WYKŁADNIA PRAW KULTYCZNYCH WEDŁUG SZKOŁY ŚWIĘTOŚCI

KATEDRA PRAWA RZYMSKIEGO I HISTORII PRAWA SĄDOWEGO, WPIA UAM

MGR PIOTR ALEXANDROWICZ

WPROWADZENIE 2

relacja między prawem, moralnością i kultem w Pięcioksięgu

o powstaniu Pięcioksięgu

hipoteza: prawa zawarte w Pięcioksięgu podlegały specyficznej wykładni, która polegała na wprowadzaniu zmian w starszych tekstach

SZKOŁA ŚWIĘTOŚCI

3

tradycja kapłańska w szerokim znaczeniu

redakcja kapłana [P – Priester] Kodeks Świętości (Kpł 17-26)

ostateczna redakcja kapłańska – H [Holiness School]

świętymi bądźcie, bo święty jestem Ja, Pan, Bóg wasz

(Kpł 19,1)

ḤOQ-‘ÔLĀM I ḤUQQAT ‘ÔLĀM 4

należność/dział/część wieczna/wieczysta/trwała

ת ָחק־עֹוָלם עֹוָלם ֻחקַּ

ustawa/prawo/nakaz wieczna/wieczysta/trwała

Prezentacja: Biblia Hebraica Stuttgartensia, red. K. Ellinger, W. Rudolph, Stuttgart 1990, wersja elektroniczna, BibleWorks 9.

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych ze wstępami i komentarzami, red. M. Peter, M. Wolniewicz, Poznań 1984.

Słowo mówione: tłum. własne.

TABELA TŁUMACZEŃ 5

PRZYKŁAD I: WJ 27,21 6

20 Ty rozkażesz Izraelitom, aby przynieśli do świecznika oliwę czystą, wyciśniętą z oliwek, dla

ciągłego podtrzymywania światła w lampie

21 w Namiocie Spotkania na zewnątrz zasłony, która jest przed Świadectwem. Aaron zaś wraz z

synami swymi będzie ją przygotowywać, aby płonęła przed Panem od wieczora do rana. Takie jest prawo wieczne przez wszystkie

pokolenia dla Izraelitów. H włącza swoje glosy w teksty P

PRZYKŁAD II: KPŁ 6,11 7 7 Oto prawo odnoszące się do ofiary z pokarmów: Synowie Aarona przyniosą ją przed Pana - przed

ołtarz. 8 Potem wezmą z niej garść najczystszej mąki,

należącej do ofiary pokarmowej, wraz z oliwą jej i z całym kadzidłem, które są na tej ofierze, i zamienią to w dym na ołtarzu jako miłą woń, jako pamiątkę

dla Pana. 9 To, co pozostanie z tej ofiary, będzie pokarmem

dla Aarona i jego synów. Jako chleby przaśne zjedzą to w miejscu poświęconym, na dziedzińcu Namiotu

Spotkania. 10 Nie będziecie piec z tego chlebów kwaszonych! To jest część, którą daję im z moich ofiar spalanych. To

są ofiary najświętsze, tak jak ofiary przebłagalne i ofiary zadośćuczynienia.

11 Każdy mężczyzna spośród synów Aarona będzie je spożywał. To jest prawo wieczyste dla waszych

pokoleń, dotyczące ofiar spalanych dla Pana. Każdy, kto się ich dotknie, będzie uświęcony».

H uzupełniał starsze prawa P, dodawał szczegółowe dyspozycje

PRZYKŁAD III: KPŁ 16,29.31.(34) 8 29 Oto dla was ustawa wieczysta: Dziesiątego dnia siódmego miesiąca będziecie pościć. Nie będziecie wykonywać żadnej

pracy, ani tubylec, ani przybysz, który osiedlił się wśród was. 30 Bo tego dnia będzie za was dokonywane przebłaganie, aby oczyścić was od wszystkich grzechów. Przed Panem będziecie

oczyszczeni. 31 Będzie to dla was święty szabat odpoczynku. Będziecie w

tym dniu pościć. Jest to ustawa wieczysta. 32 Dokonywać obrzędu przebłagania będzie kapłan, który

będzie namaszczony i wprowadzony w czynności kapłańskie na miejsce swego ojca. Włoży na siebie lniane szaty, szaty

święte, 33 i dokona obrzędu przebłagania nad Miejscem

Najświętszym, dokona też przebłagania nad Namiotem Spotkania, ołtarzem, a także za kapłanów i za cały lud

zgromadzenia. 34 Będzie to dla was ustawa wieczysta, ażeby raz w roku

dokonywano przebłagania za wszystkie grzechy Izraelitów». Uczyniono więc, jak Pan rozkazał Mojżeszowi.

H dostosowuje dawne prawo do swojej teologii

PRZYKŁAD IV: LB 15,15 9

13 Według tego przepisu ma postępować każdy spośród waszego ludu, gdy chce złożyć

ofiarę spalaną jako miłą woń dla Pana. 14 Gdyby zaś człowiek obcy, który się u was zatrzymał albo pośród was na stałe mieszka, chciał złożyć ofiarę jako miłą woń dla Pana -

ma uczynić tak jak i wy. 15 Jednakowa ustawa odnosi się do was i do

obcych, którzy się pośród was zatrzymują; jest to ustawa wieczysta dla waszych potomków i wobec Pana obowiązująca zarówno was jak i

obcych. 16 To samo prawo i ten sam przepis

obowiązują was i obcych, którzy mieszkają pośród was».

H dokonuje wykładni rozszerzającej

WNIOSKI 10

zachowany tekst Pięcioksięgu jest świadectwem oddziaływania różnych tradycji i nurtów;

jako prawo Izraela tekst ten podlegał aktualizacji; narzędziem jego aktualizacji było wprowadzanie do niego zmian, dodatków,

korekt; dobrym przykładem charakteru dokonywanych zmian jest relacja między

tekstami kapłańskimi P i H; działanie H na starszych tekstach można określić mianem wykładni, bowiem

jego celem było podanie adresatom właściwego znaczenie nadawanych praw.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

11