Oanbringregisters fan Harns en Harnzer Utbuorren: de Nije Oanbring fan Harns ut 1542, en de Oanbring fan de bûtendykster lannen fan Harns en Harnzer Utbuorren ut 1546/1547.

R. Heeringa en J.A. Mol·

Ynlieding

Ien dy 1 him ferdjippet yn de skiednis fan it let-midsieuske of iennodeme Fryslän sil foar syn ynfonnaasje ier of let in be rop dwaan moatte op de registers fan de Oanbring. De measte lêzers sille dy skiednisboamen wol teplak bringe kinne. It birme leggers mei opjeften fan eigeners, brûkers, grutte en hierwearde fan län en huzen, dyl yn 1510 en 1511 yn opdracht fan hartoch Georg van Saksen foar de omslach fan ferskate belestingen yn alle gritenijen en stêden opmakke binne. Net allinnich de sintrale oerheid makke der gebrûk fan, Ondennear by it heffen fan de floreenbelesting, mar se waarden ek op leger nivo tapast by it omslaan fan dykslêsten en oare Onjilden troch gritenij- en wetterskips­bestjoeren. Hoewol net fols1ein oerlevere, birme se foar de beoefening fan 'e skiednis fan net te skatten wearde. De bekende stûdzjes fan fustma, Faber en De Vries - om de meast promininte brûkers mar te neamen - litte sjen dat ûs kennis fan de struktuer en gelaachdheid fan de sechtjinde-ieuske Fryske maatskippij dêr foar in grut part op basearre isl • As der foar Fryslän ien ûtjefte fan administrative boamen rjochtfeardige is, dan is dat wol dy fan de registers fan de Oanbring.

Om 1 dy registers troch Onderskate best jo erso rganen brûkt waarden, binne se ek yn ferskillende argiven bewarre bleaun. Fan alds hiene yn alle gefal de gritenijen en stêden öfskriften ta har foldwaan. Neffens it oarspronklike registraasjeplan fan hartoch Georg, sa as dat koart beskreaun is yn in dokumint ût 1504, wie it feitlike 'opname'-wurk nammers oan de grytmannen ûtbestege2•

Hoe 1 dy dat ûtfiere moasten, leart Us it befel ta registraasje oan de grytman fan Wymbritseradiel, Low DoniaJ. Dy moast fan doarp nei doarp gean en him yn alle plakken bewissigje fan 'e assistinsje fan 'e twa 'ferstandichste' doarpslju om dan dêmei de yn 1 foar oanseine pachters en läneigeners Onder ede te hear­ren en ût harren mOle de frege ynljochtings opskriuwe te litten. SOnder mis halde hy de op dy wize sammele ynfonnaasje net foar himsels mar wie er ferplichte dy foar kontrOle en registraasje nei Ljouwert te st jo eren. Sa wie it teminsten oan 'e ein fan 'e santjinde ieu regele. De periodike nammehersjenning dyl doe op it plattelän troch de grytmannen en harren bysitters, en yn de stêd troch de magistraat opmakke waard, moast yn twafald by Deputearre Steaten ynlevere wurde4. Nei goedkarring stjoerden de Deputearren dan per kohier it iene eksimplaar werom wylst se it oare sels halden, dat de Steaten krigen yn de santjinde ieu de orizjinelen of de autentike öfskriften fan alle oanbringregis­ters, ta har foldwaan dyl doe oars floreenkohieren neamd waarden. Nei alle

- 62 -

gedachten wie soks ek yn de sechtjinde ieu al it gefal. Ut de hjimei nearnde Nije Oanbring fan Hams docht bliken wêrl op 'e ein fan

de sechtjinde en yn it begjin fan de santjinde ieu de kohieren fan 'e Steaten yn bewarre waarden: yn 'den Comptoire van FrieslandP. Oan it ein fan de Oanbring fan Wikel wurdt meidield dat dy yn it jier 1611 Onder tafersjoch fan de earste klerk fan dat kantoar ût de op it plak berêstende Oanbring fan Gasterlfin 'geextraheert' waard. Dat lik et derop te wizen dat dit kantoar fan de "Generale ontvanger' - want dat sil hjirmei wol bedoeld wêze - foar wat it tiidrek nei 1580 oanbelanget alle floreenregisters fan de provinsjale oerheid bewarre6. Dêr koe men dus terjochte foar merke öfskriften fan Oanbringkohieren. De ûttreksels ût de Oanbring fan 1511 dyl bûten de argiven fan Steaten, stêden en gritenijen te finen binne, bygelyks yn tsjerkerekkenboeken en prosesstikken, waarden foar it grutste part yn dit 'kantoar fan Fryslän' makke. Spitigemöch is fan de samling sechtjinde-ieuske leggers fan de Steaten mar in lyts bytsje bewarre bleaun. Hjoeddedei fine wy yn it argyf fan de Steaten nei 1580 allinnich mar floreenkohieren ût de achttjinde ieu. De iennichste sechtjinde-ieuske registers ût it Steatenargyf (foar 1580), dyl nei alle gedachten oars altiten yn hannen fan de Steaten west hawwe, binne respektivelik in öfskrift fan de Oanbring fan Ferwerderadiel en in kopy fan de Oanbring fan it doarp Smelbrêge7• Dêmeist binne op it Ryksargyf noch twa öfskriften fan de Oanbring fan hiel Eastergoa en ien kopy fan dy fan Ljouwerteradiel. De lêstneamde kopy hat it argyf troch skinking krigenB• It is lykwols net bekend oft dy öfskriften eartiids ta de belesting-administraasje fan 'e Steaten heard hawwe.

It is noch efkes de fraach oft de Steaten ek foar 1580, doel hja mear in fertsjintwurdigjende as in bestjoerlike funksje hiene, de ferantwurding foar it ynbarren fan de floreenbelesting droegen. Theissen lit him der net d(d\ik oer ût.9• Nei lis betinken wie dat dochs wol sa. Oant de oansluting fan Fryslän by de Uny fan Utert hie de länhear sOnder tuskenkomst fan de Steaten rjocht op de opbringsten fan de jiertaks, de domeinen (it Bilt), de aksynzen en noch wat oare ynkomsteboamen. It ynbarren dêrfan w ie opdroegen oan de rintmaster-generaal, dyl ferantwurding oan de Rekkenkearner yn De Haach en de Ried fan Finansjes dêre skuldich wie. De Steaten hiene lykwols sizzenskip oer de bOtengewoane opbringsten, dêrl de floreenbelesting ta rekkene waard. SOnder har tastimming koe dy net heven wurde. Men soe ferwachtsje dat hja dan ek de troch pleatslike bestjoerders ynbarde floreenjilden seIs fia in eigen Ontfanger barden en administrearren. Mar dat wie net it gefal. In Ontfanger Onder de rintmaster­generaal stie dêr noed foar. Dêrom waarden de registers fan de Oanbring - oan 'e hän dêrfan koe de belestingopbringst kontrolearre wurde - yn syn kantoar bewarre10 •

- 63 -

GrÛ1lgebiet Harns en Harnzerutbuorren (atlas Eekhoff 1852)

- 64 -

"--

E L

Hoe1 it ek west hat, fêst stiet dat der twa folsleine administraasjes fan de Oanbring bestiene: ien op provinsjaal en ien op steds- en gritenijnivo. It is seIs net litsletten dat der yn de sechtjinde ieu ek noch ien op lanlik nivo byhälden waard. It fragmintaryske argyf fan de Hollanske Rekkenkeamer foar 1576 befettet dan wol gjin stikken oangeande de Oanbring, en men si! dy likemin fine yn it havene argyf fan de Generaliteitsrekkenkeamer fan nei 157611), mar der is in dOOlik gegeven dêr1 boppeneamde Onderstelling op berêst. Ien fan de ûttreksels ût de Oanbring fan 1511 dy1 slagge op kleastergoed, dat op it momint fan öfskriuwen al troch de Steaten konfiskearre wie, waard kollasjonearre yn de Rekkenkeamer yn De Haach oan 'e hän fan in dêr berêstend kohier. Soks docht bliken ût it merkteken dat oan 'e ein pleatst iS12. Dat der yn De Haach kontrölekohieren bewarre waarden, kin gjin tafal west hawwe. Nei alle gedachten tsjinnen dy as stipe foar de amtners fan de Rekkenkeamer by it öfhearren fan de rekkens fan de Deputearren fan Fryslän. As de rintmaster-generaal ommers fer­plichte wie syn rekkens yn De Haach goedkarre te litten, dan sille ek de Deputearren dat mei harren finansjele oersjoggen dien hawwe moatte.

Behalve boppeneamde oerheden bewarren ek guon tsjerke- en wetterskips­bestjoeren wol öfskriften fan Oanbringregisters mei it each op it ynbarren fan beskate kontribûsjes.

Fan alle floreenkohieren dy 1 ea foar al dizze bestjoeren en oerheden makke binne, is mar in hiel lyts bytsje oerlevere en oant no ta yn de argiven bewarre bleaun. sant it midden fan de foarige ieu wurdt der nei stribbe dat restearjende diel foar Ondersikers en belangstellenden tagonklik te meitsjen. Wiardus Willem Buma, presidint fan it Frysk gerjochtshöf, en in man mei grutte histoaryske belangstelling, wie dejinge dy1 it inisjatyf ta ûtjefte naam. Hy transkribearre gans argyfstikken wêrOnder ek de him bekende registers fan de Oanbring. Yn 1873 fermakke er syn öfskriften fan dy registers by testamint oan it Frysk Genoatskip mei it fersyk se te publisearjen13. Faaks noch wichtiger foar de ferwurkliking fan dat plan wie, dat hy der tagelyk it doe net lytse bedrach fan f 4000,- foar beskikber stelde. Alhiel neffens syn winsk joech it Genoatskip de opdracht ta ûtjefte oan ien fan Buma syn neiste kollega's: lsaac Telting, riedshear yn it Frysk gerjochtshöf. Telting die wat frege waard en makke him tige fer­tsjinstlik. Hy krige dêrby stipe fan Gerben Colmjon, de doetüdske argivaris­bibliotekaris fan Fryslän. Spitich dat net ien fan dy beiden him ferdjippe yn de öfkomst en eftergrOn fan de publisearre stikken. Yn harren ûteinlike edysje dy 1 neffens it foaropwurd lit 1879 stamt, ûntbrekt in ferantwurde ynlieding; jo sille der ek om 'e nocht in nammeregister yn sykje14.

De titel fan it fjouwer dielen tellende wurk is: Register van den Aanbreng van 1511 en verdere stukken tot de floreenbelasting betrekkelijk '. De earste twa dielen befetsje de wichtichste registers, te witten de Oanbring fan de gritenijen fan Eastergoa sOnder Kollumerlful en Smellingerlful, en de bysOnder wiidweidige Oanbring fan Wymbritseradiel15. Ta dy Oanbring fan 1511 hearre ek noch inkelde registerfragminten oangeande beskate doarpen yn Menameradiel, Barradiel en WOnseradieP6. De dielen III en IV befetsje dokuminten dy1 ta de 'verdere stukken' rekkene wurde moatte. De wichtichste dêrfan binne de

- 65 -

Verklaring op den Aanbreng van Ferwerderadeel van 1540" en de Aanbreng van de landen der buitendijksters van de Vijf Deelen van 1546 17• Lykas ut it folgjende bliken docht, hat it lêste register mar in lyts bytsje mei de floreenbelesting te krijen, dat de troch Telting keazen flagge dekt net alhiel de lading.

As oanfolling op dizze boarnepublikaasje joech Tjessinga in goed heale ieu letter de yn "e tuskentiid by de oardering fan ferskate gritenijargiven nei boppe kommen Oanbring fan de FUf Dielen fan 1511 en 1514 ut yn fiif öfleveringenlB. Yn syn foaropwurd sei er ta dat oan de lêste öflevering in alfabetyske nammelist taheakke wurde soe, mooglik mei in ynlieding op de Utjefte as gehieP9. Spitigemöch binne nammelist noch ynlieding ea yn printe foarm utkommen.

Nei Tjessinga syn publikaasje waarden noch twa Ontbrekkende dielen fan de Oanbring fan 1511 iOn, dêrl: fan bliken die dat dy lokkigemöch it oant dan ta noch "Onbekende" kertier 5anwälden oanbelangen. It earste, in yn 1653 makke öfskrift fan de Oanbring fan de gritenij Einjewier, waard Ontdutsen yn in oantekenboekje Memorieboeck voor Hylk (?) Jelies anno 1708 '20 . De utjefte waard fersoarge troch N.E. Algra. It twadde fragmint, dêrl: fan bliken die dat it it geb iet fan it stedsje Sleat en it doarp Wikel besloech, waard iOn yn prosesstikken ut it jier 1612 dyl: hannelje oer de eigendomsrjochten op in beskaat stik lau dat op de grins fan beide parochies lePl. Feitlik giet it hjir om twa Ofskriften dyl: respektivelik yn 1586 en 1611 opmakke waarden. Hja binne troch PhH. Breuker ut jOn yn "e foargeande öflevering fan de Bydragen ta pleatslike skiednis.

Mei de publikaasje fan de folgjende teksten wolle wy dizze utjeftetradysje fuortsette. It tafal wol dat de fragminten Onöfhinklik fan elkoar opsteld en bewarre binne, mar foar in part dochs itselde gebiet oanbelangje. De wat de ynhäld oangiet äldste tekst, dyl saw at tsien jier lyn iOn waard by de ynventarisaasje fan it argyf fan de stêd Hams, slut fuort oan by de Oanbring fan 151122• It is in Ut 1594 stammend öfskrift fan de hersjenning fan de Oanbring fan it gebiet fan Hams dat baten de stêdswälen leit. Dy hersjenning datearret Ut 1542 en waard neffens de ynlieding en utlieding opmakke troch de boargemasters Ariaen Michielsz en Intze Jansz. Beide magistraten oerhannigen har op 19 maaie fan dat jier oan in tal mei namme neamde Deputearren en korrunissaris­sen fan it Hof, dyl: belêstige wienen mei wat neamd wurdt: it ferlykjen en rjochtfeardich meitsjen fan de Oanbring "ouertl: voorscreven landt". Dizze kommittearren kontrolearren it stik en hechten der op 23 maaie har goedkarring oan.

De fraach komt fuortendaliks op oft it hjir om in tafallige hersjenning giet of om in hersjenning dyl: Onderdiel wie fan in feroaring fan de Oanbring foar in grutter part fan Fryslan, mooglik seis foar de hiele provinsje. It is yn dit ferom fan belang te witten wat Onder de omskriuwing buer l: voorscreven landt" ferstien wurde moat. Dat dy allinnich op Hams slaan soe, is net wierskynlik. Foar de kontrole fan de gegevens fan sa"n lyts gebiet soene net sa"n tal en ek net sokke pommeranten oansocht wêze as de prokureur-generaal Karel van Nitzen, de rintmaster fan de domeinen Gerrit van Loo, de Deputearren master Syds

- 66 -

Tjaarda, Sybrand van Roorda, Jarich van Dekema en noch trije oaren. Wy tinke dat hja belêstige wiene mei it tafersjoch op de feroaring en oanfolling fan de Oanbring fan in part fan Westergoa.

Troch in lyksoartige kommisje waard twa jier earder 1540, yn in 'verclaringe' op de Oanbring fan de Eastergoaske gritenijen Ferwerderadiel en Ljouwerteradiel makke23. Hja bestie doe ût master Syds, Jarich van Dekema en Janclm Douwama de jonge - as Deputearren ût namme fan de trije kertieren - en master Albert Aernsma as fertsjintwurdiger fan it Hof. Reden foar har wurk wie, sa't hja it seine, dat in grut tal saten yn 1540 Onevenredich swier oanslein waard om't der sOnt 1511 perselen öfsplist wiene wêrfan't de nije eigeners har oan de floreenplicht Ontlutsen. Lykas hjirboppe al meidield waard, is de hersjenning fan Ferwerderadiel troch Telting yn it tredde diel fan syn ûtjefte publisearre. Dy fan Ljouwerteradiel is ek bewarre mar waard noch troch Telting noch troch Algra opmurken, dat men wie fan it bestean dêrfan oant foar koart net goed op 'e hichte24 • Neffens de oantekening dy't oan de "verclaring' op de Oanbring fan Ferwerderadiel foaröf giet, is it by dizze twa gritenijen bleaun .... soe die winter aen quam: Dy opmerking jout oan dat de kommisjeleden it registraasjewurk seIs ûtfierden en net ûtbestege hiene oan de grytmannen mei harren assistinten. Faaks foeI it har net ta yn dy tUd fan it jier de öfhandige doarpen te berikken. Mar it is ek mooglik dat de brOkers en eigners fan öfhandige pleatsen yn 'e winter net yn steat wiene foar de kommisje yn 'e doarpen te ferskinen. Oft dy oars it folgjende jier har wurk yn de oare gritenijen fan Eastergoa ek fuortset hat, is net bekend25•

Fansels wiene der op oare plakken ek floreenplichtigen dy't beswieren hiene tsjin har Oanbring en de oerheid ta hersjenning besochten te bewegen. Ferskate oanwizingen dêrfoar binne te finen yn it register fan de Oanbring fan WymbritseradieF6. Sa wurdt bygelyks yn in oantekening oangeande it floreenbedrach fan hear Aeble, pastoar fan Skearnegoutum, medield dat de Deputeerden totter rekeninge' in fersyk om "verlichtinge' dat dizze sielehoe­der op 14 juny 1542 yntsjinne hie, ynwilligen27 • Neffens in oar berjocht yn datselde register foldiene de neamde Deputearren op krekt deselde dei oan in lyksoartich fersyk fan de hierder fan de patroanslannen fan Twellingea28• Ut de omskriuwing 'totter rekeninge' soe öflaat wurde kinne dat dy Deputearren net, lykas yn it gefal fan Hams en Ferwerderadiel, as spesjale kommisje fungearren dyl mei in miene korreksje fan de Oanbring fan de gritenij belêstige wie. It wiene nei alle gedachten 'gewoane' Deputearren dy't Ondermear as taak hiene om tafersjoch te hälden op it ynbarren en berekkenjen fan de floreenbelesting. Wol stiene hja dan iepen foar fragen fan yndividuele hierders en einierden om harren oanslachbedraggen op 'en nij te besjen.

Mooglik wie Wymbritseradiel yn 1511 al sa yngeand bewurke dat de Oanbring dêrfan amper mear korreksje fanneden hie. Mei de gritenijen fan de Flif Dielen, dêrl de registers betreklik summier fan wiene, lei dat grif oars. Fan it Barradielster doarp Minnertsgea is bygelyks bekend dat it yn 1542 alhiel op 'en nij oanbrocht waard29 • En fan de gritenij Baarderadiel witte wy dat dy yn datselde jier in yngeande korreksje fan de Oanbring krigen hat. Dy is nammentlik

- 67 -

in skoftke lyn weromfûn yn it famylje-argyf Van Sminia:lO. It opskrift fan it manuskript is: hyeuuwen aenbrengh van Baerderadeel bij Dominicus piJbe zoen Grietman van tselffde deel, ende Leuwe Tziiepcke zoon sijn schrieuer ende Se­cretaris der seluer deel, gerecolligeert In tjaer - xxxxif. Dêr docht ut bliken dat dizze Oanbring lykas dy fan Hams op de gewoane wize troch de pleatslike bestjoerders opmakke waard. It hat dêr dêrom alle skyn fan, dat beide hersjenningen Onderdiel west hawwe fan ien en deselde registraasje dyl op lêst fan de Steaten troch de al neamde kommisje la it rjochtfeardich meitsjen fan de Oanbring', utskreaun waard. De Nije Oanbring fan Minnertsgea mei faaks wol beskêlge wurde as pars pro toto' foar dy fan Barradiel. As wy dêrfan utgeane, dan hat it 'voorscreven landt' dus yn alle gefal Baarderadiel, Barradiel en Hams omfieme'll.

It lit him riede wêrom 1 foar Hams op himsels al in op 'en nij besjen fan de Oanbring fanneden wie. Wal it register trochlêst, fernimt dat der Onderskate pleatsen wiene dêrl de hierwearde fan fermindere wie om 1 hja lan öfstean moatten hiene foar de ferlizzing fan de seedyk. Dy sates waarden no, op grOnslach fan de prizen fan 1511, foar legere floreenbedraggen opskreaun.

It is hast oerstallich, mar om misferstannen foar te kommen wolle wy der hjir op wize, dat de floreenbedraggen ut de kohieren fan 1540 en 1542 net de yn dy jierren jildende hierwearde oanjouwe, likemin as de bedraggen, dyl yn de achttjinde-ieuske kohieren fûn wurde, dat dogge. De feroaring fan de Oanbring hie ommers ta doel de Onderlinge ferhälding te korrizjearjen; net om de om­slachbedraggen oan it troch de ynflaasje heger wurden priispeil oan te passen. Soe dat lêste it gefal west wêze, dan hiene de floreenbedraggen fan 1540 en 1542 twa kear sa heech wêze moatten as dy fan 1511; en dat kin grif net fêststeld wurde.

Us twadde tekst slut net daliks oan by de Oanbring fan 1511, mar is mear in oanfolling - feitlik kin better praat wurde fan de oanfolling - op de Nieuwe Aenbreng van der buitendijksteren landen ' dyl Telting yn it tredde diel fan syn ûtjefte publisearre hat. Buma hie syn öfskrift yndertiid makke nei in manuskript yn it stedsargyf fan Frjentsjer, dat - sal hy spetigemöch fêststelle moast -net folslein Wi&2. It Mnskrift häldt hommels op nei de fjirde oanbringpost fan Hams, dat de fierdere katernen, dêrl de oare meidielings fan Hams en Hamzer Utboorren yn stien moatte hawwe, (IltbrekkeJ3. No hawwe wy dy wei rekke katernen net weromfOn. Nee, by it rieplachtsjen fan Onderskate famylje-argiven fûnen wy yn it argyf fan de famylje Crack ta Us ferwOndering in hfulskrift dêrl de folsleine Oanbring fan de lannen fan de bOtendyksters yn stieJ4. Op de lêste 37 bledsiden seagen wy dêr kreas de gegevens registrearre fan de plakken dy 1 yn Telting syn ûtjefte mist wurde, te witten fan Hams en Harnzer Utbuorren35 • It sil dUdlik wêze dat de hjirneifolgjende tekst op dat diel ut it Crack-manuskript basearre is.

Hoe oft dat stik yn it argyf fan Crackstate bedarre is, witte wy net. Dyjinge dy 1 it argyf ynventarisearre, koe gjin ferban fine tusken dit stik en de oare argyfbestfuldielen. Dy slaan nammentlik suver allinne op de administraasje fan

- 68 -

Johannes en Hyppolytus Crack, twa Ïeanmagnaten' dyl elk yn 'e santjinde ieu in skoft grytman fan Einjewier west hawwe. Us Oanbringregister liket yndied net tusken harren papieren te passen. Men soe it earder yn it argyf fan it wetterskip Der Vijf Deelen Zeedijken Buitendijks ' ferwachtsje36 • Mooglik is it dêr op de ien' of oare wize ût ferdwOn. Safierl as wy witte, hat lykwols gjin lid fan de famylje Crack ea in bestjoersfunksje yn dat wetterskip hän, op grOn wêrfanl er tagong ta dit hänskrift hawwe kind haL

Earl wy de Oanbring fan de bOtendyksters datearje, wolle wy earst neier yngean op aard, doel en strekking dêrfan. Telting hat net de Ontsteansskiednis yn in ynlieding beskreaun. mar publisearre wol inkele dokuminten ût it äldste resesboek fan Der Vijf Deelen Zeedijken Buitendijks' dyl dêr wat ljocht op skine litte. No wurdt dit wetterskip yn net fan beide hänskriften neamd, mar faaks is dat sa frjemd net om 1 ek net ien fan beide in titel hat. It is lykwols klear en dOOlik dat de bedoelde Oanbring allinne op de bOtendyksters fan de Fiif Dielen slacht.

Wa wiene dy bewuste bOtendyksters? Men kin se yn 1 koart omskriuwe as de eigeners en hierders fan län dat fuortendaliks achter de seewarring lei, op sa'n wize dat it net ekstra troch ien of mear oansjenlike slieperdiken beskerme waard. Hja hiene oant yn de sechtjinde ieu de haadferantwurdlikheid foar it op­meitsjen fan dy seekearing. Wol koene se sa no en dan de help ynroppe fan 'e net oan see lizzende binnendyksters, mar dy help liket fan älds net ferplichte west te hawwen37• It foarnaamste Onderhäldswurk bestie doe ût it byhälden fan it ierden dyklichem. It wurk wie ferdield oer de yndividuele hierders en einierden. Elk moast seIs de dêrfoar easke hän- en spantsjinsten ûtfiere of ûtfiere litte, op it him tawiisde dykfek, dêrl de lingte fan oerienkaam mei it oerflak fan syn län. Sa waarden de Onderhäldslêsten fan de seediken pOnsmjittigerwize ferdield oer dyjingen dyl it earst fan in trochbraak te lije hawwe soene. Se rêsten, lykas yn in regeling ût 1525 meidield is, yn hiel Westergoa op ' ... alle pondematen lands, buitendijks liggende ende met enen water overvloeyende:J8.

Troch grutte stoarmfloeden en dyktrochbrekken groeiden de dyklesten de bOtendyksters yn de earste helte fan de sechtjinde ieu boppe de holle19 • Hja moasten net allinne mear oandacht besteegje oan it îerdwurk', mar wiene foar it behäld fan de seewarring no ek ferplichte kostbere pealbeskoeü'ngs, wier- en reiddiken oanlizze te litten. Foar de needsaaklike stipe oan jild en mankrêft diene hja in hieltiten twingender bemp op de binnendyksters, dyl nei har oertsjûging dochs ek baat hiene by betroubere seediken. Mar dy lju wiene net ree om mear as ynsidinteel oan fersiken om bystän te foldwaan, wat oanlieding joech ta grutte skelen en prosessen. De sintrale oerheid besocht dêrop hieltyd wer de partijen byinoar te bringen. Fral troch de ynspanning fan steedhälder George Schenck van Toutenburg kaam yn 1533 in binende kompmmisregeling ta stän dy 1 troch alle belutsenen oanfurdige waard: it 'Groot-Arbitrament'. Dêr waard foar de Frjentsjerter Fiif Dielen en noardlik WOnseradiel, dy 1 beide it lestichste dykfek fan hiel Westergoa tawiisd krigen, te witten de dyk tusken it Bilt en de Makkumersyl, de folgjende kontribûsjeregeling yn fêstlein. De bOtendyksters - en dat wiene hjir dyjingen dyl westlik fan de Slachte en Marnedyk grOn brOkten -

- 69 -

waarden achte trijefeam fan it ierdwurk' te Ûl1derhälden. De binnendyksters soene dan it restearjende part foar harren rekken nimme. It Ûl1derhäld fan pealbeskoeiïngs, wierdiken, reidmatten en soksoarte, wat den wolris gearfette waard Onder de nOmer 'strtinwurk', waard fan no af mienskiplik betelIe, lykwols mei it betingst dat de bOtendyksters dêr twa kear sa swier foar oanslien waarden as de binnendyksters: wannearl de lêsten in heale stoer fan de floreen betelje moasten, soene de earsten in hielen afstean moatte.

Ta de kontribtisje bOtendyks waarden no rekkene: 1. de san doarpen bOten de Marnedyk fan WOnseradiel: Kimswert, penjum, Wûns (foar twa-tredde), Sureh, Koarnwert, Abbenwier en Makkum; 2. de doarpen bOten de Slaehte fan Frjentsjerteradiel: Mullum, Hjelbeam, Achlum (foar in kwart) en it kleaster LÛIltsjerk; 3. de stêd Hams mei har Utbuorren; 4. de trije doarpen bOten de Slachte fan Barradiel: Winaam, Pitersbierrum en Seisbierrum; 5. en as lêste de trije doarpen binnen de Slachte fan Barracliel: Furdgum, Tsjummearum en Easterbierrum, mei de abdij Lidlum. Foar de lêste fjouwer plakken gou in aparte regeling. Hja leine wol allegear binnen de Slachtedyk, dyl oan de westkant fan har gebiet op de seedyk oansleat, mar grinzen teffens fuort oan dyselde seedyk, en hiene yn it ferline ek meiholpen dy te Ûl1derhälden. It waard dêrom ridlik aehte de bewenners fan dy plakken foar it ierdwurk like swier te belêstigjen as de bfitendyksters. Foar it hänwurk mochten hja lykwols itselde as de binnendyksters betelje. Hja droegen ommers ek by oan it Q.nderhäld fan de Slachtedyk.

Yn it Groot AIbitrament wie fêstlein, dat wat elkenien oan dykslêsten bOten it ierdwurk hie, net oer 1 pfinsmiet mar oer de hierwearde fan 'e pleats omslein wurde 50&°. Soks hälde yn dat net allinne de grutte, mar ek de kwaliteit fan it lau in rol spile. It bettere län moast no nei ferhälding in gruttere bydrage leverje as it yn kwaliteit mindere, dat waard as mear billik ek akseptearre. De kontribuanten fan de Vijf Deelen ZeediJKen' hälden har oan dy omskriuwing en waarden it der Onderinoar oer iens dat hja de kosten fan it stränwurk, dat se dochs oan spesjalistyske oannimmers en dykwurkers oerlitte moasten, oer de floreen omslaan soene. De binnendyksters woenen ek graach it Onderhald fan de oan harren tawiisde ierddiken fia in heffing op 'e floreen bekostigje. Logysk, want hja wennen oer 1 generaal fier fan de dyk of en it foei har dan ek net ta om dêr seis oan te arbeidzjen. De bOtendyksters keazen der lykwols foar om it ierdwurk op de tradisjonele pûnsmjitige wize oer de brOkers te ferparten.

De ferdieling fan it hiele dykkompleks tusken it Bilt en de Makkumersyl oer de binnen- en bOtendyksters, hie as gefolg dat lêstneamden de harren tawiisde diken op 'en nij oer de Onderskate doarpen omparte moasten, wêrneït dy doarpen dan wer bar om bar harren fekken oer de yndividuele brOkers utsplisse koene. Ynearsten skine de bfitendyksters dy foarste, algemiene utdieling troeh te lotsjen Utmakke te hawwen. Mar dat levere gjin resultaat op dêrl elkenien it mei lykfine koe. Der wiene nammentlik doarpen by dyl in Onevenredich grut tal swakke - en dus yn Onderhäld noedlike - dyksdielen tametten krigen hiene. Kommissarissen fan it Hof wiisden dêrop de goeie diken fan noard nei slid ta oan de tichtstbylizzende doarpen, en stelden Ut dat it ierdwurk fan de swakke diken

- 70 -

tenei op mienskiplike kosten Onderhälden wurde soe .... nae oovenant ende by de gulden renten '.41

Tsien jier letter woene guon de regeling by stelle; wat meüens op aItricatiën' en rOzje iitrOn. De skelen rOllen op in stuit sa heech, dat it Hof der wer oan te pas komme moast. It is net krekt bekend wêrl de oast siet, mar it kin wol ret wurde. Sadreel der troch stoarmfloeden nije gatten yn 'e dyk slein wiene, krigen de doarpen waans dyksperselen skansearre wiene, mei swiere lêsten te kampen. Dy woene se dan fansels mei öfskowe op 'e doarpen dyl oan harren perselen tafallich gjin of mar in bytsje skea opIiln hiene. It Hof, dat begryp opbringe koe foar dy problemen, besleat by sintinsje fan 13 april 1546, ta in hersjenning fan de ferhälding goede dikenjminne diken. Mear dyksdielen waarden as "swak" oanmurken, dat sy koene dan op mienskiplike kosten ÛIlder­hälden wurde. Soks hie oan 'e oare kant as gefolch dat it ynkrimpende diel goede dik en op 'en nij de pûnsmiet ferdield wurde moast. Dykgraaf Andries Waltinga krige opdracht dêr yn oparbeidzjen mei de folmachtigden fan de btltendyksters, in nije regeling foar te ÛIltwerpen. Hja kamen op 26 maaie ta in foarriedige, glo­bale ûtdieling oer de doarpen. Dy doarpen, en fansels ek de stro Hams en de kleasters Lidlum en LÛIltsjerk, waarden achte de harren tametten dykfekken te ferdielen .... bij ende op hoer olde legers soe als sij elcx aen den anderen gelegen hebben ten tijde van tlaeste reces toegedeeld"2• Hja krigen lykwols de garänsje dat se by femaring fan 'e leggers eventueel rjocht hiene op in lytsere ûtdieling.

De doarpsgruttesifers, op grt1n wêrfan 1 de globale werûtdieling oer de ptlnsmjitten fêststeld waard, waarden neffens it troch Telting publisearre dokumint oangeande dy werûtdieling, ÛIltliend oan in register fan de ferstoarne dykgraaf Frederick van Grombach (stoarn 1541) dat oerskreaun wêze soe nei in orizjineel ût 1533. De globale werûtdieling neffens doarp en de detaillearre omslach yn dy doarpen seis, dyl dêr wer op folgje moast, koene lykwols mar in foarriedich karakter hawwe. Yn de sintinsje fan it Hof wie ommers ek fêststeld dat de leggers op 'en nij besjoen wurde moasten. Dat lêste moast fansels konsekwinsjes hawwe foar de doarpsgruttetotalen, dyl op har bar wer de ûtdieling beynfloedzje soene. Sicke van Dekema en Adriaan de Jonge, beide Rie­den fan it Hof, waarden op 2 juny 1546 by 'appoinctement' belêstige mei de hersjenning fan de leggers43• Hja moasten yn alle btltendykster doarpen de brtlkers fan de grt1n byinoar roppe, har Onder de eed freegje nei de grutte fan har làn, en harren antwurden registrearje mei spesifikaasje fan • ... twee naestlegeren ... ende wie dair aff grontheer was of wairen·. Wannearl soks need­saaklik wie, mochten se ek perselen opmjitte litte. It resultaat fan dat lanopnamewurk is no ûs Oanbring fan de btltendykster lannen.

Telting neamt dy Oanbring in Nieuwe Aanbreng', mar it is de fraach yn hokker sin dy nij wie. Hie der yn 1 foar al sa'n soarte legger foar hiel it btltendykster gebiet west? De ferwizing yn it stik fan 26 maaie 1546 nei olde legers' fan de doarpen lit Ondêrstelle dat der wol al omSlachregisters foarhannen wiene, mar dat dy net troch in oerkoepeljende ynstänsje neisjoen, kopiearre of bondele wiene, wat betsjutte dat men eikoars opjeften min kon-

-71-

trolearje koe. Dat lêste docht teminsten bliken ut in opmerking by in oanbringpost yn de bOtendykster Oanbring fan it kleaster Liintsjerk. Der is in protest yn te finen fan master Jan van Arum ut namme fan de abt fan Lidlum en oare bOtendyksters, rjochte tsjin it besitstotaal dat de prior fan Liintsjerk opjOn hie .•... want dezelve minder was van getal van pondematen dan dair zij conventualen dus lange voir hadden geschoten, te weten voir de seshondert pondematen dair zij heure Corpus van Luijnkerck op aengebrocht hadden int jair XVC ende ellif ..• ende zedert die tijt ende dair te voeren tot reparatie van de zeedijcken hadden geschoten 114. Blykber wie it Register van de Aanbreng fan 1511, mei syn hersjenning ut 1542, de iennichste algemiene legger dêr"t nei ferwurd wurde koe. It is lykwols net wierskynlik dat de aparte doarpsleggers foar de omslach fan de ierdwurklêsten dêr op basearre wiene. Yn 1 foarste plak wurdt yn de Oanbring fan 1511 net foar alle gritenijen en stêden it oerflak fan it lan opjtîn; de pOnsmietsifers Ontbrekke bygelyks yn de Oanbring fan Frjen­tsjerteradiel. En twad docht bliken dat foar de doarpen dêrl sawol de oerflaktesifers ut 1511 as dy ut 1533 bekend fan binne, de jongste sifers sabot fan de äldste öf wike dat se dêr feitlik net fan öflaat wêze kinne4S• De konkliizje moat dêrom wêze, dat de Oanbring fan de bOtendykster lannen as algemien, op lêst fan in sintrale ynstansje gearstald grOnregister, gjin streekrjochte foargonger han hat. By de utdieling fan de diken nei oanlieding fan it Groot Arbitrament fan 1533, waard nei alle gedachten folstien mei it rieplachtsjen fan 'e net-kontrolearre doarpsleggers. It like dêrom better yn de titel fan it register it adjektyf 'nieuw' wei te litten.

Wannear waard de Oanbring fan de bOtendyksters no uteinlik folbrocht en oant hokfoar datum bleau dy yn gebrOk? Ut de ynlieding fan de Frjentsjerter ferzje is op te meitsjen dat Van Dekema en De Jonge mei har wurk nei 2 juny 1546 begOn binne. De neiere ornskriuwing fan dy mannichste: 'den tweeden Junij int selve jair', wiist derop dat hja it net yn dat jier öfmeitsje koene. Dat wurdt troch in ynljochting Ut it register seIs befêstige. By de Oanbring fan Sijbrandt Jakobzoon te Hjerbeam, hierder fan it Achlumer kleaster Liintsjerk, is in ferklearring opnommen fan hear Pieter van Purmerendt, pater te Achlum, oer de grutte fan Sijbrandt syn lannen46 • Dy is datearre op 4 juny 1547. De ferklear­ring liket efterof mei de earste gearfoege te wêzen, mar is fansels wol opnommen foardat it register definityf opmakke waard. De byhearrende datum moat dêrom opfette wurde as de lêste bekende datum wêrneït it register opmakke waard (de "terminus a quo 1. De iertiidske mannichste ("terminus ante quem 1 dy"t wy fine koene, is 8 augustus 1549. Doe stoar nammentlik Renick Roorda te Menaam dy't yn de Oanbring fan de bOtendyksters noch net as ferstoam of sillich oantjutten is47• Faaks kin dy lêste 'terminus' nei wat speurwurk fierder yn de tiid tebek pleatst wurde, mar fan grut belang is dat net. Nei alle gedachten kaam it register noch yn 1547 klear. Men kin jin ommers net goed foarstelle dat sa 'n registraasje mear as twa jier yn beslach nommen hawwe soe.

It is de fraach oft dizze lanopname wol nut han hat. De oanstriid om nij Ontstiene swakke plakken meiinoar mei de al besteande kalamiteuze dyksdielen op mienskiplike kosten Onderhälde te litten, en it yn hieltyd mear ynskeakeljen fan

- 72 -

spesjalisten by it dykswurk, moasten op 'en doer wol ta it opjaan fan it omslachprinsipe neffens pOnsmiet liede. It ierdwurk oan 'e diken waard no ek mear en mear ûtbestege en oer de floreen omslein48 • Dykwurkers koene it gewoane Onderhäldswurk nei alle gedachten flugger en effisjinter ûtfiere as de einierden en hierders seIs. Dochs tekene it Hof om 1560 hinne beswier oan tsjin de tendins ta it mienskiplik meitsjen fan de ierdediken, it wie bang foar fiskale oerbelêsting fan de hûsman49• It opmeitsjen fan de dyk mei eigen hán koste de boer ommers gjin jild. Mar in foarstel om dizze Ontjouwing werom te draaien helle it net. It Hof stelde nammers seIs, by provisjonele ordonnansje fan 1569 ût, dat alle wurken oan 'e dyk fan 'e Fiif Dielen, oft it no reid-, rys-, wier-, peal- of ierdwurken wiene, 'gemiene' wurken wêze soene en ût ien ponge betelle wurde moasten yn in beskate ferhälding tusken binnen- en btltendykstersso• Dochs moasten de tlnderhäldsplichtigen by mánsk reparaasjewurk lykas dat yn 1574 en 1575, seIs mei arbeiders op 'e dyk komme; mar ek dan waarden de arbeidslêsten oer de floreen omsleins1 • Fan 1569 of waarden dus alle dykslêsten fan de bûtendyksters basearre op de hierwearde fan har 100, sa as dy fêststeld wie yn de Oanbring fan 1511 en yn lettere floreenkohierenS2• As pOnsmietregister waard de Oanbring fan de btltendyksters dêrtroch - om sa mar te sizzen - degradearre ta in argyfstik.

Undertusken is hjirmei noch net dOOlik wannear en troch wal de twa ferzjes fan dat Oanbringregister skreaun waarden. Telting oardiele oer it Frjentsjerter ferhaal, dat it skreaun is mei in dOOlike hán en letter fan de sechtjinde ieu53 •

Dit oardiel kin ek op it hánskrift ût it argyf fan de famylje Crack tapast wurde, want de oanbringposten binne der dOOlik troch deselde hán yn notearre. Oml gjin fan beide ferzjes Ondertekene is, of op in oare wize merktekene, moat de auteur ûs yn 1 earstoan Onbekend bliuwe. Hat it faaks ien fan de twa kommisjeleden, Van Dekema of De Jonge, seIs west, of hiene se in klerk yn tsjinst? Wy binne de skriuwhán fan de registers op in oar plak noch net tsjinkommen. Paleografysk skerp datearje is net mooglik en hat ek gjin doel om 1 der al twa data: 1546 en 1569, bekend binne. It is net oannimlik dat beide ferzjes, ek al soene it allinne mar ofskriften wêze, nei it lêstneamde jier skreaun binne. Hja soene dan ommers gjin inkeld doel mear tsjinne hawwe.

Hokker fan de twa, ta beslût, it äldste hánskrift is, kinne wy net mei wissichheid sizze. Wy nimme oan dat de Frjentsjerter ferzje de äldste is, om 1 dêr oan it begjin it dokumint yn opnommen is dêrl Sicke van Dekema en Adriaan de Jonge in ûtiensetting oer de troch har al ftfierde opdracht yn jouwe. It Crack-hánskrift befettet dit stik net, mar begjint fuortendaliks mei de Oanbring fan Furdgum. It is ek wat kompakter en minder regelmjittich skreaun, hat fierders in gruttere biedspegel en befettet mear ofkoartings; dêrl net mei sein wurde wol dat it minder goed te lêzen is. Rjochtoarsom, it bliuwt in prachtich manuskript.

De wearde fan beide teksten sil foar elke brûker wer oars wêze. De Nije Oanbring fan 1542 liket ûs benammen fan belang oml dy nêst de eigners fan 1542 ek dy fan 1511 opneamt. Harren nammen leverje, mei de pOnsmietgetallen en floreenbedraggen - dyl, lykas sein waard, suver gelyk binne oan harren wearde

- 73 -

ut 1511 - nij materiaal foar de kennis fan 'e sosjale struktuer yn dit gebiet yn 'e sechtjinde ieu. Dênnei follet dit stik de 'echte' Oanbringregisters fan 1511 oan, en dat is noch fan mear belang om l it net in geografysk isolearre diel fan de Oanbring fertsjintwurdiget, mar daliks by de bewarre bleaune en utjOne registers fan Frjentsjerteradiel en Barradiel oanslUt. Spitigemöch neamt de Nije Oanbring de nammen fan de hierders net, mar dy kinne dan wol wer fQn wurde, alteast foar 1546, yn de twadde tekst oangeande de Oanbring fan de bûtendykster lannen. Uteraard mist dit register de yn sosjaal-ekonomysk opsicht sa wichtige hierweardegegevens, en befettet it nêst de nammen fan hierders en eigners allinne ynformaasje oer de grutte en lizzing fan 'e lannen. Mar dat gemis wurdt foar in part goedmakke troch de grutte wiidweidigens fan de opjeften. De neistlizzingsgegevens fan de öfsûnderlike perselen meitsje, wannearl se kombinearre wurde mei data ut lettere floreen- en stimkohieren, in hast folsleine kartografyske rekonstruksje mooglik. Postma demonstrearre it alris foar Furdgum, Koamwert en Ingwieró4 .

Beide teksten hawwe, om sa mar te sizzen, noch in beskate 'mearwearde' om l se op mei stêd anneks binne. Oant no ta hiene wy - Sleat efkes net meirekkene -allinne oer de gegevens fan Ljouwert, Dokkum en de Utbuorren fan Frjentsjer ta IE foldwaan. D€r is no dus it materiaal fan Hams mei syn Utbuorren bykommen. Om

earlik te wêzen moat der wol by meidield wurde dat dat net it gebiet binnen de stedsgrêft bestrykt55•

By de Utjeften fan dizze teksten hawwe wy demei stribbe de oarspronklike stavering sa trou mooglik wer te jaan. It hänskrift fan de twadde tekst makket lykwols net foldwaande Onderskied tusken de letter n en u, sadat men konfrontearre wurdt mei in inkel twiveigefal lykas Auckema-Anckema Haadletters komme wy yn it Mnskrift fan de Nije Oanbring wol tsjin, mar yn dat fan de bû­tendykster Oanbring net. Yn neifolging fan Telting besleaten wy om de begjinletters fan de persoans-, pleats-, en famyljenammen yn kapitaal wer te jaan en nije sinnen mei in haOOletter te begjinnen. Foarsafierl fjildnammen net mei persoans- of famyljenammen gearfrissele binne, binne se mei in lytse begjinletter öfprinte. De ynterpunksje yn it hänskrift fan de earste tekst is yn de utjefte oernommen. Yn dat fan de twadde komme gjin lêstekens foar. Fanwegen fan it lêsgemak hawwe wy dy hjir, al wer yn neifolging fan Telting, sunichjes fan komma 's en punten foarsjoen. Fierders binne de öfkoartings stilsw ijend oplost. De öfsOnderlike oanbringposten waarden trochrinnend nÛillere en ta beslut waarden de romeinske sifers yn de optellings ferfongen troch arabyske.

- 74 -

Noaten

·Yn novimber 1985 doel dizze boarne-utjefte fierhinne klear wie en allinne de ynlieding noch yn it Frysk oerset hoegde te wurden, kaam Rintje Heeringa te ferstjerren. Mefrou A. Heeringa ut Skearnegoutum wie sa freonlik en meitsje de oersetting, dêr har broer mei begûrl wie, of. Dêrfoar wol ik har op dit plak tanksizze.

1. O. Postma, De Friesche kleihoeve (Ljouwert 1934); J.A. Faber, Drie eeuwen Friesland, 2 dln. (Ljouwert 1973); en J. de Vries, The Dutch rural economy in the Golden Age, 1500-1700, (New Haven 1974).

2. Groot Placant en Charterboek van Vriesland (GPCV), 5 dln., G.F. thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg ed. (Ljouwert, 1768-1793), Il, 13,73. Sjoch ek it extract uit 1 privilegieboek beroerende den aanbreng der Landen en Renthen in Vriesland (1511)', Ryksargyf yn Fryslàn, Ljouwert (RAF), Kolleksje Mnskriften, ofkomstich Ut de Provinsjale Biblioteek, Hs.nr. 1480, s. 1.

3. Register van den Aanbreng van 1511 en verdere stukken tot floreenbelasting betrekkelijk (RvdA), 4 dln., J. Telting ed. (Ljouwert 1879) 11, 364. foar it ta stàn kommen fan dat register; sjoch J.S. Theissen, Centranl gezag en

Friesche vrijheid (Grins 1907) 49-52. 4. H.T. Obreen, Dijkplicht en waterschappen aan Frieslands westkust (Boalsert

1956) 70. 5. RvdA 11, 3; PhH. Breuker ed., De registers fan de oanbring Ut 1511 fan

Sleat en Wikelo, Bydragen ta pleatslike skiednis 1 (1984), 150-175, dêre 151, 155.

6. Sjoch ek GPCV 11, 284, 293. Yn 1636 waard dit kantoar yn trije aparte antfangskantoaren splist. Jen dêrfan wie it kantoar der florenen; Sjoch hjirfoar J.G. Berns, Inventaris der archieven van de Staten van Friesland en de danrmee verbonden colleges 1580-1795 (Ljouwert 1964) IX, 18.

7. RAF, Argyf fan oe Steaten fan Fryslàn foar 1580, ynv.nrs. 656, 657. Fergelykje: J. Avis, Inventaris van het archief der Staten van Friesland vóór 1580 (Ljouwert 1963) 173.

8. RAF, Samling oanwinsten, ynv.nrs. 2 en 3 (skinkingen ut 1854 en 1873). Fierders kinne noch twa 19de-ieuske ofskriften fan oe Oanbring fan Eastergoa fan wurde yn it RAF, Hilsargyf Tjaardastate te Rinsumageast, ynv.nr.5.

9 Theissen, Centranl gezag, 365-367. 10. It docht bliken dat in Ut 1542 datearjende spesifikaasje fan hilsrinten en

°stedepachten ° fan oe Fryske stêden berekkene is °vuyt ende naede Aenbrengen Berustende opten Comptoire vanden Rentmeester van VrieslantO, RAF, Famyljeargyf Van Sminia, ynv.nr. 1869. Yn oare dokuminten dyl ander dat nOmer berêste, komt hieltyd wer de namme fan de Ontfanger Hans van

- 75 -

Oosthem nei foaren, dyl it belestingjild dat ynbard wie oan 'e Deputearren oerdrage moast.

11. A.L. Heerma van Voss, Rekeningen en andere stukken betreffende Friesland, afkomstig uit de Hollandse rekenkamer (1515-1575) (Den Haach 1949); J.A.M.Y. Bos Rops e.a., De archieven in het A 1gemeen Rijksarchief (Alphen aan den Rijn 1982) 52, 53.

12. 'Gecollationeert jegens gelycke quoyer van den aenbrenge der Grietenie westerzyde der Pasens, berustende in den Cameren van den Rekeninghe in de Haghe ... ·, GPVC I1,284.

13. RvdA I, iii, ivo As wy it hjir hawwe oer it inisjatyf fan Buma, litte wy de eardemeamde publikaasje fan Oanbring-ekstrakten troch Schwartzenberg bOten besk~ing. Dy kin iOn wurde yn GPCV I1, 278-293. De öfskriften dyl Buma makke hat, wurde bewarre yn 'e Provinsjale Biblioteek, Hs.nr. 1508.

14. Der bes tiet Onderwilens wol in wlidweidich persoans-, plak- en saaknammeregister op de Oanbring fan de hän fan M. Oosterhout. It is op fysjes skreaun en beslacht net allinne de troch Telting utjûne kohieren mar ek de hjimei te neamen Oanbring fan de Fiif Dielen. Oosterhout fennakke syn fysje-samling oan it Frysk YnstitUt te Grins dêrl it materiaal op dit stuit uttypt wurdt. In Utjefte soe tige wolkom wêze.

15. Foar dyjingen dyl de stikken rieplachtsje wolle dêrl de utjeften op ~earre binne - en dat hoege net de autografen te wêzen want it kin ek om öfskriften gean -, jouwe wy yn de neifolgjende no aten hieltyd de argyffOnsen en de nOmers dêrl hja ûnder te finen binne oan. Sjoch foar de registers fan Eastergo noat 8. It register fan Wymbritseradiel, dêr1: Buma syn öfskrift nei makke, berêst yn it Gemeente--argyf (GA) fan Wymbritseradiel, ynv.nr. 1. In oar eksimplaar wurdt bewarre op it Ryksargyf, Samling oanwinsten, ynv.nr. 28.

16. RvdA I1, 3-22. De orizjinelen kinne men respektivelik iOn wurde it RAF, Argyf fan de Herfoarme Gemeente Deinum, ynv. nr. ll3 (Oanbring fan Deinum); GA Frjentsjer, Stêdsargyf, ynv.nr. 38 (Oanbring fan Tsjummearum, Lidlum en Easterbierrum); en GA Boalsert, Argiven fan it stedbestjoer oant 1816, ynv.nr. 749.

17. RvdA lIl, l-ll7 en 128--487. De Mnskriften wurde bewarre yn: RAF, Kolleksje hänskriften öfkomstich Ut de Provinsjale Biblioteek, Hs.nr. 52, f. 49'-145;", (ut it opskrift docht bliken dat dit manuskript komt ut Tjallingastate te Nijtsjerk komt); en GA Frjentsjer, Stedsargyf, ynv.nr. 40

18. De aanbreng der Vijf Deelen van 1511 en 1514 (A dV D), 5 dIn., J.C. T jessinga ed. (Assen 1942-1954). Tjessinga syn foamaamste manuskript, hs. VD, in öfskrift fan de Oanbring fan de Flif Dielen yn syn gehiel, wurdt bewarre yn it GA Frjentsjertern:liel, Frjentsjer, Alde argiven, ynv.nr. 2. Ob reen tinkt dat de gritenij Frjentsjerteradiel dit öfskrift nei it orizjineel meitsje litten hat om te demonstrearjen dat de seedyksorganisaasjes fan 1503 en 15ll te folIe fan harren finänsjes fergen: H.T. Obreen, Inventaris van de archieven van Franekeradeel (Ljouwert 1971) 48. Yn itselde argyffOns sit Onder nr. 3 it allyksa troch Tjessinga publisearre hänskrift F, dat allinne

- 76 -

de Oanbring fan Frjentsjerteradiel befettet. It is in autentisearre kopy ût 1579. It tredde Mnskrift, hs. H. of it register fan Hinnaarderadiel, is te finen yn it RAF, Aldargyf Hinnaarderadiel, ynv.nr. 1. (dykboek Hinnaarderadiel) 3-76. Foar de oanbringfragminten fan Barradiel dy"t al troeh Telting ûtbrocht binne, ferwize wy nei noat 14. 19. AdVD I, iii. Njonken Oosterhout makke ek J.P. Winsemius in register op de AdVD, mar dat befettet allinne persoansnammen. It is allyk sa op fysjes notearre en te rieplachtsjen op it RAF, Kolleksje hänskriften öfkomstieh ût de Provinsjale Biblioteek, Hs.nr. 461.

20. N.E. Aigra ed., lt register fan de Oanbring fan Einjewier (1511)', Us

Wurk. Meidielings fan it Frysk Ynstitût oan de Ryksuniversiteit to Grins 14 (1965) 1-12.

21. Sjoeh noat 5. 22. GA Hams, Stedsargyf, ynv.nr. 518. It argyf is ynventarisearre troch H.T.

Obreen, Harlingen. Inventaris der archieven (Boalsert 1968). 23. RvdA lIl, 1. Neffens Algra soene dizze en oare hersjennings dy"t hjimei

neamd wurde sille, op befel fan de länshear makke wêze. De länshear soe dat befel yn 1539 jOn ha, doe"t it tsjerklik stimrjoeht oan 'e oarder wie om foar te kommen dat dyjingen dy"t yn 1511 lannen ferswijd hiene, en dus minder lesten betellen, tsjerklik stimrjocht krije soene. Spitigeméich wit Algra net it fynplak fan dit befel te neamen: wy hawwe seis it ek net fine kinnen. N.E. Algra, Ein. Enkele rechtshistorische aspecten van de grondeigendom in Westerlauwers Friesland (Grins 1966) 134, 135.

24. Ibidem, 135 noat 30. Wol wie fanwege in oanbringpost anno 40'yn it earste tsjerkerekkenboek fan Wurdum bekend, dat er opmakke wie. RvdA lIl, 118, 119. Dat rekkenboek rint oer de jierren 1602-1634. GA Ljouwert, Argyf fan de Herfoarme gemeente Wurdum, ynv.nr. 239. f. 371 v., 372'·. It hänskrift fan Ljouwerteradiel wurdt bewarre yn it Ryksargyf, Samling oanwinsten, ynv.nr. 10. In ûtjefte is yn tarieding.

25. Botte wierskynlik is dat lykwols net. De Dongeradielen binne grif net hersjoen. Soe dat wol sa west ha, dan soe ien fan de yn noat 13 neamde 'ekstrakten' dy"t it goed fan it kleaster Dokkum yn dizze gritenijen beskriuwt, öfskreaun wêze nei de hersjoene ferzje, en net nei dy fan 1511.

26. Dit register is net daliks yn 1511 fan it orizjineel öfskreaun, mar past nei 1542. Der komme nammentlik oantekens yn foar dy"t letter skreaun binne, n.o. ût 1522. Dy lykje net achteröf yn itselde hänskrift byskreaun te wêzen. Sjoeh behalve de hjimei noch te neamen plakken ek: RvdA II, 144 (konsint fan grytman Harinck Hertrnanz. - dy"t neffens AJ. Andreae, Nalezing op de nieuwe naamlijst van grietmannen van H. Baerdt van Sminia (Ljouwert 1893) 92, de grytmansfunksje hie fan 1524-1532); en RvdA II, 228, 231 (in ferwizing nei in brief fan de greve Van Meurs ût 1522).

27. RvdA II,386. 28. Ibidem, 64. 29. Sjoch it troch Telting publisearre ekstrakt ût de Quaetclap fan it Hof fan

Fryslän fan 3/11/1584 - .• /3/1586, dêr"t as it earst oan 'e oarder kommende

- 77 -

punt opfierd wurdt 'Dft d'aenbrengh in den jare 42, binnen Minnertsga gemaeckt geobserveert wordt'. RvdA III, 120.

30. RAF, Famylje-argyf Van Sminia. ynv.nr. 2064". Dat Mnskrift befettet behalve de Nije Oanbring fan Baarderadiel ek noch inkelde kopyen fan stikken oangeande it behear fan diken, fearten, tillen en silen yn dy gritenij, o.o. ût 1532, 1536 en 1548.

31. Algra twifele der bygelyks oan oft der in hersjenning fan Hinnaarderadiel plakfOn hat. Algra, Ein, 135 noat 30. Men soe dat ek fan oare gritenijen en plakken öffreegje kinne, fral fan dy dêr1: de Oanbringöfskriften oangeande it jier 1511 fan bewarre binne dy 1: nei 1580 makke waarden. Wannearl der yn dizze tiid hersjoene ferzjes foar dizze ge-bieten beskikber west ha, dan soe dêr ommers de foarkar oan jOn wêze.

32. RvdA III, 124. 33. GA Frjentsjer, ynv.nr. 40. Oer it Onderskied tusken Hams en Harnzer

Utbuorren hjir noch it folgjende: Obreen mient, krektlyk as Telting, dat Harnzer Utbuorren in jongere beneaming is foar it älde Almenum. Soks op grOn fan it feit dat op guon älde kaarten it gebiet fan de Utbuorren oantsjut wurdt mei Almenum (Ob reen, Harlingen, 4-7; RvdA III, 123). Dat lêste komt ût, mar de identifikaasje is net alhiel krekt. Yn de 16de ieu binne Hams en Almenum byinoarfoege, wat ek wol bliken docht ût it feit dat de besittingen fan de Sint Michielstsjerke fan Almenum allegear binnen it gebiet fan Hams lizze. It begryp Utbuorren kin yn dizze tiid yn twa betsjuttings opfette wurde: oan de iene kant as oantsjutting fan it lán fan Almenum en Hams, dat net troch steds- en tsjerketerpbewenners brOkt waard - wat dy brOkten waard Onder Hams beflapt - en oan de oare kant as omskriuwing fan de btltenlju' seIs. Mar yn beide gefallen koe likegoed oer Harnzer Utbuorren praat wurde as oer de ûtbuorren fan Almenum. Yn de 17de

ieu Ontstie der tusken de hieltiid ûtwreidzjende stêd en de gritenij Barradiel, dêr1: Almenum en dus ek Hams Onder ressortearren, in konflikt oer de jurisdiksje fan de Utbuorren. De ûtkomst dêrfan wie, dat it gebiet fan Hams ynklusyf de tsjerketerp fan Almenum, dy1: yn feite ût de gritenij weiweakke wie, ferlytse waard yn it foardiel fan de Utbuorren dy1: ta it rjochtsgebiet fan Barradiel hearren bleau. De op dy wize fergrutte Utbuorren krige dêrl>y de aIde namme Almenum opspjelde; wat de oantsjutting op de kaarten fan Schotanus/Halma en Eekhoff ferklearret. Sjoch foar ien en oar. O. Postma. De Fryske stêden en harren Utbuorrens, De Vrije Fries 36 (1941) 102-130, dêrfan 105 en 109-122.

34. RAF, Famylje-argyf Crack, ynv.nr. VII. 35. Postma. Utbuorrens', 114 noat 1. 36. Mar dêr sit it net yn. Sjoch H.T. Obreen, Der Vijf Deelen zeedijken.

Inventaris van de archieven (Ljouwert 1980) 42. 37. M.P. van Buijtenen, Twee waterschappen in Frieslands Zuidwesthoek; yn: M.P. van Buijtenen en H.T. Obreen, Westergos Ysselmeerdijken (Boalsert 1956) 1-63, dêrfan 4.

38. GPCV I1, 155. It omslachprinsipe neffens pOnsmiet waard yn Fryslán yn alle gefal al hantearre yn 1398. GPCV 1,286. Sjoch fierder dêroer: Obreen,

- 78 -

Dijkplicht. 63. 39. Obreen. Vijf Deelen zeedijken, 16-19. 40. JM. Buma, Bijdrage tot de geschiedenis van het dijkregt in Friesland

(Leiden 1853) 51-55. 41. GPCV 11, 640, 641 (1533, july 2). 42. RvdA III, 124-126. 43. ldidem, 128. 44. Ibidem, 292. 45. Fergelykje de pOnsmietgetailen yn bygeande tabel.

1511 (RvdA )/1546, maaie 26(=1533)/ 1546-1547 Furdgum 605 454,5 540,5 Tsjummearum 2346,5 2282 2672 Lidlum 453 432 < Easterb ierrum 1123,5 1054 1408 Seisbierrum 1695 1801 1800 Pitersbierrum 1269 1230 1200 Winaam 1162 1079 1223 H. Utbuorren 704 679 762

46. RvdA, III, 295. 47. M. de Haan Hettema en A. van Halmael, Stamboek van den Frieschen adel, 2

dIn. (Ljouwert 1846) I 312, 11 210; RvdA III, 148. 48. J.P. Winsemius, De historische ontwikkeling van het water- staatsrecht in

Friesland (Frjentsjer 1947), 178, 179. 49. Nei oanlieding fan de stoarmfloed fan 1560, dy"t in bulte dik en weislein

hie, hiet it Hof dat ' ... die eerdtwercken van heur luyden dyckaigen zouden worden gemaickt, man by man, ende nyet op die floreenrenten, alzoe den huysman dairdeur zeer bloot van gelde zoude worden '. GPCV III, 484.

50. Buma, Dijkregt, 80. 51. Der waard doe besletien dat op elke tsien floreen ien arbeider levere wurde

moast. Buma, Dijkregt, 112. 52. De dykskolleezjes fan de Flif Dielen seediken wiene de earsten dy 1: har

ierdwurk mienskiplik oanpakten, nei alle gedachten om 1: har dyksdiel it meast kalamiteus wie. Yn it Groot Arbitrament wurdt alteast sein ' ... dat van den Bildt dyck aff to Mackummer zijl toe, ... nu den meesten last en 1: zwaerste werk vallende is. GPCV Il, 628, 629. De measte oare dykskolleezjes gongen pas yn 'e rin fan de 17de ieu oer ta it mienskiplik Onderhäld. Obreen, Dijkplich t, 93-103.

53. RvdA III, 122. 54. Postma, Kleihoeve, 48-51; krtn. IV en VI. 55. Op himsels is dit materiaal yn alle gefal fan belang foar de stûdzje fan de

stedslitlis. Sjoch dêrfoar bygelyks: J.D.H. Harten, Het landschap in beweging', yn D.P. Blok e.o. ed., Algemene Geschiedenis der Nederlanden V (Bussum 1980) 37-78, dêrfan 40.

- 79 -

DE NIJE OANBRING FAN HARNS UT 1542

Geextraheert vuijtten Aenbrengh, berustende o{Xlen Comptoire van Frieslandt, ende dat vanden

Landtrenten der stadt Harlinghen,

Ouergegeuen bij lntzen Janss ende Ariaen Michielss burgemeesters van Harlingen in handen vanden commissarissen ende deputeerden achter t'sloth van deesen genomineert, o{Xlen xix. en dach van maij anno xvc.xlij.

(a)

( 1) De gemeene arme huyssitten tot Harlinghen fijefdalff pondematen fennen, dair Kempo Peters zoon toebehoirt heeft ende was angebrocht 2 fl. 26 st. getaxeert op

2 ft. 26 st.

(2) Goslick Schelto zoon een pondemate saedlandt selffs dair toebehoert heeft Gelis cuijper taxeert op

12 st.

(3) Fritz Wattzie zoons erffgenarnen zes pondematen maeden ende een pondemate saedlandt, dat vuijtleijdt is, dair Wattzie Sijttzie toebehoort heeft, den commissarissen ende deputeerden is gebleecken dat deese pondemate saedlandt is vuijtgelecht, ende zall dit perceel dairom niet hoger beschieten dan voir twee ft. zoo wordt voir deese pondemate aff getogen 12 st. blijft

2fL

Lateris 5 fl. lOst.

(4) Enne Bemerts zoon mit sijn suster ende broer zes pondematen landts, dair Bemert Jans zoon toebehoort heeft, taxeert op

2 fl. 4 st.

(h)

(5) Peter Gerrijdts zoon Gerrijdt Sijrcx zoon zeuen ende twintich pondematen fennen maeden ende saedlandt, dair Idts Gerrijdts toebehoort heeft, vanden welcken Gerrijdt Sijrx zoon omtrent anderhalff pondematen wel verloren

- 80 -

welcken Gerrijdt Sijrx won omtrent anderhalff pondematen wel verloren heeft. ende verdoluen is, wo als deesen pondemate nijet ende alheel buten sijn wo wordt hem voir t1~eene daer de dijck op lecht met die wagenpadt seuen st. renthe naegelaeten, alwo dat dit perceel voortaen niet hoger beschoten zall worden, dan voor acht fi. 21 st. taxeert op

8 fl. 21 st.

(6) Andries Vlbets won ende Claes Jans wons erffgenamen twaeleff pondematen zaedtlandts negen pondematen fennen ende meeden, daer Wlbe Gerrijts toebehoort heeft, taxeert op,

7 fl. 14 st.

Lateris 18 fl. 11 st.

(7) AOOries Wlbets won ende Claes Jans WOllS erffgenaemen, Gerrijdt Heijnrickx wons erffgenaemen heer Taede van sijn patrimonium ende andere vuijthemse handen tsamen 26 1/2 pondematen fennen saedlandt ende maedlandt, dair Andries Hoijte won mit sijn adherenten toebehoirt ende gebruijckt heeft, taxeert op,

11 fl. 5 st.

Lateris per se 11 fl. 5 st.

(8) Sente Michiel ende den armen ende Peter Pieter won smit mit sijn suster ende broeren vijftien pondematen, dair die patroon, die arme ende Sijuerdt Jans won toebehoort heeft taxeert op

5 fl.

(9) Meester Bartel mit d'erffgenaemen van Claes Jans won acht ende twintich pondematen maeden, ffennen ende saedlandt, ende is omtrent een halff pondemate affgedoluen an de dijck taxeert op

12 fl. 27 st.

(10) Allert Heijnrix zoons erffgenaemen vier pondematen maeden, daer Heijnrick Allerts won toebehoort heeft, taxeert op

1 fl. 12 st.

Lateris 19 fi. 11 st.

- 81 -

(11) Jan Gerrijdts zoons erffgenaemen ende Heijnrick Gerrijdts zoon erffgenamen twintichstehaluen pondematen meeden ende saedlandt, dair Gerrijdt (c)

Heijnrickx zoon toebehoort heeft, ende is omtrent anderhalff pondematen verdoluen totten dijcken ten noorden ende suijden Harlingen taxeert op

7 fl. 1 1/2 st.

(12) Claes Edes zoon mit zijn suster ende broeren 7 pondematen landts, daer Alijt Edis toebehoirt heeft, taxeert op

4 fl. 14 st.

(13) Baeff Folckerts zes pondematen maeden dair Alijt Ede schoenmaecker toebehoirt heeft,

2 fl.

(14) Griet Bastiaens mit hoer kinderen twee pondematen saedlandt acht pondematen maeden dair Bastiaen toebehoirt heeft taxeert op

4 fl.

Lateris 17 fl. 15 1/2 st.

(15) lnths Jancke zoon een pondemate saedlandt ende zeeuen ponmaten fennen, Jnths heeft voirden deputeerden declareert dat disse een pondemate saedlandt is anderhalff pondemate alsoe dat daerom dit perceel zall beschoten worden voir twee fl. veertien st. ende dat perceel bij Laes Sickes zoon nu aengebrocht ofte op zijn name hijernae bescreeuen zal beschoten worden van nuv voirtaen voir (d) een fl. veertien st. aldus accordeert den xxij- maij anno xvC.xlij taxeert op

2 fl. 14 st.

Lateris 2 fl. 14 st.

(16) Bastiaen mit sijn adherenten achtien pondematen fennen maeden ende saedlandt, daer Vlbe Doede zoon toebehoort heeft taxeert op

10 fl. 12 st.

(17) Haije WiJbe zoon vier ende halff pondemate saedlandt, dair SiJbe Haije zoon toebehoort heeft taxeert op

1 fl. 14 st.

- 82 -

(18) Die patroon, den armen ende Jan Wijbrandts zoon mit zijn susters ende broers vier pondematen fennen. vier pondematen saedlaoot, daer heer Bouwen mede toebehoort heeft, taxeert op

5 fl. 21 st.

(19) Jonge Jan metsier anderhalff pondematen daer Jan Metsier sijn vaeder toebehoirt heeft, taxeert op,

18 st.

Lateris 18 fl. 9 st.

(20) Folckert SijIIlOn zoon drie porrlematen maeden vier poooematen saedlandt, daer Sijmon Claes zoon toebehoirt heeft, taxeert op

2 ft 16 st.

(21) Laes Sickes zoon vier poooematen rnaro.en dair Lijeuwe Douwe zoon toebehoirt heeft, dit zall voirtaen beschieten voir een fl. veertien st., ende dat ter cause als hier voir op Ynthe Jancke zoons nhaeme gescreven is taxeert op

1 fl. 14 st.

(22) Lambert Sijuerdts zoons erffgenamen, Jan Henrix zoon Mijnne smidt dordalff pondematen saedlandt drie pondematen maeden vijff pondematen fennen dair Lijuwe Sijuwrts zoon toebehoirt heeft, taxeert op

4 fl. 2 st.

Lateris 8 fl. 4 st.

(23) Goslick Schelto zoon mit zijn adherenten twee pondemaeten saedlandt daer omtrent een halff poooemate affgedoluen is dair Willem Jans zoon toebehoirt heeft taxeert op

24 st.

Lateris 24 st.

(24) Jacob Peters zoon mit sijn susters kinderen twaleff pondematen maeden ende saedtlandts wallen, daer Peter backer toebehoirt heeft, Ende Laes Aedes zoon bruijckt nuv die acht pondematen fennen van wegen heer Laes, ende nuv toebehoort Anna op de Rijp, taxeert op

- 83 -

8 fl.

(25) Jan Douwes zoon dardalff pondematen saedJandt dair Douwe pelser toebehoirt heeft, taxeert op

2 fl.

(26) Peter Gerrijts zoon ende Claes Edes zoon te weten Peter twee pondematen saedJandt ende Claes Edes zoon acht porxlematen maeden, dair Eede Piers zoon ende Tzialke Jelle zoon toebehoirt heeft taxeert op

3 fl.

(27) Groot Neel een halff pondemate ende Hannes erffgenamen anderhalff pondematen dair Hannes toebehoirt heeft taxeert op

20 st.

Lateris 13 fl. 20 st.

(28) Arriaen Willems weduuve vier pondematen maeden, daer Lolck Alberts toebehoort heeft taxeert op

1 fl. 14st.

(29) Goslick Schelto zoon mit sijn adherenten 10 eijnsen dair Tijerck Foppe zoon toebehoirt heeft taxeert op

10 st.

(30) Simon Henrick zoons erffgenamen thien een halff pondematen fennen acht pondematen saedlandt vijff pondematen maeden dair Sijmon Henrix zoon toebehoort heeft taxeert op

12 fl. 22 st.

(31) Arriaen Willems weduwe mit hoor kinderen 4 pondematen maeden anderhalff koegangh dair Willem Adams toebehoort heeft, taxeert op,

2 fl. 14 st.

Lateris 17 fl. 4 st.

- 84 -

(32) Hans Hans zoon een pondemate seedlandt, daer Hans Beek toebehoort heeft taxeert op

14 st.

(33) Reijner Feijcke zoon thien pondematen, daer Jan molenaer vander Schellingh inden huijr gehadt heeft, taxeert op

3 fl. 10 st.

(34) Jan schoenmaecker mit sijn adherenten drie pondematen fennen een halff pondemate saedlandt daer Tziaerdt Jans zoon toebehoirt heeft, taxeert op

1 ft 18 st.

(35) Ghijsberth Ghijsberts zoon twee pondematen dardalff eijnsen daer Douwe Robijns zoon toebehoirt heeft taxeert op

1 fl.

Lateris 6 fl. 14 st.

(36) Arriaen Michiels zoon zeeuen pondematen fennen, daer Douwe Gerbranda toebehoort heeft, stellen t'zelue tot redel(yck)e moderatie van mijn heeren taxeert op

8 fl.

Ariaen Michiels zoon claechde dat deese landen te hoge waeren aengebrocht, begerende die van die deputeerde minder taxeert te worden, die deputeerde gehoort hebbende vuijth die confessie van voirscreven Ariaen, dat deese larrlen zoo hoge golden ende angebrocht waeren, ende Ariaen voirscreven die naderharrlt hadde ontfangen oft coft van salige Douwe Gerbranda, soo hebben die deputeerde declareert, dat sij alsoo hooch taxeert zullen blijuen, Actum opten xxiij.ten maij anno xvc.xlij, Ondergeteeckent, M. Sijds Tziaerda,

(37) Jacob Sijmon zoon mit sijn adherenten vierdalf pondematen saed1andt, dair Jacob Floris zoon inden huijr gehadt heeft ende dordalff pondematen Intho Jancke zoon, daer die kerck tot Harlingen toebehoort heeft taxeert op

2 fl.

(38) Sicko Gratingha erffgenamen mitten patroon twee pondematen saedlandt vier pondematen fennen, daer Aede Hessels zoon gebruickt heeft ende Andries

- 85 -

Wlbets zoon toebehoirt heeft taxeert op

3 fl.

Lateris 13 fl. 21 st.

(39) Anna op die Rijp drie pondematen maeden, ende saedlandt, daer heer Laes toebehoort heeft (e ) , taxeert op:

2 fl. 14 st.

Lateris per se 2 fl. 14 st.

(40) Lanbert Si)lwerts zoons erffgenaemen eOOe Menck steebode tot Franicker mit sijn OOherroten 15. pondematen voo welcken een halff pondemate is verdoluen tot die dijck, ende daer Hessel Algers zoon toebehoort heeft, dit perceel zal! voirtaen beschoten worden niet hoger dan voir vier fl. veertien st. taxeert op:

4 fl. 14 st.

(41) Oedts Wijbrandts een pondemate saedlandt, daer SiJbe Rennerts zoon toebehoirt heeft, taxeert op:

9 st.

(42) Fettziro Hemick Allerts zoons weduwe drie pondematen landts, daer Trijn Jan Roordes toebehoort heeft taxeert op

1 fl. 14 st.

(43) Arriaen Michiels zoon mit sijn adherenten fennen ende saedlandt, daer gans verdoluen is, ende oock een halff pondematen van vuijtgeleijt is ende Lijuwe Tzierdt zoon toebehoirt heeft, dit perceel was inden olden Anbrengh taxeert op eenentwintich fl. veertien st. ende zall dairomme alsoo beschoten worden sunder consideratie te nemen opde halue pondemate die sij zeggen buijtengedijckt te zijn, zoo sij van alzulx niet hebben doceert, ende zoo veel alst angaet die verdoluen landen totten dijck ende andersins zullen partijen beholden rechts wesen tegens een ijgelick, actum den xxij.en maij anno xvc.xlij taxeert op

21 fl. 14 st.

Lateris 27 fl. 23 st.

- 86 -

(44) Gerrijdt Heijnrick WOIlS erffgenamen 12 pondematen - daer Hessel Sijmons won t i\msterdamme toebehoirt heeft, ende hier van Sicke Gratinga erffgenamen toecompt drie pondematen taxeert op

6 ft.

(45) Yds Aggis(f) anderhalff pondematen oor Jacob SiJbrants won toebehoort heeft, taxeert op

18 st.

(46) De pastorie 70 pondematen taxeert op

31 fi.

Lateris 37 fi. 38 st.

(47) De oldtste vicarie dertich pondematen heer Lollo erffgenaemen dairaff 4

pondematen toebehoren, ter cause datter een halff pondemate verloren heeft zall niet meer beschieten dan voir thien ft. eenentwintich st. taxeert op,

10 ft. 21 st.

(48) Sijnte Katherina prouen zesentwintich pondematen van welcke beijde vicarien tsamen wel verloren hebben omtrent een pondemate, ter cause dat deese prouen van disse pondemate die halue pondemate verloren heeft, wo zal dit perceel van nuv voirtaen niet hoger beschoten worden dan voir elff ft. veertien st. taxeert op

11 ft. 14 st.

Lateris 22 ft. 7 st.

(49) Sijnte Niclaes prouen twintich pondematen taxeert op:

8 fi. 14 st.

(50) Sancta Maria prouen twee entwintich ende eenhalue pondematen, van welcken anderhalff pondemate saedlandt vuijtgelecht is ten suijden Harlinger Blockhuijs, ter cause dat desse anderhalff pondemate butenlecht sijn soe sa! dit perceel niet hoger beschoten worden, dan voor thien fi. taxeert op

10 ft.

- 87 -

(51) Bruijnge prouen dartich pondematen taxeert op:

24 ft. 10 st. ~}

(52) Die costerije acht ende twintich pondematen hieraff ontrent anderhalff pondematen affgedoluen ten noorden Harlingen taxeert op

9 ft. 14 st.

Lateris 52 ft. 10 st.

(53) Die gemeene priesters ende de gemeene armen nuv tho behoort zes pondematen stellende tzelue tot moderatie van mijn heeren, moeten patientie hebben, niettemin wes sij onder malcanderen accorderen mogen die deputeerde wel lijden. alst die landen haer somme krijgen. taxeert op

7 ft. (h)

(54) Anna op de Rijp vijff thalff pondematen maeden van heer Laess landen, daimu Peter tho Wijck bruijet, ende Vlbe Gerrijdts zoon gebruickt heeft, dit zall niet meer beschieten dan voir een ft. vierdalfe st. wanttet inden olden Anbrengh niet hoger angebrocht was, taxeert op

1 ft. 3 1/2 st.

(55) Gerrijdt Douwes erfgenamen tho Midlum vier pondematen maeden ende een pondemate saedlandt dair Haije tho Midlum gebruijckt heeft taxeert op

1 ft. 22 st.

(56) Heer Johannes prouen zeuentien ende een half pondemate getaxert, lnthe Jancke zoon zecht, dat hier inde naem geerreert is, ende behoort op heer Johannes naem gecreven te zijn. taxeert op

5 ft. 23 1/2 st.

Lateris 15 ft. 21 st.

(57) Sijmon Claes zoon twee pondematen fennen van heer Johannes taxeert op

18 st.

Lateris per se 18 st.

- 88 -

Summa totalis van alle die lantrenthen der stede van Harlingen buijten hueren vuijthbuijren beloopt 311 fl. 21 1/2 st.

(58) Dese Anbrengh is ouergeleuert bijde burgemeesters hier voeren genomineert in handen van meester Karel van Nitzem raedt ende procureur generael, ende Gerrijdt van Loo mede raedt ende rentmeester van Vrieslandt, commissarissen bijden Houe dairtoe geordonneert, meester Sidz van Tiaerda, Zijbrant van Roorda, Jarich van Dekama, Abbe van Sijouxma, Jan van Douma ende Sipke Abbema, als gedeputeert bijden voorscreven landen dairtoe gecommitteert, omme den Aenbrengh (o)uer t'voorscreven landt te verlijckenen, ende rechtvaerdich te maecken, zoe is dese Aenbrengh bijden zeluen geuisiteert, deurgesien ende gesloten bij goedtduncken ende accoird vanden burgemeesters binnen der stede van Leeuwarden opden xxiij.en dach van meij anno xvc. twee en veertich, In kennisse van ons, Onder stondt, Carel van Nijtzem, Jarich Dekama, Sipco Abema, G. Loo mit zeeckere streecken,

Collatie Nae collatie iegens den principalen Aenbrengh voorscreven gedaen, is daermede te accorderen bevonden, In kennisse van mij ondergescreven eerste clercq vanden Comptoire voorscreven den 22.en decembris 94.

Cor: Ghemmenich

Noten:

a. Yn 'e marzje stiet mei in oare hän skreaun: 'nijet bevonden in staeds buek'.

b. Lyksa yn 'e marzje, mei deselde hän as boppe: Dit in ons ons boek nijet'. c. 'Gerrijdt' stiet skreaun boppe it wurdzje 'dair', wylst nei Heijnrickx' de

namme 'Gerrijts ' trochskrast is. d. 'voir' stiet skreaun boppe 1: trochhelle 'op'. e. heeft', is der tusken foege. f. De öfkoarting 'won' nei Aggis is trochskrast. g. De opjOne hierwearde is opmerklik heech yn ferhälding ta de oerflakte. h. Ek hjirre liket it floreenbedrach tige heech.

- 89 -

DE rnNBRING FAN DE B.ITENDYKSI'ER LANNEN FAN HARNS EN" HARNZER UTBUORREN UT 1546/1547

HERLlNGEN

(1) Claes Ede zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken twee pondernaten saetlant het wer genoernpt, wair van Gerryt Douue zoons erven ten noorden die heeren wech ten westen ende Gerryt Douwe zoon ten oosten naestlegers zyn, ende Steffen Abbe zoon bruyckt dese voorscreven twee pondematen ten halven. Noch vier pondematen greydtlant, het voerste van Holckeberch genoempt, wair van het wer voorscreven ten noorden ende Jacob Pieters zoon ten suyden naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Claes voorscreven myt zijn susters ende broers grontheeren zyn. Noch ses pondematen saetlant ende maidlant Claes voorscreven selffs toecomende, wair van die pastoers homlant ten noorden ende Gerryt Douwe zoons erven ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 12 pondematen.

(2) Ane Schelte zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vier pondematen meden Willern Adis erven toecomende, wair van Rinthie toe Loerdt ten westen ende Folckert toe Ludum ten oosten naestlegers zyn. Noch drie pondematen meden Rinthie toe Berchuys erven toecomende, wair van Bastiaen van Duringen erven ten noorden ende Willem Adis erven ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 7 pondematen.

(3) Gerryt Jan zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken thien eynsen lants zynde een hoff gelegen int oost vant kerckhoff ende compt Bouwen Wybrant zoon toe, wair van Bruyninge fen ten noorden ende die heeren wech ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 10 eynsen.

(4) Joost Sebastiaens zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken achtehalve pondemate lants de berchfenne genoempt, wair van Gerryt te Derstsum ten noorden ende Florisma hom ten suyden naest1egers zyn. Noch ses pondematen by Benye terp gelegen, wair van die kosters fenne ten oosten ende Jan scoemaicker ten westen naestlegers zyn. Noch drie pondematen lants gelegen by tichelwerck, wair van theeren lant ten suyden ende oosten ende Griet Sebastiaens ten westen naestlegers zyn. Noch twee pondematen gelegen op die noeten, wair van Gysbert Gysbert zoons erfgenamen ten noorden ende Andries Ulbet zoon ten suyden naestlegers

- 90 -

zyn. Noch acht eynsen gelegen op die werren, wair van Andries Ulbet zoon ten oosten ende Gostiek Schelte zoon ten westen naestlegers zyn. Noch drie eynsen buyteecker genoempt, wair van de jonge leens landen ten noorden ende die heeren wech ten suyden naestlegers zyn, van weleke voorscreven landen Griet Sebastiaens myt huer kinderen lantvrouw es.

Sumarum 19 pondematen 5 eynsen.

(5) Thys Biencke zoon heeft ons scriftelyeken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruyeken vier pondematen min twee eynsen fennen Jan scroors fenne genoempt salighe Direk Symon zoons kinderen toecomende, wair van Folekert Symon zoon myt die kinderen van salighe broer Dirck ten westen die notwech ten oosten ende suyden ende Inte Janeke zoon ten noorden naestlegers zyn. Noch negen eynsen saetlant op caldehusum gelegen, wair van Ariaen Michiel zoon ende zyn consorten ten oosten ende de zeedyek ten westen naestlegers zyn. Noch viertien eynsen saetlant, wair van Inte Jancke zoon ten westen ende Joost Bastiaens zoon ten oosten naestlegers zyn. Noch viertien eynsen saetlant wair van die zeedyck ten westen ende die groene wech myt die pastoers landen ten oosten naestlegers zyn, van welcke voorscreven porcheelen Gosliek Scelte zoon te Bolswert ende die erfgenamen van salighe Wilhelmus lantheeren zyn.

Sumarum 6 pondematen 11 eynsen.

(6) Nanningh Nanning zoon heeft ons scriftelyeken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruyeken vier pondematen saetlant, wair van Herema fenne ten oosten ende Herema saetlant ten westen naestlegers zyn. Noch een pondemate saetlant oppe noten, wair van die notwech ten suyden ende Sinte Niclaes proven ten noorden naestlegers zyn. Noch negen eynsen saetlant opte noten wair van Sinte Niclaes proven ten suyden ende Wopcke weduwe ten noorden naestlegers zyn, van weleke voorscreven landen Jan Gerryts erven lantheeren zyn.

Sumarum 5 pondematen 9 eynsen.

(7) Direk Gerbrandt zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruyeken vier pondematen drie eynsen maiden myt een groene laen, wair van Holeke berch ten suyden ende Jacob Pieter zoons landen ten noorden naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate haege landt genoempt, wair van Albert Ede zoons fenne ten suyden ende Henriek Allerts zoons landen ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 5 pondematen 6 eynsen.

- 91 -

(8) Tymen Pieter zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken anderhalve pondemate saetlant op die noten gelegen Pieter Gerryt zoons erven toecomende, wair van lutke Sceltinge ten suyden ende doltste vicarie ten noorden naestlegers zyn. Noch een halve pondemate op die noten gelegen Pieter Gerryt zoons erven toecomende, wair van lutke Sceltinge ten suyden ende Sinte Niclaes proven ten noorden naestlegers zyn. Noch negen pondematen ende vier eynsen saetlant ende maetlant Menck staltboedt te Franeker van wegen zyn stiepkinderen ende Binnert Syurt zoons erven toeromeroe, wair vm Lieuwe Tyaart zoons erven ten suyden errle westen ende meester Pieter Symon zoon myt zyn susteren ende broeren ten noorden naestlegers zyn. Noch drie pondematen saetlant Andries Ulbets toecomende, wair van Sinte Katryna proven ten oosten ende Hilcke Jans ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 14 pondematen 4 eynsen

(9) Oene Schelte zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vyftien pondematen fennen myt die huyssteedt ende een streng saetlant, wair van Tryn Wyaerde ten westen ende groot Anne camp ten oosten naestlegers zyn. Noch negen pondematen meden, wair van Joure meden ten oosten ende de pastoers landen ten westen naestlegers zyn. Noch vierdehalve pondemate saetlant, wair van Griet Sebastiaens weduwe ten suyden ende Sybrandt Walings zoon ten noorden naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Henrick Gerryt zoons erffgenamen lantheeren zyn. Noch elliffte-halve pondemate fennen die outste vicarie te Herlingen toecomende, wair van Pieter Gerryt zoon ten oosten ende die heeren wech ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 38 pondematen.

(10) lnte Jancke zoon ende Joost Sebaitiaens hebben ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken seven pondematen fennen, wair van Sas Allerts weduwe ten suyden ende de pastoer te Herlingen ten noorden naestlegers zyn. Noch vier pondematen Laes Sicke zoon toecomerrle, wair van de keyser ten oosten ende Folckert Symon zoon ten westen naestlegers zyn. Noch derdehalve pondemate ende twee eynsen fennen lnte Jancke zoon voorscreven toecomende, wair van Pieter Gerryt zoon ten suyden ende Claes Ede zoon ten noorden naestlegers zyn. Noch een stuck saetlant, wair van Goslick Schelte zoon ten oosten ende die rydwech ten noorden ende westen naestlegers zyn. Noch een stuck saetlant, wair van darmen van Herlingen ten suyden eocle westen ende Anna Hotnye ten noorden naestlegers zyn. Dese twee leste porcheelen zyn tsamen anderhalve pondemate.

Sumarum 15 pondematen 2 eynsen.

- 92 -

(11) Ysbrandt Evert zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vier eynsen viertien penningen ende acht roeden die boonacker genoempt, wair van die zeedyck ten westen ende die armen te Herlingen ten suyden naestlegers zyn. Noch acht eynsen vyff penningen elliff roeden ende vier voet saetlant de lutke camp genoempt, wair van Sinte Niclaes proven te Herlingen ten oosten ende heer Taede erven ten suyden naestlegers zyn. Noch vyff eynsen ende vier penningen saetlant die acht eynsen genoempt, wair van Sinte Katryne proven ten oosten ende Andries Ulbets ten noorden naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Tryn Claes Jans weduwe lantvrouw es. Noch twee pondematen saetlant die buegel genoempt meester Bartel erven toecomende, wair van die armen binnen Herlingen ten oosten ende de zeedyck ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen 6 eynsen 4 penningen 7 roeden 4 voeten.

(12) Hilcke Pieters weduwe heeft ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken een pondemate saetlant Pieter Gerryt zoons erven deen helft ende Andries Ulbets dander helft toecomende, wair van die stadts graft ten suyden ende Gerryt Syrck zoons erven ten westen naestlegers zyn. Noch een halve pondemate saetlant op Swancke wal Hilcke Pieters weduwe voorscreven selffs toecomende, wair van die pastorie ten noorden ende die patroons landen ten suyden naestlegers zyn. Noch twee pondematen saetlant opte wer Hilck voorscreven selffs toecomende, wair van die pastorie ten westen ende onxena camp ten oosten naestlegers zyn. Noch ses pondematen fennen die hFste fenne genoempt Pieter Gerryt zoons erven toecomende, wair van het scilgerlandt ten westen ende die heeren wech ten oosten naestlegers zyn. Noch vierdehalve pondemate meden het homlant genoempt Pieter Genyt zoons erven toecomende, wair van Gerbranda vrye leen ten oosten ende die heeren wech ten suyden naestlegers zyn. Noch vier pondematen meden Pieter Genyt zoons erven toecomende, wair van Haye oppe Holcke ten oosten ende heer Reyners prebende ten noorden naestlegers zyn. Noch ses pondematen fennen Fetze fenne genoempt meester Bartels erven toecomende, wair van Claes Jans zoons erven ten noorden ende die armen van Herlingen ten suyden naestlegers zyn. Noch twee pondematen fennen meester Bartels erven ende Andries Ulbets toecomende, wair van die olste vicarie ten suyden ende den heeren wech nae Franeker ten oosten naestlegers zyn. Noch vyftehalve pondemate fennen Claes Jan zoons erven toecomende wair van Herema fennen ten westen ende die heeren wech nae Franeker ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 29 pondematen ses eynsen.

(13) Eede Claes zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken drie pondematen vyff eynsen ende vyff penningen Kimberd1 geroffilpt Impd{ Pieter Meynerts wOOuwe op der Scillinge toecomende,

- 93 -

wair van derffgenamen van Tyedt Symons weduwe ten westen ende oosten naestlegers zyn. Noch een porxlemate saetlant Wybe Riemen;ma van wegen zijn beneficium toecomerrle ~e st:eOOt geooempt, wair van Buwe Wybrant zoon myt het hoff ten westen ende Bruninge fenne ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 4 pondematen 5 eynsen 5 penningen.

(14) Gerrydt Syurdt zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vyff pondematen twee eynsen sestien penningen een medt ende vier voeten Tryn Claes Jans weduwe toecomende Fetthie fenne genoempt, wair van meester Bartels erffgenamen ten suyden lnte Jancke zoon ten westen ende die noord wech ten noorden ende oosten naestlegers zyn.

Sumarum 5 pondematen 2 eynsen 16 penningen een medt vier voeten.

(15) Griet Gerroudts weduwe heeft ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken vier pondematen meden het lang landt genoempt, wair van meester Jacob van Scagen ten oosten ende westen naestlegers es. Noch anderhalve pondemate saetlant die groote aer1en genoempt, wair van Andries Ulbet zoon ten noorden ende suyden naestleger es. Noch een halve pondemate saetlmt de 1utke aerlen genoempt, wair van Henrick Gerryt zoons erven ten suyden ende Bocke ende Douwe Gratinge erven ten noorden naestlegers zyn. Noch een pondemate saetlant opt noordt van Herlingen gelegen, wair van die stadts graft ten suyden ende die heeren wech ten noorden naestlegers zyn, van we1cke voorscreven landen Griet Gerroudts weduwe voorscreven selffs lantvmuw es als zy by hueren eede verclairt heeft.

Sumarum 7 pondematen.

(16) Thys Sybrant zoon heeft ons scrifte1ycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken ses pondematen fennen Feyck Frids weduwe toecomende, wair van die rydwech ten suyden ende Fetse fenne ten noorden naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate saetlant Hilck Pieter Gerryt zoons weduwe toecomende, wair van die rydwech ten suyden ende Tiets Gerbranda ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 7 pondematen 6 eynsen.

(17) Graete Ede zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken een halve pondemate saetlant hem selffs myt zyn huysvrouwe toecomende, wair van die zeedyck ten westen ende Sybe Rinnerts erven ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 6 eynsen.

- 94-

(18) Jan Jan zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken twee pondematen min twee eynsen saetlant hem selffs toecomende, wair van Bomert schoemaicker erven ten oosten ende de pastorie ten westen naestlegers zyn.

Sumarum een pondemate thien eynsen.

(1 9) Ocke Rippert zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken derdehalve pondemate fennen die weeskinderen van Syouw Lamberts toecomende, wair van die breedt laen ten westen ende Fetze fenne ten oosten naestlegers zyn. Noch een pondemate te halve saetlant Sybrich Jan Gerryt zoons weduwe toecomende, wair van Graetnye landen ten noorden ende Jan Tyaart zoon ten suyden naestlegers zyn. Noch een halve pondemate saetlant te halve Sybrich voorscreven toecomende, wair van Jan Henrick zoon ten noorden ende Here Tade erven ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 4 pondematen

(20 ) Fridts Jouw zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken thien pondematen aen twee stucken aen malcanderen gelegen, wair van die wallen saetlant zyn hoochlant genoempt Ariaen Michiel zoon van wegen zyn huysfrouwe ende zyn huysfrouwe broeder ende Folckert Symon zoon van wegen zyn zoon by zyn eerste huysfrouwe salighe Aelcke Lieuwe dochter getoegen elcx voir een derdendeel toe-comende, wair van die heeren wech ten westen ende noorden ende Reyner Feycke zoons erven ten oosten naestlegers zyn. Noch een pondemate saetlant oppe ootenmeester Jan van Sinte Niclaes proven toecomende, wair van Jan Gerryts erven ten suyden ende Symon Henrick zoons erven ten ooorden naestlegers zyn. Noch een halve pondemate saetlant opte noten gelegen meester Jan van wegen zyn prebende toecomende, wair van Jan Gerryt zoons erven ten ooorden ende Pieter Gerryt zoons erven ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 11 pondematen 6 eynsen

(21) Tiets Gerbranda heeft ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken thien pondematen weydlant wair van Trynke Wyerde landen ten noorden ende suyden naestlegers zyn. Noch vier pondematen greydlant omtrent de voorgaende thien pondematen weylanden liggende, wair van Trynken Wyaerda ten oosten <al suydoosten ende die heeren wech ten suydwesten naestlegers zyn. Noch twee pondematen greydlant, wair van Inte Jancke zoon ten suyden ende noorden naestleger es. Noch vier pondematen, wair van die prebende dair meester Jan prebendaet te Herlingen op woont ten noorden ende Holcka saet te Midlum ten suyden naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Tyets Gerbranda van wegen Tyepcke huer zoon als prebendarius van Gerbranda leen lantvrouw es.

- 95 -

Sumarum 20 pondematen

(22) Buwe Wybrant won heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken achtehalve pondemate lants gelegen by Midlumme tilIe, wair van den heeren weeh ten suyden ende Ympck Pieter Meynerts ten noorden ende Midlumme zylroedt ten westen naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Buwe voorscreven vande derde part ende Tyedt Symon Hendricx weduwe erven van tsurplus lantheeren zyn.

Sumarum 7 pondematen 6 eynsen

(23) Baucke Utze won heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vier pondematen saetlant Slype terp genoempt, wair van Andries Ulbet zoon ten suyden ende Graete Ede zoon ten noorden naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Tyaert Tade zoon ende die armen binnen Herlingen lantheeren zyn.

Sumarum 4 pondematen.

(24) Jarich Syrck zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vier pondematen meden Joure meden genoempt, wair van Renick toe Clyurdt ten suyden ende die costerie landen van Herlingen ten noorden naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen die weduwe van Pieter Gerroudt won lantvrouw es. Noch twee pondematen meden liggende op Joure meden die armen toe Herlingen ende 'meester Tyaart Tade zoon toecomeroe, wair van Steffen Abbe won ten suyden ende Reynsck toe Clyurdt ten noorden naestlegers zyn. Noch vyff pondematen meden liggende int leechlant die armen van Herlingen ende meester Tyaardt Tade zoon toeroIIl€llde. wair vm. Adltlumme ronvent ten oool1Èn Enle Tyaardt Aluwe erven ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 11 pondematen.

(25) Albert Jans zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken drie pondematen fennen Griet Gerrouts ende Gerryt Syurdt zoons erven toeromenle, wair van Bode ende Douwe Gratinga erven ten oosten ende westen naestlegers zyn. Noch een eynse saetlant Jan backers erven toecomende, wair van die heeren weeh ten noorden ende die stadts graft ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen 1 eynse.

(26) Heer Jan Back prebendarius te Herlingen opt eerste prebende gehieten Sinte Nicolaes proven heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken van wegen zyn prebende vierdehalve pondemate lants

- 96 -

myt zyn huys hoff ende boomgaert, wair van zyn huys ten oosten ende den heerenwech ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen 6 eynsen.

(27) Pieter Douwe zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruyeken twee pondematen saetlant Buwe Wybrant zoon van wegen Ansek zyn huysvrouwe toecomende, wair van die oudtste vicarie ten noorden die nye sylroedt ten oosten ende die noordwech ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 2 pondematen.

(28) Inthie Doede zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruyeken vier pondematen saetlant ende maidiant toe saemen meester Jan doutste prebende toecomende, wair van die pastorie ten oosten ende Claes Jans-zoons erven ten westen naestlegers zyn. Noch drie pondematen saetlant faers fenne genoempt meester Pieter ende Jan Symon zoonen toecomende, wair van osse campen ten westen ende heer Reyners prebende ten oosten naestlegers zyn. Noch drie pondematen vierdehalve eynse ende vyff penningen saetlant ende maidlant de joncxste vicarie te Herlingen toecomende, wair van themelryek ten oosten ende Boeke Gratinga erven ten westen naestlegers zyn. Noch achtien pondematen fennen de pastorie te Herlingen toecomende ende bruyekt de pastoer voorscreven in de achtien pondematen voorscreven vier koegangh, wair van Wygersma fennen ten oosten ende Andla camp ten westen naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate twee eynsen ende drie penningen saetlant het wer genoempt de pastoer toecomende, wair van die pastoer voorscreven ten westen ende Pieter Gerryt zoon ten oosten naestlegers zyn. Noch vier pondematen saetlant ende maidiant de pastoer voorscreven toecomende, wair van Claes Ede zoon ten suyden ende Jan metzelair ten noorden naestlegers zyn. Noch negen pondematen drie eynsen ende drie penningen fenlant de pastoer toecomende, wair van Frits Watze weduwe ten oosten ende die breedt laen ten westen naestlegers zyn. Noch twee pondematen myt vier huyssteden de pastoer voorscreven toecomende, wair van die stadts graft ten westen ende Bruine fenne ten oosten naestlegers zyn. Noch vyftehalve pondemate saetlant aen twee stueken op die scatsen die pastoer voorscreven toecomende, wair van die stadts graft ten noorden ende die patroon ten oosten ende westen naestlegers zyn. Noch seven pondematen maidiant de pastoer voorscreven toecomende, wair van Henriek Gerryt zoons erven ten oosten ende Schelte Latzema ten westen naestlegers zyn. Noch die pastoers staten myt die cleyne fenne af ter dat huys dair nu saetlant is nae gemeene naem ende estimatie op twee pondematen, wair van die stadts graft ten westen ende doltste vicarie ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 55 pondematen 8 eynsen 13 penningen.

- 97 -

(29) Anne Claes zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede

verclairt te gebruycken ellifftehalve pondemate feonen. wair van die megen J(I1 Jm zoon enje Frouck Pier Reyn zoons weduwe enje déIlderllalve pondemate Ryurdt Roorda toecomen. wair van Hollinga fenne ten oosten ende Gratinga landen ten westen. naestlegers zyn. Noch vyff pondematen drie eynsen vier penningen twee roeden erxle drie voeten Tryn Claes Jans weduwe toecomende, wair van derfgenamen van Bastiaen van Duringen ten oosten ende Jacob Pieter zoon ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 15 pondematen 9 eynsen 4 penningen 2 roeden.

(30) Sicke Gosse huysvrouwe heeft ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken vyff pondematen. wair van die rydwech ten oosten ende Ulcke gelaesmaickers erfgenamen ten westen naestlegers zyn. Noch een poooemate meden. wair van Aelcke Unye ten oosten ende Roenge laIXien ten westen naestlegers zyn. Noch drie pondematen myt die huyssteedt, wair van Haye Sybe zoon ten oosten ende de zeedyck ten westen naestlegers zyn. Noch een pondemate, wair van die patroon ten oosten ende die zeedyck ten westen naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Sicke huysvrouwe voorscreven selffs lantvrouw es als zy by hueren eede verclairt heeft. Noch bruyckt Sicke huysvrouwe voorscreven myt huer man van Ocke Sybrant zoon enje Bauck toe Wyaerde vier pondematen, wair van Haye Sybe zoon ten oosten ende Sicke huysvrouwe voorscreven ten westen naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate Pieters erven toecomeooe, wair van Sicke voorscreven huysvrouwe ten oosten ende die zeedyck ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 15 pondematen 6 eynsen

(31) Douwe Heyn zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken achtehalve pondemate greydlandt Sinte Katryne proven toecomende, wair van Henrick Gerryt zoons erffgenamen ten westen ende die wech ten oosten naestlegers zyn. Noch drie pondematen greydlandt Sybrant W~ toeoomende, wair van die wech ten suyden erxle roorden ende lnthie Jancke won ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 10 pondematen 6 eynsen.

- 98 -

(32) Pieter Hollander heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken viertien eynsen saetlant de weduwe. van Pieter Gerryt won toecomende, wair van Hilck Sipckis ten suyden ende Dirck Edis ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum een pondemate 2 eynsen

(33) Jarich Pieter won heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken negen eynsen saetlant heer Reyner te Herlinghen van wegen zyn prebende toecomende, wair van Aene Jelle won ten oosten ende Jarich Pieter won ten westen naestlegers zyn. Noch een pondemate greydlant de pastoer te Herlingen toecomende, wair van Jarich Pieters ten oosten ende Tiets Gerbranda ten westen naestlegers zyn.

Sumarum een pondemate 9 eynsen.

(34) Lieuwe Andle won heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken seven pondematen fennen Aeriaen Michiel won toecomende, wair van die heeren wech nae Franeker ten noorden ende Doythie Herama ten suyden ende westen naestlegers zyn. Noch vyftehalve pondemate derdehalve eynse ende vyff penningen fennen heer Reyner van wegen zyn prebende toecomende, wair van Claes Ede won ten oosten ende de ossen camp ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 11 pondematen 8 eynsen 15 penningen.

(35) Heer Reyner prebendarius te Herlingen heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken zyn huyssteedt groot zynde vier eynsen. Noch vierdehalve eynse, wair van die mager acker ten oosten ende die dichel poelen ten westen naestlegers zyn. Noch een halff pondemate op die werren. wair van die dyck ten westen den aerlaen ten oosten ende Gerryt Henrick wons erven ten suyden ende noorden naestlegers zyn. Noch derdehalve eynse in die werren, wair van Rins Tyercx erven ten oosten ende westen naestlegers zyn. van welcke voorscreven landen heer Reyner van wegen Sancta Maria prebende grontheer es.

Sumarum een pondemate 4 eynsen.

(36) Dirck Claes won heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclalrt te gebruycken twee pondematen meden die Greyd geheeten liggende in Herlinger jurisdictie Sybe Rennerts wons erffgenamen toecomende, wair van Dircx voorscreven fenne ten westen ende muncke fenne ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 2 pondematen

- 99 -

(37) Feycke Sipcke zoon eOOe Jan Sipcke zoon hebben ons scriftelycken aengegeven eooe by hueren eede verclairt te gebruycken drie pondematen ende anderhalve eyrEe saetlant Kaldehusen genoempt Aeriaen Michiel zoon Folckert Symon zoon van wegen huere huysvrouwen eocle Tyaart Lieuwe zoon te samen toecomeocle, wair van Goslick Schelte won ten westen Allert Henrick wons erven ten oosten ende die costerie landen van Herlinghen ten noorden naestlegers zyn. Noch deniehalve pondemate saetlant Aerian Folckert ende Tyaart voorscreven toecomende, wair van Hans poffenbacker ten westen ende Jan Gerryt wons erven ten oosten naestlegers zyn. Noch bruyckt Feycke Sipcke won ses pondematen Fetthie fenne genoempt derven van Pieter smidt te Franeker toecomende, wair van den heeren wech ten oosten ende Bocke ende Douwe Gratinge erven ten westen naestlegers zyn. Noch ses pondematen die noord ees genoempt de gemeene priesters voir deene helft ende de armen binnen Herlingen myt die patroon aldair voir dander helft toecomende, wair van die stadts graft ten westen ende die heeren wech ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 17 pondematen 7 eynsen 10 penningen.

(38) Heer Joannes pastoer in Herlingen heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken zyn hoff mytte huyssteedt ende een cleyn stucxken lants gelegen achter thuys die hy gebruyckende is van zyn neve Roeloff vicarius in Herlingen groot zynde tsamen aooerhalve pondemate, wair van heer Joannes prebendarius ten oosten ende die heeren wech ten westen naestlegers zyn.

Sumarum een pondemate 6 eynsen

(39) Albert Ede won heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vier pondematen greydlandt derffgenamen van salige Reyner Feycke zoon myt zyn suster toecomerrle, wair van Genyt Douwes erven ten oosten ende thoochlant ten westen naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate saetlant derven van salighe Claes Jans won te Franeker toornende, wair van Herema fenne ten westen ende het bOOyckt landt myt die notwech ten noorden naestlegers zyn. Noch een pondemate saetlant derven van salighe Claes Jan zoon toecomende, wair van Tiairdt Syoucke zoons erven ten oosten ende die gemeene armen binnen Harlingen ten suyden naestlegers zyn. Noch vier poooematen saetlant meester Bartels erven toecomende, wair van Andries Ulbet won ten noorden ende Willem Adams erven ten suyden naestlegers zyn. Noch een halve pondemate saetlant meest verdolven meester Bartels voorscreven erven toecomende, wair van die zeedyck ten westen ende Hans poffenbacker ten oosten naestlegers zyn. Noch vyff pondematen in die jurisdictie van Herlingen Florisma fenne genoempt Sybraoclt Walings andealve pondemate derffgenamen van Willem Adams anderhalve poooemate ende lnts Lanckes te Bolswert twee pondematen dair van toecomende, wair van die pastorie te Herlingen ten suyden ende Gerryt Douwes erven ten noorden

- 100 -

naestlegers zyn. Noch vier pondematen saetlant op die Noten Andries Ulbet zoon toe Herlngen toecomende, wair van Griet Bastiaens weduwe ten noorden ende meester Bartels erven ten suyden naestlegers zyn. Noch bruyckt Albert Ede won myt zyn zoon vier pondematen twalifftehalve eynsen fennen die pastorie van Herlingen toecomende, wair van Florisrna fenne ten noorden ende lnte Jancke won ten suyden naestlegers zyn.

Surnarum 24 pondematen 11 eynsen 10 penningen.

(40) Ede Jancke zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vierdehalve pondemate greydlant Sinte Michiels kerd< toecomende, wair van Sybrandt Walings zoon ten oosten Tryn Wyerda ten noorden ende de heeren weeh ten suyden ende westen naestlegers zyn.

Surnarum 3 pondematen 6 eynsen.

(41) Jan Wybrant won heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te bruycken drie pondematen saetlant darmen binnen Herlingen toecomende, wair van Griet Bastiaens weduwe ten oosten Hollinge fenne ten noorden ende Wybrant Jan won ten suyden naestlegers zyn. Noch bruyckt Jan voorscreven ten halve drie pondematen ende drie eynsen die outste vicarie toecomende, wair van die pastorie ten westen ende de schit laen ten oosten ende suyden naestlegers zyn. Noch een halve pondemate saetlant by zuyden Herlingen die joncxte vicarie toecomende, wair van Sicke Gratinge kinderen ten noorden Hans Dirck won ten suyden ende die zeedyck ten westen naestlegers zyn.

Surnarum 6 pondematen 9 eynsen

(42) Symon Douwe zoon heeft ons scriftelycken ~egeven errle by zynen eede ver­clairt te gebruycken derdehalve pondemate saetlant die kercke te Herlingen toecomende, wair van die zeedyck ten westen ende Jan Henrick won ten oosten naestlegers zyn. Noch een halve pondemate saetlant Sas Allerts weduwe toecomende, wair van die patroon ten noorden Claes Jan wons kinderen ende erfgenamen ten suyden ende die zeedyck ten westen naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate ende anderhalve eynse fennen die kosterie van Herlingen toecomende, wair van die armen van Herlingen ten suyden ende die heeren wech ten oosten ende noorden naestlegers zyn. Noch acht eynsen saetlant die pastorie te Herlingen toecomende, wair van Pieter Gerryt won ten suyden ende Andries Ulbet won ten noorden naestlegers zyn. Noch acht eynsen saetlant die pastorie te Herlingen toecomende, wair van darmen van Herlingen ten oosten ende Ydt Lanckes toe Bolswert ten westen naestlegers zyn. Surnarurn 5 pondematen 11 eynsen 10 penningen.

- 101 -

(43) Hans van den Bosch heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken drie pondematen zoo saetlant zoo maedlandt heer Joannes pastoer in Herlingen toecomende, wair van Andries Pieter zoon ten suyden ende die heeren wech ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen

(44) Jan Douwe zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken derdehalve pondemate saetlant gelegen onder die jurisdictie van Herlingen, wair van Inte Jancke zoon ten oosten ende Tyaart Syoucke zoon ten suyden naestlegers zyn. Noch een halff pondemate saetlant, wair van die costers fenne ten noorden ende Henrick Gerryt zoons erven ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen.

(45) Tiedt Jan Tyaart zoons huysvrouwe heeft ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken drie pondematen fennen hietende die hellynsen Henrick Tyaart zoon eIxle zyn huysvrouwe sestien eynsen die armen van Herlingenacht eynsen ende Hidde Bemerts zoon twaliff eynsen toecocomende, wair van Joost Bastiaens ten oosten ende Pieter te Wyck ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen.

(46) Sirck Scelte zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken twee pondematen op Joure meden die coster van Herlingen toecomende, wair van Jarich Sirck zoon ten suyden ende die heeren wech ten ooorden naestlegers zyn. Noch een pondemate drie eynsen maidlandt die voorscreven coster toecomende, wair van Tyerck Hans zoon ten suyden ende Jarich Sirck zoon ten noorden naestlegers zyn. Noch derdehalve pondemate maedlant Sinte Niclaes camp geooempt heer Jan BacX van wegen zyn prebende toecomende, wair van Haye op die Holcke ten noorden ende die heeren wech ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 5 pondematen 9 eynsen.

(47) Dirck Lieuwe zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vierdehalve pondemate fennen byde breede laen Ints Lamckes erven toecomerxle, wair van Jan Gerryt zoons erven ten suyden ende die pastorie landen ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen 6 eynsen.

- 102 -

(48) Pouwels Wouter zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vyff pondematen fennen Haye Sybe zoon toecomende, wair van Jacle Tyaart zoon ten oosten ende Jarich Pieter zoon ten westen naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate saetlant Henrick Gerryt zoons erven toecomende, wair van die zeedyck ten westen ende Sybe Haye zoons erven ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 6 pondematen 6 eynsen.

(49) Olbrandt Schelte zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vyff pondematen greydlant meester Jan prebendarius in Herlingen toecomende, wair van Henrick Gerryt zoons erven ten westen ende die heeren wech ten oosten naestlegers zyn. Noch een mansmadt greydlant Minne smidt toecomende, wair van Taeckle Binckis ten westen ende Claes Ede zoon ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 6 pondematen 6 eynsen

(50) Baeff Folckerts weduwe heeft ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken negen eynsen saetlant gelegen onder die jurisdictie van Herlingen, wair van die costers landen ten suyden ende Hans Dirck zoon ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 9 eynsen.

(51) Sipcke Gerbrandt zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vierdehalve pondemate lants Sybrich Jan Gerryt zoons weduwe toecomende, wair van die twee prebenden myt Sybrant Waling zoon ten oosten ende Jan Doue zoon ten westen naestlegers zyn. Noch vierdehalve pondemate greydlandt Jan Douue zoon toecomende, wair van die twee prebenden myt Sybrant Waling zoon ten oosten ende Jan Douwe zoon ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 7 pondematen.

(52) Jacob Annis heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vierdehalve pondemate fennen Sybrich Jan Gerryts weduwe toecomende, wair van Douwe ende I30cke Gratinga erfigenamen ten suyden ende meester Bartels erffgenamen ten oosten ende die breedt laen ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen 6 eynsen.

(53) Laes Ede zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken negen eynsen saetlant Sybrich Jan Gerryts weduwe

- 103 -

toecomende, wair van Baeff Folckerts weduwe ten suyden ende Jan schoemaicker ten noorden naestlegers zyn. Noch een pondemate saetlant die outste preberxle toecomeme, wair van Sybrich Jan Genyts weduwe ten westen ende heeren Tade erven ten suyden naestlegers zyn. Noch twee pondematen fenlandt Bocke ende Douwe Gratinga erven toecomende, wair van die heeren wech ten suyden ende Gratinga landen ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen 9 eynsen.

(54) Aeriaen Michiel zoon ende Folckert Symon zoon hebben ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken ellifftehalve pondematen Herema ferme Folckert Ariaen voorscreven ende Tyaardt Lieuwe zoon elck een derde pairt toecomende, wair van den heeren wech nae Franeker ten suyden ende Jan Genyt zoon erven ten westen naestlegers zyn. Noch bruycken Aeriaen ende Folckert voorscreven het bedyckt landt groot zynde drie pondematen ende negen eynsen saetlant Folckert Symon zoon ende zyn broers kinderen toecomende, wair van Jan scroors fenne ten oosten ende die notwech ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 14 pondematen 3 eynsen.

(55) Jacob Symon zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vyftehalve pondemate saetlant horende tot Gratinga saet Bocke ende Douwe Gratlnga erven toecomende, wair van Pieter te Wyck ten oosten ende Sinte Katryne proven ten westen naestlegers zyn. Noch viertien eyffien saetlant Bocke Gratinge erven toecomende, wair van Sybrich Jan Genyt zoon ten suyden ende Andries Ulbet zoon ten noorden naestlegers zyn. Noch drie pondematen die armen binnen Herlingen toecomende, wair van die breedt laen ten westen ende Fetse fenne ten oosten naestlegers zyn. Noch een pondemate Douwe eOOe Bocke Gratinge erven toecomende, wair van Inthie Jancke zoon ten oosten ende de zeedyck ten westen naestlegers zyn. Noch een pondemate saetlant die voorscreven erven toecomende, wair van lnte Jancke zoon ten oosten ende de zeedyck ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 10 pondematen 8 eynsen.

(56) Sas Alberts weduwe heeft ons scriftelycken aengegeven ende by hairen eede verclairt te gebruycken vier pondematen fennen, wair van Bastiaens erven ten suyden ende lnte Jancke zoon ten noorden naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate saetlant, wair van Herema fenne ten suyden ende Herema saetlant ten westen ende darmen binnen Herlingen ten oosten naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen zy selffs lantvrouw es als zy by hairen eede verclairt heeft.

Sumarum 5 pondematen 6 eynsen.

- 104 -

(57 ) Goslick Marten zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vier pondematen saetlant ende maedlant te saemen Douwe ende Bocko Gratinga erven toeoomende, wair van Henrick Gerryt zoons erven ten noorden ende die gemeene annen binnen Herlingen ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 4 pondematen.

(58) Tyerck Syrck zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vyftehalve pondemate fennen darmen binnen Herlingen toecomende, wair van die bret laen ten oosten ende Claes Ede zoon ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 4 pondematen 6 eynsen.

(59) Sytthie Louw zoon ende Ide Jans huysvrouwe hebben ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken vyftehalve pondematen Hollinge fennen gelegen ten oosten van Herlingen Jan Henrick zoon ende Yde zyn huysvrouwe die halve fenne Minne smidt die vierde pairt ende Bauck Syurdts erffgenamen dandere vierde pairt toecomende, wair van Jan Jan zoon ten westen Griet Bastiaens ten oosten die annen ten suyden ende die zylroede ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 4 pondematen 6 eynsen.

(60) Hessel Jacob zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken drie pondematen in die jurisdictie van Herlingen gelegen hem selffs toecomende, wair van Pieter Gerryt zoon ten westen ende derfgenamen van Pieter toe Derssum ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen.

(61) Lutzien Claes zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken drie pondematen maidlant Foeck Jacobs weduwe toecomende, wair van Gerryt Henrick zoons erven ten suyden ende Pieter Gerryt zoons erven ten oosten naestlegers zyn. Noch een pondemate Aucke Jacob zoon toecomende, wair van tconvent van Achtlum ten suyden ende Sytthie op die Holcke ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 4 pondematen.

(62) Joncker Anthonis van Ryswyck substituyt heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vyff pondematen fennen lutke Fetzie fenne genoempt die gemeene priesters binnen Herlingen die helft die kercke te Herlingen deene vierde pairt ende die gerechte annen binnen

- 105 -

Herlingen dander vierde pairt toecomende, wair van groote Fetthie fenne ten noorden ende Fridts Watzis erffgenamen ten suyden naestlegers zyn. Noch vierdehalve pondemate fermen de costerie toecomende wair van de zeedyck ten westen ende Pieter byden olden dyck ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 8 pondematen 6 eynsen.

(63) Meester Jacob Gerryt zoon ende Pieter Symon won hebben ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken vier pondematen fenlant Rodolphus Antony op die joncxte vicarie Sinte Katarina proven gerx>empt toecomende, wair van meester Jan prebendarius ten noorden ende die wech ten suyden naestlegers zyn. Noch bruyckt Pieter Symon won drie pondematen saetlants Boyen Ede won toecomende, wair van die pastoers groote fenne ten noorden ende Lamlmma steedt ten suyden naestlegers zyn. Noch drie pondematen fermen Hidde Bomerts zoon toecomende, wair van Jacob Pieter zoon ten noorden ende Derssumma landen ten suyden naestlegers zyn. Noch vyftehalve pondemate saetlant Wygersma fenne genoempt Anna Sicke Hotnye toecomende, wair van Sicke Gratinga landen ten westen ende die pastoers fenne ten oosten naestlegers zyn. Noch drie pondematen saetlant die voorscreven Anna toecomende, wair van die armen binnen Herlingen ten westen ende Jan Tyaart zoon ten oosten naestlegers zyn. Noch acht pondematen fennen Anna voorscreven toecomende, wair van Sinte Katryne proven ten westen ende Gerbranda vry leen ten oosten naestlegers zyn. Noch vier pondematen meden Jacob Tyaart zoon van wegen zyn huysvrouwe susters ende broers toecomende, wair van Claes Jan zoons erven ten noorden Gerryt Douwes erven ten suyden ende Claes Edis won ten westen naestlegers zyn. Noch twee pondematen saetlant heer Dirck van weegen doltste vicarie toecomende binnen Herlingen, wair van die arme landen ten westen ende Jan metselair ten oosten naestlegers zyn. Noch twee pondematen saetlant aen twee stucken Jan Tyaarts zoon toecomende, wair van die zeedyck ten westen ende die joncxte vicarie ten oosten van deene stuck ende van dander Jan metselair ten westen ende Joost Bastiaens ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 33 pondematen 6 eynsen.

(64) Albert Jan won heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken derdehalve pondemate in Herlinger gebiedt by Bunye terp gelegen Jacob Pieter won toecomende, wair van die wier ten oosten Bastiaens erven ten noorden ende Syurdt toe Buneterp ten suyden naestlegers zyn. Noch een pondemate saetlant darmen binnen Herlingen toecomende, wair van Pieter kuypers fenne ten oosten ende Inte Jancke won ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen 6 eynsen

- 106 -

(65) Jan Jacob zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruyeken twee pondematen ende sestehalve eynsesaetlant aen twee stueken aen malcanderen Ariaen Michiel zoon ende Folckert Symon zoon van wegEn huere huysvrouwen myt huere huysvrouwe broer Tyaerdt Lieuwe zoon te saemen toecomende, wair van die stadts graft ten suyden ende Pieter Gerryts erven ten westen naestlegers zyn. Noch thien eynsen ende vyff penningen saetlant die joncxte vicarie toecomende, wair van Andries Ulbe zoon ten suyden ende Jan Jacob zoon ten oosten naestlegers zyn. Noch vyff eynsen saetlant die joncxte vicarie toecomende, wair van die pastoer ten suyden ende die zeedyck ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen 8 eynsen 15 penningen.

(66 ) Hans Dirck zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruyeken vyff pondematen fenlants Henriek Gerryt zoons erven toecomende, wair van die zeedyck ten westen ende Scelte Andle ten oosten naestlegers zyn. Noch derdehalve pondemate saetlant Henrick Gerryt zoons erven toecomende, wair van Andries Ulbet zoon ten suyden ende Gerryt Syrcx zoons erffgenamen ten noorden naestlegers zyn. Noch twee pondematen saetlant Hans selven toecomende, wair van die armen ten noorden ende die outste vicarie landen ten suyden naestlegers zyn. Noch seventien eynsen saetlant de vicarie te Herlingen toecomende, wair van Andries Ulbet zoon ten noorden ende die pastorie ten suyden naestlegers zyn. Noch een halff pondemate saetlant Jacob Pieter zoon toecomende, wair van die stadts graft ten noorden ende Goslick Scelte zoon ten suyden naestlegers zyn. Noch een halve pondemate saetlant die joncxte vicarie toecomende, wair van Joost Bastiaens ten suyden ende die outste vicarie ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 11 pondematen 11 eynsen.

(67 ) Syurdt Anne zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vier pondematen fennen Jacob Pieter zoon toecomende, wair van Holcke berch ten oosten ende die heeren wech ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 4 pondematen.

(68 ) Sybrandt Walings heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken viertien pondematen drie eynsen vyff penningen Wybe Riemersma toecomende, wair van Ariaen Michiel zoon ten noorden ende die zylroedt van Herlingen nae Franeker ten suyden naestlegers zyn. Noch twee pondematen greydlant Sybrant selven toecomende, wair van Sybrant voorscreven ten oosten ende meester Jacob ten westen naestlegers zyn. Noch vyftien pondematen greydlandt heer Joannes pastor te Herlingen toecomende, wair van Lyroeth Jacobs weduwe ten suyden ende Tyets Gerbranda ten noorden

- 107 -

naestlegers zyn.

Sumarum 31 pondematen 3 eynsen 5 penningen.

(69) Pieter Claes zoon Wittert ende Pieter Claes zoon Dicke hebben ons scriftelicken aengegeven ende by hueren eede verlairt te gebruycken seven porrenaten femen Fold<ert Symon zoon van wegen zyn huysvrouwe toecomende, wair van Laes Sicke zoon ten oosten Sicke Gratinga erven ten westen ende die zylroede nae Franeker ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 7 pondematen.

(70) Pieter Reyns zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken een pondemate saetlant hem selffs toecomende, wair van Graete Yde zoon ten suyden westen ende heer Tade erven ten suyden naestlegers zyn. Noch een pondemate saetlant Frerick Seerp zoon toecomende, wair van die zeedyck ten westen ende Inthie Jancke zoon ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 2 pondematen.

(71) Claes Grates heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken anderhalve pondemate ende vyftehalve eynse fenlandt Lieuwe Tyauts erven toecomen1e die lutke Bouten genoempt, wair van Lammert Syurt zoons erven ten noorden ende thoochlandt ten suyden naestlegers zyn. Noch twee pondematen saetlant hieterrle den groote Bouten Andries Ulbet zoon toecomende, wair van Bod<e Gratinga ten suyden ende meester Bartels erven ten noorden naestlegers zyn. Noch een halve pondemate saetlant hietende die lutke Bouten Andries Ulbet zoon toecomende, wair van meester Bartels erven ten suyden ende die groote heyde ten noorden naestlegers zyn. Noch een pondemate saetlant, wairvan Gerryt Syrck zoons erven ten oosten ende het nyeuwe verlaet ten westen naestiegers zyn. Noch vier pondematen fennen die gemeene priesters deene helft ende de kerck ende den armen dander helft toecomende, wair van die pastoer ten oosten ende Inte Jancke zoon ten westen naestlegers zyn. Noch vierdehalve pondemate saetlant den patroon van Sinte Michiel te Herlingen toecomende, wair van die pastoer ten oosten ende westen naestiegers es. Noch drie pondematen saetlant Jan Henrick zoon toecomende, wair van heer Dirck vicarius ten oosten ende den heeren wech ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 15 pondematen 10 eynsen 10 penningen.

(72) Pieter Henrick zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken drie pondematen saetlant Fetthien Hendricx weduwe toecommde, wair van thoodl landt ten ooorden ende Gerryt Douue zoons erven

- 108 -

ten suyden naestlegers zyn. Noch een pondemate saetlant derffgenamen van salige Tyrort Syoucke zoon toecomerxle. wair van Jan Douwes ten noorden ende die honsbosck ten oosten naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate saetlant dannen binnen Herlingen toecomende, wair van Hererna fenne ten suyden ende Sas Allerts weduwe ten westen naestlegers zyn. Noch vier pondematen saetlant die patroon te Herlingen toecomende, wair van Jan Douwe won ten suyden ende die zeedyck ten noorden naestlegers zyn. Noch seven pondematen fenlandt derffgenamen van salige Henrick Gerryt won drie pondematen ende Jan Symon won myt zyn consorten twee pondematen ende Eescke Aemts weduwe twee poooematen toecomende. wair van die costerie van Herlingen ten westen ende heer Reyners prebende ten oosten naestlegers zyn. Noch een halve pondemate saetlant myt die huyssteedt salighe Henrick Gerryt zoons erven toecomende, wair van Ariaen Michiel won ten suyden ende die zeedyck ten westen naestlegers zyn. Noch een pondemate ende acht eynsen saetlant by Abba wal doutste vicarie toecomende, wair van die nye sylroedt ten oosten ende die notwech ten noorden naestlegers zyn. Noch een pondemate ende vier eynsen doutste vicarie toecomende op die noten, wair van Sicke Gosse won ten oosten ende Jan Gerryt wons erven ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 20 pondematen.

(73) Ariaen Lieuwe won heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken ses pondematen twee eynsen by Benyeterp in Herlinger jurisdictie gelegen die costerie te Herlingen toecomende, wair van Joost Bastiaens ten westen die heeren wech ten oosten ende Abbe Tyairts ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 6 pondematen 2 eynsen.

(74) Folckert molenair heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken seven pondematen ende twee eynsen heer Reyner van zyn preberxle wegen toecomerxle. wair van Gratinge fenne ten suyden ende Inte Jancke won ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 7 pondematen 2 eynsen.

- 109 -

(75) Griet Jan Alberts weduwe heeft ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken ses pondematen min een halff eynse Bruynye wier mytte ferme dairse in leyt Wybe Riemersma van wegen Tyetm beneficium te Midlum toecomende, wair van die zylroede wal ten roorden ende die wech nae Gratinge ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 5 pondematen 11 eynsen 10 penningen.

(76) Steffen Abbe zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken drie pondematen saetlant ten halven van Jan Douwe zoon, wair van terp ten oosten ende die laen ten westen naestlegers zyn. Noch negendehalve pondemate maedlant van Sinte Maria pronde landen, wair van die olde vicarie ten suyden ende het scilgerlandt ten noorden naestlegers zyn. Noch vierdehalve pondernaten Derssumme landt Eelcke Pieter zoon te Rugollum toecomende, wair van Holcke berch ten oosten ende den heeren wech ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 15 pondematen.

(77) Pieter Gerbrandt zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken oxen camp groot zynde ellifftehalve pondernaten ende vyff eynsen Wybe Riemersma toecomende, wair van Pieter Gerrouts landen ten westen ende Sybren Waling zoons landen ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 10 pondematen 11 eynsen.

(78) Meester Sybrandt Ritske zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken acht eynsen saetlant in die buech in Herlinger jurisdictie by Wierdens de costerie toecomende, wair van die jonge vicarius ten oosten ende die zeedyck ten westen naestlegers zyn. Noch ellifftehalve eynse saetlant by Ropens terp in Herlinger jurisdictie de costerie voorscreven toecomende, wair van Jan Floris zoon ten suyden die heeren wech ten noorden ende Bauck Scheltes ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum een pondemate 6 eynsen 10 penningen.

(79) Hem Frerick zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vier pondematen fennen Sybrich Jan Gerryt zoons weduwe toecomen1e, wair van Willem Ade zoon ten roOluen ende Andries Ulbet zoon ten suyden naestlegers zyn. Noch drie pondematen fennen die blocken gax>empt derffgmamen van Symon Hemick zoon ende derffgmamro van meester Bartel te samen toecomende, wair van Jan Gerryt zoons erven ten oosten meester Jan ten suyden ende Inte Jancke zoon ten westen naestlegers zyn. Noch drie pondematen saetlant Aene Jelle zoon toecomende, wair van die blocken ten oosten ende Tzyert Syoucke zoons erven ten westen naestlegers

- 110 -

zyn. Noch ses pondematen saetlandt ende maedlant te saemen Baeff Folckerts weduwe toeromende, wair van Auckumme terp ten oosten ende die heeren wech ten westen naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate saetlant ende maidlant te samen Paulus Anthony toecomende, wair van Baeff Folckerts weduwe ten noorden ende westen naestleger es. Noch vyff pondematen lants derffgenamen van Willem Edis toecomende, wair van Claes Jan zoons erven ten noorden ende Jan Gerryt zoons erven ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 22 pondematen 6 eynsen.

(80) Abbe Tyaart zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vier pondematen fennen die corte eeckeren genoempt doutste vicarie toecomende, wair van die heeren wech ten oosten ende suyden ende die notwech ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 4 pondematen.

(81) Nanne Dirck zoon ende Comelis smidt hebben ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken vierdehalve pondemate fennen streckende wech int suydt ende oost heer Jan Back toecomende, wair van die twee vicarien ten westen ende het huys ten noorden naestlegers zyn. Noch derdehalve pondemate heer Reyner prebendarius toecomende liggende tusschen Reyner Tyercx landen ten suyden ende noorden ende ten westen die bree laen.

Sumarum 6 pondematen.

(82) Dirck Claes zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vier pondematen lants Tryn Reyners weduwe toecomende, wair van Treyntre fenne ten noorden ende Sinte Katryne proven landen ten suyden naestlegers zyn. Noch bruyckt hy van Pieter Gerrolt zoon anderhalve pondemate saetlant liggende te Midlum by Trentre, wair van de costers landen te Herlingen ten suyden ende die zylroedt ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 5 pondematen 6 eynsen.

(83) Sybrandt Waling zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede

verclairt te gebruycken vier pondematen saetlant hem selffs toecomende, wair van Boeyen Ede zoon ten westen ende Inthie Jancke zoon ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 4 pondematen.

- 111 -

(84) Auek Wibis weduwe heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruyeken vierdehalve pondernate saetlant ende rnaedlant te saemen, wair VéIl Scelte Lyaud<ana ten oosten ende Tyde Alle zoon Jongerna ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 3 pondematen 6 eynsen.

(85) Taeckle Beencke zoon heeft ons scriftelyeken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken ses pondematen liggende op Herlinger meden, wair van die pastoer aldair ten westen ende Symon Henriek wons erffgenamen ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 6 pondematen.

(86) Syurdt Syurdt zoon heeft ons scriftelyeken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken drie stueken saetlants aen een liggende dair aff deen stuek groot is tweentwintich eynsen tandere elliff eynsen ende tderde een pon<lemate, wair van Andrles Ulbet won ten westen ende een stuek lants themriek genoempt AIUle Hotnye toecomende ten oosten naestlegers zyn, zyn grontheeren hier van die armen van Herlinghen.

Sumarum 3 pondematen 9 eynsen.

(87) Haye Pieter zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruyeken Hennalde camp groot zynde twee pondematen Sybrandt Waling won toecomende, wair van Herlinger laen ten suyden ende de fycamp ten noorden naestlegers zyn. Noch acht pondematen ende twee eynsen die coster te Herlingen toecomende, wair van Pieter Gerrouts zoon ten noorden ende Sinte Niclaes camp ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 10 pondematen.

(88) Sytthie Thys zoon heeft ons scriftelyeken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruyeken vyff pondematen greydlant, wair van dat conventslanden ten noorden ende Hessel Jacobs zoons landen ten suyden naestlegers zyn. Noch derdehalve pondemate greydlant, wair van dat convents larrlen ten noorden ende Rincke toe Cliurdt ten suyden naestlegers zyn. Noch drie pondematen greydlant, wair van Alger Jacob zoon ten suyden ende meester Pieter Symon zoon ten noorden naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate greydlant, wair van meester Pieter Symon won ten suyden ende Achtlumme landen ten noorden naestlegers zyn. Noch twee pondematen greydlant, wair van tconvent van Achtlum ten suyden ende Tiets Gerbranda ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 14 pondematen.

- 112 -

(89) Gerrolt HertInan zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken ses pondematen Feddinga jus patrunatus toecomende, wair van die meedlanden ten noorden ende tpersonaetschip te Herlingen ten suyden naestlegers zijn.

Sumarum 6 pondematen.

Sumarum 793 pondematen 10 eynsen 17 penningen 10 roeden 11 voeten.

HERLINGER UUYTBUEREN

(90) Claes Ede zoon ende Steffen Abbe zoon hebben ons scriftelycken aengegeven ende by hairen eede verclairt te gebruycken drie pondematen fennen beneden het terp, wair van Sicke Gratinge erven ten oosten ende Bonnye proven ten westen naestlegers zyn. Noch twaliff pondematen Feyte terp genoempt, wair van Sicke Gratinge erven ten oosten ende Brunye proven ten westen naestlegers zyn. Noch vyff pondematen Feyta fenne genoempt, wair van die armen van Herlingen ten oosten ende heer Reyners proven ten westen naestlegers zyn. Noch twaliff pondematen Holcke berch genoempt, wair van Treynterte sate ten oosten ende Bemert lan zoons erven ten westen naestlegers zyn. Noch ses pondematen op Joure meden, wair van meester Jans prebende ten noorden ende Sybren Wybren zoon ten suyden naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Claes Ede zoon myt Ympck zyn suster ende Jacob Ede zoons kinderen lantheeren zyn. Noch bruyckt Steffen Abbe zoon vierdehalve poooematen lants in Herlinger Uuytbueren gelegen Dersumme erven toecomende, wair van den heeren wech ten noorden ende Jan Douue zoons landen ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 38 pondematen.

(91 ) Abbe Tyaart zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken een stuck van een pondemate dair Joost Douue zoon ende Sybrandt Douwe zoon ten suyden ende noorden naestlegers van zyn, facit negen eynsen vijftien penningen ende vier roeden. Noch de twee pondematen dair die coster van Herlingen ten noorden ende Tryn Abbis ten suyden naestlegers van zyn, zyn groot twee pondematen viertien penningen drie roeden ses voeten. Noch een stuck van vyff pondematen dair Gerryt te Derssum erffgenamen opt noorden gelegen zyn, facit vier pondematen ses eynsen twaliff penningen ses roeden, dan seyde te vreden te zyn dat die selve landen aengebrocht wordden ende schieten sullen voir acht pondematen nyet tegenstaende datze by mate schynen minder te zyn dan want hyse dair voir gecocht heeft ende datse dair voiren tandere tyden ende noch schietende zyn.

- 113 -

Sumarum 8 pondematen.

(92) Hid Aernts weduwe heeft ons scriftelycken aengegeven ende by hairen eede verclairt te gebruycken een pondemate meden de kercke te Herlinghen toecomende, wair van die arme voechden te Herlingen ten westen ende Jan Symons zoon ten noorden naestlegers zyn. Noch drie pondematen saetlant die kercke van Herlingen toecomende, wair van die arme voechden ten oosten ende Jan Symon zoon ten noorden naestlegers zyn. Noch derdehalve pondemate saetlalt Jan Symon zoon toecomende, wair van Romcke Jarich zoon ten suyden ende de armen van Herlingen ten noorden naestlegers zyn. Noch derdehalve poooemate meden Jan Symon zoon toecomende, wair van die priesters landen ten noorden ende Tryn Sicke dochter ten oosten naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate meden die vicarie te Herlingen die Roeloff Anthonis zoon heeft toecomende, wair van Inte Jancke zoon ten suyden ende Pieter Bonge fennen jouffrouw Popck Gratinge toecomende ten oosten naestlegers zyn. Nodl twee pooclematen saetlant Hemick Gerryt zoon toecomende, wair van Inthie Jancke zoon ten suyden ende Tiets Jannes weduwe ten oosten naestlegers zyn. Nodl twee pooclematen meden die arme voechden van Herlingen toecomenie, wair Val Tyets Jannes weduwe ten oosten eOOe Jan Symon zoon ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 14 pondematen 6 eynsen.

(93) Meyle Meyle zoon ende zyn huysvrouwe hebben ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken Wyaerda saet groot zynde vyftehalve poooemate hietende die Lange Fenne, wair van Scelte Andle ten westen ende Jan Floris zoon ten oosten naestlegers zyn. Noch vyff pondematen aen twee stucken aen malcanderen gelegen die eester genoempt, wair van die zeedyck ten westen ende Jan Floris zoon ten oosten naestlegers zyn. Noch negen pondematen saetlant liggende aen een stuck hietende dat terp, wair van Scelte Aencke zoon ten westen ende Jan Floris zoon ten oosten naestlegers zyn. Noch sestehalve pondemate maidlant, wair van Scelte Aencke zoon ten westen ende Jan Floris zoon ten oosten naestlegers zyn. Noch twee pondematen fenlant, wair van Scelte Aencka zoon ten suyden eooe Sicke Gratinge erven ten noorden naestlegers zyn. Noch vyff pondematen fennen die vlietfenne genoempt, wair van die zeedyck ten westen ende die olde heeren wedt ten oosten naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Tryn Abbis lantvrouw es. Noch bruycken zy negen pondematen maedlant die lutke fenne genoempt Watthie Douue zoon die ses pondematen ende Pieter Abbis toe Bolswert die ander drie pondematen toecomeooe, wair van Sybrant Bunge erffgenamen ten oosten ende die heeren wech ten westen naestlegers zyn. Nodl bruycken zy acht pondematen fenlant Scelte Andle toecomeocle, wair van Upcke Hathie zoon ten suyden ende Tryn Abbis ten noorden naestlegers zyn. Noch een pondemate fenlandt hietende die baergies Scelte voorscreven toecomende, wair van Upcke Hais ten oosten ende die zeedyck ten westen

- 114 -

naestlegers zyn. Noch twee pondematen fenlant Scelte voorscreven toecomende, wair van Tryn Abbis ten oosten ende die zeedyck ten westen naestlegers zyn. Noch een pondemate fenlant Scelte Andle zoon toecomende, wair van die zeedyck ten westen ende Tryn Abbis ten oosten naestlegers zyn. Noch drie pondematen saetlant hietende dat lange schoet Scelte voorscreven toecomende, wair v:an Gerryt Henrick zoons erfgenamen ten westen ende Tryn Abbis ten oosten naestlegers zyn. Noch twee pondematen Bocke ende Douwe Gratinga toecomende, wair van Jan F10rn zoon ten noorden ende Tryn Wyaerde ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 57 pondematen.

(94 ) Jan Floris zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken tweentwintich pondematen die out fenne genoempt, wair van Trynke Sicke weduwe ten westen ende meester Jacob van Scagen ten oosten naestlegers zyn. Noch drie pondematen fenlant, wair van Inte Jancke zoon ten oosten ende Trynke Sicke weduwe ten westen naestlegers zyn. Noch achtehalve pondemate saetlant myt die huyssteedt, wair van Trynke Sicke weduwe ten westen den heeren wech ten noorden ende Inte Jancke zoon ten oosten naestlegers zyn. Noch twee pondematen maiden, wair van Roepenser terp ten oosten ende Tuyns terp ten westen naestlegers zyn. Noch twee pondematen maidlant, wair van Tuyns terp ten oosten ende Auckeme terp ten westen naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate maidlant drie hornke lant genoempt, wair van Baeff Folckerts ten suyden Sybrandt Walings ten noorden ende die heeren wech ten westen naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Jan Floris zoon voorscreven voir een vierde pairt ende Sas Allerts weduwe voir de restante deel grontheeren zyn. Noch bruyckt Jan Floris zoon vier pondematen greydlant meester Jacob van Scagen toecomende, wair van Jan Floris zoon ten suyden ende westen naestleger es. Noch twee pondematen een eynse seven penningen ende negen voeten die cleyn fen genoempt, wair van Sybrandt Walings ten oosten ende Jan Floris zoon ten westen naestlegers zyn. Noch vier pondematen elliff eynsen negen penningen vier roeden acht voeten t1ang landt genoempt meester Jacob van Scagen toecomende, wair van Gerryt Syrck zoon ten oosten ende Tryn Abbis ten westen naestlegers zyn. Noch twee pondematen seven eynsen drie penningen ende elliff voeten greydlant meester Jacob voorscreven toecomende, wair van Tryn abbis weduwe ten noorden ende Gerryt Sirck zoon ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 51 pondematen 7 eynsen 19 penningen 6 roeden 4 voeten.

(95) Oene Schelte zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken negen pondematen maidlant leggende by Bunye terp Henrick Gerryt zoons erven toecomende, wair van meester Jacob van Scagen ten westen ende die heeren weeh ten oosten naestlegers zyn.

- 115 -

Sumarum 9 pondematen.

(96) Syurdt Syurdt zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken sestien pondematen fenlant, wair van Henrick Genyt zoon ten oosten ende de weduwe van Jan Gerbranda ten westen naestlegers zyn. Noch vier pondematen maiden, wair van Jan Floris zoon ten westen ende die heeren wech ten oosten naestlegers zyn. Noch negen pondematen maiden, wair van Jan Floris zoon ten westen ende die heeren wech ten oosten naestlegers zyn. Noch negen pondematen maiden, wair van Jan Floris zoon ten westen ende die heeren wech ten oosten naestlegers zyn. Noch een pondemate saetiant, wair van die weduwe van Jan Gerbranda ten oosten ende derfgenamen van Genyt Lyobbes ten westen naestlegers zyn. Noch twee pondematen saetlant, wair van die heeren wech ten oosten ende dat olde kerckhoff ten westen naestlegers zyn. Noch een pondemate saetlant, wair van die heeren wech ten oosten ende die huyssteedt dair Syurdt voorscreven selffs in woont ten westen naestlegers zyn. Noch drie pondematen maiden, wair van derffgenamen van Claes Symons zoon ten oosten ende die heeren wech ten westen naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Tryn Abbis weduwe lantvrouw es. Noch bruyckt hy anderhalve pondemate myttet oldt hoff ende wyer te samen Gerbraocla leen te Herlingen toecomerrle, wair van Abbe weduwe ten suyden ende oosten naestlegers es. Noch een pondemate saetlant Bocke Gratinge erven toecomende, air van Tryn Abbis weduwe ten oosten westen suyden ende noorden naestlegers es.

Sumarum 38 pondematen 6 eynsen.

(97) Inte Jancke zoon Jacob Tyerck zoon Tyerck Syurdt zoon ende Hidde Aerns hebben ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken seven pondematen maidlant, wair van derfgenamen van Sybrant Bonge ten oosten ende die rydwech ten westen naestlegers zyn. Noch aOOerlIalve pondemate maedI<Ilt, wair Véll derffgenamen van Symon Hemick zoon ten noorden ende derfgenamen van Sybren Bonge ten oosten naestlegers zyn. Noch negen pondematen maidléllt, wair van Truyns terp ten roorden ende Symon Henrick zoon ten suyden naestlegers zyn. Noch een pondemate maidlant wair van Auckama terp ten suyden ende de rydwech ten noorden naestlegers zyn, dese voorscreven landen wordden gebruyckt by Tyerck Syurdt zoon. Noch bruyckt Hidt Aemts weduwe vier pondematen fenlant, wair van Claes Jans 2D01lS erven ten rooIden ende suyden naestlegers zyn. Noch negen pondematen fennen die Jarob Tyerck zoon gebruyckt, wair van Jan Douwe zoon ten suyden ende Symon Henrick zoons erven ten noorden naestlegers zyn. Noch vyff pondematen meden ende saetlant die Inte voorscreven gebruyckt, wair van Claes Jan zoons erven ten suyden Jan Floris zoon ten westen ende die rydwech ten noorden naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Inte J1I1Cke zoon lantheer es. Noch bruyckt Inte Jancke zoon derdehalve pondemate ende twee eynsen die priesteren die armen ende die kercke toecomende, wair

- 116 -

van die rydwech ten oosten ende noorden ende Jan Floris zoon ten suyden naestlegers zyn.

Sumarum 39 pondematen 2 eynsen.

(98) Ysbrandt Evert zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken inden eersten die groote fenne groot zynde drie pondematen drie eynsen viertien penningen een roedt ende ses voet, wair van Donye laen ten westen Sicke Gratinge erven ten oosten Watthie Douwis ten suyden ende Tryn Claes Jans weduwe selffs ten noorden naestlegers zyn. Noch een stuck fennen liggende aende voorscreven fenne groot zynde drie pondematen twee eynsen seven penningen ses roeden ende vier voet, wair van Doyema laen ten westen Inte Jancke zoon ten noorden Sicke Gratinge erven ten oosten ende Tryn Claes Jans weduwe selffs ten suyden naestlegers zyn. Noch die styckel fenne groot zynde een pondemate negen eynsen achtien penningen drie roeden tien voeten, wair van Doyeme laen ten oosten Watthie Douwes ten suyden Sicke Gratinge erven ten westen ende tconvent van Thiemarum ten noorden naestlegers zyn. Noch een driecant stuck fenne genoempt die eester groot zynde een pondemate ende twee eynsen, wair van Doyema laen ten oosten dat convent Thiemarum ten suyden ende Inte Jancke zoon myt die patroon te Herlingen ten westen naestlegers zyn. Noch die drie pondematen gelegen op Kimswert meden groot zyrxie twee pondematen twee eynsen thien penningen ende een roedt, wair van Gerryt Henrick zoons erven ten oosten ende Taeckle Bienckis zoon ten westen naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Tryn Claes Jan zoons weduwe lantvrouw es. Noch bruyckt hy tweentwintich eynsen saetlant Bomert Jan zoon toecomende, wair van Symon Henrick zoons erffgenamen ten suyden ende Baeff Folckerts weduwe ten noorden naestlegers zyn.

Sumarum 11 pondematen 9 eynsen 10 penningen 8 voeten.

(99) Syurdt Dirck zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken seven pondematen saetlant dair inne die huyssteedt ende wyer gerekent, wair van Jan Jacob zoon ten oosten ende Jannes Jacob zoon ten westen naestlegers zyn. Noch achtien pondematen meden, wair van Jan Jacob zoon ten oosten ende Jarich Pieter zoon ten westen naestlegers zyn. Noch negen pondematen meden, wair van Bouwens erven ten suyden ende Jarich Pieter zoon ten noorden naestlegers zyn. Noch thien pondematen fennen ende saetlant, wair van die zeedyck ten noorden ende Jarich Pieter zoon ten suyden naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Tiets Jan Gerbranda nagelatene weduwe van wegen huer kinderen lantvrouw es.

Sumarum 44 pondematen.

- 117 -

(100) Claes te Boute huysvrouwe heeft ons scriftelycken aengegeven ende by hairen eede verclairt te gebruycken vyff pondematen maiden ende die wallen zyn saetlmt Fold<ert Symon zoon van Wegffi Tryn zyn hUYSVlUuwe Ioecommje, wair van lutke Boute ten oosten ende westen ende die nye zylroedt ten suyden naestlegers zyn. Noch twee pondematen maidlant derfgenamen van Jan GerbraOOil van wegffi GerbraOOil lem toecomende, wair van Sytthie op Holcke ten suyden ende Luytzen te r ze Remswert ten noorden naestlegers zyn. Noch een halve pondemate fe t Jan Jacob won toecomende, wair van Gerbranda landen ten westen ende lnts Pieters dochter te Bolswert ten oosten naestlegers zyn. Noch een pondemate Ynts Smynye toecomende, wair van Jarich Pieter zoon ten oosten ende de landen van Gerbranda saet ten westen naestlegers zyn.

SUmarum 8 pondematen 6 eynsen.

(lOl) Douwe Heyns zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken sestien pondematen lants, wair van Byncke Martens zoons erffgenamen ten suyden ende Symon Henrick zoons erffgenamen ten noorden naestlegers zyn. Noch vyff pondematen saetlant, wair van Beencke Marten zoons erffgenamen ten suyden ende die rydwech ten oosten naestlegers zyn. Noch vier pondematen maedlant, wair van Rinck toe Clyurdt ten suyden ende Symon Yms ten noorden ende suyden naestlegers zyn, van dese drie porcheelen compt Douwe Heyne won de vyfte pairt selffs toe ende de reste compt Jan Sybrandt zoons weeskinderen toe. Noch bruyckt Douwe voorscreven seven pondematen Sybrich Jan Genyt zoons weduwe toecomende, wair van Symon Henrid< zoons erffgenamen ten suyden ende Byncke Mathys zoons erffgenamen ten westen naestlegers zyn. Noch bruyckt hy een halve pondemate tjongerschip te Kimswert toeromende, wair van Jan Sybrant zoons erven ten oosten ende ten westen naestlegers zyn.

SUmarum 32 pondematen 6 eynsen.

(102) Jarich Pieter zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken de keegh fenne groot zynde drie pondematen vyff eynsen sestien penningen tien roeden ende twee voeten, wair van Tiets Gerbranda ten oosten naestleger es, dit voorscreven stuck es van olts geacht voir vierdehalve pondematen. Noch een stuck saetlant geooempt dat block groot zynde thien eynsen negen penningen, wair van lnte Jan zoon ten suyden naestlegers es, ende es geacht voir een pondemate. Noch een stuck saetlant geooempt Martens steedt groot zynde thien eynsen ses penningen ende twee roeden, wair van die patroon van Herlingen ten oosten ende die zeedyck ten westen naestlegers zyn, dit is by hem gecocht voir thien eynsen. Noch die huyssteedt myt dat saetlant myt noch een stuck saetlant geooempt tbaerge gras myt dat cleyn terp voert huys groot zynde drie pondematen drie eynsen seventien penningen vier roeden acht voeten, ende

- 118 -

es geacht geweest altoos voir drie pondematen. Noch de fenne voirt huys dair Tiets Gerbranda ten oosten aen gelegen is groot zynde vier pondematen thien eynsen drie penningen ses roeden ende acht voeten, es geacht geweest voir vyftehalve pondematen. Noch een stuck fennen gelegen opt suydt van deze voorscreven fenne streckende tot aen die zylroede dair Symon Henrick wons erffgenamen ten oosten aen gelegen is groot zynde drie pondematen een eynse vier roeden ende ses voeten, es geacht geweest voir drie pondematen. Noch een stuck gelegen op die noordmaiden dair Symon Henrick wons erffgenamen ten oosten ende westen naestlegers van zyn groot zynde vier pondematen vyff eynsen vyff penningen vyff roeden twee voeten, es geacht geweest voir vyftehalve pondematen. Noch een stuck saetlant genoempt buers wyer dair Hoythie Lieuwe zoon ten oosten ende westen naestleger van is groot zynde een pondemate twee eynsen vyff penningen vyff roeden ende acht voeten, es geacht geweest voir een pondemate. Noch een stuck lants gelegen opte oosterzyde van Claes Jacobs fenne myt die huyssteedt ende myt die actie die de kercke van Wynaldum dair op heeft dair is Hotthie Lieuwe zoon ten oosten aen gelegen groot zynde drie pondematen vyff eynsen thien penningen seven roeden ende acht voeten, es geacht geweest voir drie pondematen. Noch een halff pondemate gelegen in Claes Jacob wons fenne dair Aelcke Unye ten westen aen gelegen is, facit ses eynsen seven penningen ende ses roeden, es geacht geweest voir een halve pondemate. Noch vierdehalve pondemate saetlant Sybrich Jans weduwe toecomerrle, wair van die rydwech ten oosten ende Haye Sybe zoon ten westen naestlegers zyn.

Sumarum 29 pondematen 7 eynsen 2 penningen 4 roeden 6 voeten.

(103) Ocko Sybrandt won heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen ede verclairt te gebruycken drientwintich pondematen fennen myt die huyssteedt ende tsaetlant, wair van Sicken Donye ten oosten ende Hotthie Lieuwe zoon ten westen naestlegers zyn. Noch dertien pondematen die keech myt een stuck saetlant die cleyne fenne genoempt voir tselve huys, wair van Hotthie Lieuwe won ten westen ende Jarich Pieter won ten oosten naestlegers zyn. Noch twee pondematen gelegen opte noordmaden, wair van Hotthie Lieuwe won ten oosten ende Symon Henrick zoons erffgenamen ten westen naestlegers zyn. Noch twee pondematen ende negen eynsen maiden gelegen op die noordmooen, wair van Huyte Lieuwe won ten westen ende de zylroedt ten oosten naestlegers zyn. Noch twee pondematen saetlant gelegen aende wilster, wair van meester Bartolomeus erven ten oosten ende Abbe Rotterts erven ten westen naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen myn vrouw van Grombach voir een vierde pairt ende Jan Sybrant wons weeskinderen oick voir een vierde pairt ende Jarich Pieter won voir de helft lantheeren zyn.

Sumarum 42 pondematen.

- 119 -

(104) Pieter Fowe zoon ende Jacob Foppe zoon hebben ons scriftelycken aengegeven ende by hueren eede verclairt te gebruycken ses pondematen eensdeels saetlant eensdeels fenlandt Upcke Hayte zoon toecomende, wair van die zeedyck ten westen ende die heeren wech ten oosten naestlegers zyn.

Sumaru:m 6 pondematen.

(105) Jan Jacob zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken lutke Sceltinga groot zyn de drie pondematen twee eynsen saetlant myt die huyssteedt dair in beclempt, wair van Jarich Pieter zoon ten suyden ende oosten naestleger es. Noch negen pondematen fennen, wair van Ydt Bouwens ten oosten ende Tade te Midlum ten suyden naestlegers zyn. Noch een pondemate op die roten, wair van die weduwe van Pieter Gerrouts zoon ten oosten ende Sicke Gosse zoon ten suyden naestlegers zyn. Noch vierdehalve pondematen ende twee eynsen saetlant op die roten, wair van die weduwe van Pieter Gerroudts zoon ten noordwesten ende die zylroedt ten suyden naestlegers zyn. Noch viertien eynsen maedlant genoempt het muncke lant, wair van Andries Ulbet zoon ten oosten ende die zylroede ten westen naestlegers zyn. Noch een halve pondemate saetlant, wair van Andries Ulbet zoon ten oosten ende het voorscreven muncke landt ten suyden naestlegers zyn. Noch ses tehalve pondemate fenlant, wair van die pastorie van Herlingen landen ten suyden ende Dirck Ede zoon ten oosten naestlegers zyn. Noch anderhalve pondemate saetlmt op Midlumme tap, wair vm Joost Abbe RieJners:na weduwe ten oosten enIe suyden naestlegers es. Noch een halve pondemate opt voorscreven terp, wair van Dirck Ede zoon ten oosten ende Taede van Midlum ten westen naestlegers zyn, vm welcke voorscreven larrlen Aelcke Uenya van Wirdum lantvrouw es. Noch bruyckt hy ses pondematen de welcke eensdeels de wallen saetlant zyn enIe inde middel maiden Ydt Bouwens toecomende, wair van Gerbranda saete ten oosten ende Lutke Scheltinga ten suyden naestlegers zyn.

Sumaru:m 31 pondematen 10 eynsen.

(106) Sirck Scelte zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken ses pondematen by die meedwech, wair van Hilck Pieter Gerryts ten westen ende Oene Scelte zoon ten oosten naestlegers zyn. Noch mderhalve pondemate by Benieterp, wair van Syurdt te Benyeterp ten suyden ende Albert backer ten noorden naestlegers zyn, van welcke voorscreven landen Gerbranda proven lantheer es. Noch bruyckt hy twee pondematen byde meedwech Sybrant Bonge erven ende Symon Henrick zoons erven toecomende, wair van Sipcke te Ropens terp ten westen ende oosten naestlegers es.

Sumaru:m 9 pondematen 6 eynsen.

- 120 -

(107) Sipcke Gerbrant zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken achtehalve pondemate fenlandt myt die huyssteedt, wair van Jan Sybrants erven ten suyden ende die pastorie ten noorden naestlegers zyn. Noch ses pondematen meden, wair van Gerryt toe Derssum ten oosten ende Taeckle Bincke zoon ten westen naestlegers zyn. Noch ses porrlematen fennen. wair van die heeren wech ten oosten errle fbpck Gratinga ten westen naestlegers zyn. van welcke voorscreven landen Lysbeth Jacobs weduwe lantvrouw es. Noch bruyckt hy drie porrlematen liggende in Herlingen Uuytbueren derffgenamen van meester Bartels toecomende, wair van Taeckle Bincke zoon ten westen ende Jan Douwe zoon ten oosten naestlegers zyn. Noch een pondemate Geert Hessels toecomende, wair van Lysbeth Jacobs ten noorden ende Douwe Heyne zoon ten suyden naestlegers zyn. Noch sestehalve pondemate saetlant ende maedlant Taeckle Bincke zoon toecomende, wair van Jan Sybrant zoons erven ten oosten ende westen naestlegers zyn.

Sumarum 29 pondematen.

(l08) Jan Jacob zoon lutke Boute heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken sevenentwintich pondematen Hothie Lieuwe zoon toecomende, wair van groote Boute landen ten oosten ende Gerbranda landen ten westen naestlegers zyn. Noch een pondemate lants, wair van groote Boute landen ten noorden ende suyden naestlegers zijn.

Sumarum 28 pondematen.

(109) Pieter Henrick zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken vyftien eynsen lants leggende inde uuytbueren van Herlinghen Ocke Sybrant zoon ende Bauck toe Wyaerde toecomende, wair van die patroons landen ten oosten ten ende Henrick Gerryt zoons erven ten westen naestlegers zyn.

Sumarum een pondemate drie eynsen.

(110) Pauwels Wouter zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken negen pondematen saetlant myt die huyssteedt Haye Sybe zoon toecomende, wair van Jan Gerryt zoons erven ten oosten ende die kercke saetlant van Herlingen ten westen naestlegers zyn. Noch anderhalve porxiemate saetlant Haye Sybe zoon toecomerrle wair van Henrick Genyt zoons erven ten oosten ende fbuwels Wouter zoon ten westen naestlegers zyn. Noch vyftehalve pondemate saetlant ende maedlant Lolle Ulcke zoon toecomende, wair Sicke Gosse zoon ten oosten ende Anne Jelle zoon ten westen naestlegers zyn. Noch drie pondematen fennen Jacle Tyaart zoon toecomende, wair van Haye Sybe zoon ten oosten ende ten westen naestlegers zyn. Noch twee pondematen saetlant die patroon te Herlingen toecomende, wair van Haye Sybe zoon ten oosten ende Jarich Pieter zoon ten westen naestlegers

- 121 -

zyn. Noch drie pondematen fennen heer Reyner de kercke van Herlingen ende Pieter Gerrolt won te samen toecomende, wair van Pieter Hendrick won ten westen ende Jan Douue won ten oosten naestlegers zyn.

Sumarum 23 pondematen.

(111) 01brandt Schelte zoon heeft ons scriftelycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken drie pondematen op Tuyns terp, wair van Gratinga landen ten roorden ende Douwe Sypert won ten suyden naestlegers zyn. Noch den se1ven die lange tryerra, wair van meester Jacob ten westen ende Tiets Gerbranda ten oosten naestlegers zyn. Noch tiendehalve pondemate fenlant, wair van Tryn Wyerde ten westen ende Pieter Gerryt wons erffgenamen ten suyden naestlegers zyn. Noch thien pondematen fennen. wair van Symen Henrick zoons erven ten oosten ende Gratinga landen ten suyden naestlegers zyn. Noch vyff pondematen op Ropenser terp saetlant ende maedlant te samen, wair van Taeckle Bincke won ten suyden ende noorden naestleger es, van welcke voorscreven landen Symon Henrick wons erven voir een derde pairt ende Sybrant Bonge voir die reste lantheeren zyn. Noch bruyckt hy vier pondematen fenlant Gerbranda leen toecomende, wair van Henrick Gerryt zoons erven ten noorden ende Taeck1e Beenckis ten oosten naest1egers zyn. Noch drie pondematen Gerbranda vry leen toecomende, wair van Tyaart A1uwe erven ten oosten rode westen naestlegers zyn. Noch een stuck saetlant maedlant myt die stathen van thuys de Roepens in een ander bec1empt groot zynde drie pondematen hoorende tot Graetnye Bocke eOOe Douwe Gratinge toecomende. wair van Ropensera landen dairmen vanden dyck aff rydt ten noorden ende Gerbranda provens landen ten suyden naestlegers zijn.

SUmarum 37 pondematen.

(112) Goslick Marten zoon heeft ons scrifte1ycken aengegeven ende by zynen eede verclairt te gebruycken Gratinga saet groot zynde achtendertich pondematen saetlant fenlandt greydlant ende de steedt dairt huys van dyen op staet, wair van Anne Claes won ten oosten Jan Wybren won ten westen die zy1roede ten noorden ende Gerryt Sirck wons erven ten oosten naestlegers zyn. Noch dertich pondematen fennen. wair van heer Reyner ten noorden ende Doytie herne ten westen naestlegers zyn. Noch een pondemate fenlant hietende de kalck camp, wair van Goslick Marten wons huys ten suyden ende de zylroedt ten noorden naestlegers zyn. Noch vyff pondematen maiden, wair van Aukeme terp ten suyden meester Sybren ten oosten ende Jan Floris zoon ten westen naestlegers zyn, van welcke voorscreven landm Douwe errle Bocke Gratinga lantheeren zyn.

Sumarum 73 pondematen.

- 122 -

-Suma Sumanun 762 pondematen 9 eynsen 12 penningen een roede 10 voeten.

a. lt wurdzje oosten' is hjir trochskrast.

- 123 -

Yndeks op de persoans- plaknammen yn beide registers

De sifers dy"t Onderstreke binne, slagge op de nûmers fan de Nije Oanbring fan 1542. Dy oangeande de Oanbring fan de bOtendykster lannen hawwe 'gewoane ' nûmers. De letters b, e, en n dy"t dêrefter stien betsjutte respektivelik brOker, eigner en neistlizzer.

1. Persoansnammen en nammen fan ynstellings

Abbe Rotterts erven 103n Abbe van Sijouxma 58 Abbe Tyaart zoon 73n, 80b, 91eb Abbe

sj. Joost Riemersma weduwe Pieter Abbis Bo1swert Steffen zoon Tryn s (weduwe)

Abbema sj. Slpke Adam sj. Willem s (erven) Ade -

sj. Willem zoon Willem Adis erven

Aede Hesse1s zoon 38 Ae1cke Lieuwe dochter, Folckert Symon zoon huysvrouw 20e Aelcke Unye (Uenye) van Wirdum 30n, 105e, 102n Aencka sj. Sce1te zoon Aene sj. Anne -Aeriaen sj. Fo1ckert zoon Aeriaen sj. Ariaen Aemt

sj. Eescke s weduwe Hidde s (weduwe)

Agges sj. Y ds -Albert backer l06n Albert Jan zoon 25b, 64b Albert Ede zoon (en zoon) 7n, 39b A1bert

sj. Griet Jan s weduwe Lo1ck s -

A1ger Jacob Won 88n Alger sj. Hesse1 zoon Allert Henrick zOons erven 10, 37n Allert -

sj. Fetthien Henrick s weduwe Henrick zoon -Sas s wectuwe

A1uwe sj. Tyaart erven Alijt Ede (Edis) sêÎloenmaecker 12, 13 Amsterdam sj. Hessel Symons --Andle -

sj. Lieuwe zoon Sce1te

Andries HOijte-zoon 7 Andries Pieter zoon 42n

- 124 -

Andries Ulbet zoon 6, 7,38, 4w, 8e, lIn, 12e, 15n, 23n, 3gen, 42n, 55n, 65n, 66n, iîe:79n, 86n, 105n

Ane Schelte zoon 2b Ane sj. Tyde zoon Jongema Anna (Sicke) Hotnye IOn, 63e, 86n Anna op de Ryp 24, 39, 54 Anne Jelle zoon 32n,79e,-110n Anne Claes zoon 29b, 1I2n Anne Sicke Hotnye sj. Anna Anne

sj. Jacob Annis Syurdt zoon

Ansck Buwe Wybrant zoon huysvrouw 27e Anthonius van Ryswyck substituyt, joncker 62b Anthoni(us) sj. Paulus i Ariaen Lieuwe zoon 73b A(e)(r)riaen Michiel zoon 0, 36, 43, 20e, 34e, 37e, 54e, 65e,

68n, 72n, 73b; 5n (en cOnsorten) A(r)riaen Willems weduwe en kind 28, 31 arme voechden te Herlingen 92en - -armen (toe) (binnen) Herlingen 1, 8, 18, 53, IOn, 11n, 12n, 23e,

24e, 37e, 39n, 41e, 42n, 45e,-55e,56n-:-57n, 58e, 59n, 62e, 63n, 64e, 66n, 7le, 72e, 86e, 90n, 97en

Auck Wibis (Wibes) weduwe 84eb Aucke Jacob zoon 61e Back, heer Jan sj. Jan Back, heer backer

sj. Albert Jan serven Peter

Baeff Folckerts weduwe 13, 50 eb, 53n, 7gen, 94n, 98n Bartholomeus (Bartels) erven, meester 9, 11e, 12e, 14n, 3gen,

52n, 7ln, 7ge, 103n, 107e -Bastiaen van Duringen (erven) 14, 16, 2n, 29n Bastiaens erven 56n, 64n - -Bastiaen sj. Joost zoon Bauck Scheltis 78n Bauck Syurdts 5ge Bauck toe Wyaerde 30e, I0ge Baucke Utze zoon 23b Beck sj. Hans Beencke Marten zoons erfgenamen I01n Beencke sj. Taeckle zoon Bemert Jan zoon 4 Bemert sj. Enne zoon Bemert sj. Bomert Biencke

sj. Taeckle zoon Thys zoon

Bincke sj. TaecI<le zoon Binnert Syurt zoonS erven 8e Bocke Gratinga erven 28n, 55e, 71n, 96e Bocke en Douwe Gratinga erven 15n, 25n, 37n, 52n, 53e, 55en, 57e

93n, 111 en, 1I2e Boeyen sj. Boyen

- 125 -

Bonga sj. Sybrandt erfgenamen Bonge sj. Pieter Bonnye proven sj. Gerbranda leen Bomert (Bemert) Jan zoons (erven) 90n, 98e Bomert schoenmaecker erven l8n Bomert sj. Hidde won Bouwe sj. Ydt ns-Bouwe sj. Buwe Bouwen, heer 18 Bouwen Wybrant zoon 3e Bouwens erven 27e, 99n Boyen (Boeyen) Ede won 63e, 83n Brunye proven sj. Gerbranda leen Bunga sj. Sybrandt erfgenamen Buwe Wybrant zoon (en Ansck zyn huysvrouwe) 13n, 22eb, 27e, 63e

86n Byncke Mathys zoon 101n Claes te Boute (en huysvrouw) lOOb Claes Ede zoon 12,26, leb, 32e, 9Ob; (met Ympck zyn suster,

met Jan Ede zoons kinderen) lOn, 28n, 34n, 49n, 58n, 63n Claes Gratis 71 b Claes Jacobs l02n Claes Jans wons erven (kinderen), salige 6, 7, 9, 12en, 28n,

3ge, 42n, 63n, 79n, 97n - - -Claes Jans sj. Tryn weduwe Claes Symon zoon 96n Claes

sj. Anne won Dirck zoon Eede zoon Lutzen zoon Pieter -won Dicke Pieter won Wittert

Cornelis smidt81b costerie (kosterie) 52, 24n, 37n, 42e, 44n, 46e, 50n, 62e, 72n,

73e, 78e, 82n, 87e, 91e cuijper sj. Gelis Dekema sj. Jarich van Dersumme erven 90e Dicke sj. Pieter Claes zoon Dirck Claes won 36b, 82b Dirck Ede won (Edis) 32n Dirck Gerbrandt zoon 7eb Dirck Lieuwe won 47b Dirck Symon wons kinderen, salige 5en Dirck

sj. Hans _ won Nanne won Syurdt won

Doede sj. Inthie won

Ulbe won Donye sj. Siëken Douma sj. Jan Vall erven Douue

- 126 -

sj. Joost won Watthië won

Douue sj. Douwe Douwe Gerbranda (saliger) 36 Douwe Gratinga 93e -Douwe Gratinga sj. Bocke en Gratinga erven Douwe Heyn(e)s zoon 31b, 101eb, 107n Douwe pelser 25 Douwe Robijnszoon 35 Douwe Sypert won llin Douwe

sj. Gerryt (Douue) wons erven Douwe

sj. Jan won Lijeuwe won Pieter won Sybrandt s Symon won

Dothie Herama 34n Doytie 112n Duringen sj. Bastiaen van erven Ede Jancke zoon 40b -Ede

sj. Albert won Alijt Schoenmaecker Boyen won Claes won Dirck won Graete- won Jacob - wons kinderen Willem-Edis erven Ymck dochter

Edo sj. Laes won Eede Claes zOon 13b Eede Piers won 26 Eelcke Pieters zoon te Rugollum 76e Eescke Aemts weduwe 72e Enne Bemert won 4 Evert sj. Ysbrandt - won Feddinga jus patronatus 8ge Fetthien Hendricx (Allerts) weduwe 42, 72e Feyck Frids weduwe 16e -Feycke Sipcke won 37b Feycke sj. Reyner won Floris sj. Jacob won

Jan won Foeck Jacobs weduwe 6le Folckert Aeriaen won 54e Folckert toe Ludum 2n Folckert molenair 74b Folckert Symon won (vanwege zyn zoon by salighe huysvrouw Aelcke

Lieuwe dochter), (vanwege Tryn, zyn tweede huysvrouw) 20, 5n, IOn, 20e,37e, 54e, 65e, 6ge, 100e -

Folckert Symon won sj. Tryn Huysvrouw Folckert sj. Baeff _s weduwe

- 127 -

Foppe sj. Jacob won

Pieter - won Tijerck- won

Frerick Seerp won 70e Frerick, sj. Hero won Frids sj. Feyck weduwe Fridts Jouw wÖÏl 20b Fri(d)ts Watze (Watzis) weduwe (erfgenamen) 3, 28n, 62n Frouck Pier Reynwon weduwe 2ge -Geert Hesseis 107e gelaismaicker sj. Ulcke serfgenamen Gelis cuijper 2 -gemeene priesters 53, 37e, 62e, 7le, 97e Gerbranda sj. Douwe Gerbranda leen te Herlingen 51, l2n, 2lnb, 63n, 90n, 96e lOOe

106e, 111n (Bonnye, Bruyne proven) Gerbranda proven sj. Gerbranda leen Gerbranda vry leen sj. Gerbranda leen Gerbranda sj. Jan (weduwe) erven Gerbranda sj. TietS Gerbrandt

sj. Dirck zoon Pieter won

Gerbran(dlt sj:-Sipcke won Gerrolt Hertman won -89b Gerrolt sj. Pieter won Gerrou(dlt

sj. Griet s weduwe (erven) Pieter- s weduwe

Gerrijdt van Loo, raad en rentmeester van Friesland 58 Gerrydt sj. Gerryt -Gerryt te Derssum (erven) 4n, 107n, 9ln Gerryt Douwe(s) (Douue) zoons (erven) 55, In, 39n, 63n, 72n Gerryt Henrick wons erfgenamen 7, 11,44, 35n, 61, 93n, 98n Gerryt Jan won 3b - - -Gerryt Lyobbes erven 96n Gerryt Sirck (Syrck) wons erven 5, l2n, 66n, 7len, 94n, 112n Gerryt Syurdt wons (erven) 14b, 25e Gerryt

sj. Henrick zoons (erven), salige Idts s

Gerryt -sj. Jacob zoon van Scagen, meester

Jan s (weduwe) erven Piet"er won Sybrich Jan wons weduwe Ulbe won

Goslick Marten zoon 57b, 112b Goslick Scelte won te Bolswert 2, 23, 29, 4n, 5e, IOn, 37n, 66n Gosse sj. Sicke zoon (huysvrouwe) -Graete Ede (Yde) zoon (en huysvrouwe) l7eb, 23n, 70n Grate sj. Claes won Gratinga , sj. Bocke erven

- 128 -

Bocke en Douwe erven Douwe Popck (joffrouw ) Sicke (kinderen)

Griet Jan Alberts weduwe 75b Griet Gerrou(d)ts weduwe (erven) 15eb, 25e Griet Sebastiaens 14, 4en, 9n, 39n, 41n, 59n Grombach, (myn vrouw van) 103e groot Neel, sj. Neel G(h)ysbert(h) G(h)ysbert zoon 35, 4n G(h)ysbert sj. G(h)ysbert zoon Haie sj. Upcke zoon -Hannes erfgenaIDen 27 Hans Beek 32 -Hans van den Bosch 43b Hans Dirck zoon 41n, 50n, 66eb Hans Hans zoon 32 Hans poffenbacker 37n, 39n Hans

sj. Hans zoon Tyerck zoon

Haije tho Midllln 55 Haye oppe HOlcke12n, 46n Haye Pieter zoon 87b Haye Sybe zoon 30n, 48e, 102n, 1l0en Haye WiJbe zoon 17 Haye sj. Sybe zoons erven Hayte sj. Upcke zoon heer Bouwen sj. Bouwen, heer heer Jan Back sj. Jan Back, heer heer Joannes pastoer sj. Joannes pastoer, heer heer Joannes prebendarius sj. Jan Back, heer heer Laes sj. Laes, heer heer Lo110 sj. Lo110, heer heer Reyner sj. Reyner, heer heer Roeloff sj. Roeloff, heer heer Taede erven sj. Taede erven, heer heer Tyetza sj. Tyetza, heer Henrick Allerts zoon 9, 7n Henrick Gerryt zoons (erven). salige 11, ge, 15n, 28n, 31n, 44n,

48e, 49n, 57n, 66e, 72e, 92e, 95e, 109n, 1l0n, ll1n Henrick Tyaart zoon en huysvrouw 45e Hen(d)rick

sj. A11ert zoon erven FetthÏën s weduwe Gerryt Zoons erven Jan zoon Pieter zoon Symon - s (erven) Tyedt Symon Hendricx weduwe Yde Jan zoons huysvrouw

Herama sj. Doyfhie Hero Frerick zoon 79b Hertman sj. Gerrolt zoon Hessel Algers 40

- 129 -

Hessel Jacob won 60eb, 88n Hessel Symons won Amsterdam 44 Hessel sj. Aede s won -

sj. Geert - s Heyne sj. Douwe won Hid(de) Aem(t;S (weduwe) 92b, 97b Hidde Bomert (Bemert) won 45e, 63e Hilek Sipckis 32n Hileke Jans 8n Hilek(e) Pieter(s) (Gerryt wons) weduwe l2eb, l6e Hollander sj. Pieter Hotnye sj. Anna Sicke Hot(tlhie sj. Hoythie Hoyte sj. Hoijte won Hoythie (Hotthie,Huyte) Lieuwe zoon lO2n, 103n, lO8e Huyte sj. Hoythie Ide Jans huysvrouw 59b Idts Gerryts 5 !mek Pieter Meynerts weduwe op der Scillinge 13e, 22n Int(z)e(n) (Inthie) Janeke (Jans) zoon 0, 15, 21, 27, 56, 5n,

lOeb, 14n, 2ln, 31n, 39n, 44n, 55n-;-56n, 64n;70ll;-71n, 74n, 79n,83n,92n, 94n, 97eb, 98n, 102n

Inthie Doede won 28b Inthie sj. Inte Ints (Ydt) Lanekes te Bolswert 3ge, 47e Ints Pieters dochter Bolswert lOOn Jacle Tyaart won 48n, 1l0e Jacob Annis 52b Jacob Ede wons kinderen 90e Jacob Floris won 37 Jacob Fowe won T04b Jacob Gerryt won van Scagen, meester 15n, 63b, 68n, 94en, 95n,

llin Jacob P(i)eters won 24, In, 7n, 29n, 63n, 64e, 66e, 67e Jacob Sybrands 45 -Jacob Symon won 37, 55b Jacob Tyaart won vanwege zyn huysvrouwe susters en broers 63e Jacob Tyerck zoon 97 ebn Jacob

sj. Alger won Aueke won Claes won Foeck - s weduwe Hessel won Jan won Jannes zoon Lysbeth s weduwe

Jan Alberts sj. Griet weduwe Jan Back prebendarius (op) Sinte Niclaes proven, heer 56, 57

20e, 2In, 26e, 28e, 38n, 46e, 4ge, 63n, 79n, 81e, 90n(sj.­prebende, oudste)

Jan backers erven 25e Jan van Douma, gedeputeerde 58 Jan Douwe (Douue) won 25, 44eb, 5len, 72n, 76e, 90n, 97n, lO7n,

IlOn -

- 130 -

Jan Floris zoon 78n, 93n, 94ebn, 96n, 97n, 112n Jan Gerbranda (weduwe) erven vanwege Gerbranda leen 96n, 100e Jan Gerrijdts (Gerryts) (weduwe) erven 11, 6e, 20n, 37n, 47n,

54n, 72n, 79n --Jan Gerryts sj. Sybrich weduwe Jan Henrick zoon (en Yde zyn huysvrouwe) 22, 19n, 42n, 5ge, 7le Jan Jacob zoon 65n, 99n, 100en, 105b, 108b --Jan Jan zoon 18eb, 2ge, 59n Jan metzelair (metzler) (de jonge, en de vader) 19, 28n, 63n Jan molenaer vander Schellingh 32 --Jan Roordes sj. Tryn --Jan sc(hpemaicker 34-;- 4n, 53n Jan scroor 5n, 54n --Jan Sipcke zoon 37b Jan Sybran(d)t zoons (erven) weeskinderen 101en, 103e, 107n Jan Symon zoon (en consorten) 28e, 72e, 92e Jan Tyaart zoon 19n, 63en Jan Tyaart zoon sj. Tiedt huysvrouw Jan Wybrant (Wybren) zoon 18, 41b 112n Jan

sj. Albert zoon

Jancke

Bemert zoon Bomert zoons erven Claes zoons (kinderen) erven, salige Gerryt zoon Hilcke zoon Ide s huysvrouw Inte- zoon Jan zoon Tryn Claes s weduwe Tziaerdt zoon Wybrant zoon

sj. Ede zoon Inte zoon

Jannes Jacob zoon 99n Jannes sj. Tyets Jarich van Dekema, gedeputeerde 58 Jarich Pieter zoon 33bn, 48n, 99n,100n, 102b, 103en, 105n, 110n Jarich Sirck (Syrck) zoon 24b, 46n Jarich sj. Romcke zoon Jelie

sj. Aene zoon TziaJIe zoon

Joannes pastoer, heer 38b, 43en, 68e Jo(h:rumes prebendarius, heer sj. Jan Back, heer joncker Anthonius van Ryswyck sj. Anthonius joncxste vicarie sj. vicarie, jongste jonge Jan metzIer sj. Jan metzIer, jonge Jongema sj. Tyde Ane zoon jongerschip Kimswert 101e Joost Abbe Riemersma weduwe 105n Joost Douue zoon 9ln Joost Bastiaen (Sebastiaen) zoon 4b, 5n, lOb, 45n, 63n, 66n, 73n jouffrouw sj. Fock Gratinga

- 131 -

Lo.e:5

Jouw sj. Fridts zoon Karel van Nitzem, raad en procureur-generaal 58 Kempo Peters 1 -ker(c)k(e) te Herlingen 8, 18, 37, 38, 28n, 30n, 40e 42en, 62e,

7le, 72en, 92e, 97e,102n, 109u,-1l0en kercke Wynaldum 102n kosterie sj. costerie kuyper sj. Pieter s Laes (Aedes) Edo -zoon 24, 53b Laes, heer 24, 39, 54, -Laes Sickes-zoon 21 Lambert sj. Syouw-s weeskinderen Lam(b)(m)ert Syu(erd)rt zoons erven 22, 40, 71n Lancke sj. lnts zoon te Bolswert - -Lats Sicke zoon 10e, 69n [ I j_",~ Latzema sj. Schelte Lauw sj. Sythie zöön Lieuwe Andle zoon 34b, 71n Lijuwe Tziaerdt 43 Lieuwe Tyaart zoons erven 8n, 71e Lieuwe

sj. Aelck dochter, Folckert Symon zoon huysvrouw Ariaen zoon Dirck zoon Hoythle zoon Tyaar(d)t - zoon

Lolck Alberts 28 Lo11e Ulcke zoon 1l0e Lo110, heer erfgenamen 47 Loo sj. Gerrijdt van -Lutzen Claes zoon 6ïb Luytzen te litze Remswert lOOn Lyauckema sj. Scelte Lijeuwe Douwe zoon 21 Lyuwe Syuwerts zoon22 Lyobbe sj. Gerryt zoons erven Lysbeth Jacobs wèduwe 68n, lO7e Marten

sj. Beencke zoon Goslick zoon

Mathys sj. Byncke zoon meester Bartel(s) (Ëärtholomeus) erven sj. Bartel(s) _, meester meester Jacob sj. Jacob, meester meester Jan sj. Jan Back, heer meester Pieter sj. Pieter, meester meester Sybren sj. Sybren, meester meester Tyaart Tade zoon sj. Tyaart Tade zoon, meester Menck stadt(steel>oedt Franeker (vanwegen stiepkinderen) 40, 8e metzler, metzelair sj. Jan -Meyle Meyle zoon en huysvrouw 93b Meyle sj. Meyle zoon Meynert sj. Imck -Pieter s weduwe op der Scillinge Michiel sj. Ariaen zoon Midlum sj. Haije tho Minne smidt 22, 4ge, 5ge

- 132 -

molenair sj. Folckert Jan

Nanne Direk won 81b Nanning sj. Nanningh won Nanningh Nanning won 6b Neel, groot 27 Nitzem sj. Karel van Oeke Rippert won 191) Oeke Sybran(d)t zoon 30e, 103b, 10ge Oedt Wybrandts 41 Oene Schelte won 9b, 95b, 106n Olbrandt Schelte zoon 49b, 111 b olde, olste, ou(d);te vicarie sj. vicarie, oudste outste prebende sj. prebende, oudste pastoer(ie) (landen) 46, In, 5n, 9n, lOn, 12n, 18n, 28en, 33e

3gen, 41n, 42e, 43e, 47n, 63n, 65n, 66n, 71n, 85n, 92n, 105n, 107n

patroon Sinte Michiel sj. kereke te Herlingen Paulus Anthony 7ge Pauwels Wouter won 110b pelser sj. Douwe personaetsehip te -Herlingen 89n (sj. pastoerie) Peter backer 24 Peter Gerrydt5 won 26 Peter Pieter won smid 8 Peter te Wyck sj. Pieter Peter sj. Kempo s Pier Reyn won SJ. Frouek weduwe Pier sj. Eede won Pieter (Symon won), meester 28e, 63b, 88n Pieter Abbis Bolswert 93e Pieter Bonge 92n Pieter Claes zoon Dicke 69b Pieter Claes zoon Wittert 69b Pieter toe Derssum 60n Pieter Douwe won 27b Pieter Foppe won 104b Pieter Gerbrandt won 77b Pieter Gerrolt won 82e, llOe Pieter Gerroudts weduwe 24e, 105n Pieter Gerrouts 87n Pieter Gerrijdts (Gerryt) won 5, 9n, IOn, 28n, 32e, 42n, 60n Pieter (Gerryt won) sj. Hileke- weduwe Pieter Gerryt wons erven 8e, fZe, 20n, 61n, 65n, llln Pieter Hen(d)rick won 72b, 109b, llOn Pieter Hollander 32eb Pieter kuypers 64n Pieter Meynerts sj. lmek weduwe op der Scillinge Pieter R eyns won 70eb -Pieter smidt Franeker 37e Pieter Symon won, meester (en broeren en susters) 8n, 28e, 63b

88n P(i)eter te Wyek 54, 45n, 55n Pieter -

sj. Andries won

- 133 -

Eelcke zoon te Rugollum Haye zoon Ints s dochter Bolswert Jacob zoon Jarich zoon Peter zoon smid Tymen zoon

Pieters erven 30e poffenbacker sj. Hans Popck Gratinga, (jouffOOuw) 92n, I07n Pouwels sj. Pauwels prebende, (oudste) 49, 6n, 8n, lln, 26e, 28e, 46e, 53e prebenden, twee 5ln priesters, (gemeene) sj. gemeene priesters Reinck sj. Rincke Rennert sj. Sybe zoons (erfgenamen) Reyn sj. Pieter zoon Reyner Feycke Zoon en susters, salige 33, 20n, 3ge Reyner prebendarius (op) Sancte Maria proven 12n, 28n, 33e, 34e

35e, 72n, 74e, 81e, 110e (sj. Sinte Maria pronde) Reyner Tyercx 8ln Reyner sj. Tryn s weduwe R eynsck sj. R incke Riemersma, sj. Joost Abbe weduwe Riemersma sj. Wybe Rinck(e) (Reinek, ReYflsk) toe Cliurdt (Clyurdt) 24n, 88n, IOln Rinnert sj. Sybe zoon Rins Tyercx ervëÏl 35n Rintthie toe Berchhuys 2e Rintthie toe Loerdt 2n Rippert sj. Ocke zoon Ritske sj. Sybrandt zoon, meester Robijn sj. Douwe zoon Rodolphus Antony-sj. Roeloff, heer Roeloff vicarius Herlingen (neve van pa<;toer Joannes), heer 38e

63e, 9On, 92e, 112n (sj. vicarie, jongste) Romcke Jarich zoon 92en Roorda Roorda sj. Ryurdt

ZiJbranf van Roordes sj. Tryn Jan Rottert sj. Abbe serven Rijp, op de sj. Arlla Ryurt Roorda 2ge Sas Allerts weduwe IOn, 42e, 56e, 72n, 94e Scelte Aencka zoon 93n Scelte Andle 66n, 93en Scelte Lyauckema 84n • Scelte

sj. Goslick zoon te Bolswert Sirck zoon

Schellingh sj.-Jan molenaer van der Schelte Latzema 28n Schelte

sj. Ane zoon

- 134 -

Bauck Scheltis Oene zoon Olbralldt zoon

schoe(n)naecker sj. Alijt Ede _

Bomert erven Jan

scroor sj. Jan Sebastiaen

sj. Griet_s Joost s

Seerp sj. Frerlck zoon Sicke Gosse zoon-30b, 72n, 105n, llOn Sicke Gosse zoon huysvrouwe 30en Sicke Gratinga kinderen (erven) 38,44, 41n, 63n, 69n, 90n, 93n, 98n Sicke Hotnye sj. Anna Sicke -

sj. Laes zoon Lats zoon Tryn dochter Tryn weduwe

Sicken Donye 103n Sidz van Tiaerde, gedeputeerde 36, 58 Simon Henrick zoons erven sj. Symon Sinte Katryne proven sj. vicarie, jongste Sinte Niclaes (proven) sj. prebende, oudste Sinte Maria pronde 50, 76e (sj. Reyner, heer) Sinte Michiels kercke sj. kercke te Herlingen Sipcke Gerbrandt zoon 51b, 107b Sipcke te Ropensterp 106n Sipcke

sj. Feycke zoon Hilck zoon Jan zoon

Sipke Abbema, gedeputeerde 58 Sirck Scelte zoon 46b, 106b -

sj. Gerryt zoons erven Jarich zoon

smid(t) sj. Comelis

Minne Peter Pleter zoon Pieter Franeker

Smynye sj. Ynts stadt(steemedt Sj. Menck Franeker Steffen Abbe zoon lb 24n,-76b, 90b Sybe Haye zoons erven 17, 48n Sybe Rennert (Rinnert) zoon(s) (erffgenamen) 41, 17n, 36e Sybe sj. Haye zoon -Sybrant sj. ek ZiJbrant Sybran(d)t Bonga (Bunga) erven 93n, 96n, 97n, 106e, llOe, l11e Sybrandt Douwes 91n Sybrant Ritske zoon, meester 78b (sj. Sybren, meester) Sybran(d)t Walings 9n, 31e, 3ge, 40n, SIn, 68en, 77n, 83e, 87e, 94n

- 135 -

Sybran(d)t sj. Jacob s

Jan (weeskinderen) erven Ocke zoon Thys zoon

Sybren, meester 112n (sj. ek Sybrandt Ritske zoon, meester) Sybren Wybren zoon 90n Sybrich Jan (Gerryt zoons) weduwe 1ge, 5Ie, 5Ze, 53en, 55n, 7ge,

1OIe,102n Sijds sj. Sidz Symen Yms lOin Sijmon Claes zoon ZO, 57, Symon Douwe zooll4Zb Symon Hendricx sj. Tyedt weduwe Symon Henrick zoon(s) (erVen) 30, ZOn, 7ge, 85n, 97n, 98n, lOIn,

102n, 103n, 106, 111en -Symon

sj. Claes zoon Dirck zoon Folckert zoon Hessel Zoon Amsterdam Jacob zoon Jan won Pieter s, (meester) Tryn Folckert zoon huysvrouw Syoucke sj. TiäÏdt (Tzyert) zoons erven Syouw Lamberts weeskinderen 1ge Sijouxma sj. Abbe van _ Sypert sj. Douwe zoon Syrck

sj. Jarich Sirck (Syrck) zoon Tyerck zoon Sirck

Syt(tl1ie op die Holcke 61n, lOOn Sytthie Lauw zoon 59b Sytthie Thys zoon 88eb Syttzia sj. Wattzie Syurdt Anne zoon 671> Syurdt op Benyeterp (Buneterp) 64n, 106n Syurdt Dirck zoon 99b Syurdt Syurdt zoon 86b, 96b Syu(e)rdt

sj. Bauck s Binnert- zoons erven Gerryt zoon(s) (erven) Lammert zoons erven Syurdt zoon Tyerck zoon

Syuwert sj. Lyllwe zoon Tade (Taede) te Midïum (erven), heer 7, lln, 19n, 53n, 70n, 105n Taeckle Beencke (Biencke) zoon (Binckis) 49n, 85eb, 98n, 107n

111n Tiaerde sj. Sidz van Thys Biencke zoon 5b

- 136 -

Thys Sybrant zoon 16b Thys sj. Sytthie zoon Tiardt Syoucke ZOons erven, salige 39n, 44n, 72e (sj. Tzyert) Tiedt Jan Tyaart zoons huysvrouw 45b Tiets Gerbranda (vanwege Tyepcke hoor zoon prebende) 16n, 21eb

33n, 68n, 88n, 9ge, 102n, 111e (sj. Tyepcke prebende, leen) Tryn Abbes (weduwe) 91n, 93en, 94n, 96en Tryn Claes Jans weduwe lle l4e, 2ge, 98en Tryn Folckert Symon zoon huysvrouw lOOe (sj. Folckert Symon zoon) Tryn Jan Roordes 42 Tryn Reyners weduwe 82e Tryn Sicke dochter 92n Trynke Sicke weduwe 94n Tryn(ken) Wy(a)erda 9n, 2ln, 40n, 93n, liln twee prebenden, sj. prebenden, twee twee vicarie, sj. vicarieën, twee Tyaart Aluwe erven 24n, llln Tyaar(d)t Lieuwe zoon 37e, 54e, 65e Tyaart (Tyaert) Tade zoon, (meester) 23n, 24e Tyaart

sj. Abbe zoon Henrick zoon en huysvrouw Jacle zoon Jacob zoon Jan zoon Lieuwe zoons erven Tiedt JaÏÎ zoons huysvrouw

Tyerck Foppe zoOn 29 Tyerck Hans zoon 46n Tyerck Syrck zoon S8b Tyerck Syurdt zoon 97b Tyerck

sj. Jacob zoon Reyner Tyercx Rins Tyercx erven

Tyde Ane zoon Jongerna 84n Tyedt Symon (Hendriex) weduwe l3n, 22e Tyepcke, prebendarius 2leb (sj. Tiets Gerbranda; Gerbranda leen) Tyets Jannes 92n Tyetza beneficium te Midlum, heer 75e (sj. Wybe Riemersma) Tziaerdt Jans zoon 34 Tzialle Jelle zoon 26 Tzyert Syoucke zoons erven 79n (sj. Tiardt) Tymen Pieter zoon 8b Uenya sj. Aelcke te Wirdum Ulbet sj. Andries - zoon Ulcke gelaismaickers erfgenamen 30n Ulcke sj. Lolle zoon Unye sj. Aelcke- te Wirdum Upcke Hayte zoon (Hais) 93n, 104e Utze sj. Baucke zoon Uulbe Doede zoon 16 Uulbe Gerrydt zooIÏ6, 54 vicarie, (jongste) 48, 8n,11n, 28e, 3le, 38e, 41e, 55n, 63en

65e, 66en, 78n, 82n, (sj. Roeloff vicarius)

- 137 -

vicarie, (oudste) 47, Bn, ge, 12n, 2711. 28n, 41e, 63e, 66n, 7ln, 72e, 76n, 80e,(Sj. Direk, heer)

vicarie Roelof Anthonis sj. vicarie, jongste vicariero, twee BIn, 92e vicarius Direk, sj. Direk, heer vrouwe van Grombach sj. Grombaeh, myn vrouwe van Waling sj. Sybran(dlt s Watthie Douue won 93er, 9Bn Watthie Syttzia 3 Watze sj. Fri(d)ts- weduwe erfgenamen Wibe sj. Auek s weduwe Wilhelmus saliger erven 5e Willem Adis erven 2en Willem Adams (erven) 31, 3gen Willem Ade won 79n -Willem Edis erven 7ge Willem Jan won 23 Willem sj. Ariaen s Wittert sj. Pieter Claes won Wopcke weduwe 6n Wouter sj. Pauwels won Wyaerde sj. Bauek tOe Wy(a)erda sj. Tryn Wybe Riemersma vanwege beneficium Midlum 13e, 68e, 75e, 77e

(sj. Tyetza, heer) WiJbe sj. Haye won Wybrant Jans zOon 41n Wybran(dlt

sj. Buwe won Jan won Oedt s

Wybren -sj. Jan Wybrant won

Sybren won Y de sj. Graete won Yde Jan Henriek wons huysvrouw 19n, 42n, 5ge, 71e Yds Agges 45 Ydt Bouwens 105en Y dt Lanekes sj. Ints Lanekes Ymek Ede dochter 90e Ympck Pieter Meynerts sj. Imek Pieter Meynerts Yms sj. Symen Ynts Smynye 100e Ysbrandt Evert won llb, 98b, 100e ZiJbrant van Roorda, gedeputeerde 58

- 138 -

2. Plaknammen

Abba wal 72 acht eynsen 11 Achtlum, tconvent 24, 61, 88 Achtlumme convent sj. Achtlum Achtlumme landen 88 aerlaen 35 aerlen, die groote 15 aerlen, die lutke 15 Andla camp 28 Anne camp 9 Auckama terp 79, 94, 97, 112 Auckeme terp sj. Auckama terp Auckumme terp sj. Auckama terp Aukeme terp sj. Auckama terp baerge gras 102 baergies 93 bedyckt landt 39, 54 Benie terp 4, 64, 73, 95, 105, 106 Benye terp sj. Benie terp berchfenne 4 Berchuys 2 block 102 blocken 79 Bolswert 5, 39, 93, 100 boonacker 11 ( I Boute(n), die groote 71, 108 "\D-V"ol~j,,, Boute(n), die lutke 71, 100, 108 bree laen 81 breede laen 47 breedt laen 19, 28, 52, 55 bretlaen 58 Bruine fenne sj. Bruninge fenne Bruninge fenne 3, 13, 28 Bruninge steedt 13 Bruyninge fen sj. Bruninge fenne Bruynye wier 75 buech 78 buegel 11,78 buers wyer 102 Bune terp sj. Benie terp Bunye terp sj. Benie terp buyteecker 4 Caldehusum sj. Kaldehusen cleyn(e) fen(ne) 28, 94, 103 cleyn terp 102 Cliurdt 24, 88, 101 Clyurdt sj. Cliurdt convent Achtlum sj. Achtlum, tconvent convent van Thiemarum sj. Thiemarum, tconvent conventslanden 88 corte eeckeren 80 Derssum 107 Derssuma landen 63, 76

- 139 -

dichel poelen 35 Doyem(a)(e) laen sj. Donye laen Donye laen 98 drie hornke lant 94 dyck, die 35, 111 dyck den olden 62 eester 93, 98 faers fenne 28 Fetthie fenne sj. Fetze fenne Fetthie fenne, groote 62 Fetze fenne 12, 14, 16, 19,28,37,55, 90 Fetzie fenne, lutke 62 Feyta fenne sj. Fetze fenne Feyte terp 90 fycamp 87 Florisma fenne 39 Florisma hom 4 Gerbranda landen 100, 108 Gerbranda provens landen 111 Gerbranda saet(e) 100, 105 Graetnye 11 Graitmge landen 19,29,53, 111 Gratinga fenne 74 Gratinga landen sj. Graitinge landen Gratinga saet 55, 112 greyd 36 groene laan 7 groene wech 5 groote aerlen sj. aerlen, die groote groote Boute(n) sj. Boute(n), die groote groote fenne 98 groote Fetthie fenne sj. Fetthie fenne, groote groote heyde 71 haege landt 7 heerenlant 4 heerenwech 1,3,4, 9, 12, 15,20,21, 22, 25, 26, 34, 37, 38

40,42,43,46,48,49,53,67,71,73,76,78,79,80,90, 93,94,95, 96, 104, 107

heerenwech, die olde 93 heerenwech nae Franeker 12, 34, 54 hellynsen 45 hemelryck 28 hemrick 86 Hennalda camp 87 Hererna fenne(n) 6, 12,39, 54, 56, 72 Herema saetlant 6, 56 Herlinger laen 87 Hc tll { V>",,,(c.,,, hincxste fenne 12 . h~ <-

hoff 3, 13, 26, 38 hoff, oldt sj. oldt hoff Hoierna fenne 100 Holcka saet 21 Holcke 12, 46, 61 Holckeberch 1, 7, 67, 76, 90 Hollinga fenne 29, 41, 59

- 140 -

Hollinge fenne sj. Hollinga fenne honsbosck 72 hooch landt 20, 39, 71, 72 homlant 12 Jan seroors fenne 5 jonge leens landen 4 Joure maden sj. Joure meden Joure meden 9, 24, 46, 90 kalek camp 112 Kaldehusen 5, 37 keech 103 keech fenne 102 kerekhoff 3 kerekhoff, olde sj. olde kerckhoff kimbereh 13 Kimswert 98, 101 kosters fenne 4 laen, die 76 Lamkama steedt 63 lange fenne 93 lange schoet 93 lange tryerra 111 lang landt 15, 94 leechlandt 24 Loerdt 2 Ludum 2 lutke aerlen sj. aerlen, die lutke lutke Boute(n) sj. Boute{n), die lutke lutke camp 11 lutke fenne 93 lutke Fetzie fenne sj. Fetzie fenne, lutke lutke Sceltinga sj. Sceltinga, lutke lytze Remswert sj. Remswert, lytze mager acker 35 Martens steedt 102 meedlaen 89 meedwech 106 middel maiden 105 Midlum 21, 85, 105 Midlumme terp 105 Midlumme tille 22 Midlumme zylroedt 22 muneke fenne 36 munekelan(d)t 105 no(e)ten 4, 6, 8, 20, 39, 72, 105 noord ees 37 noord ma(i~en 102, 103 noord wech 14, 27 not weeh 5, 6, 39, 54, 72, 80 nye zylroedt 27, 72, 100 nyeuwe verlaet 71 olde heerenwech sj. heerenweeh, olde olde kerckhoff 96 olden dyck sj. dyek, den olden oldt hoff 96

- 141 -

onxena camp 12 osse(n) campen 28, 34 oxen camp 77 out fenne 94 pastoers homlant 1 s pastoers fenne 63 pastoers groote fenne 63 priesters landen 92 Pieter Bange fennen 92 Remswert, lytze 100 Roenge landen 30 Roepens 111 Ro(ePeru;(er) terp 78, 94, 106, 111 Ropensera landen 111 Rugollum 76 rydwech 10,16,30,97,101,102 scatsen 28 Sceltinga. lutke 8, 105

. schit laen 41 schoet, lange sj. lange schoet scilgerlandt 12, 76 Scillinge, der 13 Sinte Niclaes camp 46, 87 Slype terp 23 stadts graft 12, 15, 25, 28, 37, 65, 66 styckel fenne 98 Swancke wal 12 terp, dat 76, 90, 93 Thiemarum, tconvent van 98 tichelwerck 4 Trentre 82 Treyntre fenne 82 Treynterte sate 90 T (r)Jyns terp 94, 97, 111 tryerra, die lange sj. lange tryerra vlletfenne 93 wech, die 31 wech nae Gratinge 75 wer 1, 12,28 wer(r)en 4, 35 wier, die 64, 96 wilster 103 wyer 99 wierdens 78 Wirdum 105 Wyaerda saet 93 Wygersma fenne 28, 63 Wynaldum 102 zeedyck 5,11,17,30,39,41,42,48,55,62,65,66,70,72

78,93,99, 102, 104 zylroed(eXt) 59, 75, 82, 102, 103, 105, 112 zylroede wal 75 zylroedt, nye sj. nye zylroedt zylroedt van Herlingen nae

Franeker 68, 69

- 142 -