Migabac language Health
MARIWANA
Homong sowacne Soc-gboli adu-madec basowalecebagac
id531719359 pdfMachine by Broadgun Software - a great PDF writer! - a great PDF creator! - http://www.pdfmachine.com http://www.broadgun.com
Mariwana Homong Sowacne
English text compiled by Ritva Brown Illustrated by Kimmo Kautto
Photo by Alan Brown Layout Ritva Brown
Migabac version coordinated by Steve McEvoy
August 2009
60 copies
Migabac Press, Ukarumpa, Papua New Guinea
Soc-gboli adu-madec basowalecebagac
English preface The text in this book describes the dangers and problems that can happen from smoking marijuana. Some of the signs of smoking marijuana that you read about in this book only happen after a person has been using the bad smoke for a long time, other signs happen quickly. Some of the damage to our bodies you read about here will disappear when a person stops using the bad smoke.
Molic-molic yowa Hibi yagolec kwelina i mariwana homongte fungine miyackegac. Sowacneine wenuc fikedaicte. Mariwana hibi yago wafegic yogo ngic-ngigac yengela fikedaicte. Homong sowacne dameng dalicne fitolu gabong gocne soc kwelengineng basowaledaicte. Aime dameng bangkacne sugu fitolu sowacneine gocne fikedaicte. Hibi yago wafelu mariwana homong hegilenoga. Homongte sowacneine socgona fagacka gocne nalic miyac aidaicte. Aime ga ngic madicne aidamecte. Mariwana homong sowacne hegilenoga.
The text in this book has been adapted partly from the book
�Mariwana Kamapim Bagarap� which was written by Pastor Ted
Hilpert, and partly from research presented by the Christian
Institute,
Newcaste upon Tyne, UK. We acknowledge with gratitude similar
books about marijuana produced by Kerttu and Darrell Hays
(SIL)
and Britt and Sune Ceder (SIL).
3
Yowa kwelina fagaing yengele wac aling Mariwana ye oma wiyac? ............................................................5
Omale ngic-ngigac mariwana fitogaing? .....................................6
THC..............................................................................................7
Umac 5 inguc ...............................................................................8
1. Homong sowacnedi sofec nga asu mucine basowalecaigac ..8
2. Homong sowacnedi momolong basowaledaicte..................10
3. Homong sowacnedi ngawe-ngigac basowalecepadaicte .....11
4. Homong sowacnedi socte kuc wadaicte ..............................12
5. Homong sowacnedi gaga basowaledaicte............................13
Dongengineng sasaweme biyac ngani-motodaingte..................14
Mac aling no-gumec moniyang mariwanadi basowalecaigac ...15
Yesule mimiloc ..........................................................................16
Wapongte yowa gocnedi nalic baficgudaicte ............................17
4
5
Mariwana ye oma wiyac?
Marawana ye daling ingucne. Ilucine bageina domagac. Ngic-ngigacti homong sowacne banogale homong ngigacne me aliine welockelu lobong kelengkeme hafackecaigaing. Ngic nga adu-madec soc-gboli mi ngagemotolu mariwana fitobong basowaleceba-benangkegac.
6
Wiyac sasawa silicine monic aiyackegacte mariwana fitogaing. Homong fitolu kwelengineng angacti sugu wackeme wiyac monicte kwele-sowac ailu ngageboc mi aicaigaing. Aime dameng gocna wiyac micaigaing me aicaigaing yogo ngigecebacaigac. Inguc fitolu ngagebong mariwana hatac homacnehac fitoningte aicaigaing. Yenge moc ngiyelu
homong sowacne fitoningte sanangne aicaigaing. Yowangineng fungine mikac. Yowangineng nga aibabangineng ngigecebame yogolec ngageboc mi aicaigaing. Yenge wiyac monic mi ngagesidaingte. Yowa monic ngagelu biyac ngigecebadaicte.
Damengsoc homong sowacne homacnehac fitolu socngineng homame gung faningte aicaigaing. Inguc fitocaigaingte dameng gocna gung falu gung sowacne homacnehac nganicaigaing. Homong sowacnedi sanangnehac fulucebame ngagelu homacnehac fitocaigaing. Homong yogo hegilenogale aibibiecaigaing. Homong sowacnedi muc ingucne hefecebame gacaigaing.
Omale ngic-ngigac mariwana fitogaing?
7
Mariwana kwelina iwa wiyac monic wacine THC
Mariwana kwelina marasing sowacne monic, wacine THC, fagac. Marasing yogo basowalecebacaigac. Ngic monic mariwana fitoemewa marasing yogo momolong kwelina felu basowalecaigac. Inguc ailu ngage-ngageine kpatulelu basowaleme aibibiyegac. Aibibiyelu ngage-ngage noine sangkeme gung silicine fungine fungine nganicaigac, aime domalu wiyac nganicaigac yogo wiyac noine miyac, ilucine nganicaigac. THC marasing sowacne yogo soc kwelina dameng dalicne facaigac. Homong ebec moniyang sugu fitome THC yogo soc kwelina Sonda habackang facaigac. Aime Sonda moniyang moniyangka homong ebec 3 me 4 fitocaigacte THC socine kwelina sawedaicte. Ngic socine mi damongkelu mariwana fitogacgume momolongina marasingti sawecaigac. Inguc ailu dameng dalicne fagacka socine sasawa basowaledaicte.
Mariwanadi momolong basowalecaigac
8
Mariwana fitobong umac 5 inguc fikecaigac
1. Sofec nga asu mucine basowalecaigac. 2. Momolong basowaleme ngage-ngage madicne
miyac aidaicte. 3. Ngawe-ngigac yeke gboli nalic mi
kwefickedabiyecte. 4. Socte tapili wame hucte gisic nalic mi wedaicte. 5. Mac aling kwelina aibaba madicne basowaleme
miyac aidaicte.
1. Homong sowacnedi sofec nga asu mucine
basowaledaicte.
Homongbenangti sofec nga asu mucine basowalecaigac. Aime mariwanadibac sowacnebenang aigac. Mariwana ebec
moniyangti homong benang ebec 22 yengele kuc ewaligac. Ailu ye sowacnebenang aigac. Sofec ye boleine asu madicne fuluckelu sacka locaigac. Aime sac ye asu madicne balu socnonggang sawecaigacte, soc ye bole madicne bame madicne gagabeleng. Aime mariwana hasocine sowacnedi sofec kwelina haulu sofec lobeme umac yanguc fikecaigac:
9
Susungu: - Yenge susungu kwecaigaing. Yogo TB ngic ingucne miyac. Yengele susungu haic monic, nalic mi hegiledaingte. Asu doickolec fuluckecaigaing: - Yenge asu fuluckelu doic ngagebong asu mucina susungu kwalacne ofecaigac. Asu bangkac-bangkac kwecaigaing: - Susungu kwelu sofec kwelina basowalegacte asu bangkac-bangkac kwecaigaing. Ilec ailu asu fuluckenogale aibibiyelu bole sugucne nalic mi badaingte. Ailu kuc mikacte loling nalic mi aidaingte.
Huc sugucne monic wacine kensa
Mariwana ye kensa huc yogo sofec nga asu mucina nalic fikedaicte.
10
2. Homong sowacnedi momolong nga ngage-
ngagenonggeng basowaleyackedaicte
Homong sowacnedi hodoc momolong nga ngage-ngage madicne basowaledaicte. Momolongnonggeng kwelina muc kpisic-kpisic tele ingucne homacnehac fagac. Muc yogodi ngage-ngage dondonne nolecaigac. Aime mariwana sowacneinedi momolong mucine yogo sawelu ngage-ngage basowaledaicte. Ailu ngage-ngage motoc mi fikecnodaicte, ailu ye wiyac ngigeckecaigac. Ailu wiyac gbolicne mi ngagesidaicte. Ailu aibabaine ngic madicne aicaigaing ingucne mi aidaicte. Ye mariwana hifa homacne fitocaigacka momolongine nalic mi madickedaicte. Ngic-ngigac yenge homong sowacne duduhuc fitobong idi socne bakapaebadaicte..
Ngage-ngage, nga ngage-ngage motoc, ailu hole-weduc, nga kwele-ngage-ngageine,
yogo momolongka fagac. Momolong yogo asu madicne bame bole madicne badaicte.
Mariwanadi asu madicne basowaleme momolong basowaledaicte.
11
3. Homong sowacnedi ngawe-ngigac
basowalecepadaicte
Ngic Ngicte soc kwelina marasing monic soc yeuctiyac bafuwacaigac, wacine testosteron. Marasing yogo ngic sugulebong kucngineng fikeme medocngineng sugulecaigac. Ailu gbemangngineng fikeme ngigac gobe nalic yeledaingte. Aime ngic-madec homong sowacne yogo fitogaing, THC marasing sowacne yogodi soc kwelina testosteron basowaledaicte. Aime gbemang gbolicne nalic mi fikeme gbemang kelengkedaicte. Aime gbemang gbolicne fikelu mi madickedaicte. Inguc aime ngigacine gobe biyac mi lacnodaicte. Nga damengsoc mariwana fitolu game gbemang basowaleme ngigacine gobe nalic mi lacnodaicte. Ngigac Ngigacte soc kwelina marasing sowacne THC biyac wafegabeleng sowacneine fikedaicte. Aime ngigac gobeholecti mariwana fitolu game kogocine madicne mi fikedaicte. Ilec ailu hibi-macka felu ngage-ngage madicne mi badaicte. Ailu sugulelu socine kucine mikacte huc duduhuc badaicte. Ilec ailu ngic nga ngigac mariwana fitolu yanguc ngagedaing, yengileng soc sugu mi basowaledaingte, adu-madec nga ata-ngesangineng lobewa fikelu ingucneyac sowaledaingte. Marasing sowacne THC nenggacte amucka feme kogoc amuc i nome marasing idi kogoc basowaledaicte.
Mariwanadi ngawe-ngigac nga kogoc basowalecebagac
12
4. Homong sowacnedi socte kuc wadaicte
Sac misa kpisic-kpisic monic, wacine �sac kpisicne lalacne�, wackecaigaing. Yogodi socnonggeng damongkecaigac. Damongkeme huc me hucte gisic gocne soc kwelenonggang haume sac kpisicne lalacnedi bafuwalu wehomacaigac. Aime ngic-ngigac yenge Sonda moniyangte kwelina hadeng habackang mariwana fitolu gabong hifa moniyang aidaictewa, marasing sowacne THC yedi sac kpisicne lalacne basowaledaingte. Ilec huc sugucne nalic balu kucine mikacte huc nalic mi wehomadaicte. Ilec ailu huc mi miyac aidaicte. Aime sac kpisicne lalacne basowaleme boleine mi bame susungu sanang kwelu gadaicte. Ilec ailu ngic-ngigacti damengsoc mariwana fitolu huckolec gacaigaing.
13
5. Homong sowacnedi gagaine basowaledaicte
Ngic-ngigacti mariwana fitolu bolengineng hegilecaigaing. Yenge hibi-mac takicebame nenggac-mamac hegilecebalu yowengte takicebacaigac. Ailu wiyac sasawa hegilelu yengilengkac gacaigaing. Yenge mariwana damengsoc basackelu balu yengilengkac fitolu gung sowacne nga gung kwesacine ngagecaigaing. Moneng mikacte yenge hisele gacaigaing. Ngic gocne yengele bolewa nga bec-kokolecka ailu ngakpi-kpolucka hise bacaigaing. Nenggac-mamacfocngineng nga mac-alingfocngineng yengele gaga madicne basowalecebadaingte.
Mariwana banogale hise ailu badaicte.
Mariwanadi ngic-ngigac socngineng sasawa basowalecebacaigac
14
Dongengineng sasaweme biyac
ngani-motodaingte
Homong fit-fito ngic yenge dongengineng biyac ngani-motonoga. Yenge dongengineng sasaweme homacne benang sungudaingte. Aime nganicebalu monic mi angacgudaicte. Yenge dameng gocne gouwelu moc auckwedaingte. Aime dameng gocne yowa losi moc aidaingte. Ailu angac fungine mikacka aidaingte. Yowangineng fungine mikac, ailu yowa miyeleengka mi ngage-motodaingte. Wiyac gocne nebec nga nebec fikecaigac, yogolec ngageboc mi aicaigaing. Wiyac monic aisowalecaigaing yogo mi ngagemotoc aicaigaing. Yenge mariwanale ngagecaigaing. Homong sowacnedi momolongngineng biyac basowalewecte yanguc ngagegaing, yogo wiyac madicne benang.
Mariwana fito-fito ngic-ngigac yenge dongengineng sangkeningte donge-glas holecaigaing
15
Mac aling nga nenggac-mamac nogumec moniyang mariwanadi basowalecaigac
Nenggac-mamac, ngenge adu-madecti gaga madicne ganingte adu-madec kpisic-kpisic homong benang nga mariwana yogolec yanguc mi-weduc aiyelelu kpatalayeledaing, �Socngineng boc mi basowalening. Homong i sowacne, mi fitodabieng. Mi fitodaingte yogo socngineng madicne fadaicte.� Ailu adu-madec sugucne momoc edocebalu yanguc midabieng, �Mariwana ye sowacneineholec, ngic socnonggeng basowalecaigac.�
Nenggac-mamac, mariwana homong kpatalayeledabiyec!
16
Ga umac gocne gagesing, Yesu ye nalic
baficgudaicte, ilec ga yowa inguc milockedamec:
Yesu, ga haene, na ngagebe, aibaba sowacne
yogo mariwana fitobe basowalecnugac. Gagi
sugu nalic basanangnung mariwana yogo
hegiledacte. Ilec yanguc milocgugabac, Tili
Asugone saleng nale kwelewa haulu
basanangnume gale adu-madec fikelu gadacte.
Yesudi ngageme aibaba sowacne sugu mi
hegiledamec. Ye Tili Asu geleme mic-
tengtengine monic ailu balaibelu gadamec.
Ilec ailu basananggume gaga dondonne
gadamecte.
17
Wapongte yowa gocne nalic baficnudaic
1 Korinti 6:19-20 Wapongti Tili Asu ngeleme balu gagaing. Ye kwelenginang gagacte socngineng yogo yele kuluc. Ilec ngenge ngengungtiyac socnginengte fileine mi aigaing.
Ngenge fulingineng babaine aime Sugucnedi fuli yogolecsoc lowec. Ilec ngenge socnginengti Wapong wac sugucne lacnodaing. 1 Yohane 1:9 Aime bikicnonggeng mifickebeng Wapong pasi dondonne balu yeicne yowa balaibelu gacaigacti bikicnonggeng hegilenolelu sowacnenonggeng sasawa suweyackedaicte. Miyegengkeicne 3:20 Nganic! Na nuwa domalu kpong-kpong holelu gagabac. Holelu gabe monicti nale hedec lolu iwa malacne ngagelu nu witieyeleme na yela febe noke nokilackac ngiyelu nosing momoc nodabelecte.
Kwelegonele nu nalic laliengka Yesu
fudaicte, me?
18
19
20
PAPUA NU GINI
Mimilocti yanguc migac:
Ngic-ngigac monic ye mariwana
duwegac me fitogac me salegac me
bagagac, ye mimiloc miicne yogo
wegac. Lebe-ngicti bacgulu yowa
mikac muc-macka locgudaingte.
Mariwanadi PAPUA NU GINI
adu-madec soc-gboli
basowalecebagac
ISBN 9980-0-3499-8