CAP. II. - DE MATRIMONIO SECUNDUM SE. - DUB. I.
CAPUT II.
De Matrimonio secundum se.
DUBIUM I.
Quid sìt, quae ejus Materia, Forma et Minister.
59
879. Quid est Matrimonz·um. Et in quo consistat ejus essentia. - 880. Quae sit materiasacramenti Matrimonii. - 881. Ob quem finem liceat nubere. - 882. Distz"nguunturtres fines. Dub. 1. An ticeat nubere princz"paliter in remedium concupiscentiae. 883. Dub. 2. An, ob fines extrinsecos. - 884. Quomodo peccent contrahentes in mortali. - 885.Quae requirantur ad contrahendum matrimonium per procuratorem. 886.Quid, si quz' dedit mandatum sine animo contrahendi, antequam rnatrimontumcontrahatur mandaturn ratificauerit. - 887. Qualis consensus su.fficz"at ad contrahendum. Quz'd, si quis ficte contrahit. An uerba sint necessaria ad calorem. 888. An smt necessaria de praecepto, - 889. An sufficiat ad contrahendum donatioannuii vel traductio sponsae. - 890. An sufficiat consensus conditionatus. - 891. Quid,si conditio est necessaria, aut turpis, aut turpis contra substantiam matrimonit. -892. Quid, si apponatur conditio : si pater consenserit. Dub.l. Quid, si parer taceat. -893. Dub. 2. Quid, si pater primo dissentit, et postea consentito - 894. Dub. 3. Quz'd,si tempore conditionis pater erat mortuus. - 895. An, impleta conditione , requiraturnovus consensus. - 896. In quo dijJerat conditto a demonstratione, causa, modo etdie. - 897. Dissertatio de ministro et forma Matrimonù. - 898. Solvuntur objectiones. - 899. Illatz'ones ex nostra sententia.
Matrirnonium, quid,
879.- «Resp. Est sacramentum inter« baptizatos, quo vir et mulier sibi mutuoe legitime corpora sua tradunt ad perpe« tuam vitae societatem, usum prolis su« scipiendae, et remedium concupiscen« tiae. - Materia ex qua et proxima«est mutuus consensus, externis signis« expressus, quatenus habet rationem tra« ditionis. - Forma autem est idem con« sensus, quatenus habet rationem acce« ptationis. Suarez 1, Sanchez, Vasquez a).
« - Mim"ster non est sacerdos; sed ipsi« contrahentes, quia hi ponunt materiam« et formam. - Porro, matrimonium dici« tur ratum, quando contractus est factus,e etsi non sit secuta copula carnalis; con« summatum vero dicitur, quando ea se« cuta est ».
Matrimonium dicitur a matrts munere,1Jt_aitp.Thomas;sivezttmater fiat, utD. Augustinus.
1 De Sacro i. g., disp.2, secr.fv-- Sanch.,deMatr.,lib.2,disp, 5, n. 6.-D. Thom., Suppl., qu, 44, art.2.-D.A.ugust.,
879. - a) Vasquez male cìtatur a Busenbaum ; nam, de Matr., disp. 3, cap. 5, nonaliam sententiam admittit quam: «Materlamhujus sacramenti esse corpora ipsorum con-
Ante Christi adventum matrimoniumtantum habebat vim contractus, sed aChristo fuit postea evectum ad rationemsacramenti. De fide autem est matrimonium esse sacramentum; ut definivit Tridentinum 2, ex illo Apostoli (ad Ephes. v):Sacramentum hoc magnum est, ego autemdico in Christo et in Ecclesia, Unde matrimonium ut sacramentum, significatconjunctionem spiritualern inter Christumet Ecc1esiam.
In matrimonio, ut habente rationemtam contractus quam sacramenti, triaconsiderantur, nempe ratio contractus,vinculum perpetuum animorum cum obligatione reddendi debitum, et copula carnalis. Hoc vero tertium, licet alia duoad ipsum ordinem dicant, tamen non estessentialis pars matrimonii; nam sine copula matrimonium bene consistere potest.- Essentia igitur matrimonii in ratione
Contra Faustum, lib. i9, cap. 26, i. f. Migne, Patrol. Iat.,tomo 42, col. 365. - e Sesso 24. de sacram. Matr., can, 1.
trahentium non impedita, sed legitima, quaeper matrimonium mutuo traduntur; formamautem esse consensum per verba vel aliasigna legitime expressum » •
60 LIB. VI. - TRACT. VI. DE MATRIMONIO. CAP. II. - DE MATRIMONIO SECUNDUM SE. - DUB. I. 61
Ministri,ipsi contrahentes ; foroma, verbaconsensumexpriment.ia.
Materia,juxta alios,verba exprimentiatr ad i t i onem.
sacramenti consìstìt in contractu inito permutuum consensum; quia sacramentum,cum contractus perficitur, tum gratiamproducit. In ratione ve~o matrimonii proprie dicti, ejus essentia consistit in vinculo conjugali, quod nunquam per se sol vipotest.
880. - Quaeritur: quae slt materia etforma, et quz'mimster sacramenti Matrz~monti"?Communis est sententìa, minzstroshujus sacramenti esse ipsos contrahentes;et formam , .ipsorum verba consensumexprimentia : ut probabimus in brevi Dissertatione, quam afferemus in fine hujusDubii ex n. 897.
Quo vero ad materiam, magis doctoresdiscrepant: sex sententias enumerat Sanchez 1, septem Pontius 2. - Duae tamensunt plus receptae:
Prima, quam ' tenent Busenbaum (utsupra) et Sanchez 8, Salmant. 4, Roncaglia 6,
et alii plurimi apud ipsos, dicit: verba sponsorum, quatenus exprimunt traditionemcorporum, sunt materia; quatenus veroexprimunt acceptationem, sunt forma.
Secunda autem sententia, cui magisadhaereo, et quam tradunt S. Antonionus a), Petrocorensis 6, Frassen .7, Abelly 8,
Holzmann 9; Laymann a) cum Paludano a)
et Petro Soto a) " ac Pontius b) cum S. Bonaventura b), Gersonìo b), Vasquez b),
Adriano b), ComitoloO et aliis, dicit materiam remotam hujus sacramenti esse
1 De Matr., Iib, 2, disp, 5. - • Llb. 1, cap. 7. -' Loc.cìc., n. 6~,- 4 T'r, 9, cap. 3, n.63. _5 Tr. 21, qu.2, cap. 1,qu. 4, resp, I. - • De Matr., cap. 3, qu. 3. - , Tom. 12,
880.- a) S. Antoninus,part.3, tt't.l,cap.2,post med.: e Forma hujus sacramenti, inquit,secundum Petrum de Palude, in 4, sunt verbaquae dìcunt contrahent~s, .scilicet:. Accipio tein meam etc., vel allqUld aeqUlpollens, utexpressiv~m consensus per signum. Materiasunt ipsi contrahentes •. - Eamdemque sententiam tenent Petrus de Soto, lect. 3 etlect. 4, de Matr.; et Paludanus, brevius dieensz'n 4, disto 26, qtt. 4, art. 3, ad 2: .Verbasunt forma, contrahentes sunt materia •. Laymann, lib. 5, tr.lO, parto 2, cap.2, n. 3,idem profecto tenet; sed negat esse necessarium assignare in sacramento matrimonii,quatenus est in fieri,materiam compositionis;quod •si tamen assignare ve.l.imus (addit ~~. 4),iste ultimus modus (Suarezll et Sanchezll, dequo S. Alphonsus in prima sententia] prioripuspraeferendus est •.
corpora contrahentium mutuo tradenda,sive jus mutuum in corpus alterius; materiam proximanz esse ipsam traditionemjuris in corpora, factam per verba seusigna consensum exprimentia; formamvero esse mutuam acceptationem, verbisaut signis expressam. - De forma infraloquemur, ut diximus supra.
Quod autem materia remota sint corpora contrahentium, et proxima sit ipsamutua corporum traditio, sic probatur. Hoc sacramentum, juxta communem sententiam, habet rationem contractus. Sicutigitur in aliis contractibus, res sunt materia remota, consensus expressus perverba est forma, et traditio rei est materia proxima contractus, nernpe applicatioformae ad materiam remotam; ita in matrimonio, corpora (sive jus in corpora)sunt materia remota; consensus expressus per verba, est forma; ipsa autem traditio juris in corpora est materia proxima,quae fit per applicationem formae ad materiam remotam, nempe adjus quod transfertur.
Contractus autem matrimonii, ad sacramenti rationem elevatus, id habet speciale, quod, ad hoc ut transferatur dominium juris in corpora contrahentium, nonrequiritur realis traditio rei, ut exigiturin aliis contractibus: sed suffìcit sola voluntas externe expressa, ut docent S. Arnbrosius lO, ubi: NON••• defioratio virgimìatls
tr. 3, disp, 2, art. l, qu.3, concl. 1. - S De Matr., sect, j l
n. 3. - 9 De Matr., n. 316. - 10 De Instit. virginis, cap. 6,n. 41. Migne, Patrol. lat,. tomo 16, col. 316.
b) Pontius, loc. cit., n. 12 et 14; S. Bonaventura, in 4, disto 28, qu. 5; Gersonius,Compend. theol., tr. 3, de Matr., v ..f.; Vasquez, disp. 129, cap. 3, n. ~8; disp, 148,cap. 7, i. f.; et de Matr., disp. 3, cap. 5,.Adrianus in 4, de Matr., qtt. l, § Ad rationes, v. Ad secundum principale, dicunt pa·riter contrahentes esse matenam; formamvero verba quae consensum exprimunt.Prae'terea Pontius, loc. cit., n. 13,. Vasquez,de Matr., disp. 3, cap.5, n. 70 et 71, negantdistinguendam esse in hoc sacramento materiam remotam a materia proxima.
c) Comitolus,de Contractu,parto l, cap.4,loquitur de contractibus in generali, in quibus ut formam indicat n. 7, signum externum exprimens consensum; ut materiamvero, n. 9, id omne in quo contractus verosaturo
]uxtaS. Do ctoreni, materia remotaipsa corpora.
Proxima,traditio coi:porum.
Forma,mutua acceptatio,
Fines li·citi et il1iciti in contrahendo,
fact'! conjugz'um, sed pactz'o conjugalzs,et S. Joannes Chrysostomus l; Matrimont'um non facit coz'tus, sed voluntas.
881. - e Unde resolves:• l°. Valide et licite contrahi potest
« cum pacto continentiae, sine intentione« prolis et remedii concupiscentiae. « Ratìo, quia non pugnat cum essentia« matrlmonfi. Et patet exemplo Beatae« Virginis et S. Josephi.
«2°. Non videtur licitum contrahere• tantum propter voluptatem carnis vel« vanitatem; quia finis debet esse saltem« honestus. - Navarrus 2, Sanchez 8.
• 3°. Licite contrahitur in remedium« concupiscentiae (nihil aliud intendendo):«modo proles positive non impediatur;«hoc enim sub mortali non licet. Co«ninck 4, Pontius 5, Hurtadus, Perez 6; ex«I CoroVII. - Hinc etiam conjuges pos« sunt abstinere ab usu conjugii, et optare« ne plures accipiant liberos quam possint«alere: dummodo, ut dixi, positive non« impediant nec abortum procurent. Pe« rez 7, Bonacina 8, Navarrus a), etc.
«4°. Licite etiam contrahitur ob fines« honestos extrìnsecos, fini intrinseco sa« cramenti (qui est mutua animorum con« junctio et conjugum sanctificatio) non« contrarios; V. gr. ad pacem inter regna« vel illustres familias componendam, vel« splendorem familiae conservandum. « Ita contra Sanchez b) et Silvium b) docent« Praepositus C), Pontìus, Gaspar Hurta-
I Opus ìmperfect., homil. 32, ad v. 9. Inter opera spur-ia S. ]oannis Chrysostomi. Migne, Patrol. graeco-lat.,tomo 56, col. 802. - • Man., cap. 22, num, 79. - • Lib. 2,disp.29, a n. 14, et n.27. - , Disp, 25, dub, 2, n. 16 et 14._ , Lib, I, cap. 21, num. 4. - Gasp. Hurtali., disp. 4,
881. - a) Navarrus, Man., cap. 16, n. 9,habet tantum ultimam partem, scilicet: eumpeccare qui eo modo coit, ut generationemimpediat.
b) Sanchez, lib. 2, disp. 29, n. 21 et 22,dicit esse veniale si prindpaHter propter hosfines contrahatur. - Sìlvius vero, in Sttppl.,qu.49, art. 6, conel. 6, ait veniale esse, si quismatrimonio utatur causa valetudinis, quia,«licet finis intentus sit bonus, et mediumquod eligunt sit sibi licitum, non est tamenproportio medii ad finem.. .
c) Praepositus, qu. 6, dttb. 2, n.9, utiquenegat esse peccatum; sed n. lO, hoc explicateo modout videatur sua dieta paululum coar·ctare: «Non obstante [ratione sacramenti],
« dus, Diana li), Martinus Perez 9; ubi cum« Dìanaw etiam permittit, ob divitias et« nobilitatem.
« 5'. Valide, sed illicite contrahitur« cum intentione negandì debitum, vi« tandi prolem, vel etiam non educandi,« moeehandì, etc.: nisi tamen talis intene tio in pactum deducatur, id est, nisi« adjiciatur tamquam conditio obligans.«ad aliquid contrarium essentiae matri« monìi. - Unde invalide contrahit qui« vinculum matrimonii vult tantum du«rare per annum: vel reservat sibi«potestatem adulterandi, vel non red«dendi debitum debite exìgentì; Vide« Perez l0, etc. 11 ".
882. - Tres fines in matrimonio eonsiderari possunt: fines intrinseci essentiales, intrinseci accidentales, et fines accidentales extrinseci.
Fines z'ntrinsed essentiales sunt duo:traditio mutua cum obligatione reddendidebitum, et vinculum indissolubile. Fines intrinsed accidentaies pariter suntduo: procreatio prolis, et remedium concupiscentiae. - Fines autem acddentalesextrinseci plurimi esse possunt, ut paxconcilianda, voluptas captanda, etc. - Hispositis:
Certum est l°. Quod si quis contraheret, positive excludendo fines intrinsecossubstantiales matrimonii (nempe, animonon reddendi debitum, vel contrahendiad tempus), non solum peccaret, sed nul-
diff. 3, n. 9. - • Disp. 18. sect, 7, num. 6 et 3. - , Loc,cìt., num. 5. - 8 De Matr., qu.4, punct, l, num. 12. Pont., 1oc. cìt, - Ga_p. Hurt., loc. cìt., num, IO et 11.- • Disp. 18, sect, 7, num, 7 et 8. - 10 Dlsp, 18, seet. 6. 11 Locis cito
inquit, Iicebit contractum matrimonii inireetìam principaliter propter fines honestos matrimonio extrinsecos.Saltem haec nullum peccatum continebunt, si tantum sint causa- applicationis ad hanc vel illam compartem, utsi quis velit matrimonium inire ad prolemsuscipiendam, sese autem applicet ad contrahendum cum hac vel illa propter ejus pulcritudinem, gratiam. Qua ratione excusaripossunt contrahentes ab omni peccato,etiamveniali, cum communiter principaliter, saltemconfuse, spectent finem intrinsecum matri·monii in suo contractu; caetera vero, ut cau~
sam applicationis.•li) Diana, parto 3, tr. 4, resol.219, quam
citat Busenbaum, non bene allegatur, cum
Fines intrinseci etextrìnseci.
Positiveexcludensfines intrinsecos substantialesinvalidecontrahit,
L\B. VI. - TRACT. VI. DE MATRIMONIO.
CAP. Il. - DE MATRIMONIO SECUNDUM SE. - DUE. I.
Excludensfìnes ìntrtnsecos accid c n t n t c svalide, etquandoqueHcite. c o nrra.hi t.
Principaliter nubereob concupis cen t i a m,veniale. juxtn atios.
62
lum in iret matrimonium. Ita communiteromnes cum D. Thoma 1. - Certum est 2°.Quod si quis excluderet duos fines intrinsecos accidentales, non solum valide, sedetiam licite posset quandoque contrahere(prout, si esset senex, et nuberet sine speprocreandi prolem, nec intenderet remedium concupiscentiae); sufficit enim utsalventur fines substantiales, ut supra.Et sic contraxerunt B. Virgo cum S. Joseph: qui utique non intenderunt procreationem prolis nec remedium concupiscentiae; et tamen validum quidem et licitumconjugium inierunt, ex Matth, I, ubi: NoUtimere accipere Marzam conjugem tuas«.
Dubitatur lo. Alt venzalz'ter peccet quz'l1ubz't prùicipaUter ob remedium concupiscentiae?
Prima sententia affirmat. Et hanc tenet S. Thomas 2, quem sequuntur Navarrus a), Natalis Alexander b), Concina b),'
l In 4, disto 31, qu, 1, art. 3. - e StlPP1., qu, 49, art.5, ad 2. - 8 Tr. 28, disp. 2, punct, lO, n. 1; cfr. disp. S,punct. S, n. 2. - .. Tr. 21, qu, 2, cap. 1, qu. 2, resp. 2. r. Lib. 6, partoS, n.236; cfr. n. 292. - 6 De Matr., n. 280 j
cfr. n. 455. -' T,·. 9, cap. 3, n. 28; cfr. cap. 15, n. 56. Coninck, disp. 25, dub, 2, n. 16; cfr. disp. 34, n. 6... D,·cast.,de Matr., disp.2, dub, 25, n. 303; cfr. disp.9, duo. 2, n. 10.!I Lib. 1, cap. 21, n. 4j cfr. Hb. 10, cap. 8, n. 5-et seqq. Gabriel Biet, Suppl, in 4, disto 26, qu. 1, art. 3, dub. 2..Atnuurz., in 4, disto 26, qu, unie., v. Circa praedicta appa-
ibi dispJltet de eo qui contrahit « causa vitandae fornicationis ». Sed; resol. 216, negat essepeccatum, etiam veniale, contrahere «ob pulcritudinem, veldivitias».
882. - a) Navarrus, Man., cap. 22, n. 79,(edit.latin. Veneto 1573) perspicue sententiamistam insinuat, dicens: «Contrahere principaliter. .. ob... finem qui de se mortalis nonest, nec debitus finis principalis matrimonii,quamvis secundarius esse possit, est peccatumveniale». Cfr. etiam versionem italic. Venetam 1575. - Nota praeterea S. Thomam, loc.cit., loqui, non de contractu ipso, sed de actumatrimonii; et ita etiam Natalis Alexander,de Matr., cap. 5, § 2, reg. 3 cum reg. 2 et 5;Concina, de Matr., diss. 4, cap. 8, a n. 5. SecLprofecto eadem videtur esse in hoc ratio deutroque, quamvis Natalis Alexander, cap. 1,art. 3, l'eg. 5, de intentione in contrahendovideattlr tenere contrariam opinionem; postquam enim remedium concupiscentiae recensuit inter fines, propter quos matrimoniumDeus instituit, scribit: < Hae igitur sunt causae, quarum aNquam sibi proponere quisquedebet, qui pie et religiose, ut sanctorum filiosdecet, nuptias velit contrahere ».
b) Bossius, dc Afatrim. Contractu, cap. lO,
Bossius b) cum Silvestro b), Henriquez c)
et Ledesma d); ac Sanchez b). - Id probantex auctoritate plurimorum SS. Patrum.Item probant ratione: quia, licet remediumconcupiscentiae sit etiam finis honestusmatrimonii, finis tamen primarius est procreatio prolis; un de contra rationis ordinem est, ut finis secundarius prae primario eligatur.
Secunda vero sententia, non minuscommunis nec minus probabilis, negatullo modo peccare: modo contrahens nonexcludat finem procreandae prolis. Ita tenent Palaus 8, Roncaglia 4, Croix 5, Holzmann 6,Bossius b),' Salmant. 7 cum Conincket Dicastillo j Pontius 8 cum Petro Soto e),
Gabriele, Almaino, Covarruvias, etc.; iternCajetanus b), Major, Durandus b), Richardus e), Palacios, Sà, Medina, Philiarchus,Angles, Perez, Ugolinus, etc., apud Sanchez 9. (Et id quod dicunt de sponsis, idem
re!. . Couarr., de Matr., parto 2, cap. 11 § unìc., n. 6, i. f. Major l in 4, disto 31, condo 4; cfr. disto 26, qu. 2.. Mich. dePalacios, in 4, disto 31, disp. 2, v. Haec ergo sunt.. . Sii,v. Debitutn coniugate, n. 5.. Mich. Medina, de sacror,homin, Continentia, lib. 3, cap. 13.. Philiarc/t..) parto 2,lib. 4, cap. 19, v. QuÙ'zto. - Angles, Fiores, parto 1, deMatr., qu.5, diff.4.. Didac. Peres, Commento in Ordinatoregni Castellae, Iib- 5, tit.1, lego 1, § Tertia conclusio, Ugolin., de Matrìm., cap. lO, in fine. ~ 9 Lib. 9, disp. 9,num.3.
n. 263; et de Effect. Matrim., cap. 7, n. 42et 43; Silvester, V. Matrimonium IV, qu. 4;Sanchez, Nb. 2, disp. 29, n. 26, hanc sententiam tenent in casu dumtaxat quo generatiopossibilis est; si vero generatio non sit possibilis, non erit peccatum. Et hanc eamdemsententiam tenent Cajetanus, Sum., V. Matrimonii peccata, § prz'mum igz'tur caput; etDurandus, z'n 4, dz'st. 31, qu. 4, n. 7, lit. E.
c) Henriquez, lib. 11, cap. 4, n. 2, nonloquitur de remedio concupiscentiae, sed 50lum de eo qui contrahit «ob causam minusbonam, ut delectationis, pulcritudinis aut di"vitiarum >.
d) Petrus Ledesma, qu. 49, art. 5, dub. 3,loquens de usu matrimonii, hanc sententiamutique probabilem existimat, sicut et secundamj sed probabilissimam omnium, eam quaenegat ullum esse peccatum, quando talis ususest remedium moraliter necessarium. Et inresp. ad 2, de intentione in contrahendoeamdem sententiam tenet.
e) Petrus ·de Soto, lect. 16, de Matr., V.
Secundum, testatur p1ures auctores ita sentire; ipse vero tenet esse veniale. - Richardus de Mediavilla, z'n 4, disto 31, art. 3, qu. 2,corp., problematice, ut ait Sanchez, hanc sen-
Aeque prcb a b ì Lì t e rnutlum peccatum. medo non exc l u d a t u r'proles.
Respondetur ration ibus oppositìs.
asserunt de conjugibus qui copularn habent I) principaliter ad concupiscentiamsedandam). Ratio hujus sententiae est,quia matrimonium est a Deo institutum,non solum ad prolem procreandam, sedetiam in remedium concupiscentiae; utprobatur ex Apostolo (I COl'. VII, 2.),ubi: Propter fornicaiionen: ...r unusquisque steam uxorem habeat, et unaquaequesuum vz'rum habeat.
Huic tamen textui respondet S. Thomas t, sic dicens: Sz· alz'quz's per actummatrzmonzi' intendat uùare fornicationemz'n conjuge, non est alz'quod peccatum /quza haec est quaedam reddz'tz'o debiti.:Sed sz· intendat uitare fornicationem z'nse, sic est zU ahqua superfluitas ; et secundun« hoc, est peccatum ueniale: necad hoc est matrz'nzonz'um z'nstt"tutum, nisz'secundum z'l1dulgentzam, quae est de peccatis oenialibus. - Sed venia tanti Doctoris (cujus sententiis universe obsequiin caeteris ego studui) magis propria videtur interpretatio S. Joannis Chrysostorni, cujus verba mox infra afferam, etquem sunt secuti Estius, Salmeron g) etCornelius: nempe, quod illud propter fornicationem, non intelligitur de vitandafornicatione conjugis, sed propria. Idquevidetur patere ex contextu ejusdem Apostoli (in dicto cap. VII), ubi dicitur: Bonztm est homzru" mulz'erem non tangere:propter fornz'catz'onem autem unusquz'squesuam uxorem habeat, et unaquaeque suumvz'rum habeat. En quomodo Apostolusviris consilium praebet ut abstineant atactu mulierum j si vero ipsi in periculosint incontinentiae, ne incidant in fornicationem, remedium non solurn permittit,
l Supp!., qu. 49, art. 5,' ad 2. - Estius" in I CoroVII,
2 et 3. - CorneI. a Lapide, in eumd~ loc. - Pontius} lib. 1,
tentiam de usu matrimonii tenetj sed certein resp. ad obi 1, 2 et3, et quidem expresse,.tenet esse peccatum, quod Sanchez non advertit.
f) Et hoc dumtaxat assertum habent, 10cis cito (expresse saltem), Croix, Holzmann,Almainus, Sà, Philiarchus, Angles, Perez,Ugolinus.
g) Salmeron, in I Cor., disp. lO, § Ad tertiam vero [dubitationem] circa illa verba:Propter fornicatiol1em, absolute loquitur et sinedistinctione: «Etsi ante peccatum conjugium
63
sed suadet, dicendo tt1ZUsquz:"que suam.UX01'em habeat. - Et quamvis addat :Hoc autem dico secundum z'ndulgeutz'am,non. secundum imperium: id tamen profert pro iis qui non sunt incontinentes,quibus tantum permittit nubere; sed suadet a nuptiis abstìnere, dum ait: Dico autem non nuptz's et vùiuz's: bonum est illz'ssi sic permaneant, sicut et ego. Nequehic z'ndulgentza importat permissionemculpae venialis; verius enim, ut ait Pontius cum Estio h), Salmerone et Cornelio h), indulgere non est veniam daread leviter peccandum, sed permittereut Iicìtum.
Cum autem D. Paulus sermonem revocat ad eos qui sunt in periculo incontinentiae, non solum permittit, sed etiamipsos ad nubendum absolute hortatur,dicens (vers. 9): Quod sz·non se contineni,1zubant. Melz'us est enzm nubere, quamuri. Tò enim nubant verius hortatìonemquam permissionem importato - Id beneconfirmatur ab eo quod dicit Apostoluseodem loco (I COl'. VII, 5), ubi loquensde conjugibus, scribit: Nolz'te fraudareinotcet«, nz'sz' forte ex consensu ad tempus, ut uacetis orationi: et z'terum reuertzmi'nz' z'n idz'psum, ne tentet vos satanaspropter z'ncontz'nenHam vestram. Si licetergo conjugibus debitum petere tantumad vitandam incontinentiam, licebit etiamob eumdem finem matrimonium inire.
Hinc S. Joannes Ch'rysostomus, explicans textum Apostoli, inquit unarn ex causis, cur Deus instituerit matrimonium,esse ut vitetur incontinentia. - En ejusverba: Quae z'gz'tur fuz't causa coujugzi'? Et cur z'llud datunz est ciz'vinz'tus?
cap. ·21, n. 4..' Salmeron, in. I Cor., disp. lO, verso fin.disputat., § Unde adjecil.
sit institutum a Deo propter sobolem; postpeccatum tamen adjectum est, ut sit in remedium fomitis et concupiscentiae, quae in ho-
. mine dominatur: ita ut in medicamentumpeccati liceat usus conjugii •.
h) Estius contra, in loc. cit., v. 6, dicit Apostolum id concessisse «ex permissione et indulgentia quadam, quia nimirum solent minora quaedam mala concedi ad avertendummajora. ; et deinde approbat D. Augustinumdicentem esse veniale. - Et pariter Cornelius a Lapide, in cit. loc., videtur consentire
LIB. VI. - TRACT. VI. DE MATRIMONIO. CAP. II. - DE MATRIMONIO SECUNDUM SE. - DUB. I.
Ffnes intrinseci accidentales,referendiadDeum, salatem habituaIiter.
64
Audi Paulum dicentem: Ad vitandasscortationes, quisque suam uxorem habeat, etc. Ut scortationem oitemus, ut moderemur concupiscentiam...,conten#uxorepropria, hoc nobt"s affert conjugzum, hic~us fructus, hoc inde lucrum est..., zn hocquaerendae nuptiae, ut ad vt1am pudicedegendam nos adjuvent. Ha S. Doctor l.
Ad auctoritates 55. Patrum quae opponuntur, respondet auctor Petrocorensis 2, quod ideo Patres conjuges damnant,quia eos libidinis impetum sequi supponunt.
Ad ratt'onem autem contrariae sententiae, nempe quod sit deordinatio eligere finem secundarium prae primario:respondetur quod deordinatio quidem esset, si ordinaretur finis primarius ad secundarium; sed non, si ex duobus finibuslicitis secundarius prae primario eligaturo - Hujusmodi tamen fìnes intrinseciaccidentales (vel procreandae prolis velvitandae incontinentiae), ut honesti sint,oportet ut referantur ad Deum, si nonactualiter, saltem virtualiter aut habìtua-
1 Homil, Quales ducendae sint uxores, n. 5; Migne,PatroI. graeco-Iat., tomo 51, col. 232.-' De Matr., cap. 11,qu, 2, v. Sed quia. - e Lib. 9, disp. 8, n. 3. - ! Lib. IO,cap. 8, n. 2. - li De Effect. matr., cap. 7, n.17. - Regin.,Iib, 31, n. 336. - Villal., parto l, tr, 13, diff. 40, n. 1, Fil/., tr. lO, parto l, cap. 9, n. 317. - • Tr. 28, disp. 2,
liter i); ut communiter tradunt Sanchez 8,Pontius 4; et Bossius 5 curo Reginaldo, ViI·lalobos, Filliuccio, etc.
883. - Dubitatur 2".An sit lt'ct"tum contrahere matrzmonzum princlpaHter obfines accideniales extrinsecos, nempe obvoluptatem captandam, pacem familiarumconciliandam, et similia?
Prima sententia affirmat. Et hanc tenent Pontius a), Palaus 6; et Salmant. 7
cum Cajetano, Coninck a) et Gabriele; acprobabiIem putat Sporer 8 cum Tamburinio: modo non excludatur fìnis debitusintrinsecus, ut supra. - Ratio, quia semper ac finis debitus retinetur, non est illi·citum nuptias ad fines indifferentes ordinare. Tunc enim finis (v. gr. voluptatis)non est principalis, sed tantum impellensad contrahendum matrimonium, quo jamcohonestatur voluptas,
Seeunda sententia negat; et hanc tenent D. Thomas b), Sporer 9, Tamburinìus lO, Roncaglia 11, et Sanchez e), citansS. Augustinum et S. Anselmum, - Ratio,quia non potest esse immune ab aliquapunct, lO, n. 3. - , Tr. 9, cap. 3, n. 30.• Cajetan., Opusc,tomo l, tr. 12, qu. 3. - Gabriel a S. Vi·ne., disp. 1, qu, 4,num. 40. - B Parto 4, cap. 1, num. 298.. Tambur., deMatr., tr. 4, cap. 2, § 3, n. 13. - 9 Loc. cit., n. 297. 10 Loc. cit;; num. 11. - II 'I'rcct. 21, qu, 2, cap. 1, qu, 2,resp.2.
Con t r ahere prmcipaliter ob:tinesextrinseeos acci..dentales, [uxtaalios, ncitum.
J u x t aalios, ilticitum,
s. Doctordistinguìt ;Si finis sìt
per se honestus, lieiturno
Si finisInhonestus ,Illicitum.
Gratia requiritur incontrahe nttbus.
Secus, inprocuratoreet sacerdoteassistente.
deordinatione, velle ordinare rem sacramad profanam, et matrimonium contrahereob fìnes alienos ab illis per quos nuptiaesunt licitae.
Ego puto distinguendum: Si finis sitper se honestus, nìrnirum pax populi,amor inter consanguineos, honoris farniliae conservatio, sanitatis tuendae, et similis: tunc puto dicendum cum Busenbaum (ut supra, n. 881, ad 4), Pontio 1,Conìnck " et Palao 8 (qui id habet ut cerotum d), contra e) Sanchez) licite matrimonium contrahi. Quia haec non est deordinatio, ut mox supra diximus, eligerealiquem ex finibus secundariis honestisprae fine primario: modo iste non excludatur. - Secus vero, si finis non sit honestus, nempe si sit voluptatis, vel cupiditatis divitiarum aut vani honoris; ut tenentBusenbaum (n. 881, ad 2) cum Navarroet Sanchez, et Viva 4 cum communi.
884. - «6°. Contrahentes, ut non pec« cent, debent esse in gratìa, etiam tunc« quando per procuratorem contrahunt;« quia verum sacramentum suscipiunt,«licet dormiant. Secus est de procura« tore per quem contrahunt: uti et de sa« cerdote copulante; quia nec suscipit« nec administrat sacramentum, sed tan« tum ut testis assistito Card. de Lugo 5 »,- [Ita etiam Salmant. 6 cum Sanchez etcommunì].
65
Peccaret autem mandans, si tunc essetin mortali, eodem modo ac si per se contraheret. Roncaglia 7; et Bonacina 8 cumRebello, Coninck, Gutierrez, etc. - Etpeccaret quidem duplici peccato sacrilegii: primo, quia indigne susciperet sacramentum; secundo, quia indigne ministraret (ut dicemus n. 897 et seq.). Sed hocultimum probabiliter non est mortale,juxta dicta de Sacram. zn gen., n. 32;cum sponsi non sint ministri ad tale sacramentum consecrati.
885. - Notandum hic quod, ut procurator contrahat matrimonium nomine alterius, plura requiruntur, scilicet:
l0. Speciaìe mandatum: ad quod autern non requiritur scriptura, sed sufficitsi detur oretenus; ut dicunt Sanchez 9,Salmant. lO; et Palaus 11 cum Gutiertez etPerez a). - Nec requiritur diversitassexus: unde bene hoc officium gererepossunt duo mares vel duae feminae; utSanchez 12; et Palaus 13 cum Gutierrez.
2°. Ut mandatum sit de contrahendocurn determinata persona. Vide Sal-mant.P,
3°. Ut procurator per se contrahat;non potest enim ipse alium delegare, nisihabeat expressam et specialem a mandante licentiam. - Et haec tria habentur expresse b) in cap. fin. de procuratom 6°.
Quaenamrequiranturin procuratore.
S. Augustìno, Circa quod notandum est Pon- e) Sanchez, lib. 9, dz"Sp. Il, n.4, ubi citattium hos auctores citare his tantum verbis: S. Augustinum et S. Anselmum, loquitur de«Vide...Cornelium, Estium et Salmeronem s , usu matrìmonìì, quem dicit esse venialem, sii) Auctores citati haec dicunt de ipso actu fìat propter solam delectationem; et ita reveraconjugii (sed idem pIane est de intentione in habet S. Augustinus, de Bono conjug., cap. 6contrahendo); et loquuntur solum de pro- (Migne, PatroI. lat., tomo 40, col. 377, 378) etcreatione prolis, quamvis ratio quam afferunt contra Julian., lib. 5, cap. 9, n. 40 (Migne,valeat etiam pro intentiene vitandae fornica- PatroI. lat., tomo 44, col. 807 et 808). - S. Antionis. selmus vero a Sanchez citatur ut qui idem883. - a) Pontius, lib. 1, cap. 21, n. 13, dicat in locum D. Pauli (I Coro VII): Hoc auita loquitur de pulcritudine, divitiis, gene- tem secundum z'ndulgentiam dico; sed idris nobilitate. De voluptate vero, n. 7, negat apud S. Anselmum reperire nequivi; idemesse peccatum per se contrahere ad eam ca- tamen tum de usu tum de ipso contractuptandam; per accidens vero, et ut in pluri- Matrimonii indicat, de Nupt. consanguineor.,bus, dicit in hoc inesse aliquod veniale, quia cap.6, ubi scribit: «Non quod negem nuptiasraro accidit sine peccato exerceri aetum illum-- "sanctas et cubile immaculatum, quae legitimepropter vehementiam voluptatis. - Coninck et cum timore Dei celebratae pio amore maautem, quamvis hic citetur a Salmant., at certe trimonium, quo nubentes efficiuntur unus spidisp. 25, n. 16 et seqq.,potius tenet eamdem ritus, ex quo facti sunt una caro, et amoresententiam quam S. Alphonsus, ut ipse S. Do· sancto et desiderio generandae prolis, sic conctor infra notabit. tegunt honestate sui, et absorbent quodam-b) S. Thomas, z'n 4J dz"St. 31, qu.2, art. 3, modo illam humanae generationispoenalemtractat de actu conjugii, qui propter delecta- turpitudinem '. Migne, PatroI. lat., tomo 158,tionem quaeritur; sed, ut jam notatum est, col. 560. - Sed de intentione in ipso contractuidem omnino est dicendum de contractu etSanchez loquitur lib.2, disp. 29,. et n. 21, dicitde actu matrimonii. veniale esse «ad alios fines [praeter sobolem
1 Lib. l, cap. 21, n. 13. - , Disp, 25, dub, 2, n. 17et 18. - • Tr. 28, disp. 2, punct, lO, n. 3. - Naoarr., Man.,cap. 22, n. 79. - Saneh.,lib. 2, disp. 29, n. 27. _. De Matr.,qu. 3, art. 2, n. 4. - , De Sacram. i. g., disp. 8, n. 155. • Tr. 9, cap. 3, n. lO, 89 et 92. - Saneh., lib. 2, disp. 6,a num. 3; et disp. li, num. 29 et 30. - 'Tract. 21, qu. 2,cap. 1, qu.6, resp. 1. - • De Matr., qu.2, punct. 5, n. 12
vel remedium concupiscentiae] indifferentes,matrimonio tamen extraneos, ut pulcritudinem, divitias., matrimonium principaliter ordinare; idemque esse, n. 22, si principaliterordinetur ad paces componendas.Haec tamenintelligenda sunt quando ii sunt fines princi-
. pales, non vero quando sunt causa dumtaxatsecundaria seu applicationis ad contrahendum. Ex quo infert, n. 25, «communiter excusari a veniali contrahentes matrimonium obfines indifferentes,matrimonio extraneos, quiacommuniter non eligunt ut fines, sed ut rationem applicationis ad matrimonium, vel admatrimonium curo tali; et manet finis matrimonii debitus, etiamsi de illo nihil cogitent,quia eo ipso quod matrimonium contrahere
S. ALPHONSI, Opera fflDralia. - Tom. IV.
et 13. - Rebell., parto 2, lib. 2, qu, 5, n. 11. - Coninck,disp. 24, dub, 2, num. 23. - Gutierr., de Matr., cap. 43,n. 28. - • Lib. 2, disp. 11, n. 3 et 14. - 10 Tr. 9, cap. 3,n. 97. - 11 Tr. 28, disp. 2, punct, 9, n. 1 et 7. - Gutier,·.,de Matr., cap. 43, num. 3 et 16. - 19 Loc, cìt., num. 15. 18 Loc. cit., num, 7.• Gutierr., Ioc. cit., n. 17. - 14 Tr.9,cap. 3, n. 97.
intendunt, nisi finem debitum expresse excludant, illum virtute et implicite intendunt •.
d) Id ut certum habet Palaus, inquantumscilicet absolute sic tenet, nec loquitur decontrariae sententiae probabilitate.
885. - a) Didacus Perez, quem Palaus citat ad probandum scripturam non esse neces·sariam, dicit tantum in Commento z'n Ordz·nat.regni Castel., lz"b. 5, tit. 1, lego l, v . .Quidautem sito in matrz·m., matrimonium posseinter absentes contrahi «per nuntium velepistolam ad hoc specialiter constitutam '.
. b) Haec tria in citato capite habentur, videlicet: 1°ut procurator habeat speciale mandatum; 2° ut alium sibi non substituat, nisiad hoc speciale mandatum habuerit; 3° ut
5
66 LIB. VI. - TRACT. VI. DE MATRIMONIO. CAP. II. - DE MATRIMONIO SECUNDUM SE. - DUB. 1. 67
4°. Ut mandatum non sit revocatum(nec etiam t) mentaliter) a mandante, antequam matrimonium eelebretur. Sanehez \Palaus 2; et Salmant." eum Pontio et Bonacina. - Et hoc eurrit, etiamsi revocatic fìat tacite, nempe si quis mandatumdederit contrahendi cum una, et posteacelebret sponsalia cum alia. Sanchez 4;et Palaus 5 cum Covarruvias, Coninck etGutierrez.
5°. Ut procurator ostendat mandatumparocho et testibus, et coram eis contrahat matrimonium, juxta formam Tridentini. - Non requiritur autem ut coram eisdem tradatur mandatum procuratori exparte mandantis. Sanchez d); et Salmant."cum Pontio e), Bonacina e), etc.
6°. Ut procurator lz'mz'tes mandati nonexcedat. - In hoc tamen advertendumquod si conditio sit requisita a mandante,scilicet ut contrahatur cum tali dote, talitempore, etc.; si non servatur conditio,matrimonium erit nullum. Sanchez 7, Roncaglia 8 et Coninck 9.
1 Lib, 2, disp. 11, n. 6 et 9. - e Tr , 28, disp, 2, punct. 9,n. 2. - :1 Tr. 9, cap. 3, n. 98 et 100. - Pont., Hb, 2, cap. 15, n. 8et 11•• Bonac., qu. 2, punct, 5, n. 7. - 4, Loc. cit., n. lO._ l) Loc. cìt., n. 2. - couar., de Matr., parto 2, cap. 4..irrit., n. 14•• Coninck, disp. 24, dub, 9, n. 69.• cuuerr.,de Matr., cap. 43, n. 28. - G T'ract, 9, cap. 3, n. lO~. -
matrimonium sit invalidum, si mandatum sitrevocatum antequam contrahat, etiamsi hancrevocationem ignoret.
c) Ampliatio haec (quam praetermittit Bonacina) valet pro foro conscientiae tantum,ut notant Sanchez, Salmant. et Pontius.
d) Haec videntur clarius ex ipso Sanchezexplicanda. Igitur Sanchez, lib. 2, disp, 11,n. 23, negat exigi ut mandatum .detur prl?curatori, praesente parocho et testibus; et altsatis esse ut procurator contrahat coram istis.Et ibid., n. 24, quaerit utrum '. necessariumsit ut parochus et testes, dum assistunt matrimonio contraeto per procuratorem, videantmandati litteras», et remittit lectorem adlib. 5,disp. 8, n. 24, ubi negat id reqUÌ:I'iad valorem matrimonii,et affirmat exigi so·lum ut paroehus et testes pIene testificenturde matrimonio; haec sunt ejus verba: «Quandoaliqui contrahunt per procuratorem, non estopus ut parochus et testes videant litteras, inquibus continetur potestas procuratoris, ut praxis totius Ecclesiae recepit; alias deberent esseviri docti, ut scirent an ea potestas sit sufficiens necne; at non possunt pIene testificaride matrimonio, nisi Supposita veritate illiuspotestatis procuratoris... Non videtur mens
Si vero conditio sit requisita a fure,nempe ut contrahatur praemissis denuntiationibus, obtenta licentia episcopi, etc.,tunc validum crit matrimonium sine ipsisinitum; ut communiter dicunt Boriacina lO, Sanchez 11, Navarrus f),' et Salmanto 12 cum Palao, Trullench, Reginaldo f), Diana g), etc. Quia matrimoniumsine illis per se est validum, quamvisillicitum: ergo sic etìam, cum celebratur
'per procuratorem j talis enim forma apponitur ad rite faciendum actum, sed nonut conditio, sine qua mandatum sit ìnvalidum.
886. - Quaeritur hic: an, si quis dederit mandatum sine animo contrahendi,sed ante celebrationem matrimonti' mandatum ratificavz't, tunc oalide matrimonzum contrahatur?
Negant Palaus 13 et Coninck 14j quiamandatum illud, deficiente animo contrahendì, fuit nullum; et ideo non potuit soloconsensu reconvalidari, sed oportet utdenuo consensu expresso constituatur. -
, Lib. 2, disp, 11, n. 17. - B Tr. 21, qu. 2, cap. 1, qu. 6,resp, 2. - ti Disp. 24, dub, 9, n. 69. - 10Qu. ~. punct. 5,n. 9. - 11 Loc. cìt., n. 18. - 12 Loc, cìt., n. 101. - Palaus,rr. 28, disp. 2, punct. 9, n. 3.· Trull., de Sacram., lib.7,cap. 3, dub.Y, n. 14. - 13 Tr. 28, disp.2, punct.9, n. 2.H Disp. 24, dub, 9, n. 72.
concilii, ut pIene et integre possint parochuset testes de matrimonio testifieari, sed ut sinttestes consensus de praesenti, quamvis valormatrimonii pendeat ex alicujus veritatis suppositione, ut constat ex matrimonio contractoper procuratorem, in quo ut parochus et testespIene testentur de matrimonio, oportet ut videant potestatem procuratoris, et scìant essesufficientem nec revoeatam s ,
e) Pontius, quidquid dicant Salmant., idnon habet. - Bonacina autem, loc. cit., n. 5,id tantum requirit (quod ad praesens attinet)quod contrahat «coram parocho et testibus,aIioquin invalide celebrat ».
f) Navarrus, Man., cap. 22, n. 78, rationem dumtaxat habet hujus dicti, scilicet: matrimonium, quod quis contra prohibitionemepiscopi, judicis vel paroehi contrahit, validum esse, si impedimentum quod opponebatur revera non existat. - Et pariter ReginaIdus, lib. 31, n. 179, dicit validum esse matrimonium,c1ddelegatus assz'stz"t, non exsequensaliquid quod habet in mandatis, v. g. ut nonprocedat ad m&trimoniumnisi factis denuntiationibus, etc.
g) Diana, parto 3, tr. 4, resol. 250, hocdumtaxat refert ex Villalobos.
Si mandaturo sine animo contrahendi ratum habeatur ante matrimonium:
Non improbabilit e r matrtmonium invalidum,
Probabìlius validum.
Quid dematcìmonioper epistoIam.
Sed affirmant Sanchez 1, Bonacina a), Roncaglia 2; et Salmant." curo Trullencb. Ratio, quia proeurator ideo valide contrahit,in quantum suis verbis significat voluntatem, nonjam praeteritam, sed praesentemmandantis; sufficit igitur quod temporequo contrahit, adsit voluntas mandantis,ut valeat actus. - Haee videtur probabilior ; sed primam non censeo improbabilem.
In talibus autem nuptiis, paroehus interrogare debet proeuratorem: Vi's t'nuxorem Luciam, nomine N. N.? Et feminam: Vi's t'n mart'tum Franciscum, mediante praesente suo procuratore? - VideSalmant. 4.
Matrimonium autemper epistotam contrahitur, quando unus, ex. gr. sponsusscribit ad sponsam, se illi tradere in maritum, et ex tunc eam aceeptare in uxorem; et sponsa idem reseribit vìro; etuterque postea epistolas legit coram parocho et testibus. - Sed quando vir scribit feminae, se illi in virum tradere, etacceptare illius consensum ex tunc quoilla praestiterit: tunc, licet femina nonrescribat, sufficit ut matrimonium contrahatur, si femina coram parocho et testibus litteras aperiat et consensum praestet. - Ita Sanchez 5 j Salmant. 6 cum
1 Lib. 2, disp. Il, num. 13. - s Tr. 21, qu, 2, cap. 1,qu, 6, resp, 2. - e Tr. 9, cap. 3, n. 104. - Trull., de Sacram., lib.7, cap. 3, dub.7, n. 12. - 4 Loc. cìt., n. 107.5 Lib. 2, disp. 12, n. 3. - 6 Loc, cìt., n. 108. _ 'l' Parto 3,tr.4, resol. 272. - S Tr. 9, cap. 6, n. 61. - D. Thom., in 4,
886. - a) Bonacina, qu. 2, punct. 5, n. 6,hanc opinionem a contrario insinuat, seu eamsupponit, dìcens: «Qui ficte constituit procuratoremad contrahendum suo nomine matrimonium, et tempore contractus matrimoniinon abstulit fictionem nec interius eonsensit,non censetur valide celebrasse matrimoniumin foro conscientiae; nam contractus celebratus sine consensu non est validus».
b) 'Diana et Villalobos citantut utique hica Salmant.; sed VillaIobos, parto 1, tr. 13,dif./. lO, n.s2f'secundum tantum modum habet. Et hune Diana, loc. cz't., resol. 250, exeodem Villalobos dumtaxat referto - Palauspariter, loc.cz't., n.11, secundum modum tantum habet, sed paululum immutatum.
c) Navarius, Ub. 4, consz'l. 6, n. 9, de cOgnat. spt'rz't.; Molina, de Just. et Jure, tr.2,disp. 254, n. 1; Henriquez, Ub. 11, cap. 2,n. 6; Gutierrez, de Matr., cap. 45, n. 4, a
Diana b) et Villalobos-v,' ac Palaus b) cumNavarro C), Molina C), Coninck d), Henrìquez c) et Gutierrez cJ.
« 7°. Conjux habet potestatem in alte«rius corpus, sed non ad exercendam«libidinem generationi adversantem »,
887. - «So. Requiritur consensus de«praesenti, verbo, scripto, aut nutibus« expressus :o.
« Suffìcìt tamen 1° exprimere per« alium, ut si parentes pro filiis contra« hant, his tacentibus. Vide Diana 7 ". [Idquod dictum est de sponsalibus filiorum,quae, ipsis tacentibus, a parentibus contrahuntur (vide ex numero 838), idemdicitur de ipsorum matrimonio, tali modoinito. Vide Salmant. 8 cum D. Thoma, Sanchez, Bonacina, Covarruvìas, etc.]. - «Suf« ficit etiam 20 si alterius consensui prae« cedenti, et non revocato, alterius accedat.« Unde, si quis coram paroeho non vere«consenserit, satisfacit eonsentiendo po«stea. Vide Diana 9".
Vir autem ficte matrimonium contrahens tenetur dueere; ut docent Lugo lO etCroix 11 curo Sanchez 12: etiamsi adsit dìsparitas a), quae (ut ait Lugo) raro excusat.- Excipitur tantum: 1) Si fraus mulierisintercesseritj ut dec1aravit S. Congregatio. Vide Patrem Zaccariaapud Croix b)._
disto 27, qu, 1, art. 2, solut, 2, ad 3. - Sanch. /lib.l, disp. 23,n. 3. - Bonac., qu, 2, punct. 1, n. 6. - Couarr., de Matr.,parto 2, cap. 4,init., n. 7. - 9 Parto 3, tr.4, resol. 292. 10 De Just. et Jure, disp, 12, n. 35. - 11 Lib. 6, parto 3,n, 257. - " Lib. 1, disp, 11, n. 4.
Palao cìtantur pro hoc asserto tantum, quodscilicet matrìmonium potest per litteras contrahi; Gutierrez tamen non bene. Ast Henriquez habet etiam secundum modum quirefertur hic a S. Alphonso; et Gutierrez, n. 2,utrumque.
d) Coninck, disp. 24, n. 80, diverso modoponit primum casum: «Si Catharina prior,inquit, seripsit Petro, se in eum de praesenticonsentire; et inde Petrus, remzsst's z'z'sdemUtterts, seribat se ejus consensum acceptare,et similiter in eam de praesenti consentire,et utraeque lt'tterae a Catharina coram parocho et testibus legantur, et Petri eonsensusacceptetur ».
887. - a) Quae tamen non sit notabilis,limitat Sanchez.
b) Dec1aratioS. Congr. Conc.,quam P. Zaccaria ad Croix, lt'b. 6, parto 3, n. 258, affert,non est ad rem; ibi enim 1° ficte contrahens
Quam potestatem Conjux habeatin corpusalterìus,
Ad matrìmoniumqualis consensus requiratur,
Ficte COntrahens adquid teneaturo
68 LIB. VI. - TRACT. VI. DE MATRIMONIO. CAP. Il. - DE MATRIMONIO SECUNDUM SE. - DUB. l. 69
Verbanonsunt necessariaad valide contrahendum.
Excipitur 2) Si nullum damnum sit puel
lae obventurum; ut ajunt Sanchez l; et
Croix 2 cum Palao c) et Krimer.
Certum est apud omnes (exceptis pau
cis quos refert Bossius 8), ad contrahendum valide matrimonium oerba non esse
necessaria ; ut docent D. Thomas 4, Bel
larminus 5, Sanchez 6, Roncaglia 7; et Bos
sius 8 cum Panormitano, Navarro, Covar
ruvias, et alii passim. - Probatur ex
cap. 23, de sponsal., ubi muti et surdi
valide quidem nubunt; et ex cap. unic.,
§ fin., de despons. tmpub. in 60, ubi dici
tur, ad matrimonium filiae sufficere con
sensum parentum, si ipsa taceat d); item
ex cap. Is qUt' fidem , de sponsal., ubi
olim sponsalia per copulam in matrìrno
nium transibant. Ex quibus canonibus
infertur, verba non esse necessaria; cum
ìbì suffieiat ad contrahendum consensus,
signis tantum expressus, et etiam prae
sumptus o.Clarius ìd probatur excap.luae
fraternitati 25, de sponsal., ubì, ad quae
situm: Utrum ex solis uerbis... matri
monium contrahatur? Innocentius III sic
respondit: Matrimonium in veritate con-
1 Lib.1, disp. 11, n. 5. -' Lìb, 6, parr, 3, n. 257. - Kr;
mer, in 4 decretal., qu, 1, art.5, § l, n. 529. - 3 De Matr.
Contr., cap. 3, n. 41. -, In 4, dist.27, qu, 1, art. 2, solut, 2,
ad 2 et 3. - , De Matr., cap. S, ad 2. - e Lib. 2, dìsp, 31,
n. 5. - 'J Qu.2, cap.2, qu, 1, resp.2. - 8 Loc, cìt., n. 44.
Panorm., in cap. Tuae fraternitati, nume 2, de sponsal, -
erat ipsa mulier, non vir; 2" fietio illa notaerat viro, ut ipse Zaccaria ingenue fatetur,et fraus non ad virum referebatur, sed ad eosqui mulierem in fortalitio Mutinensi detinebant, usquedum viro suae conditionis nuberet; 30 denique non fuit quaesitum a S. C. anvir aut mulier ducere teneretur, sed: «An matrimonium sit nullum in casu •. Cui responsum datum fuit: «Affirmative et amplius •.Habetur in Thesauro Resol. S. C. C. 9 }unii1725, in una Mutinen. Matrimonii.
c) Palaus, quem revera hic citat Croix,loquitur de sponsalibus de futuro, tr. 28,disp.l, punct. 2, n. 3, et dicit eum qui virginem sub ficta promissione matrimonii defloravit, teneri illam ducere ex damno, quoties mulier aliunde (sola enim disparitas perse non sufficeret) non habuerit occasionempercipiendae deceptionis.
d) In hoc capite agitur de impuberumdesponsatione, quae utique vim sponsaliumde futuro habebant. Sed omnino cfr. ea quaesupra, num. 838, nota a, ex decreto Ne temere notavimus.
e) Leo XIIT, suo decreto Consensus mu·
trahitur per legttimum viri et mulieri'sconsensum; sed necessaria sunt, quantumad Ecclesianz.uerba consensum exprimentia de praesenti: nam surdt' et muti
possunt contrahere matrù12onz'um per consensum..., sine uerbis.
888. - An autem uerba sin; necessariade praecepto?
AHi affirmant, ut Aversa, Cornejo et
Rodriguez, apud Salmant.", Et probant
ex verbìs mox supra relatis (in citato
cap. Tuae fraternt'tatt): Sunt necessaria,
quantum ad Ecclesiam, oerba, etc. - Et
ideo sentiiìnt peccare graviter sponsos
qui signis tantum consensum exprimunt,
cum possint verbis a).
AHi autem negant verba esse de praecepto: ita Pontius l0, Palaus 11, Viva 12 et
Diana b). Quia (ut ajunt) nullibi patet tale
ad esse praeceptum. - Respondent autem
ad praefatum textum, Pontificem ibi mi
nime intendisse excludere alla signa con
sensum exprimentia; et dixisse necessaria
esse verba quantum ad Ecclesiam, non
quoad substantiarn actus, sed quoad faei
liorem conjugii probationem. Et sìc sentit
Nauar., Man., cap. 22, n. 20; et Consil. 5, n.12, de spcnsal.>
Couarr., de Matr., part.2, cap. 4, init., a n. 1. - Aversa)
qu.B, sect.2, v. Quarto . .. Cornejo, disp.4, dub.2, qu. 2. _
Rodrig., Sum., parto 1, cap. 214, n. 5. ~ 9 Tr. 9, cap. 6,
n. 52. - 10 Lib. 2, cap. 7, n. 14. _11 Tr. 28, disp. 2, puncr, 7,
n. 5. - 19 De Matr., qu. 4, art. 2, n. 1.
tuus, 15 Februar. 1892, abrogavit canones etalias quascumque juris canonici de conjugiispraesumptis dispositiones,etiam speciali menotione dignas. «Simul (ita. pergit) per has lit·teras nostras decernimus ac mandamus, utdeinceps illis in locis in quibus conjugia clan·destina pro validis habentur..., copula cama·lis sponsalibus superveniens non amplius exjuris praesumptione conjugalis contraetuscenseatur, nec pro legitimo matrimonio agnoscatur seu declaretur. Hujus tamen auetoritate decreti induci nolumus necessitatemformae Tridentinae servandae ad matrimoniivaliditatem, ubi illa forma modo non viget •.
888. - a) Etsi Salmant. hanc opinionemtribuunt citatis auctoribus; at sane solus Aversa dicit: «Videtur. esse mortale. - Cornejo autem: «Notandum tamen est, inquit,mortale non semper esse agere contra hocpraeceptum, ut si id tiat ex negligentia autabsque scandalo •. - Rodriguez denique dicitverba esse necessaria ex praecepto; sub quonam autem peccato non explicat.
b) Diana, parto 3, tr. 4, resol. 248, opinionem aliorum dumtaxat referto
]uxta alsunt nelsaria:praece:gravi,
]uxta ainon suni "praecep~
I
P'r o b a .b i Liu s , depraec e p t olevi.
DonalioannuIi v e lt r a d u c t i osponsae, sìgnurn per seinsufficiens.
ManU111p or r Ige r e,si~num su!fìcìens,
Manumnon retrahere veriusinsuffìciens,
etiam Glossa t, dicens: Non contrahitursine uerbis ..., vel per aliquod alt'ud...r perquod intelliguntur consentire.>: Acìdeoait Pontius, Tridentinum 2 nihil aliud re
quirere, nisi quod parochus nnro etmuliere
mterrogatis , et eorum mutuo consensuintellecto..., dicat: Ego vos in matrimont'um conjungo, etc.
Alli vero probabilius dicunt verba re
quiri, sed tantum sub culpa veniali: ita
Sanchez 3, Roncaglia c); et Bossius 4 cum
Coninck d), Filliuccio e), Ledesma et Hen
riquez. Quia alias ageretur contra con
suetudinem Ecc1esiae. - Sed a tali culpa
bene excusaret verecundia aut alia ratio
nabilis causa.889. - Certum autem est quod donatio
annult~ vel traductio sponsae in domum
sponsi a) de se non sunt signa sufficientia
ad contrahendum matrimonium: nisi haec
ex consuetudine loci habeant consensum
significare. - Ita communiter Sanchez 5,
Pontius 6 et Salmant, 7, et alii passim,
Sufficiens vero est signum, si viro
exprimenti consensum femìna manum
porrigat; ut communiter auctores citati.
An autem sufficiat, sz'manum non reirahat a viro manum porrigente? - Pari
ter affirrnant Pontius 8 et Viva 9. - Sed ve
rius huic contradicit Sanchez l0, ex cap.L,
de sponsa duorum, ubi sic dicitur: Ftdesautem COtlsensus est, quando, etsi non
strù,zgit manum, corde tamen et ore consentit ducere. Unde, non suffieit ad contra
hendum quod alter manum non retrahat
1 In dict. cap., ad v. Verba. - Pont., lib. 2, cap. 7,
n.14.·' Ses~. 24, de l'eform. Matr., cap. 1.-' Lib. 2, disp.31,
n. 10. - f De Matrim. Contractu, cap. 3, num. 48. - Peb'.
Ledesm' J qu. 45, art. 2, dub. 2,concl. 3. - Henriq., lib. 11,
cap. 2, n. 6, lit. m. - 5 Lib. 1, disp. 22, n. 1 et 2. - GLib. 2,
cap. 11, n. 3 et seqq. - 'l Tr. 9, cap. 6, n. 60. - 8 Loc.
cit., n. 8. - !l De Matr., qu, 4, art. 2, n. 2, i. f. - 10 Lib. 1,
c) Roncaglia, qU. 2} cap.2, qu. 1, resp.2,negat esse mortale.
d) Coninc~3;uamvishic a Bossio cite~,
videtur tamen, disp. 24, dub.8, n. 66, potrusadhaerere secundae opinioni: «Omninodecet,inquit, eos qui loqui possunt verbis suumconsensum exprimere, quia hoc est fere necessarium, ut omnino clare tam partibusquam Ecclesiae de eo constet...; quare parochinullo modo deberent permittere ut aliter fiatoQuodsi tamen ex aliqua causa sine scandaloaliove periculo aliter fiàt, satis probabile est
quando fides datur; sed insuper requm
tur ut ille ore consensum exprimat. Itaetiam Glossa b).
890. - « QUAERJ;':S: an sufficiat consen«sus conditionatus?
« Resp. l°. Sufficit conditionatus sub
« conditione de praeterito vel praesenti,
«stante conditione; quia tunc contractus
«non suspendìtur'».Et hoc currit, etiamsi conditio esset
turpis, scilicet: Te volo, si fornicata fueris ,. si odio habes inimicum meum. Tunc
enim, non verificata conditione, matrimo
nium est nullum; quia omnino ibi deest
consensus.« Resp. 2°. Sufficit sub conditione ne
o cessaria de futuro (dummodo contra
« hentes non intendant suspendere tan
« tisper consensum); v. gr. duco te,si cras« sol oriatur. Item, sub conditione de fu
«turo impossibili, V. gr. si coelum teti« gerzs ; vel de futuro turpi (modo non
« repugnet substantiae matrimonii) et con
« sensus sit absolutus, v. gr. si patrem« occiàeris>- Ratio, quia tales conditionès
« habentur pro non adjectis. Sanchez 11,
« Molina, Filliuccius, Lessius 12, Laymann,
« Bonacìna.« Resp. 3°. Non sufficit sub conditione
« de futuro, quae sit contra substantiam
« obligationis matrimonialis; V. gr. si pro« lis generationem impedire velt's malifì« cio, vel victum comparare adulterio. « Patet ex cap. fin., de condition.Vide San
« chez 18, Coninck 14, Filliuccium, etc. »,
disp. 22, num. 6. - Il Lib. 5, disp. 15. - Molt'na, de
]ust. et ]ure, tract.2, disp. 20S, num. 11. - Fili., tr. lO,
parto 1. cap. 4, n. 139 et seqq. - 12 Lib. 2, cap.1S, n. 122.
- Laym., lib. 5, tract. lO, parto 2, cap. 7, num. 11.
Bonac., qu. 2, punct. 10) num. 5 et 16. - 13 Lib.5, disp.9,
a n. 3. - 14 Disp. 29, dub. 3, n. 39. - Fm., loc. cit., n. 147
et seqq.
non esse peccatum mortale, quia nullibi estexpresse prohibitum.. .
e) Filliuccius, tr. lO,parto 1, cap. 3, n. 82,ait «ad summum esse veniale».
889. - a) De traductione sponsae in domum sponsi, hic non loquuntur Sanchez necSalmant.
b) Glossa, ad V. Non stringit manum,dicit: «Forte per annuli immissionem... feminae. Cum enim stringit manum, signumdilectionis est; vel forte alludit consuetudinialicujus loci '.
Consensussub conditione depraeteritove! praesentì sufficit.
Item, subeonditionenecessariavel impossibili autturpi de futuro.
Sub conditione COntraria substantiaematrimoniinon sufficit.
70 LIB. VI. - TRACT. VI. DE MATRIMONIO. CAP. II. - DE MATRIMONIO SECUNDUM SE. - DUB. I. 71
Conditionecessariade futuroper se sufli·cit,
Exceptio.
Conditioturpis COntra substantiam matrìmonii r e dd1t nullum.
Secus, turpis alio modo vel impossibilis.
891. - Si igitur conditio de futuro estnecessaria (nempe, sipater tuus morietur__St'cras sol occidet, etc.), de se non suspendit matrimonium; ut communiter dicuntS. Thomas \ Roncaglia 2, Holzmann 8, etSalmant. 4 cum aliis. - Dicitur: de se;nam si contrahens, sic dicens, intenditvelle exspectare tempus talis conditionis,tunc matrimonium suspenditur usque adillius eventum. Roncaglia 5 et Holzmann 6,
et Salmant. 7 et Concina 8.
Si vero conditio esset turpis, tunc distinguendum. - Si illa sit contra substantt'am matrimomi~ nempe contra bonum sacramenti, fidei vel prolis; tuncutique nullum reddit matrimonium a).
Secus vero, si conditio esset alt'o modoturpis (vel si esset t'mpossibt'lt's): haecenim, licet in aliis contractibus nullumcontractum redderet, saltem ante impletionem ipsius (ut dicunt Holzmann 9 etViva 10, ex Instit. de t·nutt'lt'b. stt'pulat.,§ Il), tamen in matrimonio habetur pronon adjecta. Ita expressum est in cap. fin.,de condt'tt'on., ubi: St' condto,tt"ones contrasubstantt'am conjugti' t'nserantur,puta, St'alter dica: alteri: Contraho tecum, si generationem prolis evites: vel donec inveniam aliam honore vel facultatibus digniorem, aut si pro quaestu adulterandam te tradas; matrimonialis contractus,quantumcumque st't fauorabiùs, caret effectu. Ltcet auae conditiones apposùae t'nmatrimonio, St' turpes aut t'mposst'bt"lesfuert'nt, debeant propter efus favorem pronon adjectt'shabert·. Ratio est, quia, quandoconditio est turpis vel impossibilis, tunc
1 In 4, disto 29, qu. unic., art. 3, solut. 3. - 9 Cap. 2,qu. 4, resp. 1. - • De Matr., n. 341, v. Resp. 2. -' Tr. 9,cap. 7, n. 13 et 15. - l> Loc. cito - G Loc. cito _ '1 Lec.cit., n. 9. - 8 De Matr., diss. 1, cap. 6, n. 30. - 9 De Matt.,n. 344, v. Dices 1/ cfr. 0.345. -loDeMatr.,qu.4Jart.6,
n. 5. - 11 Lib. 3, cap. 4, n. 6. - 12 De Matr. Contraet.,
891. - a) Ita pluries declaravit S. O., et sI·gnanter die 11Martii 1868: • Matrimonia initacum solo contrahentium errore, quod matri·monii consummati vinculum in casu adulteriivel ob alias causas dissolvipossit,valida suntoSi vero sub hac expressa conditione initasint, uti invalida habenda sunt -. Et ita etiamjudicavit S. Congo Concilii die 16 ]ulii 1904,in una Parisien., videlicet conditionem deevitanda prole (turpiter utendo matrimonio)in pactum deductam a sponsis, et in foro
praesumit Ecc1esia adesse absolutum consensum contrahentium. Unde bene advertunt Pontius 11, Bossius 12, Salmant.P etViva 14, quod si partes nollent vere contrahere, nisi verificatis his conditionibus,tunc matrimonium esset quidem invalidum. - In dubio tamen, praesumendumest illas appositas esse joco, et non animosuspendendi consensum; ut ajunt Sanchez 15, Pontius 16, Roncaglia 17, Holzmann 13 et Viva 19, ex cap. fin., de sentent.et re judù:ata, ubi in dubio semper [udìcandum pro valore matrimonii.
892. - Quaeritur autem hic quid dicendum, cum matrimonium celebratur subconditione, st" pater meus consenserit.
Resp. Si conditio est de praesenti velpraeterùo, stante consensu patris, jamvalet matrimonium, etiamsi contrahentesillum ìgnorent. Quando vero conditio estde futuro, tunc omnino suspenditur matrimonium usque ad eventum conditionìs. - Haec certa sunt apud omnes, VideSanchez 20 et Pontium a). - Sed
Dubitatur 10. Quùl dt'cendum, si patertaceat?
Respondetur: tunc pensandae sunt circumstantiae. Nam si conjectura sit talis,quod pater taceat ne forte domino velamico displiceat; tunc taciturnitas habendaest pro dissensu. Secus, si conjectura sitquod ideo tacet quia sibi placet. - ItaSanchez 21 et Concina 22.
In dubio autem de consensu vel dissensu patris, standum est intentioni contrahentium, an ipsi contenti fuerint velne, quod pater positive non contradicat;
cap. lO, n. 123. - " Tr. 9, cap. 7, n. 2. - " De Matr.,qu. 4, art. 6, n. 5. - Ili Lib. 5, disp. a, n. 15. - In Lib. 3,cap. 4, n. 9. - l'l" Cap. 2, qu. 5, resp. 2. - 18 De Mate.,n. 344. - 1!l De Matr., qu. 4, art. 6, n. 5, v. Hinc. - 211Lib. 5,disp. 7, n. 3; cfr. disp. 6, n. 2 et 5. ,- 21 Lib. O, disp. 7,D. 11. - 2S Diss. l, cap. 6, n. 34.
externo probationibus demonstratam, irritumreddidisse matrimonium in casu.
392. - a) Pontius, lib. 3, cap. 1, n. 5, 10quitur in generali de conditionibus de praeterito vel de praesenti, .et concordat. Sedcap. 13, n. 3, negat esse matrimonium, etconcedit esse tantum sponsalia, si conditionesde futuro apponantur; addit tamen, n. 19,• cum communi doctorum, conditiones hascontingentes, appositas matrimonio ex aliiscontractibus, eum effectum habere ut suspen-
Exceptio.
Quid indubio de intentìone.
Conditio:sipater consenserit,
Si patertaceat, pensandae circum s t antiae,
In dubio,standumin·tentionieontrahentium.
In dubiode ìntentionet probabihter re-
itif~i~:rcg~:sensus.
Probabìliter taciturnitas habenda proconsensu,
ut ait Bonacina l. Sed quid, St' dubt"um st'tde hac t'ntentt'one nubentt'um b)?
Angelus, Ledesma et Dicastillus c),
apud Salmant. 2, dicunt tunc requìri positivum consensum patris, et merito idprobabile Salmant. putant; quia conditiodebet impleri in specifica forma, ex legoQui haereai, § 1, et lego Maevt"us ff., decondz'tto1z. et demonstr. At communius, etetiam probabiliter ajunt Roncaglia d), Bonacina 8, Viva 4 cum communi (ut asserit),Sporer 5; Sanchez 6 cum Adriano, Praeposito, Navarrov, Lopez z;',etc.; ac Salmant."cum Henriquez g), Silvestro, Cornejo, Leandro, etc. j hujusmodi taciturnitatem habendam pro consensu. Quia talis conditio: si pater consentiet, juxta communemsensum intelligitur: si postìt"ve non dt's·
1 Qu.2, punct.l0, n. 20.- Angel., v. Matrimonium III,impedim. 3, n. 3. - Petr, Ledesm., qu, 47, art. 5, dub, 7,v. 5ed quid dicendum est . • • Tr. 9, cap. 7, num. 58. Salmant., loc, cito - li Loc, cìt., n. 20; - " Qu. 4, art. 6,n. 7. - • Parto 4, cap. l, n. 219. - • Lib.B, disp. 7, n. 12•.Adrian.,. in 4, de. Matrim., qu, S, dub, S.• Praepos., incap. Super eD" de condition. appos., n. 4. - ., Loc, cito,
dant obligationem perfìciendi contractum, donec purifìcetur conditio- .
b) Adele ex multis citatis auctoribus et exmente S. Alphonsi: Et ex circumstantiis percipi nequeat patris intentio.
c) Dicastillus male citatur a Salmant.; namde Matr., disp.5, dub.4, n. 37 et 38, «probabilem... et in praxi servandam > putat se·cundam sententiam, nisi aliud ex circumstantiis colligi possit, ut loc. cit, et dub.5, n.45et 47, limitato
d) Roncaglia, cap. 2, qu. 7, resp. 1, dicitattendendum 'esse ad nubentium intentionem. • Binc (addit) bene potest esse validumcelebratum sub hac conditione si pater con·senNat, quamvis pater nec consentiat nec dissentiat, sed taceat; nam contrahentes per eamconditionem bene potuerunt intelligere, non ,si pater positive consentiret, sed si non aegreferret vel ipsi non displiceret >.
e) Navarrus, A-Jan., cap. 22, n. 63 (edit.Veneto 1573) ita tenet; sed in aliis editionibusposterioribus seseòretractat.
I) Lopez male ~çitatur a Sanchez; namin Instr. nov., pa'rt, 2, cap. 42, de Matr.,V. Atvero non minus, contrarium affert exNavarro, quem videtur approbare.
g) Henriquez utique citatur hic a Salmant.,sed, lz'b. 11, cap. 12, n. 5, Iit. d, de casu infe·rius posito loquitur: «Si ignoret patrem ob·iisse, et contrahat si pater consenserz't, valet,quia intelligitur nisi stet per patris dissen·sum >. Ast sane ratio haec valet pro casupraesenti.
sentiet. - Idque tanto magis locum habebit, si pater morìatur antequam dissentiat; ut recte inquit Viva 3, contraPontium ".
Bene autem advertit Roncaglia lO quodparochi sine urgentissima causa nunquamadmittere debent haec matrimonia conditionalia, propter plura inconvenientia etdifficultates quae deinde occurrere pososunt contra ipsorum validitatem.
893. - Dubitatur 2". Quùl, st'pater certiorfactus, prt'mo dt'ssentt't et postea consentt"t, an tunc censeatur t'mpleta condt'tt'o?
Negant Sanchez 11, Pontius 12, Ronca.glia 18; et Salmant.v cum Soto, Conìnck-v,Perez a), Dicastillo a), etc. - Quìa, positodissensu patris, jam deficit conditio apposita pro matrimonio; et ideo possunt con-
n.59•. Si/vest., v. Matrimonium III, qu, 4, v. Quartum••Cornefo, disp. 3, dub.7, qu, 1.• Leand., tr. 9, dìsp.B, qu, 11._ e Loc, cìt., n. 7. - 9 Lìb. 3, cap. 17, n. 15. - 10 Cap. 2,reg, in praxi, .num, 2. - U Lib.5, disp. 7, num, 9 et 10." Lib. 3, cap. 17, num. 15. - 18 Cap. 2,. qu. 7, resp. 1.1f Tr. 9, cap. 7, no 57•• Sotus, in 4, disto 29, qu, 2, art. S,conci. a.
893. - a) Coninck melius citatur infra exViva, pro sententia quae S. Alphonso probatur; tenet enim hanc primam sententiam,disp. 29, dub. 2, n. 28, «si verba in rigorespectentur s , Sed subdit: • Spectato tamencommuni ita contrahentium sensu, qui communiter intendunt absolute talem contractuminire, si qua ratione patris bona venia idfacere possint; ipsi videntur non ita stricteea verba accipere, sed velle obligationemmanere quamdiu intra breve saltem tempusest spes patrem posse facile ad consensuminfiecti... Si,igitur ipsi perseverent in priorevoluntate, et pater paulo postconsentiat,credocontractum valere -. - Dicastillus paritertenet potius sententiam S. Alphonsi, duro,disp. 5, dub. 4, plures distinctiones poniti etprimo quidem dicit, n. 29 et 30, consulendumesse animum contrahentium; si vero ex hocnihil concludi possit, et consensum per internuntium petierunt, responsum exspectaturi,et hic primo repulsam accepit, deinde paterconsensit, antequam nuntius responsum attulerit, valet matrimonium, n. 31; si vero perseipsos consensum petierunt, et pater vehe·menter repugnet et irascatur, ita ut satisostendat obfìrmatum animum renuendi, statim possunt resilire, n. 32; si leviter tantumrepugnet, ita ut speS affulgeat eum consensurum « intra aliquodtempus non nimis longumjudicio prudentis _, non censetur defìcereconditio,et exspectanda est secunda instantia, velaliquod tempus dandum est patri ad deliberandum, n. 33. - Perez denique, disp. 16,
Si paterprimo dii·senti t et po.stea consentit:
]uxtaalios,non impIe..tur condìtìo,
72 LIB. VI. - TRACT. VI. DE MATRIMONIO. CAP. II. - DE MATRIMONIO SECUNDUM SE. - DUB. I. 73
club. 7, v. Circa ea quae dieta szmt, id habent ex alio auctore qllem non reprobant.
895. - ,,) S. Thom.as melius citatur a S. Alrhonso, ut qui taverdì;)videatur huie opinioni.
h) Fillil1ccillS, loc. cit., 1/. 145, absolutedocet matrimonium ita contractum validu1l1esse sine novo consensll; idemque, llt proba·bilillS, tenet Laymann, lib. 5, tI'. 10, part. 2,cap. 7, n. 2; quamvis FilliuccillS dieat secz.-
. rius requiri novum consensum.l:) Qllin etiam probabilz"ssimam vocant
Sanchez et Salmant.ti) Rebelll1s, quamvis pl"O hac sententia a
Salmant. addl1catur, media via, l1t ait, incedit,scribendo, part.2, Nb. 2, qu. 10, n. 44: «Si
)uxtaalios,impletur,
Est valdeprobabile sibrevi co nsenrit,
Si tempore conditio·nis p a t e re r a t morotuus ;
trahentes ab eo recedere, etiamsi paterpostea consentiat: obligatio enim semelexstincta amplius non reviviscit.
Oppositum vero tenent Silvester, Lo·pez, Tabiena, etc., apud Sanchez l, quia b),
ut ajunt] tunc contrahentes adhuc perseverant in eodem proposito et animo seobligandi. Haec ratio, per se loquendo,mihi non probatur. - Sed valde probabìlìs videtur haec secunda sententia sipater post breve intervallum consensit;ut dicunt Palaus 2, Navarrus c); et Viva 8
cum Hurtado d) et Coninck. Ex communienim intelligentia, verba talis conditionismorali modo accipiuntur, id est si pateracquiescat intra aliquod breve tempusjuxta arbitrium prudentium. Sieut e converso,matrimonium probabilius dicendumest invalidum, si pater post consensummox dissentiti ut Viva 4 et Concina 5.
Et huie sententiae adhaeret Croìx", rectedicens quod tum sponsalia dissolvunturcum pater ita firmiter dissentit, ut nullasit spes quod intra breve tempus con-sentiet. .
894.- Dubitatur 3°. Quù},sz'tempore condz"tz"onz's positae de consensu patris, patererat jam vita functus? - Respondetur:
Sil-oest., v. Matrimon. III} qu. 4, v. Tertium, - Ludou,Lopee, Instruct, DOV.) part.2, cap. 42, de Matr., v. Praeterea ex praedictis,» Tabien., v.Matrimonium. II} n. 12,qu, 11, v. Sexto notandum. • l Lìb. 5, disp. 7, n. 8. l'. Tr. 28, disp. 2, punct.ll, § 2, n, 7. - 3 QU, 4, art. 6, n. 7.•Coninck.. disp, 29, dub, 2, n. 28. - 40 Loc. cito - 5 Diss. 1,cap. 6, n. 34. - • Lib, 6. parto 3, n. 86; cfr. n. 238. 'l Tr. 9, cap. 7, n. 59. - Henriq.) lib. 11, cap. 12, n. 5,
sect. 11, n.4, fere eamdem sententiam tenetquam Coninck. Dicit enim sensum contrahentium esse: «Si a patre obtentus fllerit con·sensus intra tempus aliquod,arbitrùJprudentis, attentis circumstantiis assignandum-.
b) Hi auctores dicunt: Si contrahentes per·severent in consensu. Praeterea Lopez huiecontractui vim tantllm sponsalium tribuit.
c) Navarrus, Man., cap. 22, n. 63, tenetsecundam sententiam, si consensus perduret,ut su,pra explicatllm est.
tl) Gaspar Hurtadus, disp.7, diff. 5, n.16et 17, dicit valere, si pater postea consentiat• intra tempus usque ad quod(<attentis cirocumstantiis arbitrio prudentis, intenderuntextendere consensum conditionatum -; veletiam intra «tempus aliquod arbitrio prudentis attentis circumstantiis '.
894. - a) Palaus, dz"sp. 2, punct. 11, § 2,n. 7, nec de consciis nec de insciis loquitur,
Si contrahentes jamconscùerant de mortepatris, tunc conditio i11a habetur ut nonadjecta, tamquam impossibilis. Ita communiter Palaus a); Salmant. 7 cum Henriquez; Bonacina b) cum Coninck b), Gutierrez c) et Fi11iuccio; ac Sanchez 8, cumNavarro, Silvestro d), Lopez, Ledesma d)
et Praeposito.'Majus Dubium est: si tunc z11SC# erant,
an ualeat nzatrimonium? - Negant Navarrus 9; ac Silvester d), Praepositus etalii, apud Sanchez; quia conditio consensus, quae possibilis reputabatur, nonpotest amplius verificari. - Sed probabìlius Sanchez l0; Palaus a) cum Coninck b),'
et Salmant. 11 cum Henriquez affìrrnant ;quia conditio illa inte11igitur apposita, necontra voluntatem patris matrimoniumfieret: quae ratio, patre defuncto, jamcessato
An autem valeat contractus matrimonii aut sponsalium inter impeditos aliquo impedimento dirimente, initus subconditione: Sz' Papa dz'spensaverit? Vide super hoc dieta Lz'b. III, 11. 650, ethoc r». VI, n. 859.
895. - e Resp. 4°. Consensus sub cone ditione honesta de futuro est contractus
Iit, d. - Fiil., tr, lO, parto 1, cap. 4, n. 144. - 8 Lib. 5,disp. 71 0.19 •. Nauar., Man., cap. 22, n. 6.1. - Ludov. Lopee,Instr, nov., part.2, cap. 42, de Matr., v. Praeterea circapraeaicta ; et cap. 43, v. Exemplum autem secunàarum•.Praepos., in cap. Super eo, de condito appos., num, 4. 9 Lcc. cito - Praepos., loe. cito • Sanches" Iìb, 5, disp, 7,n. 17. - IO Loc. cìe., n. 19. - 11 Tr. 9, cap. 7, n. 59.•He"riq., lib. 11, cap. 12, n. 5, lit. d.
sed simpliciter dicit: «Si pater obivit, conditionem censendam esse impletamj quia,spectato communi cursu, ea conditio solumapponitur, ne matrimonium contra voluntatem patris cedat, neve illum offendat; quodeo mortuo cessat». Sed § 3, n. 1, de conditione impossibili in genere dicit: «Dt matrimonium cui conditio impossibilis apposita estvalidum praesumatur, debet praesurni con,trahens conscius esse».
b) Bonacina, qu. 2, punct. 10, num. 20;Coninck, dZ·sp. 29, num. 29, loquuntur decasu quo contrahentes inscii sunt mortispatris.
c) Gutierrez, de Matr., cap. 82, n. 42, ingenerali tantum dicit conditionem impossibilem, ut talem cognoscendam esse, ut rejicia.tur a matrimonio.
d) Silvester, v. Matrimonium III, qu. 4,v. Secundum; Petrus Ledesma, qu. 47; art. 5,
Conditiohabeturpronon adjectasi con trahentes sintconscii.
Sì inscii,probabi l iusi t e m valetm a t r i m onium.
Conditiohonesta defuturo facitsponsalianon matrìmoniurn.
Lm p l e t aconditione,juxta alios,requi r i turnoVUS consensus.
« sponsalium tantum et non matrimonii;« quia hic debet esse de praesenti. - Obe quam rationem non incipiet validarie matrimonium sine novo consensu, poste quam conditio impleta fuerit; ut docet«S. Thomas a) cum aliis apud Sanchez.« Etsi Filliuccius b), Laymann b) et alii quìe: dam putent contrarium esse probabile;e eo quod contractus celebratus sub cone ditione honesta futura, hac impleta pu«rificetur. Quod concedit Bonacina l, si« contrahentes in eodem consensu man« serint, saltem virtualiter »,
Quaeritur: an, ùnpleta condz'tzone z'nmatrimonio, requiratur 110VUS consensus?
Prima sententia affirmat: quam tenentSuarez 2, Concina 3; Pontius 4 cum Soto,Valentia, Covarruvias et Ledesma; itemTrullench, Villalobos, Gonet, etc., apudSalmant.f (qui cum Sanchez probabilem c)
vocant). Et huie videtur favere D. Thomas 6, ubi ait: Aut (conditio) est contingens, ut datio pecumae vel acceptatio parentum ; et tunc ziiem est judz'cz'umde taticonsensu, sicut de consensu qUt' fit peruerba de futuro ; unde non facz't matrcmonr.'um. - Ratìo l a est, quia, cum matrimonium non solum sit contractus, sedetiam sacramentum, non potest penderea futura conditione; nam omnia sacramenta statim aut valida aut nulla esse
Sanch., Iib.B, disp. 8, n, 3. - 1 Qu, Z, punct. lO, n. 20.- 2 De Rehg., tr. 7, Iib, 6, cap. 12, n. 18. - 3 Diss. 1,cap. 6, n. 28. - of. Li b. 3, cap. 14, n. 3 et.5. - Sotus, in 4,disto 29, qu, 2, art. 1, conci. 3.• Valent., disp, 10, qu, 3,punce.3, dub. 1. - Covatr.} de Matr., parto 2, cap. 3, n. 5.•Pebo, Ledesl1z., qu. 47, urto 5, dub. 7, concI. 2. - Tn.J,!l.}dc Sacram., lib. 7, cap. 8, dub. l, n. S. - Villal., l'art. l,tI'. 13, diff. 33, n. 5. ~ GOlzet, Clyp., de t.Iatr., disp. 4, art. 5,n. 114. - 6 TI'. 9, cap. 7, n. M et seqq. - Sanclt., lib. 5,disp. 8, n. 3. - , Suppl.. qu. 4i, art. 5. - 7 Lib. 5, tr. lO,
debent. - Ratio 2a, quia, licet in aliiscontractibus possit transferri dominiumad tempus, in matrimonio tamen dominìum corporum debet tradi in perpetuum;et ideo oportet quod, impleta conditione,novus apponatur consensus.
Secunda vero sententia negato Et hanctenent Laymann 7, Bonacina 8, Palaus 9, Navarrus lO, Roncaglia 11; Sanchez12 cum Paludano, Petro Soto et Henrico; ac Salmant.>cum Conìnck, Perez, Dieastillo, Aversa,Gabriele, Rebellow et Cornejo O, - Ratio,quia matrimonium, est o sit etiam sacramentum, habet tamen rationem contractus: omnes autem contractus, impleta conditione, sine novo consensu perficiuntur e),
ex legoHaec vendz'tz'o 7, ff. de contrahendaemptione. Et sic respondetur primae rationi. - Respondetur ad secundam, quoddominium non traditur pendente conditione, sed ea verificata: tunc enim, cumconsensus praecedens virtualiter perseveret, matrimonium de conditionato fitabsolutum. Nec revera huie sententiaecontradicit D. Thomas, dum S. Doctor 14
tantum loquitur independenter ab implemento conditionis: et ideo merito dicitquod, pendente conditione, non potest illuddici verum matrimonium, sed quod interim aequiparatur sponsalibus, ita ut nonliceat nuptias inire cum alio,
parto 2, cap. 7, n. 2. - S Qu. 2, punct. lO, n. 20. - e Disp.2,punct, 11, § 2, n. 5. - lO Man., cap. 22, n. 63. _ 11 Qu, 2,cap. 2, qu, 7, resp.2. - 12 Lìb. O, disp, S, n. 5.. Patud.,disto 29, qu, 2, art. O,concl, S (n. 37).. Petr. de Soto, lect. 3,de Matr., v. Quarto deniql,e. - Henr. Boieh, in cap. Siconditiones, fin. de condito appos., n. 4. - 18 Tr. 9, cap. 7,n. 67.. eouinek, disp.29, dub. 1, n. 11. - PeresJ disp. 16,sect. 13, n. 5. 'O Dz.'cast., de Matr., disp. O, dub. 6, n. 69...Aversa, qu. 5, sect. 1, v. Admittendum tamen• . Gaby.a S. Vinc., disp. 3, qu. lO, n. 107. - l.j Loc. cito
contrahentes expresse paciscantur, aliisve signis declarent se velle, ut adveniente con·ditione matrimonil1m statim fiat, si in eodemconsensu saltem virtllali permanent, proba·bile est sine novo consensn matrimoniumfieri, modoparochus ac testes contractui praesentes sint, et Cllm contrahentibus conditioniseventl1m percipiant». - Eamdemqlle sententium tenet Cornejo, disp. B, dub.7, V. Secundonota; omittit tamen quod a Rebello dicitur deparocho et testibus.
c) Lex Haec vendz"tio 7, ff. de cOlltmhendaemp#one, ait: «Conditionales... venditionestunc perficinntllr, cum impleta fuerit conditio» .
Juxta aliosnon requirìtur,
74 LIB. VI. - TRACT. VI. DE MATRIMONIO.CAP. n. - DUB. I. - DISS. DE MINISTRO ET FORMA SACRAMENTI MATRIMONII. 75
DE MINISTRO ET FORMA SACRAMENTI MATRIMONI!.
DISSERTAno
Moraliter certum:ipsos contrahentesesse ministros, etverba consensus, formam.
Utra'luesen t en taa,probabilis;s e c u n d a,p ro b a b ì
!ior.
Si contrahatur subcondìtìone rsi cessabitimpedimenturo:
ProbabiIius requi..ritur novusconsensus,
Demonstratio se ucausa nonsuspendi tmatrimo..nium,
Utraque sententia est probabilis; athaee seeunda vìdetur probabilior f). Caeterum recte dieunt Viva l et Croix g), consultius esse eo casu iterum contrahi matrimonium.
Quid, si inter sponsos sit ìmpedìmentum eontrahendi, et ipsi spoponderint subconditione: Si cessabit impedzmentum? Sentiunt pariter Sanchez 2; et Croix h)
eum Angelo, Covarruvias i) et Krimer,nee requiri novum consensum si impedìmentum cessato - Attamen Victoria(apudeumdem Croix) censet requiri. Hocquemihi videtur probabilius, dum consensus,tempore impedimenti praestitus, non videtur satis validus; et sic refert PaterZaccaria apud Croix 3, in simili casu j)
S. Congregationem declarasse.896. - Notandum hic quod differt con
ditio a demonstratione, causa, modo, dìe,- Quia
Demonstratio sive Causa adjecta (puta,si quis dieat: Duco te quae es virgo, velquia es virgo) non vitiat nec suspendit matrimonium (esto causa sit falsa aut turpis,etiam contra substantiam matrimonii; ut
1 Qu. 4, art. 6, n. 4. - , Lib. 5, disp. 8, n. IO. Angel., v. Matri11lonium III, imped, 3, n. 4. - Krimer"in 4 Deeretal., qu. 5, n. 869. - Victoria, Sum. de Sacram.,n. 258. - Croix, Iib, 6, parto 3, n. 85. - 3 Lib. 6, parto 3,n. 85. - 4 Lib. 5, dìsp, 19, n. 2. - 5 Tr. 9, cap. 7, D. 5.-
f) Et haec opinio quae S. Alphonso probabilior videtur,omnino est sententia S.C. C.,ut videre est apud Pallottini, v. Matrimonium, § 2, n. 2: «Matrimonium contractumservatis servandis, sub conditione licita, purificata conditione, non est opus ut iterum contrahatur. lta Sanctissimus, ex sententia S. C.post maturam discussionem respondit •.
g) Croix, lib. 6, parto 3) n. 762, securiusesse ait ut iterum contrahatur coram parochoet testibus, casu quo conditio expressa estcoram illis; si vero non fuerit expressa coramillis, «non requiri postea iterum adesseparochum et testes, aut de conditione impletarescire.. -
h) Croix. loc. cit., n. 85, id habet de sponsalibus; sed, n. 244, de ipso contractu matrimonii inito sub conditione: si Papa dz"spenset, etc. (quae sane pIane recidit in conditionem sz· cesset impedz'mentum), affert opinionem quae affirmat matrimonium hoc valeresine novo consensu; deinde opinionem quaeid negat, et quae requirit novum consensum;denique concludit Croix: «Utraque sententiaest probabilis, sed secunda videtur probabi-
Sanehez '). - Narn, licet ille non contraheret si sciret eam non esse virginem;praebet tamen tune absolute consensum,qui non ìmpeditur ~i ab errore circasubstantiam, sive circa conditiones substantiales matrimonii. (Sed vide n.1012).
Neque suspendit Modus, si dicaturv. gr. Duco te, ut miltl inseroias. Ita Salmant." et Viva 6. Etìamsì modus sit dere turpi aut impossibili: Duca te, ut oca:das, etc. Ratio, quia consensus non pendet a modo, sicut pendet a eonditione. Et etiamsi, ait Viva cum Palao a), modussit contra substantiam matrimonii, scìlicet: Duco te, ut adulterz'um facias, etc.Sed probabilius eontradicunt huic Salmanto 7 cum Sanchez; quia non videturhabere animum contrahendi, qui intentionem habet eontractui oppositam.
Utrum autem Dies appositus suspendat eontractum, puta, si dicatur: Ducote post tres dies ? - Negat Sanchez b).
Sed probabilius affirmant Viva cum Coninck, Hurtado, Perez, et Salmant. 8; quiacontrahens tunc non intendit ponere perfectum consensum,nisi post tertium diem.
6 Qu. 4, art. 6, n.2 et 3. - Vivai Ioc, cìt., n. 3. - 'l Loc.cit., n. 6. - Sancù., Iib. 5, disp. 19, n. 5. - Viva, qu. 4,art. 6, n. a, v. Dico 3. - Conincè, dlsp. 29, dub. 4, D. 44. ~
Gasp. Hurtad., disp. 7, diff. 15, n. 57.• Peres, disp. 16,sect, 15, n. 2 et 3. - 8 Tr. 9, cap. 7, n. 3.
lior a , Igitur tenet cum S. Alphonso, nedumilli sit contrarius.
i) Covarruvias, sicut Croix, tractat de conditione: Sz· Papa dispensaoerit; sed tenet eamdem sententiam quam S. Alphonsus: «Quodsiopinio theologorum vera est [matrimoniumconditionatum novo consensu indigere], arbitror eveniente conditioneesse judicanda sponsalia de futuro, non matrimonium, quod mihimagis arridet •. Ha ille, de Matr., parto 2,cap. 3, init., n. 8, V. f.
j) Videlicet in casu de sponsalibus de futuro. Habetur haec dec1aratio in unaJanuen.12 Decembr. 1733, in Thesauro Resol. S, C. C.
896. - a) Non Palaus, sed Perez a Vivacitatur; uterque tamen hoc habet: Palausquidem, tr. 28, disp.2, punct. 11) § 5, n. 3;Perez autem, disp. 16, sect. 14, num. 14et 15.
b) Sanchez, loc. cit., n. 11) loquitur desponsalibus: • Si sponsalia contrahantur indiem, ut: Contraham tecum abhinc uno anno;quamvis non obligent ad contrahendum anteanni lapsum, at non suspenduntur, sed statim sunt pura et obligant '.
Nec mcdus, etsi dere turpi velimpossibili.
Nisi modus sit contra substantiam matrimonii.
Dies appositus probabilius suspendit.
~f~~i~:t 897. - Alli dieunt ministrum Matrisaeerdos; monii esse sacerdotem assistentem, etforma, ejusverba, formane ipsius verba: Ego vos in matri-
monz'um conjungo, etc. - Ita Canus l, ]uenin 2, Concina 3, Tournely 4. Idque probabile putant Estius 5, et Habert 6 citanspro hac sententia Toletum a),- sed nonbene. Toletus 7 enim expresse dicit formam sacramenti Matrimonii esse consensum contrahentium: si igitur consensusnubentium sit forma, ipsi necessario suntministri; nam (ut recte ajunt Bellarminus"et Frassen 9) qui in sacramento formamapplicat materiae, ille utique est sacramenti ministero - Momenta autem hujusprimae sententiae afferentur infra in obje-ctionibus, quibus respondebimus.
Secunda vero sententia communis,quae videtur moraliter certa, dicit ipsoscontrahentes esse ministros hujus sacramenti; et formam esse verba quibus ipsieonsensum exprìmunt. - Ha Bellarmi-
l De 10ei8 theol., Iib, 8, cap. 5. - 9 Institut., de Matr.,qu. 2, cap. 2, concl, 2 et 3. - 3 Diss. 1, cap. 5, n. 5. , Prae1eet., de Matr., qu , 3, art. 2. - 5 In 4, disto 26, § 10.- 6 De Matr., cap. 4. - 'l Lib, 7, cap. 6, n. 2. - S DeMatr., cap. 7, explic. verbor. conci], Florent. - 9 Tom. 12,tre a, disp, 2, art. 1, qu. 3, conci. 2; cfr. tomo lO, disp,prooem. de Sacram., art. a, init, - Bettarm., Ioc, cìt.,cap. 6. - Canus, Ioc, cìt., v. Ostendam ergo, v.Quae cumila sint, et v, Tametsi ~heologi. _10 Man., tr. 7, de Matr.,cap. 3, v. Min.istri. - 11 Loc, cit., concl. 1 et 2. _ 12 Thecria et Prax, juris, Iib. 3, cap. 18, n. 1. - 13 Lib, 5, tr. 10,parto 2, cap. 2, n. 2 et 3. - U De Matr., sect. l, n. 3. 15 Tr. 16, n 9 et IO. - 16 De Matr., n. 320. - " De Of!. etPotest. epise., alleg.32, n. 106, 169et 201. - 16 De Saeram.,disp. 13, sect. 1, v. Ta1Zdetn. - 19 Qu. 2, punct. 4, n. 5. ~
Coninck l disp. 24, dub. 3, n. 34.• Rebell'l parto 2, lib. 2,
~
897. - a) Toletus dicit profecto, ut refertS. Alphonsus, formam· eSse verba aut nutus,quibus consensus exprimitur, addit tamen,iMd.: • Efficiens causa sunt ipsi contrahentes, inquantum est contractus quidam; atvero,ut sacramentum, Deus est causa principalis,et minister est causa instrumentalis sicut inaliis sacramentis •. Quod autem hic per mi·nistrum intendat sacerdotem, liquet ex eisquae inferius addit: • Minister ante conciI.Trid. non erat necessarius, quia poterat esseverum matrimonium sine ministro: atvero,
nus, qui vocat sententiam nostram communem in scholis (ut fatetur etiam ipseCanus), et contrarìam, novam ac faIsam;Gonet 10, Frassen 11, Cabassutius 12 cumcommuni omnium theologorum, Laymann 13, Abelly>, Wigandt 15, HoIzmann 16,
Barbosa 17, Suarez 18; Bonacina 19 cumConinck, Rebello, Gutierrez, Filliuccio,Reginaldo, Rodriguez, etc. communiter;Pontius 20 cum Vasquez et Ledesma; Summus PontifexBenedietus XIV 21 cum Gotti,Raynaudo et card. de Lauraea; card. BeIIarminus 22, ubi vocat falsam sententiamCani, et nostram communem; Fagnanus",ubi ait opinionem contrariam esse periculosam in fide; Sanehez 24cum Lopez, Vega,Henriquez et Manuele, qui b) vocant oPPOsitam temerariam; Merbesius 25, qui testatur omnes theologos asserere opinionem Cani nunquam fuisse probabilem:refertque Vasquezium et Ledesma c) asserere eam non posse defendi sine nota, et
qu, 4, n. 6 et 12.• Gutierr' l de Matr., cap. 41, n. 2.• Fil/' I
tr. lO, part.l, cap. 1, n.19.· Regin'l lib. 31, n. 52. - Rodrig'lSum., parto 1, cap. 214, n. 3. - so Lib. l, cap. 8, n. 3. Vasq'l de Matr., disp. 3, cap. 4.• Petr, Ledesm., qu, 42,art. 1, diff. 4, concl, 3, 6, 7 et ult, - 21 De Synodo, Iib. 8,cap. 13, n. 4. - Gotti, tr, 13, de Matr., qu. 2, dub. 5, § let 2. - Raynaud., Heteroclit. spizìtual., parto 2, sect, 1,punct, 14, n. 3 et seqq.• Card. de Lauraea, in 4 sent.,tomo 3, disp, 13, art. 6. - lUI De Matr., cap. 7, v. Ex quaintelligimus. - " In cap. Quod nobis, de clandest. despons.,num, 51. - " Lib. 2, disp. 6, num, 2. - Ludov. Lopes,Instr. nov., parto Z, de Matr., cap. 85, v. Deinde non obstat argu,nentum. • Vega, Sum. silva, lib. 6, caso 117. Henrlq., lib. 11, cap. 2, n. 7, lit. u et a. - .Alan. Rodrig.,Sum., parto 1, cap. 214, n. 3. - 2S Sum. christ" de Matr.,qu. 5. . Vasq., de Matr., disp. 3, n. 46.
sesso 24) cap. l, de reform., est annullatummatrimonium' c1andestinum... Jam ergo pertinet ad essentiam matrimonii minister cumtestiblls, at ante non pertinebat •. Quaesanenon videntur satis consentanea rationi.
b) Scilicet Emmanuel Rodriguez et Suarez; ceteri vero auctores a Sanchez citantursolum pro sententia quae dicit contrahentesipsos esse ministros.
c) Petrus Ledesma, loc. cit., concI. ult.,negat sententiam Cani esse probabilem postTridentinum.
76 LIB. VI. - TRACT. VI. DE MATRIMONIO. CAP. II. - DUB. 1. - DISS. DE MINISTRO ET FORMA SACRAMENTI MATRIMONII. 77
Probaturex Tridentino.
Sotum d) ac Vivaldum e) vocare temerariam. - Nostram sententiam tenent quoque expresse D. Thomas l (cujus verbareferemus in responso ad 1. object.) et Scotus f).
PROBATUR l°. Quia Tridentinum 2 dec1aravit, olim omnia conjugia clandestina,scilicet sine assistentia parochi celebrata,esse vera et rata; idque negantes anathemate damnavir; Matrimonia autem fìdelium non possunt dici rata, nisi sintsacramenta, ut mox infra probabìtur, Siergo matrimonia clandestina olim fueruntrata, ac propterea sacramenta, dicendumquod non parochus est minister, sed ipsicontrahentes.
Quod autem matrimonia ideo sint rataguia sunt sacramenta, probatur ex D. Augustino 3. Ibi: Bonum... nuptiarum peromnes gentes... z'n causa generandi est ...:quod autem ad populum Dei pertinet,etiam z'n sanctitate sacramenti. Item ': Innostrarum quz'ppe nuptzi's plus valet sanctitas sacramenti quam fecunditas uteri.Et inde nascìtur (ut dicit 5) vinculum indissolubile: sine enim sacramenti rationefidelium nuptiae tantam firmitatem nonhaberent: Quod nequaquam puto' tantumvalere potzasse, m'sz' quoddam sacra-mentum adhz'beretur Nec tamen m'sz'z'ncioitate Dei nostri.... talis est causa cumuxore J scilicet indissolubilitatis sacramenti. - Et clarius probatur ex cap.QuantoJ de dzvort' J ubi Innocentius III sicait: Etsi matrimonium oerus« inter z'nfideles existat, non tamen est ratum. Interfideles autem, verum et ratum existit;quz'a sacramentun» fidez' quod semel estadmz'ssum nunquam amz'ttt'tur,sed ratumejJicit conjugzi' sacramentum (nota), utipsum z'n conjugibus z'llo durante perduret. Ergo, si ante concilium matrimonium
1 In 4, disto 26, qu. 2, art. 1, ad 1; et disto 28, qu, unico,art. 3. - 2 Sess.24, de reform, Matr., cap. L - 3 De Bonoconjug., cap. 24, n. 32 i Mìgne, Patrol, lat., tomo40, col. 394'- \I Loc., cito cap. 18, n. 21; Migne, loe. cit., col. 388. -
d) Sotus, z'n 4, dz'st. 26, qu. 2, art. 3,argo 5, indirecte tantum vocat temerariam:"Excludere omnia clandestina matrimonia,quibus sacerdos non interest, a ratione sa·cramenti, ... temerarium est>.
e) Vivaldus, Candelabro aur' J de Matr.,n. 17 et seqq., hoc non habet.
fidelium sine parocho initum erat sacramentum, necessario dicendum tunc sponsos ministros tantum de illo fuisse.
Nec dicas illud conjugzi' sacramentumnon intelligi de sacramento Matrimonii,sed de ejus vinculo, utpote symbolice significante conjunctionem Christi cum Ecc1esia, adeo ut matrimonia per solumBaptismum (dictum sacramentum fidez)evadant rata cum infideles convertunturad fidem, esto non fiant sacramenta. Nam respondetur non esse verum quodmatrirnonia infidelium per solum Baptismum fiant rata, id est omnimode indissolubilia. Licet enim conjugia infideliumnatura sua etiam indissolubilia sint; tamen, accedente aliqua urgenti causa, adhuc postconversionem ad fidem aliquandosolvi possunt (modo non fuerint consummata post conversionem), prout refertCardenas 6 Urbanum VIII dec1arassedie 20 Octobr. anno 1626, et rursus 17 Septemb. 1627, his verbìs: Nos attendenteshujusmodz" z'nfidelz'um matrz"1nonz'a no~z'ta censeri, quin suadente necessitate solvz'possint. Et Summus Pontifex Benedìctus XIV 7 refert S. Pium V et Gregorium XIII solvisse post conversionem adfidem quaedam matrìmonìa in infidelitatecontracta.
Si ergo matrimonia clandestina fidelium ante concilium, id est sin e assistentia parochi celebrata, ideo fuerunt rata,quia sacramenta; ergo non parochus, sedipsi contrahentes sunt hujus sacramentiministri.
PROBATUR IlO. Ex FIorentino, ubi: Septz'mum est sacramentum Matrzmomi',quod est sz'gnum conjunctz'onz's Chrz'stz etEcciesiae, secundum Apostolum... Causaeffidens matrtmomi' regulartter est mutuus consensus per verba de praesenti
6 Lcc, cìr., cap. 7, n. 7; Migne, Ioc, cit., col. 378. - 6 Cris.,in propos. 1, diss. 2, n. 552. - 7 De Synodo, Iib, 13, cap. 21,num. 3. - Fiorent., decr, ad Armen., v. Septimu1n est;ap, Labbe, tomo 18, col. 550.
f) Scotus, z'n 4, dz'st.26J qu. unz'e., n.15dicit contrahentes «ut plurimum» esse ministros, quando scilicetper se ipsi contrahunt;sed negat id esse necessarium, quia quando·que per parentes contrahunt, ipsis tamen praesentibus, sed non exprimentibus consensum:« Si ergo ibi est sacramentum, inquit, oportet
Prubaturex FIorentino.
Probaturiterum exTridentino.
expressus. - Si igitur contrahentes perconsensu~verbis expressum sunt causaefficiens matrimonii, ipsi ergo sunt ministri, non solum contractus (ut aliqui perperam explicant), sed etiam sacramenti;nam concilium suscipit explicandum, nonquidem contractum, sed sacramentum,dicens: Septtmztm est sacramentum Matrz:monù:
PROBATUR IlIO. Ex eodem Tridentino 1,ubi in clausula irritante matrimoniurn di,citur: Quz'aùter quam praesente parocho...contrahere attentabunt.», z'nhabz'les reddz'tJet hujusmodt' contraetus... nullos esse decernù. - Non dicitur, qui aliter quampraesente parocho et verba proferente;sed tantum: quz' aiiter quam praesenteparocho. Si igitur non irritatur matrimonium tacente parocho, sed tantum absente; ergo verba parochi non sunt deessentia matrimonii, et consequenter ipsenon est ejus ministero - Sed dices exhoc inferrl quidem quod, absente parocho,matrimonium est nullum, etiam quoadcontractum; sed non deduci quod, praesente parocho et tacente, validus sit nonsolum contractus, sed etiam sacramenturno At respondetur quod ratio sacramenti non distinguitur a ratione contractus; dum communiter dicunt theologicontractum matrimonii fuisse a Christoevectum ad rationem sacramenti.
Et quod nostram sententiam tenuerintPatres concilii, censendum est ex eo quodcommuniter theologi (quorum judiciumdebet credi Patres concilii sectatos fuisse)ante concilium asserebant ministros sacramenti Matrimonii esse ipsos contrahentes; ut testantur Bellarminus 2 et Pontius 3, atque fatetur ipse Canus~\fsserens(ut diximus) hanc sententiam esse communem scholarum ; et Dominicus Soto sscripsit nullum suo tempore ausum fuisseoppositum scribere. - Et licet Canus cì-
1 Sesso 24, de reform. Matr., cap. 1. - 2 De Matr.,cap. 7. - 3 Lib. 1, cap. 8, n. 7. - Canus, Iocis cito -" In 4,disto 26, qu, 2, art. 3, de 1° arg., v. Hanc autem opinionem.- Canus, loe. cit., cap. 5, v. Attende nunc . . GulieZm.Paris., de Sacro Matr., cap. 9, qu. 1. - Bellarm., de MatT.,
dicere quod minister hujus sacramenti potestesse indifferenter quicumque potest esse mi·nister in contractu matrimonii».
tet pro se Gulielmum Parisiensem, tamenBellarminus et Petrocorensis explicantillam nuptiarum benedictionem quam requirit Gulielmus, esse conditionem, nonautem formam sacramentum Matrimoniiconstituentem. Item Bellarminus ait aliosauctores quos affert Canus, non loqui debenedictione quam dat sacerdos dum assistit et dicit: Ego vos conjungoJ etc., sedde benedictione quam dat sacerdos inMissa: de qua loqui ait idem Bellarrninuspariter Pontifices a Cano adductos, etquae (ut patet) non potest esse forma sacramenti, cum ubi nulla sint verba quaeforma sacramenti videantur.
PROBATUR IVo. Ex eodem Tridentino,ex eo quod concilium, dum nuptiae ineuntur, imponit parocho ut dicat: Ego vost'n matrz'mont'um conjungo, etc., ac deindesubjungit: vel alz'z's utatur uerbis, fuxtareceptum um'uscujusque prooinciae n:tum. - Si autem concilium reputassetparochum esse matrimonii ministrum, quomodo ei potuisset praescribere pro formaquaecumque verba quae sunt juxta ritumreceptum uniuscujusque provinciae? Hocargumentum cardinali Pallavicino 5 visumest evidens ad probandum quod non sacerdos, sed sponsi nuptiarum ministri sunt g).
PROBATUR VO. Benedictus XIV in laudato Opere de Synodo 6 sic ratiocinatur:In locis ubi Tridentinum promulgatumest, non raro contingit, aliquos matrirnonium contrahere testibus fortuito astantibus, et parocho reluctante, quin ipseverbum ullum proferat. Hujusmodi conjugium, in sententia Cani esset validum inratione contractus, sed non sacramentum,ob sacerdotalis. benedictionis defectum,Si Ecc1esia sententiam Cani haberet provera (imo addo, si haberet tantum proprobabili), deberet Ecclesia contrahentes compellere, aut saltem hortari adsuum contractum renovandum coram eo-
cap. 8, v. Primo adducit. - Petrocor., de Matr., cap. 4,qu, l, v. PauZo apertius. - Bettarm., Ioc, cito .. Canses,Ioc. cito - Trùìent., sesso 24, de reform. Matr., cap. 1. l) Histor. conciI. Trid., lib. 23, cap. 9, n. 15. - a Lib. 8,cap. 13, n. 8.
g) Rectius dicetur: Visum est evidens argumentum ad probandum verba praedictanon esse formam matrimonii.
Probaturtertium exTridentino.
Ex praxiEcclesiaecirca matrìmonia coram parocho relu ..ctanteinita.
78 LIB. VI. - TRACT. VI. DE MATRIMONIO. CAP. Il. - DUB. I. - DISS. DE MINISTRO ET FORMA SACRAMENTI MATRIMONII. 79 .
Ex praxicirca matrìmania clandestina.
Circa matrìmonia ìnvalide coram paroche inita.
dem parocho, ut ejus verbis fiat sacramentum, ne ejus gratìa illi perpetuo carerent. Deinde subdit quod ob eamdemrationem Ecclesia curare deberet ìnstaurari clandestina conjugia, inita in locisubi Tridentini decretum non est receptum. - Sed cum in neutro casu renovationem ab Ecclesia urgeri videamus,conjiciendum quod uterque contractus,licet sacerdotis benedictione careat, abEcclesia pro sacramento habeatur.
Respondere possunt adversarii, ideoEcclesiam non Curare de praedictis conjugiis instaurandis, quia contractus matrimonii semel valide initus nequit deincepseffici sacramentum; ut tenent Vasquez,Durandus, Pontius et alii. - Sed respondet Benedictus \ quod longe communiorest sententia aliorum doctorum, quos sequitur Sanchez 2, quae docet bene possematrimonium, antea validum in sola ratione contractus, deinde renovari, et assequi virtutem sacramentih). Unde difficultasproposita non solvitur; in hoc enim duobio Ecclesia non negligeret urgere fideles, ut in i1lis casibus conjugia renovarent, ne carerent saltem spe consequendigratìam, quam juxta communiorem sententiam ipsi ex iteratione contractus obtinerent. - His tamen non obstantibus,laudatus Benedictus ait sententiam Cani,tot doctorum suffragììs communitam, esseprobabilem, ac cuique liberum eam amplecti absque ulla erroris nota.
Adde praxim Ecclesiae in reconvalìdandis conjugìis jam coram parocho ettestibus prius initis, sed invalide propteroccultum impedimentum: in quibus S.Poe·nitentiaria, ex oraculo S. Pii V, dispensandominime requirit, imo expresse dicitilla reconvalidanda secreto, sine assìstentia parochi et testium. Et sic communiterdocent (contra paucos) Natalis Alexan-
Vasq•• in 3 P., disp. 138, cap. 5, n. 64; et de Matr'J_.
disp, 2, cap. lO, n. 136 et 137. - Durand, a S. Porciano,in 4, dist.26, qu.3, v. Quinto. - Pont.., lib~ l, cap. 9, n. 8.- 1 De Synodo, lib. S, cap. 13, n. S. - e Lib. 2, disp, 9,n. 5. - Bened, XIV, 10c. cit... n. 4. - Natal. Alex., deMatr., cap. 4, art.13, reg.17. - Conto Tourn., de Dispensat.in specie, part.1, cap. 12,qu. 2, resp. 2. - Haòert, de Matr.,cap. 4, i. f. - Bened. XIV, Notif. S7, n.62.. Van Espen,
h) Id concedit Sanchez de solis infideliummatrimoniis; in matrimonius vero fidelium,
der, Tournely, Habert; et idem Benedictus XIV cum Van Espen, Pontas et pluribus declarationibus S. Congregatìonìs etdecisionibus Rotae Romanae et aliis auctoribus innumeris (Vide dicenda n.11l0,v. Secunda). - His positis, valde mirorquod laudatus Benedictus, postquam contenderit rationibus tam urgentibus contrasententiam Cani, illam 3 appellet probabilem: quamvis non intrinsece, sed tantum extrinsece eam probabilem censerevideatur, eo quod (ut ait) est ipsa doctorum suffragzi"s communùa.
Verumtamen magìs oportet attendereea quae scribit Benedictus in decretalisive epistola ad archiepiscopum Goanum,quae incipit: Paucis abhinc hebdomadis,ubi scribit ut Pontifex, quam ea quaeprofert ut doctor privatus in praefatoopere de Synodo. In praedicta enim decretali expresse docet ministros sacramenti matrimonii esse ipsos contrahentes,non vero sacerdotem; dum ait quod mutua... corporum tradz"tz"o, uerbis ac nutz'busznterz"orem anz"mz' assensum exprz"menHbus materia [est]; et mutua... corporumacceptauo, forma.
898. - OB]ICIUNT l°. Solos sacerdotes Objectio exesse legitimos sacramentorum ministros, ~~;~~ Apoex illo Apostoli (I. Coro IV): Sia nos exi-stz"met homo uf mznz"stros Chrz"stz: et dzspensatores mysterz"orum Dd. - Et ideodicunt statutam esse formam, ut habeturex Rituali, quam parochus super nuben-tes proferre debet, dicens: Ego conjungovos zn matrz"monz·um. Ideoque addunt,aliquos SS. Patres (quos refert Bellarmi-llUS 4) dixisse quod matrimonia per sacer-dotes sanctificantur.
Sed respondetur cum S. Thoma S, qui Responde
sic docet: Verba quz"bus consensus ma. turotrimonialis exprz'mz"tur, suntforma hujussacramentz~.non autem benedectio sacer-
parto 2, tìt, 14. cap.?, n. io, • Pontas, v. Matrimonium IV,cas.4 et 5.. S. Congr, Conc., cfr. Thesaurum Reso!. S. C. C:in Fiorentina seu Lucana, § Deueniendo et seqq., die2S Sept, 1726.. Rota Rom., coram Seraphino, decis, 900. _• De Synodo, lib. S, cap. 13, num. 4. - Bened. Xl V,epist. Paw;is abhinc, v. DuJJitabatur, diei 19 Martii 175S.- ,4 De Matrim., cap. 8, v. f. - GIn 4, disto 26, qu. 2,art. 1, ad1.
dz"sp. 10, n. 6, asserit inseparabilem esse rationem contractus a ratione sacramenti.
Objectio exconcilio celoniensi.
Respondeturo
dotis, quae est quoddam sacramentale.Sacramentale, id est quaedam solemniscaeremonia quae ex praecepto Ecclesiaerequiritur. Et hoc est quod SS. Patresìntelligere volunt. - Id clarius patet exeodem Tridentino \ ubi non dicitur quodsacerdos absolute proferre debet formulam praedictam: Ego conjungo, etc.; sedquod vel [eam] dicat ..., vel alz"is utatur uerbis.juccta receptum unz'uscujusque provinciae rz·tum. Formula vero illa alium sensum non prae se fert, quam si sacerdosdiceret (ut dicunt Frassen et Sanchez): Egoapprobo et benedico nuptias vestras in faciem Ecclesiae. - Verum autem non estquod omnia sacramenta non per aliosquam per sacerdotes ministranda sint;cum laici etiam quandoque sint legìtìmìministri sacramenti Baptismi. Christusenim constituit ministros sacramentorum,juxta uniuscujusque sacramenti naturam;et quia contractuum natura est, ut persolum consensum contrahentium ineantur, ideo in matrimonio, quod consistit incontractu ad sacramentum elevato, nonalios ministros Christus constituit, quamipsos nubentes, qui per .eorum consensumformam sacramenti ministrarent.
OB]ICIUNT Il", Concilium Coloniense,anno 1536, ubi 2 sic habetur: Quod sacramentum (scilicet matrimonii), siquis sicutdecet acceperit, accedente sacerdotali precatione, confert donum Spz"rz'tus, quo vz"rdilz'gat uscorem..., sicut Chrz'stus dz'lexz"tEcclesiam. - Ex quo inferunt quod si perbenedictionem sacerdotis donum Spiritusconfertur, ergo per illam conficitur sa-cramentum. '1
Sed recte respondent Frassen 3 et Bellarminus a) quod ex verbis istius concilii
1 Sesso 24, de reform. Matrim., cap. 1. - Frassen,tomo 12, tr, 3, disp, 2, de Matr., art. 1, qu. 3, conci. 2,v. Hoc inquasn.. ...,... Sanch., Iib, 2, disp. 6, nurn. 6, infine. - 2 Parto 7, cap. 40; ap, Labbe, tom.19, col. 1266.-
898. - a) Bellarminus, de Matr., cap. 8,V. Secundo objicit, alteram dumtaxat responsionem habet, quae scilicet ex verbis Enchiridii petitur, seu rectius ex verbis Gropperi,quae, ait Bellarminus, referuntur in Enchiridio institutionis Christianae, jussu dicti con·cilii edito, et quae ipse Bellarminus, cap. 6,V. At Kemnitius, exscripsit. Verba autemista, qualia reperiuntur in citato Enchirz"dio
potius deducitur oppositum. Nam illa, exsuo sensu, non signifìcant quod per precationem sacerdotalem conficiatur sacramentum; sed potius quod, sacramentojam confecto, precatio illa accedat, quadonum conferatur Spiritus Sancti precessacerdotis exaudientis. Tanto magis quodEnchiridion, deinde ejusdem concilii nomine vulgatum, expresse dixit: Verba confugus«, quz"bus z"psz" mutuo dant sibifidem,esse verbum (id est formam) quo fit sacramentum.
OB]ICIT IIr° Canus testimonium Evaristi Papae in can, Aliter, causo 30, qu. 5,ubi dicuntur matrimonia contracta sinebenedictione sacerdotis, praesumi adulteria vel fornicationes, potius quam legitimaconjugìa.
Sed bene respondet Bellarminus 4, hicloqui Pontificem de probatione matrimonii quoad forum externum: eo quod Ecclesia in foro externo non judicat legitìmaconjugia illa quae non probantur per sacerdotis testimonium, praesumendo tuncdefuisse mutuum consensum: nisi (ut subditur in eodem textu) voluntas propriasuffragaverit, Ergo ubi adest voluntascontrahentium, legitimum initur matrimonium, licet in foro externo aliud praesumatur. - Quod autem Evaristus certeibi loquatur de foro externo, sapienterait Bellarminus ipsum Canum negare nonposse. Nam Tridentinum expresse declaravit conjugia clandestina esse vera matrimonia; dum e converso Evaristus nonjam dicit ea non esse sacramenta, sedvocat adulteria et fornicationes. Unde nedicatur Tridentinum contradìxìsse testimonio Evaristi, id quod Evaristus dicit,necessario de foro externo intelligendum,
3 Tom, 12, tract, 3, disp. 2, de Matrim., artico 1, qu. 3,concI. 2, v. Fateor tarnen, - Canus, de Locis theoI.,lib. 8, cap. 5, vers. finem. - " De Matr., cap. 8, in fine,V. Unus est.
christianae institutionis (edit. Veneta 1544),de Sacro Matr., fo1. 257,sunt haec: « Verbumitaque hujus sacramenti, quo accedente adelementtlm, fit sacramentum, id nimirum estquo ambo, mas. et foemina (quum pietatisrespectu quae in Veum est sibi mutuo fidemconjugalem dant accipiuntque), non quovismodo, sed in Dei nomine conjunguntur accopulantur ».
Objici·tur teseìmonium Evaristi.
Respondeturo
80 LIB. VI. - TRACT. VI. DE MATRIMONIO.CAP. Il. - DUB. I. - DISS. DE MINISTRO ET FORMA SACRAMENTI MATRIMONII. 81
r~~f~al:~confu ngo,etc., praeclpiuntursubgravi.
Vasq., in 3 P., disp. 138, cap. 5, n, 63.. 1 Parto 4, cap. I, n. 356.
Matrimon i u m perprocuratorem est sac r a m e nturno
Quid dematrimoniocoram parocho reluctante,
Quid dematrimonioinvalide celebrato coram parocho,
Alia objicit Canus: quibus facilius respondetur, ut videre poteris apud Bellarminum '.
899. - Ex nostra autem sententia,Infertur 1°. Quod matrimonia quae per
procuratorem celebrantur, quia sunt legitimi contractus, ideo vera etiam sunt sacramenta; nec opus est ut contrahentespostea coram parocho se sistant ad matrimonium ratificandum a). - Sanchez 2,
et Bellarminus 3 cum Navarro, Soto etaliis; contra Canum.
Infertur 2°. Quod conjugia malitiosecontracta coram parocho reluctante etbenedictionem denegante, sunt quidemgraviter illicita, sed valida et vera sacramenta; ut dicunt omnes pro nostra sententia allati b). - Et hoc, etiamsi parochusaffectet nelle intelligere, nempe oculos etaures claudendo; ut sentiunt Pontius 4, etSalmant." cum Ledesma et Leandro (contra Bonacina et Trullench ac Sanchez 6),ex decreto S. C. Concilii (apud Farinacium), ubìad quaesitum: Et quid, sz' parochus adfuisset, nihil tame« eorum quaeagebantur vidz't vel audzvz't, utrum talematrtmonium stt nullum? S. C. Conciliirespondit: Matn'monium non valere, sinon mteitexisset: msi ipse parochus affectasset n011 zntelHgere.
Infertur 3°. Quod matrimouia coramparocho et testibus semel celebrata cumocculto impedimento dirimente, sublato
1 De Mat,.., cap. 8. - e Lib. 2, disp. II, n. 27. - 8 DeMatr., eap.·5, resp. ad obj. 12, v. f.. Nauar., in cap. Fratres, n. 95, de Poerrìt., disto 5... Sotus, in 4, disto 27, qu, 1,art. a, v. Ai uero quamvis. . Canus, de Loeis theol., lib. 8,cap. 5, v. Poenitenttae demum ; et Relect, de Pcenìt.,parto 1, v. Nec in praesentia, - " Lib. 5, cap. 21, n. 12.• Tr. 9, cap. 8, n. 67. - Petr, Ledesm., Sum., de Sacro Matr"cap. 6, conci. 2, v. Quartu1n dubium . . Leand., dìsp, 7,qu.40... Bonac., qu. 2, punet. 8, n. 23... Trutt., de sacr.,lib.7, cap. 6, dub.5, n.B, v. f. - G Lib. 3, disp. 39, n. 6..Farinac., in Trid. sesso 24, cap. 1, de reform. Matr., v. Etquid si parochus. Et habetur etiam ap. Pallottini, v. Mar1'i11tonium~ § 15, n. 380. -" V. Matrimonium,l art. 2, n.19.
899. - a) Quod opus non sit ut postea coram parocho se sistant, auctores isti non dicunt expressis verbis; sed Sanchez et Sotusid satis perspicue innuunt, inquantum scilicetSanchez dicit contrahentes optime facere, sipostmodum ipsimetcontrahant; et Sotus, laudabz'le esse si renovent consensum coramparocho.
b) Haec utique dici poterant juxta antiquam disciplinam: nunc vero ex decreto Ne
impedimento per dispensationem, veraevadunt sacramenta per consensum absente parocho praestitum. (Vide dicendan. 1110, V. Secunda). Et hoc argumentum C), ut ait Benedictus XIV, valde probat ministrum matrimonii non esse sacerdotern, sed ipsos sponsos: alias, rectedicit quod Ecclesia, nisi id haberet procerto, nunquam permitteret, sponsos relinqui in periculo quod remaneant sinegratia sacramenti. - Adest tamen decretum S. C. sub die 8 ]unii anno 1619(apudFerraris 7), quod si matrimonium essetnullum ex causa publica, scilicet ob defectum aetatis, tunc reconvalidandum estante parochum et testes.
Infertur 4°. Quod parochus, si assistat . Parochus
matrimonio exsistens in mortali, non pec-. ~nsi'i~~~':f~cat graviter; quia non conficit nec mini- ~~;~~~e~:strat sacramentum. - Ita Sanchez 8; et ~::.lethali
Bonacina 9 cum Suarez, Coninck, Henri-quez, Gutierrez et Reginaldo.
Utrum autem requirantur de praeceptogravi verba parochi: Ego conjungo vos,etc.,vel alia,juxta receptum uniuscujusqueprovinciae ritum (ut dicitur in Tridentino lO)? - Negat Bonacina 11, qui cìtat San-chez, Coninck, Gutierrez et alios, putanteseorum omissionem esse tantum venialemob parvitatem materiae.
Sed affirmat Barbosa 12 cum Rebello,Henriquez d), et Salzedo: et hoc mihi magis placet.
Cfr. etiam Thesaurum Resol. S. C. C. in una FIorentinaseu Lucana, § Deueniendo, die 28 Sept. 1726; et Pallottini,v. Matr,'monium, § 3, n. 118 et 119. - , Lib. 2, disp. 6,n. 5. - • Qu. 2, punct. 4, n. 6•• suar., de Sacram., disp, 16,sect. 4, v. Ad fundamentum.· Contnck, disp, 24, dab, 3,n. 34. - Henriq., lib. 11. cap. 2, n. 7, lit. e• • Gutierr., deMatr., cap. 41, n. 3, V. f. - Regin., lib.31, n. 54. -" Sesso 24,de reform. Matr., cap.!. _11 Qu. 2, punct, 8, n. 42. - Sancb.,lib. 3, disp, 38, n. 7... Coninck, disp. 27, dub, 4, n. 45...cuuerr., de Matr., cap. 69, n. 16. - 12 De Offic. et Potest,episc., allego 32, n. 170.. Rebell., parto 2, Hb. 2, qu, 7,n. 4. - Salsedo,l Pract. crim. Diaz, .èap. 76, noto B,I V. Se·cundo illudo
temere, n. IV, § 3, ad validitatem matrimoniirequiritur ut parochus vel ordinarius sint« invitati ac rogati, et neque vi neque metugravi constricti requirant excipiantque contrahentium consensum ».
c) Benedictus XIV, de Synodo, lz'b. 8,cap. 13, n. 8, V. j., utitur argumento quoderuitur ex secunda illatione, ubi de parochoinvito et reluctante agitur.
d) Henriquez, lz'b.11, cap.2 (ut citat Bar-
Quid deseparationecon tractnsa sacramento.
Fit autem Quaestio: an a sponsis, quimatrz'monz'um z'neunt, possù valz'tie separari ratio contractus a ratione sacramenti?
Negant Suarez e), Pontius f) et alii, dicentes non posse ho mine m separare quodDeus conjunxit. - Sed affirmant Vasquez,Cajetanus g), Durandus h), Victoria g) etalii, apud Sporer l: qui tenent bene possecontractum sine sacramento validum re-
bosaj.non habet hoc dictum; sed ibid., cap.16,n. 2, loquitur de benedictione nuptiali quaepost matrìmonìum contractum datur intraMissam,quam dicit requiri sub gravi in primis nuptiis ante cohabitationem, ex praeceptoTridentini.
e) Suarez, de Sacram., disp. 13, sect. 2,v. f., dicit: «Si sit proprie intentio et affectusseparandi, quantum in ipsis est, rationemsacramenti a ratione contractus..., tunc revera non fieret sacramentum. An vero validurn esset tale matrimonium in ratione contractus, alterius est considerationis •. Sedjudicium suum de hoc quaesito non profert.Deinde addit: «Qui vero intenderent faceresacramentum, non autem contractum matrimonii, nihil etiam facerent, quia illa posteriorintentio non tantum est circa effectum, sedetiam circa materiam sacramenti, quam destruit » ,
f) Pontius (quem etiam Sporer citat prohac sententia), lz'b.l, cap. 9, num. 3, oppositam tenet, scribens: «Probabìlìus existimoin eo casu [quando scilicet contrahentes intendunt dumtaxat contractum] valere matrimonium in ratione contractus et separari aratìone sacramenti •. Quod deinde late fuseque probat.
e) Cajetanus, Opusc, tomo 1, tr. 12, qu. 1,id docet de matrimonio per procuratorem
S. ALPHONSl, Opera moralia. - Tom. IV.
manere. Sed hic notandum omnes i) asserere quod hoc agere non careret graviculpa. - Unde infertur quod Ecclesianunquam permitteret reconvalidari matrimonium sine assistentia parochi (utpassim Ecclesia admittit), tolerando quodmatrimonium persisteret tamquam contractus, et non sacramentum, si non haberet pro certo quod sponsi sunt verisacramenti ministri.
contracto, quod dicit valere ut contractum,sed non esse sacramentum. Et ita etiam Victoria, Sum., de Matr., n. 244.
h) Durandus, in 4, disto 26, quaest. 3,V. Quinto, dicit matrimonium in infidelitatecontractum, ratum quìdem fieri post Baptismum utriusque conjugis, non tamen fieri tuncsacramentum.
i) Omnes scilicet qui dicunt valere interfideles,qui per se ipsos contrahunt. - In hacquaestione primam sententìam probat LeoXIIIin sua epistola encyclica Arcanum divinaesapientiae, die 10 Februarii 1880 data, ubi §Nec quemquam haec habentur : «Non potesthujusmodi distinctio, seu verius distractioprobari ; cum exploratum sit in matrimoniochristiano contractum a sacramento non essedissociabilem; atque ideo non posse contractum verum et legitimum consistere, quinsit eo ipso sacramentum. Nam Christus Dominus dignitate sacramenti auxìt matrimonìum ; matrimonium autem est ipse contractus, si modo sit factus jure e , Et paulo inferìus: «Omne inter christianos justum conjugium in se et per se esse sacramentum ».
Quod Pius IX suo brevi Ad Apostoiicae Sedis, die 22Aug. 1851, jam edixerat, damnandopropositionem quae asserebat «Matrìmonìisacramentum non esse nisi quid contractuiaccessorium ab eoque separabile •.