8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
1/24
1
Leksion nr 1
Tema: HYRJE NË MATLAB
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
2/24
22
Përshkrimi i përgjithshëm i MATLAB
• MATLAB ( = MATrix LABoratory):
• Një gjuhë programimi për aplikime shkencore
numerike
• Një gamë e gjerë funksionesh të përcaktuara
• Interpretues i komandave
• Mundësi për të shkruar funksione të reja
• Libraria e TOOLBOX për aplikime të ndryshme;
p.sh.(Signal Processing, Analiza dhe sinteza e
rregullatorëve,…).
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
3/24
3
Kapitulli I
Prezantimi me Matlabin• Prezantimi dhe përshkrimi me dritaret e
ndryshme të Matlabit.
• Përdorimi i Matlabit në veprimet matematike
me skalarët njësoj si makina llogaritëse
• Përcaktimi i variablave skalar dhe përdorimi i
tyre në llogaritjet aritmetike.
• Funksionet e përcaktuara elementare.
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
4/24
4
Dritaret e Matlabit
Command History:
dritarja e cila tregonte gjitha komandat qe
egzekutohen ne
Matlab.
Command Window: e quajturndryshe dhe dritarja e
komandave,pjesa ne te cilen
shkruhen komandat te cilat me
pas duhet te ekzekutohen nè
MATLAB.
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
5/24
5
Në tabelën 1.1 na shfaqen dritaret e Matlabit dhe
shpjegimi përkates për secilen prej tyre.
Dritarja Qëllimi
Command Window
Dritarja kryesore,fusim variabla,
ekzekuton programe
Figure Window Përmban grafiket nga komandat e
ekzekutuara.
Editor Window Shkruan dhe editon kodet dhefunksionet.
Help Window Përmban informacion ndihmës
Lanch Pad Window Permban akses tek Tools, Demos
dhe dokumentat
Command History Permban komandat e ekzekutuaratek komanda Window
Current Directory
Window
Tregon file ne direktoritë
përkatëse
Workspace Window Permban informacion mbi
variablat e përdorur.
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
6/24
6
Shembull i Figure Window
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
7/24
7
Shembull i Edit Window
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
8/24
8
Help Window
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
9/24
9
1.2 Të punosh në Command Window
Menyja kryesore në Matlab
Përdoret për ekzekutimin e
komandave
Hapjen e dritareve të reja
Menaxhimin e software
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
10/24
10
Për të shtypur një komand duhet që
kursori të vendoset pas promptit (>>).
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
11/24
Shënime:
11
• Për të vendosur një komand fillimisht duhet të shfaqet shenja e
promptit(>>).
• Pasi shkruajmë komandën shtypim butonin Enter dhe komandaekzekutohet.
• Disa komanda mund ti shkruajmë në të njejtin rresht duke i ndarë me
presje. Pasi kemi shtypur Enter komandat ekzekutohen nga e majta në
të djathtë.• Eshte e pamundur të rikthehemi në rreshtin e mëparshëm të
Command Window për të bërë korrigjime dhe ta riekzekutojme
komandën përsëri.
• Komanda mund të ri thirret sërish me ane te shigjetës lart ( ). Kur
komanda shfaqet në prompt ne mund ta korrigjojme dhe ta
riekzekutojme atë përsëri.
• Nqse komanda është e gjatë ajo mund te shkruhet në rreshtin e dytë
duke vendosur 3pika (… ) dhe me pas duke shtypur Enter.Komanda
mund te shkruhet deri ne disa rreshta nr max i karaktereve te saj
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
12/24
12
1.3 Veprimet matematike me skalaret
• Veprimi Simboli Shembull
• Mbledhja + 5+3
•
Zbritja - 5-3• Shumëzimi * 5*3
• Pjestimi / 5/3
• Pjestimi i zhdrejtë \ 5\3=3/5• Ngritja në fuqi ^ 5^3=53
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
13/24
13
1.3.1 Radha e veprimeve
Njelloj si në llogaritjetmatematike një shprehje ka disa
veprime, veprimet me përparesime te madhe kryhen te paratdheme pas veprimet me perparesime te vogel.Nqse dy ose mëshumë veprime kanë të njejtën përparësi, shprehja ekzekutohetnga e majta në të djathtë.
Matlab i ekzekuton veprimet si me poshtë:
Rendi Veprimet matematike
I ( I pare) Kllapat. Veprimet Brenda
kllapave kryhen te parat II (I dyti) Ngritja ne fuqi
III (I treti) Shumezimet, pjestimet. IV(I katerti) Mbledhja dhe zbritja
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
14/24
14
1.3.2 Përdorimi i Matlab si makinë llogaritëse
Mënyra më e mirë e përdorimit të Matlab është si makinë
llogaritëse. Kjo realizohet ne Command Window duke shtypurnje shprehje matematike dhe më pas Enter.
1 4 F t t ë hf
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
15/24
15
1.4 Formatet që shfaqenKomanda Pershkrimi Shembulli
format short Me 4 shifra pas presjes
dhjetore per nr nga
0.001 351/7
ans = 50.1429
format long Me 14 shifra pas presjes
dhjetore per nr nga
0.001 351/7
ans = 50.14285714285715
format short e Simbol shkencor me 4 shifra
pas presjes.
>> 351/7
ans = 5.0143e + 001
format long e Simbol shkencor me 15
shifra pas presjes.
>> 351/7
ans = 5.014285714285715e001
format short g Shfaqen 5 nga nr dhjetor më
me vlere.
>> 351/7
ans = 50.143
format long g Shfaqen 15 nga nr dhjetor
më me vlere.
>> 351/7
ans = 50.1428571428571
format bank Shfaqen 2nga nr dhjetor pas
presjes.
>> 351/7
ans = 50.14
format compact Eliminon rreshtat bosh per te shfaqur sa më shumë shifra në
monitor.
format loose Shton rreshta bosh.
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
16/24
16
1.5 Funksionet elementareFunksioni Përshkrimi Shembulli
sqrt(x) Rrenja katrore
>> sqrt(81)
ans=9
exp(x) Eksponencial ex>> exp(5)
ans =
148.4132
abs(x) Vlera absolute >> abs(-24)ans=24
log(x) Logaritëm natyror>> log(1000)
ans=
6.9076
log10(x) Logaritmi me bazë 10>> log10(1000)
ans=
3.0000
factorial(x) Funksioni faktorial x!
>> factorial(5)
ans=120
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
17/24
17
1.5 Funksionet trigonometrike
Funksioni Pershkrimi Shembulli
sin(x)
sind(x)Sinusi i kendit x (x ne radian)
Sinusi i kendit x (x ne gradë)
>> sin(pi/6)
ans=
0.5000
cos(x)cosd(x)
kosinusi i kendit x (x ne radian)kosinusi i kendit x (x ne gradë)
>> sin(pi/6)
ans=
0.8660
tan(x)
tand(x)
Tangenti i kendit x (x ne radian)
Tangenti i kendit x (x ne gradë)
>> tan(pi/6)
ans=
0.5774
cot(x)
cotd(x)Kotangenti i kendit(x ne radian)
Kotangenti i kendit(x ne grade)
>> cot(pi/6)
ans=
1.7321
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
18/24
18
1.5 Funksionet përafruese
Funksioni Përshkrimi Shembulli
round(x) Rrumbullakos afër nr tëplote me të afërt.
>> round(17/5)
ans=
3
fix(x)Përafron afër nr më të
vogël
>> fix(13/5)
ans =
2
ceil(x)Rrumbullakos afer nr te
plote me te afert .(∞)
>> ceil(11/5)
ans=
3
floor(x) Rrumbullakos afer nr teplote me te afert(-∞)
>> floor(-9/4)ans=
-3
sign(x)Marrim pergjigje 1 x>0, -
1 per x> sign(5)
ans=
1
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
19/24
19
1.6 Përcaktimi i variablave skalar
•Një emër i ndërtuar nga nje shkronjë ose ngakombinimi i disa shkronjave(dhe nr të plotë) që i
caktohet një vlere numerike quhet variabël skalar.
•
Kur variablit i caktohet një vlerë numerike ajopërdoret në shprehje matematike, funksione, në
cdo gjendje dhe komanda në Matlab.
•
Nje variabël zë nje vend të caktuar në memorie.• Nqse variablit i vendosim një vlere tjetër ajo
rivendoset përsëri në memorie.
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
20/24
20
1.6.1 Operatori transferues• Në Matlab shenja = quhet operator transferues.
• Ana e majtë e barazimit mund të përmbajë vetëm një emër variablindërsa ana e djathtë mund të jetë një numër ose një shprehje ellogaritshme që mund të përmbajë nr ose variabla të përcaktuara më parë.
• Kur shtypet Enter vleres numerike së anës së djathtë i caktohet njevariabel. Matlabi shfaq variablin dhe vendos vleren ne rreshtin tjeter.
>> x=15
x =
15
>> x=3*x-12
x =
33
Varablit x i vendosim nr 15.
Matlabi shfaq variablin dhe vleren e tij.
Nje vlere e re i vendoset x. Vlera e re eshte 3 here
me e madhe se vlera fillestare e x minus 12.
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
21/24
21
• Nqse shtypet(;) në fund të komandës më pas shtypet Enter,Matlabi nuk e shfaq variablin me vlerën e tij te caktuar.
>> a=12
a =
12
>> B=4
B =
4
>> C=(a-B)+40-a/B*10
C =
18
Përcaktojme a=12
Përcaktojmë B=4
Përcaktojmë vlerën e variablit C me anë të
shprehjes në krahun e djathtë.
>> a=12;>> B=4;
>> C=(a-B)+40-a/B*10;
>> C
C =
18
Variablat a, B, C janë përcaktuar por vlera e
tyre nuk shfaqet pasi eshte vendosurpikepresja në fund te përcaktimit të tyre.
Vlera e variablit C shfaqet mbasi shtypim
emrin e variablit C.
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
22/24
22
1.6.2 Rregulla rreth emrave të variablave
• Emrat e variablave:
Mund të jenë mbi 63 karaktere te gjatë.
Mund të përmbajnë shkronja, numra dhe vijën
poshtë_( underscore).
Duhet të fillojnë me shkronjë.
Dallohen shkonjat e mëdha nga të voglat p.sh
AA, Aa, aA, aa janë emra për 4 variabla të
ndryshëm.
Duhet shmangur përdorimi i funksioneve
elementare si emra.
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
23/24
23
1.6.3 Variablat e përcaktuarVariablat e përcaktuar
në Matlab
Përshkrimi
ans
pi
epsinf
i
j
NaN
Përfaqëson një vlerë të ekzekutuar nga
një shprehje e cila nuk ka nje emër.
Përfaqëson numrin π,
Diferenca më e vogël midis 2 numravePërdoret për infinitin e cila merret kur
një nr pjestohet me 0.
Numrin kompleks përfaqeson pjesën
imagjinareNjesoj si i.
Do të thotë (Not a Number) jo një
numër.Kur Matlab nuk përcakton dot
një vlerë numerike. P.sh 0/0.
8/17/2019 Leksion Nr 1 C.a.E
24/24
24
1.7 Komandat për menaxhimin e variablaveMë poshtë jepen komandat për eliminimin e disa variablave
si dhe komandat për përmbajtjen e informacionit rreth
variablave që mund të krijohen.
Komandat Përshkrimi
clear clear x y z
who
whos
Fshin të gjtha variablat nga memoria.Fshin vetëm variablat x, y, z nga memoria.
Shfaq listen e variablave në memorie.
Shfaq listen e variablave në memorie dhe
madhësinë e tyre së bashku meinformacionin rreth biteve dhe klasës së
tyre.