+ All Categories
Home > Documents > kohranani pawimawhai - REFORMED PRESBYTERIAN ...

kohranani pawimawhai - REFORMED PRESBYTERIAN ...

Date post: 21-Jan-2023
Category:
Upload: khangminh22
View: 0 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
31
Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai 39 REFORMED PRESBYTERIAN CHURCH NEI KOHRANA NI PAWIMAWHAI Printed & Pulished by: GENERAL HEADQUARTER Reformed Presbyterian Church, North East India
Transcript

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai 39

REFORMED PRESBYTERIAN CHURCH NEI

KOHRANANI PAWIMAWHAI

Printed & Pulished by:

GENERAL HEADQUARTER

Reformed Presbyterian Church, North East India

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai

KOHRANA NI PAWIMAWHAI

GENERAL HEADQUARTERReformed Presbyterian Church North East India

All Right Reserved

Edition 2017No. of copies 500

Printed & Published by:GENERAL HEADQUARTERReformed Presbyterian Church North East IndiaAt : Lamka Printing Studio, New Bazar, Churachandpur

Setting & Designed By :

Lalsangvel Infimate

©

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai 35

A s<nga thu umhai :-

1. Kumthar l^wmRosem Varte 01

2. Missionary DayRev. Ros Infimate 04

3. Palm SundayRev. Huolthanglur 12

4. Good FridayRev. Huolthanglur 14

5. Easter SundayRev. Saithanglur Joute 16

6. RPC Founding DayUpa L. Kiemlo Pulamte 20

7. Mother`s DayUpa K. Lalsamlien 25

8. Nuhmei HaptaMs. Joyce Ramnunmawi 31

9. |halai Ni/|halai SundayRev. Jacob L. Hmar 33

10. |halai HaptaRev. Jacob L. Hmar 37

11. Pentecost DayRev. Lalsiemthar Joute 39

12. Father`s DayRev. Lalnghatlien Songate 41

13. Children`s DayRev. Ros Infimate 45

14. Reformation DayRev. Chalrosang Huolngo 49

15. KrismasRev. Lungawiruol 54

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai 0156

KUMTHAR LÂWM

Thuhma:

Kumthar l^wm hi kumtin January ni 1in ei nei hlak a, hi ni hihPathien kuoma inhl^n thar ni, l^wmthu hril ni le inp^wltl^ngna hun ahmang a ni hlak. Ei hmang d^n hai khawm a tl^ngpuiin an ang deuvawng nisien a hawi. Hmun \henkhat a lem chu Kumthar l^wm hinithum/k^rkhat d^m an hmang hlak a, Kumthar l^wm dingin ramsap>l a suok dawk d^m an um hlak. Khawv>l lien lem ei thl$r chun anhmang d^n hai hi an ang t^wl naw nasa hle. Hmang d^n n ang naw elb^ka, hmangna hun khawm an ang t^wl naw neng nung bawk.Chuonglai zing chun ei ni Kristien hai hin iengleia January nikhat hi eiinser am a na ? Ieng huna inthawka inser \an am a na ? Iem a pawimawnan$ng a ta? Kumthar l^wmna hin iem inch<k ding ei neia ti hai hi hrietdinga pawimaw chu an nih.

An \an d^n:

Kum 4000 vel liemta lai khan Babulon mi hai chun kumthar lawmhi an lo hmang \an a nih. An hmangna thla khawm tuta January hinilovin an calendar dungzuia kum in\anna thla chu March a ni leiinMarch thla hin an lo hmang hlak a nih. Hi hun hi an v^n pathien Mardukin pathien suol Tuipui pathiennu Tiamat a hnebanna ni ang a an ng^i anih.

BC 800 hma khan chu kum khata hin thla 10 chau a lo um hlak a,amiruokchu hun hung fe peiin Rome lal Numa Pompilius chun Januaryle February hi a hung belsa ta a. Hun hung fe peiin Rome lal Julius chunBC 46 khan January nikhat hi kum in\anna dingin a hung riruong n^wkta pei leiin January nikhat hi Rome haiin an pathien Janus kuomainthawina hunin an lo hmang ta a nih.

Kristien sakhuona a hung pieng hnungin, Pope Gregory 13na chuncalendar thar hung siem suokin 1582 AD khan January nikhat hi kumthar dingin a hung suktl<k ta a. Chu dungzui chun kristien hai khawminJanuary nikhat chu kumthar l^wmnain an hung hmang ta pei a nih.

3. Pathien hmangaina a taka mihriemhai hriet thei dinga suklangnaa nih.

4. Isu Krista inng^itl^wmna lungril hriet le hmu thei dingin anlang.

Christmas in a min ch<ktir le ei hmang d^n ding

Christmas in amin ch<ktir ding a ei dit chu ‘Saturnalia Festival’ hiKrista’n a sukbova, thim thilthawhai po po chu ama ngeiin ami hne f^ip>k tah ti hi a nih. A hmang hmasatu haiin thienghlim lo takin lo \an haisienkhawm Kristaa hringna nei tak tak hai ta ding chun Christmas indiktak ei hmang thei an tah ti hi ei hriet nuom a um hle a nih.

Christmas hi mitin ta dingin hun l^wmum, urs<n taka l^wmna siemkhawm a phu zing laiin, a pawimaw tak chu ei l^wmna le inp^wlhlimnakha ni lem lovin a piengna ni ei lawm Isu Krista kha a pawimaw tak anih. Hi hi Christmas hmangtu tamtakhai kuoma thupin a um hlak leiinan hmang f<k ngai naw a nih. Christmas hmangtuhai chun a bul ainthawka a tawp chenin Pathien thu le ama le inp^wlna thienghlim ahmang ngei dingin ei inpuocha hlak ding a nih.

Inser d^n dinga thurawn :

1. Krismas lawmna program hi Kohran In\huoi D^n Bu (2015Edition) ph>k 27na anga siem nisien

2. A puithu thei ang taka lawmna hun siem nisien

3. Naute chibai b<kna thawlawm chawi khawm n$ng ata, ahmangna chu Local thuneina n$ng a tih.

Bibliography:

1. Stam Clarence, Celebrating your salvation, pp. 9-69; 1948,Premier publishing, one BEGHIN AGE, WINNITEG,MANITOBA, CANADA

2. Kelemen Lawrence, The origins of Christmas; pp. 1-4;Simpletoremember.com, Judaism online

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai02 55

Kumthar hmangna hun dang hai:

January nikhat hi khawv>l pumpui huopa Kumthar l^wmna hunahmang tl^ngl^wn tak a ni l^i zingin, vawis<nni chen hin mi tam takchun hun dang danga an la hmang zing bawk. India ram s<nga ringawtkhawm hin state dang dang hai a chu an hmang hun a lan angnaw deunung bawk. Chuong ang bawk chun rambung dang dang hai khawminKumthar ni hi an hmang hun an ang naw deu seng. Amiruokchuh,January ni 1 hi khawv>l pumpui hmang d^nah, kum in\anni, kumtharnikhatna chu a hung ni ta pei a nih

Kum thar in an entir le an ch<ktir:

Tuta ei calendar hmang zing hi Gregorian Calendar tia hriet a ni a,khawv>l pumpuiin an hmang tlangl^wn tak a ni tah. Hi Calendar dungzuihin January Nikhat chu Kum in\anna a ni leiin Kumthar l^wmna huninei lo hmang ta zing a nih.

January Nikhat hin an entir tak chu nithar/ hunthar an entir a nih.Chuleiin lungril thar puta kumkhat s<nga ei khawsak d^n ding r>lb^wlnahun a nih ti a min entir bawk. Chun, kum liemta s<nga ei nun hmangd^n hai le khawsak r>lb^wl d^n hai ins<tk$ra an diknawna le \hatnawnahai anthawka inch<k dawka, insiem\ha ding ei ni ti a min ch<ktir bawk.

Kum thar lawm:

Kum thar lawm d^n thu a hin ram tin le hnam tin haiin ei hmang d^nchu an ang vawng naw lai zingin a tl^ngpui thua chu an angna tam taka um. A tl^ngpui chun hi ni hi insukhlimna ni le l^wmna ni in ei hmanghlak. Kum thar, ni thar ei chuongkai leiin l^wm ding le hlim ding ei nihrim a nih. Amiruokchu mi tam tak hai chun hi hun hi nuom ch>nna lezu-le-sa hai le inlekphekna hunin an hmang hlak bawk. Ei ni Pathienhring neituhai hin iengtin am hi hun thar lawmum hi ei hmang hlaka ? Eihmang d^n hai hi Pathien thu le an m^wi chi am ti hai hi ngaituo ding anih.

Ei ram kohran l^i chu ruoi hai \hein Kum thar hi ei l^wm hlaka.Pathien thu le khawm an hme hle. Amiruokchu, kohran le ringtu mimaltinin ei hriet dinga pawimaw chu kumthar ei l^wmna san hi a ni lem.Kum thar, ni thar hi lawm a um hle zing laiin, ei l^wmna ding san takchu hi kum thar, ni thar chuongk^i thei dinga Pathien mals^wmna hi a

December 25 hi Christmas tia hmang \an a hung ni d^n:

Christmas chungchang le a umzie mi haiin an hriet hma dei a inthawkta khan December 25 hi khawv>l hmun hran hran a um hai chun an loinser ta hrim a nih. Europe rama chun “Midwinter Celebration” tiinthlasik hun a nisa inher danglam l^wmna hun in an hmanga. Rom ramachun “Saturnalia” tiin Nisa pathien inz^na in an hmang a. Hi hun a hinthilp>k d^m inpetuo in suokhai khawm in mi dang ang bawkin zal>nnahun an hmu ve hlak a nih. Rome mi haiin an sawrk^r hriet a Kristiensakhuo hi an ram sakuona a an hung nei hnung in December 25 hi“Christ mass” ti a tl^k danglam in a hung um ta a nih.

Isu piengna hun le ni hi chieng taka hriet an naw leiin ng^id^n tamtaka um. A b$kin 300 AD s<ng lem khan chun ni hran hran 135 lai hielIsu piengna ni ni dinga hrila lo nih. Vawis<n chen khawm hin khawv>lkohran pawl po po chun lunginruolna an la nei thei naw zing.Amiruokchu 336 A.D a Rome ror>ltu Constantine in December 25 hiIsu piengna ni ni dinga a lo puongna le chu hnung 361A.D a PopeJulius in December 25 tho Isu piengna ni ni dinga hung a puong hnunghin chun kohran p^wl tamlem hai chun December 25 hi kum tin in Isupiengna ni ah an lo hmang ta a nih. Chuong ang peiin nei lai kohranhaikhawma ind>n takin ei lo pawm ve a kum tin December 25 ei tlunghun hai a chun “A hung pieng V^nlalnau Bethlehemah, Hnamtindamna dingin B^wngin tl^wm a ngh^k” tiin z^ihla ei rem tlut tluthlak a lo nih.

Christmas a pawimawna:

Christmas hi kohran haiin kumtin urs<n taka ei hmang hlak angr>ng in ei ni Kristienhai ta ding chun hunbi pawimaw tak ei ringna leinzawmtlat chu a nih. Christmas pawimawna tamtak hril ding umsienkhawm a \henkhat chau hang t^rlang ei tih.

1. Khawv>l Sandamtu ding hung piengna ni.

2. Z^wlnei tam tak haiin Pathien thutiem hung tlung ding an lohrill^wk tah sukpuitling a ni na hun a nih.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai 0354

ni lem. Kum thar, ni thar n>ka pawimaw lem le ng^imaw lem ding chumals^wmna mi petu Pathien hring hi a ni lem.

Kumthar hmang d^n ding Thur^wn:

Kumthar l wm d^n ding le inzawmin thur wn tlawmte hang t rlangei tih :

1. Kum hlui s<nga ei suolnahai leia Pathien kuomah thupha ch^winahuna hmang

2. Pathien mals^wmna leia l^wmthu hril \awng\aina huna hmang3. Kohran member, pansak-pantlang hai lai inremna le inruol\hatna

chibai sem4. Gift (thiltlawnp>k) in p>ktuo. Thil in p>ktuo ti hin thuomhnaw

mantam kher tina a ni nawh. Hmeruo, pen, artui, hme inthur, etc.hai khawm a \ha vawng.

5. Pathien kuomah l^wmthu hrilna in ‘Krista Hmangaina’ thawl^wmp>k. Hi thawl^wm hi kohran, s<ngkuo, mimal khawmin thawchi n$ng a tih

6. Mimal tinin ei nungchang \halo hai b^nsan ding le nungchang \hanunpui ding hai ziekdawka Pathien le ei mimal ink^ra thutiemnaneina huna hmang

7. RPC Kohran In\huoi D^n (2015 Edition) ph>k 28 na hnuoiahKohranin Kumthar l^wmna hunser hmang d^n ding a siem anginLocal tin in l^wmna inkhawm hunser hmang seng ding n$ng a tih.

Kumthar le inzawma Bible ch^ng \henkhat:Psalm 116:12, Psalm 51:10, Psalm 20:4,Psalm 23:6, Philippi 4:13, Philippi 4:8II Korinth 5:17, |aphlahai 3:22-24, Thuvarhai 16:3,Thuvarhai 19:21 Thuvarhai 3:5-6, Ezekiel 36:25-27,Jeremia 29:11, II Timothy 2:22, Romans 12:1-2,Rom 8: 28 I Chronicles 16:34, I Peter 3:15,Hebrai 10:23, Isai 64:3-4

CHRISTMAS

December thla a hung tlung pha chun mi po po hi Christmas boruokin a mi fang suok vawng niin ei hriet hlaka. Ringtuhai n>k hman hman inringnawtuhai an ph<r lem amani aw ti dingin a um bawk. A b$kin eirama lem hin chu naupanghai thuomhnaw intharna hun a ni el b^ka saduhai ta ding lem chun b>lpui sa dit t^wka f^k theina hun a ni a.Sumdawngtuhai khawma bus$k v^nglai ang el in an thuomhnaw a tamthei anga zawr suok tumin \hang an lo l^k bawk. Nunghak le tlangv^lhaita dingin inp^wl hlimna hun (party) taka hmangtu ei tam bawk. Chuns<ngkuo khawm hmun hran hrana inthawka in ko kh^wma inhmukh^wmna hun a ni hlak bawk. Khawv>la mihriem tamtak ei uma chuei hm>l in ang naw ang bawkin ei nuom zawng khawm an ang nawa.Christmas hi ei hriet fur a chu ei hriet d^n khawm an ang naw nuol anih. Chuleiin ei hmang d^n chen khawm an ang naw a nih.

Isu pieng hnung kum 300 s<ng v>l sung chu kohranhaiin Christmashi an lo hmang ngai nawh. Asan chu kohran \huoitu hmasa (ancientchurch fathers) haiin khawv>l Sandamtu pieng champha l^wm chusuol ni dinga an ring leiin. Ng^id^n danglam tak leiin kohran hmasahaiin lo hmang ngai naw hai sienkhawm vawis<n a kohran haiin eiSandamtu piengna champha lawm thei a ei um hi ei v^ngnei hle a nih.

Christmas umzie:

‘Christmas’ ti thumal hi thumal pahni Greek \awnga ‘Christos’ leHebrai \awnga ‘Mas’ hai keikawp a thumal pakhata siem a nih.‘Christos’ umzie chu ‘anointed’ hriekn^l tina a ni a, sap\awng (English)a chun ‘Christ’ ti a nih. ‘Mas’ umzie chu ‘tribute’ inzana p>k ti thein$ng a tih. Amiruokchu Mas ti thumal hi a hnung a chun Roman Catholichaiin an sakhuona le inzawma thilthaw nei a an pungkh^wm hrilna“Mass” le hrietbuoiin a hung um ta a, chuleiin, Christmas hi a thumal eilam d^n a inthawk a umzie tak “Krista inza p>kna” hi ink^wktir ta loin“krista Ruoithe” ti dam in eiin k^wktir ta a, hi dungzui chun a thumallam d^n (spelling) khawm hi “Christmass” ti lem ding ni awm tak a nih.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai 5304

MISSIONARY DAY(February 5)

Thuhma:

Missionary Day hi ei rama Chanchin\ha a hung l<t \anni a ngai anih. Hi ni hin ei rama Chanchin\ha kalchawi d^n ei thiem d^n anga eiinhriettir ni, Chanchin\ha lo chang ph^k tuhai ei ni leia Pathien kuomal^wmthu hrilna huna hmang ding a nih. Chun, Kohranhai, Chanchin\hahril dinga eiin p>k tharni, inchona \ha eiin p>k tuona ni hun pawimawtaka hmang ding a nih. Hun hmang d^n ding chu Local tin thuneinan$ng a ta; a hranpa taka General Headquarter/District Headquarter inrawtna a siem naw chun Local in program a siem anga hmang dingn$ng a tih.

Manipur Simthlanga Chanchin\ha hung l<t d^n:

Ei rama chanchin\ha hungl<t d^n hi sui a hlaw hle a. Chanchin\hahungl<t ni le hungl<t d^na hin ng^id^n an \he met met a; asan chutienl^i hun a lo ni ta leiin, zieka a ram mihaiin anlo record iengkhawm aum naw a. Kh^nglai huna khan ziekthei tak ngiel khawm anla tlawma,thil inchikna \hatak khawm anlo nei naw lei khawm a nih. Mithiem eihung pung peia, document anga sie \<lna a hung um hnung hin ng^iventak tak a hung hlaw chau. Mithiem ei nei hai l^i khawm hriet d^n le suid^n a hung danglam met met na a hin, thutl<kna tak siem a hung harsata a nih. Amiruokchu, Hmar Kohran haiin, ei ni inser ding “MissionaryDay” chu suitu dinga ruot hai hungsuina ang in, Ni inser b$k ei hung neithei ta a, chu chu ei >nga lungruol taka ei hmang tl^ng hi thil \ha tak anih. Proffesor Dr.Lal Dena in a hungsui d^n ang dungzui chanchin\hahungl<t d^n chu hang sui ei tih. Ei rama chanchin\ha hungl<t d^n hi aState a Missionary hai nilovin, state dang Mizoram tienga inthawkin ahungl<t tlat lem hi, danglam le ng ituo thei tak n$n an lang. Mizo hnathl keini na khawm hi hitaka hin a suk chieng an naw mani aw, ti dingin aum. Chanchin\ha hung l<t d^n chu tawite chauin hang sui ei tih.

Tienlai (British) mingohai in India ram an awp lai in ArthingtonAborigine Mission, England in William Pettigrew chu India rama

andiknawna t^rlanga, Pathien thu indik inhriettira, ei siem\hatngam a pawimaw takzet. Kohran s<nga inch<ktirna indiklo lethuring indiklo a hung l<t ding hi ei humhal tlat a pawimaw bawk.

V. Thukh^rna/Thucha:

Reformation (Kohrana Insiemtharna) a lo um leiin, Kristien hai tadingin ham\hatna le thil\ha tamtak a hung rasuoka, vawis<nni chen hinchu a hung rasuok hai chu ei sawra, ei \angkai pui em em a nih.Amiruokchu, chuonglai zinga ei hriet ding pawimawtak chu –Kohranainsiemtharna/Insiem\hatna dinga hmalatu (Reformers) hai khan harsatnatamtak pal thlengin, Pathien Thutak le inch<ktirna indik an lo kengkawnale ng$rsuokpui ngamna leia a rasuok hai chu ei sawr a nih ti hriet apawimaw.

Chuong ang bawkin, ei ni Kohran hai khawmin, ei inenkawl d^n,ei inr>lb^wl d^n, ei in\huoidan, ei ror>l d^n, ei rawngb^wl dan lehmal^k d^n hai, Pathien thutak ei inch<ktir d^n hai hi inthl$rk$ra, inenchienga, Pathien thu le inkal z^wng amanih, Pathien thu le inmil lovaei lo thawna dam a um a ni chun – Pathien thuah k$r n^wk ei ta, chuPathien thu bawk chu hmangin insiemthar nawk dingin hma la tl^ngseng ei tiu. Siem\hat \ul le siemthar \ul hai Pathien thutak hmanga eisiem\haa ei siemthar pha chun, kohran hi hma hung s^wn peiinin\hanglien pei a ta, kohran hring le puitling a hung ni ding a nih.

Inser d^n dinga thurawn:

1. District a inthawk a hranpa takin program a hung naw chun,Local remhriet d^n a program siem nisien.

2. Program hi s<n le z^n hmang thei a lo ni naw khawm hun khatb>k hmang ni ngei sien

3. Pathien thutak chang le dawng ph^ktu ei ni leia lawmthu hrilnahun hmang n$ng a tih.

4. Thawlawm chawi khawm n$ng a ta, Reformed Kohraninzawmkhawm pawl Fund ding n$ng a ta, District Headquarterfethlengin General Headquarter a submit nisien.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai 0552

rawngbawl dinga an hung tir angin, chuong laia Acting Political AgentA. Portius chun Manipur a hung l<t d^n ding rem ruot p>k diem in,William Pettigrew chu January 6,1894 khan Imphal a hung tlunga.Acting Political Agent A. Portius chun a rawngb^wl d^nding le a hungl<tna chu a lo buoipui p>k vawnga. Hi hun l^i hin Political Agent,Maxwell chu chawlin England tieng a um l^i a nih. William Pettigrewchun, chanchin\ha rawngb^wlna hmangruo dingin Imphala chun Sikulindin dingin hma a l^k \ana. Political Agent tak Maxwell Londonanthawka chawla a hung k$r nawk 1895 chun, Meitei Hindu Kulm<thai chun, Mingo sakhuo an ditnaw thu an lo intluna. Chu phing chunMaxwell chun William Pettigrew chu Manipur suoksan ding le, asuoksan naw le tl^ngram tienga insawn dingin thu a p>ka.

William Pettigrew chun Tlangram a khuo pathum,Senvon(Tipaimukh) Suongsang(Mao district) le Ukhrul hai chu a enkaithu Dr.F.S.Downs chun a hril. Chuong ang chun William Pettigrewchun Hungphum(Ukhrul District) a chun Lal Raihao phalna in February6,1896 chun hmun a khuor ta a nih.

Kum 14(1896-1910) s<ng hin Manipur tl^ngram pumpui deuthawachun chanchin\ha hril darin a uma. Amiruokchu, Manipur simthlang aruok chun lampui \hatnaw lei le a ram kilkh^wr leiin kantu ding neilovin, kum 1909 chena khawm khan chanchin\ha meivar chun ala khaw>ng ph^k naw zing a nih. Hun hung fe peiin, Pathien z^rin kum 1910khan Mizoram tienga inthawk daiin, chanchin\ha meivar chu Senvonkhuoah a hung l<t ve ta a nih. Iengtin am chanchin\ha hi a hung l<ta ?Iengtik hun am a hungl<t ti hai hi z^wna le ins>lna a ni rawp hlak leiin,hi hi sukfel \<l tak chu a nih. Chuleiin William Pettigrew in a enk^ianga a hril hi chu thil indik ni thei naw nih.

Senvon khuo hi Manipur simthlang, Mizoram ramri bulah um ania. |awng thuah harsatna umlo a ni el b^ka, inhnai te a um a ni leiin,Mizoram anthawka chanchin\ha hungl<t hi chu thil inhme le awm hrimchu a nih. Chu chanchin\ha hung phurl<t tu chu WATKIN ROBERT(Saptlangval) le a \huoihruoi Lungpau le Thangkhai hai an nih.Chanchin\ha hung phurl<ttu hi tum a na, iem a na, ieng leia ama kherhin a hung phurl<t am n$ng a ta, ti hi tulai \hangthar tamtak hin ei hriettanaw el thei, ama chanchin hi tawite in zuksui sa vak ei tih.

IV. Reformation a inthawka ei inch<k ding le hriet ding pawimawhai / Reformation Day hmangtu hai ta dinga thucha:

Reformation a inthawk hin eini vawis<na kohran hai hin thil\hainch<k ding tamtak, ei inhriet suokna ding dam tamtak um ngei a tih.A tl^wm a z^wng hei t^rlang ei tih.

1. Reformation hi a chanchin tiema hriet ringawt hi a \angkai nawha, history a inthawk hin ei insiemtharna ding inhmu suok ve a\ha. Kohran hi insiemthar zing le insiem\ha zing ding ei nih ti eihriet a pawimaw takzet.

2. 16th Century hun l^ia, Roman Catholic Kohrana buoina,indiknawna, felnawna, inch<ktirna indiklo hai angtak hi eiKohranah a um d^l thei, amiruokchu insiemtharna ding bo,insiem\hatna ding bo eini chu ring a um b$k nawh.

3. Kohrana ei inr>lb^wl d^n, ei in\huoidan, ei inenkawl d^n, eiror>l d^n le ei rawngb^wl d^n hai chena khawm hin – Pathienthu le inmil lova ei lo thawna hai khawm tamtak alo um el ta thei,insiemthar/insiem\hat ei \ul na tamtak khawm alo um el ta thei,chuonghai chu in en chienga, insuikira, siemthar \ul hai siemtharle siem\hat \ul hai siem\hat vat vat hi a pawimaw takzet a nih.

4. Pathien Thutaka- k$r nawk (Back to the Bible) ti hi Kohran at>lpui le mimal tin thupui ni rawp sien nuom a um takzeta, chutakainthawk chun Kohran lai insiemtharna le insiem\hatna hung umpei a ta, ringtu mimal tin hai ringna ah hung puitling peiin, Kohranhai khawm hieng n>ka ei hung puitling pei ring a um.

5. Kohrana inr>lb^wl d^n le in\huoidan ah, rawngb^wlna lehmal^kna kawngtin r>ngah hai hin, Pathien Thutak hi ei innghatnabulpui tak taka hmang in, Pathien thu chau hi thuneina ins^ngtakei in neitir a pawimaw hle.

6. Kohran l^ia hin Pathien thutak ei inch<ktirna kawngah, Pathienthutak indiktak le fietaka ei inch<ktir a pawimaw hle.

7. Kohran s<nga Pathien thutak inch<ktirna kawngah – Pathienthu, Bible puotieng inch<ktirna d^m, inch<ktirna indiklo d^m,thuring indiklo d^m, ringna indiklo d^m, ei hmu le hriet hai chu –

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai06 51

Watkin R.Roberts hi Dinorvic street, Carnaevon, Mid Wales ahSeptember 21,1886 khan a pienga. Thuhriltu hmingthang ReubenTorrey sermon anthawk Tlangval \hatl^i takin a piengthara. Pathienthuhril le rawngb^wla \hangve nuomna lientak a neia. Thlarau bohmanghmangaina inth<ktak neiin, Dr Peter Fraser hai nupa chu Mizoramahrawngb^wl dingin kum 1908 khan a hungzui ve tawp el a nih. Aizawlakum khat l^i Medical Mission hnuoia Dispensary an siem chu a ngh^khnungin, Watkin Robert chu Mizo \awng a hung thiem ve ta a.Rawngb^wlna a \angkai ding beiseina leiin, Mizo \awng nasatakin nch<k a nih.

Nikhat chu a ruol\ha Miss Emily Davies chun 5 pounds chau hi a\<lna a hmang dingin a hung thawna: chu pawisa chun Johan BumalMizo \awng inlet chu copy iemanizat an chawka, Mizo Lalhai kuomaa thawn dara. “Officials Statement of the Thado-Kuki Pioner Missio”20 February, 1914 a chun hieng ang hin an ziek.

“Nikhat chu Mikhuol pakhat Mizoram puotienga inthawka hungni awm tak hi Medical Mission ah a hung l<ta, Roberts chun an ramchanchin le thil dang dang an dawn v>la. Thado-Kuki a ni zie le, Manipurram mi a ni thu chu a hrila. Roberts chu mi thar a ni leiin Manipurchanchin chu a hriet naw hle ela. Manipur a chanchin\ha hril an umtam, ti dam an dawna, hril ala ni naw thu hrilin a uma. Roberts chun ankhuo Lal hin lekha a tiem thei le theinaw dam an dawna; ama chunAizawla sikul k^i hlak a ni leiin, a tiemthei thu a hrila. Chu phing lechun Johan bumal chu a thawn ta a.

Hun iemani chen a liem hnung khawm chun, chanchin iengkhawma hriet zui ta naw. An hmu le hmunaw khawm chu iengkhawm hril aum ta naw a. Z^ntieng vawikhat chu an inkh^wmna a chun Mr Joneschun Manipur a inthawkin “Chanchin\ha Bumal le Missionary hungtirdinga hnina lekha an hmu thu chu a puong ta a. Chu chu Roberts angaiven le a lungrila um zing el chu a nia. Johan bumal a thawn ngeikhan in a hriet ta a. An lekha ziek khawm chu a thawntu ngei hunga,rawngb^wlna hung \an dinga hnina a ni nawk nghe nghe a nih.|awng\aina hai neia, an ngaituo hnung chun, an fielna chu a lungril at^wk em leiin an fielna chu sukpuitling dingin Manipur ram a l<t dingchun an siem ta a nih. A t$r chun Mr.Jones le fe dinga riruong chu a na,amiruokchu sin tam leiin, Jones chu a fe thei ta naw a nih.

III. Reformation rasuok/pawimawna hai:

Insiemtharna (Reformation) leiin thil\ha tamtak a hung rasuok a,Reformation hin Christian history ah pawimawna tamtak a nei bawk.A pawimawna/rasuok hai chu a r>ng aram chun t^rlang s>ng ni nawnih a, a tl^wm a z^wng, a pawimaw deu deua ngai hai tlawmte heit^rlang ei tih.

1. Bible, Pathien Thu chau hi iengkima ei innghatna ding le thuneituins^ngtak a ni zie hmusuok tharna a hung rasuok. Kohran inr>lb^wldan le in\huoidan, Pathien thu inch<ktirna le rawngb^wlna haiahin, Pathien Thu chau hi ei innghatna bulpui, ei inkhina ding, lethuneitutak ding chu a nih ti hrietsuokthar in a um.

2. Sandamna le suolhai ng^idamna hi thilthaw lei ni lovin, Isu Kristainthawina leia, lunginsietna leia ringnaa athl^wna chang a nih zieKohran l^i zung a hung kei nghet.

3. Pope-in suol ng^idam theina a nei nawh a, Isu Krista ringna leichovin suol ng idamna hi chang a nih ti Pathien thutak inch<ktirnauortaka hril in a hung um.

4. Reformation leiin, Bible mimawl le mi naran hai tiem phaklo kha,mitin tiem thei dinga \awng dang danga inlet in a hung um pha anih.

5. Mitin in Bible an hung nei theia, an hung tiem thei leiin Pathienthutak hrietna kawnga in\hanglienna nasatakin a hung um.

6. Pathien Thutak inch<ktirna lekhabu (Theological books) \ha taktak le, Hrilfiena bu (Commentary) \ha tak takhai lo ziek tasa haitamtak sut suokin a hung um a, Theologian tamtakin lekhabutamtak el an hung ziek sa n^wk peia, chuonghai chun PathienThutak ei inch<ktirna ah vawis<nni chen hin nasatakin a mi\hangpui a nih.

7. Inch<ktirna indiknaw dang dang hai siem\hat in a hung um.

8. Vawis<nni chena kohran haiin ei hmang le ei \angkai pui emem, Thuring, Creeds, le Catechism (Pathien thuring inch<ktirna– indawnna le dawnna) hai hi Reformation hung sersuok a nih.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai 0750

Kum 1910 January thlat^wp tieng chun Roberts le a \huoihruoihaichu Manipur panin an suok ta a. An suokdawk hman Pathienni z^nInkh^wmna a chun Rev D.E.Jones chun Kohran hai hriet dingin apuong el b^ka, an fena san an hlawtling theina dinga \awng\aip>knahun a nei ngh^l bawk a nih. Hi thaw\anni t<k hin Borsap Major Colechun Bawi chungch^ng hrilpui dingin Dr Frase le Rev Jones hai chu koa an in thungkh^wm lai chun, Manipur ramah l<t phalna Political Agentkuoma th$rhrui thawn p>k dingin hnina an p>k nghe nghe a nih.

Chun, Roberts le a rawihai an suokdawk ni anthawk February4,1910 chun Dr Fraser in R.J.William lekha a thawnna a chun “Robertsle sikul naupang iemani z^t chu Lal fielna angin Aizawla inthawka nisawmpathum v>l fe Thadou khuoah(Manipur) an inzin thu a ziek a nih.

Manipur a Roberts inzin chu kum 1910 February thlat^wp tiengchun Aizawl a hung tlung nawk a. Mr Jones chun a hung k$r nawk chuAizawla l^wmna a siem nghe nghe a nih. Chu huna chun Roberts le arawihai chun Manipur a chanchin\ha la l<t d>r nawna hmun an fe thuchu, thiemtakin report an p>k a nih. Chanchin\ha an va phurl<tna hmunhi SENVON khuo a nia, an Lal chu Thadou a ni leiin, Roberts hinKuki le Hmar hai khawm hi hriet hran na ala nein aw leiin, Kuki ti hinako vawng a nih. Hitaka Mikhuol pakhat Medical Mission office hungl<ta ti hi, Pu Taisen, a hnunga Independent Kohran \huoitu pawimawhung ni ta khan in hriet a nih..(L.Keivom Lekhabu Zoram Khawvel-6 page 18) Ama hi Medical Mission hnuoiah B>l n^wt a inhlaw a ni a,Senvon Lal kha Thadou-Kuki a ni leiin, Taisen khawm hi Thadou-Kuki ti in a ko el n$n an lang. Pu Taisen a inthawk a hriet dungzuiin,Johan Bumal kha Lal chu a thawna, Thla iemanizat hnungah kha lekhabukawma khan “Pu I lekhabu hungthawn hi nang ngei hungin a umzie mihung hril rawh” tia ziekin Khuolzin dang hai kutah thawn k$r nawk anih. Chu fielna chu Macedonia kona anga ngaiin Roberts hin a rawihai\huoiin ph<rtakin chanchin\ha chu Senvon khuoa hin phurl<t alo ni taa nih.

Senvon khuoa chanchin\ha l<t d^n le a l<t hun thuah hin ng^id^nan kal met met na a uma, chuleiin hi thu hi Proffesor Dr. Lal Dena suidingin ruot a nia. Chu dungzui chu n theitawpin ama khawmin lekhabudang dang le National Libraries of Wales, London a Documents hai

II. Reformation a hung suokna sanhai:

1. Sandamna/suol ng idamna thuah inch<ktirna indiklo tak el, tangkasuma inch^wkthei a nih ti inch<ktirna nasatakin mipui lai t< nghetin a lo um tah a. Certificate, “Indulgence” an ti chu mipui lainasataka zawr in, an chaw hai chu an suol hai ng^idam in a um peiding ti inch<ktirna nasataka a um leiin. Hi hi Reformation a hungin\an nasan tak (immediate cause) pakhat chu a nih.

2. Sandamna hi thil\ha thaw leia chang a nih ti inch<ktirna nasatakaa um ta leiin.

3. Pope in thuneina ins^ngtak el a nei a, Pope thusuok chu Bible thun>ka ins^ng lema ng^ina d^m le, Pathien thu anga ng^ina d^m ahung um pei a, chu el baka Pope hai l i hurna suol tamtak hmutheiaa hung um ta leiin.

4. Kohrana nina ab$ka nei ding hai chu nuhmei pasal thila insiefihlima(celibacy), nuhmei pasal nei lova um ngei ding ti inch<ktirna leiin.

5. Kohran lai hl>pr<kna suol tamtak a hung inrawl ta leiin.

6. Kh^ng hun lai khan, Bible hi mitin tiem phal a ni nawh a, Pope ina tiem chau kha phal a nih a, chu chu Pathien thu mitin ta dingap>k a ni na akal leiin.

7. Lalpa Z^nbu thua inch<ktirna indiknaw leiin. An inch<ktirna chu– Lalpa Z^nbua bei hi Isu taksa tak takin a hung inchanga, uoiin hiIsu thisen tak tak in a hung inchang tiin an inch<ktir.

8. Mithi ta hnung hai thlarau chu chawllawkna (Purgatory) ah a umphawta, thiempu haiin hnuoia inthawkin an \awng\ai p>ka, an suollo thaw hai ng^idam in a uma, sukthienghlimna changin vanram anla l<t thei ti inch<ktirna a um leiin.

9. Kohran l^i Pathien thutak thuneina (authority of the Scripture)phatsan/thl<ksana, Bible puotienga inch<ktirna – pi le pu thurosie(superstitions, traditions) tamtak a um leiin.

10. Kh^ng lai huna Kohran kha nasataka sie le pawrche a ni tah tihrietsuok a ni leiin Reformation hi a hung um a nih.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai08 49

enin hma a hung l^ka, chuong document besanin in a thil hmu le hriethai chu, Hmar Seminar Senvon a nei hunah chun a hung present a;chuong ang tak chun pawm le remti tl^ng a ni na angin hi a hnuoia anghin Chanchin\ha hungl<tna ni chu pawm alo ni ta a nih.

Document hmu a ni ang dungzui chun Robert le a rawi hai chuJanuary thlatawp kum 1910 khan Senvon, Manipur panin an suok anih. Ke ngawta fe anni leiin, tul^i anga Motor a fena thei ala ni nawleiin, Ke a l^wn zen zen lo Roberts chun hma\huoiin an fe a ni ti anlanga. Roberts le a rawihai suokdawk ni hi January 31,1910 a nia,lampui khuo iemanizat an s$r a nia. Amiruokchu an fe tumna tak le Koan ni nasan tak le a kotu chu Senvon khuo Lal a ni lei hin Senvonachanchin\ha hril chu an hmab^k le sin nia an hriet leiin, senvon chu antarget char char a nih. Document dungzui chun khuo an sir hai chu:

Date From To

31st January,1910(Thawtanni) Aizawl Khawrulian

1st February,1910(Thawleni) Khawrulian Kepran

2nd February,1910(Nilaini) Kepran Suangpuilawn

3rd February,1910(Ningani) Suangpuilawn Khawlian

4th February,1910(Zirtawpni) Khawlien Parvachom

5th February,1910(Inrinni) Parvachom Senvon

February 5,1910 hi Roberts(Saptlangval) le a rawihai Senvon anl<tni a ni ngei ti pawmtl^k a ni nasan hai:

1. Senvon a hin Roberts(Sap tlangval) riekna le a damdawi semhaichen anlo inchik leiin, an hriet chieng hle a nih. Calendar la neinaw hai sienkhawm an hrietna le an thil inchikna hi evidence\hatak a ni theina a um.

2. Roberts (Saptlangval) hi Senvona hin February 6,(Sunday) hihmang ngei tuma in buotsai a nia, hi hi Rawngbawltu chunSunday(Pathienni) hi a ngai pawimaw hlea, Senvon a hin Sundaynia, chanchin\ha hang hril chu thil in hme le awm hlie hlie angaiin, February 6,1910 hi senvon ngeia hmang tum nisien an

REFORMATION DAY(31st OCTOBER)

I. Reformation in\an d^n:

16th Century (kum zabi 16na) hun lai khan Roman Catholic Kohranchu in\huoid^n le inr>l b^wld^n thua le, ab$kin, Pathien thu inch<ktirnakawngah inch<ktirna indiklo, Pathien Thutak le inmillo/inkal tamtak aum a, chuong inch<ktirna indiklo hai dod lna le Pathien thu inch<ktirnaindiktak a hung ng$rsuok theina beiseina leiin Dr. Martin Luther chunkum 1517 October 31 ni khan 95 Theses aziek suok hai chuGermany,Wittenberg Castle Church, kawtkh^rah chun a t^ra, chutakainthawk chun, chu thu chu a hung sosang ta hle a, Europe khawmuolpuipo po chu ahung nghawr hn$ng ngh^l ta a, chutaka inthawk chunReformation chu a hung in\an ta a, hung indar zau peiin, rambung dangdangah hai khawm hi insiemtharna hi a hung um pei ta a, kum tamtakahung aw r>ng bawk a nih. Reformation hi Sakhuonaa Insiemtharna,khawv>l history-a pawimaw em em pakhat chu a nih.

Chuleiin, October 31 hi REFORMATION DAY ti a kumtinab$kin Lutheran le Protestant Kohran tamtakhai chun hi ni hi ei hunginser hlak ta a nih. 31st October hi Reformation Day nisien khawm,Kohran tamtak chun October Pathienni nuhnungtak (last Sunday ofOctober) hin Reformation Day hi an inser deu tak hlak.

Hi insiemtharna (Reformation movement-a) alusa deu hai chu –Martin Luther, John Wycliffe, John Hus, Ulrich Zwingli, JohnCalvin, John Knox le William Tyndale hai hi an nih.

Hieng hun laia Reformers hai thupuitak (slogan) chu – Back to theBible (Pathien thu Bible a inch<krtirna a k$r nawk), Bible (Pathienthu) chau, Lunginsietna chau, Isu Krista chau, Ringna chau ti hi a nih(Scripture alone, Grace alone, Christ alone, Faith alone)

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai

lang bawk a nih. Dr. Fraser lekha a hin ni 13/14 an thang ti ahin, an fe le hungna kha an tiem a nih. Hi hi official tak khawma,Leave a l^k ding nisien khawm, a fe le hungna hi official a leavea l^k d^nding chu a ni hrim hrim a nih.

A chunga zieklang a um hai hi Dr Frase le Watkin Roiberts haipersonal file, National Library of Wales a inthawka l^ksuok a nia, hi hithu bul, midang khawma lekhabu a an lan chuon sa lo thil a nih. Hi hiD. Lloyd Jones le Watkin Roberts in “Official Statement” ti meua uluktaka an buotsai a ni leiin pawmtl^k thil a nih.

Kh^ng lai hunah inzin, Roberts(Saptlangval) le a rawihai kha,Tlangv^l thahr^t lai vawng an la nia, a Robert meu khawm tlangv l alania, chuleiin, January 31 anthawka February 5 a Senvon an tlung hichu thil awm tak a nih. Senvon an tlung ni lem hin chu alan hma hle ringa um. Z^ntieng khawm nisien, Nupui hai khawma thl^i an la suonghman hma deu ni dingin ring a um.

Aizawl an tlung nawk hunah hin(hi hi February thlat^wp) ti a niaRev. D E Jone le Dr. Frase hai inrawina in lawmna inkh^wm an neia.Roberts chun, Senvona hmun nghet khuor dingin: Savoma, Vanzika leThangchhingpuia hai a tira. An pathum hin Senvon khuoah chun sikulhawngin May 7,1910 in rawngb^wlna chu an \an ta a nih.: Chu chututa May 7,1910 Missionary Day anga Kohran \henkhatin an hmangnahi a nih. Amiruokchu Missionary tak Watkin Robert in chanchin\ha aphurl<t na ni tak chu February 5,1910 hi a ni a, chu chu tuta eiin serzing hi a nih.

Hi Missionary rawngb^wlna hi Manipur simthlanga a hung l<t nahin, nasatakin William Pettigrew hin Manipur simthlang alo ngaisaknawzie le hi lai hmunah hin chanchin\ha hril darna hin alo in huomsa tirnaw zie a a t^rlang nasa hle a nih. Hienglai hunah hin Manipur Tlangrampumpui chu Americal Baptist Mission bielah ngai a nia. Assam leBengal rama Missionary society inzawmkh^wm pawlhai chun, hiengang hin in hriethiemna thuthlung anlo siem a nih. “Mission pakhatinrawngb^wlna alo nei ta chun, a hma a Mission le in hriethiemnanei hmasa zet naw chun, Mission dang l<t lo ding ti a nih” Hid^n hi Roberts hin a hriet naw amani ding, Chanchin\ha l<t nawna

48 09

13. Naupanghai lu chungah kut innghata ‘MALSÂWMNA’inkhum nia hmang ding

Inser d^n dinga thur^wn:

1. Hi Children Sunday (Naupanghai Ni) hi RPCNEI biel pumpuiaLocal tinin urs<ntaka kum tin hmang seng ni hlak sien.Naupanghai ta ding khawma an ni pawimaw a nih ti an hrietahl^wktaka an hmang seng hi nuom d^n le ditd^n a ni bawk.Lalpa Is<n Naupangtehai a hmangaia, a pawma, mal a s^wmang khan nu le pahai khawmin ei naupanghai hi Lalpaa inthawkei rochanhai an ni ti hrein hlutsak seng dingin ei inng>n ngh^l anih.

2. A ni ding chu Sunday School Syllabus ami ang n$ng a tih

3. Naupanghai chawimawina nu le pahai in nei hlak nisien

4. Naupanghai \awng\aip>kna hunser hi ngaipawimaw hle dinga nih.

5. Thawl^wm chawi khawm n$ng a ta, Naupang DepartmentFund ding n$ng a tih

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai10 47

hmunah chun Mission station phunin an ngai a, hi hi thil indik a ni ngei.Asan chu A.B Mission khan Manipur tlangrama rawngb^wlna lo neisienkhawm, Manipur Simthlang (tuta Tipaimuhk le Kailam chung) haiahin chanchin\ha hrim hrim hril ala ni naw, hi hi Roberts lungril a themem leiin, Sawrkar d^n le dun hai ngaituo lovin, Thlarau hmangainaleiin, a l<t tawp el a nih. Chu chu ei v^ngneina chikhat chu a nih.

Chuleiin, 5th February,1910 hi Missionary Watkin Robert inChanchin\ha hrila SENVON khuoa l<t na ni a ni lei hin, “MissionaryDay” ti a ei inser chu a nih. A \huoihruoi hai hin chanchin\ha leiarawngb^wlna an va \anna chu May 7,1910 hi a nia, hi hi MissionaryDay in lo hmang inla khawm, Missionary tak Roberts in chanchin\ha aphurl<tna ni tak hi Missionary Day chu ni lema ngai a ni leiin, HmarSeminar Senvon khuoah nei \um khan February 5,1910 hi MissionaryDay dinga alo pawm chu lungruoltaka ei hmang hi thil awm le thawding a ni, ti Kohran hai hin ei hriet chieng nuom a um.

RPCNEI in February ni 5 a pawm d^n:

Manipur Simthlanga Chanchin\ha hung l<t hun thuaHmar ChristianLeader`s Forum thur>l, (HCLF) Executive Committee tarik ni 10February 1999, Thur>l No. 3,

HCLF-EC Res No 03, 10th February 1999 -‘Pu Ngursangluoi Chairman Senvon Gospel Monument Commiteea’nthawk lekha Senvon a Gospel Chanchin\ha hung l<t \an naNi an hung indawn hi ngaituona le suina kan nei a. Watkin RobertHmarbiel a hung l<tna hi ei mithiem hai in research an thaw angle Hmarbiel Seminar in alo sukthl<kna February 05, 1910 hikan pawm a, chun May 07, 1910 khawm hi native missionary hail<tna ni in kan pawm a, hi thu a hin Monument Commitee haiin\ha an ti ang angin lo thaw el dingin Secretary in lo inhriettir elsien \ha kan tih’ tiin a lo r>l a

Hi dungzui hin, RPCNEI Synod vawi 21na tarik 16-18, February2010 thur>l 14na chun “February ni 5 hi Missionary Day in kanpawm. Kum 2010 a inthawk, February ni 5 hi Missionary Day ainser ni ta sien kan tih a. Headquarter le District Year Planner a

Children Ministry(Naupang laia rawngb^wlna hi RPCNEI a ding chunrawngb^wlna project hmasatak le lientak a ni lei hin, tuchen hinDevelopment hnuoiah Naupang chawmna khawm la sunzawm pei anih. Tuhin naupang tamtak inch<kna harsa hai enkawlin hma ala l^kzawm peia, rawngb^wltu pawimaw tak tak sersuokna Kohran ti theihielin a uma. Hi rawngbawlna hi ei ngaipawimaw hle leiin, CHILDREN

SUNDAY hi hung siem a nih.

RPCNEI Children’s Sunday hmangna san le thiltumhai:

1. RPCNEI naupanghai hlimna le l^wmna nia hmang ding

2. RPCNEI naupanghai inunauna le inhmangaina a \hat theinading

3. RPCNEI naupanghai inp^wlhlimna nia hmang ding

4. RPCNEI naupanghai inch<ktirna \ha p>kna le infuina thu hrilnani ding

5. RPCNEI naupanghaiin Lalpa Pathien chawim^wi le inp^knani a hmang ding

6. RPCNEI naupanghai Krista kuoma \huoil<t, \huoi tlung ding.

7. RPCNEI naupanghai thiemna, talenthai le theina zawngsuoknani ding.

8. RPCNEI naupanghai hi Pathien thup>k, thuruothai le d^nhaiinch<ktirna p>k

9. Naupanghai ni inser huna hin Sawmd^wlna thawl^wm dawlin,Naupang \hangpui \<lhai le sawmd^wl \<lhai \hangpuina dingap>k nisien.

10. Kohrana nu le pahaiin Naupang rethei le Fahrahai kuomathilthl^wnp>k p>kna nei nisien.

11. RPCNEI naupanghaiin nundan mawi, nungchang \ha letlawmngaina an hung hriet theina dinga inch<ktir ding.

12. RPCNEI naupanghai hi taksa, lungril le thlaraua in\hangliending.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai46 11

inchuon \ha kan tih” tiin a lo r>l angin, hi kum a inthawk kumtinFebruary ni 5 hi Missionary Day a inser alo ni tah.

Chanchin\ha ei rama a hung l<t leia, ei ham\hatna hi ei sui hlak amaw. Chanchin\ha leia dawmk^ngin ei uma, ei s$r le kienga a hai,chanchin\ha phurl<ttu dingin Lalpa‘n ami ruota, ei mi hmasa haiinchanchin\ha leiin harsatna tamtak anlo tuora, vawisunni hin eini haichanchin\ha leia malsawmna ei dawnghai po po hi a ropuiin hriet zingtl^k a nih. AB Mission hai ng^isak lo hlaw naw inla khawm, Mizoramtienga inthawkin chanchin\ha hung l<tin Hmar khuo chu chanchin\hamansapui b^ngna a hung ni hai dam hi Lalpa remruot d^n hi thil mak leropuitak a nih. Lalpa chu Inp^kin um raw seh….

Hmang d^n ding:

A thei chun Local tinin s<n le z^n Program siema urs<ntaka inserding a nih. A thei chun hi ni hi bungheia, f^k ai hai Missionary Fund ahmang nisien. Missionary Challenge inp>kna hun d^m nei nisien.Mission Field Report p>k ni sien, l^wmthu hril \awng\ai le ramthimachanchin\ha hriltuhai \awng\aip>kna hun hmang ng>i ni bawk sien.Chun hi huna thawl^wm hi Missionary Fund a hmang ding n$ng a tih.

Children Home hmun ding hi thei ang ang a zawngin, Saikawt tienghmunruok, khawtl^ngin an mi p>k thei ding awm a um thei d$m tia,zawng le melkai a nia. Pathien le Saikawt mipui z^rin Saikawt kawllahmun lientak el chu a thl^wnin an mip>k ta a, chutaka chun, ChildrenHome chu \an alo ni a nih. Fahra le harsa zuolhai tl^ngram le phairamahai lakh^wmin sin \an a hung ni ta peia, Kohranhai in thei ang ang inmani hmangruo nei hai chawi kh^wmin, Naupang enkawlna hmun dingchu hangb^wl \an a ni a. Hun iemani chen hnung chun, bawlzo a hungni a. Chutaka um ding chun naupang 51 tl^ngram le Phairam anthawkahungin September 1,1980 chun Rev Thangkhawvelin a hmun le Inhaihawngna hun hmangin, hluo \an a lo ni ta a nih.

Hi Home a hin naupang tamtak ch^wm le enkawl an nia, f^k led^wn zawngna kawnga khawm puitlinga suok le ng$rhmun \hatak takneia khawsak r>l m>k tamtak an suokna hmun a ni ta. Ei Bible in a mihril, Sakhuo biek d^n inthieng le suol \hangnaw, “Fahra le hmeithaihaian rimsik laia kan le, khawv>l inthiengnawna kai loa in siem hi”Jacob 1:27 a alo ti anga hi rawngbawlna hi \an le riruong a nih. Hirawngb^wlna hi REK, Holland haiin an mi hung \hangpuia, Kohrankhawmin nasatakin a sawr \angkai a, hmas^wn leiin building hai khawmhmun hran hran a indin a um in Kohran hmal^kna khawm nasatakin as^wk z^ngkhai hle a nih.

Executive Committee chun, kum tamtak hnunga chun, Kohran einiangin “Children Sunday” hi nei ve inla, tiin chu hun ding chun ngaituonaa hung neia. Kum 2013 a Executive Committee chun Children Sundayding chun, September chawlni hmasatak a ruota, asan chu kum2013 aSeptember Sunday hmasatak chu 1st September, Children HomeFounding Day a lo nia. RPCNEI in naupang enkawlna ei nei piengchampha ngei hi kumtin Children Sunday dingin Executive Committeethur>l dungzui chun a lo sukdet a nih. Chuleiin, kumtin September 1st

Sunday hi Children Sunday a hmang hlak a nih. Children HomeFounding Day le lo inruol kher naw sienkhawm, hmang tanna tak khaChildren Home Founding Day le a lo inruol leiin, kha Ni a khan hmang\an a nih. Nauapang tamtak puitlinga lo insersuokna hmun ChildrenHome a ni ang le RPCNEI in rawngb^wlna pawimaw taka ngaiarawngb^wlna alo neina a ni leiin, hi hrietzingna ding anga hmang a nih.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai12 45

PALM SUNDAY

Isu Krista khawv>la a um s<ng tl^ng hrietna chawim^wia a um nani tia ei hriet “Palm Sunday” hi kohran hmasahai khawm khan an loinser hlak a. An lo inser \anna hmun ni a hriet chu Jerusalemah kumzabi pali na lai kha a nih. Chuong hun lai a kohran haiin an lo hmangd^n chu z$ngkar hlasak le \awng\aiin, kawtthl>r pawimawhai a fe inrawngb^wltuhai chun sermonhai tiemin Isu v^n tienga a k^ina hmun achun an fe a, zantieng chun khawpui tieng hung k$r nawkin rawngb^wltuhai chun “Lalpa hminga hung chu a ham\ha” ti thu hril ruolin naupanghaichun Tûm hnahai chawiin zantieng inkh^wmna an nei zui ngh^l hlak.Hieng ang pei hin Palm Sunday inserna chu a hung indar lien pei a,vawis<n ni hin eiin kohranhai khawm in ei hung inser ve pei ta a nih.

Isu Jerusalemah a l<t hun l^i hin Judahai ruoi\he pawimaw em emFekân Ruoi\he hun a ni leiin hi ruoi\he a \hang ding hin hmun dangdang a inthawk Juda mi hai chu Jerusalem a hin an pungkh^wm l^i ania, chu leiin Isu lo hmuoktuhai hi an tam hle ring aum. Bible a ei hmuangin Palm Sunday ni hin Isu chu Sabengtung chunga chuongin mipui\henkhat chun a fe na ding lampui a chun an puonhai pha in, a \hen inT<m kauhai v^wrin, “David naupa kuoma Hossanna, Lalpa hmingahung chu a ham\ha” tiin hun sawttak a an lo beisei an Messia le Lal chuan lo chawim^wi a nih.

Bible hun l^i chun, Sakawr chu raldo ding inentirna a hmang hlaka ni ang bawk in Sabengtung khawm hi inremna inentirna a hmanghlak a nih. Raldo dinghai chu Sakawr chunga chuongin an fesuok hlakang bawkin inremna siem dinghai chu Sabengtung chunga chuong inan fesuok hlak, hieng anga milien milal an in thawk suok pha chunmipui haiin an nina awlsam tak in an lo hriet thei hlak. Isu khawmSabengtung chunga chuonga a fesuokna hin indo dinga fe ni lovin remnain tluntu ding a ni na a t^rlang a nih. Chu kh>la, T<m kau ch^wia mipuihaiin Isu an lo chawim^wina hin umzie in th<k tak a nei bawk. T<mhna hin hnena, hlimna le chawim^wina hai an entir a. Mipui haiin IsuT<m hna kher hmanga an lo chawim^wina hin Isu chu hnena changtu

CHILDREN`S SUNDAY(Naupanghai Ni)

(September thla Pathienni vawikhatna)

Bible ch^nghai : Thuvarhai 22:6; Marka 19:14; Deuteronomy6:5-7; Ephesi 6:4; II Timothe 3:15; 1:5;

Children Sunday hung in\an d^n tl^ngpui:

Reformed Presbyterian Church chanchin hril ding chun, ChildrenHome; Saikot hi hril naw thei a ni naw a. April 8,1979 khan ReformedPresbyterian Church Biekin hmasatak chu Lamka a(Pu Saichung In)kha Biekin dingin hawng a nia. Hun hung fepeiin Kohran a hung piengta si chun, Kohran le inthlawp dingin Project/Programm ieng am neithei ei ta, ti ngaituona lungril tamtak inv^k v>l lain. RPCNEI chunPresbytery hmasatak a dingin Taithu khuoah nei a ni a. Chu hunahchun, Rev Benjamin Prasad le a nuhmei le Rev Isaac Kumar hai fielanni angin an hung \hang theia. Chu hunah chun Rev. Isaac Kumarchun naupang khawsak d^n le village a naupanghai nungchang a hmua inthawkin,”Children Home hi thaw ve ro, lampui dap ei tih”. atia. (Ama hi Bhogpur Children Home a seilien a nih)

Ama Rev Isaac Kumar hin Rev Gordon Taylor(AmericanMissionary, Manager Bhogpur Children Home) kuomah hin report ap>ka, naupang enkawlna \<lzie le rawngb^wlna pawimawtak a ni dingthuhai hrilin, report \hatakin a p>ka. Chu ang dungzui chun, GordonTaylor chun, Sohn R. Singh Manipura hung tir in, Hmun d^m le thildang dang hung enfela, \<ldan hai report pe nawk dingin remruotna anhung nei a. Chuong ang dungzui chun, Gordon Taylor chun, Mrs.AnnaMarie Rookmaaker, Secretary REK, Holland kuomah report lerecommendation siemin a thawna, chuonga a thawn phing chun,naupang ch^wmna (Children Home) thaw thei dinga phalna hung pein, hmal^k \an a nih.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai 1344

a nizie a t^rlang. Isu Sabengtu chunga a chuong le T<m kauhai ch^wiaan lo chawim^wina hi z^wlnei Zekaria (Zek. 9:9) na thu sukpuitlingnaa nih. Chuleiin, Jerusalem pan a Isu Sabengtung chung a chuong lemipui haiin T<m hna a an lo chawim^wina hi Isu khawv>l sandamtudinga a hung nasan le an hme em em a nih.

Kohran haiin Palm Sunday ei hmang hun a Isu khawv>l sandamtuani na chau ni lovin Lal a nina hrie chiengin, ei nun \huoitu dingin manisenga pawm thei inla nuom a um tak zet. |awngbau chaua amachawim^witu ni lova, titakzet a nunchang le thilthawa chawim^witu nilem in ei lungril inth<k taka inthawk “Hossanna” t$ng ei tiu.

Palm Sunday ni a Pathien thu tiem ding \hekhat hai:

Zekaria 9:9; Matt. 21:1-11; Marka.11:1-11;Luka. 19:28-40; Johan. 12:12-19; Sam. 96:1-13;Sam. 100:1-6 etc. etc)

Palm Sunday hmang d^n dinga thurawn \henkhat:

1) Local tinin urs<n taka Biekin inkhawm program siem nisien

2) Tuolz^wl inkhawm a thei chun buotsai nisien

3) Khawlaidunga Pathien chawimawina hun hmang ni bawk sien

rangkachak le rohluhai p>k ding nei naw inla khawm, ei thawthei tâwk\awngbâu \hatak ‘pa ka hmangai che’ tia pârte amanih inhlân lechângzie haia bêka suklanga ei chawimawi chu nauhai thaw dingamâkmaw a nih.

Inser d^n dinga thurawn:

1. Local tiinn urs<n tak hmang nisien, a ni ding chu Sunday SchoolSyllabus a mi ang n$ng a tih.

2. Hi ni hih Pahai malsawmna ni a hmang n$ng a ta, nu/nau aiamals^wmna \awng\ai p>kna hun hmangtu ding ruot hlak nisien

3. Local remhriet d^nin nau le nuhaiin Pahai chawimawina hunhmang hlak nisien.

4. Hi ni hin Pahai hlutna tieng thu hril uor b$k nisien

5. Thawl^wm chawi khawm n$ng a ta, a hmangna chu Localthuneina n$ng a tih.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai14 43

GOOD FRIDAY

(ZIRTAWP NI |HA)

Isu thina ni Good Friday ti a ei ko hi kristien ni pawimawhai lai ading chun ni ursûn um tak ni ngei a tih. Ieng lei a hi ni lungngaium tl^ktak hi Good Friday (zirt^wp ni \ha) ti a inbûk am n$ng a ta? ti hi ei longaituo hlak am? Kum zabi pakhatna inthawk pangana hun chen akhan Isu thina ni hi Great/Holy Friday (Zirt^wpni Ropui/Thienghlim) tia Greek kohran hai chun an lo ko hlak. Sui dân dang a chun Isu thinani hi ‘God’s Friday’ ti a nia, amiruokchu Pathien hming chu hmingthienghlim taka ngai a ni leiin Pathien hming lama ‘Pathien Zirt^wpni’hang ti chu hrilsuok ngam a ngai a ninaw leiin ‘God’ (Pathien) hming hi“Good” (\ha) ti in tl^ktleng a ni a, chu taka inthawk chun ‘Good Friday’ti a nih.

Isu thina ni hi Juda hai ni tiemna (calendar) a chun15 Nisan (March-April), Fekân ruoi\he ni hmasatak a thi a na, chu chu Gregorian(Western) Calendar dungzui chun April 7 ni hi ni thei a tih. Amiruokchu,Kristienhai chun kum tin April 7 hi Good Friday in ei hmang chuongnaw a, Judahai fekân ruoi\he hunbi kum tin thla dêt dân dungzuia a nidanglam thei angin kum tin March 20 a inthawk 23 April s<nga haihin Good Friday hi hmang lem hlak a nih.

Kohran hmasahai chun Zirt^wpni z^ntieng dar 3 v>l a hin Biekin afekh^wm in Isu thina hi an lo sûn hlaka. Kum zabi pakhatna lai hun akohranhai chun k^rtin zirt^wpni hi niser pawimaw taka lo hmangin,bunghei a \awng\aina hun in an lo hmang hlak. kum zabi palina hun laiainthawk ruok khan chu Good Friday hi kum tin Easter Sunday (Isu thonawkna ni) hma zirt^wpni in an lo inser hlak. An inser hun a hin kohran\henkhat a chun kohran rawngb^wltu haiin zakuo dum hâkin, pulpit lea bulhnai hai chu an sukthim a, khawv>l a mi po po ta dinga Pathienlunginsietna le ng^idam hnina hun an nei hlak. Hmun \henkhat a haichun Kross lera Isu \awngbau pasaihai tiem suok na in an hmang a,hmun \hen a hai chun a thi dân thu Chanchin \ha in a ziekhai tiemsuokna hun in an hmang bawk.

Khawv>l mawinahai hmu dinga mi lo inhringtu Pa an nih a. Ei chînei tuoi laia inthawka ei puitling hun ding beisei taka thlîra mi lo enkawltu, ruol ei ban ve theina dinga s^wl khawm hril lova hmangaina leia sinthafân taka mi lo thawpêk tu an nih. Ruol le pâi laia thlangam taka misiemtu chu Pahai hi an ni a, Pathien misiem d^na khawm Pahai hiinsûnga l< tak nina cheltu an nih. Insûng an uop luma, nu-le-nauthlangamna chu Pahai hi an nih. Upahai chun ‘pa a um ta naw chun adamlaia a kutthemhai khawm an thâwt hlak’ an lo ti hiel. Chuleiin,Pahai leia tuta ngîrhmun a hin ei hung chuongkâi ve thei chau a nih tihrein Pahai Ni hi ei ngaipawimaw le ei ngaihlu ding chu a nih.Pahai Ni a pawimawna le a min chûktir

A chunga ei hril nawhai khawm Pahai chun ropuina kawng tamtakah nei an ta, hril sêng naw mei nih. An ropuina hrietzingna ni a nileiin an lâwm zâwng siem chu nau var thaw d^n a nih. Pahai Ni chunauhai ta dingin hun pawimaw tak le mani Pahai kuoma phûtlêt neilohmangaina suklangna hun \ha tak a nih. Pahai Ni ei hmang hin Pahaipo povin insûng le nauhai chunga an thil lo thaw le khawtlânga an loinhmangna hai chu nauhai hin an lo ngai hluin an theinghil naw a nih ti anhriet suok tir hlak a. Chu an thil lo thaw\hathai chu an hmuin mani al^wmna le inringzona a p>k hlak bawk. Nau \henkhat chun Pahaiinnauhai chunga hmangaina an insuo hlak hai chu ngâia-nei an um hlak a,Pahai Ni ei hmangna a hin chuongang nauhai chu Pahai kuom tienghung hnai pha na d^min an nei hlak a, hmangaina an chunga an losuklang nasat zie d^m an hrietsuok tir hlak. Hi lei hin pahaiin anhmangaina nauhai ta dinga an inpêk zo zie hrein pa kuom tieng an hunghnai hlak a nih. Chuleiin, nauhai chun hi ni hi ursûn taka lain lungril takapahai an chawimawi chu a phu hlie hlie a nih.

Pahai hlutna hi a mal malin i sût nek nek hlak am? A mal mala i sûtpha chun an ropuina le an hlutna hmusuok pei i ta chawimawi tlâk annizie hrezuol pei i tih. Hieng anga Pahai ta ding bîka Ni pawimaw hieini nêka hnam var hmasa hai chun ursûn taka an lo hmang hlak angineini \hang la hung thar pei ding hai khawm hin, ‘Nau varin a pa asukl^wm a, nau invêtin a nu a sukbeidawng’ ti hre in, mani insiengnahai le ei chunga hmangaina lo inlangtirtu hai hi theinghil ngai lovin anropuina ni a hin an hlimna ding le an l^wmna ding ngaituoin, lunghlu,

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai42 15

.

Good Friday hmang dân dinga thur^wn \henkhat:

1. Kohran Program siema ursûn taka hmang ni hlak sien.

2. Isu tuorna le a thi nasanhai Kohran a hril ni hlak sien.

3. Kohranhai Isu Krista ta dinga inp>k tharna hun a hmang nisien.

4. Thawl wm chawi khawm ngei nisien, Local/District in a hmangnading a ati anga hmang n$ng a tih.

Good Friday le inzawma Bible chang \henkhat tiem thei hai:

Isai 53:1-7; Mathai; 26, 27,28; Marka. 14,15,16;

Luka. 22:7-14; Luka 35-71; 23, Johan.18,19;

Hebrai. 4:14-16; 15:1-9

Nisienlakhawm, hun sawttak Pahai Ni chu America pumpui ror>ltu(congress) in a pawmpui thu lo sukthlu hlak sienkhawm a ram huopainser dinga tlângzâr a la ni nawh a. Kum 1972 a hung inher suok chunUnited State President Nixon chun, June thla Pathienni vawithumnachu a ram pumpui huopa ‘Pahai Ni’ tia inser dingin a lo puongta a. Pahai Ni a hung tlung chun nauhaiin an pa la dam hai chu rosepârsen inhlânin chawimawina insângtak an inhlân hlak. Chun pa nei ta lohai chun an pahai ngîrhmuna mawphurna latu pahai chu rosepâr vârinhlânin chawimawina an inhlân bawk hlak.

Pahai Ni hi United State of America rama ursûn taka insukhlimnania hmang dinga tlângzâr a ni a inthawkin, hunsawt nawte hnungahkhawv>l hrietin a hung indar zau peia. Eini lai hung tlungin kumtin Junethla Pathienni vawithumna hi ‘Pahai Ni’ tiin ei hung inser ve pei tah a.Mingohai angin rosepâr hi a hlutna angin la hmang ve naw inlakhawm,hi ni (Pahai Ni) hin Pa hai chu ei khawsak d^n le inhme ang peiin\awngbau le thilpêkin chawimawina ei inhlân hlak. (Display your flagtoday ref. U.S. Flag Code)

Hringnuna Pahai pawimawna

Nauhai chun pahai chungah taksa, thlarau, khawsakna,in\hanglienna le thil dang dangah an innghatna le an lungkham bângnaan ni rawp hlak. Naunuhmei hai ta di’n Pahai chu khawv>la var takaan ngai le pasal laia an inza hmasa tak chu an nih. Chulaizing chunnaupasal hai ta di’n Pahai chu khawv>la an ngâisâng tak, hrâttaka anngai le thil iengkim thaw thei dinga an ngai a nih. Nau chun Pa chu asuong thei em ema, ruol le inhal nikhuoa dam ‘ka pa kawlah ka hrilding che’ an ti chun hnena an lo chang hlak. Tienatlânga inthawka ei lofepui dan tlângpuia chun Pa chu insûnga nauhai enkawl le châwmtudinga ngai a ni hlak a. Nisienlakhawm, tulai insûng in\huoi d^n a chunhi ngaid^n tlângpui hi bânsan a lo ni tah a. A \ûl a ni phawt chun tulaikhawv>l nuna hin chu pahaiin nau hai zundâp thleng le nau in-âwi-inhai khawm hi inzakumah an ruot ta naw a an thaw el ta hlak a nih. Hikhawtlâng nund^n hung inthlâk danglam hin Pa le Nau inkâr a sukngheta. Nauhaiin pahai an ngairopuina sukzuolin s<ngkuo inenkawlna asuknghet pha bawk a nih. (Panati’s Extraordinary Origins ofEveryday Things by Charles Panati / Paperback - 480 pages Re-issue edition (September 1989)

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai16 41

.

EASTER SUNDAY

(Isu Krista thonawkna ni)

Easter ti thumal hi Sap\awng upa Eastrun annawle Eostre amaniPasch ti a nia, Latin \awng Pascha a inthawka l^ksuok a nih.

Resurrection Sunday, Thonawkna Pathienni hi nipui pakhat lechawlna ni, Isu Krista thina hnea a thonawkna ni a inser a nih. IsuKrista AD 30 a khaikanga a uma, Phuma aum hnung nithumnia athonawk thu ei hmu ang khan. Hi hi Isu Krista tuorna, Ni 40 bunghei lealungngaina hai po po v^wrtawp na a nih. Thonawkna ni a tlunghmahapta po kha “Holy week” Hapta thienghlim, an ti hlak.

Good Friday hma Ningani hi “Maundy Thursday” an ti hlak.“Maundy” hi Latin thumal “mandatum” “thupek” a inthawka laksuokania, hi zana zanbu nuhnungtak le Good Friday hai hi Isu Krista hemdeaa umna le a thina hrietpuina le tuorpuina haia hmang/inser a ni hlak.

Western Christianhai thawd^n a chun thonawkna hun(period) hithonawkna Pathienni a inthawk an \ana, ni sawmlina chen a huom anih.

Thonawkna ni a hin ruoi d^m an \he hlak. Amiruokchu a ni hi ruotb$k a um nawa, \henkhatin Gregorian or Julian calendar a date chulunisolar calendar a l^k an hmanga Hebrew calendar leh an ang. TheFirst Council of Nicaea (325) chun d^n (rule) pahni an siema,Independence of the Jewish calendar le worldwide uniformity, Khawv>lpumpuiin inanga hmang ding, Easter a dinga rule pakhat chau councilin a siem kha, March 21 hnunga Thlalir hmasatak zova Pathiennihmasatak kha a nih. Amiruokchu Suo tieng le Tl^k tienghai calculate(hisap) d^n an ang nawa, chu an hisap dan chu a hnuoia ang khun anih. Thonawkna “Easter” hi Juda hai Fek^n ruoi\he leh a hmangd^n lethawd^nhai an angna iemanizat a um. |awng chi dang dang \henkhathaia khawm “Easter” le “Fekanruoi” ti thumal hin in angna a nei a nih.

FATHER’S DAY (PAHAI NI)

(June thla Pathienni vawithumna)

‘Nau varin a pa a sukl^wm a, nau invêtin a nu a sukbeidawng’

Thuvarhai 10:1

Thuhmaihawng

Father’s Day ti chu ‘Pahai ni’ tina a nih. Pahai Ni chu sûngkhataPa ni tahai le midang chunga mawphurna laa Pa chan changtuhai lesûngkhata pa chan changtuhai po po chawimawina ni in an hmanghlak. Pahai, Puhai, pahrawnhai le pa la hung ni ding hai po povin PahaiNi a hin pawimawna an nei senga, chuleiin khuo-le-vêng, in-kâwl-le-kienga pa hai chu hi ni pawimaw tak a hin chawimawina inhlân hlakding a nih.

An \an d^n

Mrs. Sonora Smart Dodd chun unau piengpui pasal panga a neia.An unau laia nuhmei umsun chu ama chau chu a nih. A hmangai le angai em em ama inhringtu a nu chun a nau nei na ah a lo boral san ta a.An urêng chu anpa William Jackson Smart enkawlna hnuoia chun harsatakin Spokane, Washington hmarsaktieng khawte a chun an khawsaa. Kum 1909 chun Mrs Sonora Smart Dodd chu Mother’s Day (NuhaiNi) a \hangna Washington Biekina sermon (Pathienthu) a ngaitlâkna achun. A ngaituona ah fam lochang tah a pa William Jackson Smart inan unau a hmangaina leia an pumpêkna hai le a nauhai enkawlna dingas^wl khawm hril lova sin a lo thawna hai dam chu a ngaituo suok pei a.A pa enkawlna hnuoia seilienin hieng ang ngîrhmun hung sir ve theichau an nih ti hai a ngaituo chun a pa chu chawimawi nuomna lungrillientak a hung nei tah a. Chu nia inthawk chun a in-kâwl-le-vênghai laichun Pahai ropuina le an pawimawna hai chu hrilin chawimawina p>ktlâk anni zie chu hrilin beipui a thlâk ta a. A pa chu June thlaa pieng ani leiin, a piengna thla taka chun a tumrûna leiin 1910 in ‘Pahai Ni’hmasa tak chu Spokane, Washington Biekinah ropui tak le ursûn takahmang a lo ni tah.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai40 17

Table of the dates of Easter

Table of dates of Easter 2001–2021 (In Gregorian dates)Year Spring Astronomical Gregorian Julian Jewish

Fool Moon Easter Easter Easter Passover

2001 8 April 15 April 15 April 15 April 8 April

2002 28 March 31 March 31 March 5 May 28 March

2003 16 April 20 April 20 April 27 April 17 April

2004 5 April 11 April 11 April 11 April 6 April

2005 25 March 27 March 27 March 1 May 24 April

2006 13 April 16 April 16 April 23 April 13 April

2007 2 April 8 April 8 April 8 April 3 April

2008 21 March 23 March 23 March 27 April 20 April

2009 9 April 12 April 12 April 19 April 9 April

2010 30 March 4 April 4 April 4 April 30 March

2011 18 April 24 April 24 April 24 April 19 April

2012 6 April 8 April 8 April 15 April 7 April

2013 27 March 31 March 31 March 5 May 26 March

2014 15 April 20 April 20 April 20 April 15 April

2015 4 April 5 April 5 April 12 April 4 April

2016 23 March 27 March 27 March 1 May 23 April

2017 11 April 16 April 16 April 16 April 11 April

2018 31 March 1 April 1 April 8 April 31 March

2019 21 March 24 March 21 April 28 April 20 April

2020 8 April 12 April 12 April 19 April 9 April

2021 28 March 4 April 4 April 2 May 28 March

Tulai English \awnga ei ti d^n Easter, cognate German in Ostern hiEnglish \awng upa Eastrun, Eastru, Eastre annawleh Eostre ti haial^ksuok a nih. Ringdan tl^ngpui a chun hi thumal hi Kumzabi 7,8 laia

tlunga…”(Roreltu 6:34) Chun thlarau thienghlim hi um zing lovin a thilhrilnuom le a thaw nuom hai a zo hin ch>ngchil lovin a suoksan nawk hlaka nih. “Lalpa thlarau chun Saula chu a suoksan a, Lalpa tir khawhriinama chu a suk buoia” (1 Samuel 16:14) ti ei hmu a, chuleichun thlarauchu a hungtlungin a fe hmang nawk hlak a nih ti ei hmu theia, a ch>ngzing naw a nih.

Thuthlungthar huna chun a sinthaw chu a hung danglam tah a, Isungeiin “Pa, hn$ng ka ta, a ma chun thlamuongtu dang p>ng a ti cheu.Chatuona in kuoma um dingin”(Johan 14:16) hi hi thlarau indik tak anih. Ei Lalpa Isu’n a lo hril angin( Thilthawhai 2:1-31) s<ng hin a tlungindik ngei a nih ti ei hmu thei a nih. Hi huna inthawk hin vawis<nna einiKrista ringtuhai po po hring nunah thlarau thienghlim hin ami ch>ng chilvawng an tah, a ropui em em, chuleichun Pathien umpui danglamnamaktak a ni hlak angin iengang khawm tuokhai sien anni ch>ngpuituthlarau z^ra chun iengkim an tuor thiem thei ta hlak a nih. Pathienthlarau thienghlimin a mi ch>ngpui hlak ti hre chieng tu hai chu lungrilhlimin thlamuong takin hun an hmang thei hlak a nih. Pathienin a mihrietna le thlarau thienghlimin a mi ch>ngpui ti hrietna hi mals^wmnaropuitak a nih.

Hmang d^nding :

Sunday School Syllabus a inchuon ang peiin Penticost ni hi Localtinah inser n$ng a tih. Hini hin thuhriltu tinin, thlarau thienghlim mizie,nina le a thilthawhai uor taka hril nisien. Thlarau thienghlim a hin ngaid^ninangnaw tamtak a um hlak a, thuhriltuhaiin “Westminster Confessionof Faith” le Heidelberg Catechism” hmar \awnga inlethai r^wn ngeinisien, \awng\aina leh hi ni hi urs<n taka hmang ni hlak sien nuom aum.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai18 39

English monk Bede in a ziek Eosturmonap (Old English hai ‘Eostrethla’ Bede time in ‘Paschal thla’ ti a an let kha) English thla April,pathiennu, ‘Eostre’ hminga ruoihai an lo \hena hlak thla a nih.

Greek le Latin \awngin Kristienhaiin an inser hlak hi, Pascha,Aramaic, cognate to Hebrew (Pesach) ti haia inthawka l^ksuok anih. Hi thumal hin a kawk takchu Judahai k<t (festival) Sala inthawka\huoisuoka an umna hrietzingna a an hmang hlak a nih. Kumzabipakhatna a, kumsawnga na lai v>l khan Paul in Korinth kohranhailekha a thawnna a, Judahai Fekan ruoi\he el ni lovin Isu thina a hrilkaia ni kha.

Theological significance

Isu Kross a hemdea aumna le thonawkna thu inziekna hmasataknia hriet kumzabi 6na laia Rabbula Gospel hi a nih. Thuthlungthara eihmu d^n chun, Isu thonawkna hi Kristienhai ringna innghatna a nih.Thonawkna hin Isu chu Pathien thilthawthei tak naupa a ni zie a sukchienga, Pathienin felnain khawv>lah ro a r>l ding a nih. PathieninKristienhai hi Krista thonawkna z^rah beiseina hring neia piengtharnaa siem p>k a nih. Kristienhai hi ringna leiin Isu leh Thlaraua an thonawka, hringnun thar an nei a nih.

(Easter) thonawkna hi Fek^nruoi le Aigupta a inthawka salsuoknahai le khan, z^nbu nuhnungtak le Krista hemdea a umna le a thonawknahai leiin inzawmna an nei a nih. Thuthlungthar a khan Isu chun pindanchunghnungtaka a \huoiruoihai le Fek^nruoi a buotsai khan, a umziedanglam takin a hrila, bei le uoin hai chu ataksa inhl^na um ding leathisen suok ding a nizie thu chu a hril. Isu thina le thonawkna thu hi hrild^n le pawmd^n chi hran hran, pawl hran hran haiin an nei tawl,iengkhawm nisienla Tirko Paula’n a hril a, ”Chuongchun f^k thua manih,dawn thua manih, ruoi\heni thua manih, thlathar thua manih chawlnithua manih tu khawmin sawis>l naw raw hai se cheu, chuonghai chuthil hung tlung dinghai hlim a nih, atak ruok chu Krista ta a nih,”Kolosa 2:16-17 A ti hi an dik a nih.

Thuthlungthar a chun Easter Sunday hi “Lalpa ni” ti d^m “Nisarinia ni hmasatak” ti d^m chun, Kohran hai lem chun “Pathienni” tiin eilo hmang ta a nih. Lalpa ni a chun, Lalpain a mihai a lo pawl hlak, chun,

PENTICOST DAY

“Penticost” hi Greek \awng thumal “pente” a`nthawk l^ksuok ana, a umzie chu sawmnga tina a nih. Hi ruoi hi Israelhaiin Fek^n ruoi\hean hmang nia inthawka ni 50na, Isu thonawk ni nisari ni hmasatak anih. Hi ruoi\he d^n hi Lev.23:15-16 ah p>k a ni a. Sinai Tl^nga D^np>ka um hrietzingna dinga lo inser hlak a nih. Israelhai khan Abib thlani 14naah fek^n ruoi beramte an that a, ni 15na kha Inkh^wmpuiinthieng Fek^n Ruoi\he \an ni a na, ni 16na khan rahmasahai inhl^n nia ni a, chu nia inthawka tiema Chawlk^r sarina (ni 49na) chu Penrtecostruoi a nih. Chuleiin, Fek^n Ruoi anthawk ni 50na charah a hung tlunga nih. Chun ei Lalpa Isu a thonawk khan ni 40 hnuoiah ala um a, V^naa lawn zo hnung ni 10 ni tak a nih. Hi ni hi Judahai ruoi\he ni pawimawtak,Juda mi pasal phawt chu Jerusalemah an fe ngei na ding nihai laiapakhat chu a nih.( Lev.23; Deut.27;) chuleiin, hi ni hi Juda haiin anngaipawimaw b$k a, Jerusalema fekh^wm khawm an tam hle hlak anih.

Chun, hi ruoi hi Chawlk^r ruoi\he tia ko a ni bawka, Busik Ruoi\hetia ko ch^ng khawm a um bawk. Fek^n Ruoi\he khan Israelhai khaAigupta sala inthawka insuoin an um ang khan, Fek^n Ruoi\he nia eiFek^n ruoi Beramte Isu Krista, ei suolhai inthawina dinga thata uminsuola inthawk a min tlansuok ta a. Pentikost ni khan Lalpa’n SinaiTlangah, v^n inr<m le kawlinlep nasatak k^rah a D^n thienghlim ap>k ang khan, Pentikost ni chun Lalpa’n a Thlarau Thienghlim chuthlipui hr^ng le mei anga insemdar anga hung tirin, mi tin chungah ahung inf<ktir a nih. Hi ni hin “an r>ngin hmunkhatah an um khawmvawng a,”(Tt.2:2) Hienga umkhawm hai lai hin ‘Karlovin’ thlarauthienghlim a hung tlung a, a ngh^ktu hai khawm an inring hmaa hungtlung niin an lang, thlarau thienghlim hung tlung dan hi ‘ri thlipui hr^ngang’ in a hung tlung a nih. Chu chena inthawk chu an umkh^wmna insip vawng khawpin a hung tlung a, Jerusalema um ve mi dang haikhawmin chu ri chu hre in, zirt$rhai umna a chun an chanchin hrechiengdingin an hung hiel a nih. (2:2) Thuthlunghlui huna thlarau thienghlim sinthaw chun a hunga a f>n^wk hlak a nih. “Lalpa thlarau chu Gideon chungah a hung

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai38 19

nisari nia ni hmasatak a hin Isu thonawkna ni a nih. Chuleiin EasterSunday-Lalpa ni, Ni sari nia ni hmasatak, Isu thonawkna ni ti ding ning

a tih. Mk.16:9; Tt.2:43;20:7; IKor.16:1,2

Inser d^n dinga thurawn :

Hi ni (Thonawkna ni) hi urs<n takin Local tiin inser ding a nih.Program chu Kohran In\huoi D^n Bu (2015 Edition) ph>k 28na angasiem ding a nih.

Chun thawl^wm chawikh^wm ni ngei bawk sien, Local/ District ina hmangna dinga a ti anga hmang n$ng a tih

· Pathien thutak hrietna in\hanglien leThlarau tieng insuktharnahun a hmang (Spiritual Revive)

Hmang d^n ding tl^ngpui:

1. |halai Hapta hmang ni le thla chu KTP Presbytery Standing tinhairuot fel ding n$ng a tih.

2. |hlalai Hapta/Week hi thaw\anni a inthawk Inrinni chen z^ntinhmang n$ng a tih. (Monday-Saturday)

3. Hi hapta ch^wlkar khat s<nga nikhat (One full Day) i.eSATURDAY chu mani v>ng/khuoa \hangpui ngaihai (hmeithai/retheihai/damnaw/Tuoksiet tuok/ khawtl^ng sukfai etc)\hangpuina/sawmd^wlna ni a hmang ning a tih.

5. Kum tin Centrala inthawkin thupui hung thlang n$ng a ta. Bookletsiemin inruol taka hmang seng n$ng a tih.

6. Hi Week s<nga Kohranpui inkhawm khawm |halai Programin fevawng a ta. Thal^wm Inrinni z^n CKTP Project fund dawl n$ng ata. Chun, Pathien ni zan chu Missionary Fund ding chawikh^wmni bawk a tih. Hieng sum hai hi Presbytery KTP account fethlenginHq. CKTP officeah hung submit nawk ding n$ng a tih.

7. Hi huna hin Missionary Support Club member (MSCM) dingchallenge/campaign na nei ni hlak a tih.

8. Hi |halai Hapta zoa pathienni chu |halai Sunday/ |halai ni a nileiin, hmang d^n ding riruong siem anga hmang n$ng a tih.

9. KTP Standing in mani District s<nga hmang d^nhai CKTP ah reporthung pe hlak a tih.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai20 37

RPC FOUNDING DAY

Kumtin April ni 8 hi Reformed Presbyterian Church indin \an ni,

Founding day a inser a ni hlak.

RPC Kohran indin d^n :Reformed Presbyterian Church, North East India Kohran hi 1979

l^i ela indin kha a ni a, indin \an l^ia \hang mi pawimaw taktak le\angk i tak takhai tamtakin chungtieng an mi lo inl^wisan ta a, vawis<nakohran hm>l hi hang hmu ph^k ve hai sien nuom a um vei leh mi tamtakinan hmu ph^k ta naw a ni a, a pawi ti kh>la pawi a lo ni tah. |hangtharla hung um peihaiin an hriet ding tamtak a um zing laiin kimchangtakchun zuk ziek s>ng ta naw ma nih a, a tawi z^wng b>k hang ziek inla\ha hl>ng a tih.

Tu theida lo dingin RPC Kohran lo phuntuhai hi a EAC (EvagelicalAssembly Church) Kohrana mi deu vawng an lo ni a. An umna kohranhi Ror>l thu a d^m, inawpd^n thu a le kohran kalch^wi pei d^n ding(Policy) thua d^m lungruol nawna tamtak a um a. Hi harsatna hi siem\hattumin kum iemanih z^t chu theitawp suo in an thaw a, sienkhawm anhlawsam leiin kohran thar indin dingin thu an lo sukthl<k el ta a nih.Kohran l^ia harsatna ei zuk hril b^ka chun Manipur Simtieng kohranlai hin 1970 le 1980 ink^r l^i khan kohran l^i inch<ktirna indiklonasatakin a hung suok a, thuring thuah mipui nasatakin a chawkbuoibawk. Hieng harsatna haia inthawk kohran thuring thua fettak, ror>lnaathienghlim le indik, missionary sin thaw dinga kohran \hatak indin chukohran phuntuhai duthusam le nuomna a hung ni ta a. Chuong angkohran indin ding chun \awng\aina le inr^wnkh^wmna tamtak neihnungin kohran indin chu sukthl<kin a hung um tah a nih.

RPC Founding Day hi April 8,1979 (Pathienni) kha ruotin a lo umta a, vawis<n chen hin chu ni chu Founding Daya hmangin a um a.Kum 1979 EAC General Assembly tinin Tuithaphai tienga Pal^i RPChotua \hanghai le Parbunga Upa le Local Committee member mipawimaw iemanih z^t leh kohran thar indin a \ha awm am tiinr^wnkh^wmna Upa Ngamsang Inah an nei a. Chutaka chun Upa

“THALAI HAPTA”(Week of the Youth)

The 6th CKTP General Conference Muolvaiphei, Phairam District,tarik 13-15 February 2015 Resolution 6nain |halai Hapta/Weekkum tin biel pumpui hmang dingin thu alo sukthl<k a.Chu le inzawmchun, kum tina hmang d^n ding tl^ngpui Central Committee chun hiengang hin riruong a hung siem a.

Ei Khawtl^ng/ Community hi |halai boa a ng$r theinaw zie t^rlangei tum ding a nih. Ieng tinam ei ti thei? Ei \halai hapta hmang s<ng hinkhawv>l mihriemhai ei thil\ha thawin eiin hmutir ding a nih. Ei nitin lothl$r le enliem mei meihai kha vawis<na \halaihai hin chu ei mawphurnaa l^ng ei ta, khawv>lin a hung hersuokpui anga thil hmu el lovin,sukdanglamtu dinga (change agent) Lalpa’n Kristaah a mi siem ei nih tiei hriet a \<l a nih. Lampuia putar/pitar phurrik phur ei hmu hlakhaikhawm thl$r liem el ta lovin \halai ei um tih suklangin ei b^nhai ei sukseiding a nih. Ei khawv>l hmang m>k hin ni tinin \halaihai kut a mi ngh^ka,rethei leia chauhai ta dinga beiseina >ng inhmutirtu d^m, a sietna laisiem\hatu ni dingin inbuotsai ei tiu. Ei tuolbawmhai harsatna lebeidawngna hn>mtu lo ni hlak chu vawis<n chen khawm hin|halaihaian la ni zing. Ei khuo le v>nga hmeithai, rethei, piengsuolhai tl^nsanaum m>khai tuom dam dingin ei kehai p>n suok nawk dingin in buotsaiei tiu.

A Thiltum:· Kristien |halai P^wlhai hi thil\hathaw dinga Lalpa kutsuok ei

ni a, mita ding a mals^wmna hung ni.... (Social Gospel/Change agent)

· |halaihai lai inruol\hatna le in unnauna \hatak a rasuok theinading.. (Building one another).

· |halaihai Kohran ban pawimawtak ei hung ni a, Missionrawngb^wlna a hung hr^t theina ding... (ChallengingMissionary work)

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai36 21

Ngamsangin an rawi a, chutaka inr^wnkh^wmna thutl<kna chuTuithaphai tienga hotuhaiin Churachandpur an tlung pha phaleh khienglaia mi pawimawhai leh inr^wnkh^wm n^wk hai sien, anni in \ha an titl^ng chun kohran thar chu indin el nisien ti a nih. Chu \uma ParbungKohran a mi inr^wnkh^wmnaa \hanghai ka zuk hriet thei chinhai chu-Upa Ngamsang, Upa L. Hmingtho, Upa Chawite, Upa D. Rosuok,Rev. H. L. Ngura, Upa Nunglien, Pu H.K. Thanga, PuHmangthanglien, Pu Liensang Pu Darchunghnung, Pu Saithanvel, PuHranghlei le hi \uma thu passed ziektu Secretary chu LalrawnthangVarte a nih. Ka hriet \hel pal khawm an um ka ring a, an lo um palchun an hming chu kohran chanchin ziek nawk hunah la t^rlang n$ngan tih. Hi \um hin Parbung kohran chun vawk an that nghe nghe a, hlimtaka bu fak tl^ng a nih. Saktienga hotuhai chu Upa V.L. Hluna, UpaL. Thanzau, Rev Thangkhawvel, Lalrawnthang, Rosanglien Infimate,Upa Bana, L. Kiemlo Pulamte le Upa Damkhawlien an nih. Hi inrawnzo hin Churachandpur tienga mihai chu In an tlung charin Tuithaphais<nga mi pawimaw tak takhai an ko kh^wm a. |henkhat chu Ngurtea inthawk, \henkhat Valpakhawta inthawk, \henkhat Muolvaiphei ainthawk, \henkhat Rengkaia inthawk, \henkhat Lamka, \henkhatThingchawm khuoa inthawk an nih. Vawi iemanih z^t inkh^wm leinr^wn a ni hnungin Parbung a kohranhai leh inbau ph^k a \<la an hrietleiin L. Kiemlo Pulamte March 7,1979 khan Parbungah tir a na, z^nkhata zu riek a, Parbung a kohranhai leh inr^wnna an nei zovin a z$ngahChurachandpur tieng a hung n^wk a. March 12,1979 khan thut^wphril ding le thu sukthlu dingin Pu L. Rokung In (Common Room) ahTui\haphai l^ia khuo ei hril haia inthawka palaihai popo inkh^wm nawka nih. Chu taka inkhawmna a chun thutl<kna (resolution) iemani z^tsiem a nih. Pakhatna a chun kohran thar indin ngei chu \ha in kan hrieta, a thei phawt chun RPC (Reformed Presbyterian Church) nisien kantih ti le, hi chungthu a WPM (World Presbyterian Mission) hotuhai leinbie dingin mi pahni tir nisien L. Kiemlo Pulamte le Rosang Infimate(Ros Infimate ) tir ni hai sien kan tih, ti le kalman ding pawisa umsaiengkawm a um naw leiin Pu L. Rokung in a sawma pakhat Rs.1600/a hung p>k a chu chu chawiin Dehra Dun fe dingin an insiem a nih. PuL. Rokung kha a lo \angkai ngei. A Jeep Mahindra siem kha ReformedPresbyterian Church ti a ziek a, RPC kohran in kohran ta ang tawpin

|halai Ni hmang d^n ding(Youth Day Schedule) a thur^wn:

Ei Kohran in “NI” pawimaw ei nei hieng “Nuhai Ni” le “PahaiNi” hai anga hmang ni ve naw ni a, |halaihai chawim^wina ding tamtakumhai siemkhawm hi ni hi |halaihai chungah Pathien a ringumna leiaAma kuomah ropuina pea l^wmthu chibai b<k inkh^wm a hmangding n$ng a tih. Chun hi ni hi |halai in\an hun anniversary/ birthdayanga inser le hmang ding n$ng a tih.

@ |halai Ni” chu kumtin (annually) May Thla Pathienni nuhnungtakni a hmang zie n$ng a tih. Pathienni Z$ng le Z^n inkh^wm hunahKohran mipuihai leh hmang tl^ng hlak n$ng a ta. District huopaprogram siem theihai chun siem \h^ng a ta. Remch^ng lema hrieaunit/local levela hmang nuomtuhai chun hmang thei bawk an tih.District tin a standinghai \ha ti d^n z^wm n$ng a tih.

@ Speaker/thuhriltu b$k neiin hun hmang hlak n$ng a ta. |halai theme/thupui “Vangl^ini Krista ta di’n” ti thupui hmanga thuhrilna hunhmang n$ng a ta, \halai hlutna d^m pawimawna lemawphurnahai hrilsa ni bawk a tih.

@ Lawmthuhril \awng\ai - MASS PRAYER or Pastor le Upahailaia mi \halai aiawa l^wmthu hril \awng\ai dinga ruot ni hlak a tih.

@ KTP Flag hosting/keipharna nei hlak n$ng a tih. Kum k^rlaka\halai member eilo \hehai an um chun s<nna hun ser hmang hlakni bawk a tih.

@ Pathienni s<n/Chawhnung Fellowship hun a hmang n$ng a ta. Mani\ha ti dan le remch^ng anga program chu induong ding n$ng a tih.

@ Thawl wm Pathienni Z$ng inkh^wmah Missionaryfund d^wl n$nga ta. Hi fund hi district fethlengin Missionary Support Club (MSC)fund ah l<t a tih. Z^n inkhawm hun a ruok chu Unit KTP/Districtfund ding l^kkh^wm n$ng a tih.

@ |halai memberlai Unit/District s<ngah hlawtlingna chang d^m,sinthawtha b$k zuolhai chawim^wi tl^k a ei ruothai unit/districtremhriet anga chawim^wina hun siem hlak ni bawk a tih.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai22 35

an hmang el a nih. Hi inkh^wm tuma chairman sin thawtu chu Rev.Thangkhawvel a nih. Kohran indin ding t^wma theit^wpa hma mi lapuituUpa V.L. Hluna of Muolbem chu EFCI kohranah a \hanga, Upa L.Thanzau of Ngurte le Pu Darneilal Khawlum hai chu EAC kohranahan k$r nawk.

Hi Inkh^wm thutl<k dungzuiin L. Kiemlo Pulamte le RosangInfimate hai chun EAC thawktu an nina a inthawk March 15,1979 atawp ta dingin March 13,1979 khan Resignation an p>kl<t ngh^l a,anni chu March 14,1979 khan Churachandpur suoksan in Imphal toGauhati vuongna in an vuong a, Gauhatia inthawkin Train in Delhichen an fe a, Delhi a inthawkin Bus in Dehra Dun chen an fe a. March17, 1979 chawhnung tieng khan Dehra Dun an tlung a, Park ViewHotel ah an tlung a, Bible inch<k naupang haiin an hung pan a, kohranchanchin hai hrilin, kohran in\he inla khawm an ch^wmna thuah harsatnaa um naw ding zie d^m an hril a, thlaph^ng lo a, taimataka inch<kzawm pei dingin naupanghai an inf<i bawk.

P.T. Seminary Principal Rev. Dr. R.B. Strom fielna angin L.KiemloPulamte le Ros Infimate chu March 18 hin Dr. R.B. Strom inah aninsawn phei a, s<nah World Presbyterian Mission Hotuhai leh inbieknaan nei. Mission hotuhaiin RPC inzawm nuom chun harsatna um nawnih. Westminister Confession of Faith hi chawi inla, tiem inla, in pawmthei leh ei inzawm a ni el an ti a, Doctrine bu chu an lo p>k a, inbieknachu zo a nih. Chuonglai chun Churachandpur tienga mi \henkhat in “Kiemlo hai kha buoina siemtu an nih, an thu awi naw ro” tiin, th$rhruian lo thawn a, nisien khawm WPM hotuhai chun an th$rhrui chu iengakhawm an awi chuong naw a, inbiekna chu hlawtlingtak le tluongtakazo a nih. An inbiek zo charin “Mission Success” tiin, Churachandpurtieng th$rhrui an hung thawn a, chu chu Pu H. T. Kunga le PuSaichunghnung in khawlai ah an chawi a, anni \antu ni dinga an ngaihaipo an inhmutir a, kohran thar indin p^wlhai chu a sukhr^t pha em em.Hrilsietna le deusawna chu a nasa khawp el. |henkhat chun thla hnikhawm dai naw ni hai, an ta, \henkhatin misuol ruol pungkh^wm meimei an nih an ti bawk. Chuonga Kohran inzawmpui ding sukfel a ni taleiin, Biekin hawngna le Kohran thar inhl^nna hunser April 8,1979khan Pu Saichunghnung a In Lamka ah nei a nih. Hi taka Biekin hawngding \um khawm hin, mi \henkhat chun hawngp>k lo dingin Rev.Dr. I

lei chau a nih; ei pieng nal lei le hm>lthat lei an nawh.... \hatlai hun ihmang m>k leia hlu em em i nih ti in hriet a \<l. Ei vawis<n ei khawv>lhmang m>k khawm hi \halaihai kuta um a ni a, z$nga ei khawv>l hmangding inhawi ding le l^wmna khawm vawis<na \halaini hmang tuhai tading a nih.

Chuleiin, Siemtu Pathien khawma a ennuom tak chu |halai a\hatlaihun a ahlim lai hm>lput chu a nih. “Aw tlangval, i tlangv^lnaa chunhlim rawh; i v^nglai nihaia chun i lungril chu hlim sienla, i lungrillampui chu hraw la, i mithmu ngeia chun...; I v^nglai nihaia chunnangma Siemtu che chu hre zing rawh...” Thuhriltu 11:9 & 12:1

Hlim le l^wm dinga mihriem a dithai chu \halaihai hi an nih. Hlimnale l^wmna tak tak chu Lalpa \itna le hrietf<k zingna rasuok a ni a.Kohran, Khawtl^ng le Ins<ng a khawm \halai bovin kal a pen hratthei nawh. |halai tamna le hratna hmun chu hmun inzaum le hmunr^lmuongtakah an lang hlak. |halaihai chawim^wi thiem Nu le Pa leKohran chu a dingchangin hma nasatakin a s^wn hlak bawk.

Khawv>la Organization tum tum le Kohran p^wl tum tumhai chun\halaihai puol b$k ni “Youth Day/|halai Ni” International level leNational level a d^m kumtin urs<takin an hmang hlak a. Hmang a ninasan le hmang d^n ruok chu an ang vawng nawh. A tl^ngpui thuin, Ni/Day hmang dinga rawttu tieng a chu inchiktl^k mi’n thilthaw a nei a, ama hrietzingna le chona a p>khai sukpuitling ding le phursuok dingainthuruolna \hatak hung rasuok nawk beiseina a hmang a ni hlak a.|huoitu hmasahai chawim^wina hun a hmang a ni hlak bawk.Insukhlimna ni a d^m hmangin anhawi le hlimum thei dan angtak dingaactivities siemin hmang hlak a nih.

Chuong ang bawkin RPCNEI \halaihai chun “|HALAI NI/YOUTH SUNDAY hmang san ei nei a. Kum liemtah hai ngaituoinvawis<na Lalpa Pathien mi umpuina le \huoina ei changa, A malsawmnaropuitak a min dawngtir peina chungah l^wmthu hrilna inkh^wm ahmang n$ng a tih. |huoitu hmasahai in vision/hmathl$r an lo neihai athara hriea hma puthar dinga indinthar n^wkna ni a hmang n$ng a tih.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai34 23

Ben Wati kuomah an lo hril a, a na chu Lalpa remti z^wng chu an d^lthei chuong nawh.

Kohran in\ant$r lai chu Thawl^wm khawm la um lo a na, PastorLaltinkhum in am Reformed Kohran chu ngaituo f^wm, thaw f^wm,siem f^wm pei a nih a lo ti ang elin Jehovah Jireh a ni tak tak a nih.Thawktuhai khawm Grade IV a inthawk Secretary chenin thla khatahRs.50/- seng an hlaw a, chu zo leh Rs.100/- seng, chu zo leh Rs.200/- an hung hlaw nawk pei. Kum 1982 hnungtieng khan thlabi a hlawding siem a hung ni a, tl^wmte te in a pung hret hret a, tuhin chu eiSecretary hai khawm Rs.30,000/- chuong zet thla khat ah an hunghlaw thei ta a, Lalpa`n ropuina chang raw se.

A t$r chun Presbytery pakhat chauh siem a na, 1979 khan June 1-3 in Presbytery Conference hmasatak chu Taithu khuo ah nei a nih. Hitum hin Delhi a Reformed kohrana Pastor Rev. Benjamin Prasad le anuhmei le, Rev. Isaac Kumar, Bhogpur Children’s Home a mi fiel anna, anni hin an mi hung hmangpui a l^wm an um hle. Chu b^kah hi tumhin Taithu khuo laia a tunga kan hung lai tak Isaac Kumar hin Mr.Pulamte, Children’s Home siem ro” a ti a. Kei chun Children’s Homechu ieng anga siem thei am an leh ka ti leh Bhogpur Home a ManagerRev. Gordon R. Taylor lekha thawn inla ama in ngaituopui thei aticheu a tih a. Hi thu hi Inkh^wmpui zovin Churachandpur ah ngaituo lebawzui a nih a, chu fe pei chun September 1,1980 khan Children’s eihung nei \an thei tah a nih.

Kohran intantir laia Presbytery pakhat chauh kha tuhin chu District5 neiin, Presbytery biel panga lai hiel ei tling tah, Mission Fieldkhawm biel 5 lai a hung ni tah. Local kohran khawm 97 lai ei tling hielta a, ei Kohran chu Lalpa`n nasatakin mal a mi s^wm a, Pathien kuomahropuina um raw se.

Kum 2001 khan ICRC ah member ei ni \an a, 1989 khan WCRCah member ei ni a, 1999 khan Reformed Churches in the Netherlandshai leh Sister Church in ei inkawp n^wk a, Kum 2013 khan EvangelicalPresbyterian Church of England and Wales leh ei inzawm n^wk tah.Organisation dang dangah member ei ni m>k bawk a, tuhin Kohranropui tak takhai leh inzawm dingin hma ei l^k m>k bawk a nih. Lalparemti z^wng a ni phawt chun la hlawtling pei bawk ei tih.

|halai Ni Thiltum:

1. L^wmthuhrilna:Lalpa chungah l^wmna ni- |hangthar \halaihaiinLalpa Pathien chu mi\huoitu ropui a nih ti an hrieta, hi chen hi Lalpa’nami \hangpui a nih. “Ebenezer” tia A ringumna lei a l^wmthuhrilnahuna urs<ntaka hmang ding.

2. Insukph<rtharna: |halai hlutna hrilna le hrietna a hung um theinadingin le|halaihai hi Lalpa’n Thiltum neia Khawv>lah a min umtir anih ti an hung hriet thar a, umzie nei hringnun(meaningful life) ei neitheina dinga |halaiin thilthaw ding riruong/plan a siemhai thl$rnawnahmatieng fepei dinga inbuotsaina hun le hma la thar nawk dingainsukph<r thar hun a hmang chu a nih. |halai tamtak ha’n maninina (identity) href< ta lo a, thilthawtheina nei ta d>r lo anga hringnunhmangtuhai khawma an \halaina suk thar (youthfulness)a hung nibeiseiin.

3. Inhl^ntharna: |halaihaiin ei thupui “V^nglaini Krista tadi’n”Thuhriltu 12:1 hrethara v^nglai hun Lalpa hmang dinga inp>ktharnahun, Krista Isu sipai \hatak anga rinum tuorpui dinga, Krista tadingainhl^ntharna huna hmang chu a thiltum an nih.

|halai hl<tna :

Mi \henkhat chun “vawis<na |halai hai hi z$nga \huoitu ding einih” a an lo ti a. Kohran rama chu vawis<na \halaihai hi \huoitu ei nihti ei inhriet nuom a um. Ei Pathien thuah khawm |halai tamtak Pathienina hmang thu ei hmuh. |halai Ni a ni leiin, \halaihai hlutna le pawimawinahril ni hlak a tih. Khawv>la mihriemhai hin hun b$k hmang ding ei neisenga. Chu chu, Naupang hun, |halai/V^nglai hun, Puitling hun, Tarhun a nih. Hieng hun b$klaia hlutak le hlimumtak chu V^nglai hun hi a nia. Khawv>l khawma a ram santu dinga a dithai chu \halai an nih. Suolrawngb^wltu dinga Setana idithai khawm \halaihai bawk an nih. Chuongang bawkin, A mi siemtu Pathien khawma |halai hun hi Ami ditin a mihmang nuom hun laitak chu a nih. Z$nga \huoitu ei tlasam nasan lientakchu v^nglai huna Lalpa ta dinga hringnun hmang tu an tl^wm lei a nih.|hatlai hun mani tadinga hmang zo tuhai hi Lalpa’n an hun l>rtieng ahmang v^ng hle. |halaihai ei hlutna tak chu VÂNGLAI NI ei hmang

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai24 33

April 8,1979 a Biekin a hawng ni a, Dr. I Ben Wati thuhril kha kahriet zing a. Thil chikte a in\an hi lungngai naw inla, hmusit bawk nawro. Keini khawm EFI (Evangelical Fellowship of India) kan \an t$r laichu ka Pindan pakhatah Type Writer pakhat a \an kan ni a, Pathien tile ama remti z^wnga thil ei thaw a, a ropuina dinga ei thaw a ni phawtchun thil hmusitum te tehai hi ropuitakin an la hung p^rsuok hlak a nih.Chuleiin, nangni khawm lungng i naw ro. Pathien remti z^wnga, Pathienropuina dinga in thaw a ni phawt chun la puitling ngei ngei in tih,” tiin, ahril a. Vawis<na RPC Kohran hi ei thl$r chun Lalpa`n a mi hriet a nihti a chieng a. Chuleiin, ei thil thaw tinr>ngah mani hma siel lovin, manichanvo \hatna ding chauh zawng lovin, Lalpa ropuina ding le mihai tadinga mals^wmna ni lem dingin sin thaw seng ei tiu.

Inser d^n ding:

RPC Founding Day hi Local tinah hlim taka hmang nisien. Programchu Local tinin thiemtaka riruong ding a nih. (a thei chun s<n le z^nprogram hmang nisien)

1. Hi ni hi Kohranhai chanchin\ha hrilna a hma la thar dingainp>ktharna nei nisien

2. Office le inch<kna hmun le kohran office hrim hrim kh^r vawngding a nih.

3. Kohran pumpui, Pathien ta dinga rawngbawltu le sinthawtu \hani dinga inhl^n tharna nei nisien

4. Pastor, Upa le Tuols<ng Committeehai \awng\ai p>kna

4. Hi ni a thawlawm chu KRISTA HMANGAINA Fund dingaGeneral Headquarter a thawn seng nisien.

THALAI NI/ THALAI SUNDAY(May thla Pathienni nuhnung tak)

In\an d^n:

Kristien |halai Pawl General Conference vawi 6na Muolvaiphei,dated 13th February 2015 thur>l no.8 chun biel pumpuiin \halai puolb$k“Ni” siem nisien chu chu “|HALAI NI” tia hriet nisien a lo ti anginCentral committee sitting vawi 57 dated 12th March 2015 Res.No.7nachun RPCNEI |halai ng$r \an ni May 29, 1986 hi kumtina hmangdingin thu a lo sukthl<k a. Amiruokchu Kohran Nu le Pa ExecutiveCommittee sitting vawi 327 dated 12.May 2015 Resolution No.2 chunurs<n le fel lema inser beiseina leiin kumtin May thla Pathienninuhnungtak pei hi Youth Sunday (|halai Ni) a inser le hmangdingin ami lo remtipui tah a nih. Kohran pumpui huopa ropuitak leurs<n taka hmang dingin thu a mi lo puong p>k ta lem a nih. May thlaPathienni nunhnungtak hi “YOUTH SUNDAY” a hriet khawm nibawk a ta, hi ni hi \halai in\anni tak ninaw sien khawm a hnaina tak asiem a ni leiin |HALAI NI anga inser ding n$ng a tih. |halai in\an laia\huoitu hmasahaiin vision an lo nei le thiltum neia, \halai departmentanlo indin a ni leiin, \huoitu hmasahaiin Department hran an lo siemnasanhai hi day a hin hril thar le hriet thar ni hlak a ta, chuonghai chu atl^ngpui kh ikh^wmin hang t^rlang inla:

@ Chanchin |ha hril rawngb^wlna sinthaw le missionary ch^wm.

@ Mani intodela mihai \hangpuina ngh^kloa mani kea ng$raKohran ban pawimawtaka insiem .

@ Pathien Thu le Hlaah insuks^wttuo le inl^ich$nna \hatak siemapumkhata uma hrattaka Lal rama a sin thaw tl^ng.

@ |halaihai taksa le thlaraua insukhr^ta, memberhai in\hangpuiintuo chu a thiltum a nih.

.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai32 25

MOTHERS DAY (Nuhai ni)

(May thla Pathienni vawi hnina)

Chanchinbul :

Mothers’ Day (Nuhai Ni) hi, Greek-hai le Rome-hai hun lâi daiakha hmang a lo ni tah. Greek mihai chun an pathiennu, Cronus a nuhmei,Rhea inza in entirnaa an lo hmang hlak kha a nih a. Anni chun Rhea hipathiennu tamtakhai NU nia an ngâi a nih.

Hi kût (festival) hi kumbul tieng, nipui hung in\an huna an lo hmanghlak a nih. Tuta ei ni’n, Nuhai Ni ei hmang ruok hi chu thilthar, kumzakhawm la tlinglo a nih a. Julia Ward Howe le Anna Jarvis haiin nasatakaHma an lo lâkna zâra tuta Mothers’ Day ei hmang tak hi ei hung hmangsawm ta pei a nih. Tuhin chu khawvel rambung 46 hielin Mothers Dayhi ei lo inser tah a. A ni (date) ruok chu an ang vawng naw a nih.

Kristien hmasahai chun Nuhai Ni hi nunghâk inthieng Mari, IsuNu, chawimawina le inzâna-in an lo hmang hlaka. Hi ni hi Easter Sundaythlungna ding chawlkar 40 a la bâka khan an lo hmang hlak a nih. Hi nihi England rama chuh Nuhâi po po in huoptirin an lo hmanga, chuleichun “Mothering Sunday” an lo ti hlak a nih. Hi ni hin Biek-In ah\awng\ai inkhawmna nei dingin an fêkhawm hlaka. Nâupanghâiinthilpêk(gifts) chi dang danghai chawiin, \awng\aina hunser an hmangzo pha, an Nuhai kuomah an thilpêk chawihai chu inza le hmangaina inentirnain an inhlân seng hlak a nih. England rama chu hi ni hi ngaiursûnin, suok sinthaw dâm, sin dang dang thawtu, an nuhai hmupha velova umhai khawm, annu hai inzâna le chawimawina an pêk thei vênadingin,hi ni hin a sawrtuhâiin châwl an pêk hlak a nih.

Mother’s Day (Nuhai-Ni) nikhat bêk Nuhâi Chawimawina Ni-ahmang dinga hmalatuhâi :

1. Julia Ward Howe :

Kum 1872 a US rama, a ram sork^r hrietpuia “Mother’s Day”(Nuhai Ni) hmang dinga rawt hmasataktu chu, Julia Ward Howe anih. Ama hi lekhabu ziektu le hlaphuok thiem hming thang a nih a.

hlak an tih. Kum tin Mother’s Day a hin hi hapta kh^rna hi hmang a nihlak a tih. Hi hapta sunga hin a b$kin nuhmei haiin chanvo thuhrilna leinkhawm \huoina hai mawphurna an l^k ding a nih.

Nuhmei hapta hmangna-ah Thiltumhai:

1. Nuhmei hai Pathien rama rawngb^wlna a insuk hr t tawnna dingin,

2. Ins<ngah le khawtl^nga nuhmei haiin ei mawphurna le chanvo eihriet zuol theina dingin,

3. Missionary tamlem ei ch^wm theina ding,

4. Kohrana Nuhmei hai ng$rhmun le nina ei hriet chieng theina ding,

5. Kohrana mani le mani intodelna ei tlung theina dinga hmal^kna.

6. Fahra le retheihai ngaisakna ei thaw nasa nawk zuol theina ding,

7. Thlarau le taksa-ah malsawmna tamlem ei hmu theina dingin.

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai26 31

Ama hi Civil War hla, “Battle Hymn of the Republic” ti hlâ phuoktukha a nih. Ama hin June 2, hih kumtina Nuhâi Ni-a hmang ding le‘Inremna Ni’ tia inser dingin phûtna a lo siem a. Julia Ward Howekhan June chawlkâr vawihnina Pathienni hi Boston-a “Nuhai InremnaNi” tiin a lo inser pui tah a nih. Hi thil rawtnaa hin vawitaminhmukhawmnahai alo nei pui hlaka. A rawtna chu a t^wpa a hlawtlingta ngeia, Official takin an ram sorkâr chun Holiday in alo puong tah anih. Hi ngâidân hi hung indarlien peiin, tuhin, hi ni hi “Mothers’ Day”tiin, May thlaa hmang a hung ni sâwng ta pei a nih.

2. Mrs. Anna Marie Reeves Jarvis :

Mrs. Anna M. Jarvis hi Anna Jarvis nu a nih. A pasal chu GranvilleE. Jarvis a nih. Nau 11 an neia, amiruokchuh vângduoi thlâk takin annauhâi pali(4) chau an dam puitling a. Kohran le khawthlâng siem\hatnasina nasataka inpe mi a nih. An kohran ah “Mother’s Day WorkClubs” lo indinin, Webster, Philippi, Pruntytown, Fetterman leGrafton a nuhmeihâi chu an club zawm a, an khawhâia hrisêlna \hattawknawna hai siem\ha dinga hma la thlâng dingin a fiel tawl hlak a.Chuong chun an club chu a hung hlawtling em ema, inpâk le chawimawia hlaw hle a nih.

Kum 1865, Civil War hung re hnung khan, Mrs. Anna Jarvis-inPruntytown Courthouse ah “Mothers’ Friendship Day” a lo hawihawtta bawk a. Chu pawl chu an thil thawa an hung hlawtling hle ta leiinkum iemani chen chu mûongna le inruol\hatna siemna dingin an lohawihawt ta pei a. Kum 1873 a ‘the Andrews Methodist EpiscopalChurch’ Biek-in an b^wl zo khan Mrs.Anna M Jarvis chu primarydepartment a inch<ktirtu sin hun sawttak a lo thaw a. Mrs Jarvis khaama huna khan chu an kohran sûnga thuhril thiem le inlâr ve tak a lonih.

A pasal, Granville E. Jarvis, thi hnung 1902 khan, Anna MarieReeves Jarvis chu a nâu nuhmeihâi - Anna leh Lillie leh a nâupa ,Claude hai le um hmunkhat dingin, Philadelphia ah an lo inpêm a. Mrs.Jarvis chu kum 72 mi niin, May 9, 1905 khan a hnuoi rinumna maksaninPathien kuomah a lo cha^wl hâdam tah a nih. A thi ni khan a mainzânain sûnna dâr vawi 72 an vuokri vung vung a nih.

NUHMEI HAPTA

Women Missionary Society RPCNEI hi kum 1979 August khanLalpa rama mi \hahnemngai tak tak haiin lo phurin, kohran harsatna lophuhr<k in, hieng office assets – Almirah,Chair,Bench le a \<lna a haikut lo rawl hlak a nih. Chubaka, Missionary ch^wm le thawktuhaihlaw d^m lo p>k a nia. Women Missionary chun thiltum pali neiinvawis<nni chen hin chu hai besan chun rawng a lo b^wl a nih.

Thiltum pali hai lai a pakhat – Nuhmei hai taksa le thlarau a insukhmas^wn ti hi a ni ah. WMS member /Nu hai a b$k takin ins<ngarawngb^wlna ding tamtak – pasal le nauhai lak a um lai zingin, an hunin tept>r tak k^ra Pathien ram lenna ding tiin kohran a theitawp suo in\hang an l^k hlak. Chu lai zing chun, Pathien thu le hla a hai Nuhmeipuol b$ka inkhawm tilo hi nuhai ta ding chun insuk hmas^wnna ding atl^wm hle a nih. CWMS Committee chun , nuhai hi n>ka Pathien ramahmas^wn theina ding ngaituo in Nuhmei hapta nei nisien ti nguntakin28th September, 2015 khan Committee a vawi 36th na, Res.no.4.WMS WEEK/ HAPTA hi hmang nisien ti r>l a nia, chu dung zui chun,Evangelism Committee kuoma inhriettirna siem a nia, hi thu hi \ha tiinan mi remti pui a, Executive Committee kuoma in tlunin, ExecutiveCommitte meeting 332nd Res no.5 na a an mi phal p>k ta leiinCWMS Committee chun hotuhai chunga Pathien hmingin l^wmthu ahril ngh^l bawk a nih.

Hienga Hotuhaiin nuhmei hapta hmang anmi phal p>k ta chun tiin,CWMS 38th Standing Committee Tarik 18th November 2015, 11:00am khan in\hung in hmang d^n dinghai riruong a nih. Hi hun s<nghinKohran hotuhai le member hai in \hahnemngai taka nuhmei haihmas^wnna ding lampui hi mi ngaipawmaw p>ka mi uop ngei hai sienti a nih.

Nuhmei hapta hi kumtin May chawlk^r vawihnina ah hmangzien$ng ata, kumtin thupui ding chu CWMS haiin siem hlak an ta, Localtina hmang d^n ding ruok chu District Standing Committee WMS haileh inhretuoin Standing hai remtina angin Local-ah WMS haiin siem

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai30 27

3. Anna Jarvis :

A nâupanglai : Anna Jarvis hi Webster, Taylor County, West Virginiaah, May 1, 1864 khan a pienga. Ama hi Anna Marie le GranvilleJarvis hai naunuhmei a pakuona a nih. Anna Jarvis hi kumkhat michau a ni lâiin an sûngkuoin Grafton ah an inpêm a. Hi hmunthara hinschool kâiin lekha anchûk \an a nih. Kum 1881, khan Augusta FemaleAcademy, Staunton, Virginia a, tuta Mary Baldwin College an tiakhun lekha an chûk nawk pei a. Chutaka inthawk chun Grafton ahbawk hung k$r nawkin, hi khuoah hin kum sari schoolah inchûktirtusin a lo thaw a nih.

Anna Jarvis hi US a chu Mother’s Day hmusuoktu(the Founder ofMother’s Day) ti a hriet a nih. Anna Jarvis kha kawppui pasal lenâuhâi nei ve naw sien khawm , a thil thaw leia Nuhâi hlutna le inzânaindawngtirtu a ni leia a phû hrim, nina (title) “Nuhai Nu” tia ko a nibawk a nih. Nâupang chite a ni lâia inthawk tah khan, Anna Jarvis-inama hringtu ngei, a nu a inthawkin a I dawng sawng ‘Nuhâi Ni’ hmangnuomna lungril a lo nei ta hrim a. Khawthlâng suk hmasawnna dingasin thawtu le \huoitu, M/s Jarvis (Anna Jarvis nu) khan “Nikhat chumi pakhat bêkin, Nuhâi, an damlâi amani, a thi tah hnunghai amanikhawm nisien, an thil \ha thawhai leia, chawimawina la hung inhlânngei an ti” tiin a duthusâm a lo hril ta hlak hrim kha a nih a. Chuduthusâm, a nu \awngbâu chu, a hmangai êm êm, a nâunu, Anna Jarvis-in, a theinghil thei nawh a. 1905 kuma a hmangaitu, a nu, a thi khan anu duthusâm, ‘Nuhâi Ni’(Mothers’ Day) nei chu sukpuitling ngei tuminthutlûkna a siem tah a.

Anna Jarvis hmalâknahai :

Anna Jarvis hin ‘Nuhai Ni’ hi nikhat bêk hunser neia hmang hinâupang chite a ni laia inthawk a lo tum lungril ta hrim kha a nih. Naupangkum sawmpahni a ni lâi , a nu chu hieng hin a \awng\aia –

“ Nikhat chu mi tuhaiin amanih, Nuin mi a damlâi nia kawng iengkimadinga a thil\ha thawpêk hrilkhi thei ruollohai leia hrietzingnaa, “NuhaiHrietzingna Ni” chu la hung hmu ngei an tih. Nuin chu chu dawng thl^ka ni hrim a nih,” tiin.

Nu/Nuhmei hlutna, pawimawna le inpâkna,le chawimawi an phûnaBible hmun tam taka hmu ding a um a, a langs^r deu hai chu – Gen.2:18,22; Gen.16:11, Gen.21:15-18,Gen.27:5-8, Exodus 2:2,10; Exodus20:12, ISamuel. 1:10,15; Psalm 71:6 , Psalm 139:13 , Proverbs 4:10 ,Proverbs 14:1 , Proverbs 18:22 , Proverbs 31:10-12, HlahâiHla 3:11,Isaiah 46:4 ,John 20:11-13, 15,18; TT.16:1, 1 Corinthians 11:12 ,Eph1:5, Eph 6:1, James 1:18

An chûktir :

Nau-in nu a hmangaina hrilkhi ding um lo khawp hiel hmangainachu a hrietchieng na dinga inch<ktirnaa ‘Nuhai Ni’ ni hi hmang a nih.Nu-in nau a hmangaina nasat zie chu Isai bung 49:15 a chun, “Nuhmeiina nâupa, a r$la ra chu, a lunginsiet nawna dingin a nau nene nelâi chu atheinghil thei am a ni ?” a lo tih a. Chuong ang l^wma hmangaina chunau-in hre lovin, nu chu hmisit le hnuoisie el lova, chu hmangaina chunau-in a theina popoa a hmangai lêt ve a, a chawimawi chu a mawphurnaa nih, ti inhriettir nuomna leia hi hunser hi ursûn taka hmang hlak anih.Ephesi 6:2 a chun, “I nu le Pa chawimawi rawh,(chu chuthup>ktiemnei hmasatak a nih)” ti ei hmu bawk a. Nu-in a nâu ahmangaina nêk hmanin, Pathienin a mihriem siem hâi a hmangaina hi anasa lem a nih ti hi inhriettir a, chuong l^wma hmangaitu Pathien chu eitheina po po a hmangai l>t ve a, chawimawi chu ei mawphurna a nih,ti min chûktir a nuom a nih, Ephesians 2:10. Pathienin a mi hmangaiem leiin, Ama anga mi hmangai theitu ding ei taksa mita ei hmu theiding khawv>lah mi enkawltu ding ‘Nu’ a mi p>k a nih.

Inser d^n dinga thurawn:

1. Local tinin Program uns<n taka hmang nisien, a ni ding chunSunday School Syllabus a mi ang pei n$ng a tih

2. Hi ni hin Nuhai tadinga ‘malsawm \awng\aina’ hun hmang n$ng atih

3. Local rem hriet d^nin nuhai ch^wim^wina hun naupang/\halai p^wlinnei tir hlak ing a nih

4. Hi ni hin chu nuhai hlutna tieng Sermon uor b$k nisien

2. Thawl^wm chawi khawm n$ng a ta, WMS Fund ding n$ng a tih

Kohrana ni pawimawhai Kohrana ni pawimawhai28 29

Hi \awng\aina thu hi Anna-in a theinghil thei nawh a. A nu thlânhmuna vûina rawngb^wl an nei lâi chun hi \awng\aina hi a hunghrietsuok a, hieng hin a ti tah a ….. “Pathien lunginsietna zâr chauinchu Nuhai Ni chuh la nei ngei I tih” tiin. Chuonga a \awngsuok chu aunâupa, Claude chun a lo hriet nghe nghe a nih. Hun hung fe pei chunhieng hi a hung ni tah pei a. A nu duthusâm sukpuitling tuma hma a lâk\annain, pârte chikhat, “Carnation” an ti hi, West Virginia a Graftonan ti ah, kohran inkhawmna ah a Nu chawimawinain a va’n hlân a.Chu pârte, Carnation chu a nu pârte dittak a ni leiin, a nu hmangainaindiktak an entirtu niin a hriet leiin chutaka inkhawmhai popo kuomahchun a va’n hlân a nih. Chu hnunga chun, Anna le ama thlawptuhaichun mihai, nina le ngirhmun inza-um tawka umhai kuoma chun Mother’sday hi ram\huoituhai hrietpuia(official a) Ni-inser(Holiday)a nikhat ruotpêka, hmang dinga puong pêk dingin hnina lekha ziekin an pêk tah a.An sin inrimna chu an hlawtling ta ngeia. 1911 kum khan America aState po po deu thawin “Mother’s day” chu an lo hmang \an tah a nih.Chu hnungah, 1914 khan President Woodrow Wilson in jointResolution ah May thla, Pathienni vawihnina chu a ram pumpuiah“Nuhai Ni” a hmang dinga thupuongna lekhaziek a chun remtina hmingsuoi namin thu a lo insuo tah a nih. Chuong ang chun, Anna Jarvis\hahnem ngaina leiin a rampum huopin Mother’s day chu May thla inan lo hmang ta hlak a nih.

Tuta ‘Nuhai Ni’ ei hmang pei dân :

Tuhin chu khawv>l rambung hrang hrang hieng - US, UK, India,Denmark, Finland, Italy, Turkey, Australia, Mexico, Canada, China,Japan, Belgium le rambung dang dang, chenin Nuhâi Ni hi ei hunghmang ta peia.A thlângpuiin Rambung tam lem chun Nuhai Ni hi Maythla, chawlni vawihnina ah an hmang a. Mihâiin Mother’s day hi anNuhâi kuomah an hmangaina lei le an enkawlna leia ditsakna lehmangaina inlangtirnain an inser hlak a nih. Nuhâi Ni inserna a hin mi\hen chun Pârte mawitak takhai dâm, Card dâm an nuhâi kuomah anpêka, a \hen kârhlaa um, an nuhâi hmu pha vêlohai chun an nuhâi anthawn hlak a nih. Chuong a ni leiin, sumdawngtuhaiin nasatakin sumlamna hmangruoa hmang \angkâi tumin thil mawitak takhai mother’sday le inzawmin an lo siem vein, an lo zawrsuok ur ur a. Nuhâi

chawimawina ni “Mothers’ Day” nikhat bêk hmang dinga harsatnatamtak tuor huoma a hun nei po po inhlântu le lo hmangtu, AnnaJarvis,chun chuonga sumdawngtuhaiin an sumdawngna tieng invawinalien lem neia thil an thawhai chu a hmuin, a lung a na hle’l a nih.

Ei kohran(RPCNEI) khawmin, Parbunga Executive Council, datedFebruary 8,2007/Resolution no. 10 naah “Ni pawimaw hai laiah NuhâiNi hi RPC biel pumpuia inser/hmang dingin Year Plannera inchuonnisien”tia, a lo rêl angin May thla, ch^wlni vawihnina ah ei nikhawmin ei lo hmang ve tah a nih. Nuhâi ni ah hin a bk takin,nâupanghâiin an nuhâi kuoma pârte dâm, le thil remchâng dang danghâian pêk hlak a. A changkâng deu tahai chun thuomhnaw – zakuo le sille bil dang danghâi an pêk bawk. Biekin ah anni hmingin hunb$k haisiemin kohranin program hâi a buotsai hlak a. Pasalhâiin nuhâi kuomahl^wmthu hrilna le kohran \huoitu hâiin an ta dinga \awng\âi pêkna lePathien kuoma l^wmthu hrilna dâmin hmang hlak a nih.

Nuhai Ni hmangna san :

Nuhai Ni hi nuhai hming chawia, insukhlimna chikhat anga ei hmangelan nawh a. Nuin nâu a hmangaina, sukpuitling dinga a enkawlna le ânrimpuina po po leia, chawimawina nia hmang a nih. Nu-in nâu chu apieng hma, nu sûnga a um lâia inthawkin ama taksa ngeiin, châwmin aenkawla. Nâu-in nu phingsûnga a um lâia nu hringna, hris>lna, hrâtnaan \awmpuia. A khâta a khawsak thei hma po chu iengkim nu ah annghat vawng a nih. Nipui lum le thlasik dei hnuoia khawm ‘a lum ê,’ ‘adei ê’ ti hrechang dêr lova a enkawlna, a nâuin harsatna a tûok chângaa lungril sawlna le a mitthli thlâkna hai ngaituoin, nuhâi hin chawimawile hmangai hi an phû hlie hlie a nih. Nu-in hieng lawma a nâu ahmangaina, le a thil thawpêkhâi po po leiin ‘Nu’ ta dinga kumkhat ahnikhat bêk hi a ta dinga \awng\âi pêkna, hmangaina suklangna lechawimawina nia ei hmang hlak a nih a, an phû hrim a nih. Isu khawmina nu a hmangaiin a thl^k hla hle n$ng a tih, a thi tawmin, a unau kuomah“Nuhmei,enta, I naupa kha…”, “Enta, I nu kha…” a la ti \awk \awka ni kha. (John 19:26-27) Hi lai thu hi, Anna Jarvis-in mother’s day ahmang hmasatak \um khan, ‘an Pastorin a ch^ngtlanga, thurilna a nei anih’ an tih. Nuin a nau a hmangai zie le nauin a nu a ngai zie, an inlaich$nnasuk langna a nih.


Recommended