilgisayar yayg1n bic;:imde kullan1lmaktad1r. Gelecekte de

bilgisayar kullan1m1n1n giderek yayg1nla§acaQ1 dU§Uncesini herkes

payla§maktadir. Bilgisayarin kullanim bic;:imleri ise neyi, nasil

()QreteceQ.imizi yakindan ilgilendirmektedir. Daha ()nee deQinilen,

bilgisayarlarin s()z konusu kullan1m bic;:imleri burada teknik olarak

ayr1nt1l1 bic;:imde ele alinacaktir.

Bilgisayarin c;:e§itli kullanim bic;:imleri §U ba§liklar altinda

toplanabilir:

3.4.1. Metin Yaz1m1:

D()kUman haz1rlanmas1, yazim ve bas1m i§le~i pek QOk alanda,

gerekli olan i§ler arasindadir. Eskiden, sanayide veya ticaret

kesiminde, sekreterler genellikle bir mUsveddeyi veya kendisine

s()ylenenleri daktilo ederek d()kUmanlari haz1rlard1. Gelecekte ise, bu

i§ sekreterlerle s1n1rl1 olmayacaktir. D()kUman hazirlamakla g()revli

olan herkesin, metni yazmasi da istenecektir. DOkUman haz1rlanmas1,

yaz1lmas1 ve yay1nlanmas1 daha ~ntegre bir hale gelecek, herkes bu

sUrece aktif olarak kat1lacakt1r. Bu sUrece katilan ki§iler, her

a§amada ele§tiriye ve deQerlendirmeye yOnelik yargiya varma olana~1n1

elde edeceklerdir (20).

(20) John Caffrey, Charles J. Mossman, Computers on Compus, Washington, American Council on Education, 1967, s. 156-192.

30

3.4.2. Veri Taban1 Sorgusu:

Gilnilmilzde, ara§t1rmac1lar1n bilgi sa~lamak ic;in kiltilphanelerdb

veya ar§ivlerde c;ali§mak zorunda olmalari gibi, gelecekte de t~

QBll.§Bnlar veri tabanl. ile QBll.§mak durumunda olacaktJ.r ( 21)i. ' I Ku§kusuz, c;ok sayida veri tabani ile ileti§im kuracaklardir. SadecF

elde ettikleri, ula§abildikleri veri miktarlari artmakla kalmayacakf

veriye ula§abilme de kolayla§acaktir. Ancak bu, klasik kiltilphane il~ i

gerc;:ekle§emez. Kiltilphaneler bily'ilmekte, ancak 81Qeklerinin bily'ilmes~

ile birlikte, verilere ula§ma olana~i da azalmaktadir. Bunu ortadah

kaldirmak ic;:in kiltilphaneler bt>l'ilmlere ayrilmakta veya ihtisas I

kiltilphaneleri olu§maktadir. ~ok · dar bir uzmanlik alanina sahip I

olanlar ic;:in bu uygun bir Q8z'ilm olabilir. Arna bunun _di§indakilef

ac;isindan verimsiz ve kaynak kaybina yol aoan bir Q8z'ilmdUr • II

Bilgisayarli bir veri tabani, sadece evde veya ofiste oturara

bilgi alabilmeyi sa~lamakla kalmaz, bilgiyi 8zetleyebilir ve bilgiy

nihai bir d8kilmanda kullanilacak biQimde toparlayip~

birle§tirebilir.

Klasik kiltilphanede belli bir konuda ara§tirma yapan 6~rencil•

konuyla ilgili kitaplari kart katolo~undan bulacaktir. Bily'ilk bi

olas1l1kla da · 2 veya 4 kitap bulacaktir. Yard1mc1

kullanabilece~i ikincil kaynaklar ise QOk ender

kataloglarda yer alir. Kiltilphanelerde ve veri

(21) Bernard Moughton, Com uter Based Informati.on London, Bingley, 1968, SS. 84-127.

31

kaynak olarat

olarak bl

merkezlerinde

otomasyona gidildiOinde, belli b.ir proje ilstilnde c;ali§an tilm

oorencilerin, c;ok sayida bilgiyi dilzenleyip, i§leyebilmek ic;in

gerekli beceriye sahip olmalari istenecektir. Benzer bic;imde

i§yerler:lnde de 9ok sayida bilgi ayiklanacak, deOerlendirilecek,

yazilacak, senteze tabi olacaktir. Ki§ilerin bu i§i yapabilecek bilgi

ve beceriye sahip olmalar1 gerekecektir. SOz konusu bilgi ve

beceriler, sadece bilyilk bir i§letmenin ilst dilzey i§letmesi ic;in

deOil onun sekreteri veya kirsal kesimdeki kilc;ilk bir i§letme ic;in de

gerekli olacaktir.

CoOu bilgi i§lem merkezinde, bilyilk miktarlarda bilgi i§lemeye

yardimci olmak amaciyla, bilgi sistemleri ve uzman sistemleri

kullan1m1 yOnilnde gilc;lil bir e~ilim vardir. 1lke olarak, c;ok sayida

bilgiden hareketle sentez yapma silrecinde otomasyona gidilebilir.

Ancak, genel sentez sistemleri olu§turabilmek ic;in, insanin algilama

sUrecini anlamamiz gerekir. Gilnilmilzde kullanilan bilgiye dayali

sistemler, sadece c;ok iyi bilgi i§leme modelinin de olmasi gerekir.

3.4.3. Problem C5ziimu:

Gelecekte, ki§ilerden beklenen en Onemli yeteneklerden birisi,

genel olarak "problem c;OzilmU" olarak adland1rd1~1m1z yetenek

olacaktir (22). Gilnilmilzde problem c;Ozilcil ki§iler olarak, daha c;ok

milhendislikleri, bilim ve i§ adamlarini dil§ilnme eOilimindeyiz. Ancak

(22) James, Op. Cit., s. 103

32

toplum ve ekonomi giderek artan bic;imde bili§ime yoneldik9 ,

i§gilcilniln bilyilk bir bolilmilmilnden ilst dilzeyde problem Qozme yetenegin~

sahip olmasi istenecektir.

Problem Qozme yetenegine QOk az gereksinim duyulan i§ler QOk

azalacagi i9in, bu olgu ortaya Qikacaktir. Uzmanlik sistemlerininl,

problem Qozilmilnde etkinligi arttirmak amaciyla kullan1ld1g1n1 tekra~ , I

belirtelim. Soz konusu uzmanl1k silreci, konusunda test edilmemi§ I

' varsayimlar ilstilne kurulmu§tur. Ancak giderek art an bi9imde

bilgisayarlara

gorillmektedir.

dayal1 uzmanl1k sistemleri kullan1lacak gib;L I

3.4.4. Silrekli EAitim:

Egitimin giderek bir bolilmil, ozel olarak haz1rlanm1§ s1n1flar1

d1§1na ta§acaktir. :tnsanlar, yeni beceriler kazanabilmek

zamanlar1n1n daha bilyilk bir bolilmilnil harcayacaklard1r. Bu i§i de

, QOk evlerinde ve i§yerlerinde yapacaklard1r. Bilgiyi ise bilgisaya

ve video sistemleri kanal1yla ogreneceklerdir (23). Bu bilgilerin bi

bolilmilniln i§veren taraf1ndan istendigini dil§ilnebiliriz.

bireylerde bir i§i daha iyi yapabilmek veya kendilerini geli§tirme

i I

amac1yla yeni. beceriler kazanabilmek i9in sik sik bilgilenmey

gereksinim duyacaktir. Daha once de i§aret ettigimiz gibi, boyle

egitim yonteminde kendi kendini disipline etmek ve belli dilzeyde

bilgi ve beceriye sahip olmak gerekir.

(23) Cyert, Op, Cit., S. 49-51.

33

4. EGiTiM VE BiLGiSAYARLAR

SUrekli geli§en teknoloji ve bu teknoloji ile eOitim felsefesi

arasinda bir kOprU kurulmasi, eOitimde bilgisayarin kullanim

§ekilleri ve idealleri, burada ba§lica Uzerinde durulacak konular

olacaktir.

4.1. ECiTiM VE TEKNOLOJi

Son yUzy1ll1k sUrede, eOitim yOntemlerin de Onemli bir

deOi§iklikler olmadi. Ses ve gOrUntU iQeren ara9lar1n kullanimi

artmakla birlikte, bu ara9lar genellikle geleneksel eOitime, yard1mc1

unsurlar olarak kullanildilar. Ancak iki geli§me, eOitimde esasli

deOi§iklikler yap1lmas1 konusunda dU§Ulmesi gerektiOini a91k9a ortaya

koymaktadir (24). Birincisi, ku§kusuz teknoloji~ir. Bilgisayarlar

videodiskler ve 6teki araQ gereQler eOitimin niteliOini deOi§tirme

potansiyeline sahiptir. 1kincisi, ki§inin sadece bilgi ve beceriyi

nasil OOreneceOi konusuyla deOil, ayni zamanda bunlarin zihinde nasil

temsil edilip, OrgUtleneceOini konusuyla da ilgilenen OOretim bilimi

alaninda Onemli geli§melerin ortaya Q1k1§1.

Bilgisayarlari veya Oteki.yeni teknolojileri eOitime sokmadan

Once, UQ §eyin yap1lmas1 gerekir (25). Birincisi, ne 60retilmesi

gerektiOini belirlemek iQin, OnUmUzdeki 20 - 50 y1ll1k dOnemde,

Qali§ma saatlerinin ve bo§ zamanlarin nasil biQimleneceOi konusunda

(24) Robert Seidel, Proceesdings on the Conference on Computer Technology in Education for 1985 - Airlie House 1975, New York, Academic Press, 1977, SS. 33-46.

(25) N.J. Castellan, A Perspective on Instructional Strategies and New Computing Technologies, Delawere, Digital Press, 1985, SS. 67-69.

34

bazi varsayimlarin olmasi, ikincisi, B~retilmesi gereken §eylerir

nasil 6~retilece~ini belirlemek ic;in, 6~renme ve algilarna silres~

konusunda neler bilindi~inin g6zden gec;irilrnesi, son olarak, en iyf

e~itim y6ntemini saptamak ic;in, mevcut ve gelecekteki teknolojileri~

incelenmesi.

4.2. FABRiKA OLARAK OKULLAR

Bilgisayarlarin e~itimdeki rolil hakkinda c;e§itli g6ril§le

mevcuttur. Bu g6ri1§ i§i~inda okullar, tipki f abrikalar

de~erlendirilebilir. Aslinda bu fikir hic;te yeni de~ildir. Okullard

hammadddelerin §ekillendirildi~i, i§lendi~i ve bitmi§ ilrilnler halind

getirildi~i fabrikalardir. Burada i§lenen ve bitmi§ hale

hammaddeler a~renciler, e~itim ise ilretim silrecidir.

Buna g6re, e~itimde Uretkenli~i ve verimlili~i arttirmak

e~itimin ve e~itimsel ara§t1rmalar1n temel problernidir. Ve

hemen her ekonomik sekt6rde oldu~u gibi Uretkenlik ve verimlili~i

artt1r1lmas1 teknolojik yeniliklerin uygulanmasindan gec;er (26).

g6rU§Un bir genelleme oldu~unu ve ba§ka biltiln uygulamalarin

kurumlar ic;in gerekli bulundu~unu belirtmek gerekir. f

E~itimde de, modern enformasyon ve haberle§me tekniklerinih

kullan1lmas1, ·uretkenli~in ve verimlili~in artt1r1labilmesi iQir

y6neticilerin eline gec;en c;ok 6nemli bir f1rsatt1r. i

I

. I

--------------------------------------------------------------------~ ( 26 ) Arthur S. Melmed, Product! vi ty and Technology in Education[,

Washington, U.S. Department of Education, 1983, SS. 91-94.

35

Bu §ebeke yardimi ile birbirine baOlanti

' bilgisayarlarin eOitimde kullanilmasi c;:ok bUyilk bir devrimdir. "Bu

devrimin, OOrencilerin OOrenmesindeki rolU, ancak ve ancak 1920'1erde

Ford Fabrikalarinda otomobillerinin Uretilmesinde kullanilan montaj

hatti ile ~iyaslanabilir. Montaj hatti, kUtle halinde Uretimin

geli§mesine ne yapti ise §ebeke ile irtibatlardirilmi§ bilgisayarlar

oorencilerin eOitiminde ayni §eyi yapacaktir" (27).

4.3. ECiTiMDE BiLGiSAYAR KULLANIMI

EOitimde bilgisayarlarin nasil kullanilabileceOi konusundaki bu

kisa Ozette, ooretimde bilgisayarlarin kullanimindaki Qe§itli

yOntemler Uzerinde durulacaktir.

YOntemlerin her biri, gec;:mi§te c;:e§itli ba§arilar kazanmi§tir ve

e~er do~ru bic;:imde uygulanirsa, gelecekte daha da ba§arili bir

bic;:imde kullanilabilir. Bilgisayarlar geli§igUzel kullan1ld1~1nda,

belli bir konumun oorenimi ac;:isindan destekleyici, yardimci

olmayabilirler. Ozellikle, geleneksel bazi O~retim yOntemlerinin

haksiz yere her gOrUlmesi ve yeni yakla§imlar konusunda da a§iri

istek gOsterilmesi, geli§igUzel kullanimi yaratan en Onemli olgudur.

Bilgisayarlarin O~retimde kullanilabilmesini sa~layan yOntemler

vardir. Bu yOntemler §U ana ba§liklar altina toplanabilir: O{Jrenme ve

uygulama, veri Uretme, benze§im, oyun ve bilgisayarlarin doOrudan

arac;: kullanimi.

(27) Richard Cyert, "Networking in the University: An Evaluation", Carnegie Mellon News.Release, October 20 1982, SS 29-38.

36

4.3.1. 6QTenme ve Uygulama:

Bilgisayara dayali Ogretim, yOntemleri arasinda, ilk Once

kullanilanlardan biridir (28). Bu yOntem, Ozellikle bilgisayarlari~ I

Ozel yeteneklerinin uygulanmasini gOrmek isteyenlerce yerilmesine

ra~en, bazi I

temel beceri ve bilgisayarlarin Ogretilmesinde yararl~ I I

olabilir. Belli alanlarda Ogrenme ve anlama sUreci, ki§inin Onceliklf I

bazi bilgi ve becerileri kazanarak, otomatik hale getirmesini

gerektiiri. Bu nitelikteki bilgi ve becerilerin kazanilmasinda~

bilgisayarla Ogrenme ve uygulama ideal bir yOntemdir.

4.3.2. Veri Oretme:

I

Antropolojiden sosyalojiye, siyaset bilimine, istatistige, hatt~

f izige derin pek QOk alanda, Ogrencilerin sUreQleri ve iQerdikler

kavramlari daha iyi anlamalari iQin analiz edebilmeleri istenir (29)

Ornegin, sosyolojik ara§tirma yOntemleri Ogretilirken Ogrencini

temel kavramlar konusundaki bilgilerini, verileri analiz ederek v

yorumlayarak test etmesi istenir. Geleneksel olarak bu i§ kitaplard

yer alan, gOreli olarak ~ok kUQUk Qapli veri setleriyle yapilirl

Bilgisayarlarin kullan1m1, Ogrencinin daha geni§ bir veri setiyl

Qali§masina olanak saglar.

(28) Stephan L. Chrover, "Cautions on Computers in Education", B te June 1984, SS. 110-117.

(29) Dennis Barnes - Deborah Schrieber, Com uter Assiste Instruction; A Selected Bibliography, Washington, Associatio for Educational Commonications Tecnology, 1982, SS. 59-89.

37

4.3.3. Benzetim:

Benzetim pek c;ok ac;idan veri Uretimine benzer. Veri Uretiminde.,

bilgisayarlarin sadece s1n1rl1 bir 6rnek saQ"lamaya yarad1Q"1

kullanicilar tarafindan ac;ikc;a bilinir. Verinin gerc;eklere uygunluQ"u

beklenmez. Bilgisayarlar verilerin doQ"ruluQ"unun ara§t1r1ld1Q"1 bir

veri ar§i vi veya veri bankasi olarak g6rev yaparlar ( 30).

Benzetimde ise, 6Q"renci sonuca ula§abilmek amaciyla bilgisayarla

diyaloQ"a girmektedir. Titrasyon 6~reten bir program bu konuda 6rnek 1

olarak verilebilir. Titrasyon, ki§inin belli bir kari§ima ayrac;

olarak kulland1Q1 maddeden, belirli miktarlarda ekleyerek, renk·

deQi§imi veya elektrik 6lc;UmU. ile belirlenecek reaksiyon

gerc;ekle§inceye deQin devam eden dinamik bir s'ilrec;tir. B6yle bir

programi uygulayan 6Qrenci, "gerc;ek" titrasyon yapmad1~1n1, ancak

"gerc;ek" ic;in gerekli olan beceriyi kazand1Q1n1n fark1ndad1r (31).

4.3.4. Oyun:

Bilgisayar oyunlari, pek c;pk alanda Ust d'ilzeyde bilgi ve beceri

kazandirma amaciyla kullanilabilir (32). Bu programlar ic;in "oyun"

s6zcU~Un'iln sec;imi bu s6zcii~iin pek c;ok ki§ide c;aQr1§t1rd1Q1 olumsuz

anlam nedeniyle §anssiz bir sec;imdir. Bazen vermek istediQimiz kavram

(30) James S. Mattson - Harry Mark, Computer Assisted Ins.truction in Chemistry, New York, M. Dekker, 1974, SS. 15-57.

(31) ibid, s. 92-147 (32) B.Y. White, "Designing Computer Games to Help Physics Students

Understand Newton's Laws of Motion", Cognition and Instruction, U.S. Dept. of Education, Washington, Jan. 1984, SS. 45-104

38·

ve beceriyi, bunlari i~eren oyun1ar1a lll)retebiliriz. C<>k sayid1

e~itim ama9l1 bilgisayar oyununun geli§tirilmi§ olmasina

ara§tirmacilarin bu konuya e~ilmeleri yenidir. i I

Bilgisayar oyunlarina 6rnek olarak, matematik dersleri i9itj

f onksiyon kavramini anlatan bir oyun verilebilir. Matematik

derslerinde, belli bir fonksiyonun grafi~inin 9izimi 6~retilir. Bunu

ba§armak olduk9a uzun zaman olan zor bir i§tir. Fonksiyonlari ve

9izimleri kavratmak amaci ile hazirlanmi§ bir bilgisayar oyunu bu i§i

hem zevkli, hem de kolay hale getirir. Bu oyunda 6Qrenciye bir grup

koordinat ve QOk sayida nokta verilir. O~renciden bu noktalardan

ge9en fonksiyonlari belirlemesi istenir. Ku§kusuz tek bir noktadan

gec;:en do~ruyu tanimlamak biraz gil9tilr, 09 noktadan gec;en bir denklemi

tanimlamak daha da zordur. 0Qrencinin puani, buldu~u denklemlerin

i9erdi~i nokta say1s1 ile doQru orant1l1 bic;imde artar. OQrenciye

ilginc;: gelen b6yle bir oyun yardimiyla, 6Qrencinin kisa zamanda c;ok

sayida denklemi 96zerek, grafiQini 9izmesi sa~lannti§ olur.

4.3.5. Bilgisayarlarin Do§"rudan Arac Olarak Kullanilmasi:

Bilgisayarlarin yukarida s6zil edilen kullan1mlar1, belli bir

e~itim amacina .uygun hazirlanmi§ bilgisayar programlarinin varli~in~

ba~l1d1r. E~itimin de bilgisayar kullaniminin, §imdiye de~in

anlattiklarindan daha da 6nemli bir bic;imi vardir. Bu y6ntem~

bilgisayarlarin do~rudan arac; olarak kullan1m1d1r (33). Bilim

adamlari, milhendisler, muhasebeciler, i§ adamlari ve 6teki meslek

(33) Barnes and Scrieber, Op. Cit, s.

39

sahipleri gilnlilk i§lerinde bilgisayar kullanmaktadir. OQrenciler de,

kendi i§lerini yaparken bilgisayar kullanmayi 6Qrenmelidir. Yakin

zamana kadar, 6Qrencilerin derslerde bilgisayar kullanmasini

6Qrenmeleri g6reli olarak gUQ bir i§ti. Genelde, 6Qrencinin fen

derslerinde bilgisayar kullanmayi 6Qrenmeleri bir yil veya daha f azla

zaman aliyordu. Ancak, ki§isel bilgisayarlarin yaygin bi9imde

kullanilabilmesi ve daha bUyUk sistemlerle terminaller kanaliyla

baQlanti kurulabilmesi, bilgisayarin problem Q6Zilmilnde kullanimini

QOk ~olayla§tiran programlarin geli§tirilmesine yol a9mi§tir.

OQretmenlerin, 6Qrencilerin derslerde bilgisayar kullanmalarini

istemeleri giderek yayginla§maktadir. Ost dilzeyde matematik ve fen

dersleri veren 6Qretmenlerin, 6Qrencilerin BASIC vaya Pascal veya

FORTRAN kullanarak bazi problemleri Q6zmelerini beklemeleri

normaldir. Sosyal bilimler ve davrani§ bilimleri 6Qretmenleri,

6Qrencilerin SPSS (Sosyal Bilimler !9in !statistik Paketi) veya SAS

(!statistik Analizleri Sistemi) gibi programlari rutin analizleri

yaparken kullanmalar1n1 istemektedirler. !e idaresi fakillteleri de,

derslerde LOTUS 1-2-3 gibi programlar kullanmaktadir (34).

Bu geli§meleri izleyen yay1nc1lar, "standart" bi1gisayar

programlar1n1 da yayin listelerine almaya baelami§lardir. OrneQin,

McGraw Hill teknik ders kitaplari ile birlikte T/K Solver isimli bir

paket programi satmaya ba§lami§tir. B6ylece milhen~islik 6Qrencileri,

ders kitaplari ile birlikte "Q6zUcU-paket" satin almaktadir. Bu

paket, kitabin iQerdiQi konularda kullanilan formill ve fonksiyonlar

ic;in hazirlanmi§ algoritmalari i9ermektedir. Sonuc;ta, 6Qrenci mekanik

(34) Castellon, Op, Cit., 1985, s. 121-137

40

milhendisli~i ile ilgili temel bilgileri O~renmekle kalmayarak, bi

ku§ak Onceliklerin milhendislik el kitaplarina benzeyen,

olarak ba§vurabilece~i bir araca sahip olmaktadir.

Okullarda bilgisayarin bir arac; olarak

ref eran

I \ I

kullanimf

yayg1nla§t1r1lmal1d1r. Bunu yaparken sadece bilgisayarlar konusundt

bilgi ve beceri kazandirmayi de~il, bilgisayarlari tilm y0nleriy1$

ders programlar1 ile biltitnle§tinneyi ama~lamal1y1z. E~itimi~ gelecekteki toplumsal gereksinimleri kar§ilayabilmesi a91s1ndan, b~

nokta c;ok Onemlidir.

4.4. E01TiMDE BiLGiSAYAR KULLANIMINDA ±DEAL AMACLAR

E~itimde bilgisayar kullanimi konusundaki bir tarti§madaf I

bilgisayarin e~itime entegrasyonunun nasil gerc;:ekle§tirilece~i konusu

Onem ta§ir. Baz1lar1 bilgisayar kullan1m1 konusunda e~itim veren c;:o~

say1daki bilgisayar programlarin1 kullanmay1 Onerirken, baz1lar1

okullarin c;ok say1da bilgisayar satin almas1n1 Onermektedir (35).

Bu c;:Ozilmlerin hepsi de yukarida sOzil edilen entegrasyon amac1n~ I I

ula§mada bize c;:ok az yardimci olabilir. Bilgisayar teknolojisini

e~itime sokarken, bu nihai amaci gOzden kac;:1rmamal1y1z. Bazilari

§imdiden "bilgisayar e~itiminin" gOzardi I

edilebilece~inf i

dil§ilnmektedir (36). Cok sayida bilgisayarda okullarda bir kO§ede

kullan1lmadan durmaktadir.

Uzun dOnemli ama9lar1 gOz Onilne tutarak, i§lenecek stratejiler

istiyorum.

bulunmat

I

etkin olaca~1n1 dil§ilndil~ilm bazi yorumlarda konusunda

I

--------------------------------------------------~----------------~~ (35) Chrover, Op, Cit., s. 110-117 !

(36) Tucker, Op. Cit., S.35-49

41

4.4.1. Hg-retmenlere Bilgisayar Kullan1m1n1n Hgretilmesi:

Bilgisayarlarin nasil sinif in bir parQasi haline getirece~i

konusunda QOk fazla tarti§rna vardir. O~retmenler iQin, O~rencilere

bilgisayar kullan1rn1n1 nasil O~retecekleri ve bilgisayar destekli

e~itirni nasil uygulayacaklari konusunda kurslar dilzenlemektedir. Uzun

dOnemde bilgisayarlarin e~itimin Qevresini de~i§tirece~i konusunda

pek ku§ku 'duyulmamaktadir. Ancak bu O~retmenlerin

bilgisayarlarin do~ru ve yerinde kullanimlari konusunda ikna olmalar1

ile gerQekle§ecektir. "0~retmenlerin kendi i§lerini yaparken aktif

biQimde bilgisayar kullanmalari, onlara bilgisayar kullanmay1

O~retmenin en iyi yoludur. GUnilmilzde, O~retmenlere bilgisayar

kullanmayi O~retmeye verilen Onem, zaman zaman, okuyamadi~i halde

yazma O~retecek ki§ileri e~itmeye benziyor." (37)

O~retmenlerin eQitimde ba§langiQ noktasi, bilgisayar kullanan

O~retmenlere sahip olmak deQil de, bilgisayar kullanimini O~reten

O~retmene sahip olmaktir. OQretmenlerin hem siniflarinda, hem

ofislerinde bilgisayarlari olmalidir. Bu bilgisayarlari sinif la

ilgili dilzenlemeler yapmak, karit tutrnak, ders hazirlamak ve daha

da Odernlisi uzmanlik dallariyla ilgili problemleri. QOzilmlemede

kullanmalidirlar. !statistikle ilgili olarak bilgisayari "doQal"

olarak kullanan OQretmen, s1n1fta bunu "dogal" olarak O~retecektir.

Bunun da Otesinde, kendi i§ini yaparken bilgisayar kullan1m1,

bilgisayar kullan1m1n1 O~retmenin iyi bir yoludur (38).

(37) David Walker, ew Technology in Schools; Implementation Issues and Infrastructure, Conference on Computer Aided Education in Turkey, Oc. 1987, SS. 17-19.

(38) ibid, s. 13

42

4.4.2. OQrencilerin Makinaya Sahip Olmasi

E~er gelecekte tilm i§lerin, giderek artan oranda bilgi i§leme ve I

problem c;Ozmede bilgisayar kullanma yetene~ine ba~1ml1 hale gelece~il. )

i de~erlendirmesi do~ruysa, O~rencilerin derste bilgisayar kullanmay~

I

ba§lamalari gerekir. O~rencilerin bilgisayar kullanabilmek iQin

okulun bir ucundan Oteki ucuna gi tmeleri uygun bir c;Ozilm de~ildir .• ·

Ayrica O~renciler sadece s1n1fta belirlenen belli bir konuda

bilgisayar

problem

kullanmakla kalmamali, bilgisayari

Q6zilmilnde kullanma1·1d1rlar. !deal

QOk de~i§ik alanlard~ !

9ozum o~rencilerip

I bilgisayara hemen ula§abilmeleridir. I I

.I Bazi alanlarda O~renim gOren O~renciler a91s1ndan bir terminal~

kullanmak yeterli olabilir. Ozellikle fen bilimleri ve mUhendisli~

O~rencileri i9in mikrobilgisayarlar uygun olabilir. SonuQ olara

O~renim alanlarina gore farkli tipte donanima gereksinim olacaktir.

(39).

O~rencilerin ki§isel olarak kullanacaklari bir bilgisayari sati

almalarinda QOk bUyUk yararlar vardir. Birincisi,

bilgisayara sahip olurlarsa, gerek derslerinde gerekse

bilgisayar1n1n yari-Omilrleri yakla§I.k 3-4 yildir. Makina tekni

olarak ' kullanilamaz hale gelmeden, yeni gelen O~renci grubu,

QI.kan makinalarla Qali§ma olana~1n1 bulur. Ancak bilt9e k1s1tlamalar

nedeniyle, pek QOk kurulu§ta makinalar teknik Omilrlerinin

kadar kullan1lmaktad1r.

(39) !bid, s. 14

43

O~rencilerden nasil ders kitaplarini ve s6zlilk gibi referans

kaynaklarini satin almalarini istiyorsak, kaynaklarini desteklemek

ve zenginle§tirmek ic;in, kilpilphanelerden yararlanmalar1n1 da

bekliyoruz. Bu benzetmeyi bilgisayarlar ve bilgisayar kullanirni ic;in

de kullanabiliriz. Gec;ti~imiz son iki yilda, Arnerika Birle§ik

Devletlerinde bazi ytlksek ~renirn kurumlarinda, 6~rencilerin

bilgisayar satin almalari istenmeye ba§lanmi§tir. Bu

kururnlarinin bir b6lttrnil daha c;ok milhendislik ve fen bilimlerinin

1 zorlu alanlarinda e~itirn veren kurumlar olmakla birlikte, bir b6lilmil

de gilzel sanatlar konularinda e~itirn veren kurumlardir (40).

Ancak 60rencilerin bir bilgisayara sahip olrna g6ril§ilniln " sadece

orta 60retirn sonrasi ic;in gec;erli oldu~unu dil§ilnmernek gerekir. Daha

6nce ki eOitirn dilzeylerinde de bu gOril§ gec;erlidir. O~renciierin

kullanabilecekleri bir bilgisayari olrnasi, bilgisayari saOl1kl1

bic;imde kullanmalarini saOlamaya ba§layacaktir. Neden ilk60retim

dilzeyindeki 60renciler 6devlerini ya par ken kelime

kullanmasinlar veya okul takirnlarinini kayitlarini

i§lemci

bilgisayara

aktarmasinlar? B6ylesi i§ler, bazi yeti§kinlere sac;ma gelse bile,

geleceOin bilgili ve yetkin ki§ilerini yeti§tirmeye yardirnci

olacaktir.

(40) Cyert, Op. Cit, 1982, S. 55-73

44

5. iNGiLTERE'DE BiLGiSAYAR DESTEKLi EGiTiM

5.1 iNGiLiZ ECiTiM SiSTEMi

GeQti~imiz yillarda ger9ekle§tirilen "mikroyonga devrimi" v~ di~er yenilikler, en bUyilk amaci genQ insanlari modern dUnyay~

hazirlamak clan !ngiliz E~itim sistemini, bazi

zorunda birakti. Ve b6ylece Mikroelektronik

Mikrolektronik Geli§tirme Programi, Okul

Mikrobilgisayarlar gibi bazi hUkO.met programlari

revizyonlar yapmak I

Programi, !sko9 I

MUf redatlarindp I

hazirladi. BugU!n I

!ngiltere'deki bUtUn liselerde ve ilk~retim kurumlar1n1n %99'unda e!n

azindan bir mikrobilgisayar bulunuyor. Bir ba§ka deyi§le !ngili:z

liselerinde toplam 100.000 civarinda bilgisayar e!jitiminin hizmeti+

sunulmu§ durumda (41). Mevcut Qal1§malar1 deneyimlere dayanan; AQ~k I I

Oniversite ve British Broadcasting Corporation (BBC) gibi kurumlarl~;

yazilim ve mikroelektronik §irketleri gibi §irketlerle siki b~r !ngiltere'de e~itim 5 ile 16 ya§lari arasinda zorunludu~.

I I

!ngiliz okullarinda gilnUmilzde yakla§ik 9 milyon 6~renci ve 400.000'~n

Uzerinde 6gretmen bulunmaktadir ve e~itim iQin ayrilan bUtQe i~e I

yilda yakla§ik 14 milyar pound'dur.

5.1.1. Sinavlar I

!ngiltere, Kuzey !rlanda ve Galler'de uygulanan e~itim sistemirle I

g6re genel sinavlar 16 ve 18 ya§larinda yapilmaktadir (43).

(41) Richard Program Science,

( 42 ) !bid• I s • ( 43 ) !bid• I s •

Fothergill and in The United 1985, S.7 12-19 20-27

others, Microelectronics Educati n Kingdom, Depertment of Education a d

45

ya§indaki t>Q'rencilere uygulanan sinav sonunda, "Orta Dilzeyli" bir

"Genel Eg-itim Diplomasi" verilir. Sinav ic;erigini genellikle bir ya

da birkac; bag1ms1z Sinav Heyeti belirler ve sinav yine ayni heyet

tarafindan yap1l1r. Ogretmenler Heyet Alt Komitesi tarafindan temsil

edilmektedir.

Lise Diplomasi ic;in, tipki Genel Egitim Diplomasin'da oldugu gibi,

ana akademik ag1rl1g1 daha az olan bir sinava girmek gerekmektedir.

Egitimin ic;erigi yerel olarak belirlendigi ic;in sinavlar da yerel

idare tarafindan hazirlanir, ancak, merkez tarafindan onaylanir.

Bu sistemin, 1ngiltere'deki milfredat geli§imi ac;isindan c;ok

yararli oldugu One silrillmektedir. Cilnkil neyin Ogretilecegi ve

Ogretilenin nasil sinanacagi. Ogretmenler tarafindan belirlenir.

Sinav sonuc;larinin degerlendirilmesinde, Ogretmen topluluguna merkezi

idarenin gOrevlendirilpigi bir egitim uzmani dani§rnanlik yapar.

18 ya§inda verilen "ileri Dilzeyli Genel Egitim Diplomasi"

normalde Uc; temel konu ilzerinde oturtulmu§tur. Bu belgeyi alamayan

bir Ogrencinin de ilniversiteye girmesi milmkiln degildir.

5.1.2. Miifredat Belirleme Modeli

Yerel Egitim Otoritesi,Egitim Mildilril tarafindan sec;ilir. Bu

mildilr; uzmanlar, dani§manlar ve idarecilerden olu§an bir takim

e§liginde Bu takimin egitim hizmetlerinin yerine

getirilmesindeki destegi oldukc;a Onemlidir (44).

(44) ibid.,S. 35-38

46

Milfredat be1ir1eme, bir1ikte yeni dil§ilnce1er ilretmek iQin

Qa1i§an ogretmen ve dani§man1ar1a ba§1ar. Milfredat be1ir1eme i§i,

grup1ar ha1inde top1anan 6gretmen1erin deneyiminin pay1a§i1masiyl8i·

olu§ur. Bu top1antinin sonunda, bazi pi1ot

bun1ar, o 6gretmen1erin siniflarinda denenir.

I materyaller der1enir v9

Daha sonra ayni denemJ

gruptaki diger 6gretmenlerin sinif1arinda da ger9ekle§tiri1ir. B

deney1erden sonra derlenen materyeller mesleki kurumlar, ulusal v

yerel bilnyeler ve yayimcilar vasitasiyla tilm Ulkeye yayinlanir.

Eger sadece 1skoQya'da orta okullar iQin yakla§ik 6000 e~iti

modillilniln bulundugu ve 6grencinin e~itim sisteminin her yerde degi§i

olan bu modilllerin ilzerine in§a edildigi dil§ilnillilrse, sistemi

bilyilklilgil anla§ilabilir.

Mikroelektronik E~itim Programinin (MEP) ortaya QJ..ki§indaki

6nemli etken i§te bu milfredat belirleme modelidir.

5.2. iNGiLiZ ECiTiM SiSTEMiNE BiLGiSAYARIN ADAPTASYONU

E~itimde bi1gisayar kullanimi ve bu konudaki c;ali§malar

1960'larin sonuna kadar bu konuda deneyimli 6gretmenlerin az11~1

okul1arda bilgisayar bulunmamasi gibi neden1erle yanlizca Universit

ve teknik oku1larda s1n1r11 kald1. Bu yillarda baz1 matemati

6gretmen1eri, ·bilgisayar programlama ve problem c;6zme gibi yen

kavramlari lise1ere sokmaya ba§ladilar. (45)

MEP'in 6ykilsil de 1663'de Hatfield Teknoloji Ko1ejin'de bi

Elliot 803 anabilgisayari ile ba§ladi. Bu okulda mesle~ini seven v

(45) Colin Terry, Using Microcomputers in Schools, London, He1m, 1984, SS. 23-57

47

6grenmeye merakl1 bir grup 6gretmen, kendi ama9lar1 dogrultusunda

bir program yazabilmek i9in -genellikle Cuma ak§amlar1- bilgisayarla

yak1nla§maya ba§ladilar. Geli§meler QOk ag1r ilerliyordu. Ancak,

1968'in ortalar1nda alti okul ve kolej, telefon hatlari ve

terminaller arac1l1g1yla sisteme baglanmi§ ve daha sonra bilyilk

hizla geni§leyecek olan egitim §ebekesinin Qekirdegi olu§turulmu§tu.

Bir yi1 sonra Hatfield Polytechnic (okulun yeni adi buydu)

Qali§anlari, 1970'de devreye girmesi tasarlanan bir DEC 1050 sistemi

ic;in Hertfordshire okul ve kolejlerinin temsilcileri ile biraraya

geldiler. Bu grubun ba§kanligina Dr. Bill Tagg getirildi ve "Birlik"

in kurulma a§amalari tamamlandi. Bu arada, yetkililer arasindaki

politika belirleyicilere yard1mc1 olmak amaciyla, sec;imle ba§a

getirilen isimlerden kurulu bir "1lc;e Bilgisayar Dani§manlik Heyeti"

kuruldu.

Yine bu yillarda, hem ileri hem de orta dilzeyli Genel Egitim

Diplomasi (GED) c;erc;evesinde bilgisayar c;ali§malari ba§ladi ve

1975'te GED "s1f1r" dilzeyli bilgisayar Qali§malarina, tipki "Ust

dilzeyli" lerin say1s1 kadar, yani 1300 civarinda 6grenci katildi.

(1983'Un yazinda sifir dUzeye ba§layanlarin say1s1 44.000, Ust

dilzeylilerinki ise 6500'dil.)

1972-1977 yillari aras1nda HUkUmet, Bilgisayar Destekli Egitimde

bir Ulusal 1lerleme Programi hazirladi. Bu program aslinda yilksek

okullar ic;in hazirlanmi§ti, ancak orta dereceli okullarda mUfredat

belirlemeye ili§kin birkaQ proje de bu programa dahildi.

1972 ve 1977 y1llar1 arasinda "Birlik" geni§ledi ve Bilgisayar

Destekli Egitim 1c;in Ulusal 1lerleme Programi'nda ana proje olarak

48

yeraldi. Hertfordshire Bilgisayar 1dareli Matematik Projesi ya d~

kisa adiyla HCMMP, gruba milfredat belirleme ve proje idaresf I

konularinda bilyilk tecrUbe kazandirdi.

Bu sure iQinde anabilgisayar, ilQe civarindan daha J kullaniciya QevrimiQi olarak hizmet edecek §ekilde geli§tirildi

Once bir CSE daha sonra da "O" dUzeyli bilgisayar Qali§ma taslaklar

hazirlandi. Londra Chelsea Kolejin'deki MUfredat I

kullanilan bilgisayarlarla kurulan gilQlil ba~lantilar, Bilgisayar

Destekli E~itim (CAE) materyallerinin geli§imini hizlandirdi

yenilikQi bir yazilim geli§tirme takiminin kurulmasina yol a9t1.

1977 yilinda cefakar anabilgisayar iflas durumuna gelince,

ve kolejlerin kendilerine ayni anda 32 kullaniciya hizmet

oku

PDP 11/70 e4inmeleri kararina varildi. Bu arada Dani§ma Kurulu, il

mikrobilgisayarina kavu§tu. Ayni yil iQinde kurul Post

Viewdata, yeni Pasta Te§kilati Bilgi Bankasina Uye oldu ve

PDP 11/70 anabilgisayarindan okul ve kolejlerdeki mikrobilgisayarlar

normal telef on hatlari aracili~i ile yazilim gOnderme

kavu§tu. !ngiltere'nin her kO§~sindeki yerel yetkililerin anahta

da~itim noktalari vasitasiyla sisteme eri§mesi sa~landi ve Dani§1a

Heyeti bilgisayar destekli e~itim konusunda bUyilk Onem kazandi, Ot~

yandan heyet Uyeleri Ulkenin her yerinden seminer ve toplantilaJa

katilma davetleri almaya ba§ladilar.

1970 sonlarinda mikrobilgisayarlarin ortaya Qiki§iyla,

teknolojinin uf uklar e~itim dilnyasini da

1ngiltere'nin bir teknolojik devrimin e§i~inde oldu~u ve e~it

gOren biltiln QOCuklarin bu yeni teknoloji Uzerine deneyim

49

gerektigi anla§ilmi§ti. Bunun ilzerine Hilkilmet 1980 yilinda,

Mikroelektronik Egitim Programa ile iskOQ mikroelektronik Egitim

Program1n1 devreye soktu.

Mikroelektronik Egitim Programi (MEP) 'in duyrulmasiy1a,

Hertfordshire, ile kom§U bOlge yetkileri arasinda dogal o1arak Ozel

bir il.i§ki ba§ladi. Bu proje iQin seQi1en pilot bOlgeler Bedfordshire

ve Bukhinghamshire'di. 1981'de burtlara Oxford, Cambridge, Haringey,

Engiled, Barnet, Harrow ve Hillingdon da katildi ve Dani§ma Heyeti,

MEP BOlgesel Dani§ma Merkezi haline d~nil§til, 1986 Mart'inda

Mikroelektronik Egitimi Programina Chi1tren BOlgesi de dahil edildi.

1987 yilinda ise kurul hilkilmet tarafindan kurulan ve merkezi

Warwich Oniversitesinde bulunan Mikroelektronik Egitim ikmal Onitesi

ile baglant1l1 c;ali§maya ba§ladi.

5.3. MiKROELEKTRONiK ECiTiM PROGRAMI (HEP}

ingiltere, Galler, Kuzey irlanda ve iskoc;ya'yi kapsayan

Mikroelektronik Egitim Program1 1980 y1l1n1n Mart ayinda Bilim ve

Egitim Dairesi, Galler Ofisi, K~~ey irlanda Egitim Dairesi ve iskoc;ya

Egitim Teknolojisi Konseyi tarafindan resmen yilrilrl.Oge kondu ve halen

c;e§itli uygulamalarla gilnilmilzde de devam ediyor.

Programin uzun vadede amaci mikroelektronik aygit ve sistemlerin

yaygin ve vazgec;ilmez oldugu bir toplum hayatina c;ocuklari

hazirlamada okullara yard1mc1 olmakt1. Yapilan ara§tirmalar sonunda

bunu ba§arlnak ic;in en uygun yolun, geleneksel milfredatin yanisira

egitime bilgisayar kullan1m1n1 sokmak ve milfredata mikroelektronik,

kontrol teknolojisi, bilgisayar destekli tasarim, kelime i§lem ve

50

I i

bilgisayar destekli bilgi ara§tirmalari gibi yeni konu ba§liklariniJ;l

eklenrnesi, oldugu gerc;:egine varildi.

Bunun i9in §U temel hedefler seQildi; (46)

1- Bilgisayar destekli egitime daha · dogrusu egitimd~

bilgisayarlarin kullanilmasina dikkatlerin yeterince Qekilmes.ii.

(bUrokratlari·n, Ogretmenlerin, endilstrinin ve Ogrencilerin) ve bunun

korunmasi,

2- Uygulamaya ge9ilmeden Once ve uygulama sirasinda egiti~

gereolerinin saptanmasi ve saglanrnasi.

3- Anahtar noktada buluna bilrokrat ve Ogretmenlerin egitilmesi.

4- Egitim i9in meteryallerin saptanmasi ve temini.

5- Okul yOnetiminin, bilgisayara uyumu egitim ve

karma paneller ger9ekle§tirerek, orada bilgi aki§inin

I

endilstrinir

saglanmasi,

program geli§tirilmesi, enformasyon servis hizmetlerinin saglanmasi,

Ulke iQi ve Ulke dl.§1 tecrilbelerin iletimi.

Onceleri bu programin yukaridan uygulanmas (

dU§ilnUlilyordu. Zaten 1ngiltere'de pek c;:ok Universite bilgisaya

kullandigi i9in birinci a§amanip uygulanmasi pek zor olmadi. !kine

a§amada 11-18 ya§ grubunda yeni orta Ogretimde uygulanmasi dil§ilnilldU1.

Programa 1986 . Mart'ina kadar harcanan toplam para 80 milyon

civarinda idi.

------------------------------------~--------------------------------(46) Fothergill,- Op.Cit., s. 47-52

5.3.1. MEP Uygulamas1n1n 6zi1

biltiln eOitim etkinliklerinin her alaninda Bilgisayarlar

kullan1ld101 ic;in, Program be§ ana bOlilme ayr1ld1 ( 47). Bu

bOlilmlerden en bilyilk olani, B!LG!SAYAR TEMELL1 E01T!M S!STEMLER!'dir.

Bu bOlilmde coOrafya ve biyoloji gibi klasik konularin OOrenimi ve

· eOi timinde bilgisayarlarin nasil bir yard1mc1 gerec; olarak

kullanilabilece~i ara§t1r1lmaktad1r. Yapilan say1s1z uygulamalar

sayesinde, mikrobilgisayarlar model ve benzetimler yapabilip, problem

c;Ozebiliyor, e9itsel oyunlar oynayabiliyor ve grafiksel olarak fikir

yilriltebiliyor. Bu makineler tipki terminaller gibi uzaktaki

kaynaklardan bilgi alabilmekte, haraketli c;izgi filmler Uretmek amaci

ile video gOstericilere baOlanabilmekte, temiz ve dilzgiln bas1lm1§

materyel Uretmek ic;in kelime i§lemci olarak kullanilabilmektedir.

Kal>lumbaOa, BBC Buggy (Qe§itli §ekillerde programlanabilen

tekerlekli bir arac;) gibi oyuncaklarda, c;ocuklara yeni yeni §eyleri

c;ok ilginc; bir bic;imde 09renme olana01 tan1maktad1r.

Bilgisayarlar OOrencilere kendi dilzeylerinde QB11§MB ve temel

konulari tekrar etme olana01 sunarken, 09retmene de bu ac;ilardan bir

Ustilnlilk saOlar. Bilgisayarlar ayrica OOrencilerin Odevlerini kontrol

ve puanlamada ve s1navlar1n dilzenlenmesi ile idaresinde de

09retmenlerin bUyUk yard1mc1s1d1r.

(47) Walker, Op. Cit.,

52

d6rt b6lt1mden ilQil, mUfredata yeni konu ba§l1kla~1

kazand1rm1§t1r. Bu b6lt1mler §unlardir; B!R GEREQ OLARAK B!LG!SAYAR

(bilgisayar bilincinin ve biliminin 6zel bir konu olarak ,I

M!KROELEKTRON!K VE KONTROL TEKNOLOJ!St,

( mikroelektroniklerin kontrol cihaz ve sistemlerine uygulanmasi >;, VE ENFORMASYON S!STEMLER! (yeni elektronik bilro ve

enformasyon tekniklerinin incelenmesi). Be§inci ve son b6lt1m ise,

mikroelektroni~in f iziksel ya da zihinsel 6zilrlil QOcuklar gibi

6~renme zorlu~ clan QOCuklarin gereksinmelerine uyarlanmasi ile

ilgilenen OZEL EO!T!M BOLOMO.

1984'te bir BBC programinda orta .dereceli

mikrobilgisayar kullan1m1 ile ilgili bir ara§tirma, en QOk bilgisayar

kullanilan derslerin fen ve matematik oldu~unu ve bunu co~rafyan~n !

izledi~ini ortaya oikarini§tir.

5~3.2. MEP Organizasyon Yap1s1

i

Program, Kuzey Do~u !ngiltere'deki, Kyne, Newcastle'de kuru~u I

kilQUk merkez tarafindan y6netilir. Bu merkezde programin hilt n

sorumlulu~unu Ustlenen bir mUdilr; 6~retmen e~itimi ve milfred t

belirleme sorumlusu iki mildilr yard1mc1s1; bilgisayar donanimind n

sorumlu bir teknik y6netici, programin Qali§ma ve sonu9lar1na

bilgilerin ak1§1n1 sa~layan bir ulusal haberle§me g6revlisi

(48)

ili§ktn

bulum1r

I

-------------------------------------------------------------------r-( 48) Fothergill, Op. Cit., s. 74-97 I

i

53

YOnetim merkezinin Qali§masi ve programin geli§irni, hUkUmet

egitim daireleri, okul mUfetti§leri yerel egitim otoriteleri,

bilgisayar ve egitimsel teknoloji ile ilgili diger bilnyeleri de

kapsayan, pek Qok kurum ve kurulu§u temsil eden Ulusal Dani§ma Kurulu

tarafindan denetlenir.

YOnetim merkezinin altinda 14 bOlgesel haberalma merkezi

bulunuyor, bunlarin 12'si fngiltere'de, biri Galler'de biri de Kuzey

frlanda'dadir. BOlgesel merkezlerin her biri yakla§ik sekiz yerel

egitim otoritesini temsil eder. Bu merkezlerin ba§inda, yerel egitim

otoritelerinin temsilcilerinden olu§an, bOlgesel yOnetim kuruluna

ba§kanlik eden bir mUdUr, ulusal haberleri yayan ve yerel

dani§manlarla

kar§ilayan bir

Ogretim elemanlarindan gelen

bOlgesel haberle§me gOrevlisi

bilgi taleplerini

ile yerel otorite

dani§manlari ve ulusal plan c;er9evesinde Ogretmen egitim programini

organize eden dOrt bOlgesel egitim koordinatOrU bulunur.

Programin kendi bOlgelerini ilgilendiren egitim hizmetlerinin

mali yUkUnden sorumlu Yerel Egitim Otoriteleri Ogretmen egitimini

Ustlenirler, milfredat belirlemeye katkida bulunurlar ve okullardaki

Ogretmenler iQin destek odagini olu§tururlar.

Yerel egitim otoritelerinden bazilarinca, Ozel bilgisayar

merkezleri kurulmu§tur. Teknik eleman ve dani§manlarin gOrev yaptigi

bu merkezler, donanim ve yaziiim sec;imi de dahil, bilgisayar egitimi

111 ilgili her konuda okullara Ogiltler verip, aygitlarin bakimi gibi

teknik hizmetler sunmaktadirlar.

Programin stratejik yOnetimi ise, fngiliz Egitim

konseyi tarafindan yUrUtUlUr. Kensey, yeni Ogretim

54

Teknolojisi

ve Ogretim

' I

metodlari tekniklerinin geli§tirilmesini destekleyen Bilim ve Egiti1ft

Dairesi tarafindan kurulan bag1ms1z bir bUnyedir.

5.4. PROGRAMIN ±§LEY±~i

Program,

gerc;ekle§tirir (49):

1- MUfredat belirleme, 2- Ogretmen Egitimi, 3- Haber yaz1m1.

bOlUm

5.4.1. Mufredat Belirleme

MUf redat belirlemede en Onemli

ve Uc;

adimlardan biri,

yaz1l1mlar1n ve kitap, video, slayt gibi diger Ogrenim ve

materyallerinin Uretilmesiydi. Bu tilr mateyellerin

arttirmak ic;in ulusal, bOlgesel ve yerel c;apli bir dizi

haz1rland1. Egitim yaz1l1mlarin1n bUyUk bOlUmU Ulusal

tarafindan gerc;ekle§tirildi. Bu yaz1l1mlardan baz1lar1,

altinda

teknolojisi (Reading Universitesi MUzik Teknolojisi Merkezi)

Ogrenim zorlugu olan c;ocuklar ic;in yazilan (Ulusal ()zel

Geli§tirme Merkezi) 've bOlgesel mufredat belirle

gruplar1n1n projeleri gibi Ozel alanlari ic;eriyordu. Ozel okullar

bilgisayar kullan1c1 gruplari tarafindan uygulanan yerel projelere

ayrica Onem verilmekteydi. Bu yUzden program, c;e§itli egit

otoriteleri arasindaki f ikirlerin c;at1§mas1 ile daha da

sonuc;lar yaratabildi.

(49) Walker, Op.Cit., s. 11

55

Program BBC, Prestel gibi kurulu§lar, British Petroleum ve

Ferranti gibi 6zel §irketler, ilniversitelere ba~li b6lilmler ve e~itim

yay1nc1lar1 gibi birQok kururn ve kurulu§la i§birli~i yapmaktaydi

(50). Orne~in BBC, okullar iQin haz1rlad1~1 radyo ve televizyon

programlarinda, yazilim ve di~er e~itim araQlarina yer veriyor,

ayrica Prestel gibi bir dizi teleyazilim ( gerekli aygitlari olan

izleyicilerin

ilretiliyordu.

do~rudan bilgisayarina aktarilan yazilimlar)

Bu gilne kadar gerQekle§tirilen en etkili mikroelektronik E~itim

Programi, Salford Universitesi, General Electronic §irketi ve

Ferranti'nin i§birli~i ile hazirlanan HER YERDE M!KROELEKTRON!K adli

projedir ( 51). Bilgisayar donanimina sahip olan okullarda,

~rencilerin 6dev ve ara§tirmalarini Qe§itli kitler vasitasiyla

yapmasini sa~layan bu proje, 11-14 ya§ grubundaki 6~rencilere

y6nelikti. Program, bu 6~rencilere pratik yapma olana~ini veriyor ve

bu deneyim vasitasiyla temel kavramlar tanitiyordu.

Yazilim ve di~er materyallarin ilretimini MEP kar§iladi~i halde,

yayin ve da~itim giderleri 6zel yay1nc1l1k §irketleri tarafindan

kar§ilanmaktaydir. Aralarinda Heinemann, Longman ve Cambridge

University Press'inde oldu~u bazi e~itsel yay1nc1lar, 10 Ulusal

Uretim Unitesi tarafindan geli§tirilen yaz1l1mlar1 basma · i§ini

yilriltmekteydiler. Yay1nc1larla birlikte c;ali§mak, Programa her ya§ ve

beceri dilzeyindeki milfredatlar1 tilmilyle iQeren yakla§ik 2000 adet

bilgisayar yaz1l1m1 basma olana~i verdi (52).

(50) !bid, s. 13-17 (51) !bid, s. 18-19 (52) Terry, Op. Cit., S. 15-17

56

Bu yazilimlar, i

e~itsel c;ali§malarin boyutlarini c;ok geni§letti~ i I

Ba§langic;ta en QOk Universite ikinci sinif 6~rencilerin~

uygulanabilen program, daha sonra 14-15 ya§ grubuna, averaj ·becerk I

dilzeyindeki 6~rencilere de uygulanabildi.

Program tarafindan yilriltillen milfredat belirleme projeleriyle bir I !

ulusal veri tabani hazirlandi ve "Prestel viewdata" servisinde

depolandi.

5.4.2. 6gretmen EQitimi

Programin 6nem verdi~i ikinci temel konu ise, I

!

bilgisayarla:rii

' taniyan ve bilgisayarlarin s1n1ftaki potansiyelinin f arkinda clan b.tr

6~retim ordusu haz1rlamakt1 (53). <;ck sayida 6~retmene kisa bir silrie

ic;inde ve yepyeni bir konuda bir e~itim programi hazirlaman~n

getirdi~i zorluklar, yeni bir e~itim yakla§1m1n1 zorunlu kildl.

B6ylece "kademeli" sistem ortaya atilmi§ oldu. Bu sisteme g6re, yer41

e~itim otoriteleri tarafindan g6revlendirilen e~itimci, dani§man e

milfetti§ler Programin ulusal ve b6lgesel koordinat6rleri taraf ind n

yilriltillen yo~un bilgisayar e~itim kurslarinda kat1ld1lar. Daha son a I

meslekta§lar1n1n aydinlatilabilmesi ic;in, bazilari hizmet i~i

kurslarina devem etti. O~retmenlere verilen kurslar iki tilrlilyd4.

Bunlar

6nemini

1-3 giln silren ve bilgisayarlarla yakinla§mayi ve onlartn

g6stermeyi amac;layan tanima kurslari ve bilgisayarla~i

ancak, sinif ic;i uygulamalari geli§tirmek istey~n, I

· '1

I

( 53) ibid, 17-19

57

Ogretmenlere verilen daha uzun silreli kurslardi. Bu kurslarla

baglant1l1 olarak video bantlar, kitaplar, slayt setleri, radyo ve

televizyon programlari gibi "mesafeli Ogrenim" veya "kendi kendine

Ogrenim" materyalleri Uretildi. Bu materyaller ic;:inde en yaygin

olarak kullanilaru., okullarda mikrobilgisayarlar kullan1m1na pratik

bir giri§ niteligi ta§iyan, tanima kurslarinda kullanilmak Uzere be§

bOlUmlQk bir seri halinde A~ik Oniversite tarafindan hazirlanan

"Okullardaki mikrobilgisayarlar" paketiydi.

1984'\in sonuna kadar bu paketten yakla§ik 60.000 Ogretmen

yararlandi; ayrica 50.000'e yakin ilkokul ve ortaOgretim Ogretmeni

bir hayli geni§ bir alani kapsayan, uzun silreli hizmet i9i kuslarina

kat1ld1lar.

5.4.3. Haber Yay1m1

Program in On em verdigi U9ilncU temel konu, 14 bOlgesel

haberle§me merkezi arac1l1g1yla yurt 9ap1nda bir haberle§me merkezi

kurmakti ( 54). BOlgesel merkezlerin belli gOrevleri,

Ogretmenlere mevcut materyaller hakkinda bilgi sunmak ve

mikroelektronigin her yOnUyle ilgili Ogilt ve bilgi vermekti.

Bu merkezler uygun yaz1l1mlar1 tavsiye ediyor,

onlara

mevcut

materyaller hakkinda genel bilgi veriyor, seminerler dilzenliyor ve

Ogretmenlerin bu konuyla ilgili her tUrlU sorununa c;are bulmaya

9al1§1yordu. Bu merkezler ayrica hem diger bOlgesel merkezlerle hem

------~--------------------------------------------------------------(54) !bid, 19-21

58

de kendi bOlgelerindeki hizmet ic;i egitim merkezleri ile, bilgi~ I

materyal ve yazilim ayi§veri§lerinde mikroteknolojiden yararlanap

yerel endilstri merkezleri arasinda baglari kuvvetlendiriyordu.

5.5. HZEL ECiTiM '

Siniftaki haberle§me teknolojisinin en bilyilk potansiyea I

k&rlarindan biri de, zihinsel yada fiziksel 5zilril yilzilnden Ogrenmf

zorlugu clan c;ocuklara Ozel egitim sunnia olanagi vermesiydi. Ozilrl~

c;ocuklar, bilgisayar ve diger elektronik aygitlar kullanarak dige

insanlarla ileti§im kurma §ansina kavu§uyorlardi. Ornegin kO

c;ocuklar, Ac;ik Universite'de geli§tirilen bir sentetik ses sistem

sayesinde Braille (kOrler alfabesi) klavye ali§tirmalari ve Basi

dilinde program yapabilmeyi Ogrenmekteydi. Bilgisayar Braill

makinesine basilan harf i ekranda karaktere ve karakteri de

dOnil§tilrilyordu. Konu§ma gilc;lilgil c;eken c;ocuklar ise sesleri

graf ik formunda gOrilntilleyen aygitlar arac1l1g1 ile

ba§ariyorlardi. "Ses kabarcigi" gibi bilgisayar sistemli c;ok geli§mi

oyuncaklar ise, sakat c;ocuklara Onceden programlanml.§ ezgiler

sOyletmek ic;in basit baglantilar kurmayi Ogretmeye yardim ediyordu.

Programin di~er bOlilmleri gibi Ozel e~itim bOlilmU de, haber yayimi, Ogretmen egitimi ve yazilim belirlemeye Onem vermekteydi.

Ogretmen, enstitil ve anne babalara yava§ Ogrenen c;ocuklara faydali,

yazilim ve donanimlarla ilgili bilgiler veren dOrt Ozel Egiti

Mikroelektronik Merkezi kurulmu§tu. Ayrica Oxford'da konu§ma ve

gilc;lilgil c;eken fiziksel Ozilrlil c;ocuklarin egitimin de ileti§im

konusunda bir de ileti§im merkezi c;ali§malarin

silrdilrmekteydi (55).

(55) Walker, Op. Cit., S. 23

59

5.6. SiSTEME KU~KU iLE BAKANLAR

GeQtiOimiz yillarda bilgisayarlarin OOrenim ve ooretimde QOk

etkin olarak kullan1ld101 milf redat programlar1n1n say1s1nda belirgin

bir arti§ oldu (56). Bilgisayarlarin matematik, fen ve coOrafya gibi

derslerde kullan1lmas1 ook normal kar§1lanm1§t1, ancak son yillarda

bilgisayarlar, tarih, ev ekonomisi, resim ve tasarim gibi derslerde

de kullanilmaya ba§layinca ook ilgi topladi.

Bilgisayar destekli eOitimin odak noktasi yaz1l1mlar ve

yaz1l1mlar1n s1n1f i9inde en etkin olarak nasil kullanilabileceOidir.

Etkili kullanimda 6nemli olan yaz1l1m1n etkileyiciliOi deOil,

60retmenin onu kullanmada ki becerisidir. iyi hazarlanmi§ yaz1l1mlar

deneyimli ve yarat1c1 60retmenlerin elinde gercekten Qok etkileyici

60retim gereclerine d6nil§ebilmektedir.

Yine de pek9ok OOretmen, s1n1f iQinde bilgisayar kullan1m1na

§ilphe ile bakiyor. Bilgisayarlarin teknik kullanim sorunlar1n1n

Otesinde, bu 60retmenler iQin asil sorun insan makine dostluOunun

6nemini kavrayamami§ olmalari. Yine de son yillarda bu alanda 6nemli

ad1mlar at1lm1§ durumda.

Son ilQ yil i9inde Bilgisayar destekli 60renime ili§kin yUze

yak1n kurs a91ld1. Buna kar§in b6lgelerdeki 60retmenlerin yanl1zca

kilQilk bir b61Umil buna kat1lmad1. Bilgisayarin 60retimde ders kitab1

kadar bilyUk bir 6nem ta§1d101n1 hala kabul etmeyen 60retmenler

bulunuyor. Bir b61Umil ise, bilgisayarli eOitimin bir kac; yil sonra

---------------------------------------------------------------------(56) Fothergill, Op. Cit., S. 92-.94

60

geQecek bir moda oldugunu dU§UnUyorlar. Bu konudaki tarti§malara i§ik

tutacak soru ise §ti; "Bilgisayar kullanilarak Ogrenciler, bilgisay

olmadan QOk zor ya da olanaksiz clan neleri Ogrenebilirler?"

sorunun pekQok yan1t1 var (57). I >

1)- Bilgisayarli !)gretim Kalicidir: E~itimde bilinen bir kura~, Ogrencinin aktif olarak Ogrendigi ve bunun sonuQlar1n1 gOrdU~U

§eylerin daha kal1c1 oldugunu sOyler. Yani Ognegin, Logo gitji

yazilimlar QOCuga deney yapabilecegi ve bu deneyin sonuQlar1J1 I

gOrebilecegi ortamlar hazirlar. Bu dU§Uncenin bir ba§ka Ornegi de

benzetimler, yani Qe§itli nedenlerle gerQekle§tirilemeyecek

ortamlarin yapay olarak yarat1lmas1. Ne yazik ki bu tilr programla~a

kimi zaman oyun gOzUyle bak1lmaktad1r.

! I

2)- Bilgisayar Kullanmak Deneyim Kazand1r1r: Cocuklarda ba~i

kavramlari oturtmanin bir yolu da Ozellikle geli§menin ilk gaglarin4a

onlara deneyim kazand1rmakt1r. Bu ba§ar1ld1g1nda soyutlamalar ~e

genelle§tirmeler daha da kolayla§ir. Bu aQidan gOrsel ve i§its~l

Qikt1lar1 ile bilgisayar QOk yararli olabilir. Bunun en iyi Orne~i

Matametik Ogretmenleri Birlig'i tarafindan geli§tirilen Counter

program1d1r. Bu program sayi dizilerini ve ili§kilerini Ogretmede h~m I

gOrsel hem de i§itsel Q1kt1lar1 bir araya getirir.

(57) Terry, Op. Cit., S. 9-14

fi1

3)- Bilgisayar 09retim Dl.§l.nda da (okul idaresi vb. gibi) E9itim Alaninda Cok Faydal1d1r:

Veritabani, elektronik tablolama ve kelime i§lem paketleri gibi

yaz1l1m araclar1n1n Onemi QOk bilyilktilr. Bu tilr programlar birgok

kirtasiyeye son verip, i§lere bilyilk bir hiz kazandirmi§tir. Sinav

kag1tlar1, veli mektuplari gibi akla gelebilecek her tilr okul idare

yaz1§malar1n1, bilgisayarlarin bilyilk bir hizla yapmasi hem zaman

kazanma bakimindan, hem de "Haberle§me Teknolojisi" denilen bilyilk

devrime ayak uydurma bakimindan c;ok Onem ta§1maktad1r.

Gilnilmilz dilnyasinda bu tilr programlarin nasil kullan1ld1g1n1

ogrenmek egitimcilerin en bilyilk Ozelligi olmalidir.

4)-'Bilgisayarlar Soyut Dil§ilnme Yetene9ini Geli§tirir: Bilgisa

yar programlamak soyut dil§ilnceyi geli§tirir. Matematik dergilerinde

"matematiksel programlamanin" gilzel yOnleri hakkinda pekgok yazi

91kmaktad1r. Ornegin, cebir ogretimi, c;ocukta bilgisayar programlari

yazarken c;e§itlemeler yapabilmesini saglar.

5.7. BiLGiSAYARLARDA MATEMATiK VE FEN ECiTiMi

MEP'in en bilyilk amac;larindan biri, egitim sistemini illkenin

gelecekteki sosyal ve ekonomik gereksinmelerini kar§ilayacka duruma

getermektir. Bunun ic;in de gencleri gittikc;e "teknolojik" bir nitelik

kazanan bir toplum hayatina ali§tirmak gerekir. Bu amaca ula§mada

matemati~in yeri QOk bilyilktilr. Matematik Ogretiminin ogrencilere,

problem QOzme ali§tirmalarinda esneklik kazand1rmas1, karma§ik

kavramlari alg1lamalar1n1 kolayla§tirmasi, karma§ik veri

yumaklarindan anlam c;1karmay1 ve ogrendiklerinden zevk duymas1n1

62

O{Jretmesi beklenir. Bilgisayar destekli e{Jitim, matematik vasitasfl

ile O{Jrencilere bu ni teliklerin kazand1r1lmas1na c;;ek bilyilk rel eynarl. I

· 1983, E{Jitim ve Bilim Bakanl1~1 Mikreelektrenik E{Jitim Pregram'i

kenferansinda sunulan "Okullarda Matematik" ba§likli raperda §µ I I

nektalara de{1iniliyerdu (58).

- Matematik ve mikrebilgisayarlar arasindaki ili§ki.

- O~rencilerin kendi pregramlar1n1 konuyu

O~renmelerindeki etkisi.

- Algeritmik yeni f ikirlerin ilretilmesi

kavranmasina etkisi.

- E~i tim yaz1l1mlar1 -Ozellikle matematik- geli§tirmenin Onemi. 1

- Donan1mlar1n artt1r1lmas1 ve geli§tirilmesi ihtiyaci.

1984 y1l1nda "ilkekullarda Bilgisayar" kenferansinda sunulan

raper ise §U noktalari vurguluyerdu (59). I

- ilkekullarda ilk ve en c;;ek Onem verilmesi I gereken .konui; I

i

c;;ocuklarin matematiksel becerilerini geli§tirecek nitelikte yaz1l1m

paketlerinin ilretilmesidir.

- Onem verilmesi gereken ikinci kenu, yaz1l1m gerec;lerinin

c;;ecuklarin matematiksel tecrilbelerini nasil geli§tirebilece{1in~n

- Oc;;ilncil kenu ise,

\

i

I

c;ocuklarin matematiksel kavrama dilzeylerirli

yellarini bulmaktir.

geli§tirecek kisa ve c;ek kelay pregramlar hazirlamaktir.

-------------------------------------------------------------------~-( 58) Walker, Op. Cit., S.27 I

(59) ibid, s. 29-30

63

GOrilldUOU gibi ingiltere'de MEP altinda Qe§itli zamanlarda

dilzenlenen konf erans ve seminerlerde matematiOe hep 6zel ilgi

g6sterilmekteyd1. Bunun iQin, matematik mUfredatlari bilgisayarli

eOitime gore yeniden dilzenlenmi§ ve 60rencilere matematiOi ya da

diOer bir deOi§le soyut dil§Unmeyi ve problem Q6zmeyi sevdirecek 6zel

yazilimlar hazirlami§ti. Cilnkil bilgisayar, matematik 60retiminde ve

problem c;;:Ozme de c;tok 6nemli bir rol oynuyordu. Birkac; yil 6nce yalniz

yilksekokul 60rencilerinin QOzebildiOi problemler, bugiln bilgisayar

yardimiyla kilc;Uk sinif lardaki 60renciler taraf indan rahatc;a

Q6zUlebilmektedir.

MEP projesinde matematiOin yani sira, fen derslerinde de

bilgisayardan yararlanilmaktaydir. Fen ve matematik 60renim ve

60retiminde c;ok yardimi clan. ve c;ok iyi tasarlanmi§ c;e§itli

yazilimlar geli§tirilmi§tir. Klasik eOitime g6re bu yazilimlarin

UstUnlilOU, benzetim ve modelleme yetenekleridir.

Benzetim ve modelleme arasinda bazi benzerlikler olmasina

kar§in, 60retmenler ic;in bu tilr yazilimlarin kullanim yerleride ayri

ayridir (60). Benzetim ile, ilgili matematiksel model yarat1l1r ve

oorenci bunun nas11 i§lediOini oorenerek, deneyim ve kavrama yeteneOi

kazanir. Modellemede ise 6nemli olan modelin yaratimi ve 60renci

tarafindan gerQeO~ uyarlanmasidir.

----------------------------------------------------------~----------(60) Terry, Op. Cit., S. 75-79

64

5.8. BENZETiM, MODELLEME VE GRAFiK

5.8.1. Benzetim:

Bir bilgisayar benzetimi, matematiksel model ve denklemlef

Uzerinde kuruludur. Bu model bildigimiz fizik yasalarinin geQerl[

oldugu fizik dUnyasindan da olabilir, egitim amaciyla C>zel olarak

tasarlanmi§ bir hayali dUnyadan da ••••••

Benzetim, C>nemli bir ara§tirma vas1tas1d1r. MUhendislik v~ i i

bilimsel ara§tirmalar da benzetimler sikQa kullan1l1l1r. Ogrenci

iQin de benzetim bir konuya giri§ niteligi ta§ir. Bazi benzetimlerin

g<:>rsel etkileyiciligi QOk f azla oldugu iQin, kullan1c1n1n hayal gucp

bUtUnUyle Qal1§t1g1 konu Uzerinde odakla§ir. Benzetimler gerQek I

ya§amda QOk zor olan deneyleri yapma olanagi verir. Ger9ek deneyle~

QOk uzun, QOk masrafli, QOk tehlikeli hatta yapilmasi olanaksi

olabilir, oysa bilgisayarlarla bu tUr deneyler hem QOk daha

hem de etkileyicidir (61)

5.8.2. Modelleme:

Modelleme, programlari C>~repciye ger9ege kar§i sinama ve sonun a

en iyiye eri~me olana~i vexmek ilzere, olgularin bilgisayar1a

modellerinin yaratilmasi demektir. Bu §ekilde C>grenci, mod,l

geli§tirme de kendi bilgilerini kullanmakta ve bu model sonu9lar191

dogru olarak tahmin edildiginde, bUyUk bir ba§ari duygusu~a kapilmaktadir (62) I

(61) !bid., s. 81-88 (62) ibid., s. 90-95

65

5.8.3. Grafik:

GOnUmilzde bilgisayarlarin sunduOu Qizim olanaklar1; 6rneOin bir

dil~eye basinca Qizimlerin

g6rillebilmeleri matematikc;iler

ve

bilyilk

c;e§itli

bir

ac;:ilardan

kolayl1kt1r.

Fonksiyonlarin graf ikleri bilyilk bir hizla Qizilmekte, tilrevleriyle

birlikte g6rilntillenebilmektedir. Fen ve matematik 60retiminde

bilgisayar kullanmakla 60rencilerin deneyimlerini arttirarak, e~itimi

gilc;lendirmenin yan1s1ra gilnUmilzde son derece 6nemli hale gelen

teknolojiyi kullanarak kendilerine clan gilvenleri de artt1r1lm1§

olmaktadir (63).

5.9. MiLLi VE YEREL HilxfiMET DESTEKLERi

EOitimde mikroelektronik gerec;lerin yayg1nla§t1r1lmas1n1 isteyen

!ngiliz HilkUmeti, bu konuya c;:ok duyarl1 eOilmektedir. HilkUmetin iki

EOitim ve Bilim Bakanl101 ile Endilstri ve Tiraret

Bakanl101 bu konu ilzerinde c;:al1§makta, kar1§1kl1 dani§ma ve i§birliOi

yapmaktad1rlar. EOitim ve Bilim Bakanl101 Mikroelektronik EOitim

Program1 (MEP) gibi.projeler arac1l101yla iQ hizmet eOitimi (INSET),

milfredat belirtme ve kaynak organizasyonu gibi konular1

gerc;ekle§tiriken, Endilstri ve Ticaret Bakanl1~1 da, arag gereg

sa~lamaktadir. Her iki bakanl1~1nda mikroelektronik ayg1tlar1n ve

yaz1l1mlar1n1n ilretimine bilyilk katk1lar1 da vard1r. Konunun ba§ar1ya

(63) !bid., $! 96-109

66

ula§abilmesi, nitelikli e~itim yaz1l1mlar1n1n Uretimine ba~li

ic;in, bu konuya her iki bakanlik da Ozel bir

gOstermektedirler (64).

I

oldu~u dikk~t

Okullarda bilgisayar kullaniminin ba§lad1~1, 1960'11 yillarda;,

Sosyal Bilimler Ara§tirma Konseyi konuyla ilgili ara§tirmalarl.

yapiyor, Okullar Konseyi ise, milfredati belirliyordu • . Bu konuyra i

duyulan ilginin artmasi Urerinea 1970'li yillarin ba§inda Bilgisay9r

Destekli O~retim Ulusal ilerleme Programi (NDPCAL) ortaya atildi.

NDPCAL'in ilgi oda~i enstitille~me ve fiyat politikasi oldu~u ic;in, ~u

kurum programinin alt yap1s1n1 olu§turdu.

E~itim ve Bilim Bakanl1~1, Galler Ofisi, Kuzey irlanda E~it~m

ve iskoc; E~itim Bakanl1~1n1n ortak ilgileri i

sonuqu

ingiltere, Galler, Kuzey irlanda ve iskoc;ya bilgisayar destekli

e~itim programlarinin ic;ine alindi. ingiltere, Galler ve Kuzey

irlanda'yi kapsayan (MEP) yani Mikroelektronik E~itim Programi olarak

biliniyor, iskoc;ya'da uygulanan program ise, SMDP yani isk9c;

Mikroelektronik Geli§tirme Programi. Farkli yakla§imlara dayali ~e I

farkli bOlgelere uygulanan programlar olmasina kar§in MEP ve SMDP'n~n

ortak bir yOnleri var; amac;lari .• 1986 yilinda MEP sona erdi SMDP 1Je ,.

halen devam etmektedir.

Endilstri Bakanli.~1 Odenekleri arttirarak, okullardaki

gerec;lerini arttirmaya c;ali§iyor, c;ilnkil bundan sonra

i

' bilgisayir

ki O~rendi

ku§aklarinin haberle§me teknolojisini c;ok iyi tanimaiari ic;:i~, I I I

I

-------------------------------------------------------------------~-( 64) Fothergill, Op: Cit., S.60

67

! mikroelektroniklerin yayg1nla§mas1 QOk Onemli. Bakanlik ayrica, di~er

e~itim ara9lar1n1n ilretim ve al1m1yla da QOk ilgili. Sistemin en

bilyilk ba§ar1lar1ndan biri, e~itim ama9l1 yaz1l1m ve donanimlarin son

derece zengin bir Qe§itlilik i9inde ilretilmi§ olmasi. BOylece

QOcuklarin e~itimine paralel olarak bir e~itim mikroelektronikleri

yan endilstrisi de do~u§ oldu.

Pratikte, bir Bilgisayar Merkezinin biltiln ara9-gerec;; giderlerini

dan1§manl1k ve servis gibi giderleri tilmilyle yerel hilkilmet taraf indan

kar§ilanmaktadir. Bu bilgisayar merkezleri ile okullar arasindaki

1 ileti§im giderleri de yine ayni kaynak tarafindan Odenmektedir.

Okullarin gereksinmeleri, Yerel Otoritelerin "destek olma

niyeti" prati~e dOnU§tilren bir mekanizma. Okullarin gereksinmeleri

milfredat belirlemede, bilgisayarli e~time ge9mede, yazilim ve donanim

se9iminde, kitap, video, bant ve di~er yard1mc1 ders ara9lar1n1n

se9iminde temel alinan konular. Bir grup O~retmenle birlikte bir

dani§ma bu gereksinmeleri ger9e~e dOnU§Uyor.

Yukarida verdi~imiz bilgiler 1§1~1nda, !ngiliz bilgisayarl1

e~itim sistemi bugiln Dilnyada, konusunda en iyi i§leyen projelerden

birisidir. 1986 yilinda biten bu projenin daha ileri bir dilzeyinin

haz1rl1klar1 silrmektedir. Daha §imdiden projenin ingiliz bilimine ve

sanayine etkileri kuvvetle gOrillmeye ba§lami§tir. Projenin ikinci

bOlilmU ise !ngiltere tam anlami ile, yeni yilzy1lda bir ileri

teknoloji adasi halinde dOnU§ecektir.

68

6. TURKiYE'YE iLi§KiN ONERiLER

Ulkemizde yakla§ik 3-4 seneden beri bilgisayarlar e~itimd~

' kullan1lmaktad1r. Bu uygulama genellikle iki tUrlU geli§mi§tir;.

Birincisi c;:e§itli firma ve sahislarca, 6~rencinin bilgisini imtihan

eden test programlari yap1lm1§ ve piyasaya sunulmu§tur. !kincisi ise,

bilgisayarlar lisan1n1 veya di~er bir deyimle bilgisayar bilimini,

teknolojisini 6~renmektir.

Hazirlanan programlarin geleneksel yani ka~it kalemle uygulanan

test sisteminden tek farki, ka~it-kalem yerine bilgisayar ekran ve

klavyesinin kullan1l1yor olmasidir. E~itim ve pedogoji I

I bilimleI:ti

ac;:isindan san derece kisir programlar olup dUnyadaki benzerlerini

epey gerideri izlemektedir. Bilgisayar lisani 6~renimi ac;:isindan i~e !

Ulkemizde yo~un bir talep bulunmaktadir. ()yle ki, piyasada bulunan

ve kalitesi talebi kar§ilam~ktan uzakti~ . teknik eleman sayisi

Bilgisayarlarin her §eye gidece~inin bilinci bilgisayar teknoloji1i I

konusunda herhangi bir §ekilde e~itim veren kurumlara bilyilk b~r

talebin do~asina neden olmu§tur. Gerek Universitelerimiz ger k

bilgisayar uygulamalarini 6~reten orta dereceli okullarimiz, gerek e

bu konu Uzerinde c;:ali§an 6zel sekt6r kurumlari yani dershaneler e

sirketler yo~un bir taleple kar§i kar§iyadir.

Ulkemizde bu sekt6rUn son derece yeni

popUler olmasi g6rUlen eleman sikintisinin

olu§U ve birdenbije

sebebidilf'. I

Kanimca, c;:ok kisa bir sure ic;:inde eleman ac;:i~i kapanaca~i gib~,

elemanlarin kalitesi de yUkselecektir.

Gerek aileler gerekse okullar arasinda bilgisayarli e~iti e

gec;:mek ic;:in bUyUk bir istek, heyacan vardir. Yalniz Ulkemiz e

69

b.ilgisayariar1n her alanda daha da yayg1nla§mas1n1 Onleyen yilksek

maliyet burada da kar§1m1za bilyilk sorun olarak Q1kmaktad1r.

Bu a§amada bilgisayarl1 e~itim gibi son derece Onemli bir

proje de devletin yapaca~1 bir takim dilzenlemeler sOz konusu

olmaktadir.

Takip eden kis1mda e~itimde bilgisayar projesinin ilklemizde

sa~l1kl1 bir uygulama alan1 bulabilmesi i9in yapt1~1m ara§tirma

neticesinde elde edilen Oneriler belirtilmi§tir.

6.1. TORlciYE'DE BiLGiSAYARL:I EC}iTiM PROJESi UZERiNDE ONERiLER

Tilrkiye, 21. yilzyilda endilstri Otesi enformasyon toplumu olmak

veya en azindan endilstri Otesi enformasyon toplumlar1n1n §iddetli

rekabetine dayanmak istiyorsa, gelecek nesillerini teknolojiye uygun

olarak yeti§tirmesi laz1md1r. Bu konuda elbette bir takim hatalar

yapilacaktir,

olmad1~1 yerde

bizden Once

ama unutmamak laz1md1r ki, ancak hi9bir hareketin

hata da olmaz. §u da bir ger9ektir ki, bu konuda

harakete olan illkelerin tecrilbelerinden

faydalanarak, yapilacak bir taki.m hatalarin Online gec;ilebilinir.

YapilAcak Onemli i§lerden bir tanesi kanuni dilzilnlemelerdir.

Olkemizde arabesk milzik dahi kanunen korunurken, tam anlami ile bir

beyin ilrilnil olan ve Uretilen katma de~eri en yilksek ilrilnler aras1nda

yer alan yaz1l1mlar herhangi bir korunmadan yoksundur. E~er talif

haklari kanununda gerekli dilzenlemeler yap1l1rsa, Tilrkiye de

ger9ekten kaliteli yaz1l1mlar piyasada gOrillmeye ba§1yacakt1r. Bu da

milli bir yaz1l1m sanayinin temelini olu§turacaktir.

70

Yapilacak di~er kanuni dilzenlemeler ilamilli bir bilgisay r

donanimi sanayii olu§turulabilinir. Elektronik sanayinde ve Ozeilik e

bilgisayar sanayinde 01)

- Geli§tirme

tlnemli temel taslaklarindan bir tane~i

ile Teknolojinin QOk yakindan izlenmesidizj.

TSE taraf indan Ulkemizde bu sene acilan Patent bankasi

ba§langiQ safhasinda olmasina ra~en, son derece stratejik b r

yakla§imdir. Teknopa~'k gibi kilc;:Uk giri§imcilere bir alt yapi veren e

onlari destekleyen kurumlarin yilksek teknolojinin yerle§me

geli§mesine bilyilk etkisi vardir. Ayrica risk sermayesi ile ilgi i

dilzenlemelerin yapilmasi sonucunda bu konuda pek c;:ok giri§imci

edilecek ve piyasaya girecek pek Qok f irma ile belirli bir

elde edilecektir.

Tubitak veya olu§turulacak ayri bir kuruma Ara§tirma

Geli§tirmede tam anlami ile bir lokomatif gOrevi verilmesi ve

kuruma bilyilk te§vik ve ayricaliklar sa~lanmasi lazimdir. Bu kurumu ,

1stanbul, 1zmir ve Ankara'da bulunan enformasyon teknolojisinde eli

dilzeyde bulunan Oniversiteler, teknoparklar gibi kurumlarla siki b·r

ili§kiye girmesi sa~lanmalidir.. Bu seviyede bir kurum, c;:ok paha 1

olan sllper - bilgisayarlara, bilgisayarli mllhendislik, dizayn, te,t

sistemlerine, .hassas laboratuar cihazlarina hatta c;:ok daha paha41

sistemlere yatirim yapabilir, ara§tirma ve geli§tirme programlarirli

finanslayabilir. BOylece, bOylesine bilyilk yatirimlarin ort~k

kullan1m1 sa!jlanarak maliyetleri dll1>ilrlllllr ve potansiyel olar,k

mevcut beyin gUcu·ara§tirmaya yOneltilebilinir. I

Tayvan'da, Milliyetc;:i ~in Cumhuriyetinin, elektronik imalJt

sanayii konusun da ilginc;: bir yakla§imi vardir. Bilhassa elektron£k

71

sanayiinde satin alma miktari arttik9a satici f irma f iyatta inanilmaz

indirimler yapmaktadir. Bu a§amada devletin kurduQu bir firma devreye

girmekte ve komponent saticilarindan yUklU miktarda alimlar yapmakta

sonra da bOyle bUyUk alim imkani olmayan kUc;Uk Ureticilere kar I · gUtmeden satmaktadir. BOylece · Tayvanli Ureticiler ac;ik bir maliyet I

avantajina sahip olmaktadir. Ayni Ozelliklere sahip bir §irket

Ulkemizde de kurulabilinir bOylece yUksek teknoloji ile c;ali§an kUc;Uk

f irmalarin satin almada kar§ila§t1Qi bUyUk problemler ortadan

kalkabilir.

Bu dUzenlemeler milli bir sanayinin kurulmasina ve geli§mesine

hie; §Uphesiz bUyUk katkilarda bulunacaktir. Bu milli enformasyon

sanayini bilgisayarli eQitim projesinden ayirmamak lazimdir aksine

iki proje koordineli bir bi9imde geli§irse TUrkiye endUstrile§me

hareketinden do~rudan endilstri Otesi topluma ula§abilir.

Okullar dilzeyine uygulama da ise e~itimde bilgisayar projesini

ilstlenecek bir genel komisyon kurulmalidir. Bu komisyon stratejik ve

taktik amac;lari, plan ve projeleri hazirlamak, bunlari uygulamak, .

kontrol etmek ve gerekli de~i§~klikleri yapmakla yUkilmlU olmalidir.

Bu .komisyona ba~li olarak a§aQidaki bOlUmler faaliyet gOsterecektir.

Olkemizde mUfredat belirleme daima merkeziyetc;i olarak

yapilmi§tir. Arna bazi okullar ve kolejlerde bu merkeziyetc;i modelden

c;ikilmi§ ve bir yerde bu okullarda belirli bir Ozerklik tan1nmi§t1r.

BUtUn okullara bir milf redat belirleme hakki taninmasa bile,

okullarimizda bilgisayarli e~itim ic;in milfredatimizin kesinlikle

gOzden gec;irilip yeni sisteme gore hazirlanmasi gereklidir. Bu gOrev

milfredat hazirlama bOlUmilne dil§mektedir.

72

Teknoloji merkezi, sanayiden, bilimsel kurumlardan vs. I

gele' I

temsilcilerden olu§ur. Bu merkez gerek d.onanim ve yazilidi i

teknolojisindeki gerekse e~itimle ilgili bilimlerdeki geli§meleri

izler ve pratikte uygulamanin yollarini arar.

Uygulama bOlilmil ise teknoloji bOlilmil ile silrekli ileti§im

halindedir. Daha c;ok uygulamaya yOnelik· teknisyenler ile

e~itimcilerden olu§ur. Bu bOlilm yeni teknolojileri deneme olarak

uygulama safhasina indirir, bu konuda ara§tirmalar yapar ve ba§arili

olabilecekler hakkinda gerekli uygulama planlarini hazirlar.

E~itim bOlilmU, yukaridaki Uc; merkezle etkili§im halindedir. Ulke

capinda uygulanan ve uygulanacak programlar konusunda ilgilileri,

yani bilrokratlari, O~retmenleri, teknik elemanlari e~itir.

Yazilim bOlUmU, milfredat beklirleme merkezinin alt bOlUmU olarak

veya ba~imsiz bir bOlilm olarak c;ali§abilir. Bu bOlUm yazilim Uriltti~i I

gibi, temel yapilari hazirlayip Ozel firmalarla i§birli~ine de

gidebilir.

Oz el uygulama merkezi ise OzilrlU c;ocuklara uygulanacak

teknolojileri geli§tirir. I

Koordinasyon Merkezi ise yurt genelinde sistemin uygulanmasint

gerc;ekle§tirir, denetler.

Okullarin birbirleri ile ve sistemin di~er birimleri

haberle§mesi bu bOlilmce gerc;ekle§tirilir.

73

·I

I

7. SONUC

Bilgisayarlar tUm dilnya iQin QOk yeni bir kavramdir. Yakla§ik 40

' senelik bir geQmi§i olmasina ra~en 6zellikle son 10 senede inanilmaz

bir geli§me g6stererek bugiln hemen biltiln hayatimiza girmi§tir.

OnUmilzdeki seneler i9inde bu penetrasyonun artarak silrece~i kesindir.

Bugiln tUm yetkililerin hem f ikir oldu~u konu tum dilnyanin sanayi

devrimi gibi hayat1m1z1 k6kilnden etkilecek bir a§amanin e§i~inde

bulundu~udur.

ileri Ulkeler §imdiden bu yeni Qa~a kendilerini hazirlamakta

veya en azindan bu konuda Qali§malar yapmaktadirlar. Bu cali§malardan

birisi yeni ku§aklar1 bilgisayarli hayata al1§t1rmak, onlari bu

konuda e~itmektir.

Batida 1977'1erde ba§liyan bilgisayar dalgasi Ulkemize 7 senelik

bir geQikme ile 1984'1erin ba§inda gelmi§tir. Arna aynen geli§mi§

Ulkelerde oldu~u gibi geni§leyen bir dalga halinde devam etmektedir.

Burada iki handikap s6zkonusudur. Bunlar Ulkemizin az geli§mi§lik

dilzeyi ile yakindan ilgili clan bilgiye §iddetle ihtiyaQ duymama,

diOeri ise f inansal zorluklardir.

Fakat g6zden kaQ1r1lmamas1 gereken bir noktada, geli§mi§

Ulkelerin stratjilerindeki dramatik geli§melerdir. Bu Ulkelerin

politikalarinda etkili §ahislarca, geleneksel Uretim yapisindan yani

i§gilcil yo~un Uretim yapisindan Qikip, teknoloji yo~un bir Uretim

yapisina ge9i§ 6ng6rillmektedir. Bu, bahsedilen stratejiyi ba§ari ile

uygulayan Ulkenin teknoloji Uretmesi, konvansiyonel Uretimlerinde

robotlar ve az geli§mi§ Ulkelerce yapilmasi demektir. Tilrkiye ve

74

diger az geli§mi§ (veya diplomatik tabirle geli§mekte clan) illkeler

iQin, bunun manasi bir daha kir1lmas1 QOk zor olan bir mahkumiyet I

zinciridir.

Tilrk milleti nerede ise dilnya tarihi kadar eski tarihi boyunca~

bOyle bir hilkilmranl1g1 kabul etmemi§ bir millettir. Gerci

tarihimizde zaman zaman ini§ler olmu§sa da bunu mutlak bir yilkseli§

dOnemi izlemi§tir. Burada da her ne kadar, §U anda az geli§mi§ illk~ i

konumunda isekte bunlarin QOk bilyilk bir dezavantaj oldugu kanaatinde

degilim. Bilhassa son 50 senede gOsteredigimiz bilyilk geli§me (ki bu

konuda Tayvan, Kore, Singapur gibi (Japonya hariQ) Asya kaplanlar~ I

daha bilyilk bir geli§me gOstermi§lerdir) ve Robotlarin devreye girmes~

ve ilretim merkezlerinin az geli§mi§ Ulkeler kaymasi ile geli§mi§

Ulkelerin geli§mesinde yaratacagi durgunluk bu konudaki inan9lar1m~

artt1rmaktad1r.

Bilgisayarli

Onemli bir adim

Tilrkiye'nin bir

neden yoktur. Arna

egitim projesi TUrk milletinin geleceginde QOf I

olacaktir. Proje etkin bir biQimde uygulanirsF

Tayvan, bir Kore pozisyonuna Qikmamasi iQin bif

bu projenin hemen etkin bir planinin Q1kar1lmas1 vb

uygulamaya konulmasi gerekmektedir. Bildigim kadari ile bu

Ulkemizde yapilan ilk Qali§ma olan bu tez QOk genel olarak

ele almak durumunda kalmi§ ve bOylesine Onemli konuda bir On Qali§m~ I

olmu§tur. Bundan sonraki Qali§malar daha teknik konularda yapilaca~

Onilnde yepyeni ufuklar a91lacakt1r.

nesilleril ve eminimki bilgisayarlarin egitimde kullan1lmas1 ile yeni

I

KAYNAKCA

Barnes, O. Dennis; Deborah B.Schrieber; Compoter Assisted Enstroction - A Selected Bibliography; Wash; Association for Edvacational Commoniation x Technology; 1972

Bork, Alfred; Computer Assisted Cearning in Physics Education, New York, Pergamon Press, 1980.

Bork, Alfred; Learning with Computers, Mass-, Digital Press, 1981

Brobacher, John S.; Modern Philosophies of Education; Michigan McGraw - Hill; 1969

Caffrey, Jonh; Charles J. Mossman; Computers on Conpus; Wash; Amerikan Council of Education; 1967

Castellon, N.S.; A Perspective on Instruction Strategies and New Competing Tecnologies; Newark; Digital Press; 1985

Chandler, Elliot; The Effective Student: A Constructive Method of Study, N.Y., Harper X Row, 1966

Coburn, Peter; Practical Guite to Computers in Education; Mass; Addison Wesley, 1982

Cobberly, Elwood; Schools as Factories, Stanford Pergamon Press, 1903

Hawkridge, David G.; New Information Technology in Educat~on, London, Croom Helm, 1983

Houghton, Bernard; Computer Based Information Retrieval Systems, London. Bingley, 1968

James, Martin; The Computerized Society; Harmondsworth, Pengoin, 1973

76

Mattson, James S., Harry B. Mark; Computer Assited Instruction in Chemistry, New York, M. Dekker, 1974

O'Neil, Harold F., Procedures of Instructional Development, New York, Academic Press, 1974

Ulgen, Hayri, Prof. Dr.; !§letme Y6netiminde Bilgisayarlar !stanbul, !stanbul Universitesi, 1980

77

MAKALELER

Castellan N.J., An Article About Computers in Computers, -IEEE, June 1983

Education,

Chrover, stephan; Cautions on Computers in Education; Byte; June 1984

Cyert, Richard; Networking in The University: An Evalvation; Carnegie Mellon News, October 20 1982

Cyert Richard; Computers; Social and Psychological Effects, Science, Now. 1982

Tucker, M.S.; Computer in the Schools; The Federal Role, Science, May 1985

White, B.Y.: Designing Cumputer Games to Help Phyisics Students Understand Newton's Laws of Martion; Cognition and Instroction, May 1984

78

Fothergill, Programe in Science, 1985

RAPORLAR VE KONFERANSLAR

Richard ve Di~erleri, Microelectronics Educatio~ the Uniten Kingdom, Depertment of Education anq

Melmed, Arthur S.; Productivity and Technology in Education, U.SJ Department of Education; 1983

Royal Charles ve Di~erleri; Nation in Danger: The Musts fo Educational Reform, National Committee for Educationa Develepment; 1983

Seidel, Robert J; Proceedings ot the Conference on Compute Technology in Education for 1985, Airlie House 1975,

Walker, David; New Technology in Schools Implementation Issues an Infrastructure, Conforence on Computer Aided Education in Turkey October 1987.

79

Date post:	25-Apr-2023
Category:	Documents
Upload:	khangminh22
View:	0 times
Download:	0 times

iNGiLTERE UYGULAMASI

Documents