Original Article บทความวิจัย...

68 J Med Health Sci Vol.27 No.1 April 2020

Original Articleบทความวจย

ผลฉบพลนของการยดกลามเนอแบบพลวตรตอสมรรถภาพรางกายและการท�างานของคลนไฟฟากลามเนอในนกวงระยะไกล

วาร วดจายา ทศพร สดใจ อมรพนธ อจจมาพรวทยาลยวทยาศาสตรและเทคโนโลยการกฬา มหาวทยาลยมหดล

Received: December 6, 2019Revised: March 6, 2020

Accepted: March 20, 2020บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาผลฉบพลนของการยดกลามเนอแบบพลวตร ตอระยะทางทงหมดในการวง ระยะเวลาในการลาขณะวง และการท�างานของคลนไฟฟากลามเนอ ในนกวงระยะไกลเพศชาย กลมตวอยางเปนนกวงระยะไกลอาย 18-30 ป มประสบการณในการวงไมนอยกวา 1 ป และตองมระยะทาง สะสมไมนอยกวา 3,000 กโลเมตร หรอเฉลย 3 ครงตอสปดาห (150 นาทตอสปดาห) จ�านวนผเขารวมวจย 15 คน ผเขารวมวจยทงหมดจะตองท�าการทดลองทงแบบไมยดกลามเนอ และยดกลามเนอแบบพลวตรกอนวง โดยวธการสม เวลาทงหมดทใชในการยดกลามเนอแบบพลวตร คอ 10 นาท จงหวะความเรวทใชในการ ยดกลามเนอแบบพลวตรในแตละกลามเนออยท 100 ครง/นาท และท�าการยดกลามเนอไปจนถงชวงท เรมมความร สกตง ท�าการวดคลนไฟฟากลามเนอ (EMG) ของกลามเนอ 6 มด (gluteus maximus, semitendinosus, gastrocnemius medialis, rectus femoris, tibialis anterior, and soleus) ปรมาณการใชออกซเจน และ EMG จะท�าการวดกอนและระหวางการวงบนลวงไฟฟาจนกระทงหมดแรง เพอ เปรยบเทยบความแตกตางของระยะทางทงหมดในการวง ระยะเวลาในการลาขณะวง และคลนไฟฟากลามเนอ วเคราะหขอมลทางสถตดวย Two way repeated measured ANOVA ผลการศกษาพบวา การยดกลามเนอแบบพลวตรมระยะทางทงหมดในการวง และระยะเวลาในการลาขณะวง มากกวาแบบทไมมการยดกลามเนอ อยางมนยส�าคญทางสถต (p<0.05) การท�างานของคลนไฟฟากลามเนอไมมความแตกตางกนอยางมนยส�าคญ ทงสองกลม จงสรปไดวาในการศกษาครงน นกวงระยะไกลเพศชายทมการยดกลามเนอแบบพลวตร สามารถ เพมระยะทางทงหมดในการวง และระยะเวลาในการลาขณะวงไดดกวาแบบทไมมการยดกลามเนอ และสามารถน�าผลการวจยไปประยกตใชในการสรางโปรแกรมการยดเหยยดกลามเนอแบบพลวตรกอนการวงระยะไกลได

ค�าส�าคญ: การยดกลามเนอ การวงระยะไกล ระยะทางทงหมดในการวง ระยะเวลาในการลาขณะวง คลนไฟฟากลามเนอ

ผนพนธประสานงาน:วาร วดจายาวทยาลยวทยาศาสตรและเทคโนโลยการกฬา มหาวทยาลยมหดล999 ถนนพทธมณฑลสาย 4 ต.ศาลายา อ.พทธมณฑล จ.นครปฐม 73170อเมล: [email protected]

69J Med Health Sci Vol.27 No.1 April 2020

Acute effect of dynamic stretching on running endurance and EMG activityin long-distance runner

Waree Widjaja, Tossaporn Sudjai, Amornpan AjjimapornCollege of Sports Science and Technology, Mahidol University

Abstract The purpose of this study was to investigate the acute effect of dynamic stretching, total running distance, time to exhaustion, and EMG activity in male long-distance runners. Fifteen male long-distance runner whose aged 18 to 30 years old participated in this study. They have experienced for running at least 1 year and running mileage at least 3,000 km, or average running 3 times per week (150 minute per week). This study was a randomized crossover design, participants were randomly done the dynamic stretching and non-stretching. The total duration of dynamic stretching intervention was 10 min with velocity 100 beats/min in each muscle and stretched until the point of starting discomfort. Electromyography (EMG) was placed on 6 muscles (gluteus maximus, semitendinosus, gastrocnemius medialis, rectus femoris, tibialis anterior, and soleus). Oxygen consumption and EMG were measured before and during running on a treadmill until exhausted in order to compare total running distance, time to exhaustion and muscle activity. Two way repeated measured ANOVA was used to compare between dynamic stretching and non-stretching. The results showed that time to exhaustion and total running distance of dynamic stretching were significantly increased more than those of the non-stretching (p<0.05). EMG activity was not significance difference between groups in conclusion, the present study demonstrated that dynamic stretching done before exercise would enhance the time to exhaustion and total running distance in male long-distance runner. In addition, this research can applied for dynamic stretching purpose before long-distance running.

Keywords: stretching, long-distance running, total running distance, time to exhaustion, electromyography

Corresponding Author:Waree WidjajaCollege of Sports Science and Technology, Mahidol University999 Phuttamonthon 4 Road, Salaya, Phuttamonthon, Nakhonpathom 73170E-mail: [email protected]


บทน�า การยดกลามเนอเปนรปแบบของการอบอนรางกายทมประสทธภาพกอนการออกก�าลงกายเพอเพมความยดหยนของกลามเนอและเอน นอกจากน ยงชวยกระตนการไหลเวยนของเลอด เพมการประสานสมพนธการเคลอนไหวของรางกาย และชวยเพมอณหภมของรางกาย1 นอกจากน การยดกลามเนอ ยงสามารถชวยลดความรนแรงในการบาดเจบของกลามเนอได เพมองศาการเคลอนไหว (Range of motion) และปองกนการบาดเจบทอาจจะเกดขนในขณะออกก�าลงกายหรอเลนกฬาได2,3 การยด กลามเนอมหลายประเภท เชน การยดกลามเนอแบบ คงคาง (Static stretching) การยดกลามเนอแบบพลวตร (Dynamic stretching) การยดกลามเนอแบบกระชาก (Ballistic stretching) และการยดกลามเนอแบบกระตนการรบร ของระบบประสาทกลามเนอ (Proprioceptive neuromuscular facilitation; PNF) การศกษาของ Herda และคณะ เปรยบเทยบการยดแบบคงคาง และยดแบบพลวตร ตอแรงสงสด (Peak torque) และคลนไฟฟากลามเนอ (Electromyography; EMG) ของกลามเนอตนขาดานหลง (Biceps femoris) ผลการศกษาแสดงใหเหนวาการยดกลามเนอแบบพลวตรสามารถเพมแรงสงสด และคลนไฟฟากลามเนอได ในขณะทการยดกลามเนอ แบบคงคาง ไมมผลท�าใหเกดการเปลยนแปลง4

นอกจากน จากการศกษายงชใหเหนวาการยดแบบพลวตร สามารถเพมประสทธภาพการสลายพลงงานจากกลามเนอได (Explosive) อยางไรกตาม พบการศกษาทใหผลตรงกนขามโดย Hayes และคณะรายงานวา การยดกลามเนอกอนออกก�าลงกายไมมผลตอสมรรถภาพการวง รวมทงปรมาณการใชออกซเจนในการออกก�าลงกาย5 จากการทบทวนวรรณกรรมพบวา การยดกลามเนอแบบพลวตรจะไมสงผลตอประสทธภาพการท�างานในระยะยาว แตอาจชวยใหมประสทธภาพ ในการท�างานของกลามเนอดขน6,7 เชน การศกษาของ

Jaggers และศกษาผลของการยดกลามเนอแบบพลวตรทสงผลตอประสทธภาพในการกระโดดสงในแนวตง แรง และก�าลง ครง ผลการศกษาแสดงใหเหนวา การยดกลามเนอแบบพลวตรสามารถชวยเพมแรง และก�าลงได สวนความสงในการกระโดดนนไมมการเปลยนแปลง8 นอกจากน Papadopoulos และคณะ ท�าการศกษาเปรยบเทยบระหวางการยดกลามเนอแบบคงคาง และการยดกลามเนอแบบพลวตรกอนการ อบอนรางกาย ตอแรงในการท�างานสงสดของกลามเนอ งอเขาและเหยยดเขา ผลการศกษาพบวา การยด กลามเนอแบบพลวตรจะไมมการยบยงการท�างานสงสดของกลามเนอ9 อยางไรกตาม จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ แมวาจะมการศกษาเรองผลของการยดกลามเนอแบบพลวตรจะมอยมาก แตการศกษาทางดานคลนไฟฟากลามเนอซงสามารถเปนตวบงชถงความลาของกลามเนอไดนนยงมนอย ซงจะมความส�าคญตอการยดกลามเนอในนกวงระยะไกลได

วตถประสงค เพอศกษาผลของการยดกลามเนอแบบพลวตร ตอคลนไฟฟากลามเนอ ระยะทางทงหมดในการวงและระยะเวลาในการลาขณะวง ในนกวงระยะไกลเพศชาย

วธการศกษา ก า ร ว จ ย น เ ป น ก า ร ว จ ย เ ช ง ท ด ล อ ง (Experimental study) ผเขารวมวจยทกคนจะไดท�าการทดลองทงแบบทไมมการยดกลามเนอ และการยดกลามเนอแบบพลวตร โดยวธการสม การวจยนไดรบการพจารณาและรบรองจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในคน ของมหาวทยาลยมหดล รหสโครงการ MU-CIRB 2018/048.1902

กลมตวอยาง นกกฬาวงระยะไกลเพศชาย อายระหวาง 18-30 ป จ�านวน 15 คน โดยมเกณฑคดเขาดงน


(1) มประสบการณในการวงมากกวา 1 ป หรอใน 1 ป ตองมระยะทางในการวงสะสมไมนอยกวา 3,000 กโลเมตร หรอเฉลย 3 ครงตอสปดาห (150 นาทตอสปดาห) (2) ไมไดรบบาดเจบทขามาอยางนอย 6 เดอน (3) มดชนมวลกาย (BMI) อยระหวาง 18.5-23.0 กโลกรม/ตารางเมตร10 (4) ปรมาณการใชออกซเจนสงสด (VO

2max) อยระหวาง 42.5-52.4 มลลลตร/

กโลกรม/นาท11 (5) ไมไดรบประทานยาทมผลเสยตอการออกก�าลงกาย เชน ยาทกอใหเกดอาการงวงนอน เปนตน ในการศกษาวจยครงนไดมการท�าโครงการน�ารองกอน แลวน�าเอาขอมลของระยะเวลาในการลาขณะวงทไดมาวเคราะหโดยใชโปรแกรม G-power เพอใชในการค�านวณกลมตวอยาง ซงสามารถค�านวณไดจ�านวน 12 คนและไดเพมจ�านวน drop out 20% จงรวมเปน 15 คน

ขนตอนการวจย ผเขารวมวจยมาทหองปฏบตการ ในครงแรก จะท�าการซกถามประวตการเจบปวย และการ ออกก�าลงกาย หลงจากนนจะท�าการวดสญญาณชพ (อณหภมรางกาย อตราการเตนของหวใจ และความดนโลหต) น�าหนกตว สวนสง และสวนประกอบของมวลรางกายดวยเครองวดปรมาณไขมน (Omron HBF-362®, Japan) ตอจากนน ผเขารวมวจยจะท�าการวดปรมาณการใชออกซเจนสงสด (VO

2max) เพอ

ตรวจคดกรองผลการท�างานของหวใจและหลอดเลอด โดยจะมการอบอนรางกายเปนเวลา 5 นาท และวงบนลวงโดยใช Bruce treadmill protocol12 จนกวาจะหมดแรง โดยใชเกณฑอตราการเตนของหวใจสงสดมากกวา 95% และแบบประเมนความเหนอย (RPE) มากกวาหรอเทากบ 18 คะแนน เมอไดผเขารวมทผานเกณฑการคดเลอกแลว ในสปดาหตอมาผเขารวมวจยจะตองรบประทานอาหาร กอนท�าการทดลองอยางนอย 2 ชวโมง และไมดมเครองดมทมคาเฟอน หรอการออกก�าลงกายอยางหนก ในชวง 24 ชวโมงกอนทจะเรมท�าการทดลอง เมอมา

ถงหองปฏบตการผเขารวมวจยจะใชเวลาพก 10 นาท และท�าการวดสญญาณชพ ไดแก อณหภมของรางกาย อตราการเตนของหวใจ และความดนโลหต หลงจากนน ผเขารวมวจยจะไดรบการตดอปกรณวดอตราการใชออกซเจน (Oxycon Mobile®, USA) และอปกรณวดคลนไฟฟากลามเนอ (Electromyography Free EMG 100 RT, BTS Bioengineering, Italy) โดย กอนจะเรมตดขวไฟฟาขนาด 30 มลลเมตร จะท�า ความสะอาดผวหนงบรเวณทท�าการตดขวไฟฟา โดยการโกนขน และใชส�าลชบแอลกอฮอลท�าความสะอาดผวหนงบรเวณกลามเนอขาดานขวาทง 6 มด ไดแก gluteus maximus, rectus femoris, semitendinosus, tibialis anterior, gastrocnemius medialis และ soleus ก�าหนดความละเอยดของ คลนความถท 1,000 Hz และการกรองสญญาณ band-pass filter 10-500 Hz ตอจากนนผเขารวมวจยจะไดรบการสมวาจะท�าการยดกลามแบบพลวตรหรอไมไดยดกลามเนอโดยวธการจบสลาก ซงถา ผเขารวมวจยจบสลากไดการยดกลามเนอแบบพลวตร และจะท�าการยดกลามเนอขาทงสองขาง 6 ทายดกลามเนอ การยดกลามเนอในแตละมดจะมทาในการฝกเฉพาะ เชน ทาท 1 ฝกกลามเนอ gluteus maximus (ตามรปท 1) โดยยนตรง งอเขา งอสะโพกขนใหสด ชวงการเคลอนไหว โดยจะท�า 10 ครง จ�านวน 3 ชด ซงจะมจงหวะในการยดกลามเนอ 100 ครงตอนาท โดยใชอปกรณก�าหนดจงหวะ (metronome) เพอควบคมจงหวะขณะท�าการยดกลามเนอโดยเรมจากดานขวากอนแลวตามดวยดานซาย ตอจากนนกจะฝกกลามเนอท 2 คอ semitendinosus (ยนตรง งอสะโพกขนและเหยยดเขาไปทางดานหนาใหสดชวงการเคลอนไหว) ท�า 10 ครง จ�านวน 3 ชด ซงจะมจงหวะในการยดกลามเนอ 100 ครงตอนาท ท�าทง ดานขวา และซาย ตามล�าดบ และท�าการฝกกลามเนอ rectus femoris ยนตรง งอเขาไปทางดานหลงใหสด ชวงการเคลอนไหว), gastrocnemius medialis (ยนขาขางหนง เหยยดเขา งอสะโพกไปดานหนา


30 องศา จากนนกระดกขอเทาขนโดยไมมการงอ ขอเขา), tibialis anterior (ยนขาขางหนง เหยยดเขา งอสะโพกไปดานหนา 30 องศา จากนนงอขอเทาลง ใหปลายเทาแตะพน) และ soleus (ยนงอเขางอสะโพกขาขางใดขางหนง ลกษณะใหอยแนวกลาง ล�าตว) เหมอนกบทกลาวขางตน ตามล�าดบ นอกจากน ผวจยไดตระหนกเรองการฝกการยดกลามเนอ ดงนน ผ วจยจะเปนผน�าและควบคมในการยดกลามเนอ ตลอดระยะเวลาของการยดกลามเนอแบบพลวตร

ทกคน เพอใหผเขารวมวจยยดกลามเนอดวยตนเอง ไดอยางถกตองและเหมอนกนทกคนเวลาในการยดกลามเนอเปนเวลา 10 นาท ในแตละขางโดยแบงเปน 7 นาทส�าหรบการยดกลามเนอ และ 3 นาท ส�าหรบการพก ซงในแตละมดจะใชเวลาในการยดกลามเนอประมาณ 1.16 นาท รวมแลวได 10 นาท ดงนน ยดกลามเนอขา 2 ขางรวมเปนเวลาทงหมด 20 นาทหลงจากนนท�าการทดสอบการวง

แบบเพมความเรวโดยใชเครองล วงไฟฟา ทงนผเขารวมวจยแตละคนจะวงโดยใชเวลา 4 นาทแตละความเรว โดยความเรวในการวงจะเรมจาก 6.2 ไมลตอชวโมง ตอจากนนความเรวจะเพมขนเปน 7.4 ไมลตอชวโมง 8.2 ไมลตอชวโมง 9.3 ไมลตอชวโมง 10.1 ไมลตอชวโมง 11.1 ไมลตอชวโมง 12.5 ไมลตอชวโมง และ 13.5 ไมลตอชวโมง15 ตามล�าดบ โดยตลอดระยะเวลาทท�าการทดลอง จะมการบนทกขอมลปรมาณการใชออกซเจนตลอดเวลาทวง และม

การบนทกขอมลคลนไฟฟากลามเนอ 1 นาทในชวงกลางของความเรวแตละระดบ และวเคราะหโดยใชโปรแกรม Smart analyzer เพอหาความถเฉลยของคลนไฟฟากลามเนอ (mean frequency) ผเขารวมวจยจะท�าการวงตอเนองจนกระทงไมสามารถวงตอไปได โดยใชเกณฑในการยตการวงคอ อตราการเตนของหวใจสงสดมากกวา 95% และคะแนนวดระดบความเหนอย (Borg’s scale) มากกวาหรอเทากบ 18 คะแนน ในกรณทเปนการทดลองแบบไมมการ

รปท 1 การยดกลามเนอแบบพลวตรในกลามเนอจ�านวน 6 มด (1) gluteus maximus (2) semitendinosus (3) rectus femoris (4) gastrocnemius medialis (5) tibialis anterior (6) soleus ท�า 10 ครง จ�านวน 3 ชด ซงจะมจงหวะในการยดกลามเนอ 100 ครงตอนาท


ยดกลามเนอนน จะใหผเขารวมวจยนงพกแทนการ ยดกลามเนอ 10 นาท สวนกระบวนการในการทดลอง จะคลายคลงกบชวงการทดลองแบบมการยดกลามเนอ แบบพลวตรทงหมด ทงนผ เขารวมวจยแตละคน

รปท 2 ขนตอนการท�าวจย

จะท�าการยดกลามเนอแบบพลวตร (Dynamic stretching; DS) และไมมการยดกลามเนอ (Non-stretching; NS) โดยจะเปนแบบสม และเวนระยะหางกนอยางนอย 1 สปดาห (รปท 2)

ผเขารวมทเปนนกวงระยะไกลเพศชาย อายระหวาง 18-30 ป จ�านวน 15 คน

- กรอกแบบสอบถามประวตสวนตวดานสขภาพ- วดขอมลสดสวนรางกาย (คาดชนมวลกาย น�าหนก และสวนสง- วดคาปรมาณการใชออกซเจนสงสด (VO

2max) ดวยการวงบนลวง โดยใช Bruce protocol

- จบสลากเพอสมเลอกกลมการทดลอง

ล�าดบท 1

ไมมการยดกลามเนอ (Non-stretching: NS)ท�าการนงพกเปนเวลา 10 นาท


การยดกลามเนอแบบพลวตร (Dynamic stretching: DS)ยดกลามเนอแบบพลวตร 3 ชด ท�าชดละ 10 ครงจงหวะในการยดกลามเนอ 100 ครงตอนาท

- วงบนลวงทแตละความเรวเปนเวลา 4 นาท เรมจาก 6.2, 7.4, 8.2, 9.3, 10.1, 11.1, 12.5 และ 13.5 ไมลตอชวโมง- ท�าการวดคลนไฟฟากลามเนอ, ระยะทางทงหมดในการวง, ระยะเวลาทเกดการลาขณะวง และอตราการเตนของหวใจ และปรมาณการใชออกซเจน


ไมมการยดกลามเนอ (Non-stretching: NS)ท�าการนงพกเปนเวลา 10 นาท


การยดกลามเนอแบบพลวตร (Dynamic stretching: DS)ยดกลามเนอแบบพลวตร 3 ชด ท�าชดละ 10 ครงจงหวะในการยดกลามเนอ 100 ครงตอนาท

- วงบนลวงทแตละความเรวเปนเวลา 4 นาท เรมจาก 6.2, 7.4, 8.2, 9.3, 10.1, 11.1, 12.5 และ 13.5 ไมลตอชวโมง- ท�าการวด คลนไฟฟากลามเนอ, ระยะทางทงหมดในการวง, ระยะเวลาทเกดการลาขณะวง และอตราการเตนของหวใจ และปรมาณการใชออกซเจน

วเคราะหขอมล- คลนไฟฟากลามเนอ (EMG activity)- ระยะทางทงหมดในการวง- ระยะเวลาทเกดการลาขณะวง- อตราการเตนของหวใจ และปรมาณการใชออกซเจน

เวนระยะหางอยางนอย 1 สปดาห


การวเคราะหขอมลทางสถต คณลกษณะของผเขารวมวจยถกน�าเสนอเปนคาเฉลย ± สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบ Shapiro-Wilk test ใชส�าหรบการแจกแจงขอมล Two way repeated measured ANOVA ใชเพอเปรยบเทยบระยะทางทงหมดในการวง ระยะเวลาในการลาขณะวง และคลนไฟฟากลามเนอ การ ตอบสนองของระบบทางเดนหายใจและไหลเวยนเลอด ระหวางการยดกลามเนอแบบพลวตร และแบบไมยด กลามเนอ ตงระดบความมนยส�าคญทางสถตอย ท p<0.05

ผลการวจย ผ เข าร วมว จยในการศกษาน เป นนกวง ระยะไกลเพศชายจ�านวน 15 คน มอายระหวาง 18 ถง 30 ป ลกษณะทางกายภาพพนฐานของ ผเขารวมในการศกษามดงน อาย น�าหนก สวนสง ดชนมวลกาย อตราการใชออกซเจนสงสด อตรา การเตนของหวใจขณะพก ความดนโลหตขณะพก และอณหภมรางกายขณะพก (ตารางท 1)

ตารางท 1 ลกษณะทางกายภาพพนฐานของผเขารวมวจย (คาเฉลย ± สวนเบยงเบนมาตรฐาน)

ตวแปร คาเฉลย ± สวนเบยงเบนมาตรฐาน

อาย (ป)

น�าหนก (กโลกรม)

สวนสง (เซนตเมตร)

ดชนมวลกาย (กโลกรม/เมตร2)

อตราการใชออกซเจนสงสด (มลลลตร/กโลกรม/นาท)

อตราการเตนของหวใจขณะพก (ครง/นาท)

ความดนโลหตขณะพก (มลลเมตรปรอท)

- ความดนโลหตขณะหวใจบบตว

- ความดนโลหตขณะหวใจคลายตว

อณหภมรางกายขณะพก (องศาเซลเซยส)

20.9 ± 2.0

66.8 ± 6.4

174.3 ± 5.8

22.0 ± 1.3

50.1 ± 2.2

60 ± 8.6

117.3 ± 7.4

65.2 ± 7.8

36.7 ± 0.3

ผเขารวมวจยทงหมดสามารถวงไดทระดบความเรว 9.3 ไมลตอชวโมง ซงจากผลการวจยพบวา ระยะเวลาในการลาขณะวงของแบบทไมมการยดกลามเนอ (NS) คอ 737.17 ± 171.47 วนาท ในขณะทมการยดกลามเนอแบบพลวตร (DS) คอ

817.50 ± 130.68 วนาท ระยะเวลาในการลา ขณะวงมความแตกตางอยางมนยส�าคญทางสถต (p<0.05) ระหวางการยดกลามเนอแบบพลวตร และแบบทไมมการยดกลามเนอ (รปท 3)


ระยะทางทงหมดในการวงของแบบทไมม การยดกลามเนอ (NS) คอ 2,453.2 ± 676.03 เมตร ในขณะทการยดกลามเนอแบบพลวตร (DS) คอ 2,736.5 ± 391.22 เมตร มความแตกตางอยาง

มนยส�าคญทางสถต (p<0.05) เมอเปรยบเทยบ ระยะทางทงหมดในการว งของแบบทไม มการ ยดกลามเนอ และการยดกลามเนอแบบพลวตร (รปท 4)

รปท 3 คาเฉลย ± สวนเบยงเบนมาตรฐาน ของระยะเวลาในการลาขณะวง ระหวางการไมยดกลามเนอ (NS) และการยดกลามเนอแบบพลวตร (DS) * p<0.05 แตกตางกนอยางมนยส�าคญเมอเปรยบเทยบระหวาง NS และ DS

รปท 4 คาเฉลย ± สวนเบยงเบนมาตรฐาน ของระยะทางทงหมดในการวง ระหวางไมมการยดกลามเนอ (NS) และมการยดกลามเนอแบบพลวตร (DS) * p<0.05 แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตเมอเปรยบเทยบระหวาง NS และ DS


การเปรยบเทยบอตราการเตนของหวใจระหวาง การยดกลามเนอแบบพลวตร และแบบทไมมการ ยดกลามเนอไมมความแตกตางอยางมนยส�าคญทางสถต และการเปลยนแปลงของปรมาณการใชออกซเจนของการไมยดกลามเนอและการยดกลามเนอ แบบพลวตรไมมความแตกตางอยางมนยส�าคญทางสถต (ตารางท 2)

การเปลยนแปลงของอตราการเตนของหวใจในระหวางการวง อตราการเตนของหวใจขณะพก อยท 63 ครงตอนาท ในระหวางการวงอยางตอเนองอตราการเตนของหวใจจะเพมขนทงการยดกลามเนอ แบบพลวตร และแบบทไมมการยดกลามเนอ คาสงสด ของอตราการเตนของหวใจของทงการยดกลามเนอแบบพลวตร และแบบทไมมการยดกลามเนอเมอ สนสดการวงอยท 189.5 ครงตอนาท (95% HRmax)

ตารางท 2 คาเฉลย ± สวนเบยงเบนมาตรฐานของการเปรยบเทยบอตราการเตนของหวใจขณะพกและขณะวงบนล และปรมาณการใชออกซเจน (VO

2) ระหวางไมมการยดกลามเนอ (NS) และมการยดกลามเนอแบบพลวตร (DS)

ในระหวางการวงบนล วงจะมการบนทกสญญาณคล น ไฟฟ ากล าม เน อจากกล าม เน อทง 6 มดของขาดานขวา (gluteus maximus, semitendinosus, gastrocnemius medialis, rectus femoris, tibialis anterior และ soleus)

คลนไฟฟากลามเนอเฉลยทงหมดนไมมความแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตระหวางการยดกลามเนอ แบบพลวตร และแบบทไม มการยดกล ามเนอ (ตารางท 3)

ขณะพก เรมวง 6.2 7.4 8.2 9.3

HR (ครงตอนาท)

NS 64 ± 8.69 107.58 ± 18.19 153.92 ± 17.71 172.08 ± 18.13 183 ± 14.34 189.5 ± 8.96

DS 63 ± 13.24 113.83 ± 16.90 156.42 ± 12.03 177.33 ± 10.69 186.09 ± 9.85 189.5 ± 8.02

VO2 (ลตรตอนาท)

NS 0.36 ± 0.17 0.85 ± 0.24 2.47 ± 0.32 2.86 ± 0.45 3.08 ± 0.70 3.34 ± 0.52

DS 0.48 ± 0.24 0.98 ± 0.28 2.39 ± 0.31 2.9 ± 0.43 3.18 ± 0.52 3.38 ± 0.23

ความเรว(ไมลตอชวโมง)

HR, VO2


ตารางท 3 คาเฉลย ± สวนเบยงเบนมาตรฐานของการเปรยบเทยบความถเฉลยของคลนไฟฟากลามเนอ ของกลามเนอ 6 มดระหวางการยดกลามเนอแบบพลวตรและการไมยดกลามเนอ (NS = ไมมการยดกลามเนอ DS = การยดกลามเนอแบบพลวตร)

6.2 7.4 8.2 9.3

Gluteus maximus

NS 41.59 ± 5.74 46.45 ± 9.70 48.64 ± 6.01 50.93 ± 4.81

DS 47.74 ± 6.57 50.80 ± 4.65 51.57 ± 6.17 52.51 ± 7.50

Semitendinosus

NS 72.30 ± 4.50 79.67 ± 6.66 80.99 ± 8.00 86.47 ± 8.65

DS 83.06 ± 6.58 89.70 ± 5.91 89.76 ± 4.92 88.81 ± 5.43

Gastrocnemius medialis

NS 87.58 ± 13.22 96.40 ± 7.71 97.30 ± 10.09 103.03 ± 12.20

DS 103.84 ± 7.75 104.03 ± 9.89 106.18 ± 14.84 103.05 ± 14.20

Rectus femoris

NS 40.97 ± 8.24 50.67 ± 12.02 57.10 ± 12.47 57.11 ± 11.01

DS 63.21 ± 8.99 58.11 ± 6.90 59.05 ± 6.31 59.39 ± 7.56

Tibialis anterior

NS 92.68 ± 9.89 95.30 ± 6.66 96.79 ± 7.64 93.62 ± 10.87

DS 93.87 ± 6.71 94.20 ± 7.15 90.21 ± 9.85 90.13 ± 9.52

Soleus

NS 93.45 ± 6.41 92.67 ± 7.75 93.12 ± 7.31 87.05 ± 11.84

DS 95.87 ± 5.64 96.68 ± 4.84 96.97 ± 10.08 95.82 ± 11.66

ความเรว (ไมลตอชวโมง)

กลามเนอ

อภปรายผล การศกษาวจยในครงน เปนการยนยนไดวา การยดกลามเนอแบบพลวตร (DS) กอนการวงใน นกวงระยะไกล จะชวยใหระยะทางทงหมดในการวงนนวงไดระยะทางเทากบ 2,736 เมตร เมอเปรยบเทยบกบการไมยดกลามเนอ (NS) กอนการวงไดเทากบ 2,453 เมตร ซงเพมขนประมาณ 12% รวมทงระยะเวลาทเกดการลาในขณะวงในกลมทมการยดกลามเนอแบบพลวตรพบวาระยะเวลาทเกดการลาในขณะวง มคาเทากบ 817.5 วนาท (เพมขนประมาณ 11%) เมอเปรยบเทยบกบการไมยดกลามเนอกอนการวงนนไดเทากบ 737.2 วนาท และเมอเปรยบเทยบทางสถต

พบวา ทงระยะทางทงหมดในการวง และระยะเวลาทเกดการลาขณะวงของกลม DS จะมความแตกตางอยางมนยส�าคญทางสถต (p<0.05) เมอเปรยบเทยบกบกลม NS เนองจากกลไกในการหดตวของกลามเนอจะเกดเมอมการเปลยนแปลงของศกยไฟฟาบนเยอหมเซลลกลามเนอจนท�าใหเกดสญญาณประสาท และ มการแพรของสญญาณประสาทไปตามใยกลามเนอ ท�าใหไปกระตนแอคตน (actin) กบไมโอซน (myosin) จบตวกนจนท�าใหเกดการหดตวของกลามเนอ ซงตองอาศยปจจยในการเปลยนสารอาหารใหเปนพลงงานเคมซงเซลลกลามเนอตองการเพอท�าใหเกดพลงงานกล และความรอน ปฏกรยาของเอนไซมตางๆ ซงจ�าเปน


เกดขนกอนกลามเนอหดตว ดงนน การยดกลามเนอแบบพลวตรจะสามารถชวยเพมการไหลเวยนของเลอดทบรเวณกลามเนอทถกยด จงสงผลใหกลามเนอทถกยดนนมอณหภมเพมขนตามไปดวย เพมการกระตนปฏกรยาเคมและเอนไซมตางๆ รวมทงเพมชวงการเคลอนไหว และชวยเพมความยดหยนของกลามเนอ นอกจากน จะมการกระต นการท�างานของระบบประสาทและกล าม เน อ (neuromuscula r activation) ท�าใหกลามเนอหดตวไดดขน จงท�าให เพมระยะทางทงหมดในการวงและเพมระยะเวลาทเกดการลา เนองจากกลไกการเกดการลาของกลามเนอนนจะเกดจากกลามเนอไดรบพลงงานไมเพยงพอ และมการคงคางของของเสยมากเกนไป หรอปรมาณออกซเจนในเลอดมไมเพยงพอ หรอมปญหาจากระบบประสาทสวนกลางทท�าหนาทควบคมการเคลอนไหวท�าใหกลามเนอท�างานนอยลงจงเกดการลาของ กลามเนอไดซงสอดคลองกบงานวจยของ Yamaguchi และคณะ ในป 2015 ทได เปรยบเทยบการยด กลามเนอแบบพลวตรและการไมยดกลามเนอ โดย ไดท�าวจยในนกวงระยะไกลเพศชายทผานการฝกฝนมาเปนอยางด แตใหมการยดกลามเนอแบบพลวตรจ�านวน 10 ครงใน 1 ชด ในกลมกลามเนอขา 5 กลม (Hip flexors, hip extensors, knee flexors, knee extensors, and plantar flexors) ผลทไดคอ ระยะทางทงหมดในการวง และระยะเวลาทเกดการลาในขณะวงเพมขนอยางมนยส�าคญทางสถตเชนเดยวกน13 ซงการวจยในครงนไดใชรปแบบในการยดกลามเนอของ Yamaguchi แตเพมการวดคลนไฟฟากลามเนอรวมดวย ซงสามารถอธบายไดจาก (1) การยดกลามเนอแบบพลวตรนนจะชวยกระตนการไหลเวยนโลหตไปยงกลามเนอเพมมากขน (2) สามารถเพมความยดหยนของกลามเนอ (3) ชวยเพมอณหภมใหกบกลามเนอ (4) เพมองศาการเคลอนไหวมากขน1 (5) ชวยเพม ความยดหยนของกลามเนอท�าใหเกดความพรอมในการท�างานของกลามเนอ13 นอกจากน ในการศกษาครงนเราไดวดปรมาณการใชออกซเจน (VO

2) เพอ

เปนตวบงชในการอธบายถงประสทธภาพในการวงหลงจากทมการยดกลามเนอแบบพลวตร ซงจากขอมลทพบในการศกษาครงน ผเขารวมวจยสามารถวงจนหมดแรงไดถง 95% VO

2max อยางไรกตาม คาปรมาณ

การใชออกซเจน (VO2) นน ไมมความแตกตางอยางม

นยส�าคญทางสถตเมอเปรยบเทยบระหวางกลม NS และ DS ซงสอดคลองกบ Hayes และ Walker ในป 2007 ไดเปรยบเทยบการยดกลามเนอกอนออกก�าลงกาย 4 แบบ คอ (1) ไมมการยดกลามเนอ (Non-stretching) (2) การยดกลามเนอแบบคงคาง หรออยกบท (Static stretching) (3) การยดกลามเนอแบบคงคางแตคอยๆ เพมความหนก (Static progressive stretching) (4) การยดกล ามเนอแบบพลวตร (Dynamic stretching) โดยทจะมการยดกลามเนอคางไว 30 วนาท ท�า 2 ครง และใหวงบนลวงไฟฟาเปนเวลา 10 นาท ดวยความหนก 75% VO

2max ซงการวจยน

พบวา การยดกลามเนอกอนการออกก�าลงกายไมมผลตอการวง หรอการใชออกซเจนเชนกน5 ดงนน ในการศกษานพบวา ปรมาณการใชออกซเจน (VO

2) จง

ยงไมสามารถใชอธบายถงกลไกของการยดกลามเนอแบบพลวตรทส งผลตอประสทธภาพในการวงได อยางไรกตาม ในการศกษาวจยครงน ทางผวจยไดประเมนผลทางดานคลนไฟฟากลามเนอทใชในการวง เพอน�าไปพฒนาประสทธภาพของกลามเนอในการวง โดยทการวงนนจะใชกลมกลามเนอทส�าคญ 5 กลม คอ (1) กลมกลามเนอสะโพก (2) กลมกลามเนอตนขาดานหนา (3) กลมกลามเนอแกนกลางล�าตว และกลมกลามเนอหนาทอง (4) กลมกลามเนอตนขาดานหลง (5) กลมกลามเนอนอง ซงผวจยไดเลอกกลามเนอทส�าคญ 6 มด (gluteus maximus, semitendinosus, gastrocnemius medialis, rectus femoris, tibialis anterior และ soleus) ในการศกษาครงนผวจยเลอกกลามเนอทมบทบาทส�าคญ ซงแตกตางจากการศกษาของ Yamaguchi เพราะการศกษาวจยครงนไดมการออกแบบ การยดกลามเนอออกแบบใหใกลเคยงกบลกษณะชวงของการวง (running phases) โดยเรม


ตงแตในชวงสนเทาเรมสมผสพน (initial contact) กลามเนอหลกคอ tibialis anterior เมอฝาเทาทงหมดสมผสพนและมการลงน�าหนงจนขามาอยแนวกลาง น�าตว (mid-stance) rectus femoris จะท�างาน เปนหลก เมอสะโพกของขาขางทลงน�าหนกเรมเหยยดไปทางดานหลงจนถงชวงยกสนเทาขนเหนอพนแตปลายเทายงสมผสพนอย (pre-swing) กลามเนอ gastrocnemius medialis และ soleus จะท�างานเปนหลก จากนนเมอชวงทยกเทาพนจากพน (initial swing) จนถงชวงยกขามาทแนวกลางล�าตว (mid-swing) semitendinosus จะท�างานเปนหลก และชวงทต องงอสะโพกมาดานหนากอนทส นเทาจะ สมผสพน (terminal stance) rectus femoris และ tibialis anterior ท�างานเปนหลก สวนกลามเนอ gluteus maximus จะท�างานตลอดชวงทเทาสมผสพน (stance phase) โดยท�าการวดคา mean frequency ซงเปนตวบงชถงความลาของกลามเนอได ทงนในขณะวงพบวาคา mean frequency ของ กลามเนอทง 6 มด ภายหลงจากการยดกลามเนอ แบบพลวตรในการวงทระดบ 6.2, 7.4, 8.2, และ 9.3 ไมลตอชวโมงตามล�าดบนน ไมมความแตกตางอยางมนยส�าคญทางสถตเมอเปรยบเทยบกบการไมยด กลามเนอ หรอทระดบความหนกของการวงทเพมขน อยางไรกตาม จะเหนวาผลของคลนไฟฟาของกลามเนอ Gluteus maximus และ Rectus femoris ในขณะวงนน มคา mean frequency คอนขางต�า เนองจากกลามเนอดงกลาวเปนกลามเนอทชวยสนบสนนใหเกดการเคลอนไหวขณะวง และจะมบทบาทนอยในชวงของการวงในชวงทเทาสมผสกบพน ในขณะทกลามเนอ Semitendinosus และ Gastrocnemius medialis จะท�างานในรปแบบเสรมแรงกน (Synergies) ขณะ วงในชวงทเทามการสมผสพน เพอทจะใชแรงสงตวใหไปทางดานหนา14 ผลทไดจากการวดคลนไฟฟาของกลามเนอส�าคญดงกลาวนสามารถน�าไปพฒนาประสทธภาพของกลามเนอในการวง เชน การสรางโปรแกรมการออกก�าลงในนกกฬาวงระยะไกลได

อยางไรกตาม ในการศกษาวจยครงนพบวาผเขารวมวจยทเปนนกวงระยะไกลนน สามารถวงดวยความเรวท 9.3 ไมลตอชวโมง (95% VO

2max) จนหมดแรง โดย

คา mean frequency ซงเปนดชนบงชถงความลาของกลามเนอ (Muscle fatigue) นนมคาทลดลงเหมอนกบงานวจยทผานมา8, 15 แตพบวาภายหลงจากการยดกลามเนอ นกกฬาทนตอการลา ในขณะวงไดด ท�าใหไดระยะทางการวงทเพมขน ทงนอาจอธบายไดวา ความลา (Fatigue) ประกอบดวยความลาทมาจาก สวนปลาย (Peripheral fatigue) เชน การลดลงของการท�างานของกลามเนอ และความลาจากระบบประสาทสวนกลาง (Central fatigue) ซงในการศกษาครงนนกวงทนตอความลาไดดขน แมไมพบความ แตกตางของการท�างานของกลามเนอจากการยด จงอาจบงชไดวาความทนทานตอความลาทเพมขนอาจเปนผลดานจตใจของนกวงทมตอการยดกลามเนอ กอนการวง อยางไรกตาม ยงไมสามารถสรปไดชดเจน เนองจากการศกษานไมไดวดตวแปรดานความลาจากระบบประสาทสวนกลาง นอกจากน ในการศกษา ครงนเราไดวดอตราการเตนของหวใจ และปรมาณ การใชออกซเจน (VO

2) เพอเปนตวบงชในการอธบาย

ถงสมรรถภาพรางกายของนกวงในการวงหลงจากทมการยดกลามเนอแบบพลวตร ซงจากขอมลทพบในการศกษาครงน ผเขารวมวจยสามารถวงจนหมดแรงไดถง 95% VO

2max อยางไรกตาม คาอตราการเตนของ

หวใจและปรมาณการใชออกซเจน (VO2) นน ไมมความ

แตกตางอยางมนยส�าคญทางสถตเมอเปรยบเทยบระหวางกลมยด และไมยด ซงสอดคลองกบ Hayes และ Walker ในป 2007 ไดเปรยบเทยบการยด กลามเนอกอนออกก�าลงกาย 4 แบบ คอ (1) ไมมการยดกลามเนอ (Non-stretching) (2) การยดกลามเนอแบบคงคาง หรออยกบท (Static stretching) (3) การยดกลามเนอแบบคงคางแตคอยๆ เพมความหนก (Static progressive stretching) (4) การยด กลามเนอแบบพลวตร (Dynamic stretching) โดย ทจะมการยดกลามเนอคางไว 30 วนาท ท�า 2 ครง


และใหวงบนล วงไฟฟาเปนเวลา 10 นาท ดวย ความหนก 75% VO

2max ซงการวจยนพบวา การยด

กลามเนอกอนการออกก�าลงกายไมมผลตออตราการเตนของหวใจ หรอการใชออกซเจนเชนกน5 ดงนน ในการศกษานบงชวา การยดกลามเนอแบบพลวตรไมมผลตออตราการเตนของหวใจ รวมทงปรมาณ การใชออกซเจนในนกวงระยะไกล

ขอจ�ากดในการศกษาครงน ผเขารวมวจยคอ นกวงระยะไกลเพศชายทมประสบการณในการวงมากกวา 1 ป หรอม ระยะทางสะสมไมนอยกวา 3,000 กโลเมตร หรอ เฉลย 3 ครงตอสปดาห และตองไมไดรบบาดเจบทขา อยางนอย 6 เดอน แตไมมการควบคมพฤตกรรมในการ ใชชวตประจ�าวนของผเขารวมวจยและไมไดมการ วดการหดตวสงสดของกลามเนอ (maximum voluntary contraction) เพอใชในการวเคราะห ความลาของกลามเนอขณะวง

สรปผล การศกษาครงนเปนการยนยนใหเหนวาการยดกลามเนอแบบพลวตรเปนเวลา 10 นาทกอนการวงจะชวยท�าใหมการเพมขนของระยะทาง และระยะเวลาในการลาขณะวงไดอยางมนยส�าคญทางสถต เมอเปรยบเทยบกบการไมยดกลามเนอ ไมมความแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตของคลนไฟฟากลามเนอในระหวางการวงเมอเทยบระหวางการยดกลามเนอแบบพลวตร และการไมยดกลามเนอ ดงนน การวจย ในครงนสามารถน�ารปแบบการยดกลามเนอแบบพลวตรไปใชในการเตรยมความพรอมกอนการวง ระยะไกลได เพอท�าใหประสทธภาพในการวงดขน

ขอเสนอแนะ การศกษาวจยครงตอไป ควรมการท�า EMG ทกลามเนอบรเวณล�าตวเพอชวยปองกนภาวะการบาดเจบทอาจเกดขนไดในขณะวง และการวดการ

หดตวสงสดของกลามเนอ (maximum voluntary contraction) เพอใชในการวเคราะหความลาของกลามเนอในขณะวง

References1. Dar G. Dynamic stretching during warm-up

prior to running. Edorium J Sports Med 2015;1:7-9.

2. Behm DG, Blazevich AJ, Kay AD, et al. Acute effects of muscle stretching on physical performance, range of motion, and injury incidence in healthy active individuals: a systematic review. Appl Physiol Nutr Metab 2015;41(1):1-11.

3. Behm DG, Chaouachi A. A review of the acute effects of static and dynamic stretching on performance. Eur J Appl Physiol 2011;111(11):2633-51.

4. Herda TJ, Cramer JT, Ryan ED, et al. Acute effects of static versus dynamic stretching on isometric peak torque, electromyography, and mechanomyography of the biceps femoris muscle. J Strength Cond Res 2008;22(3):809-17.

5. Hayes PR, Walker A. Pre-exercise stretching does not impact upon running economy. J Strength Cond Res 2007;21(4):1227.

6. Hough PA, Ross EZ, Howatson G. Effects of dynamic and static stretching on vertical jump performance and electromyographic activity. J Strength Cond Res 2009;23(2):507-12.

7. Pearce AJ, Kidgell DJ, Zois J, et al. Effects of secondary warm up following stretching. Eur J Appl Physiol 2009;105(2):175-83.


8. Jaggers JR, Swank AM, Frost KL, et al. The acute effects of dynamic and ballistic stretching on vertical jump height, force, and power. J Strength Cond Res 2008;22(6):1844-9.

9. Papadopoulos G, Siatras T, Kellis S. The effect of static and dynamic stretching exercises on the maximal isokinetic strength of the knee extensors and flexors. Isokinet Exerc Sci 2005;13(4):285-91.

10. Who EC. Appropriate body-mass index for Asian populations and its implications for policy and intervention strategies. Lancet 2004;363(9403):157.

11. Thompson PD, Arena R, Riebe D, et al. ACSM’s new preparticipation health screening recommendations from ACSM’s guidelines for exercise testing and prescription. Curr Sports Med Rep 2013;12(4):215-7.

12. Bruce RA, Kusumi F, Hosmer D. Maximal oxygen intake and nomographic assessment of functional aerobic impairment in cardiovascular disease. Am Heart J 1973;85(4):546-62.

13. Yamaguchi T, Takizawa K, Shibata K. Acute effect of dynamic stretching on endurance running performance in well-trained male runners. J Strength Cond Res 2015;29(11):3045-52.

14. Gelen E. Acute effects of different warm-up methods on sprint, slalom dribbling, and penalty kick performance in soccer players. J Strength Cond Res 2010;24(4):950-6.

15. Tsuji K, Ishida H, Oba K, et al. Activity of lower limb muscles during treadmill running at different velocities. J Phys Ther Sci 2015;27(2):353-6.

Date post:	24-Apr-2023
Category:	Documents
Upload:	khangminh22
View:	0 times
Download:	0 times

Original Article บทความวิจัย...

Documents