สถานการณสมองเสอม
ผศ.พ.ญ.สรนทร ฉนศรกาญจนสาขาวชาเวชศาสตรผสงอาย
ภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด
นายกสมาคมผดแลผปวยสมองเสอม
เนอหา• ปฐมบท
– สถานการณผสงอาย
– รจกสมองเสอม (อกท)
• สถานการณสมองเสอมในประเทศไทย
– ในมตทวไป
– ในพนทเขตเมอง
– ในพนทเขตชนบท
• เสนทางการพฒนาระบบการดแลผปวยสมองเสอมและ ครอบครว ครบวงจร
– การจดการในระดบพนท
– การจดการตอเนองเพอการวนจฉย และ การดแลรกษา• ทางการแพทย
• ทางสงคม สงแวดลอม และอน ๆ
– การจดการส าหรบผสงอายทยงอยในเกณฑปกต
• สนโยบายระดบชาต
วยสงอายอาย 60 ป ขนไป
16.7%ของประชากรทงหมด
วยท ำงำนอำย 15-59 ป65.7%ของประชำกรทงหมด
วยเดกอำย 0-14 ป17.6%ของประชำกรทงหมด
โครงสรางประชากรประเทศไทย
ประชากรไทยทงประเทศ 67.6 ลานคน
กรมกจการผสงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย
ทมา : ส านกงานสถตแหงชาต :2560
จ านวนและอตราของผสงอาย พ.ศ. 2537-2560
ป พ.ศ. จ านวนผสงอาย (คน) อตรารอยละ
2537 4,011,854 6.8
2545 5,969,030 9.4
2550 7,020,959 10.7
2554 8,266,304 12.2
2557 10,014,705 14.9
25602561
11,312,44712,000,000
16.718
ทมา : ส านกงานสถตแหงชาต : 2560,สถาณการณผสงอายไทย: กรมกจการผสงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย
สงคมสงวยAged Society
สงคมสงวยอยางสมบรณ
Complete Aged Society
สงคมสงวยระดบสดยอดSuper Aged Society
ประเทศไทย...ความเรวของระดบการสงวย
ทมา : รายงานสถานการณผสงอายไทย 2557 กรมกจการผสงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย
> 10%(2005)
> 20 %(2021)
> 28 %
1:10
1:5
1:32574
2564
2548
- ครอบครวเลกลง- อยคนเดยว/คสมรส- ขาดผดแล
- มโรคประจ าตว- เจบปวยเรอรง- เหงา ซมเศรา- สมองเสอม
ผสงอาย
- ขาดรายได- รายไดลดลงไมเพยงพอ- ยากจน
- บานไมปลอดภย- บรการสาธารณะ- สภาพแวดลอม
ปญหาและความเสยงในวยสงอาย
กรมกจการผสงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย
ดานการดแล ดานสขภาพกาย/จต
ดานทพกอาศยดานเศรษฐกจ
สมองเสอม
สมองเดมตองด ตองท าได
แลวเลวลง
เกยวกบ
ความรอบร ความสามารถของสมอง
จนมผลตอการใชชวตของผปวย
(การงาน สวนตว)
สมองเสอมจะสญเสยความสามารถของสมอง
หลายสวน
ความสามารถของสมอง
การรบร
ความจ า
เหตผล
จนตนาการ
ความคด
การตดสนใจ
เกณฑการวนจฉย สมองเสอม
ผปวยจะตองสญเสยความสามารถ
ความรอบรของสมองอยางนอย 1ดาน ดงตอไปน
การวนจฉยสมองเสอม• คด วางแผน จดล าดบไมได ไมเขาใจ
เหตผล:executive function
• พดไมถก เรยกไมถก พดไมได:language
• มปญหาเรองการเรยนรสงใหม
ความจ า ความเขาใจทมอยเดมกหายไป:learning &
memory
• ยากล าบากในการใชมอและอน ๆ ในการท ากจกรรม
ตางๆ, เสยความสามารถในการรบรความสมพนธของ
ตนเองและพนทรอบ ๆ ตว:motor &/or visuospatial
function
• ไมมสมาธ ไมจดจอสงใด:attention
• บกพรองในเรองการเขาสงคม และการท ากจกรรมตาง
ๆ ในงานสงคมนน ๆ:social activities
รนแรงมากขนเรอย ๆ
บกพรองลงจากระดบเดม
ท าใหมผลกระทบตออาชพและสงคม ผปวยตองรตวด
ไมใหการวนจฉยในชวงทมอาการสบสนเฉยบพลน
14
Normal Cognitive Aging
• Cognitive changes associated with truly healthy aging– Memory
– Learning new information
• Compensatory strategies – enable to function independently
• Severity of cognitive changes – minimal and non-disabling
15
Mild Cognitive Impairment
(MCI)
• Subjective memory impairment, preferably
corroborated by an informant
• Objective memory impairment when compared
with persons of similar age and education
• Normal general cognitive function
• Normal competence for activities of daily living
• Impairment not serious enough to meet criteria
for dementia-DSMIV, NIN CDS/ADRDA
16
M
C
I
D
E
M
E
N
T
I
A
Alzheimer’s
disease
Vascular
dementia
Frontotemporal
dementia
Lewy body
dementia
Primary
Progressive
dementia
Depression
Mild cognitive impairment as a prodromal state for dementia that
ultimately differentiates into a variety of clinical and pathological
condition
17
1.ปญหาของสมองโดยตรง เปนการเสอมสลายของเซลลประสาท (neurodegenerative disease) เชน โรคอลไซเมอร โรคพารกนสน เปนตน
สมองเสอมเกดจากสาเหตอะไรบาง
18
อลไซเมอรกบ
สมองเสอม
19
22
Pathology of AD
• Outside : amyloid
(senile) plague
• Inside : neurofibrillary
tangle
23
24
สาเหตทท าใหเกดสมองเสอมทพบไดบอย ๆ
2.ปญหาจากสวนอน ๆ ของรางกายแตมผลใหความสามารถสมองเลวลง
- ปญหาหลอดเลอดสมอง
สมองเสอมจากปญหาหลอดเลอดสมอง
หลอดเลอดแดงใหญตบหลายต าแหนง
สมองเสอมจำกปญหำหลอดเลอด
Multiple lacunar infarction
ยงมสาเหตทท าใหเกดอาการสมอง
เสอมอกมาก
• โรคตาง ๆ ในรางกาย
– ไทรอยด
– โรคเรอรง ทท าใหอวยวะเสอมลง เชน โรคตบ โรค
ไตเสอม ไตวาย
• การกระทบกระแทก กระเทอน ทสมอง
• การตดเชอในสมอง
• เนองอก หรอ โพรงสมองขยายใหญ เพราะน า
เลยงสมองคง
• ยาทมผลตอการท างานของสมอง
สาเหตทท าใหเกดสมองเสอม
• ยาหรอสารทมผลตอการท างานของ
สมองเชน
• ยานอนหลบหรอยากลอมประสาท
– ยาแกแพรนแรก
– ยารกษาโรคทางจต
– ยาตานเศรากลม ไตรไซคลก
– ยาคลายกลามเนอ
30
สมองเสอมทรกษาได 1 ใน 10
• ตอมทยรอยดท างานผดปกต (ต า / สง)
• ขาดวตามนบ 12
• ชองในสมองขยายใหญ เนองจากน าเลยง สมองคง
• ยาหรอสารทเปนพษ
Aging Population in Thailand Facts & Figures
AgePrevalence of
Dementia*
60-69 years 7.1 %
70-79 years 14.7 %
> 80 years 32.5 %
* http://www.dmh.go.th/downloadportal/Morbidity/Dementia/Dementia2
552.pdf
Source: http://www.who.int/quantifying_ehimpacts/national/countryprofile/thailand.pdf
Thai population age > 60 years = 8.5 million (12.9 % of total population)*Prevalence of dementia in population age > 60 years in ASEAN countries = 6.3 %**
Alzheimer’s disease accounts for 60% of dementia***Estimated Alzheimer’s disease in Thai elderly age > 60 years = 8.5 million x 6.3 % x 60% =
321,300* National Statistical Office of Thailand, 2010** WHO 2012. Dementia: a public health priority. United Kingdom*** Kalaria RN, Maestre GE, Arizaga R et al. Alzheimer’s disease and vascular dementia in developing countries: prevalence, management, and risk factors. Lancet Neurol 2008; 7(9): 812-826
Alzheimer’s disease in Thai Elderly
Estimated dementia in Thai elderly age > 60
years = 535,000 cases
(Estimated Alzheimer’s disease = 321,300
cases)
สถานการณสมองเสอมประเทศไทย
Estimated Number of People with Dementia (‘000)
Y2015 Y2030 Y2050
600 1,117 2,077
Estimated Costs of Dementia in Y2015 US$ (mil)
Medical Non-Medical Informal Care Total
$89 $721 $854 $1,664
(data from ADI 10/66 Dementia Research Group)
ระบบบรการทเปนอย
• แพทยเฉพาะทางดแลในคลนก เหมอนการดแลผปวยโรคเรอรงอน ๆ
• ดแลดวยทมสหสาขาวชาชพ
• ดแลตามอาการ
มการบรการทไหนบาง
• สวนกลาง:ศรราช จฬา รามา
• สวนภมภาค:ศนยสมองภาคเหนอ(มช) รพ.ประสาทเชยงใหม พษณโลก(ตามแพทยผเชยวชาญ) มหาราชโคราช(จตแพทย) ศรนครนทร(ขอนแกน) อดร รพ.จตเวชสงขลา รพ.สราษฎร(เกดขน แลวโรยรา) รพ.สวนสราญรมย(ตาม service)
สงทยงขาด
• การวนจฉย และ การจดการการดแลใน
โรงพยาบาลทตยภม เปนตนไป
• การดแลตอเนอง และ เครอขาย
• การสนบสนนผดแลและครอบครว
• ระบบความคมครองทางสงคม และ
สวสดการตาง ๆ
โครงการพฒนารปแบบ
การดแลผปวยสมองเสอมครบวงจร
37
AZ Project : Comprehensive Dementia Care model development
วตถประสงคทวไป
เพอพฒนารปแบบการดแลผปวยสมองเสอมจากสถานบรการสชมชน
วตถประสงคเฉพาะ
1.เพอสรางความตระหนกถงมหตภาพของภาวะสมองเสอมในระดบชาต
2.เพอหารปแบบการดแลรกษาผปวยสมองเสอมในประเทศไทย
3.เพอพฒนาระบบบรการการดแลรกษาผปวยสมองเสอมในบรบทประเทศไทย
4.เพอพฒนาองคความรดานเวชศาสตรผสงอายโดยเฉพาะเรองสมองเสอม และโรคท
เกยวของใหกบบคลากรทางการแพทยและสาธารณสข ผดแลผปวย องคกรปกครอง
สวนทองถน และหนวยงานอนๆ ทเกยวของ
5.เพอพฒนารปแบบการเพม หรอคงศกยภาพของสมองในผสงอายทยงไมปวยและ
ผสงอายทมปญหาความจ าบกพรองระยะแรก (Mild Cognitive Impairment:
MCI)
6.เพอจดท าคมอเรองภาวะสมองเสอม การดแลรกษาผปวยสมองเสอมส าหรบแพทย
ระดบชมชน ทตยภม บคลากรทางสาธารณสข สหสาขาวชาชพ และการดแลผปวย
สมองเสอมส าหรบผดแล ผปวย และครอบครว
7.เพอจดท าแนวทางการด าเนนการในชมชนเพอการสงเสรมสขภาพกายสมองจต
สงคม( Healthy body and brain)
โครงการพฒนารปแบบ
ระบบการดแลผปวยสมองเสอมครบวงจร
กรอบแนวคด
สมองเสอม
1.คนไข
2.Local care
provider
Case
reported
Care model
pattern
varieties
ม setting ในการมอง case
Expert ดในแตละประเดน
Caregiver
ใครทจะ involveใน process
ของการดแล : ครอบครว/จน
ท.สาธารณสข/แพทย รพช./รพ.
สต./อสม./ทองถน (อบต.)
ป 2557 (ระยะเตรยม)
โครงการ
ป พ.ศ.2558 -2560
• กรอบแนวคดของโครงการ
ผสงวยพฒนา/การดแล
คนหาคง
ศกยภาพ/
ปองกนระบบ เครอขาย คน
ปวยอาการปานกลาง – มาก
ระยะเตรยม และ โครงการ 2,3 โครงการ 2,3
โครงการ 4
ปวยอาการแรกเรม
ระยะเตรยม และโครงการ 1
บกพรองเลกนอย
ยงปกตอย
โครงการพฒนารปแบบ ระบบการดแลผปวยสมองเสอมครบวงจร
โครงการท
1
Public
Awarenes
s
โครงการท 2
Research&
Development
Area
โครงการท 3
Training
โครงการท 4
Cognitive
Training in
MCI
โครงการท 5
Dementia
data
-จดใน พ.ท.ตนแบบ
-จดใน พ.ท.สวนกลาง
เชยงใหม ขอนแกน นครราชสมา ลพบร สราษฎรธาน
พ.ท.สวนกลาง พ.ท.สวนภมภาค
ท าวจยใน
11พนท
พฒนาโปรแกรม
เพอใชในพนท
ตนแบบและพนท
ทสนใจ
โครงการทด าเนนการในป 2558 - 2560
41
42
คดกรอง
กลม 1
(ไมพบปญหา)
วนจฉยโดยแพทย
(มปญหา)
ผสงอาย > 60 ป
แผนผงการด าเนนการพนทตนแบบ “การดแลผปวยสมองเสอม และ
ครอบครวครบวงจร” (Comprehensive dementia care)
แผนผงการด าเนนการพนทตนแบบ “การดแลผปวยสมองเสอม และ
ครอบครวครบวงจร” (Comprehensive dementia care)
43
วนจฉยโดยแพทย
กลม 2 MCI กลม 3 ภาวะสมองเสอม
กจกรรม
2.1ท า research
cognitive
stimulation
(โปรแกรม 1 หรอ 2)
2.2MCI ทไมไดเขา
รวมโครงการฯ ให
ท า cognitive
stimulation at
home นด F/U แรก
3 เดอน และนดทก 6
เดอน ครบป ท าการ
ประเมนสภาพสมอง
ดวยแบบทดสอบ
(MoCA)
1.เขาระบบการดแลรกษา ในสถานบรการ 3.รกษาโดยใชยา
2.รกษาโดยไมใชยา 4.รกษาตามอาการ
รพ.สต. (Primary care)
1.คดกรองโรค
2.จดท าระบบขอมลผสงอาย
3.ดแลตอเนองจากสถานบรการ
4.เปนตวกลางในการประสาน
การดแลระยะยาวในชนชน
5.จดอบรมผดแลใหความรแก
ชมชน ดงชมชนเขามามสวน
รวมการคดกรองสมองเสอม
รพ.ชมชน/ทวไป
1.ใหการดแลโดยทมสหสาขาวชาชพ ทงโรค
สมองเสอม และโรครวมอนๆ
2.พฒนาศกยภาพ (2.1 บคลากร 2.2ผดแล/
ครอบครว 2.3 อาสาสมคร)
3.สนบสนนการเสรมพลงอ านาจของครอบครว
และผดแลรวมกบองคการบรหารสวนทองถน
4.สรางความตระหนกร และการเฝาระวงเรอง
สมองเสอม
5.พฒนาระบบขอมลผปวย และการสงตอ
(รวมกบ รพ.สต. และโรงพยาบาลระดบสงกวา)
จ านวนและผลการคดกรองและวนฉยภาวะสมองเสอมในพนทตนแบบ 4 พนท
44
ขอมล รวม รอยละ
Normal 14,931 92.48
MCI 392 2.43
Dementia 179 1.11
Other 643 3.98
รวม 16,145 100.00
การด าเนนการในพนทตนแบบ 5 พนท อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม อ าเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน อ าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา อ าเภอล าสนธ จงหวดลพบร อ าเภอครรฐนคม จงหวดสราษฎรธาน
หมายเหต การด าเนนงานในพนทจงหวดเชยงใหมไมสามารถด าเนนงานตามแผนงานของโครงการทก าหนดไวได ดวยตดภารกจภายในองคกรท าใหการด าเนนงานไมเปนไปตามแผนงานของโครงการ ท าใหการพฒนารปแบบและระบบการดแลผปวยสมองเสอมด าเนนงานได 4 พนท
ขอมล ณ มย. 2560
หวใจหลก
คด
กรองวนจฉย
การ
ดแล
ตอเนอง
แผนผงรวม
สว.สส +
ครอบครว
บานฝาง
ครรฐ
จอหอ
คดกรอง
วนจฉย
ดแล
ล าสนธ
คดกรองอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบานลงพนทคดกรองผสงอายในชมชนดวย แบบประเมน 14 ขอค าถาม
วนจฉย : บานฝางโมเดลมความแตกตางกนตามพนทบานฝาง
โมเดล
สภา
ลกขน
และ
ผเชยวช
าญจาก
สถานพย
าบาล
ตตยภม
จอหอ
โมเดล
ศนย
สขภาพ
ชมชน
สงตอไป
ยง รพ
มหาราช
นครราช
สมา ดวย
ระบบ
THAI
COC
ครรฐ
โมเดล
รพ
ชมชน
สงตอ
ผปวยไป
ยง รพ. ส
ราษฎร
ธาน หรอ
รพ สวน
สราญ
รมย
ล า
สนธพลส
โมเดล
รพ.
ชมชน
ดวย
ความ
ชวยเหล
อจาก
แพทย
ผเชยวช
าญจาก
รพ พระ
วนจฉย: บานฝางโมเดล
พยาบาลจตเวชแพทย
ทวไป
พยาบาลชมชน
ผเชยวชาญจากโรงพยาบาลตตยภม
วนจฉย : จอหอโมเดลมความแตกตางกนตามพนทบานฝาง
โมเดล
สภา
ลกขน
และ
ผเชยวช
าญจาก
สถานพย
าบาล
ตตยภม
จอหอ
โมเดล
ศนย
สขภาพ
ชมชน
สงตอไป
ยง
รพ
มหาราช
นครราช
สมา ดวย
ระบบ
THAI
ครรฐ
โมเดล
รพ
ชมชน
สงตอ
ผปวยไป
ยง รพ. ส
ราษฎร
ธาน หรอ
รพ สวน
สราญ
รมย
ล า
สนธพลส
โมเดล
รพ.
ชมชน
ดวย
ความ
ชวยเหล
อจาก
แพทย
ผเชยวช
าญจาก
รพ พระ
วนจฉย: จอหอโมเดล
PCU: ศนยสขภาพจอหอ
โรงพยาบาล
มหาราช
นครราชสมา
วนจฉย : ครรฐโมเดล
มความแตกตางกนตามพนทบานฝาง
โมเดล
สภา
ลกขน
และ
ผเชยวช
าญจาก
สถานพย
าบาล
ตตยภม
จอหอ
โมเดล
ศนย
สขภาพ
ชมชน
สงตอไป
ยง รพ
มหาราช
นครราช
สมา ดวย
ระบบ
THAI
COC
ครรฐ
โมเดล
รพ
ชมชน
สงตอ
ผปวยไป
ยง
รพ. ส
ราษฎร
ธาน หรอ
รพ.สวน
สราญ
รมย
ล า
สนธพลส
โมเดล
รพ.
ชมชน
ดวย
ความ
ชวยเหล
อจาก
แพทย
ผเชยวช
าญจาก
รพ พระ
วนจฉย: ครรฐโมเดล
LTC
ร.พ.
ส
ราษฎ
รธาน
ร.พ. สวน
สราญรมณ
ร.พ.
คร
รฐ
นคม
วนจฉย : ล าสนธพลสโมเดล
มความแตกตางกนตามพนทบานฝาง
โมเดล
สภา
ลกขน
และ
ผเชยวช
าญจาก
สถานพย
าบาล
ตตยภม
จอหอ
โมเดล
ศนย
สขภาพ
ชมชน
สงตอไป
ยง รพ
มหาราช
นครราช
สมา ดวย
ระบบ
THAI
COC
ครรฐ
โมเดล
รพ
ชมชน
สงตอ
ผปวยไป
ยง รพ. ส
ราษฎร
ธาน หรอ
รพ สวน
สราญ
รมย
ล า
สนธพลส
โมเดล
รพ.
ชมชน
ดวย
ความ
ชวยเหล
อจาก
แพทย
ผเชยวช
าญจาก
รพ พระ
วนจฉย: ล าสนธพลสโมเดลวนจฉยโดยแพทย ร.พ. ล าสนธและจตแพทยจาก ร.พ. พระนารายณ ทจะมาเดอนละ 1 ครง
การดแลตอเนองดวยความรวมมอจากทง ทมสขภาพ ทองถน ชมชนและสงคม
ผสงอายใน
ชมชน
คด
แยกผสงอายปกต
(N)
กลมเสยง
(Mild Cognitive
Impairment: MCI)
กลมผสงอายทม
ภาวะสมองเสอม
(DT)
57
บานฝางโมเดล
บานฝางโมเดล
59
จอหอโมเดล
จอหอโมเดล
61
ครรฐนคมโมเดล
ครรฐโมเดล
63
ล าสนธโมเดล
ล าสนธพลสโมเดล
ความเชอมโยงของระบบการดแลระยะยาวกบการดแล
ผปวยสมองเสอมบรบทประเทศไทย
65
ปรบปรงจาก: ถาวร สกลพาณชย,2557
Specialist
เชน
NeuroMed
Psychiatrist
จตวทยา
Geriatrician
ครอบ
ครว
ผปวยสมองเสอม
และผดแล
บรการ
เอกชน
Day Care
Respite
care
Assisted
living
ชมชน
ชมรม
ผสงอาย
NGO
จตอาสา
Communit
y service
care
-Day care
-Day
center
-Respite
care
บรการสขภาพ
ทมสขภาพ(ปฐมภม)
Specialist (Family
Med)/
แพทย พยาบาล
จนท.สาธารณสข
Care Manager/
Disease Manager
อสม.
ขอมล/ระบบสงตอ
Technical
consultation team
บรการดานสงคม
องคกรปกครอง
สวนทองถน
นก
บรบาล/
อาสา
สมคร
สวสด
การสงคม
ขอ
มล/
ระบ
บสง
ตอ
ศนย
ประสานงาน
การดแล
ตอเนอง
12/2/20192/12/201912/2/2019 ประชาชนสขภาพด เจาหนาทมความสข ระบบสขภาพยงยนก ร ม ก า ร แ พ ท ย
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
Dementia
Specialized LTC
เขต พนทตนแบบ พนทพฒนา (M) (A)1 ล ำพน
2 เพชรบรณ
3 นครสวรรค
อทยธำน
4 ลพบร (อ.ล ำสนธ) รพ.พระนำรำยณมหำรำช
ลพบร
สงหบร
6 ฉะเชงเทรำ
7 รพ.บำนฝำง (อ.บำนฝำง) ขอนแกน
8 อดรธำน
หนองบวล ำภ
9 รพ.มหำรำชนครรำชสมำ (อ ำเภอเมอง) นครรำชสมำ
10 อบลฯ
11 รพ.ครรฐนคม (อ.ครรฐนคม) สรำษฎรธำน
13 กทม.
WHO Global Action Plan on the Public Health Response to Dementia
Dr Tarun Dua
Department of Mental Health and Substance AbuseWorld Health Organization
Geneva
Global responses to dementia challenge
WHO/ADI Report, 2012
UK G8 Dementia Summit 2013
WHO Director General
Dec 2013
G7 Legacy Events UK, Canada/France,
Japan, & USA2014-5
World Dementia Council
WHO 1st
Ministerial Conference, March 2015
2012 2016
OECD ReportAddressing Dementia
2015
Multisectoral action for a life course approach to healthy ageing
World Health Assembly May 2016 -
Global Action Plan on Public Health Response to Dementia: 2017-2025
WHA side event May 2018:
Mobilising Society: Inspiration for developing national responses to dementia
Vision
A world in which dementia can be prevented and
people with dementia and their carers can live well
and receive the care and supports they need to
fulfil their potential with dignity, respect, autonomy
and equality.
***
The goal of the global action plan on the public health
response to dementia is to improve the lives of
people with dementia, their carers and families, while
decreasing the negative impact of dementia on them
as well as on communities and countries.
Goal
7 Action areas
World Health Organization (WHO, 2017): http://www.who.int/mental_health/neurology/dementia
1. สมองเสอมเปนนโยบายสาธารณะ /Dementia as public health priority
2. มการตระหนกรเรองสมองเสอม และ เปนมตรตอกน/Dementia awareness and friendliness
3. ลดความเสยงของการเปนสมองเสอม/Dementia risk reduction
4. วนจฉย รกษา และ ดแล/Dementia diagnosis, treatment and care
5. สนบสนนผดแลผปวยสมองเสอม/Support for dementia carers
6. ระบบขอมลเกยวกบสมองเสอม/Information systems for dementia
7. วจย และ พฒนานวตกรรม/Dementia research and innovation
Strategic action areas
EB de
cision
re ac
tion p
lan
http://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/EB140/B140(7)-en.pdf
The global targets
75 % of countries will have developed or
updated national policies, strategies, plans or
frameworks for dementia, either stand-alone or
integrated into other policies/plans, by 2025.
100% of countries will have at least one
functioning public-awareness campaign on
dementia to foster a dementia-inclusive society by
2025.
50% of countries will have at least one dementia-
friendly initiative to foster a dementia-inclusive
society by 2025
The relevant global targets defined in the
global action plan for prevention and control
of noncommunicable diseases 2013–2020
and any future revisions are achieved for
risk reduction and reported
AA1
AA2
AA3
The global targetsIn at least 50% of countries, as a minimum, 50% of
the estimated number of people with dementia are
diagnosed by 2025
75% of countries provide support and training
programmes for carers and families of people with
dementia by 2025
50% of countries routinely collect a core set
of dementia indicators through their
national health and social information
systems every two years by 2025
AA4
AA5
AA6
AA7The output of global research on dementia doubles
between 2017 and 2025
US UK CAN AUS
Building the
network
Phase I
Phase IIWHO
UN
Global Plan
What next for ADI? Focusing on our members
Strengthening the
regional networks
at civil society and
government level
National
level
Action
plans
Increase multilateral presence
OECD, G7, G20, global bodies
Ambassador programme
New ADI report: Progress towards
targets of the Global plan on
dementia
• Launch on the 1st anniversary of the
adoption of the Global plan on dementia
at the 71st World Health Assembly, May
2018
• First annual publication to provide an
overview of responses to the 7 Strategic
Areas of the Global plan – more detailed
reports to follow
• Progress is slow – more than 15 plans
are needed every year to achieve plans
in 146 States by 2025
www.alz.co.uk/dementia-reports-policy-briefs
12/2/20192/12/201912/2/2019 ประชาชนสขภาพด เจาหนาทมความสข ระบบสขภาพยงยนก ร ม ก า ร แ พ ท ย
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
Dementia
Specialized LTC
เขต พนทตนแบบ พนทพฒนา (M) (A)1 ล ำพน
2 เพชรบรณ
3 นครสวรรค
อทยธำน
4 ลพบร (อ.ล ำสนธ) รพ.พระนำรำยณมหำรำช
ลพบร
สงหบร
6 ฉะเชงเทรำ
7 รพ.บำนฝำง (อ.บำนฝำง) ขอนแกน
8 อดรธำน
หนองบวล ำภ
9 รพ.มหำรำชนครรำชสมำ (อ ำเภอเมอง) นครรำชสมำ
10 อบลฯ
11 รพ.ครรฐนคม (อ.ครรฐนคม) สรำษฎรธำน
13 กทม.
ผมภาวะสมองเสอมกมปญหาสขภาพอน ๆ เหมอนผสงอายทานอน ๆ
–ปญหาโรคหวใจและ หลอดเลอด รวมทงอมพาต
– เบาหวานและคณะ
– มะเรง
– สมองเสอม
ครอบครวผปวยสมองเสอมม
ปญหามากมาย• ไมเขาใจคนไข เพราะหนาตาเหมอนเดม
พดจาเหมอนจะรเรอง แตจรง ๆ ไมคอย
เขาใจเรองตาง ๆ อยางทเขาเคยเปน
• พดดวยเหมอนจะรเรองทกอยาง ไปเขา
หองน าแปบเดยว ออกมา หายไปแลวววว
• มพฤตกรรมแปลก ๆ กบคนรอบขางทงทรจก
หรอ ไมรจก
• เอาแตใจตนเอง ไมรบรสภาพแวดลอม
• อารมณเปลยนแปลงงาย ชวไมกนาท
ญาต และผดแล อบอาย โกรธผปวย โกรธ
คนในครอบครว และ นอยใจในโชคชะตา
• ไมอยากพาคนไขไปนอกบาน เพราะเปน
เรองใหญทกครง
• ออกไป แลว หายไปอก เครยด กงวล ถกพ
นองรมวา รมประนาม
• ออกไป กนขาวแลวท าเรองนาอบอาย ถม
ขากรอบตว แตะองเดกเสรฟ
• ไปโรงพยาบาลแลวอาละวาดกบหมอ กบ
พยาบาล จนตองตามคณยามมาลอกตว
ปรบเปลยนทหวใจคนใน
ชมชน
– มความร เพอการดแลตนเองและ
สนบสนนผมภาวะสมองเสอมใน
ชมชนของตน
– เขาใจผมภาวะสมองเสอมและ
ครอบครว
– ลด ละ เลก ความเชอแบบเดมๆท
ท าใหรสกอบอาย เกยวกบภาวะ
สมองเสอม
– สนบสนนใหผมภาวะสมองเสอม
และผดแล ออกมาใชชวตใน
ชมชน
– เปดโอกาสใหผมภาวะสมองเสอม
ใชความรความถนดของตน
ชวยเหลอสงคม
Dementia Friend Thailand
• สงส าคญ 5 ขอ เพอรวมกนเปน
กลยาณมตรผมภาวะสมองเสอม
– ภาวะสมองเสอมไมใชกระบวนการแกชราตาม
ธรรมชาต
– ภาวะสมองเสอมมสาเหตจากโรคของสมอง
โดยตรง หรอ สาเหตอน ๆ ทมผลตอการ
ท างานของสมอง
– ภาวะสมองเสอมไมใชแคเรองความจ า
– แมมภาวะสมองเสอม กมชวตดๆ ได
– มองทตวตนทเขาเคยเปน อยาใหภาวะสมอง
เสอมมาเปลยนความรสกระหวางเรา
ปรบสงแวดลอม
• มระบบสาธารณสขรอบรบทงในเชง
ปองกน และชะลอโรค
• ระบบขนสงมวลชน เอออ านวย
• สงแวดลอมของอาคารสถานท ปาย
บอกทางเขาใจงาย
• รานคาภาคธรกจปรบรปแบบรานให
รองรบลกคาทมภาวะสมองเสอม
โครงการโรงพยาบาลทเปนมตรตอผม
ภาวะสมองเสอม คณะแพทยศาสตร
โรงพยาบาลรามาธบดฯ
• นโยบายโรงพยาบาล
• การอบรมความรเรองสมองเสอม
ใหบคลากรในโรงพยาบาล
เพราะคนทอยในรพ.คอ
สงแวดลอมทส าคญทสด
• การปรบสงแวดลอมใน
โรงพยาบาล
ทกคนมสวนรวมสรางชมชนทเปน
มตรตอผมภาวะสมองเสอมได
• เภสชกรชมชน– รานยาท
เปนมตรตอผมภาวะสมอง
เสอม
• รานอาหาร
• หางสรรพสนคา
ในโรงพยาบาล:
โรงพยาบาลทเปนมตรกบผมภาวะสมองเสอม
Dementia Friendly Hospital
• ในพนท ทเปนทอยอาศยของผปวย
และ ครอบครว พฒนาส
สงคม มตรยามเลอน เพอนยามลม
Dementia Friendly Community
รวมขบเคลอน “ระบบการดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอมครบวงจร”
ผดแ
ล
ผศ.พญ. สรนทร ฉนศรกาญจน
จาก Model development สการขยายงานลงในพนท
• อ าเภอ ครรตนนคม ส จ.สราษฎรธาน