การใชงานโปรแกรม การใชงานโปรแกรม Open Source Open Source สาหรบการจดการทรพยากรสาหรบการจดการทรพยากร
สารสนเทศดวยสารสนเทศดวยสารสนเทศดวย สารสนเทศดวย DSpace DSpace และ และ GreenstoneGreenstone
โดยโดยสภาพร ชยธมมะปกรณสภาพร ชยธมมะปกรณ
ในการสมมนาทางวชาการกลมสาขาวชาการจดการในการสมมนาทางวชาการกลมสาขาวชาการจดการสารสนเทศและกลมการสอสาร เรอง ซอฟตแวรสารสนเทศและกลมการสอสาร เรอง ซอฟตแวรโอเพนซอรสโอเพนซอรส (Open Source Software)(Open Source Software)โอเพนซอรส โอเพนซอรส (Open Source Software) (Open Source Software)
สาหรบศนยสารสนเทศสาหรบศนยสารสนเทศวนท วนท 1515--16 16 มกราคม มกราคม 2552 2552
คณะมนษยศาสตรและสงคมศาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาตร มหาวทยาลยขอนแกนมหาวทยาลยขอนแกน
IR/DLIR/DLIR/DLIR/DL
DSpaceDSpaceGreenstoneGreenstone
DSDSDSpaceDSpace
เปนโปรแกรมทจดเกบเอกสารดจทล เผยแพร เปนโปรแกรมทจดเกบเอกสารดจทล เผยแพร สบคน สงวนรกษาผลงานในระยะยาว สบคน สงวนรกษาผลงานในระยะยาว แนวคดแนวคด IR (Institutional Repository)IR (Institutional Repository)แนวคด แนวคด IR (Institutional Repository)IR (Institutional Repository)พฒนาโดยหองสมดมหาวทยาลยเทคโนโลยพฒนาโดยหองสมดมหาวทยาลยเทคโนโลย ป ป แหงแมสซาชเซตต และหองปฏบตการฮวเลตตแหงแมสซาชเซตต และหองปฏบตการฮวเลตต
แพคการดแพคการดwww.dspace.orgwww.dspace.org
คณลกษณะของ คณลกษณะของ IRIR
เนอหาทเปนดจทล เนอหาทเปนดจทล (Digital content)(Digital content)การเนนงานทสรางโดยสมาชกของสถาบน การเนนงานทสรางโดยสมาชกของสถาบน
(Institutionally(Institutionally--defined)defined)( y( y ))เนอหาทางวชาการ เนอหาทางวชาการ ((Scholarly content)Scholarly content)การสะสมเพมพนและความยงยนการสะสมเพมพนและความยงยน ((CumulativeCumulativeการสะสมเพมพนและความยงยน การสะสมเพมพนและความยงยน ((Cumulative Cumulative and perpetual)and perpetual)
ไ ป ไ ป //การทางานรวมกนไดและการเขาถงแบบเปด การทางานรวมกนไดและการเขาถงแบบเปด / / แบบเสรแบบเสร (Interoperable and open access)(Interoperable and open access)
ป โ ป โ ประโยชนของการม ประโยชนของการม IRIR
ทาใหเกดระบบการรวบรวม สงวนรกษา และเผยแพรเนอหาทางทาใหเกดระบบการรวบรวม สงวนรกษา และเผยแพรเนอหาทางวชาการวชาการเปนเสมอนตวชวดของคณภาพทางวชาการของมหาวทยาลย เปนเสมอนตวชวดของคณภาพทางวชาการของมหาวทยาลย หนวยงานวจย โดยมงทรวมเอางานทางปญญาของมหาวทยาลย หนวยงานวจย โดยมงทรวมเอางานทางปญญาของมหาวทยาลย หนวยงานวจย มาไวในทเดยวกน และสามารถเขาถงไดทวโลกหนวยงานวจย มาไวในทเดยวกน และสามารถเขาถงไดทวโลกหนวยงานวจย มาไวในทเดยวกน และสามารถเขาถงไดทวโลก หนวยงานวจย มาไวในทเดยวกน และสามารถเขาถงไดทวโลก เปนการสงวนรกษาทรพยสนทางปญญาในรปดจทลเปนการสงวนรกษาทรพยสนทางปญญาในรปดจทลเปนเสมอนพนฐานของกระบวนทศนใหมในการพมพผลงานทางเปนเสมอนพนฐานของกระบวนทศนใหมในการพมพผลงานทางฐฐวชาการวชาการเปนการสอสารทางวชาการ เปนการสอสารทางวชาการ (scholarly communication)(scholarly communication)การจดการความรการจดการความรการจดการความรการจดการความรการสนบสนนเรองการเขาถงโดยเสรการสนบสนนเรองการเขาถงโดยเสร
โโแนวโนมของ แนวโนมของ IRIR
ภายในระยะเวลา ภายในระยะเวลา 1010 ป มหาวทยาลยป มหาวทยาลยชนนาสวนใหญตางมงไปสการเปนคลงชนนาสวนใหญตางมงไปสการเปนคลงเกบสารสนเทศระดบสถาบนเกบสารสนเทศระดบสถาบน
R bi Y tR bi Y t 20032003Robin Yeates, Robin Yeates, 20032003
ไ ไ ทาไมจงเกด ทาไมจงเกด DSpaceDSpace
ปญหาของอาจารยกบนกวจยของ ปญหาของอาจารยกบนกวจยของ MIT MIT มงานวจยเยอะ เปนดจทลมากขนมงานวจยเยอะ เปนดจทลมากขนเกบไวตามทตาง ๆ ในฮารดดสกของตวเอง ในเกบไวตามทตาง ๆ ในฮารดดสกของตวเอง ในเกบไวตามทตาง ๆ ในฮารดดสกของตวเอง ในเกบไวตามทตาง ๆ ในฮารดดสกของตวเอง ในเวบเซรฟเวอร ฯลฯเวบเซรฟเวอร ฯลฯ
โอกาสสญหายมมาก องคความรทเปนโอกาสสญหายมมาก องคความรทเปนประโยชนหายไปจากโลกประโยชนหายไปจากโลกประโยชนหายไปจากโลกประโยชนหายไปจากโลก
ปปกวาจะเปน กวาจะเปน DSpaceDSpace
““เอกสารดจทลมอายโดยเฉลยสนมาก การสรางดสเปซกเพอใหเอกสารดจทลมอายโดยเฉลยสนมาก การสรางดสเปซกเพอใหเปนระบบทสามารถรองรบผลงานดจทล และใหผลงานนน ๆ คงเปนระบบทสามารถรองรบผลงานดจทล และใหผลงานนน ๆ คงๆๆอยถาวรตลอดไปอยถาวรตลอดไป” ”
““จงตองพฒนาการเกบถาวรดจทลขนดวยการจดเกบ การสงผลจงตองพฒนาการเกบถาวรดจทลขนดวยการจดเกบ การสงผลจงตองพฒนาการเกบถาวรดจทลขนดวยการจดเกบ การสงผลจงตองพฒนาการเกบถาวรดจทลขนดวยการจดเกบ การสงผลงาน การสบคน การควบคมการเขาใช รวมทงการจดการสทธในงาน การสบคน การควบคมการเขาใช รวมทงการจดการสทธในการเขาใช มรดกทางภมปญญาของเอมไอทอยในรปของดจทลการเขาใช มรดกทางภมปญญาของเอมไอทอยในรปของดจทลเปนสวนใหญ หองสมดจงตองเขามามสวนรบผดชอบในการเกบเปนสวนใหญ หองสมดจงตองเขามามสวนรบผดชอบในการเกบเปนสวนใหญ หองสมดจงตองเขามามสวนรบผดชอบในการเกบเปนสวนใหญ หองสมดจงตองเขามามสวนรบผดชอบในการเกบภมปญญาเหลานนเพอประโยชนในทางวชาการในอนาคตภมปญญาเหลานนเพอประโยชนในทางวชาการในอนาคต” ”
อลน โวลเพรท อลน โวลเพรท ((ผอานวยการหองสมดเอมไอทผอานวยการหองสมดเอมไอท) ) กลาวถงกลาวถง(( ))จดประสงคในการสรางดสเปซจดประสงคในการสรางดสเปซ
DSDSDSpaceDSpace
ดสเปซจงเกดขนมาเพอจดการกบผลงานวจยดสเปซจงเกดขนมาเพอจดการกบผลงานวจยและผลงานทางวชาการโดยการเกบไวในคลงและผลงานทางวชาการโดยการเกบไวในคลง
เกบ เกบ (repository) (repository) เพอทจะไดเผยแพรไดมากเพอทจะไดเผยแพรไดมาก( p y)( p y)ขนกวาเดม เขาถงไดตลอดเวลา และจดเกบขนกวาเดม เขาถงไดตลอดเวลา และจดเกบถาวร แตอยบนพนฐานทใชงานงาย มการมงเนนถาวร แตอยบนพนฐานทใชงานงาย มการมงเนนถาวร แตอยบนพนฐานทใชงานงาย มการมงเนนถาวร แตอยบนพนฐานทใชงานงาย มการมงเนนไปทการสรางระบบการผลตทมคณภาพ ไปทการสรางระบบการผลตทมคณภาพ (production quality system)(production quality system)(production quality system)(production quality system)
นสต/นกศกษา/ อาจารยทปรกษา/นสต/นกศกษา/นกวจย
อาจารยทปรกษา/กรรมการวชาการ หองสมด
Wo kspace
สงผลงาน
สมบรณWorkspace
สงผลงาน ปฏ สธ/ตกลบ
บณฑตวทยาลย/ฝ /
คลงเกบ
สงผลงาน ปฏเสธ/ตกลบ
ฝายวจย/วชาการ
ผาน/รบผลงานปฏเสธ/ตกลบ
การตรวจสอบ/แกไข
ตวอยางการสงวทยานพนธแกไข งานวจย
หนาทใน หนาทใน DSpaceDSpace
SubmitterSubmitter --แกไขเมทาดาทางานของตวเองไดแกไขเมทาดาทางานของตวเองได ฟ ฟ --สงแฟมขอมลของตวเองสงแฟมขอมลของตวเอง
--ไมสามารถแกไขไดเมอสงผลงานแลวไมสามารถแกไขไดเมอสงผลงานแลว
ReviewerReviewer --ประเมนงานทสงเขามาประเมนงานทสงเขามา--รบหรอปฏเสธรบหรอปฏเสธสงขอความเพออธบายการบอกรบหรอปฏเสธสงขอความเพออธบายการบอกรบหรอปฏเสธ--สงขอความเพออธบายการบอกรบหรอปฏเสธสงขอความเพออธบายการบอกรบหรอปฏเสธ
--ปฏเสธหรอใหหยดการสงงานขนตอไปปฏเสธหรอใหหยดการสงงานขนตอไป--ตอบรบใหสงงานในขนตอไปตอบรบใหสงงานในขนตอไป--ไมสามารถแกไขเมทาดาทาหรอเปลยนแปลงแหมขอมลทสงมาไมสามารถแกไขเมทาดาทาหรอเปลยนแปลงแหมขอมลทสงมาไดได
Metadata Metadata editoreditor
--แกไขเมทาดาทาของงานทกชนแกไขเมทาดาทาของงานทกชน--หลงจากขนตอนนแลว จะเปนการ หลงจากขนตอนนแลว จะเปนการ submit submit โดยอตโนมต โดยอตโนมต ((แตผานแตผานการประเมนทกอยางมาแลวการประเมนทกอยางมาแลว))editoreditor การประเมนทกอยางมาแลวการประเมนทกอยางมาแลว))
DS D t tiDS D t tiDSpace Demonstration DSpace Demonstration
http://stks.or.th/nstdairhttp://stks.or.th/nstdair
GreenstoneGreenstone
โปรแกรมทเหมาะกบการสรางหองสมดดจทลโปรแกรมทเหมาะกบการสรางหองสมดดจทลพฒนาโดยมหาวทยาลยไวคาโต พฒนาโดยมหาวทยาลยไวคาโต (University (University of Waikato) of Waikato) นวเซแลนดนวเซแลนด))โดยความรวมมอกบยเนสโกและ โดยความรวมมอกบยเนสโกและ Human Info Human Info NGONGONGONGOไดรบอนญาตภายใต ไดรบอนญาตภายใต GNU General Public GNU General Public LicenseLicenseLicenseLicensewww.greenstone.orgwww.greenstone.org
Greenstone FeaturesGreenstone Featuresม ม feature feature ทสนบสนนการสรางและการจดการผลงานทสนบสนนการสรางและการจดการผลงานโดยผดแลระบบโดยผดแลระบบ ม ม Web interface Web interface ทสบคนไดจากเมทาดาทาและทสบคนไดจากเมทาดาทาและเนอหาฉบบเตมเนอหาฉบบเตมรองรบแฟมขอมลหลากหลาย และสามารถ รองรบแฟมขอมลหลากหลาย และสามารถ extractextractเมทาดาทาจากตวแฟมเอกสารเมทาดาทาจากตวแฟมเอกสารเมทาดาทาจากตวแฟมเอกสารเมทาดาทาจากตวแฟมเอกสารมวธการสราง มวธการสราง collection collection จาก จาก
Local filesLocal filesLocal filesLocal filesจากเวบไซตจากเวบไซตจากเอกสารอนๆผานจากเอกสารอนๆผาน OAIOAI PMHPMHจากเอกสารอนๆผาน จากเอกสารอนๆผาน OAIOAI--PMHPMH
M t d tM t d tMetadataMetadata
Objective metadataObjective metadataSubjective metadataSubjective metadata
Objective metadata
PhysicalPhysical attributes,Date,Date,Author,OperationalOperational requirement,IdentificationIdentification number, OwnershipOwnership
Greenstone รองรบObj i dObjective Metadata
Subjective Metadata
Valuable of attributes of an objects determined byperson such as subjects, category, descriptions etc.p j , g y, p
Greenstone FeaturesGreenstone Featuresจดเดนจดเดนตดตงงายตดตงงายตดตงงายตดตงงายใชงานงายใชงานงายเปนอนเตอรเปนอนเตอร ((full supportfull support กบกบ G F S R KG F S R Kเปนอนเตอร เปนอนเตอร ((full support full support กบ กบ G, F, S, R, K G, F, S, R, K (kazakh)) (kazakh)) และใชไดอกหลายภาษาและใชไดอกหลายภาษา
ใ ใ (( ))ความตองการใชระบบ ความตองการใชระบบ ((นอยนอย))เลนไดทง เลนไดทง Offline Offline และ และ OnlineOnline
Greenstone DemonstrationGreenstone Demonstration
Examples at Examples at www.greenstone.orgwww.greenstone.org
