lfie Boston Public Library
PURCHASEDFROM THE FUNDESTABLISHED
BY
JamesJuyman
<Whitney'Bibliographer£ Sometime Librarian,
i/H
Petri Aegidii Antuerpiani
Hendecafyllabon adle&ores.
Quifquis nofcere fabulas iocofas
Aefopi cupis,hunc nouum libellum
Limatum,mtidum?eruditulumcja
Exili tibi comparamoneta.
Quo nec terfior eft,venuftiorc£a
ISiec iucundior eft5facetiorve,
Seu purum infpicias ftilum latintm^
Seu tu beftiolas legas loquentes.
QuincVfenficulis lcatens amoenis,
Vt vita inftituenda cuicf monftrakHunc nec barbarus ore zoikeo
Pinfetjdeprimet^atcf lancinabit,
Huc vel reiligiofuli probabunt,
Qui fracli piceo caput cucullo
Ipfis funt Clynicis feueriores,
tslullosquippedocetferosamores,N
Vel(quas Isedere teftulam iuuentas
Poffent) illecebras licentiores,
Sed quid plura moror i libellus ifte
Prorfus nobilis3elegans,latinus,
Horarum eft fimul omnium libellus*
F I N I $
Fabulamm quse hoc Ubro contlnentur
interpretes atqjautoresfunthL'
Guilielmus Goudanus,
Erafinus Roterodamus,
Ioannes A.ntoniusGampanus.
Plinius Secundus Nouocomenfts,Laurentius Valla,
Hadrianus Barlandus.
De Aefopi vita,ex nono fermoneCodrLEx Hermogene 4e fabula Prifciano interprete,
AulusAngelus
Petrus
Gelius*
Politianus»
Crinitus.
Martinus Dorpius Ioanni LeiTpeJacobo pape,
& Ioanni Niniuitsc eruditifl imismFlandria ludimagiftri&S.
r IQuidem in ea& fum,&- fui femper fenrentfa
" viriornatiffimi,quamutarenullusqui.a,fed
wL~4 nec velim,vt impedio plus nutantibus litcris
confultum putcm ab eruditis aliquot nottra
•JLfc—*^mcmoria vins,qui clafficos autorcs caftigate
sediderunt5 q a quibufda gloriola: aucupib^nam alios ta
ceo}q comentario^ latifundiis oia occuparut. Ecquis eni
no eo nole AldumHomanu fufpicitjamatprsedicatmscc
mecu identidc reputans,aufus fu & ipfe quidda min\pe^ne dixerim^minimo^nepe fabellas Aefopicas rurfusemic
tere,no carmine quidc illas ftibruftice cofcriptas, fed pro^
fa oratione nimifq lepide cocmnatas, vtpote a GuihelmaGoudano,tanto viro vt ab Erafmo meo lrteratois qfi phenice ferio fit laudatus.Eam opellam vobis ingeniofse Ha*droru iuuetutis prscceptorib? nucupatim dedico,eo vtiq*
fpe&ans, vt icholafticuli veftri hoc leuigatorio oem tene!
Ia§£ linguaj: fcribiliginem pn9.ibradant,q ad Liliu noftrti
vetus atq? adeo primum apud Louanienfes politioris lirc
ratursc domicihu profech, philofophise tmticnt. Adk*ci paucula ex Gelio^PoIitianOjCrinito^Epi^eto, fed fele^
€ta.Qd fi genio quopia afpirante leuis hacc alea felici£ ce*
ciderit,plufculum aliqn audebo,& quscda mesc ipfi^fbetti
ra^quse interim partuno, pariam dialogoSjCarmina^pro^
logos in actionesPlautinas complementu Aululariaratcp
id gen9alia.Cur.n.qiT€cfo,no aufim / quonam abfterrcar i
auxilio videlicet fret$ Thefei quondam vcftri,nunc& meicoitcr Nicolai Bufcoducen,vir df vef tacenteme ipfi
be noftis)jxqfite dodti.fiuc phiiofophieas fomitias reqra^
tis, fiue venuftioris dt<ftiois laimans qn& amici candidi,
fynceri,humai,g cura hui?a;ditiuciilce I fe oem deriuauit*
In reliquls idem(quse eft homfnls vlgilantia)lubens obi*turus. Rideri intcrim ab iftis amufis iiniftra minerua na*tis,hoc vero mihi palmarium
,quando fui fimiles,cVom*
nes,cV folosm ccelujpa ferre obftinauerunt. Valete Louanii ex nominatiiTimoLilianorumgymnafio^addecinia
calendas Decembres.
Guilielmus Goudanus canonlcus diui Aurelii
Auguftini Florenao fuo illuftri Ba*roni Ifeifteyno.SD.
FAbuIas Aefbpi cum ex oratione ligata in folu
tam vertiffem,tibi florentiffime Florenti dica<*
re placui&Quam enim fis amans literarum, exmeo Antonio viro literatiffimofacileltelligo.
Nam eum tu quidem <j eruditum fcires acciui
uifti, cV is tui amantiffimus eftcum objalia qusedam, tura
ob amorem tuum erga literatos. Necjp illud prasterire dc*
beo,me quocp a te vehementer amari cV te, commendanteM.Antonio3
fuccenfum defyderio noftri.Apprle fane de*
cere folet,qui genere flt illuftris, eum effeamicum cV.fami
liarem literarum^quse (yt csetera comoda earum fileam)
vel folse adeofedunt immortalem.Erit autem harum fa*
bellagz le&io tibi^vt opinor)vtilis. Quippe vbi multa adbeneviuedum appofita inuenies.Grata certe earum le&io
& iucunda non effe non poteft. Kaftenus autem eas,illis
qui alias complures fcripferit,fuiffe negle&ui fatis mironNec egdem tn fcripturus fuiflem, ni cV Titus Liuius haru
in hiftoria meminiflet,cV Flaccu ndftrum I epiftolis vfumviderem, cV Quintilianum inftitutionum libris vtendumfuadere cernerem* Sed fatis iam exordii.Jllud te admoni^tum velim,ne fisinfcius animantes,quse iam mutse funt,
olim fuiffe loquaces, Yale cVme vt facis ama.
De Gallo gallinaceo*
Allus gallinace?, dum verrit ftercorarium, oflendit
g gemmam.quid inquiens rem fic nitidam reperio/ 11
gemmarius reperiffet,nihil effet eo Isctius,vt q prc*
cium fciret.Mihi quidem nulli cft vfui,nec magni seftimo
imo equidem omnibusgemmis granum hordei malim.
Morale. Pergemmam artem fapientiamq* intelli'ge,per
gallum hominem ftolidum Scvoluptarium.Nec ftolidi ar
tes liberales amant,cum vfum earumnefciayiec volupta/
rius,quippe cui vna placeat voluptas.
De lupo&agno.
Lupus ad caput fontis bibens, videt agnum procul infra
bibentem, accurrit, agnum increpitat <j turbarit fontem*
Trepidare agnus/upplicare vt parcat innocenti, fequado
longe infra biberit, potum Iupi ne potuifle quidem turba
re,nedum noIuiffeXupus contra intonat, nihil agis facri*
lega/ femper obes3pater,mater3omne tuum inuifum gen*
fedulo miht aduerfatur.Tu mihi dabis hodie poenas.
Morale. Vetus di&um eft, vt canem cedas facile inueni
ri baculum.Potens,fi libet nocere,facile capit nocendx catx
fam. Satispcccauit qui refiftere non potuit»
Demuribus&ranis.
Eellum gerebat mus cum rana, de paludts certabatur im*
perio. Pugnaeratvehemens&anceps. Muscallidus fub
herbidatitans ex infidiis rana adoritur,rana viribus meli
or pectore &c infultu valens, aperto marte hoftcmlaceffit«
haftavtriqs erat iuncea.Quo certamine procuf vifo,milu9
adpropiatjdu^ prseftudio pugnac neuter fibt cauet,vtru*
que bellatorem miluus rapit ac laniae. Morale.
Itidem euenire foletfa&iofis riuibus, qui accenfi fibf*
dinedommandi,du inter fe certant fieri magiftratus,ope$
fuas,pkerumq* etiam &:vitam inpericulo ponuntv
Decane&vmbra.
Canis tranans ftuuium ri&u vehebat carnem. Splendente
fcle,ita vt fit^vmbra carnis lucebatm aquis, quam ille vi*
fmi auide captans3quod in faueibuserat
3perdiditJtaq;
tei tuni fpei ia&ura perculfus^primum ftupuit,deindc aai
mu recipiens fic elatrauit.Mifer decrat cupiditati tusemo
dus/atis fuperq? erat ni defipuiffes,iam per tuam ftukitiS
mkius nihilo tibi eft. Morale*
Monemur hac fobella modeftisc,monemur prudentise,vt
& cupiditati fit modus, nec certa pro incertisamhtamus,
Aftute certe Tercntlanus llle Saimto Ego,inquit,fperci
preciondemam.
De leone& quibufdam alils.
Cumoue qiribufdam<j aliis peplgerat Ieo,venadonem fo
re communem. Itur venatum,capitur ceruus,partiuntur.
Singulas fingulis partes tollere vt conuenerant indpienti
bus3leo erugiit/Vna ingens pars mea eft^quia fum digniO
fimus, akera item mea eft, quia vtabus prazftantiflimus.
porroxjuia fo capiudoeeruoplus fudauerina,vendico tet
tiam*quartani denicp partem ni concefleritis,a<ftum eft de
amititi&Soctthoc audito difcedunt vacut& tatiti>non au
fimurire contra leonem. Morale.
Rara femper foitfldes^apudhoc feculum rarfor eft.apud
potentes &r eft& fuit femper rariffima. Quocirea fatfuseft
vt viuas cumparL Quienim cum potentl ori viuit^neceG*
fe habet fepe de fuo iureeoncedere. Cum aajualtaqualfi
UbiluseriL
De Iupofcgrue.
Lupo voranti ouem forte oflahsefere in gula, ambit,orat
opem^opkulatur nemo.Omnes di&itant tulifle eum pre^
tium voracitatis. Tandenibfandidismultis pluribufqua
promiffis gruem indutit, vt collo longiflimo in gulam Irt
lertOjOS infixum eximeretJPetenti autem prsemiuai illu^
fk. IneptainquitabL Nonfat&thabesquodviuisi
vita debes mihi,fl libuiflet licult prsemordere collu tuu.
Morale. Tritum eft,Perire quod facis ingrato.
De ruftico& colubro.
Rufticusrepertum inniuecolubrum frigorepropeenc*
^unijdomum tulit,abiecit ad focu. Coluber ab igni vim
Virufg? recipiens, deinde flammam non ferens > omne tu*
gurium fibilando infecit.Accurrit rufticus, correpta fudc
verbis verberibufq? cum eo iniuriam expoftulat3num hac
ferat gratiam/num vitam erepturus flt illi, qui vitam ipfl
dederitf Morale Fit interdum vt obfint tibi,quib*
tu profueris, dc male de te mereantur ii,de quibus tu benc
fis meritus. De apro &* aftno.
Dum iners afinus irrideret aprum, ille indignans frende*
bat.Malum quidem ignauiflime fiieras meritus^fed etiam
fi tu pcena fis dignus^tamen ego indignus,qui a te pcenas
fumamJrride tutusaimpune tibllicec, tutus enim es ob in
ertiam. Morale Demusoperam,vtcumindignano
bis audimus aut patimur,ne indigna nobis dicam^aut fa*
ciamus.Mali.nA perditi plaarunq; gaudent , fl quifpia bo
norum eis refiftat.Magnipendunt haberi fe dignos vltio*
neJmitemur equos 6c magnas beftias3qui oblatrantes ca*
ixiculoscum contemptu prastereunt»
Libitu eft vrbano muri)dcambuIarerus.Vidit hunc mus
rufticus,inuitat,apparatur,itur ccenatum, Depromitru
fticus quicquid pofuerat in hycme3exhaurit oe penu,vt ta
tihofpitisexpIeatlauticiam.Vrban9tamen frontem cor/
rugans ruris danat inopia3vrbis fubinde laudat copia* Re
means ducit fecu in vrbem rufticu, vt quse verbis laftita/
rat,re comprobaretJneut conuiuium,quod vrban? fpled*
de copararat.I nter epuladu3audit in feramurmur elauis,
trepidare illi& fugitare ftigitando , Rufticus& infuetus
& Ioci ignarus egre fe tueri.Di fcedente famulo redit vrba
tius ad men(a,vocat rufticu.ilte vix tandcm metu depofi/
to prorepitJnuitatem adpocula vrbanu, percu&at nuni
hoc giculu crebru fi t/Refpoiet tfle quotidianfi efle^opor
tere conteni,Tum ruftic^Quotidianu inquit^Me hercule
l&x dapes plus fellis cf mellis fapiut. Equide malo cum fe
cudtatemeam inopiam,cfcum tali anxietate iftam copia*
Morale,
. Diuittee prse fe ferunt quidem voluptatem/ed fi intro/
fpiciaSjhabent £ericula& amaritudinem.EutrapeIes qute
dam fuit >qui quu inimicis fuisgmaxime noccre vellet,
vikuites eos faciebat didtitans ita eos vlcifo,quippe acce
pturos cum diuiais ingentem farcinam curarum,
b*u
De AqulIaA cornicula.
Aqulla na&uscoclcamnonviautartequiuit erucrepi*
fcemAcccdens cornicula dat confiliumJSuadct fubuolarf
fe ,& e fublinii cocleam in faxa prsecipitare,fic enini forc
Vt concha frangatur.Humi manct cornicula > vt prcftok*
tut cafum.predpitat aquila , frangitur tefta/ubripitur pi
fcis a cornicula.Dolet eluia^quila^ Morale.
Noli quibufuis haberefidem, &confdiumquodab aliis
aceeperis,fac infpicias. Multi enimconfulti noil fuis con*
fultoribus/ed fibi confulunt. DeCoruo & Vulpccula,
Prscdam na&us ftrcpitat in ramiscoruus.
Videtvulpeculageftientem^accurrit Coruum inquit
plurinu falute impertit vulpes.Sepenumero audieram 6
mam effe medacem.iam re ipfa experior.Nam vt hac for*
tc iam pKctereo/ufpiciens tein arbore,aduolo culpans fa
mam.Famaenim eft cc nignorem pice effe,& vid^o can*
didiorem niuewMeo fane iudicio cygnos vincis,Ar hcdcra
fbrmorior alba es. Quod (1 v t plumis.ita& voce cxcellas
omnhtm auium cquidem tcdixcrim rcginam. FJae afiefi*
taciuncuh iliectus coruus ad canendum apparat,apparan
ti vcru e roftro excidit cafcus.quo correpto vulpccula ca/
chynnum.oiut /rumdcmummifaum coruwr fudcc
plgctcg &f-Et iattura rei mixta pudore dofet. MoraTr.
Nonulli fic auidi laudis funt , vtcum fuo probro & dana
aunentaJIaitatormi.Bufmodihomuntiones predas funt
parafitis,Quod fl vitaucris iaclantiam , fadle aflentatorff
peftiferu genus vitaueris.Si tu voles efle Thrafo^nulcJ dee
rit Gnato. DeLeone fene&ute confetto.
Leo qui in iuucntutc complures fua ferocitatefecerat fni*
micos^in fenedtute exoluit poenas > Fteddunt talionembe
ftiscDente aper^cornu petit taurus.in primis afellus, vet*
Ignauicc nomen cupiens aboIere,verbis&' calcibus ftrenue
infultatTum gemebundus Ieo . Hi quibus olim nocuia i$
viciflim nocent 6c merito.Sed hi quib* aliquando profuf,
ia viciflim no#fu t imo etia imerito obfut.Sultf fiii q mul
tos feccrim inimicosaftultior qui falfis amicis confi# fiie*
rim. Morale*
In fecundis rebusnon efferarisanon fis ferox. Nafi vuItS
mutarit fortunaavlcifcetur quos lefifti,Et inter amkos fac
habeas difcrimcn.Sunt enim quidam amici no tui.fcdme
fa: tucc3fed fortunse tuae.Quse ^denrfortuna fimul ac tnu
tata eritJBc illi mutabfitur.Et bcne tecu adu erita fino ini*
ndd fccrintMerito queritur Ouidius En cgo nonpau*
ds quondammunitusamiclsJ3um flauit velis aurafeefi
da mei&vt fera nymbofo tumuerut sequora vento.In mc
diis lacera puppe relinquor aquis.
De Cane,&Aflno.
Dum blandiretur Canis hero& familias3hefus 8c familia
canem demulcent,afellus id videns alrius gemit, cccpit eu
pigerefusefortis,iniqueputat comparatum, canemgra*
tum efle cun&is9pafciq* de menfa herili,idcp ocio ludocj
con£equi.Sefe contraportarecUtellas>ca^iflageUo,nuncj
ociofum eflea& cunctis tamen odiofum.Si hax fiant bla/
diais^eam artem quse tam vtilis flt ftatuit fectari . Igicur
quodam tempore redeunti domum hero,rem recaturus,
procurritobuiam/ubfUit,pulfat vngulis, exclamante he
ro accurere ferui , & ineptus afellus>qui fe vrbanum cre
diditfuftevapuiac.
Morale.
Non omnia poflfumus omnes (vt ait vergilius in bucoli
cis)nec omnesomnia decentJd quifq? velit,id cetet quod
pofiikNon fimus id quod grsece fignificantius dicitur.j
id eft afinuslyrarum vel lyrscSic autem Boetius,A.finus
ad lyram poiitus , Repugnante natura lrritus eft laboc.
Tu nihil inuita facies dicefvc Minerua. tefte HoratiQ.
L co scftu curfu <$ defeflus fub vmbra fronde fuper /
viridi qtiicfcebat3Murum autcmgrege tergumei^percur
rcnte expcrre&us vnum e multis comprehcndit,fupplicat
captiuus/indignum feefle3cui leo irafcatur clamitat* Rc
putans illc in nece tantilkc beftioke nihil eflc laudis capti^
uum dimittit,Ncc vero ita mulro poftjeo for tedum g fa
tucurrit incidit in plagas.Rugire licet,exirenon licet. R u
gienteminiferabihter leonem mus audit,vocem aghofcit»
repit in cuniculosjaqueorum querit nodos, qusefitos vxf
uenit^muentoscorroditjeoeplagiseuadit» Morale*
Hscc fabella fuadet pctentibus cfcmentiam«Etenim,vtfitt
reshumanseinftabiles,egent interdum ipfipotentes ope
humillimoruni,Quarevir prudens,et flpoteft timebit vci
vlli holum nocere.Qui aute non timct nocerc alteri,valde
defipit.Quid ita/Qoiia etfi iam potentia fretus nemineni
metuis,fbrfanolim eritv? o>etuas.Gonftat enim eueniflc
daris magnifqj regibus^v* vikum&omuntinoum vel gr*
tia indiguerint,veliram metuerint.
De Milue aegroto,
Le&o decubebat miluus ^lam fermemories matrem orat
prccatum ircdeos.Mater refpondet nil opis illis fperandu
a dii^quorum fecra et aras&is rapinis rottctf violaflo»
Morale*
Decet venerari fuperos.Wi enim pios iuuanUmpios aucr
fcntur.Tn fodicitate neglecti, in miferia no exaudient.Qua>
re In fecundis rebus fiseorum memor, vt in adueriis reb*
preftmes flnt vocati.
De Hfrundinibus»
Cum primum ceptu cft feri hnu, hirundo fuadet auiculi*
Impciirc fementcmi.diclitans fibi ficri infidiasJrrident il/
ia:,ftultam vatem hirundine vocant. Surgenteiam Iino et
virefccntcrurfus monct euellerc iataJterumirrident.Ma
turcfcit limimJiortatur populari fegetem.Quum ne tunc
quidem confulentem audirent.Hirundo auium coetu rell
<Xo hominis fibi conciliat amicitiam a Init cum eo fbedus
cohabitat,cantu dcmuket.Casteris auiW e lino fiunt retia
ctlaquei. Morale.
Multi nec ipfi confulere fibi norunt, nec re&e cofulentem
audmnt.Scd quum in periculisfunt ct damni^tum demu
fapere incipiunt et fuam damnare fecordiam.Dum fat fu/
pCT^confiliieft.Hocinquiuntet illud faftum oportuit^
fed preftat efle Promethcum 9Epimethcum •Fuere hifra
tres^nomina funt greca. Alteri confilium ante remfuit^al
teri poft rcm»Quod dedarat interpretatio nominumu
Dc Tl nls,ceeomm Rcgr,
Gens ranarum,quum eflTet libera Ioui fupplicabat dari rc
gem.Riderc Iupiter vota ranarum, ille tamen iterum atcp
Iterum inftare,donec i£um perpellerent.Dciicit ille trabc»
ea moles ingeoH fragore quaflat fluuium,territa: filent ra
nae,regem veneramur.Acceduntpcdctcntim propiustan
dem abictto mctUjinfultant.et defultantjners rex lufui eft
ct contemptui . Laceflunt/urfum Ioucm orant rcgem da
ti,qui ftr'nuus fit.Dac lupiter ciconiamJsprccftrcnnue p/
ambulans paludem,quicquid ranarum obuiam fit vorar»
De huius igitur feuicia ranx fruftra quefta: futJupiter no
audit.Nam ethodie adhuc queruntur. Vcfperi cnim cico
nia cubitum eunte,ex antris,egrefla:rauco\rIuIatu murmu
rant,fed furdo canunt.VuIt enim Iuppiter vt quse rcgem
clemetc fint deprecatac ia ferat indemcte . jMorale.
Pcrindc atqj ranis euenire folet plebi, qua: fi regem paulo
manfuetiorcm habet,ignauum inertcm efle caufatur ,op
rat aliquando contingere fibivirum,Contra ft quando na
6a eft rcgcm ftrenuum,huius fcuiciam danat,prioris lau/
dat dementiam,Siuc q> femper prcfcnrium nos pcnitcr,n>
uc cfvcrum efl vtrbum.Noua vetcribusnon cflc potionr
Dccolumh*,* M]iui&
CoIimib^oKmbeIiumgeflaec^pmnuo;queni vtexpu
gnarent, delegerunt regem accipitrem.IUe rexfaclus hofte
agit non regem.Non fegnius ac miluus rapit ac Ianiat* Pc*
nitet columbas incepti,&tiusfuifle putantes,pati bella nul
ui | tyrannide accipitris. Morale
Neminem fuse fortis nimium pigeat , Nil eft tefte Flacco
ab omni parte beatum , Equidem meam fortem modo to
lerabilis fit^mutari nqn oprem, Multi nouaforte qusefita
\ veterem rurfus optarucJta pleriq? ingenio fumus omnes,
nofmetnoftripenitet*
De FurcvcYGane,
Furi aliquando^aneiiivtfileat porrigtnti refpondit ca*
nisJnfidiastuas noiu^panem das quo defuiamlatrarcScd
ego tuum mun? odi,quippe fi ego ttilero p;inem5tu ex his
t^ctiscuncla afpombis. Morale*
Caue parui commodi caufa amktas magnum,caue cuiuis
homini fidem habeas^Sunt enim qui dolo npn tantum be
nigne dxcunt3fed & benigne fadunt,
De lupo3cV Succula»
Parturiebat fuccula.pollicetur Iup^fe cuftodem fore fbet^,
'RefpQndit puerpera[lupi obfequio fe non egere, Si velit
pius haberijfl cupiat gratum facere ,Iongius abeat Lufci
cnim officium conftare non prcfentia fed abfemia.
Morale.
Non funt cun&a.CTedendaain&is, Multi fuam opera pol
llcentur,non tui amore/ed fuuXuum quasretes commodfi
nontuunv
De partumontiunv
Olimrumor erat parturire motes,homines aceurrunt, cir
cunfiftuntmonftriqutppiamnonfine pauore expeftan*
tes,Pariunttandem montesaexitmusJTum ocs rifnemo*
ri*. Morale».
Hanc fabellam tangit Oratius ^Parturlimtmontes inquit
nafcetur ridicutus mus* Notatautemiaftantiamjafta/
bundtenim qu5 magna ptofitentur 8c oftentant , vix pac
ua faciut.Quaproptet Thrajfones illi iure funtmateria io
ci& fcommatu» Vetat ite hsec fabellaianeis timores,Ple/
runqp enim grauior periculo eft pericultmetus^imo ridicuL
lum cft quod metuimus^
DeCanevenarico*
Canetnvenaticumqui iamfenueratlnftigat hcrus/ruftra
hortatunTardifuntpede^non properat, Prehenderatfe*
ram,fera edentulo elabiturJncrepitat herus verbere 8c ver
bo*Canis refpondct deberefibi iure ignofci .iam fenuifl^
at iuuenem fuiflc ftrenuum,fcd vt video inquit, Nil pla^
cet fine frudtuJuuencni amaftMenem odifti. Amafti prse
dabundum3odifti rardum edentuluni , fcd fi gratus efles^
qucm olim iuuencm frugis gratia dilexifti3fenera fruttuo
fae iuuentuti s gratia diligeres, Morale«
Recte canis.Nam tefteNafone3Nil nifi cjuod prodeft cha
rum eft> en detrahe menti Spem fructus auidae, nemo pe*
tendus erit* Prseteriti commodi nulla eft memoria,futuri
autcm gratia non magna,pra:fentis commodi fumma,
Turpe quidem di&u, fed fi modo vera fatemur,Vulgus
amicicfcs vtilitate probaC Deleporib? cVrams*
Sylua infolito mugiente turbine>trepidi kpores rapide oc
cipiunt fugereFugientes^cum obiifteret palus, ftetere an*
xii,vtrin<j comprehenfi periculis , quocp maioris eflet in
citamentum timoris,vident in palude mergi ranas. Tum
exJeporibus vnus prudentior ca:teris.ac difertior Quid
Inquit inaniter timemusknimo opus eft. Corporum quf
dem agilitas nobis eft/ed anim9deeft. Hoc periculum tur
binis non fugiendum, fed eft contemnendum.
Morale>
Omni in reopus eftanimo lacet vlrtus fine confidentfo*
Confidentia enimdux& regina virtutis eft,
Dehedofc Iupo.
Capra ciim eflet paftum itura,hedum domi concludit,
monens aperiri neminL, dum redcat ipfa. Lupus , qui id
procul audierat,poft matris difceflfum pulfat fbrcs 5 voce
caprifat iubens recIudi.Hedus dolos prsefentienSjtion ape
rio inquit. Nam etfi vox caprifat* tamen equidem per ri*
mulas lupum video. Morale.
Obaudire parenti filios,ipfis eft vtile.& iuuenem ferU de*
cetaufcultare.
Deceruo&Iupo.
Ceruus coram lupo ouem ream farit a modium tritici cfe^
bere damitanswOuis debiti quidem erat infcia.,tamen ob
tupiprsefentiam fpondet fe daturam Dicitur folutioni
dieS.Dies adeft, monet ceruus ouem, illa i t infiaas*Quod
enim promiferit excufat fe&urn id metu& prsefentia lu*
puVotum extortum non efle feruandum. Morale.
JSententia iuris eft, Vimvi repellere licet* Ex hac fabella
noua qusedam nafcitur, Fraudem fraude refellerelicet,
De ruftico & angui.
Rufticus qdam nutrierat anguc , itatus aliquado beftiam
petit fecuri,euadit illa non fine vulnere,Poftea rufticus de
ueniensadpaupertatCj ratus eftidtafoituniippt anguis
c U
inumam fibl accidercJgitur fiipphcatangui vt redeatllk
ait ignofcere fe,fed redire nolle. Nc^ enimfore fecuru,cu
ruftico tanca fitdomifecuris.Liuorem vulneris defiifle,fu
pcrefleramen memoriani. Morale.
Ei qui fcmcl fidem folaic,Iteru habere fidem vix eft tutu
Iniuria quidcm doaatc id &ne mifericordisc^caucrc au
tcm fibi& decet&prudentias eft.
DeVulpecula^fir Giconia,
Vulpecula vocaracciconiamadccenam.Obfonlum inme
fcm eftudic^quod cu Iiquidum eflec,>ciconia fruftra roftro
tencace vulpecula lingic,Abic elufa auispudecq; pigecq? in
iuriscPoft plufculumdierum rediCjinuicac vulpeculam*
Vicreum vasflcumeracplenum belliobfonii. Quod qui
dem vas quum eflet ar&iguccuris,vulpcculse obfoniuin li
cuicVidereSfcfurire,guftare nonlicuic, Ciconia roftro
cileexhaufic Morale.
Rifus rifum,iocus iocu,dol9dolum,fraus;mcretur fraude.
De Lupofic capice pi&o.
Lupus in offidna fculpcoriscapuchirmanum rcpercu ver
fet^miracur.Sentiens^idquod erac) nihil TiabeTe fcnfus,
O pulclirum inquic capuc.Eft in te artis mulcum,fed fenfi*
DihiL Moralc.
Extcrna pulchritudo, fi afii t grata cft.Sin altcrutra carcn*
dum eft,prcftat cxtcrna q intcrna carcasjlla cnim finc hac
Interdum incurrit odium, vt ftolidus co fit odiofior quo
formofior. Dc graculo,
Graculusomauit feplumis pauonis.Deinde pulchellus fi
bi vifus,feftidito gcnere fuo, cotulit fe ad pauonu genus
Ille tandem mtellecta fraude ftolidamaucm colorib? nu^
daruntAflagis affeceTunt.HoratiushancfabelIam primo
epiftolarumlibroiiarrt dea coraicula. Ait eam olim ador
natam colleclis,qua:auib9exdderant,pIumis,poft vbi vna
tjueq? auium fuampIumam4ecerpfit,TidicuIam fui(Te.Ne
fi fortefuastep&itum veneritolim ,Grexauium plumas,
moueat cornicula nfun^rwtiuisiiuclata coloribus.
Notathsecfiguraeos quifegeruntscquo fublimius ,qirf
cum his viuunt^qui cV ditioreS funt &• magis nobiles.Qua
re fepe inopcs fiunt ct funtludibrio.Probc luuenalismo
neti: coclo defcendit, -yv^^' <rtoa/&>, hoc cft nofce tc
ipfum De Mufca,cV Formica.
Mufcaaltarcabaturcum formica fewob1ern,fllam lgnobf^
!em,fevolitare,iIlamrcpere,feverfariinteaisTeg^m, ill*
cauernisIatere,fcgetemTodcre,^quam bibere, fc fpkndidc
^pulari iaclitabat,& hsec tamenocio nancifci,ErcgioncfoT
niica fe non ignobile effe,fed fuis natalibus contentaamu^
fcam vagam effe , fe ftabilem3fapereformice grana &r flu
enta,qd mufcse paftilli &c vina3atq5 hsec fe non fegni ocio,
at ftrenua opera nancifci . Porro formicam lactam efle 8c
tuta,charam omnibus, exemplar deniq; laboris^Mufcam
anxiamcum periculo effe, cunctis infeftam,cunclis inui^
lam,exemplar denicjp fegmciei . Formicam hyemis memo
rem,alimeta reponere^mufcam in diem viuere,hyeme aut
efurituram, aut certe morituram. Morale.
Qui pcrgit quse vult dieere,qua: non vult audiet Mufca
(t bene dixiffetjbene audiuiffet.Affcnticr autem formica?.
Videtur enim optabilior vitaobfcura cumfecuritatea §-
cumpericulo fplendida*
De rana&boue*
Rana cupida sequandi bouem/ediftendebat. Filius hor*
tabatur matrem cccpto defiftere . Nihd enim efle ranam
ad bouem. Illa fecundu intumuit?clamitat natus, Cre*
peslicet matcr, boucm nunquam vinces. Tertium autem
cum intumuiffet crepuit.
Morale.
Cuiqs fua dos eft.Hic fonna, ille virib?, hic opib^ille pol
lct amicis.Ynuquc^ fuo decet effe contentu,va!etiIIe cor
pore3tu Ingenio.Quo circa ^fij ft met confular
3nec inukfe
at fugiori,quod mifcrum cft3ncc(quod ftulticiee cft)certa
re optet, Dc cquo cV lconc
Venit ad equum comcdcnium Ieo, carcns autcm prse fc*
nefta viribus3mcditari ccepit artcm^medicum fe profitet,
verborum ambage ecjuum moratur.fijc dolo dolum,ar/
tem opponit arri. Fingitfenjiperin Ioco fpinofo pupu*
gi(Tepedem3orat vt infpiciens fentem rnedjkrus educat*Pa
ret Ieo,at equus quanta potuit vi calcem leoniimpingit3&
fe crontinuo cpniicit in pedes, Leo vix tandejn ad fe redi>
ens,ittu enim prope exanimatus fueratPreriujri inquit fc
ro ob ftulticiam3& is iure effugi tadolum,n.dolo vItus eft,
Morale* Odto digna eft limulatio, &* fimulatioe capieda*
Noneft timendus hoftis,qui hoftem prse fe fert , Sed qui
cum hoftis fit beneuolentiam fimulat, is demunuimfdus
&odio digniffimus,,
Deequoficafino*
Equus phaleris fellaq? ex ornatus^cu ingetifiinnituper vi
am currebat • Currenti aut onuftus afellus forte obftabat
Equ9ira fremebundus &: frena ferox fpumantta mandens.
|d inquit tarde ignaue obfiftis equo / cede incjjautfculco
te pedibus, Afellus contra rudere non aufus>cedit tadtus.
Equo autemprouolanti & curfum intcndenti, crepat in*
guenjum curfiU& oftentui inutilis, ornamentis fpolia*
*ur5dein carrario; venditur. Videt poftca cum carro veni*
entem afcllus^ affatur«Heus bonevlr, quid iftucornatf
eft/Vbi aurata fella{bullata cjngula(vbinitidum frenumf.
Sic amice necefie foiteuenire fuperbienti «. Morale,
Pkeriq; in fecundis rebuaelatlfunt^necfuimemores, nec
modeftia^ Sed quia profperitateinfgkfcutiacluerfltatem
jncurrunt. Eo$qu.iffelices videtur, monuerim qfle cautos.
Etenim fi rotaforiuna: circumadtafuertt^fentientmifer^
rimum genus infortunilefle/uifle felicenvAccedet ad cu
mulu lnfeUcitatis id quoq? malUcontemneturab iis, quos,
ipfi contempfite ?& iUudent ets ii^quos ipfi rifere>;
DcauihusjX; quadrupedibus*.
Auibuspugnaeratcu quadrupedibus.Vtrincp ipes,vrrin
que metus.vtring efat periculum.Vefpertilio autem reli/
flis fociis,defecit ad hoftes. Vincunt aues,duce& aufpice
aquilaJranfFugamvero vefpertilionem damnanr, vti ne
ad aues vncjilli fit reditio,v ti ne luce vn| fic voIatus.Hsec
caufa vefpcrtilioni eft, vx non nifl no&u volet..
Morale«.
Qui cum fociis adiierfitati&& pericutl partticeps eflere*
nuitprofperitatis& falatis expers erit.
Delupo&vulpc.
Lupus,cu praedas fatis eflcMn ocio degebaf. Accedit vufc
pecula,fcitatur ocii caufam, Senfit Iupus infidias fieri fuis
epulis^fimulatmorbum efle caufamaorat vulpeculam,de#
precatum iri deos . Illa dolens dolum non fuccedere , adit
paftdrem5monetpetere latebras Iupi, hoftem enim fecugi
pofle lopinato opprimi. Adoriturpaftor Iupum;mactat,
Illa potiturantro& prada Sed fuit illi breue fceleris ful
gaudium. Nam non ita multo poft idem paftor & ipfam
capifc, Morale..
Foeda res inuidiieft>&* ipfi interdum autori quoqp perni*
ciofi . Flaccusepiftolarum primo. Inuidus alterius rebus
marcefcit opimisJnuidia Siculi noinuenere tyranniaMa^
ius tormentumi. De Ceruo*,
Ceruus inperfpicuofbntefecon(picatus3probat procera
ftotis& ramofa cornua, fed tibiaruro exilitatem damnaf
Fortedum contemplatjdumiudicat^ interuenitvenator,
Fugit ceruus ocyor pilis>& agcte nymbosocyoreuroJn*
feftantur fugientem canes Sedcum intraflet concfenfam
fyluam,implicita funt ramis cornua.Tum demum tibias
laudabat^&coruuadamnabat, qu^fecere yt prseda eflet.
canibus. Morale. Fugicnda petimus,petenda fu^
gimiis.Placent qax offidunt, quse conferunt dlfplicenc.
Beatitudincm cupimus,priuf§ vbi fit intclligam^Cpum
exceUentiam& bonorum celfitudinem quscrimus , in h:s
beatitudinem fitamopmamur , in quibus tamen multum
liboris eft &• doloris. Pulchre id fignificat Lyricus ille tio
fter.Sasptus ventis agitatur ingens Pin9,& celfsc grauiore
cafu Decidunt turres,feriuntcj; fummos Fulgura monte$.
Devipera&-Iima.
In febrica of&ndens limam vipera,ccepit rodere. Subrifit
Iima,quid inquiens inepta / quid agis/ tu tibi ante contri/
ueris dentcs, q me atteras, quse duriciam seris proemordc
re foleo. Morale. Etia at<j etia vide,q cu tibi res
ficSi in fortiorem dentes acuis, non illi, fed tibi nocueris,
DelupiscVagnis.
Lupis&" agnis^quibus natura difcordia eft,fcedus aliquan
do ruit, datis vtrinq* obfidibus . Lupi fuos catulos, Oues
canum cohortem dedere . Quietis ouibus ac pafcentibus,
lupuli matrum defyderio vlulatussedunt.Tum lupi irru^
cntes,fidem fcedufq? folutum clamitant^ouefcj? canu pras
fidiodeftitutaslaniant. Morale. Infcitia eft,fi irx
fcedere tua prsefidiahofti tradas.Nam qui hoftisfuit,Jfo'
ftis forfan cflc nondum defiicFortaflis Sc caufam cepcrit,
cur te nudatu prsefidiis adoriat. De fylua& ruftico.
Quo tempore etiam arboribus fuus fcrmo crat3venit ru*
fticys in fyluam, rogans vt ad fecurim fuam tollere liceat
capulum. Annuit fylua. Rufticus aptata fecuri cepit arbo
res fuccidere,Tum& quidem fero, poenitult fyluam fuec
facilitatis.Doluit fdpfamefle caufam fui exitU.
Morale. De quo bene merearis vide.Multi fucre g ac
cepto beneficio, in autoris abufi funt perniciem
.
De membris &r ventre.
Pes& manus ventre olim incufarut, <j ab ociofo eo Iucra
ipfo^ vorarent.Iubent aut laboret,aut aliude petat. Sup*
plicat illc femel 8c ite^negant tti manus alimentu. Exhau
fto inedia ventre, vbi cepere omnes artus deficere, tu ma^
nus voluit tande offlciofa effe ve£ id fero.Nam v£ ter dc^
fuetudinc debilis cibu repulit,ita cu&i artus5du ventri in^
Aiidct3cu ventre pereute pereunt. Morale Pcrinde
atq? in mebro^ focietate eft, ita habet fe focietas humana.
Membru eget membro3amicus eget amico3quare rnutuis
operis&r mutuis officiis vtendu eft. Neq? diuitia:3neq; &\*
gnitatum apices holem fatis tuctur.Vnicum &c fummuoi
prafidium complurium amiclcia eft#
DeSimea&vuIpecuIa* 51
Simea vulpeculam orat, vt partc caudas fibi donet,ad tc4
gedas natesilk enim efle oneri, quod fibi foret vfui&ho
norlRefpondet illa,nihil nimis efle,cfc fe niallehumu cau
da fua verri,cj fimese natestegu Morale.
Sunt quiegeat, funt quibus fupet* Nulli tamendiuitum
id moris eft,vt re fugfluabeet egenos.
DeGeruo&bobus. _
Ceruusvenatorcm fugiens coniecit fe in ftabuIum,Boues
orat v t in prsefepi latitareIiceat.Boues tutum efle negant,
Mox enim &r dominum& famulumaffuturosillc fecuru
fe efle aitimodo neipTi prodant,Intrat famulus.occultum
fceno non videt,exiu Geftireceruus^Sf nihiliam timere.
Tum vnus c bobus dc seuo & confiho grauis Facile inqt
crat hunc,qui talpa eft fallere^Ted vt herum,qui Argus eft9
(ateas.hoc opus,hic labor eitMox deinde introgredit he^
rus,qui vt ferui negligctiam corrigat3cunfta luftrans ocu
lis,& prsefepe manu tentans,cerui dqprendit fub fceno cor
nuaJnclamat famulos,accurrunt,fera ocdudunt,capiunr
Morale. Inaiuerfis rebus 8c periculis, latebrse
difficiles funt inuentu, aut quia miferos vt ccepit fbrtuna
exagitatjaut quia ipfl metu lmpediti 6c inopes confilii/e^
roet imprudentia produnt. De Ieone& vulpc
Lco egrotabat,vifcbant animalia,vna ofFicium differentc
vulpecula*Ad hanc lcgatum mittit Ico cum epiftola, quas
venireadmoneat,gratiffimam rem segroto fore eius vnte
us prsefentiam^nec quicg periculi fore,cur vulpecula me/
tuat, leoncm cnim primum quidem amiciffimu effe vuU
peculae,ideoq5 percupere eius colIoquium,deinde segrotu
effe& decumbere, vt etiam fi,id q<J nori erat, velit nocerc
tamen no queat*Refcribit vulpecula optare fe,vt leo con*
.ualefcatjidqp oraturam fuperos ^cseterum minime vifura^
terreri enim fe veftigiis.qusc quidemveftigia cum omnia
fint antro Ieonis aduerfa, etnulla auerfa, eam rem indiciu
effe multum quidem animalium introiffe , fed exiffe nul*
lum,Horatius,Olim qucd vulpes segroto cauta leoni Re
(pondit,referam,quia me veftigia terret , Omnia te aducr
fum fpe<ftantia,nulla retrorfum, Morale.
Caue fidem habeas verbis, ni caueris,fepe tibi dabuntur
verba.Capienda di coniedhira cum ex verbis,tum ex fa*
&is,et ex his illa funt iudicanda,
De vulpecula et muftela.
Vulpecula Ionga inedta£enuis,forte ganguftiorcm rima
in cameram frumenti repftt , in qua cumprobe pafta fuit,
ddn rurfus tentatem cgrcdi diftcnt* impcdiit venter.Mu/
ftcla luctantcm procul contcmplata}tandcn\monet, fi cxi
re cupiat,ad cauum macra redeat^quo macra intrarat*
Morale. Videascomplures I mediocritate Isctosefle
at<5 alacrcs,vacuos curis.expertes animi moleftiisaSin hi
di utes facti fuerint.videbi s eos moeftosincedere,nunqua
frontem porrigere3pIenos curis, animi molcftiis obrutos.
Hanc fabcllam fic Horatius canit*Forte per anguftam te*
nuis vulpecula rimam Repferat in camcram frumcnti. pa
ftaq? rurfusjre foras plcno tendcbat corpore fruftra . Cul
muftela procul,fi vh(ait>ffugeie iftinc3Macra cauumre^
petasarctum, quem macra fubifti.
De equo;& Ceruo.
Equusgerebat bellum cum ceruo. Pulf? rande.n e pafcuis
implorabat opcm humanam. Redit cum homine defcen^
dit in campum,viclu5 antca3iam fit victor.Sed tamen hc*
fte victo & fubjiugum miflbjpfe victor necefle eft fcruiat
homini.Equitem fcrt dorfo tx frcnum ore. Morale.
Dimicant multi cotra paupertatem.Qua per fbrtunam &
induftria victa,fcpe victoris interit libertas. Domini qu/
dem &• vittores paupertatis 3feruire incipiut diuitiis.angu
tur auaricice flagris;parcimonise cohibcnt frenis,nec qucc
rendi tcnencmodum>ncclufto quldemauarlclse fupplido
partis rebus audct vti. Horati^de hac fabclIa.Ceruus equfi
pugna melior commuiubusJwbis.Pellebat^donec minor
in certamine longoJmplorauit opes hominisfrcnumqj rc
cepit*Sed poftq violcs viclor difcefiit ab hofte, Non equi
tem dorfo,no frenu reppulit orcSic qui paupericm verte
tus potiore metallis.Libertate caret^dommum vchet im^
probus^atc^ Scruiet scternym qui paruonefcietv&
Fahiilas Auiani, Guilielmo
Hermanno Diui Auguftini ordmis canonico t
j
interpretemutatas
indpiunt feli*
dter*
Denutrice &Iupo,
Nutrixminatur puerum plorantem(ni taceat)darilupo,
Lupus id forte audit,fpe dbi manet ad fores. Puer tadem
fdefdtpbrepentefornno.Regreditur lupus in fyluam ie*
iunus cV inanisjupa vbi fit prseda fdfcitatur, gemebudus
ille,verba inquit mihi data funtPuerum plorantem fe ab
licere minabatur nutrix,ac fe&Uit,
Moralct Fceminae non cft habcnda fides»
Dc teftudine et aquila.
Ceperat teftudinem toedium reptandi • Si quis eam In coe
lumtolleret, pollicetur baccas maris rubri Suftolliteam
aquila, pofcit prsemium , nonhabentcm fodit vnguibus»
Ita teftudo quse concupiit videre aftra, in aftris vitam re*
liquit* Morale,
Tua forte fis contentus Fuere nonnulli, qui fi manfiflenc
humileSjpoterat efle tuti,facfti fublimes inciderut pericula*
De cancris matre et filio.
Cancrum retrogradum mone t mater, antrorfum vt eat«
.
Filiusrefponde*amater inquit i pra^fequar..
Morale. Nullum reprehenderis vicii , cuius ipfc.
queasteprehendi.,
De foleet aquilone.,
Sol et ventus aquilo certant vtcr fit fortior, conuentum.
eft experiri vires in yiatorem, vt palmam ferat^exculle^
rit manticam.Boreas horrifico nymbo uiatorem aggredi.
tur, ac ille nondefiftit3ami<ftutng?adi duplicans A fiunt
uices foIiSj qui nymbo paulatim euifto emolitur radios^
Incipic uiator seftuare/udare^anhelare^ tandem progrcdi
nequiens captat frigus opacu >atq? fub frondofo nemore
abie&amanticarcfedit.Ita fo!i contfgit viftoria.
Morale.
Qui cum certes etiani arq;etiam vide. Nam etfi tti fortis
esseft forfitan ali^ce fortior. Aut fi 1.0 fortior certecallidi
Or,vt confilio fuotuum vincat robur.
Deafino.
Afinus venit in fyluampffendit exuuias leonis, quib^in^
dutusredit in pafcua, greges armentag; territat acfugat.
Venit qui perdiderat, quseritat fuum afmum.'Afin9 vifb
hero occurrit, imo cumrugitufuo incurrit A t herus pre
henfis quse extabat auricuIis,alios iicetO'nquiOfallas ego
te afelle mi probe noui. Morak
Quod no es ne te effle fimules.Nondo&umjcum fis indo
dus^ion diuiten^nonnobilem, cum fis pauper &ignobj
Iisate ia&es.veroenim comperto rideberis.
Derana&vulpe.
Rana egreffapaludem , in fyluis apud feras medicinam |>
fitetur, ait fe nec Hippocrati necGalieno cedere . Cseteris
habentibus fidem,illufit vulpes.An hsec inquit medicinas
habebitur perita3eui fic palletos / quin curatfeipfam/ Sic
lllufit vulj5es,eftenim ranseosceruleo colore. Morale.
Stultici^^ft profirerx quod nefcias dc ridiculum.
Decanemordad,
Cani fublndehomlnes mordenti,v t fibi quifq? caueret, al
ligarat dominus nolam.Canis ratus virtuti fuas tributum
decus,fuos populares defpidt, Accedit ad hunc canum
aliquis iam setate atq$ autoritate grauis,monens eu ne er*
ret,na ifta inquit nola data eft tibi in dedecus,non in dec*#
Morale. Gloriofus interdum fibi ducit laudi, quod
Ipfieftvituperio,
Decamelo.
Camelus fui pcenitens querebat tauros infignes ire gem!
nis cornibus, feinermem obie&u cseteris alaliW.Orat Io
uem donari fibi cornua.Ridet Iuppiter ftulticiam cameli,
necmodo votum ncgat,verum& auriculas beftte decur*
tat. Morale. Sit quifq* fortuna contentus fua,
etenim muiti fortunam kcuti meliorem,incurrere fteiore.
Deduobusamicis & vrfo.
Duo amid faciunt iter,occurit in itinere vrfus,vnus arbo
re confcenfa periculu euitat,aIterCcum fpes fugas no eflet)
collidit fehumi.Accedit belua^contrcctatiacentem^osex^
plorat& aures,homine fpiritum continente& motum,vr
fus,qui mortuis parcit,ratus cadauer effe,innocuus difce*
4it.Percunftanti poftea focio, quidnam beftia dixiffetl&
centt In aurem , hoc monulfle alt , nevngcum illiufinodi
amicis itcr faccrct. Morale.
Rara auis in terris nigrocp fimillima cygno fides eft.Ve§2
amicum res aduerfas& pericula monftrant.
Decquitecaluo*
Eques calu? illigarat pileo comam ficliciam. Venit in ca<*
pum acri fpirate borea, ac dum male obferuat capillatum
galerunisfubito apparet caluities.Tolht cachinnum coro/
na^necnon& ipfe ridet.Quid noui eft inquitauolare capil
los alienos^ quum olim defluxerint qui fuerant mei/
Morale. Belle fecit eques^qui non indignatus eft
fed cum ridentibfrrifit. Socrates vero cum accepiflet in fb
ro alapam,hoc modo refpodit.Moleftum efle fcire homi*
nes,quando debcant prodire cum galea.
Deduabus ollis*
Duas oltas ftetereln ripa3altera erat Iuteaaaltera sere^vtra
que tulit vis fluuiiXrUtese collifionem metuenti,refpodet
cerea ne quid timeat,fefe enim ne collidantur iatis curatu/
ram.Tum akera,feu me inquit tecu, feu temecum ftumert
colliferit3cummea vtrunq* fiet periculo.quare certnm eft
atefeperari. Morale*
JSatius vft yiuerecumfodo pariagcum potentfori. A po^
c iu
tentiori enlm poteft efle perlculum tibi, non iHi a te.
De ruftico&fortuna.
Rufticuscum araret,offendebat in fulcis thefaurum,gratl
as agit telluri^quse hunc dediflet.Fortuna vldens nihtl ho
noris haberi fibi,Ita eft fecuIocuta/Thefauro reperto ftoli
dus mihi non eft gratus,at eo ipfo thefauro poftea amiflb
meprimamomnium, votjs 8c clamore follicitabit.
Morale. Beneficio accepto , grati flmus bene de no#
bis merenti . Ingratitudo enim digna eft , etiam beneficio
quod iam accepit priuari.
Detauro&capro,
Fugit Ieonem taurus, venit ad fpeluncam quserens latibu
lumJntranttoccurfat cornibus quilntus erat caper.Tum
iis verbis bos emugit.Tu equidem cornibus tuis meam fu
gam excipis,verum fl abierit quemVugio, quantum a viri
bus tauri diftet caper,tum fenties. Morale.
Quis nefdt miferi&efle fuccurrendum,aut certe no nocen
dum/Quifquis enim amiferorum lniurianon temperaue
titfi(yt eftfortuna mutabilis)miferis redieritfelicitas^ni
mirum nocuifle mifcrlseum pcenitebit.
De fimea 8c eius prole.
Omnes animates fuo conJpeftui Iuppiter adefle iuflera^
culusnamfoboles efTetpulchcrrimaiudicatuTus. Propc
rant fcra:3aduolant aues,nec ncn ad id cer tamen adnatant
pifces.Omniumpoftremafeftinat fimea,trahens fecum fu
am prolem.cuius quidem prolis fccdas nates cunftis riden
tibus/ic infit.Maneat cui fauent Iuppiter vi<ftoria,meo tn
iudicio hic meus natus eft bell^&romnium natis iure prsc
ferendus.Hoc di&o fubrifit &Iuppiter. Morale.
Ec nos dc noftra nobis placent. Sed de nobis 8c de noftris
fa&isaliorum fit iudiciun^ne fi ipfi iudicemus,cum limea
jrideamur, DePauone&grue.
Pauo dr grus vna ccenant pauo fe ia&at,caudam oftetat,
gruem contemniuGrus faterur pauone formofis e{Te pcn
nis, fe tamen (dum vix te ttisfuperuolat pauo} animofo
volatu penetrare nubcs. Morale.
Nemo alterum contempferit.Sua cul^dos , fua cuiq; eft
virtus.Qui tua veritate caret,forfkn habet qua careas tu.
Dequercu& arundine.
Valldiore notho effratta quercus inilumen praxipitat
duq; fluitat,heret forte ramis fuis in arundine,miratanm
dinem in tanto turbineftare incolumem.Ha*c refpondet,
cedendo & declinar.So fe e(Te turanynclinaread nothtimr
ad boream ,adomn£mflatum, necmirum efTe quod que
cus exciderit,qua; non cedere fed reflftere concupiuit.
Morale, Potentiori ne refiftas , fcd hunc cedendo
&• ferendo vincas3quod pulchre docet facundiffimus poe/
tarum Vergilius, Nate dea quo fcta trahunt retrahutg? fe
quamur, Quicquid erit fupercda ols fortuna ferendo eft,
De tigride&vulpc*
Venator iaculis agitabat feras. Tigris iubet omneis feras
abftinere.fefe vnam ait bellurn confe^uram.Pergit vena*
tor iaculari,tigris oppidafauciatur. Fugientcm e prselio
telum<£ extrahenteinpercun&atur vulpes,quifnam valen
tem beluam tam valde vulnerafletuRefpondet fc autoreni
vulneris haud nofle, verum ex vulneris.magmitudine ca*
pere fe conkcturam, aliquem fuifle virum» Morale*
Fortes plserumtj funt temerarii, Scars vinyngenium for
titudinem fuperak
De tauro &• teone,
Quatuor fuere tauri,quibus placuit communem ipforu
efle falutemJ& commune periculum, Videt leo fimul pa#
feentes?& fi efurit tamen coniundtos aggredi metuir. Pri*
mum dat operam,verbis fallacibus fegregare,tum fegrcga
toslaniat, Morale. Concordia nihileffc
firmius,difcordU etiam fortes reddit imbecilles*
Dc Abicte&dumo
Fertur olim abics dcfpicere dumos^iaftitat feprocera effc
locari in a:dibus3cum velo ftare in nauibus,dumos autem,
humiles,viles,nulhvfuiidoncos. Quo^quidem talefuit
refponfum.Tu fane abies tuis gloriare bonis,vt noftris in
fultas malis^verum nec tua refers mala, & noftra prseteris
bona,quum tu fonanti decruncare fecuri.g velles tu nobis
qui fcuri fumus, te effe fimilem. M orale*
Et fummse fortunse fua Ifunt mala,&* humili fortunas fua
bona. Vtnilaliudnuncdicam, hsecfecuraeftactuta^
illa nec extra metu eft,nec caret periculo, Horati9 canit in
lyricis.Celfx grau iore cafu Decidunt turres, feriutcjfum
mos Fulgura montes. De pifcatore & pifciculo.
Subdu&us hamo pifcicul? orat pifcatorem fe dimitti, ait
modo fe a matre fufum,atq3menfam(cum adhuc minut^
fiOnonnniltum iuuare,fi dimittat.poftea grandem vltro
ad hamum eius redituru.Pifcator negat fe dimittere pra*
dam certam>licet exiguam, Quid habeam inquit fcio, <jd
fim habiturus nefcio.Ego fpem ptetio nonema
Morale. Certum praeftat incerto, prsefens futuro,&
fi nonung exile comodum omUTum attulit magnum
De alite& pullis eius.
AIcs pofitos I fegete pallos monet, vt dum fpfo abeft, dill
genter attendant/i fiatfermo de occationcRcdcimti e pa
ftumatri pulli anxii narrat dominum agri operam illam
mandafle vicinis.R.efpondetnihil efle periculi • Item alio
die trepidi aiunt,rogatosefle ad metendnm amicos. Iteru
iubet illa vt fint fecuri Tertio vt audiuit ipfum dominu
cum filio ftatuifle poftero manecum felcemeflem intrare,
Iam inquit tempuseft vt fugiamus,Vicinos& amicos no
timuiaquianon venturos fciui >timeo dominum, illi enim
res eft cordi. Morale.
Secordes alienis in rebus placriqp fumus. Quod fi quid re
&e;curatum velisaalteri ne mandes.fed cures ipfe.
De auaro&inuido.
Duo homines orabant Iouem^cupidus& inuidus.Mitti>
tur a Ioue Apollo.per hunc vt eorum votis fatifTiat. Dat
vtricg libera optandi facultate hacxoditione3vt quodcuq*
petiflet alteTjidipfum alter acciperet duplicatum . Hxret
diu cupidus,quum nihil putat fore fatis. Petit tandem no
pauca,& duplumaccipit focius . Porro inuidus hoc petit,
Vt ipfe vno priuetur oculorum,lsetus foclum mul&adum
effe vtrocp. Morale, Auaritiam quid
poflitfatiare, Inuidiayerodementiuseftnihil^qusedum
modo noceat alrcri, flblmct imprccatur malum.
Dc lconc&capella*
Vidit Ico pendere dumofa de rupe capellam, fuadet defcc
dere,yt incampo thymum faIicef<jcarpat.R.ecufat capel*
la defcendere,verba quidem eius haud fane mala,fedmen
tem effe plenam doli reclamans Morale.
Cogita qs^d fuadeatMulti fuadct vtiIia,no tibi, fed fibi*
Decornice&vrna*.
Stibundaxornixrepperitvrnamaqua^ fed erat vrna $4
fcmdior, gvt poffet acornice aqua contingi . Conatur e&
fimderevrnam>nec valet. tum leftosex harena fcrupulos
irae&at^hoc modo aqua lcuatur& cornix bibic*
Morale, Interdum id quod non potes efficere vi, effi
cies prudentia dc confilio*,
De leone &c venatore».
Litigat leo cum venatore, fuam prsefert leo fortitudinem
hominis fbrtitudini, poft longa iurgia.venator ducit leo^
nem ad maufoleum, in quo fculptuserat leo caput depo
nens in greniium viri,Negat fera id fatis efle iudiciijhonij
nesenim fculpere quodvellent ait, quod fi dc leones fbrcr
artificesaiam virum fculptum irifub pedihus leonis..
Morakv Quifquis(quoad poteft)& dicit& facit,q<£
f i
fu&pard&caufa* putetprodefle.
De pucro& fure.
Sedebat puer flens ad puteu^fur rogat caufom flend^pucr
diclt rupto fune incidiffe I aquis vrnani auri, homo exuic
fe,infilit in puteum,quserit, vafenon inuento confcendit*
atqj ibi necpuerum nec fuam inuenit tunicam.Puer quip
pe fublata tunicafugerat. Morale.
Falluntur interdum qui fallere folent*
De ruftico Sc iuuenco,
Erat ruftico iuuencus vmculi omnis iugigp impatiens, ho
mo aftutulus beftias refecat cornua,cornib9 enim petebat
tum iungitnon currui,fed aratro, ne(Vt fblet)herum pul
firet calcibus.Stiuam ipfe tenet,gaudens induftria effeciO
fe,vtiamforet tutus& a cornibus& ab vngulis. Sed quid
euenit/Taurus fubinde refiftens/pargendo pedibus,osca
putqprufticiopplecharena. Morale*
Suntnonnullificintraftabiles, vt nulla queantarte,nuIIo
confilio tra&aru De fatyro &c viatore.
Satyrus,qui deus nemorum olim efthabitus,viatorem nf
ueobrurum,ac<j algoreenedtum miferat? ducitiantrum
fuiim,fouet igni,fpirantemautem in manus percun&atur
caufam,qui refpondens^vt calefiant inquit. Poftea cum ac
cumbetet/ufflat viator In polenta, qtiod cur faceret Inter
rogatus,vt frigefcat inquir.Tum continuo fatyrus viato*
reni eiiciens,nolo inquit t meo fit antro,cui tam diuerfijtii
eft os. Morale. Caue fit in tuo conui&u homo duplid
ore,quiq? in fermone eft Protheus«_ De apro 6c ruftico»
Apro vaftanti fegetes rufticus prsecidit auriculam,iterum
deprehenfo prascidit atteram,^ tunc quoqp redeuntem ca
pit, captum portat in vrbem, deftinatum iauticise fui pa*
troni.Sefta iaro in conuiuio belua.nufg apparet cor,Exca
defcente bsxojk flagitante coquos,viIkcus refpondet.Pa*
troneOnquiOnon eft mirum non apparere cor, nam cre^
do ftultumaprwmungcor habuiffe, na fi cor habuiffet,
nung in paenamfuam admeas iegetestotiesrediffet.fic rii
fticus,at omnesconuiua& emori rifu, cacfunnari de ftulti*
tiarufticL Morafe, Multorum homuium
tam effcexcors vlta, vt an corhabeant poffis ambigere*.
Detauro&roure*
Mus tauri pedemmomorderat, fugfensin antrumJTuunv
Taurus vibratcomua3quserit hoftem,nulg videt. Irridet
*um fflus3quia inqt robufttises ac vaftus,non iccireo qu&
ntecontepferis. Nuc te$c quidem gratisalefitexigu^must
Morale*
tJk
Tritum eft illud verbum^quod fignificantfus noftrate Iin
gua dixerim.Niemant en kenne fiin viant te cleyruLatinc
fic. Nemofimmhoftmiflocdpendat.
De rufhco dc Hercule.
Ruftid currushaeret inprofcndoluto,Non fupinus deu
Herculem implorat,intonat vox e ccelo. Inepteinquit fla
gella equos &ipfeannitere rotis^atcp tum Herculem voca
to,tum enim aderit Hercules vocatus. Morale.
Nilprofunt ociofa vosta^quas fane deus no auditluua:t$/
met([inquiunt)ipfe, tum iuuabit te deus.
Deanlere.
Fuit anler qui ponebatoua aurea, fingulis dieb* fingula'
dominus,vt fubito fiatidiues^anferemliugulat/perans in
tus Iatcre gaizam , fed anfere inuento vacuo ftupet mi(er,
anxie<j dehinc fufpirat, ac plangit 6c rem 6c fpem perifle.
Morale. Moderandafunt vota,curandum eft,ne vel
prseproperi fimus vel niniii, Nam &r feftinantia nocet,
Sc qui plura9 decet quaerit,interdum acquirit nihil.
De cicada &formica.
Quum perseftatem dcada cantat , formica fuamexercet
meflem,trahit in antrum grana^reponens in hyemem«Se#
yiente bruma/amdica cicada ventt ad formica iyiieadi*
cat viftum.R enuic foi mica, di&itans fefedum illa canta*
bat laborafle* Morale, Qui fegnis cft in iuuentag
egebit infeneftav& qui non parcit olim tnendicabit.
Dcfimea &duobusnatiseius»
Simea(Vt ferunQcu peperit gemellos, alte^diligit^alteru
negligitJirat puerpera cum duobus gemellis,neccum in/
cidiffet terror vitatura periculum,dile&um prsehendit vl
nis,quemdum pr#cepsfugitat,collidit petras atq* enecat,
negleftusautem ^quiinhirfuto hscferat tergo iugienti^
manfi t incolumis, Morale.
Solet cuenire,vt ipfi parentes filio quemienere amat,prse
nimia indulgentiafmt mali occafio &}>ericuli, eo quem
niinusamarunt preftantefeftrenuomacprobum.
De boue& iuuenco.
Bosiamgrandisscuo quotidie trahebat aratrum, iiraen^
cuslaboris expers vicinis exultat in pafcuis, ac tandem
infidtatfortun8Bfenioris»Iad:atle iugi ac vinculi infcium,
fe liberum,fe odofum,flU attritumeffe labore collum, de
niq* fe glabrum ac nitidum,iUumcffehirtum &* fqualidu»
Senior tumquidem nihil contra , fed breui poft tempore
videt hunc infultorem dudl ad aras, ac tum hifce verbis af
£atur,quo tua moliis vita peruenitf Sccurum iftud ocium
rediit ad fecurim, iam faltem(V t opinor)poti* fuadesmt
hi laborem,qui me tuetur, quam ocium quod nunc te tra
xit ad necem* Morale.
Ad vitamrectegerendam opuseft labore&r vigilantia.
SecorsautemcV voluptatideditus, fuarumrerum quenv
nolet fortietur exitum.
DecanecYleone.
Occurrit canis leoni,ioeatur, quid tu mifer exhauftus ine
dia pcurris fyluas cV deuia /me fpetta pinguem ac nitidu,
atqp hsecnon laboreconfequor fed ocia Turn leo. Habes
tu quidem tuas^pulas/ed habes ftolide etiam vincula, tti
feruus efto qui feriiire potes,equidemSum liber nec ferufc
te vokv Morale»
Pulchre rcfpondit leo , quibuflibetienim rebus potior eft
libertas, De pifcibu&u
Pifds fluuiaHs vi ftuminis corrept^eft in mare, vbi fuan*
effaens nobiUtatem,omne marinum genus vilipendebat.
Non tulithoc phoca > fed ait tunc fore iudicium nobilit»
tis,ficum phoca<aptus portetur in forum , fe emptum irf
smobiIibus,ilIum autem a plcbe* Morale*
Multi fic capti funt libidine glorias, vt fefe ipft prsedicent
& vx&cnu Scd kusfoiori&non datur homini laudi, at e&
dpltur cum mdltotum rifa
De pardo & vulpecula.
Pardus cui pidtum eft tergum,caeteris feris,etlam lconib*
defpe&is^intumefcebat. Accedit ad huc vulpecula, fuadet
non fuperbire , dicens illi quidem fpecioiam efle pellem,
fibi vero fpeciofam eflfe metitem» Morale.
Pifcrimen eft bonorum&ordo.Bona corporis pradtant
bonisfbrturce* Ytrifij illis animi bona prseferatur opor
tet.
Generofiflimo adolefcenti AntonioBergen.Hadrian^Barlandus. S.D.P,
emorise datum eftAefopum febuktorem mulMtolepidiffimufabulas fuasseditu^, eas Cra:
fo regidedicauifle,etnuper GuilielntfGouda
nus vir fumma do&rina expolitosa feAefopi
apoipgos non ingeneroio apud Hotlandospri ncipi Flo*
rentio yfelfteyno nucupauit.Quorum ego maximorumvirorum exemplo prouocatus,anno fuperiore Leonar*
do SeuenbergerUl parrueiituofabulasame mutatasdi*
caui,etnuncnoamefedabErafmo virovtriuiq* linjjuse
dofttflimo latinitate donacasfabuias tibi iuftiflune con*
fecro Antoni generofiflime^ vix primas adulefcetias metas ingreffus bene literat^esjiteratofq? omneis cantum a^
mas quantum nobiiium adulefcentium hodie nuilus3Ta^
ceoq^meis ftudiis valdefaues^prseter^mcrituiiimeuin
me faerts benefidis.Vale.Egidium Rengotum prseeepto
remtuu virimiapprimelin^usclatin^fcietem meis ver
bis faluta. Louantt exGymnafio Pordanorunu
Apologi ex Chiliadibus Adagiorum.Erafmi defumpti adcommunem puerarumfruttura.
De vulpe et Pardale..
Cum aliquando pardalis vulpem prsefe contemneret,
quod ipfa pellem haberec omnigenis coloru maculis var i
egatam^refpondit vulpes fibi id decoris in animo efle^qct
illi eflet in cute«Neq3 vero paulo fatius efle ingenio praed*
tum efle vafroJ[cute veriicolore..
De vulpe&fele.,
Cum aliquando vulpes in colloquio^quod illi eratcuni fe
le3ia<ftaret fibi variasefle technas,adeo vtvel peramhabe^
ret dolis refertam,feles autem refponderet fibi vnicadum
*axat artemefle cui fideret5(i qutd eflet difaiminis . Inter
cofabulandu^repente canum accurretium.tumultus audi*
tur,ibi feles in arborem altifllma fubfiliiracum vulpes in*
terim a canum agmine cin&a capitur. Morale.
lfcnuit fabula prasftantiuseflenonungvnicuconfiliu, mo
do id tit ve^& efficax, g plutes doIos,confiIiaqp friuola*
De rege&fimiis..
Rex quidam Aegyptius aliquot fimias lnftitult,vt faltS>
di rationem gdifccrent, vt enim nullu animal ad figuram
hominis propius accedit,ita nec aliud actus humanos5aut
melius,aut libentius iniitatur, Artem itaq* faltandi protte
nus edoctse foltare cceperunt, infignibusindutae purpure
ts,ac perfonat£e}multoqg iam tempore maioreminmoda
placebat fpectaculum3donec e fpeclatoribus facetusquiiO
piam,nuces quasclanculum infinu geftabat, in mediu ab
iecitjibiftatl fimia^flmul atcg nuces vidiflent, oblitse cho
rese3idefleceperunt,quod antea fuerant, acrepente e fak
tatricibus in fimea$tedierunt, contritifcg perfonis,dilace*
ratisveftibus,pro nucibusmter fe depugnabant, non fine
maximo fpectatorum rifu. Morale..
Admonet hsec fabula fbrtunse ornamenta no mutare ho/
nainisingenium. DeafinocVviatoribus.
Duo quidam^cum in defertislocis afinum quepiam fbrte
fortuna nacti eflent,contendere inter fe ceperunt, vter eo*
rum,vti fuum^domum abduceret^namvtriq* pariter a fb*
tuna.videbatut obie£& Hac interim de re illis inuicem al
tercantibus^afinus fcfe fubduxit5ac neuter eo potitus eft,
Morale. Quidama praefentibus commodis, quibus
ob infcitiam vti nefciuntaexcidunu,
g *
Deplfcatoribus,
Pifcatoresaliquot iacto reti,teftudines eduxerunt, eascS
eflent inter fefepartiti>neqj fufficerent omnibus comeden
dis, Mercurium forte accedentem inuitarunt ad couiuifiu
At is intelligcs fe neutiq humanitatis gratia vocari, fed vc
eos faftidito cibo fubleuaret, recufauit,iu(Tit<j vt ipfi fuas
teftudines ederent<quos cepiflent. Morale,
Nonnulli pofteag inconfulte quippiam adom funt,alio*
rum implorant auxilium,quos fuo negotio admifceanc
Deafirav
Apud Cumanos afmus quifpiam pertsefus leruitute, ab*
ruptoloroi fyluamaufugerat ,illicforterepertumleonis
exuuium corpori applicabat fuo,at<5 ita pro leone fefe gc
rebatahomines pariter ac feras voce caudaq? territans,nam
Cumani leonem ignorantAd hunc lgitur modum rcgna
bat aliquadiu perfonatus hic afinus pro leone immani ha
bitus3ac formidatuSjdonec hofpes quifpiam Cumas pro#
fe&us,qui fsepenumero viderat& leonem& aiinum, atq*
ob id non erat difficile dinofcere aurium prominentfurn
indicio,neg5 non aliis quibufdam coniechiris afinum efle
deprehendit, ac probe fuftigatum reduxit, dominocp co*
gnofceti reddidit^Interim autemrifum non mediocrecon
citabat omnibus Cumanls afinus agnitus,quos dudu
creditus ko metu propemodum exanimauerat*
Dc fcarabeo&aquila*
Scarabeus aliquando fpretus ab aquila,ccepit de vindi&a
quoquo tnpdo fumenda cogltare,perueftigauit vbi nam
aquila nidum col!ocafiet,adrepfitfcarabeus,&oua fi*
aiili dplo deiecit Aquila cum fscpius domicilium com*
mutaflet,ne<j quiqj proficeret,Iouem patronumadiit>ex
ponit calamitatem fuam , is iubetvt fuo in gremio ponat
oua, vcl illic in tuto futura. Et huc per veftis lacinias ft*
nufij prorepfit pertinax fcarabei^haud^ua^fentiece Io/
we* Deinde vbi videt oua commoueri Iupiter , neq? fatia
animaduertit vnde , territus reinouitate, excuflb gremia
in tcrram deiecik
De fimiis &• pardale.
In Maurufia fimia^ ingens copia.Pardalis autem animai
cft natura fimiisinfeftiflimum,quas tn viribus aflequino
poteft3nimij: illis I fumas arbores fubuolantib^ Fiis ltaqp
dolisin eas vtitur.Sternit fc fupinam fub ramis, ac porrerf
&is cruribSemori fingit fefe.Gaudet eo fpettaculo fimeas
cofidentcs in att>ore,dein vbi lam mortua arbitrant,vna
aliqua emittfit^exploratura num yeremortuus fit h©Iti%
illa cautim icpedetentim accedes, vbi nullum vitx videt
argumentum, pardalenimirum modis omnibus cadauer
imitante,demu audet et confcendere, q<$ flmulac reliquas
fimia: confpexerint, iam depofito omni metu defcedunt,
6c pardalimomnia ferentem circunfultant, poftremo con
culcant infaltantesludibrii caufa, donecfentiensillas iam
laltandodefatigatas, derepentereuiuifcens,aliam dentib*
aUamvnguibuseorripit laniatq* acxieuorat.
De&tyro &rrufticoAuianifabu
laBrafmo quocjinterprete.
Satyrusquidam cum vehemeter algeret, hybernogelu fti
pramodum feuiente^a ruftico quodamindu^us eft in ho
Ipitium* Admiransautem curjiomoinflai^tiniiian^ ori
admotas/ogauit cur ita faceret,is refpodit,vt frigidasma
nus halitus tepore calfaceretDeinde vbi extrudto foco ap
pofita menfa in pultem feruidam rurfum inflaret , magis
etiam admirans fdfcitatuseft,quid.hocfibi vellet^vtipuk
tem,inquit ille,nimiumferuemem haUturefrigeremJum
latyrus furgens a menfa^quid ego audio inquit , tun eode
ex ore pariter&ralidum &*lrigidum efflas / Valebis,neqj
enim mihiratio eftcum eiufmodi homine communeha*
berehofpitium. Morale.
Notantbilingues,qui eundemodo laudant,mo vitujjant,
Is qui emendandis iis fabulis prscfeclus fuit
fequentesapologos ex variis cV his optimis
autonbus collegit,vt a pueris quoqp legcrc/
tur, quibus nungeft bene inftructa atcg
copiofa bibliotheca*
Exfecundo Noctium AtticarumGelii, ApologusAefopi Phrygis memoratu non lnutilis»
Aefopus ille e Phrygia fabulator, haud immerito fapiens
eeftimatus eft,cum quse vtilia monitu fuafucj erant, no fe
uere, non imperiofepcepit cV cenfuit, v t philofophis mos
eft > fed feftiuos dele&abilefcj apologos eommentus, res
falubriter ac profpicienteranimaduerfas, inmentes ani*
mofqj hominunvumaudicndi quadamillecebra induit,
velut hsec el?Jfabula deauicute nidulo lepide atcjp iucude
prscmonet^lpemfiduciamcf rerum,quasefficere quispoC
fit,haud vnc| in alios/edin femetipfo|habendam.Auicula
£nquit)eft parua,nomen£ft caffita,habitat nidulaturqj in
fegetibus,id ferme temporis v t appetat mefles pullis iarn^
iam plumantibus* Ea caffita in fementes quocf forte con*
cetTerat taiipeftiuiores,propterea frumentis flauefcentib*t
pulli etiamtuncinuolucres erantQuum igitur ipfa iret ci
bum pullis quscfitum, monet eos, vtft quid ibi nouse rel
fieret dicereturve, animaduerterent , id<j fibi^vbi redifler,
renunciarent, Dominus poftea fegetum illarumafilium a*
dulefcentem vocat, & vides ne3inquit>hsec ematuruiflc,&
manus ia poftularc/Idcirco die craftino, vbi prlm dilucu
labit, fac amicos adeas, 6c rogcs vcniant^operamcj? mutu*
am dent,& nieff cmfcacnobisadiuuct. Haxvbiilledixit
difceffit,at<^ vbi rcdit caffita, pulli trcpiduli circunftrepe*
re^orareqp matrem vt ftatim iam properet,atq5 alium I lo*
cum fefe afporter^nam dominus,inquiunt,mifit qui ami*
cos rogaret,vti luce oricte veniant& metant. Mater iubet
cos a metu ociofos cffe . Si enim dominus,inquit,meflem
ad amicos reiicit,craftino fcges non metet3ncq; necefle eft
hodie v ti vos aufer a. Die igitur poftero,mater in pabulfiE
volat,domin?quos rogauerat operitur3fol feruet &r fit ni>
hil,Ar amid nulli erant. Tum ifte rurfum ad fiiium,amid
ifti(inquiOmagnam inpartem ceffatores funt3quin poti*
imus,& cognatos affinefq? noffrosoramus, vt adfint cras
tempori ad metendum . ttidem hoc pulli pauefafti matri
nunciant. Mater hortatur,vt tum quoq; fine metu ac fine
cura fint, cognatos affinefq* nullos ferme tam obfequibi*
les ait,vt ad laborem capefcendunvnihil contentur^ fta*
tim di&o obediat.Vos modoOnquiOaduertite,fi modo
quid dgnuo dicetur Alia luce orta^auis in paftum profe*
dta eft,cognati& aflSnes operam,qua dare rogati funt,fui
perfcderunt«Ad poftremum igitur dominus filio^vakanc
(inquit)amici cum propinquis . Afferes prima Iuce falces
duas,vnam cgomet mihi, cV tu capies alteram, cV frumetu
nofmetipfi manibus noftris cras metemus, Id vbi ex puk
hsdixifie dominum matcr audiuit, tempusGnquit)cft ce
dendi cV abcudi,fiet nunc proculdubio,quod futurum di>
xit. In ipfo^eniniiam vertiturruia eft res, noin alio vnde
petitur, atq? ita caflita niduni migrauit,cV feges a domino
demefla eft. Hsec quidem cV eft Aeibpi febulade amico
rum cV propinquorum Ieui plseruncg cV inani fiduda.Sed
quid aliud fan&iores libri philofophorum monent i cj vt
in nobis tantum ipfis nitamur,alia autem omnia quse-ex/
tra nos^xtcac^ noftrum animum fu t, neq?pro noftris,ne
quepro nobis ducamus,HuncAelbpiapoIogum,Q?Enni
us /n fatyris fcite admodum cV venufteverfibus quadratis
copofuir,quo^ duo poftremi ifti fut,quos habere cordicV
memorise ogsepreciu efle hercle puto. fioc erit tibiargu^
mentu femper in promptu fitum. Ne quid expectes anii*
cos,quod tu per te agere poflis.
Fabula ex Lamia Politiani defumpta.
Aues olim propeviuerfsc nocftua adierut,rogarutq$ ea,ne
pofthac in sediu cauis nidificaret, fed l arbogz poti9ramis4
atq? Inter frondes, ibi ailm vernari fuauius. Qutn cidem
quercum modo enatam^pufillamjtendlamq: adhue often
debant,m qua fcilicet mollicer(vt aiebaO& fidere ipfa all
quando nodtua,& fuum fibi conftruere nidum poffet. At
ijla facturam fe negauit. Quin inuicem cofilium dedit iis,
tie arbufculse illife credercnt, laturam enim aliquado efle
vifcum,peftemyidelicet auium, Cocempfere illse([vt funt
leue genusSc volaticunV)fapientisvniusjio&use confiliu»
lam quercusadoleueratjiam patula,iam frondofa erac3 ec
ce ibi aues illseomnes gregatim ramis inuolitant, lafciui*
UntjfubfuIcanCjColluduntjCantillantlnterea quercus ea vi
fcum protulerat3atqg id homines animaduerterant3impli/
citseergo repente ibtomnes pariter mifellse, ac fruftra eas
lera poenitentia fubiit,quod falubre illud confilium fpre*
Uiffentv At<j hoc efle aiunt,cur nunc aues omneis^vbiubi
no&uam viderint^frequentes ea quafi falutant,deducunt,
fe&antur,tircunfidunt,drcunuolitant.Etenim confilii il*
lius memores,admirantur eam nunc vt fapienten^ftipant
que denfa caterua, vt videlicet ab ea faperealiquando di*
fcant Sed opinor fruftra5imo vero etiatn interdumcum
magno ipfarum malaNam veteres ille no&use reuera fa/
pientes erant,nuncmultseno&use funt quse no&uajz qui
dem plumas habent,& ocuIos,& roftruffi. faplcntiam ve*
rononhabent,
Apologusex fecundo Iibro Pctri Crinitl De
honefta difciphna defumptus.
5>ata eft olim cucurbita iuxta arborem pmum,quae gran*
disadmodu,& ramis patuhs extabat, Cucurbita vero c2
multispluuiis atq* coeli remperamento crcuiflet, Iafciuire
incipit,& ramulos audacius porrigerc,iam ferpebat in pi/
num, iam furgere, iam ramos& frondes inuoluere audcrf
bat,ampliora folia,candenteis florcs, prsegradia poma t\
virefccntia oftentansitaq? tanto faftu atqnnfolcntia intu
muit,v t pinum arborem aufa fit aggrcdi,Et vidcs,inquir,
vt te fupero,v t amplis £jlfts, v t virore prasfto,& iamiam
ad cacumem profurgo,Tum pinus^quse fcnili prudentia
6c robore pollcbat, nihil mirata eft cucurbita: infolctis au
daciam/cd ita adeam refpondit.Ego hic multas hyemes,
calores,aeft^variafq; calamitatespcruicia& adhuc iategra
conSifto Tu ad primos rigores minus audacia: habebis,
cum t\ folia concidcntA viror omnis aberic
Fabella de coruo &• lupis.ex Ioannc Antonio
Campano defumpta*
Coruus lupos per ardua motiimi iuga coniitatur.partcm
h i
fibi prsedas fieri poftulat^qui eos fecutfnullo teffipore ic/
ftituiflet fodufq? fuiflet,repulfus delde a lupis tanjg no eos
fed prsedam dbumqs fecutus^nec minusluporum fl ocd*
derentur,g[ caeterorum animalium exta fuiflet voraturus.
Moralc. Non quidagamus femper infpidedum eft,
fed quo fumus animo cum agimus,
Altera , de partu terra ex eodem.
Turgida olimfacta tellus& mirfi in modum tunuda, ma
gnum aliquod paritura videbaturAccurrunt finitimi}ftu
pent agricolse, terrsc partu inter fpem metumq? expe&at,
alii Tipheum illum centimanum , alii montes erupturatn
putabant, Aperitur terra, prodiit mus, & quod miractdo
fore omnibus arbitrabantur,in rifum atq; iocum cpnuer^
terunt.
pologus de membris& ventre
ex Plinio defumptus.
Kumani artuscum ventrem ociofum viderent, ab eo di&
cordaruntj&fuum illi minifterium negauerunt,quum eo
padto& ipfl quoq? dcficerent, intellexerut ventrem cibos
acceptos per omnia membra diiudere,&cum eoin gratia
redierunt. Morale.
Magnse res difcordia pereunt, concordia valent.
Fabularum prologus.
Laurentius Valla infigni viro Arnoldo Fouellede S.
mt̂'^\ Romiferam nuper me tibi coturniceSjquas ipfe
^^B venatusefTem^mitTurum* Eascaperefvthomo
f*^^ infuetus venandQcum non poiFem.ad venatkv
nem meam 4id eft ad literas me conuerti. Et forte ad man?venit libcllus graxus ex prarda nauali,tres cV triginta Ae*fopi fabulas continensjias oes biiui labore venatus fum.
Mitto igttur ad te fiue fabellas fiue mauis coturnices^qui^
bus oble&are te poffis ac ludere* Etenim fiO&auianum,Marcumqp Antonium orbis terrarum principes ludo co*
turnicum deleftatos accepimus.Profe£to tu literarum vir
amantiffimus literato hoc genere ludendi deiedtaberis. Etfi quis Oclauiano aut Antonio pugnacem aliquam haru
auium dono decUlFet, iucudam illts rem gratamq? feciffet*
Ego quoq? tibi iucundusgrattifcj; ero, qui plures triginta
eius generis aucs dono mitto pugnaccs,victrices3cV fi ma^
gis hoc te forte iuuat3etiam ptngues . Oblectant enini hse
fabellse cV alunt3ncc minus fructus habent 3 floris . Sed ne
donum fuum laudare infolentis fit finem faciarn.Tu ft co
turnices veras ^has fabulas mauis refcribe.Mittam nancg
nonmodo coturnices,fed etiam perdices* Vale ex vrbe Caieta, cakndis Maiis M, CCCC xxxviii*
DevulpecVcapro;
Vulpes cV caper litibundi in puteum quendam defcende^
runtjin quocum perbibifTentjrircunfpicienti reditum ca^
pro vulpesaitJBono animo efto caper,excogitaui nanque
quo pa&o vtrique rcdueesfimus.Siquidem tuerigeste
rettum prtmoribus pedibus ad parietcm admotis3cornu*
h ii,
Ec ego pcr terga cornufcj tua trafllliens,& extra puteum
euadensate iftinc poftea educam.Cuius confiko fidem ha/
benti capro,atq> vt illa dicebat obtemperanti,ipfa a puteo
profiliit , ac delde prasgaudio in margineputei geftiebat,
exultabatg^nihil de hirco cursehabens.Caeterum cum ab
hirco vt fidifraga incufaret,refpondit.]&iuerohirce fi tan
tum tibi effet fenfus in mente,quantum fetarum in mcto,
non prius in puteu defcendiffcs, § de reditu exploratum
habuifles, Hsec fabula innuit, virum prudentem debe
re finem explorare, anteg adrem agendam veniat,
Devulpe&pardo,
Vulpcs &• pardus de pulchritudme altercabantur ,&par^
do fua verficolore pelle extollente , vulpes fua cfi no pof>
fet prceponere,inquit.At quanto ego fpeciofior,quse non
corpus j fed animum verficolorem fortita fum Ha:c
fabula innuit,pulchritudinem animi antecellerepulchri*
tudinemcorporis.
Decata &venere.
Cata quscdamdelicium eratcuiufdam formofiadolefce
tis, hanc illc,v t in fceminam mutaret,Venercm compreca
tus eft,dea miferta cupiditari adolefccntuli conuertit befti
am in {peciofam puellam.cuius forma mardcfcens adole^
f
fcentulus^addudt illam fecum domum. Quibus confidcn
tibus in cubiculo^vcnus volenspericulum facere,nunquid
illacum corpore mutaiTec& mores,murem inmedium dl
mifit,at illa eorum qui aderat,cV cubiculi nuptialis lmmc
mor, e cubih confurgens murera infequcbatur, illum co*
medere cupiens.Tunc dea indignata iterum in fuam refti*
tuit naturam. Hsec fabula innuit fcelefios hoies,etia fi
ftatum conditionemqs mutent, rn mores nequag mutare,
De agriccla &' filis eius.
Agricola filios duos videns quotidie gladiantes^neque in
gratiam reducere potis eflet5iuffit fafciculum virgarum fl
bi afterri^aderat autem filii lllxc fedentes, quse cum allatse
eflent,colhgauit omnes in vnum fafciculunyuflitcf flngu
los eorum fafciculum capere atq* confngerclllis vero co*
fringere non vaIentibus,foIuens poftea fafciculum, tradi^
dit fingulas virgas eis frangendas.Atq; illis ftatim fecileqj
frangctibus intulitjta qdecV voso fiholi mei^fi vnanimes
muicem perftiteritis, inexpugnabiles voshoftibus, inuiV
«ftofcp prsebebitis.Sin minus, veftra ipfa semulatio atcf fe
diiio oportunam vos prscdam ininiicis faciet. Hsec
fabula innuit ccque rcs humanas capere,vcl a concordia \0
cfementu,vel a difcordii ia&uram.
DemuUdre&gallma.
Mulier qua;dam vidua habebat galUna, qizotidic fingula
oua ponctem/perans autem mulicr pro ftnguhsbina oua
pofituram,fi plus tribuiflet efcaru,opipare educabat,galli
na vero pinguior effefta ne vnum quideni ouum ampU*
facere poterat. Hax fabula mnuit,quod homines per lu
xum rerum& copiam marcefcentes5ab inftituta induftria
retardantur. Deduobusadolefcentibus*
Duo adolefcentesobfonium a coquo communiter merca
ti funt3cseterum cum coquus quibufdam negotiisdome^
fticis intenderet vacaretcp, alter adolefcentum partem ob^
fonii in altcriusmanus immifit>Conuertente autcm fe co
quo, & partem carnis quse aberat requirente, qui carnem
fuftulerat,iurabat fe no habere,qui vero habebat fe no fu/
ftulifie, Quibuscoquus, intcllecftaadolefcentumargutia;
inquit . Et fi me latet fiiratameneum quem iuraftis non la
tebit. Htec fabula innuit,quod fi quid homineseelam^
deu tamen nequaq celare poterimus, qui folusomnia per
fpicit& omnia videt. De duobus amicis &* vrfo*
Duobus amicis vna iter facientibus fit vrfus obuia,quo§z
vnPpcrterritus in arborem fcandens latuit,alter vero cum
k imparem vrfo fore^ fi pugnare vellet fuperatum iri in
teIligcrct,proddens mortuum (e fimulabat efle. Vrfus ve
ro adueniens aures& occipu t eius olfadebat,illo qui ftra*
tus iacebat vfquequaq* continente relpirationemJta mor
tuum efle credens vrfus abiitAiunt enim non feuire in ca
dauer. Moxalter quiinter frondesarborislatueratdc*
fccdens intcrrogat amicu , quidnam ad aurem vrfus efiet
fecum Iocutus. Cui amicus inquit, Admonuit me ne poft
haccum huiufmodi amids iter facerem. Hsec fabula in/
nuit,deuitados cfleamicos, qui periculofb in tempore ab
auxifio prseftando reuocant pedem,
De arundine &* olea,
Difceptabant aliqn arudo& olea de conftatia& fortitudi
ne& firmitate^&olea probra arundini /ngerebat, vt fragf
li &ari oeim ventu vacillanti, arSdo aut obticebat no lon^
gu tempus (pe£tans,Na cu vehemens vent^ingrujflet aru/
do infledtebatur agitabatur^ olea vero cSviolentise veii
togz reluftari vellet^cofra&a eft* Hax febula innuit,eos
qui fortforib^ad tempus cedunt,potioresefle his qui noril
cedunt, De tubidne.
Erat tubken quidam,qui in tnfiitia fignum caneret, is int!
ceptus ab hoftibus , ad eos qui circunftabatproclamabat
Nolite me viri innocctem innocuum infontecp perimere.
Nullum enim vn§ occidi,quippe nihil aliud q hane buccl
nam habeo, Ad quem illi vicifllm cum clamore refponde
runt,tu vero hoc ipfo magis trucidaberis* quod cum ipfe
dimicare ncqueas,ca:teros potes ad certamcn impellere.
Fabula hxc innuit>qcf prseter caeteros peccant, qui ma
los Sc importunos principes gfuadent ad inique agcdum.
Decane&lanio.
Canis quidam infiliit in macellumjanio in aliqua re occu
pato,& arrepro pecoris corde fugiebat.Ad quem lantfco*
uerfusfugientemq; afpiciens inquit.O cantsabi vbicunq*
fueris te obferuabo,Non.n,mihi cor fuftulifti,fed cor de*
difti. Hxc fabula innuit,iatturam frequenter cfife ho
ininibusdoctrinam.
Dc egroto &- medico.
Egrotus quidam a mcdico intcrrogat^quo nam modo fe
habuiifct 3 pra:terniodum rcfpondtt iri fudorem fcfuifle
refoIutuLCui medic9,iftud inquit bonum eft. Alrero autc
die interrogatus,quomodo fe habercc,rcfpondif,aIgorib*
corrcptus diu vexatus fum.Ec iftud inquit medicus bonu
cftTcrtio cum eodem modo intcrrogaretut>reIpondk
3(p
fluuio corporis debilitatusfum. Iftud inquit ctiam bon u
eft.Poftea autcm a familiari interrogac^ quomodo habcs
o amicc/efponditjigo etia atqp ctiam benehabcofidmo
rior. Hscc fabula innuit coarguendos effe affentatores.
De equo &lupo.
Equus calcato ligni aculeo claudicabat, conlpe&ocj lupo
ait,O lupe cn prse cruciatu morior futur? efca aut tua auc
vulturum,aut coruorum>vnum modo abs te flagito,educ
prius ex pede aculeu,vt moriar faltem fme cruciatuuTunc
lupus fummis dentib* aculeum mordicus coprthendens,
eduxitaequus vero doloris oblit9 ferratos calces in faciem
lupi impegtt,fra&ifcj illius fronteanaribus>cV dentibus au
fugit, lupo feipfum accufante ac merito fibiideuenifle di
cente,quod hic qui didicerat effe lanius iumentorum,vo*
lebat cile chirurgicu^. Hsec fabula innuit,quod qui fua
artificia deferunt> tranfferentes fe ad aliena ipfis non apta
in derifum veniunt & in difcrimen*
De paftore&maru
Paftor inloco maritimo gregem pafcebat, quicum vide^
ret mare tranquillum inceffit cupido nauigationem facie
du Itaqp venundatisouibus, emptifcj palmarumfarcinis
nauigabakOrta aute vehementi tempeftate>& naui triergi
periditantejOmnepondus nauis d:cit,vixcjr euafit exone
ratanauL. Pancispoft diebus veniente (luodam&, traquil
litatem marfs admlrante(cratenlm fane tranqulllum) ftj
fpondens inquit. Palmas iterum vult quantum intelligo,
ideoqp fefe immotum oftendit Hasc fabula innuit eru*
ditiores efficihomines damno& pericuto,
Devulpe&leone»
Vulpes nullum antea leonem cofpicata,cum illi aliquado
ex improuifo obuiaffet,ita confpe&ueius expauit, vt pa^
rum abfuerit quin extingueretur,Quodcum poftea itera
acddifTet, ad conipe&um quidem Ieonis exterrita eft, fed
non ita v t priusJertio cum leonem eundem vidiS&tin ti
uitate,non modo non exterrita,fed confidenter adiens fe/
cumcdllocutaeft dkconfabulata* Hsecfabulainnuit,^
confuetudo Sc conuerfatio facitavt quaemaxime horribi*
lia,& fbrmidolofa funt , neq* horrenda neq? formidolofk
videantur,
De gaHis&rperdice*
Gallos quidam domi fuas cum haberet^ mercatus eft per^
<3icem3eamqp in focietate gallorumxkdit vna cum illis fa#
ginandamJiam vero ftatimgalli pro fe quifq? mordebant
abigebantqp.Perdix autapud fe affli&abat,3eftimans ideo
talia fibi inferri a gallis, <j fuum ab illorumgenere alienS
efTett Ybi vcro non ruuLo poft afpcxit& illos inter fepu
gftanteS mutuo$ percutlentes/recreata a mcerorc Inqult,
Equidem poft hacego non affliftabor ampli^, vidcns eos
etiam inter fe dimicantes, Hscc fabula innuit,prudetem
debere xquo animo ferre contumelias ab alienigenis illa*
tas,quos videt nedomefticoru quidem iniuria abftinere»
De vulpe&capite
quodarn*
Vulpes aliquando indomumdtharedi ingrefla,dumom
nia inftrumenta mufteaomnemqp fupelletfilem fcrutare*
tur,repperit in marmore caputlupinum fcienter febreque
faftum,quod cum in man* fumpfiflet inqufcO caput cu
magno fenfix factumnuBum fcnfum obtinens. Hxch*
bula ad eos fpettat,qui corporis dignitaten habent^animi
autem induftriam non habent.
De carbonario 8c fullone*
Carbonarius condu&ain domohabitans, inuitault fulfo
ncm,qui eoloci proxime vcnifletjVteifdem in sedib? vna
habitarentAd qucm fullo*Ohomo non eft mihi iftud£t
€tu conducibile, vereor enim ne quicquid ipfc candefece^
rem, id omnc tu carbonaria alpergine fufcares, Hax fe^
bula innuitanullumcum flagitiofo effe commerciunu
De hominc gloriofo*
1 *
Vir quidam aliquadui peregrlnatus cumiterum domiim
rcdiiffet. tum multa arduain dmerfis rcgionibus a fe virili
ter gefta ia&abudus prsedicabatjtum vero iilud maxime,
quod R.hodi homines faliendi certamine fuperaffet,eiufe
que rei RJiodios qui affuerunt teftes effe, Ad quem vnus
affiftentium refpondens inquit .O homo fi verum eft qcf
dicis,quid tibi opus eft teftibus, Ecce RJiodus,ecce hic cet
tamen faliedi* Hsec fabulainnuit^quod vbirerum tefti*
monia adfunt,nihil opus eft verbis.
De homine &c Apolline.
Quidam facinorofus Delphos fe contulit A£ollinem ten
taturusahabenfcgpafferculum fub pallio quempugno te#
nebatJSt accedens ad tripodas interrogabat deum dicens,
Quod habeo in dextra viuit nean mortuum eft i prolatu
rus pafferculum viuum fimortuum refp ondiffet , rurfus
prolaturus mortuufi viuum relpondiffetjOccidiffet enini
ftatim fubpallio priufqprofemt, Atdeusfubdolamcak
[iditatem hominis intelligens dixitO confultor,vtr3ma
uis facereCpenes te nanq? arbitrium eft)facito,flue viuum
Cue mortuum^quod inmanu habes^ proferto* Hsec fa^
bula innu it,mentcmdiuinamnihil nccg latere neq^ fallerei
De pifcatore& cinaride.
Pifcator quidam demiflis in marc rhetibus dctulit dnari/
dem pufilU corporis,qui pifcatore ficobfecrabatNoli me
in prsefentiarum capere pufillam &c minutam, fine abire
& crefcerc,v t poftea iam adulta coniodo cum maicre po^
tiaris* Cui pifcaton Ego vero amensfum fi lucrum quod
intcr manus habcojicec exiguum pr£ctermittam,fpe futti
ri boni quantumlibet magro'. Hsec fabula innuit.ftoli*
dum efle,qui propterIpem maioris rem prasfentem& cer
tam,licet paruam, non ample&itur.
Deequo&afino,
Vir quidam habebat equum &afinu,in itinere autem fa*
ciendo inquitafinus equo.Sime faluum visJeuamepar^
te oneris meiEquo illius verbisnon obfequente,afin9fub
onere cadens moritur.Tunc domin*iumentorum omnes
quas portabat afinus farcinas, fimufcj; coriuquoda mor*
tuo exuerat,equo imponit, quo onere depreflus equus Sc
gemens cum clamore Inquit, Vemihi iumentorum infeli
ciflimo
3quid mihi mifero euenit i na recufans parte.nunc
totum onusportoA illius corium* Hsec fabula innuit,
maiores debere in laboribusparticipes efle minoribus, yt
Vtrig* incoli-tnes fint.
De homine 8c fatyrOt
Vfr quidam cum fatyro amldtbm imerat, qui cum eden
di gratia fcderent>exorta cceli tempeftate,vir manus ad os
admoucs anhelitu refocillabat,quod intuens fatyrus intec
rogabat quam ob rem id facerctJlle inquit^calore oris aU
gcntcsmanus refocillo. Pauloq? poft calidiore eduho alla
to,cum vir iterum adosmanum admouens, calorem fibi
tenui infpiratione refrigerabat. Interrogat fatyrus quani
ob rem* id feciat, refpodente autem viro, vt refrigeraret
edulium. Atq* cgo inquit fatyrus tecum poft hac amicici*
am non erercebo, qui ex vnoore& calidum promis dc fii
gidum.Vale. Fabula haecitmufc deuitandam eius ami/
citiam efle,cuius anceps vita eft>& non fimplex fermo*
De agricola& canibus^
Agricola quidam hyberno fyctere in agro dcprehenfu«,cfe
ficientibus cibariis primum mterfeftisfingulis ouibus il*
tarum carnibus vefcebatur,mox& capraru,poftremo ope
rariis bobusinteremptis alebatur.Quod canes dum ani*
maduertiflent,inter fe coflocuti fimt dicentes.At noshinc
faciamus fugam/ienim operariisbobusdominus nonpe
percit^nec nobis quidemparcet. Fabula hsec innuit,fugi
endos efle cauendofque^qui a familiaribus manusnonafr
ftinenu
i 2 De quodamadmorfo
acane.
Admorfus a cane quida circuibat flngulos corrogans cu^
rationenyia&ufg* quendam eft, qui cognita mali qualita
$e inquit* Si tu quidem o homo conualefcere vis, cruftam
panis madefadtaminfanguinevulneris porrigecani qui
t: niomordit.comedendam.Cui ille deridenter inquit,ego
me hcrcule fi iftud feceto,dignus fum qui abomnibus hu
ius yrbis canibus praemordiar* Ksec fabula innuit>im#
proboshomines cum maxime beneficia acceperint 15ma
ximeaimalcficiaanimarit
De thunno Sc delphine.
Thunnus cumdelphinum iniequentem prsedpiticurfU
fugeret& iam capienduseflet,inanfradum quendam fei»
torfit,delphinus quogj ad alterum iimilem impetu ipfo
allifus eftA.d quem thunnus refpiciens iamq?expirantem
videns inquit, Iam mihi morsnon erit molefta videntiea
qui mihi caufa mortis eftmecum morientem»
Hezc fabula innuit, sequo animo fcrrehomines calamtta*
tes,cum cosper quosin calamitate fiint, calamltolbsafpl
ciunu
Deaucupe.
Auccps quidam fumptisaucupatoriis rlietibus ad venan/
dum proccffit^vifocp palumbo in cacumine arboris feden
te>compofitas artiflciofearundinescumrctibus adaucm
clanculumadmouebat*fperasillam fevenari poffe, quod
cum agit in altum imuensiacentem viperampedibus pref
fit,quas exaiperata dolore hominem momorditAt ille ia
deficiensme miferum inquit,quicum alteru venari volo,
ab altero capttts pereo, Hsec fabula innuit,quod semuli
alios arte fua intendentes decipere4fsepe in Iaqueos quoa
tenduntincidunt*
De caftore*
Caftor prseter cccteros quadrupedes Iaquadurare fertur*
fuaq? genitalia ad artemmcdicam fane v tilia cflc* Hic vbt
videt fe ab indagantibushominibus captumiri^nouit ent
quam ob remiadagetur}ipfe fibi genUaliaprsccidit atcp
in fequentes proiiciens hoc modo incolumis euadit. Fa.
bula hacc innuitjuiiusexemplo prudentcs debere pro adi
pifcenda falut^nuilam rationem habere fortunarum*
Devaticinatore*
Vatidnator quidam in foro fedensfermocinabatur,cum
fibi quidam denunciat3fbresdomus eiuseffra&as effe,om
nia$direpta qu&indomofuifient, Adquem nuncium
gcmens vatldnator,properan% curfu fedomum tertplcf
bat,quem currentem quidam intuens*O tu inquit qui ali
cna negotia te diuinatui^ promittis, certe tua ipfe non di*
uinaftu Fabula hscc ad eos fpeftat, qui res fuas rite non
adminiftrantes alienis,quse nil ad eos pertinent?prouide*
rc ac confulere conantur*
De aucupe 8c merula*
Auceps tetenderat volucribus retia,quod eminus intaens
merula^percontabatur holem quidnegotii ageret Ille re#
Ipodit fecodere vrbe,abiit^ Iongi9& fefe abdidfcMeruIa
Vero verbisillius fide habens accedens ad efca iuxta retia
pofita capta eft,accurreteq? aucupe inqt, O ho fi tu quid£
talem vrbe condis, haud multosinuenies incolas. Fabu
ia hasc innutt, eo maxlemodo re priuata& publicam de#
firui, cum prsefides feuiciam exercent.
De viatore&Ioue.
Viator Iongu egreffurus iter, fi qd inueniflet ei?dimidiu
Ioui fe oblatugqpraifltJnuentoaut in ipfo itinere vafe pal
maru& amigdalo^ plenOjComeditoespalmulas amfgda
Iaq?,fed ha^ nudeos,ilIoru putamina ad ara quanda obtu
|it inquiens. Habes lupiter qcftibi vouera, q<f enl inueni
eius& interiora & exteriora tibi offero* Uxc fabula in^
k i
nuit auarum holem peamte tupiditate etiam diis moliri
fallacias. Defilio&matre»
Puer quidam in fchola codifcipuli furatf tabella alphabe
taria attulit matri fuseA quanoxafttgatuscatidiemagis
farabatJProcedente aut tempore ccepit furart maiora*XS
dem a magiftratu deprehenfus ducebaturad fuppliciun^
matrevero fequcte ac vociferatearogauit fatellites, vt pau
lifper cuea ad aure loqui gmitterent, (jbus annuetibus,&
matre feftinabuda aure ad os filu admouente,ille auricuK
materna derttibusamorfam euulfit Etcu mater castericp
increparent no modo vt fure, fed^tia in parentem fuaim
piuainquit.Hsec mihi vt perderer extiat caufa, fi meob ta
bula alphabetaria cafhgaflet, nequacj ad vlteriora f>gre(#
nunc ad fuppiiciu ducerer. Fabula hsec innuit <j qui in/
ter initia peccadi no coercent ad grauiora flagitia euadut,
Depatre&filio.
Eilium feftior £dam habebat generofi animi Sc venaticogt
canu amatore,hunc g quietem viderat a Ieone trucidaru J
Territus igitur(ne forte fomniu hoc aliquo modo feque*
retur euentus)exftruxitdomu quadani politiflimajaque
aribus at^feneftrisamceniflima^illuc^ inducensfiliutllf
cuftos inlixrebattDepinxerat aut in eadomo ad oblefta*
rionc filil omne aialium genus,in quibus& leonc.Adofe*
fcens hxc infplciens eo amplius moleftias cotrahebat. qua
dam aut vice ppius ftans leoni inquit.O truculetifiima fe
ta, te propter, &r ppter inane fomniu patris, in hacdomo
afieruor velut iacarcere,quid igitur tibi fecia { Et hscc di*
eensmanu parieti incuflit oculu leoni eruere volens, dc in
dauo qui ilkc latebat offendit, quaex percuflione manus
cmarcuit^fuccreuitq? fenies,& febris fubfecuta eft,breui a*
dolefcens mortuus eft» Ita leo adblefcentem occidit,nihiI
adiuuante patris fophifmate. Hxc fabula innuit, quas
fiitura funtneminemdcuitarepofle*
De quodamcaluo;
Caluus quidam mentitos crinesgerensdum equo veheba
tur,ecce turbinis vent^illos de capite fuftulitRifus ftatim
magni a prsefentibus excitantur,& illemutuo rifu ad eos
tnquit. Quid nairum, fi crines qui non erant mei amc re#
ceflerint / illrquoq* recefleruntqui mccum fiierant natfc
Hxc febula innuitjno debnre nosmerereob amiflas opcs»
Quodenimnafcentes*naturanon accepimus > n5 poteft.
aobifcum perpetuo permanere*.
Finis Aefopi fabularum Laurentio
Yallainterpretc^
M Iacobo Neruio Iurifpcrito^bonanim etiam
literarum perftudiofo viro Barlandus S»
Exfabulis nieis quas olini iuuenili quodam ardore iti
publicum emiferam, paucas quse lam adulto mihi noomnino difplicet permifi vt chalcographus noftercuGoudaniarus iliis loge terfiflimis fabelhs iteru imprimeret> Hasad te mitto iacobe humaniffime,ceuMnemofynu tuiBar
landi,de quo id habeto ex omnibus quosad hunc diem ti
bi obnoxios effecifti,magisgratum erga te futurum effe
neminem. Vale,& ignofce breuitati, ad quam nos adigit
negotiorum magnitudo. Louanii.
Fabulas aliquot Aefopi Barlando interprete,
Decane&lanio.
Canis in macello quu laniocarnem fuftuliflet, in pedes fe
fe continuo quantum potuit soniecit. Lanius iaftura rei
^erculfus^primum tacuit,deinde animu recipiens fic pcul
acclamat.O furaciffime curre tutus,impune tibi Ucet^tutf
enim esob velocitatem, at egopofthac no committam,vt
iterum tibi prasda fim. Morale. Hscc fabula fignifl
cat pleroCj oestumdemu fieri cautiores vbi damnu acce
perint. Decane&oue.
Canis ouem in ius vocat* panem ex mutuo debere clami*
tans , illa it inficias,miluusjupus,vultur,accerfunt teftes,
rem affirmat, damnatouis, damnata canis rapit ac laniat.
Morale. Falfis teftinioniis opprimi gplurimos cu nc
nemo nefdt, tuni hsecqoptime docet febulau >
Deagno&lupo,
Agno coraitanti caprum lupus fit obuiani^rogitat cur re/
lidta matre,oIidum potius fequatur hircu, fuadet vt ad di
ftcnta Iafte matris vbera redeat/peras ita fore, abduttum
vt laniet.At ille^mater mc o lupc inquit huic comifit,huic
mei fumma cura fcruadi data eft>parcnti poti9q tibi obfe
quendum, qui mc feducere iftis diftis poftuIas3iedu&urn
mox decerpere* Morale, Noli quibufuis fidem ha
bere.MuIti.n.dum aliis vident velle prodeffe,fibi interini
confuiunt, De ruftico&equp*
Rufticus equum vacuum afinucg farcinulis egregie onu*
ftuni producit in viam.DefelTus afinus equum fibi onera
vt adiutet orat fi faluum velit,negat fa3uruequus.Afell*
tandem farcinse podcrc grauatusj>cumbit,morit . Herus
omne on^ mortui quocj3 afelli coriu in equi dorfum recli
nat,qbuscum ille deprimeretur3me miferuinquit4merito
meo fic nunc exerceor^quidudum laboranti afino opitu*
lari nolui. Morale. Monemur hac fabclja, v t op#
preffis fubucniamus araicis.
Dc carbonario &c fullone»
Fullonem inuitabat cajrbonarius, vt fecu in vnlsxdib? hak m
bitaret Fullo no eft fnquit mi homo iftuc mihi vel cordf,
vel vtile, vereor.n.magnopere,ne quse ego elua, tu reddas
tam atra § carbo eft. Morale. Monenmr hoc apologo
cum inculpatis ambulare Monemur fceleratorum hoim
confortia veluti peftem quandam deuitare,
De aucupe& palumbo.
It venatum auceps, videt nidulantem procul in altiffim»
arbore palumbujadpropiat^dumqp infidias ftruit, premit
forte calcibus angu Hic mordere,ille improuifo exalat?
malo,me miferu inquit, dum alteri infidior ipfe difperio*
Morale. Significat hsec fabula nonung eos fuis artib*
circunueniri quires nouas moliuntur.
De agricola&canibus.
Agricola cum ruri coepiffet neceflariarmn rerum penuria
laborare^interfecitoues^mox& capellas, poftremo boues
quoqp ma&at, vt habeat quo inedia peneexhauftu corpurf
*culum fuftentet • id videntes canes falutem fuga quserere
eonftituut,fe.iuio vi&uros diutius3qn ne bob^qdc^quoj:
in opere ruftico faciudo vtebat pperape,percerit herus.
Morale. In qua domu mercedis gratia te tradas vide.
Nonnulli humanilflmi fut heri,multi etiam hodie eo de*
mcntise J>labunt,vt ftruos infortunio malo 6c damno li*
ben£ma<5tent. De pauone 8c Iufdnia,
Pauo apud fummi Iouis fororem cV coniugem Iuno*
nem queritur lulciniam fuaue cantillare,fe ob raucitatem
ab omnibus irrideri.Cui Iuno.dos fua a diis cuicp. Te lu*
frinia cancu,plumis tu lufcinia fuperas. Vnuquemq? fua
decet forte contentu effe. Morale. Quse diui lar*
giuntur grato fumamus animo,ne<j maiora qusefierim*.
Apologusex Mantuano traduclus.
Rufticus quida ex malo,qua in proximo habebat agello,
fapidifllma quotannispoma legebat , hero lecla donabat
fVrbano,g inuitat? pomoj: dulcedine, malum tadem ad Cc
tranftulit,ea veterrima repente exaruit,atq; ibi poma parf
ter cV malus periere. Quod cu patrifamilias nuciaret sheu
difficile eft ingtannofam tranfp lantare arbore,fa tis fu^q*
faerat(Ti frenos mese nouiffem impoere cupiditatQfrudt*•
ramo decerpere.Hanc fabella fic Mantuan9.R.uftic9ex ma
lo dulciffima poma legebat,Vndedare vrbano dona fole
bat hero.Aft her? illectus frugu dulcedine, malum Traftu
lit in larib^pxima rura fuis.At quia mal* erat fenior, tran
flata repente Aruit, cV proles cu genitrice obiit. Heu male
tranffertfemo cu induruit arbor Inquit herus, fuerat car*
pere poma iatis. Morale eiufdem. Qui nimiu fapiunt
atqj incoccfla fequunt Defipiut,cohibet <| fua vota fapiu
Deauibus.
Getisauium cu liberevagaretaoptabat fibi dari rege.Pauo
fk in primis dignu g eligeretputabat,quia effet fbrmofifll
mus.Hoc itaq> in regem accepto,pica o rex inquit,fi te im
perante aquila nos prseftrennue,v t folet, infequi coeperit,
quo illa modo abiges / quo nos pafto feruabis i Morale.
In prinripe no ta forma^ corporisfortuudp fpe&ada eft
&rerum vfus.
De afina&r equo.
Afinusbeatumputabat equumquod pingute>eflet 8c in o
do degeret/e vero infelicem dicebat quod macilcntus ei>
fct ac ftrigofus, cotidiecg ferendisgneribus ab immiti b&0
ro exerceretur . Haud multo poft ad arma condamaturo
cft #Tum equus nonequitem dorfo,nonfrenum reppultt
ore.nec telum corpore* Hoc vifo afinus magnas diis grati
as agebat,quodnonequum fe/ed afinum feaflenr.
Morale*
Mifcri funt quos vulgus beatos iudicat,9c non pauci bea*
li.qui fe mifcros putar-1 Sutor crepidarius regem in J>ut/
pura dicic feliccm, non condderans in quatas is follicitudi
nes diftrahat,dura intcrim ipfe optia d* paugtace catiilet
De leone&cfyra.
Aedita rupc ambulantemcapra forte confpicatus Ico^mo
net vt potius in viride pratu defcendat.Capra facercm for
taffisingt/i tu abeffes,q mihi non iftuc fuades vt cgo inde
vllam capiam voluptatem,fed vt tu habeasquod vores fe
melicus. Morale. Omnibusnehabeasfidem,qui
dam enim non tibi, fed fibi confulunt.
AntoniusCodrus Vrceus in
fernionenono.
Autor ergo earumfabularum quee iocofse funt, & praxe
ptorumAdoclrinseplensBjfuit Aefopus natione Phryx,
fortuna feruus,animo liber, & non tantu feruus,fedoun
holrn turpiffimus, itavtTherfitasHomcricocomparc*
turJErat enim llmusJabeo,niger, viide &r Aefopus di&us
eft,id eft sethiopsJtem ventrofus,gibbofus, & £quod pei*
erat)Bfa<fu7^ayo53ideft lingua tardus,ita vt articulata ver
ba proferre non poffet. Verum cum lpfe Aefopusdomi*
ni agrum foderet, Dansc facerdos& alii quidam viri erra
tes adeum pcruenerunt,rogantes quse via ad vrbem ducc
ret*Aelbp 9 eis primumcccnam fub arbore parauit,poftea
dux viflc fa&us cft, quare dormienti Aefopo lingua folu^
ta eft,& fapientia diuinitus data,Scruiuit aute feruitutem
multls dominis,tandem a Xantho philofopho poft pluri
ma in illum beneficia libertati traditus, vniuerfa orbis ter
rx Ioca peragrauit. Cum perueniflet in Delphos, DelpM
cognofcentesAefopum feipfis prudentiorem,muidia mo
ti eum facrilegii accufauerunt, &* cumiiihil profuiflent de
fenfiones3a Delpfus prfccipitat^vitam finiuit,Delphi po^
ftea pefte laborantes acceperunt oracutum, placandos efle
manes Aefopi.Illi columnam Aefopo erexeruntjfed prin
cipes Grsecise intelligentes qua: in Aefopum a Delphis fk.
dtafuerant,mortis Aefopi grauiffimi vltores extiterunt*.
Plurima de eius vita apud Graecos fcriptpres legutur, fed
breuitatis gratia h#c ajnobis delibata funt.
Hermogeoes in prseexercitamentisrh*
toriose interprctePrifdana
Fabulaeft oratio fitta verifimili difpofitione, imaginem
exhibens veritatisJdeo autem hanc primam tradere pue*
tisfolent oratores, quiaanimos eorfiUdhucmolles adme
liores fecile vias inftituunt rite*Vfiiunt ea tamen vetuftif
fimi quoqj autores, v t Hefiodus-quidem lufcinise,Atchu*
lochusautemvulpis,Horatius muris.
Quintilianus in quinto inftitutionis.
Q&tortehbro».
Jllxquo$ fabute qu#etiam nlfi ab Acfopo orlglncm
non acceperunt (nam videtur earum primus autor Hefio
dus)nomine tamen Aefopi maxime celebrantur , ducerc
arimos folent,praecipue rufticorum& imperitorum, qui
& fmiplidusquasfiftafunt audiunt,& capti voluptateh
cile iis quibus delettantur confentiuntJSiquidem &r Mene
nius Agrippa plebem cum patrib^in gratiam traditur re*
duxifle, nota illa de membris humanis aduerfus ventrem
difcordantibus fabulaAHoratius nein poemate quidero
humilem vfum huiusgenens putauit in ilhs verfibus.
CMim quod vulpes segroto cauta leoni
Refpondit,referam»
LouamiiapudTheodoricumMartinum Aloftenfem,
Anno M, D. XVU. MaifefeptembrL