OECD 360°
10(13)/2017
136, rue de Longchamp - 75116 Paris - Tel : +33 1 56 28 57 60 - Fax: +33 1 56 28 94 66
Paryż, 31.12.2017 r.
GDP per hour worked Total, 2010=100, 2010 – 2016 Source: OECD Data; GDP per capita and productivity growth; OECD (2018), GDP per hour worked (indicator). doi: 10.1787/1439e590-en
1
Photo: OECD/Michael Dean
Przywództwo w czasach niepewności
Życie społeczne i zjawiska gospodarcze różnorodnymi ścieżkami prowadzą do wielu możliwych stanów. Mogą to być stany pożądane (sprawne rządy, niski poziom korupcji, stabilny wzrost przy niskiej inflacji) lub stany niepożądane (chaos rządów, wysoka korupcja, recesja oraz wysoki poziom bezrobocia). Raz powstałe, pożądane lub niepożądane stany, krystalizują się i trwają siłą bezwładności. Gdy zaistnieją, to trudno jest je zmienić.
Wielość możliwych stanów przeczy dominującemu niegdyś determinizmowi. Niewielu twierdzi już, że coś się musiało stać, gdyż ... tak się stało. Wiemy, że coś zaistniało, chociaż sprawy mogły potoczyć się całkiem inaczej. Niepokoi jednak myśl, że ze złych konfiguracji trudno się wyrwać, że status quo może tyranizować.
Nieco trywializując powiedzieć można, że sprawy zawsze mogą potoczyć się w złym lub dobrym kierunku. Co decyduje jednak o tym, że gdzieś potoczyły się w dobrym kierunku (chociaż mogły potoczyć się w złym), a gdzie indziej potoczyły się w złym (chociaż mogły potoczyć się w dobrym)? To właśnie są intrygujące i najważniejsze pytania. Lista czynników warunkujących dany stan społeczeństwa i/lub gospodarki jest na ogół długa i zawsze wymaga dostosowania do specyfiki problemu (czy jest to kryzys zadłużenia publicznego, czy też kryzys demograficzny) i jego skali (czy jest to problem lokalny, czy też globalny).
Do wyjaśnienia pojawiania się dobrych i złych społecznych konfiguracji (równowag) konieczne jest zwrócenie uwagi na znaczenie jakości przywództwa. Nie chodzi w tym o tęsknotę za charyzmatyczną jednostką, za którą ślepo podążają ludzie, lecz o wskazanie na znaczenia funkcji przywództwa, w tym wagi koordynacji, którą przywódca w społeczeństwie zapewnia. Koordynacja bowiem to, za Władysławem Kopalińskim, zharmonizowane, uporządkowane współdziałanie.
Koordynacja jest potrzebna wtedy, gdy ludzie mają opuszczać płonące kino nie tratując się przy tym wzajemnie – zapewnia ją słuchany przez widzów strażak lub wartownik. Koordynacja potrzebna jest wtedy, gdy spanikowani inwestorzy przerzucają pieniądze z rynku na rynek poszukując „bezpiecznej przystani” dla swoich inwestycji – zapewnia ją przywódca najważniejszego gospodarczo państwa wiarygodnie deklarując, że stanie murem za upadającym bankiem lub zagrożonym niewypłacalnością państwem. Koordynacja niezbędna jest także wtedy, gdy potrzebujemy współpracy pomiędzy istniejącymi lub mającymi się dopiero pojawić podmiotami (przykładowo, przyszłymi pokoleniami) dziś, jutro i pojutrze. Gdy bowiem jutro podważa się zobowiązania podjęte wczoraj, to pojutrze wszystkim grozi katastrofa.
Przywódca rozumie swoją koordynacyjną funkcję. Jego decyzje są jasnym komunikatem: „Możecie się orientować na moje zapowiedzi. Uczynię, jak zapowiadam”. Przywódca pomaga skoordynować działania zbiorowości w czasie – staje się więc intertemporalnym spoiwem. Zapewnia zatem trwałą orientację społecznemu stawaniu się. Podstawowe funkcje przywódcy są takie same w biznesie, jak i w polityce. Bez przywódcy częściej pojawiają się niepożądane społecznie stany. Firmy zaczynają rozwijać produkt, lecz nie wprowadzają go na rynek. Kryzysy trwają dłużej niż musiałyby. Torowiska biegną donikąd. Ruch jest, lecz nie ma celu. Wszyscy grzęzną...
Potrzebujemy przywództwa. I chociaż teoretycznie istnieje możliwość bezosobowego „instytucjonalnego przywództwa” w postaci przywództwa urzędu i z urzędu, to takie przywództwo rzadko bywa wystarczająco efektywne bez osoby przywódcy – jednostki, której działania zapewniają koordynację współdziałania w czasie i w przestrzeni. Świat potrzebuje dobrego przywództwa w okresie trwającego wielowymiarowego kryzysu.
Prof. Aleksander Surdej
Ambasador, Stały Przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej przy OECD
2
Spis treści
Wywiady
Z Ambasadorami o OECD - „Chile i OECD”, Wywiad z Panią Claudia Serrano, Ambasadorem
i Stałym Przedstawicielem Chile przy OECD
Artykuły
Polityki krajowe - Dekalog reformatora: Prezydent Meksyku o strategii skutecznych reform
Analizy
Recenzja na zamówienie - „Jak skonstruować system doradztwa dla polityki publicznej?”, Dr Marcin Kędzierski, Uniwersytet
Ekonomiczny w Krakowie
Polityka ekonomiczna - Dualna gospodarka Izraela
COAL 2017 - Analizy i prognozy Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) do 2022 r. Wydarzenia
Relacje OECD z krajami nieczłonkowskimi - Współpraca OECD z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju na rzecz poprawy konkurencyjności krajów Eurazji Konkurencyjność - OECD Global Forum on Competition 2017 Innowacja i Technologia - Konferencja TIP @ 50
Edukacja - Konkurs dla studentów
Wybrane publikacje OECD
Polityka ekonomiczna - Administracje podatkowe państw OECD
Polityka energetyczna - LNG jako czynnik elastyczności i kształtowania cen gazu ziemnego na świecie
Polityka społeczna - Na drodze ku równości, czyli jak realizować założenia równości płci w politykach krajowych
Współpraca rozwojowa - Aid for Trade
STI - Cyfrowa transformacja
Ekologia - Zazielenianie niebieskiej gospodarki w województwie Pomorskim
Inne informacje
Warto wiedzieć… - Zasoby informacyjne OECD; OECD Blogs; Przydatne adresy; OECD iLibrary
3
Z Ambasadorami o OECD
Photo: OECD/ Michael Dean
„Chile and OECD”
Interview with H. E. Ambassador, Claudia Serrano, Permanent Representative of Chile to the OECD
1. What your country has gained thanks to
themembership at its start and what is gaining
now?
Since Chile joined the OECD in 2010, it has benefited
tremendously in a variety of ways. Firstly, being members of
the OECD allows us to participate in the establishment of
international standards and the rules of the game for
international co-operation, bringing our perspective into the
discussion. Secondly, the Organization´s wealth of evidence-
based information on a broad range of topics sheds light to
the challenges we face and the policy options that might be
available. Thirdly, the OECD´s way of working, this is, the
data collection, its analysis and discussion with countries
experts in OECD committees, the preparation of OECD
instruments (decisions, recommendations, declarations,
principles, guidance, toolkit, etc.) and the peer reviews
mechanisms, has proven to be beneficial to improve policy
making in Chile. Finally, the OECD working methods have
also been useful to facilitate dialogue and build consensus in
Chile bringing in the perspective of all stakeholders.
„Chile i OECD”
Wywiad z Panią Claudia Serrano, Ambasadorem i Stałym Przedstawicielem Chile przy OECD
1. Co Pani kraj zyskał na początku, a jakie korzyści
czerpie obecnie z członkostwa w OECD?
Członkostwo Chile w OECD od 2010 r. było korzystne dla
naszego kraju w wieloraki sposób. Po pierwsze, bycie
członkiem OECD pozwala nam uczestniczyć w ustanawianiu
międzynarodowych standardów i reguł gry dla
międzynarodowej współpracy, wnosząc przy tym do dyskusji
naszą perspektywę. Po drugie, różnorodność informacji
opartych na dowodach naukowych pochodzących
z szerokiego zakresu tematycznego pozwala nam lepiej
zrozumieć wyzwania, przed którymi stoimy, oraz opcje
polityk, które mogą być dostępne. Po trzecie, OECD działa
poprzez gromadzenie danych, ich analizę i prowadzenie
dyskusji z ekspertami krajowymi w komitetach OECD,
przygotowanie instrumentów OECD (decyzje, zalecenia,
deklaracje, zasady, wytyczne, zestawy dostępnych narzędzi
itp.) oraz poprzez przeglądy przez równych sobie (peer
reviews), które okazały się korzystne dla poprawy procesu
kształtowania polityk w Chile. Wreszcie, metody pracy OECD
okazały się również przydatne w ułatwieniu dialogu
i budowania konsensusu w Chile z perspektywy wszystkich
zainteresowanych stron.
Wyw
iad
y
4
2. What are Chile’s priorities in its relationship with
the OECD now?
One of the main priorities in Chile’s relationship with the
OECD remains the Productivity-Inclusiveness Nexus, which
was the main topic of the 2016 Ministerial Council Meeting
which Chile had the honor to chair. The call for policy
makers to adopt a broader approach on how to achieve
higher productivity and, at the same time, enhance
inclusiveness, at the individual, firm, regional and country
level is still relevant today. We see this work moving
forward with the Inclusive Growth Horizontal Project as well
in the work stream of different OECD bodies such as the
Regional Development Policy Division. Other topic that is a
priority for Chile is the Going Digital project.
3. Which recent reports and works of the OECD are particularly relevant to Chile’s domestic public policies?
I would highlight as particularly relevant to Chile’s domestic
public policies in the last years the following reports: i) The
Economic Survey of Chile that will be launched in February
2018, ii) Gaps and Governance Standards of Public
Infrastructure in Chile - Infrastructure Governance Review
2017, iii) Education in Chile 2017, iv) Making
Decentralisation Work in Chile - Towards Stronger
Municipalities 2017 v) Environmental Performance Review
2016 and vi) Regulatory Policy 2016.
4. What does your country expects from the OECD in the not-so distant future?
Chile expects the OECD to start in a near future the
accession discussions with the Latin American countries that
are requesting membership, specifically Argentina, Peru and
Brazil. We believe that these are like minded countries and
that their membership will benefit the organization and the
entire Latin American Region.
5. You took up your duties as the Ambassador and Permanent Representative of Chile to the OECD in spring 2014. What do you consider as a personal reason for satisfaction from your work for your country and for the OECD?
Chile’s role as Chair of the Ministerial Council Meeting
(MCM) in 2016 derived real personal satisfaction. The
President Michelle Bachelet together with the Chilean
Ministers of Finance, Foreign Affairs, Economy, Transport
and Labor participated in the meeting. This was possible
because the MCM topic “Enhancing Productivity for
Inclusive Growth” was relevant not also for the
international community but for our internal agenda too.
2016 was declared the year of the productivity in Chile, the
Government stablished a Productivity Commission for the
first time in our country and the OECD work contributed
significantly to the national debate. Moreover, OECD
Regional Programme for Latin America and the Caribbean
2. Co stanowi obecnie priorytet w relacji Chile - OECD?
Jednym z głównych priorytetów w stosunkach Chile z OECD
pozostaje projekt w zakresie produktywności Productivity-
Inclusiveness Nexus, który był głównym tematem spotkania
ministerialnego Rady w 2016 r., a któremu Chile miało
zaszczyt przewodniczyć. Wezwanie decydentów do przyjęcia
szerszego podejścia do tego, jak osiągnąć wyższą
produktywność i jednocześnie zwiększyć inkluzyjność
w wymiarze indywidualnym, przedsiębiorstw, regionalnym
i krajowym, jest nadal aktualne. Widzimy, że prace te
posuwają się naprzód wraz z horyzontalnym projektem dot.
wzrostu Inclusive Growth Horizontal Project, jak również
dzięki kontynuacji prac różnych organów OECD, takich jak
Wydział ds. Regionalnych Polityk Rozwojowych. Innym
priorytetowym tematem dla Chile jest projekt Going Digital.
3. Które spośród ostatnich raportów oraz prac OECD
są szczególnie ważne dla kształtowania polityk
krajowych Chile ?
Jako szczególnie istotne dla krajowych polityk publicznych
Chile w ostatnich latach warto wskazać następujące raporty:
i) Przegląd gospodarczy Chile (The Economic Survey of Chile),
którego prezentacja jest przewidziana w lutym 2018 r., ii)
Gaps and Governance Standards of Public Infrastructure in
Chile - Infrastructure Governance Review 2017, iii) Edukacja
w Chile w 2017 r. (Education in Chile 2017), iv) Making
Decentralisation Work in Chile - Towards Stronger
Municipalities 2017 v) Ocena efektywności środowiskowej
2016; (Environmental Performance Review 2016) vi) Polityka
regulacyjna 2016; Regulatory Policy 2016.
4. Czego oczekuje Pani kraj ze strony OECD
w nieodległej przyszłości ?
Chile oczekuje, że OECD rozpocznie w bliskiej przyszłości
dyskusje akcesyjne z krajami Ameryki Łacińskiej, które
ubiegają się o członkostwo, w szczególności z Argentyną,
Peru i Brazylią. Wierzymy, że są to kraje o podobnych
poglądach do naszych i że ich członkostwo przyniesie wiele
korzyści Organizacji i całemu regionowi Ameryki Łacińskiej.
5. Objęła Pani funkcję Ambasadora i Stałego Przedstawiciela Chile przy OECD wiosną 2014 roku. Co uważa Pani za osobisty powód do satysfakcji z pracy na rzecz Pani kraju i we współpracy z OECD?
Przewodniczenie Chile w Posiedzeniu Rady Ministerialnej
(MCM) w 2016 r. przyniosło mi prawdziwą osobistą
satysfakcję. W spotkaniu uczestniczyła prezydent Michelle
Bachelet wraz z chilijskimi ministrami finansów, spraw
zagranicznych, gospodarki, transportu i pracy. Było to
możliwe, ponieważ temat MCM „Zwiększanie
produktywności na rzecz rozwoju sprzyjającego włączeniu
społecznemu” Enhancing Productivity for Inclusive Growth
5
Regional launched at the MCM 2016 and which I chair since
then has been a significant step forward in bringing closer
the OECD and LAC region, allowing us to materialize a real
interest of cooperation from both sides. Finally, I also
consider my roles on the Evaluation Committee and Friends
of Inclusive Growth, as having been extremely fulfilling in
contributing to the work of the OECD.
6. In which fields would you consider the cooperation with Poland within the OECD?
In Chile we have seen Poland as a country that we can draw
some lesson in several policy areas. Despite the fact that
Poland is a bigger country than Chile when it comes to
population, Chile and Poland have relatively similar GDP and
we are facing challenges in common areas such as
education, trade and competitiveness among others for
achieving a more inclusive growth. Also we think that both
countries are in a unique position to exercise important
influence in their respective regions and working together
could be mutually beneficial as a bridge between both
regions.
We strongly believe that countries like ours could be
benefited more from a stronger multilateral rules that can
enhance international cooperation, increase international
trade, especially bilateral trade which have space for
improvement and further market openness. Both countries
by using the OECD they could be able to deepen and
strengthening their political and economic relationship by
identifying areas of mutual interest. I think that being
members of the Network of Open Economies and Inclusive
Societies of the OECD will provide for an avenue for this
cooperation to happen where we can learn from each other
experiences and best practices allowing us to face the
challenges together among like-minded OECD members.
miał znaczenie nie tylko dla społeczności międzynarodowej,
ale także dla naszej wewnętrznej agendy. Rok 2016
ogłoszono rokiem produktywności w Chile, rząd ustanowił
po raz pierwszy w naszym kraju Komisję ds. Produktywności,
a prace OECD w znaczny sposób przyczyniły się do
prowadzenia debaty krajowej. Ponadto regionalny program
OECD dla Ameryki Łacińskiej i Karaibów Regional Programme
for Latin America and the Caribbean Regional uruchomiony
podczas spotkania MCM w 2016 r., któremu
przewodniczyłam od tamtej pory, stał się znaczącym krokiem
naprzód w zbliżaniu regionów: OECD oraz Ameryki Łacińskiej
i Karaibów, co pozwoliło nam uzyskać realne
zainteresowanie współpracą po obu stronach. Na koniec
nadmieniam również moją rolę w Komitetach Evaluation
Committee oraz Friends of Inclusive Growth, która
w znacznym stopniu wzbogaciła działania OECD.
6. W jakich obszarach rozważa Pani współpracę z Polską na forum OECD?
W Chile, Polska postrzegana jest jako kraj, od którego
możemy czerpać naukę w kilku obszarach polityk. Pomimo
faktu, że Polska jest większym krajem niż Chile, jeśli chodzi
o populację, to oba kraje mają stosunkowo podobny PKB
i stoją przed wyzwaniami w podobnych obszarach, takich jak
edukacja, handel i konkurencyjność, między innymi w celu
osiągnięcia wzrostu sprzyjającemu włączeniu społecznemu.
Uważamy również, że oba kraje mają wyjątkowe możliwości
sposobność do wywierania znacznego wpływu w swoich
regionach, a wspólna współpraca może przynieść obopólne
korzyści i stanowić pomost między oboma regionami.
Jesteśmy głęboko przekonani, że kraje takie jak nasze
mogłyby czerpać więcej korzyści wynikających z silniejszych
wielostronnych zasad, które mogą wzmocnić współpracę
międzynarodową w zakresie handlu, zwłaszcza handlu
dwustronnego, w którym dostrzegana jest przestrzeń do
poprawy i dalszego otwarcia rynku. Oba kraje, współpracując
z OECD, mogą pogłębić i wzmocnić swoje stosunki polityczne
i gospodarcze poprzez identyfikację obszarów będących
przedmiotem wspólnego zainteresowania. Myślę, że bycie
członkami Sieci OECD Network of Open Economies and
Inclusive Societies zapewni w przyszłości taką właśnie
współpracę, w której będziemy mogli uczyć się od siebie
najlepszych praktyk, a to z kolei pozwoli nam wraz z innymi
krajami OECD, którzy myślą podobnie, stawiać czoła
wspólnym wyzwaniom.
6
Reformy krajowe
Dekalog reformatora: Prezydent Meksyku o strategii skutecznych reform
Prezydent Meksyku wygłosił w dniu 11 grudnia 2017 roku w siedzibie OECD przemówienie przedstawiające osiągnięcia kraju w czasie jego prezydentury (w Meksyku dozwolona jest wyłącznie jedna sześcioletnia kadencja). Publikujemy tłumaczenie końcowego fragmentu tego wystąpienia, w którym Prezydent Enrique Pena Nieto
sformułował dziesięć lekcji na temat tego, jak skutecznie reformować kraj.
„Panie i Panowie,
Pozwólcie mi na zakończenie wystąpienia podzielić się z wami dziesięcioma lekcjami wyprowadzonymi z meksykańskich doświadczeń wdrażania pakietu reform strukturalnych.
Lekcja pierwsza: im szybciej, tym lepiej. Koniecznym jest wykorzystanie korzyści mandatu wyborczego przede wszystkim w pierwszych tygodniach. Nawet pierwsze dni administrowania nadają reformom decydujący impet. Takie działanie zwiększa możliwości sukcesu w procesie negocjacji, a także wsparcie obywateli dla programu reform w kluczowym stadium szukania porozumienia z innymi siłami. Zwiększa również prawdopodobieństwo zaaprobowania programu przez parlament.
Lekcja druga: im więcej, tym lepiej. W Meksyku dyskusja dotycząca liczby reform, które warto równocześnie wprowadzać, doprowadziła do fałszywego dylematu. Dążenie do ustanowienia granicy dla liczby reform było próżną debatą. Chodzi raczej o polityczną wolę zainteresowanych stron i zróżnicowanie politycznych stanowisk. Analizowaliśmy diagnozę sytuacji Meksyku i identyfikowaliśmy opóźnienia. Na tej podstawie odważyliśmy się stworzyć prawdziwie ambitną agendę reform i zdefiniowaliśmy to, co chcieliśmy robić. Niezbędne było jednak wybranie odpowiedniej sekwencji: wybór właściwego momentu w celu zwiększenia pewności, że urzeczywistnimy reformy, a nie poprzestaniemy wyłącznie na dobrych celach i dobrych intencjach. Chcieliśmy, aby program został wdrożony.
Trzecia lekcja: utrzymuj ścisły kontakt ze sprzymierzeńcami i otwórz pole dla ich aktywności. Każda strukturalna zmiana napotyka opór tych, którzy tracą nabyte wcześniej przywileje. Najlepszym sposobem zneutralizowania ich, jest jawne wsparcie sektorów, które zyskają na wdrożeniu przekształceń. Niekiedy trudno je zidentyfikować, a czasami niezwykle trudno zachęcić je do aktywności w obronie reform. Dzieje się tak, gdyż ci, którzy korzystali z wcześniejszej sytuacji są czasami bardziej zmobilizowani niż ci, którzy skorzystają z nowych warunków. W powstającym nowym ładzie większość Meksykanów nie dostrzega krótkookresowych korzyści tych reform. Z upływem czasu korzyści te stają się widoczne. Przykładowo, wspomniana przeze mnie, reforma edukacyjna, chociaż początkowo napotkała wiele oporu, cieszy się dzisiaj poparciem. W czasie moich ciągłych wizyt w różnych regionach kraju, spotykałem rosnącą liczbę nauczycieli, którzy są z niej dumni. Opowiadali mi, że są zatrudnieni w Meksyku, że mogli uczestniczyć w konkursach, że udało im się i dlatego są tak dumni. Nikt im tego nie
Art
yku
ły
7
podarował i od nikogo nie otrzymali prezentu. Walczyli o to, jest to ich osobiste osiągnięcie i mają obecnie swoje stanowiska. Reformy są bardzo ważne, a społeczeństwo czyni je swoimi własnymi.
Lekcja czwarta: pozyskaj dla swoich działań najlepszych ludzi. Przeprowadzenie programu ambitnych reform wymaga posiadania wysoko wykształconego i kwalifikowanego zespołu. Musieliśmy mieć grupę doświadczonych negocjatorów w każdym z reformowanych obszarów. Niezbędne jest, aby negocjatorzy byli przekonani o zaletach reform i zaangażowani w pracę nad ich urzeczywistnieniem. Gdyby nie wierzyli w to, czego mają bronić, byłoby bardzo trudno osiągnąć pozytywne wyniki. Jeśli ma się współpracowników lub urzędników, którzy rozumieją zakres i korzyści każdej z reform, nie ma wtedy wątpliwości, że przyniosą one sukces.
Lekcja piąta: w przypadku wątpliwości, należy podejmować działania. Demokracja nie oznacza jednomyślności. Zawsze pojawia się opór, zróżnicowane perspektywy i kwestionowanie proponowanych zmian. Musimy wiedzieć, jak negocjować, a także rozumieć kiedy negocjacje osiągnęły swój kres. Dlatego właśnie decyzje nie mogą być już odkładane na później, pomimo braku konsensusu. Korzyści dla społeczeństwa płynące z reform strukturalnych uzasadniają takie reformy.
Lekcja szósta: nigdy za wiele komunikacji. Szerokie informowanie o celach, zakresie i korzyściach z reform to cenna inwestycja. Proces reformowania wymaga intensywnej pracy analitycznej, argumentacji i politycznego lobbingu. Przyniesie sukces wyłącznie wtedy, gdy aktorzy polityczni oraz obywatele wiedzą i rozumieją, co jest jego stawką. Brak informacji, szczególnie w czasach, w erze sieci społecznych, jest zazwyczaj wykorzystywany przez tych, którzy sprzeciwiają się reformom. O wiele trudniej jest poprawić zniekształconą informację, gdy już się rozeszła niż argumentować o zaletach reform od samego początku. Dlatego, jak powiadam, musimy inwestować w pracę nad upowszechnianiem informacji o korzyściach reform, chociaż czasami jest bardzo trudno osiągnąć cele, które sobie postawiliśmy. Musimy jednak informować, rozmawiać z ludźmi, wypełniać luki i przestrzeń tak, aby nie została pozostawiona innym, a w szczególności przejęta przez opozycję.
Lekcja siódma: należy przykładać wielką wagę do strony technicznej. Ostatnie słowo należy do sądów, do zobaczenia w sądzie. Konieczna jest staranna analiza każdego technicznego szczegółu i nadanie wszystkim instrumentom reform solidnej formy prawnej, aby wyposażyć je w formę prawną, która zapobiegnie ich podważeniu w sądach. Nie tylko promujemy reformy, prowadzimy spory sądowe, aby wykazać, że wszystkie wprowadzone zmiany prawne są zgodne z tekstem Konstytucji. Były to reformy konstytucyjne. Spory sądowe były konieczne, aby uprawomocnić rozporządzenia i upewnić się, że są one zgodne z celami reform. W rezultacie, musimy pamiętać o tym, że ostatnie słowo należy do sądów, dlatego techniczna poprawność reform jest tak ważna.
Lekcja ósma: czasami istnieje tylko jedna sekwencja reformowania. Kolejność, w jakiej wprowadzane są czynniki może odmienić charakter produktu, a ponieważ reformy są wprowadzane w pewnej sekwencji, konfiguracja i trwałość aliansów ulega zmianom. Rozpoczynając reformy powinniśmy pamiętać, że sprzymierzeńcy i partnerzy będą znikać, a strategia negocjacyjna powinna uwzględniać ten fakt. Gdybyśmy zaczęli od reformy rynku energii, która była dla mojej administracji jedną z najbardziej ambitnych, być może wprowadzilibyśmy tylko jedną reformę strukturalną. Zaczęliśmy jednak od tej, która cieszyła się największym konsensusem – od reformy edukacyjnej. Po drodze straciliśmy pewnych sprzymierzeńców. W rzeczywistości, ze względu na ich ideologiczne przekonania, wiedzieliśmy, że ich stracimy i uwzględniliśmy to na początku naszej drogi reform strukturalnych.
Lekcja dziewiąta: sama zmiana jest najwyższą nagrodą. Wprowadzanie zmian jest sprawą trudną, ale wartą wysiłku. Gdy reformy są już przeprowadzone, obywatele szybko widzą owoce nowego ładu. Później będą traktować ten ład za coś oczywistego, a przejawi się to we wzroście zaufania i stopnia przestrzegania nowych reguł. Ryzykiem dla rządu jest konserwowanie dawnych osiągnięć. Powinniśmy mieć satysfakcję z osiągnięć, ale również świadomość, że zawsze pojawią się nowe wyzwania i nowe reformy do przeprowadzenia.
Lekcja dziesiąta: bez ryzyka nie ma nagrody. Proces rzeczywistych reform, który podejmuje problemy strukturalne problemy w sposób nieuchronny wiąże się z kosztami ich wprowadzania. Powinien zacząć się, gdy mamy mocną polityczną rezerwę. Ten, kto nie jest skłonny podejmować ryzyka i ich konsekwencje, nie powinien podejmować procesu reform. Na tym polega różnica pomiędzy administrowaniem krajem, a rządzeniem, które go przekształca.”
/AAS/
8
Recenzja na zamówienie
„Jak skonstruować system doradztwa dla polityki publicznej?”,
Dr Marcin Kędzierski, Katedra Studiów Europejskich,
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Photo:© OECD 2017; Cover © Bakhtiar Zein/Shutterstock.com
Opublikowany pod koniec listopada 2017 roku raport OECD „Policy Advisory Systems. Supporting good
governance and sound public decision making” stanowi bardzo cenny przegląd międzynarodowych
doświadczeń związanych z funkcjonowaniem podmiotów odpowiedzialnych za kreowanie polityk
publicznych. Głównym celem opracowania była próba zaproponowania optymalnego modelu
funkcjonowania systemów doradztwa publicznego (SDP), który uwzględniałby wyzwania stojące przed
współczesną polityką publiczną. Jak wskazują bowiem sami autorzy raportu, decydenci polityczni w ostatnich
latach muszą mierzyć się z niespotykaną dotąd złożonością, dynamiką i nieprzewidywalnością zjawisk, które
wymagają zupełnie nowych i dobrze dopasowanych działań.
Raport zbudowany jest z sześciu rozdziałów, z których każdy poświęcony jest innemu wyzwaniu stojącemu
przed SDP, oraz zestawu rekomendacji. W pierwszym rozdziale, najważniejszym z perspektywy decydentów
politycznych, wskazanych zostało pięć kluczowych determinant skutecznego funkcjonowania omawianego
systemu. Autorzy opracowania zaliczyli do nich: adaptacyjność, przejrzystość, autonomię, partycypacyjność
(inclusiveness) oraz skuteczność.
Zdolność SDP do adaptowania się do współczesnych wyzwań uzależniona jest od odpowiedniego
współdziałania stałych instytucji doradczych oraz doraźnych zespołów powoływanych do rozwiązywania
poszczególnych problemów. Raport wskazuje, że sieć takich podmiotów w ramach SDP powinna być
zbalansowana – nadmiar jednego z rodzajów może bowiem skutkować albo utratą z pola widzenia
konkretnych problemów, albo zarzuceniem perspektywy strategicznej. Co istotne, zdaniem autorów
publikacji OECD poszczególne instytucje niekoniecznie muszą tworzyć spójny system i mogą pracować
równolegle wobec siebie, zwłaszcza mając na uwadze, że każdy z zespołów przyjmuje różną perspektywę
badawczą.
An
aliz
y
9
Drugim czynnikiem decydującym o sprawnym funkcjonowania SDP jest przejrzystość, i to zarówno w relacji
wobec obywateli, jak i wewnątrz administracji publicznej. Szczególnie istotną rolę odgrywa przejrzystość ról
między decydentami politycznymi oraz osobami odpowiedzialnymi za wdrożenie poszczególnej polityki
(administracja). Wynika z tego trzecia istotna cecha dobrego SDP, a mianowicie autonomia. W tym
kontekście autorzy raportu wskazują na konieczność zagwarantowania poszczególnym uczestnikom tego
systemu wystarczającego poziomu finansowania – dotyczy to nie tylko instytucji podległych bezpośrednio
rządowi, ale także podmiotów zewnętrznych charakteryzujących się różnym stopniem zaangażowania
w bieżące działania publiczne.
Czwartą ważną cechą dobrze funkcjonującego SDP jest zdolność do zaangażowania przedstawicieli różnych
grup społecznych, reprezentujących różne poglądy i stanowiska. Podejście takie jest niezbędne, aby używając
przywoływanego nieraz powiedzenia evidence based policy nie przekształciła się w policy based evidence.
Wreszcie ostatnim czynnikiem wpływającym na optymalność działania SDP jest jego skuteczność, czyli
zdolność do wprowadzenia wypracowanych rozwiązań w życie. Zdaniem autorów skuteczność działań SDP
uzależniona jest od jakości materiałów dostarczanych decydentom politycznym.
Kolejne rozdziały, mające bardziej charakter deskryptywny, podejmują problematykę: tworzenia SDP, roli
tego systemu w poszczególnych fazach cyklu politycznego (uwzględniając nie tylko planowanie czy
wdrożenie, ale także ewaluację oraz modyfikację polityki), oraz wzajemnych relacji pomiędzy uczestnikami
SDP, decydentami politycznymi i przedstawicielami administracji. W ostatnich dwóch rozdziałach autorzy
poświęcają swoją uwagę kwestiom praktycznym oraz prezentują wskaźniki umożliwiające ocenę skuteczności
działań podmiotów doradczych.
Choć raport, oparty na analizie doświadczeń 17 krajów (Australia, Austria, Czechy, Finlandia, Francja, Grecja,
Hiszpania, Holandia, Islandia, Irlandia, Litwa, Łotwa, Meksyk, Norwegia, Peru, Portugalia i Szwecja),
zdecydowanie warto polecić przedstawicielom SDP, decydentom politycznym i wyższym urzędnikom
administracji publicznej w Polsce, to jednak należy zwrócić uwagę na trzy zjawiska, które nie zostały
w wyraźny sposób podjęte w publikacji. Po pierwsze, sposób funkcjonowania polityki publicznej w różnych
krajach jest ściśle uzależniony od czynników historycznych, instytucjonalnych, kulturowych i społeczno-
politycznych, a tworzenie optymalnego modelu funkcjonowania SDP powinno uwzględnić taki kontekst.
Nawet jeśli dobre praktyki zaprezentowane przez OECD mają w opinii autorów raportu charakter
uniwersalny, to istniejące uwarunkowania mogą sprawić, że ich wdrożenie w życie może okazać się z wielu
przyczyn niemożliwe. Po drugie, kluczowy wpływ na skuteczność SDP ma jakość przywództwa politycznego
wewnątrz szeroko rozumianej administracji publicznej, które wobec słabości decydentów politycznych nieraz
muszą wziąć na siebie eksperci. Oczywiście rodzi to ryzyko braku przejrzystości pełnionych ról, ale nierzadko
jest jednym z nielicznych gwarantów sprawczości (skuteczności) polityki publicznej. Po trzecie wreszcie,
w dobie kryzysu demokracji deliberatywnej, opartej na habermasowskiej idei władzy administracyjnej,
wspomniana sprawczość nie jest uzależniona wyłącznie od jakości materiałów dostarczanych przez podmioty
doradcze, ale od bieżącej sytuacji politycznej i gotowości decydentów do wprowadzania w życie rozwiązań
optymalnych z perspektywy długookresowego rozwoju kraju.
Podsumowując, najnowszy raport OECD poświęcony problemowi jakości systemu tworzenia polityki
publicznej może być źródłem cennych inspiracji dla decydentów. W kontekście Polski najważniejszym
adresatem opracowania wydaje się urząd Premiera (Pan Premier Mateusz Morawiecki zapowiedział
stworzenie po 12 latach przerwy przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów ośrodka eksperckiego w postaci
Centrum Analiz Strategicznych. Warto jednak zauważyć, że skuteczność takiej instytucji (jak i całego
„ekosystemu wiedzy”) będzie zależeć nie tylko od wdrożenia w życie dobrych praktyk rekomendowanych
przez OECD (choć z pewnością są one warte uwagi), ale przede wszystkim od jakości przywództwa
politycznego.
10
Polityka ekonomiczna
Dualna gospodarka Izraela
Izrealska gospodarka jest pełna sprzeczności. Z jednej strony kraj ten od blisko 15 lat notuje wzrost
gospodarczy powyżej 3% PKB i w ekspresowym tempie rozwinął niezwykle produktywny sektor wysokich
technologii. Pozwoliło to na zbliżenie się w rozwoju do najbardziej rozwiniętych państw OECD. Z drugiej,
w przeciągu ostatnich 25 lat liczba ludności uległa podwojeniu. Bardzo szybko rośnie populacja dwóch
mniejszości, które w mniejszym stopniu uczestniczą w rynku pracy i są zdecydowanie mniej produktywne niż
reszta społeczeństwa.
Izraelska gospodarka rozwija się w szybkim tempie. Od 2003r. średni wzrost gospodarczy oscyluje
w okolicach 4% PKB. Wynika on przede wszystkim z szybkiego wzrostu populacji. Nadwyżka w handlu
zewnętrznym jest znaczna, a relacja długu w relacji do PKB spadła w przeciągu ostatnich kilkunastu lat z 90%
do 60% PKB, poniżej średniej dla państw OECD. Na kolejne lata przewidywany jest solidny wzrost PKB, przede
wszystkim dzięki wysokiej dynamice rozwoju sektora high-tech oraz eksploracji niedawno odkrytych złóż
gazu. Z drugiej strony, poważny problem stanowią duże nierówności społeczne, wynikające przede wszystkim
ze słabej integracji dwóch grup społecznych: ultra ortodoksyjnych Żydów (Charedim) oraz Arabów, których
populacja rośnie w bardzo szybkim tempie (do połowy wieku mogą stanowić do 50% populacji). Ich
umiejętności i średnie wynagrodzenie są zdecydowanie niższe od reszty społeczeństwa, podobnie jak
aktywność zawodowa. Innym niepokojącym zjawiskiem jest szybki wzrost cen mieszkań, któremu jednak nie
towarzyszy wzrost zadłużenia gospodarstw domowych.
W 2017 r. wzrost gospodarczy delikatnie wyhamował, jednak nadal jest dosyć wysoki i oscyluje w granicach
3,1% PKB. Jest przede wszystkim wspierany przez akomodacyjną politykę monetarną i fiskalną. Wzrost
wynagrodzeń, niski poziom inflacji oraz podniesienie pensji minimalnej napędzają wydatki konsumpcyjne.
Jednocześnie, bezrobocie spadło do 4% i w coraz większej ilości sektorów zauważalne są braki siły roboczej,
szczególnie tej najlepiej wykwalifikowanej. Z drugiej strony, eksport utrzymuje się na niskim poziomie,
przede wszystkim na skutek zjawisk zewnętrznych (słaby światowy wzrost obrotów handlowych) oraz
pogarszającej się konkurencyjności wynikającej z aprecjacji Szekla. Na kolejne lata (2018 i 2019) szacowany
jest wzrost PKB na poziomie 3,2%. Będzie on bazował na niskich stopach procentowych, ekspansjonistycznej
polityce fiskalnej (obniżki podatków dla przedsiębiorstw oraz zwiększenie socjalnych wydatków), jak również
eksploracji złóż gazu. Co raz korzystniejsze trendy gospodarcze na światowych rynkach powinny mieć
pozytywny wpływ na eksport i utrzymanie pełnego zatrudnienia w gospodarce. Wzrost wynagrodzeń oraz
cen importu będzie miał wpływ na wzrost inflacji, która na koniec 2018r. ma wynieść 1,3%.
Rynki finansowe są stabilne, przede wszystkim dzięki rentownym i dobrze dokapitalizowanym bankom,
z niewielkim portfolio złych kredytów i wysokiej płynności. Pewne ryzyka dla sektora mogą wynikać ze
znacznego udziału kredytów nieruchomościowych w portfolio, co w połączeniu ze podwojeniem cen
nieruchomości od 2007r., może w dłuższej perspektywie doprowadzić do bańki na rynku.
Wyzwaniem dla polityki monetarnej stanowi osiągnięcie celu inflacyjnego, który wynosi 1,3%. Przez ostatnie
trzy lata w Izraelu utrzymywała się deflacja i dopiero w 2017 zanotowano inflację (0.2% r/r). Jej niski poziom
jest tłumaczony niższymi cenami importu wynikającymi z aprecjacji szekla oraz pozytywnymi zjawiskami po
stronie podażowej: obniżkami podatku VAT oraz szeregiem publicznych reform obniżającymi koszty życia.
Zjawiska deflacyjne miały także charakter samo spełniającej się przepowiedni (potwierdzanie rynkowych
oczekiwań). W związku z powyższym, Bank Izraela utrzymuje akomodacyjną politykę monetarną, oficjalna
stopa procentowa wynosi od marca 2015r. 0,1%. Interweniuje również na rynku w celu ograniczenia
fluktuacji oraz nadmiernej aprecjacji waluty. Interwencje mają także na celu powstrzymanie tzw. choroby
An
aliz
y
11
holenderskiej, która mogłaby się rozwinąć z związku z eksploatacją złóż gazu. Na skutek częstych interwencji,
rezerwy Banku Izraela urosły do 111 miliardów dolarów, co stanowi 33% PKB kraju. Zdaniem OECD, Izrael
powinien rozważyć stopniowe odchodzenie od akomodacyjnej polityki monetarnej. Zbyt późne podjęcie
działań w tym kierunku może mieć negatywny wpływ na przegrzanie gospodarki oraz wzmóc presje płacowe.
Od 2002 roku Izrael ograniczył dług publiczny z 90% PKB do 62% w roku bieżącym, w dużej mierze dzięki
fiskalnej regule wydatkowej, ustanowieniu celów deficytowych, jak również szybkiemu wzrostowi PKB.
Deficyt na 2017r. wynosi 2,6% i w kolejnych latach będzie oscylował wokół tej wartości (odpowiednio: 2,9%,
2,5%, 2,25%). Znaczna część wydatków jest przeznaczana na obronę. Stanowią one 6% PKB i 15% wydatków
publicznych. W 2015 roku doszło jednak do podpisania porozumienia pomiędzy Ministrem Obrony
Narodowej i Ministrem Finansów, na mocy którego do 2020r. mają systematycznie rosnąć nakłady na
wydatki publiczne, przede wszystkim przeznaczone na programy socjalne adresowane do mniejszości.
Pomimo tego porozumienia, Izrael ciągle notuje jedne z najniższych ze wszystkich państw OECD wydatków na
cele cywilne.
Wydatki publiczne na cele cywilne
Źródło: Economic Review – Israel 2017 (ECO/EDR(2017)23), s. 20
Kwestie demograficzne stanowią główne wyzwanie dla izraelskiej gospodarki. Rodziny Charedim mają
średnio 6-7 dzieci, w związku z czym odsetek tej mniejszości w relacji do całej populacji wzrośnie do 33%
w przeciągu najbliższych 40-50 lat. Rodziny arabskie z dzietnością na poziomie 4-5 dzieci również wpływają
na szybki przyrost demograficzny w Izraelu. Do 2050r. wskazane dwie grupy będą stanowiły 50% populacji
Izraela. Ich produktywność oraz poziom zatrudnienia są na niskim poziomie. Jeżeli się to nie zmieni, to wzrost
PKB znacznie wyhamuje w przyszłych dekadach, konwergencja z innymi państwami OECD w zakresie
standardów życia może ulec spowolnieniu lub nawet odwróceniu.
20
25
30
35
40
45
50
55% of GDP
20
25
30
35
40
45
50
55% of GDP
KO
R
ISR
US
A
JP
N
ISL
ES
T
GB
R
CZ
E
ES
P
LU
X
DE
U
OE
CD
NL
D
PR
T
SV
K
SV
N
ITA
HU
N
NO
R
SW
E
AU
T
BE
L
DN
K
FR
A
12
Wskaźnik zatrudnienia
Źródło: Economic Review – Israel 2017 (ECO/EDR(2017)23), s. 27
Aktywni zawodowo członkowie tych grup są zazwyczaj zatrudniani na nisko płatnych stanowiskach,
niewymagających umiejętności, przez co odsetek tzw. ubogich pracujących (working poor) w tych grupach
wynosi ok. 40%. W kontekście trudności z integracją Charedim i Arabów, konieczna jest poprawa jakości
kształcenia, rozwój infrastruktury (szczególnie wokół miejsc zamieszkania tych mniejszości), jak również
poprawa oferty mieszkaniowej. Według szacunków OECD, poprawienie regulacji rynku produktów,
poprawienie potoczenia biznesowego mogłoby pozwolić na dodatkowy wzrost PKB o 6% na przestrzeni 10
lat. Szczególnie istotne jest dostarczenie podstawowych umiejętności, dzięki którym mogliby być aktywnymi
uczestnikami rynku pracy. Publiczne wydatki na aktywne wspieranie uczestników rynku pracy są na bardzo
niskim poziomie, jednak obecnie wdrażany jest program szkoleń mający pozwolić na dostarczenie
podstawowych technicznych umiejętności obywatelom w wieku 20-25, adresowany przede wszystkim do
mężczyzn Charedim. Z drugiej strony, wskaźnik satysfakcji z życia jest wśród Charedim na bardzo wysokim
poziomie, dlatego zmiana obecnego stanu rzeczy może okazać się bardzo trudna.
/Łukasz Błoński/
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 201645
50
55
60
65
70
75
80
85% of labour force
45
50
55
60
65
70
75
80
85% of labour force
Overall
Arab-IsraelisHaredim
13
COAL 2017
Analizy i prognozy Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) do 2022 r.
Photo:© OECD/IEA, 2017; Cover design: IEA; Photo credits: © shutterstock
Według IEA popyt na węgiel, przy założeniu realizacji zapowiadanych polityk, wzrośnie globalnie do 2040 r. o 35% (1,2% rocznie) – niemniej cały wzrost skupi się w Azji Płd.-Wsch., gdzie węgiel jest dla wielu państw pierwszym wyborem przy zwiększonej produkcji energii elektrycznej.
W Unii Europejskiej tylko Polska i Niemcy pozostają ważnymi producentami i konsumentami węgla – popyt Niemiec będzie wg IEA nieznacznie spadał w okresie do 2022 r., podczas gdy w Polsce pozostanie stabilny. Popyt na energię rośnie na świecie wszędzie oprócz Europy, USA i Japonii.
UE wyprodukowała w 2016 r. 99 Mt węgla kamiennego, podczas gdy import wyniósł ponad 165 Mt, z czego ponad 53 Mt pochodziło z Rosji; Import pokrywa dziś 64% zużycia (w 1990 r. ten wskaźnik wynosił 26%).
Od 1990 r. produkcja węgla kamiennego spadła w UE o 77% (z poziomu 375 Mt) ale konsumpcja już tylko o 47%. Z kolei produkcja węgla brunatnego spadła w tym samym czasie o 42% (z poziomu prawie 700 Mt). UE odpowiada dziś za ok. 6% światowego zużycia węgla a wskaźnik ten spadnie do 2% w 2040 r.
Rok 2016 był drugim rokiem z rzędu kiedy światowy popyt na węgiel spadał – o 1,9% rok do roku do poziomu 5 357 mln ton ekwiwalentu węgla (Mtce). Ostatni taki spadek miał miejsce na początku lat 90. XX w. i związany był ze strukturalnymi zmianami przemysłowymi. Łącznie od 2014 r. popyt na węgiel spadł o 4,2%. Mocno rosnący popyt na węgiel w Indiach i całej Azji Płd.-Wsch. nie był w stanie zrekompensować spadków konsumpcji w USA, Chinach i Europie. IEA podaje trzy główne przyczyny spadku popytu na węgiel w skali globalnej: niższe ceny gazu ziemnego; bardzo mocny rozwój OZE dzięki subsydiom i sprzyjającym politykom; oraz osiągnięciom w zakresie efektywności energetycznej w kontekście ochrony środowiska.
IEA przewiduje jednak, że udział węgla w światowym bilansie energetycznym spadnie w 2022 r. tylko nieznacznie – do 26% względem 27% w 2016 r. W 2022 r. węgiel będzie wciąż stanowił 36% światowej produkcji energii elektrycznej.
Zgodnie z analizami IEA przyszłość europejskiego rynku węgla zależna będzie od Polski i Niemiec, które zużywają ponad połowę węgla w UE. O ile przewiduje się, że popyt na węgiel będzie stabilny w Polsce w ciągu kolejnych 5 lat, to rynek niemiecki zanotuje spadki, nawet pomimo decyzji o stopniowym zamykaniu elektrowni jądrowych. Decyzje Niemiec będą jednak mocno zależne od cen węgla, gazu ziemnego i praw do emisji CO2. Produkcja węgla kamiennego w UE do 2022 r. spadnie do marginalnych poziomów wszędzie poza Polską. Ceny węgla energetycznego spadły na początku 2017 r. do poziomu 70 USD/t, jednak wzrosły nawet do 95 USD w trzecim kwartale w związku z dużym wzrostem popytu na energię elektryczną w Chinach
An
aliz
y
14
i trudnościami w dostawach wewnętrznych. Węgiel koksujący zmagał się z dużo większymi zmianami cen – od nawet 290 USD/t w Australii w kwietniu 2017 r. do 140 USD w czerwcu i znowu powyżej 200 USD w trzecim kwartale 2017 r. Chiny są i pozostaną głównym determinantem cen światowych na węgiel energetyczny i koksujący. IEA zwraca także uwagę na rosnące znaczenie Indonezji (niższa produkcja i rosnące zużycie), Korei i Japonii na ceny węgla – brak jasności co do poziomów popytu i importu jest dużym czynnikiem niestabilności cen w kolejnych okresach. Brak przewidywalności cen i wciąż świeże w pamięci dramatyczne spadki cen węgla z lat 2013-2015 zniechęcają inwestorów do inwestycji w wydobycie węgla. Jedynie Chiny i Indie pozostają atrakcyjnymi rynkami inwestycyjnymi w sektorze. Mimo zdecydowanej polityki antysmogowej w Chinach i przewidywanemu zastąpieniu 100 mln ton węgla gazem ziemnym, w 2022 r. węgiel wciąż będzie pokrywał 55% potrzeb energetycznych Chin (skumulowany spadek produkcji węgla w Chinach w 2016 r. wyniósł 178 Mt – 4,7% rok do roku). – Chiny pozostają także największym konsumentem węgla na świecie (48,6% światowego zużycia – 3 621 Mtce).
IEA zwraca w raporcie szczególną uwagę na rynek indyjski, gdzie z uwagi na wdrożone polityki ograniczające zależność importową kraju mocno rozwija się wydobycie wewnętrzne (708 Mt w 2016 r.), co wymaga dostaw technologii i wyszkolonych specjalistów. W ciągu ostatniej dekady zużycie węgla w Indiach rosło średnio o 6,8%, a w 2016 r. ten wskaźnik spadł do poziomu 2,4% (wzrost o 22 Mt rok do roku – do poziomu 911 Mt). W całym regionie ASEAN (Stowarzyszenia Państw Azji Płd.-Wsch.), popyt na węgiel wzrósł w 2016 r. o 6,2% - w olbrzymiej większości na potrzeby generacji energii elektrycznej.
W USA w kwietniu 2017 r. otwarto pierwszą od 2011 r. kopalnię węgla i znacząco wzrosło zaufanie instytucji finansujących do projektów węglowych, jednak wobec nadmiaru gazu ziemnego, dalszego rozwoju rynku OZE i niewielkiego wzrostu popytu na energię, produkcja węgla w USA w 2022 r. będzie zbliżona do dzisiejszych poziomów (510 Mtce), podczas gdy konsumpcja spadnie do 470 Mtce rocznie. W samym 2016 r. zużycie węgla spadło o 7,5% (54 Mt) jednak USA pozostają trzecim największym konsumentem węgla na świecie. 2016 r. był pierwszym rokiem w historii, kiedy węgiel nie był w USA największym źródłem produkcji energii elektrycznej – aż 121 TWh mocy węglowych zostało zastąpionych OZE (71 TWh) i gazem ziemnym, który jest obecnie wiodącym paliwem w zakresie generacji elektroenergetycznej.
W Unii Europejskiej spadek konsumpcji węgla wyniósł w 2016 r. 8,1%, czyli 56 Mt, z czego 20 Mt to spadek zużycia w samej Wielkiej Brytanii.
Niemcy pozostają największym na świecie konsumentem węgla brunatnego – na poziomie 172 Mt w 2016 r. (spadek o 3%). Dalsze miejsca zajmują USA (67 Mt), Australia (64 Mt) i Polska (60 Mt – spadek o 4%). Aż o 23% spadło zużycie węgla brunatnego w Grecji (do poziomu 33,9 Mt). W tym samym czasie zużycie węgla kamiennego wzrosło w Polsce o 5%, do poziomu 75,7 Mt. Warto zauważyć, że o 15% wzrosło w 2016 r. zużycie węgla kamiennego w Danii – do poziomu 3,6 Mt; i o 21% w Finlandii – do 4,8 Mt. Niemcy kontynuują także politykę wygaszania produkcji węgla kamiennego (spadek o 39% w 2016 r. – do poziomu 4,1 Mt z 6,6 Mt jeszcze w 2015 r.).
UE importuje olbrzymie ilości węgla kamiennego spoza Wspólnoty (2016 r.):
Rosja Kolumbia Australia USA RPA Indonezja Inne
Wolumen (Mt) 53,4 38,2 26 23,5 10 5,3 8
Udział 32,5% 23,2% 15,8% 14,3% 6,1% 3,2% 4,9%
Źródło: Eurostat; opracowanie własne
Dostęp do pełnej publikacji:
http://www.iea.org/Textbase/nppdf/stud/17/coal2017MRS.pdf
password : SaltoBlegny5934
/Miłosz Karpiński/
15
Relacje OECD z krajami nieczłonkowskimi
Współpraca OECD z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju na rzecz poprawy konkurencyjności krajów Eurazji
1 grudnia 2017 r. Stałe Przedstawicielstwo RP było gospodarzem spotkania przedstawicieli Sekretariatu
Relacji Globalnych OECD i korpusu dyplomatycznego akredytowanego przy Organizacji Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju z prof. Siergiejem Gurjewem, głównym ekonomistą Europejskiego Banku
Odbudowy i Rozwoju (EBRD). Tematem spotkania było omówienie raportu EBRD Transition Report 2017-
18. Sustaining Growth, opublikowanego 22.11.2017 r. EBRD był partnerem OECD w czasie konferencji
Tydzień Eurazji OECD 2017.
Photo: © European Bank for Reconstruction and Development
Prof. Siegiej Gurjew przedstawił główne zagadnienia i wnioski raportu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju pt. Transition Report 2017-18. Sustaining Growth. Tegoroczny raport EBRD jest poświęcony zagadnieniom utrzymania dynamiki wzrostu poprzez zwiększenie produktywności, poprawę infrastruktury oraz implementację reform strukturalnych.
Zasadniczym przesłaniem EBRD w raporcie jest wskazanie ścisłego powiązania systemu dobrego zarządzania i ładu korporacyjnego z zapewnieniem wzrostu inwestycji.
Ponadto, w poszczególnych rozdziałach raportu, EBRD zwraca szczególną uwagę na:
- powiązanie osłabienia dynamiki wzrostu krajów EBRD o średnim dochodzie („pułapka średniego dochodu”) z trudnością przejścia do metod produkcji przyjaznych dla środowiska naturalnego („Beyond the middle income trap”, „Green Growth”)
- zależność wzrostu wymiany handlowej od inwestycji w infrastrukturę transportową („Infrastructure and Growth”)
- potrzebę większej integracji gospodarek krajów Eurazji z globalnym łańcuchem wartości, reform na rzecz zwiększenia konkurencyjności, inkluzywności i otwarcia gospodarek, stabilności finansowej, finansowania inwestycji publicznych i wspierania innowacji („Firm dynamics and productivity”)
- potrzebę poprawy polityk w zakresie konkurencji i dobrego zarządzania publicznego krajów Eurazji: Europy Wschodniej i Kaukazu oraz Azji Środkowej („Structural reform”)
Wyd
arz
enia
16
Celem spotkania Sekretariatu OECD i przedstawicieli krajów członkowskich OECD z prof. S. Gurjewem było omówienie rekomendacji raportu oraz ich ew. wykorzystanie w czasie współpracy OECD z krajami Eurazji w ramach Programu „Konkurencyjność Eurazji”1.
Założenia i wnioski raportu zostały wstępnie zaprezentowane omówione także przy okazji konferencji Tydzień Eurazji OECD w Ałmaty, na specjalnym wydarzeniu w dniu 23 października 2017 r.
Tydzień Eurazji OECD to zwieńczenie całorocznej współpracy Organizacji z 13 krajami regionu2. Polska jest zaangażowana w ww. program regionalny OECD od czasu jego uruchomienia w 2008 r. Była pierwszym przewodniczącym Okrągłego Stołu Konkurencyjności i gospodarzem konferencji ministerialnej „Implementing policies for Competitiveness in the Eurasia region” w Warszawie, w czerwcu 2013 r. Polska pełni funkcję wiceprzewodniczącego Rady Doradczej Programu „Konkurencyjność Eurazji” i współprzewodniczy Komitetowi Sterującemu Inicjatywy dla Europy Wschodniej i Kaukazu Południowego. W 2018 r. Polska będzie pełnić funkcję wiceprzewodniczącego Okrągłego Stołu Konkurencyjności Eurazji.
Więcej na temat raportu EBRD: http://www.ebrd.com/transition-report-2017-18
/DS/
1 https://www.oecd.org/globalrelations/eurasia.htm
2Afganistan, Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzja, Kazachstan, Kirgistan, Mołdowa, Mongolia, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukraina, Uzbekistan.
17
Konkurencyjność
OECD Global Forum on Competition 2017
W dniach 7-8 grudnia 2017 r. odbyło się Globalne Forum ds. Konkurencji. Wydarzenie zgromadziło
przedstawicieli wysokiego szczebla ds. konkurencji z ponad 100 państw i organizacji na całym świecie.
Photo: OECD
Celem Forum było przedyskutowanie kluczowych problemów związanych z konkurencyjnością. Uczestnicy poruszyli tematy wpływu demokracji na poprawienie warunków konkurencji, wyzwań systemu sądownictwa w zakresie prawa konkurencji oraz kwestii konkurencji w sektorze publicznym. W trakcie wydarzenia odbył się również przegląd prawa i polityki konkurencyjności w Wietnamie. Wielokrotnie podkreślano, że uczciwa konkurencja podnosi poziom życia, pozwala redukować koszty towarów i usług, prowadzi firmy do innowacyjności i zwiększenia produktywności, a także pozytywnie wpływa na przyspieszenie wzrostu gospodarczego.
Praktyki dotyczące konkurencyjności różnią się w poszczególnych państwach, dlatego kluczowe jest zrozumienie jak funkcjonują systemy, które działają prawidłowo i na tej podstawie wypracowanie dobrych praktyk, które mogą być powszechnie stosowane. Podkreślono, że uczciwa konkurencja może rozwijać się tylko w dobrze funkcjonującym i transparentnym systemie. Ważne jest również istnienie instytucji, które regulują kwestie konkurencji, a także współpraca między nimi w celu utworzenie uczciwych warunków dla rozwoju konkurencyjności.
Zwrócono szczególną uwagę na przeszkody jakie muszą pokonywać małe i rozwijające się firmy, które mają ograniczony dostęp do danych i nie równy dostęp do konkurencji. Dostęp do informacji zapewnia przewagę, jednak wymaga dodatkowego nakładu kapitału, co jest problematyczne w przypadku firm raczkujących czy startupów. Obecnie obserwujemy również tendencje do koncentracji handlu i dominacje dużych uczestników rynku, co ma wpływ na obniżenie konkurencyjności pozostałych firmy. Związane są z tym również koszty społeczne, tj. zaniżanie płac czy ograniczenie różnorodności wyboru. Rozwiązaniem tego problemu może być wsparcie konkurencyjności MŚP.
Uczestnicy zgodzili się, że potrzebne są zasady zapewniające uczciwą konkurencje, która każdemu daje równe szanse, zarówno dużym, jak i małym firmą oraz konsumentom. W tym celu należy kontynuować współpracę międzynarodową, która jest unikalnym sposobem na wypracowanie lepszych polityk dla lepszego życia.
Zapraszamy do zapoznania się z dodatkowymi informacjami na temat Global Forum on Competition 2017:
http://www.oecd.org/competition/globalforum/
/MG/
Wyd
arz
enia
18
Innowacja i Technologia
Konferencja TIP @ 50
Polityka z zakresu innowacji i technologii zmieniła się w ciągu ostatnich dziesięcioleci - niektóre wyzwania uległy zmianie, inne pozostają, ale wymagają nowego podejścia. Czego nauczyliśmy się przez ostatnie dziesięciolecia? Dokąd zmierza polityka innowacji? W dniu 11 grudnia 2017 r. w siedzibie OECD obyła się Konferencja pod hasłem „TIP@50: What have we learnt? Where is innovation policy heading?”. Konferencja zbiegła się z 50 posiedzeniem Grupy Roboczej OECD ds. Polityki Innowacji i Technologii TIP (Working Party on
Innovation and Technology Policy) i 25 rocznicą istnienia TIP.
Photo: OECD
Spotkanie było okazją do podsumowania osiągnięć Grupy Roboczej TIP od czasu jego utworzenia w 1993 r. oraz do określenia przyszłych projektów i nakreślenia kierunków działań dotyczących polityki innowacyjności i technologii. Poszczególne sesje tematyczne miały na celu przede wszystkim dostarczyć odpowiedzi na następujące pytania: Czego nauczyliśmy się z poprzednich prac i dokąd zmierza polityka innowacji ? Jakie są obecnie najpilniejsze wyzwania dotyczące polityki innowacyjnej w ciągu następnej dekady, również z perspektywy krajowej? W jakich obszarach doradztwo w zakresie polityki innowacji jest potrzebne? W jaki sposób należy promować nowatorskie podejścia do tej polityki?
Wydarzenie zgromadziło przeszłych i obecnych członków Grupy Roboczej TIP, przedstawicieli rządu, naukowców oraz wiodących ekspertów ze wszystkich krajów OECD i innych krajów uczestniczących.
Innowacje stały się wiodące w świecie biznesu, edukacji i polityki i są przekrojowym zagadnieniem w niemal wszystkich obszarach polityk publicznych. Ale pobudzanie innowacji dla konkurencyjności oraz zrównoważonego wzrostu nie jest prostym zadaniem.
Prelegenci dyskutowali na temat nowych metod i narzędzi, mocnych i słabych stron polityki, nowych możliwości rozwoju metodologii. Analiza polityki i główne priorytety tematyczne, w odniesieniu do których potrzebna jest rekomendacja w zakresie polityki innowacji w ciągu następnej dekady oraz sposób w jaki Grupa RoboczaTIP może wykorzystać swoje doświadczenie w celu wspierania polityki innowacyjnej, były również poddane pod dyskusję. Uczestniczy omawiali w grupach tematycznych zagadnienie wymiany wiedzy między przemysłem a nauką oraz innowacji biznesowych.
Więcej informacji:
https://www.innovationpolicyplatform.org/conference-tip50-what-have-we-learnt-where-innovation-policy-heading
/EM/
Wyd
arz
enia
19
Edukacja
Konkurs dla studentów
Stałe Przedstawicielstwo Rzeczpospolitej Polskiej przy OECD w Paryżu we współpracy z Instytutem Europy Środkowo Wschodniej (IEŚW) w Lublinie ogłosiło konkurs na najlepszą pracę magisterską i licencjacką dla studentów uczelni publicznych i niepublicznych w Polsce.
Konkurs ma na celu:
- wyłonienie najlepszych prac dyplomowych (licencjackich i magisterskich) dotyczących funkcjonowania OECD i/oraz jej wypływu na państwa członkowskie oraz kraje trzecie wykorzystujących opracowania, publikacje i dane/wskaźniki OECD.
- upowszechnienie tworzonej przez OECD wiedzy na temat polityk publicznych w jej krajach członkowskich i jej stosowania do projektowania opartych na dowodach polityk publicznych.
Termin nadsyłania zgłoszeń konkursowych upływa 30 września 2018 roku.
Zapraszamy do udziału!
Szczegółowy regulamin konkursu znajduje się pod adresem:
http://www.paryzoecd.msz.gov.pl/pl/p/paryzoecd_fr_s_pl/aktualnosci/konkurs_dla_studentow
/EM/
Wyd
arz
enia
20
Polityka ekonomiczna
Administracje podatkowe państw OECD
Już po raz siódmy ukazał się raport OECD zatytułowany Tax Administration
2017. Analitycy organizacji omawiają w nim w jaki sposób administracje
skarbowe radzą sobie z poborem podatków oraz jakie trendy w tym temacie
było widoczne na przestrzeni ostatnich dwóch lat. Zawiera on również
rekomendacje w zakresie dobrych praktyk i najskuteczniejszych rozwiązań
podatkowych. W jego powstanie było zaangażowanych 55 administracji
skarbowych, zarówno z państw OECD, jak i krajów rozwijających się.
Photo:© OECD 2017; Cover © Bruce Rolff/Shutterstock.com
Autorzy dokumentu podkreślają, że w ostatnich latach dochodzi do bardzo szybkich zmian w zakresie poboru podatków. Wraz z coraz lepszym wykorzystaniem technologii, pojawiają się nowe narzędzia oraz programy, dzięki którym podatki są pobierane dużo szybciej i skuteczniej. Pobór jest również prostszy po stronie podatników, a zatem muszą oni przeznaczać na niego zdecydowanie mniej czasu. Ograniczane są również ich obowiązki związane z procedurami raportowania. Umożliwia to redukcję kosztów po obydwu stronach, dzięki czemu państwo może jeszcze skuteczniej rozwijać elektroniczne platformy i przenosić administrację podatkową na odcinki najbardziej zagrożone uszczupleniami. Dzięki cyfrowym rejestrom, pojawiają się także nowe dane, które dzięki skonsolidowanym bazom danym umożliwiają bardziej pogłębioną analitykę, także na międzynarodowym poziomie. Przykładem tego typu działań jest projekt BEPS, którego poszczególne programy są systematycznie wdrażane w życie.
W związku z coraz większą kompleksowością systemów podatkowych, która przede wszystkim wynika z globalizacji oraz stale rosnącej swobody przepływów kapitałowych, coraz częściej dochodzi do specjalizacji administracji podatkowych pod kątem ich klientów. Szczególnie często wyodrębniane są departamenty do obsługi największych podatników korporacyjnych, którzy dostarczają od 35% do nawet 50% wszystkich wpływów podatkowych. Co raz powszechniej powstają również działy administracji podatkowej dedykowane Małym i Średnim Przedsiębiorstwom (MŚP). W większości państw OECD sektor ten zatrudnia bowiem najwięcej pracowników. Charakteryzuje się on także częstym wykorzystaniem gotówki. Z tych dwóch względów bieżący nadzór i współpraca z tym sektorem jest niezwykle wskazana. Z związku z rozwojem cyfrowej gospodarki oraz aplikacji typu Uber, Booking.com czy Airbnb powstają także działy, które zajmują się obsługą podmiotów internetowych, w przypadków których ciężko jest zdefiniować miejsce wygenerowania dochodu.
Administracje podatkowe co raz częściej są w stanie przygotować cyfrowe projekty, skrojone na potrzeby odbiorcy. Z jednej strony pozwala to na zwiększenie wpływów podatkowych i lepsze śledzenie przepływów kapitałowych, a z drugiej wiąże się ze zwiększonym zadowoleniem i satysfakcją po stronie klienta. Zamiast żmudnych i niedostosowanych procedur, muszą oni wypełniać krótkie i proste formularze, które w dodatku mogą łatwo poprawić w razie popełnienia błędu. Jedynym ryzykiem, z jakim wiąże się implementacja tego typu rozwiązań wynika z możliwością przejęcia wrażliwych danych przez cyberterrorystów, jednak w ostatnich latach państwa oraz organizacje międzynarodowe (w tym OECD) poświęcają co raz więcej uwagi ochronie i odpowiedniemu przechowywaniu posiadanych informacji.
Wiecej informacji:
http://www.oecd-ilibrary.org/taxation/tax-administration-2017_tax_admin-2017-en
OECD (2017), Tax Administration 2017: Comparative Information on OECD and Other Advanced and Emerging Economies, OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/tax_admin-2017-en
/ŁB/
Pu
blik
acj
e O
ECD
21
Polityka energetyczna
LNG jako czynnik elastyczności i kształtowania cen gazu ziemnego
na świecie
Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) w swoim ostatnim raporcie z serii
Global Gas Security Review mierzy się z fenomenem skroplonego gazu ziemnego
i sposobu w jaki zmienia on tradycyjne rozumienie rynków gazu na świecie.
Photo:© OECD/IEA, 2017; Cover design: IEA; Photo credits: © Graphic Obsession
LNG to - niewiele upraszczając – mocno oczyszczony ale zwykły gaz ziemny, którego głównym składnikiem
jest metan, schłodzony do temperatury poniżej minus 162 stopni Celsjusza (temperatura wrzenia
metanu), dzięki czemu objętościowo zajmuje on ponad 600 razy mniejsza powierzchnię niż gaz ziemny
w stanie lotnym. Kondensacja gazu ziemnego jest więc procesem jego schłodzenia w celach
transportowych. Regazyfikacja, a więc proces przywrócenia LNG naturalnego stanu gazowego jest
procesem odwrotnym – polega na podgrzaniu skroplonego gazu ziemnego do postaci lotnej
w temperaturze atmosferycznej.
Wg IEA udział LNG w handlu gazem wrośnie z 39% w 2016 r. do 60% w 2040 r. a import gazu na świecie
rośnie w liczbach bezwzględnych z 706 mld m3 w 2016 r. do 1203 mld m3 w roku 2040. Aż 90% z tego
przyrostu odbędzie się w formie LNG a w założeniu rynek gazu ziemnego zbliży się swoją charakterystyką
do rynku ropy naftowej: łatwa dostępność i szybkość transportu będą stanowiły główne cechy nowego
rynku. Zmieni się także model biznesowy handlu gazem – konkurencja lokalna, w obrębie rurociągowych
punktów odbioru, zostanie zastąpiona mechanizmem globalnym a regionalne różnice cen zmniejszą się.
Wraz z przejęciem modelu elastyczności handlu i kształtowania ceny w oparciu o bardziej elastyczne
kontrakty, coraz częściej bez ostrych klauzul destynacji czy długich okresów obowiązywania, sektor LNG
przejmuje także wszystkie ryzyka związane z takim modelem prowadzenia biznesu. Elastyczność dostaw
i możliwość zakupów LNG u różnych dostawców wcale nie gwarantuje bezpieczeństwa dostaw, które
w rynku zdominowanym przez LNG nie jest większe w sytuacji klęsk żywiołowych, ataków
terrorystycznych czy działań politycznych. Raport IEA podkreśla rolę dobrze skrojonych polityk
i mechanizmów bezpieczeństwa na wypadek kryzysu – o których zdajemy się zapominać ufając, być może
nadmiernie, sile transparentnego rynku.
Znaczącą rolę w zapewnieniu równowagi rynkowej ma stopień wykorzystania infrastruktury skraplania –
w 2015 r. wolne moce kondensacyjne właściwie nie istniały, w 2016 r. stopień wykorzystania
infrastruktury był nieco mniejszy – 95% a w 2017 r. przewiduje się średnie wykorzystanie na poziome 87%.
Daje to pewien stopień możliwości reakcji kryzysowej, IEA zwraca jednak uwagę, że w praktyce możliwości
szybkiego zwiększenia produkcji LNG pozostają znikome.
Dostęp do pełnej publikacji:
http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/GlobalGasSecurityReview2017.pdf
/MK/
Pu
blik
acj
e O
ECD
22
Polityka społeczna
Na drodze ku równości, czyli jak realizować założenia równości płci
w politykach krajowych
Na przestrzeni ostatnich kilku lat OECD aktywnie uczestniczy w promowaniu
równości płci, nie tylko jako podstawowego prawa człowieka, ale również jako
kluczowego elementu nowoczesnej gospodarki, mającego znaczący wpływ na
zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu rozwój.
Photo:© OECD 2017; Cover © Design by Adeline Marchal
Wśród działań organizacji skupionych wokół obrony równości płci wymienić należy przede wszystkim the OECD Gender Initiative, zapoczątkowaną w 2010 r. i zorientowaną na zidentyfikowanie przeszkód stojących na drodze do osiągnięcia równego traktowania płci w obszarze edukacji, zatrudnienia oraz przedsiębiorczości. Powyższa inicjatywa dała początek m.in. flagowej publikacji OECD pt: ,,Closing the Gender Gap: Act Now?”, podejmowaniu w tym zakresie przez OECD wspólnych przedsięwzięć z organizacjami międzynarodowymi i niektórymi krajami członkowskimi takich jak np. NinaSTEM PUEDEN czy też utworzeniu OECD Gender Data Portal, gromadzącemu dane statystyczne na temat zatrudnienia, edukacji i przedsiębiorczości kobiet, ich udziału w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym państw.
Najnowszy raport OECD, The Pursuit of Gender Equality: An Uphill Battle, przedstawia w jaki sposób państwa członkowskie realizują dotychczasowe rekomendacje organizacji zawarte m.in. w The 2013 OECD Gender Recommendation oraz w The 2015 OECD Gender Recommendation in Public Life. Zmiany na lepsze zauważalne są w następujących obszarach polityk krajowych niektórych państw: wprowadzenie systemu finansowych korzyści zachęcających do występowania o urlop ojcowski w wymiarze min. 2 miesięcy, ustanowienie przez ok. 2/3 państw inicjatyw promujących równość płacy i transparentność wynagrodzeń kobiet i mężczyzn, mających na celu zmniejszenie luki płacowej, oraz przyjęcie parytetów płci gender quotas and other targets jako środka do zwiększenia udziału kobiet w politycznym życiu kraju oraz na wysokich stanowiskach w sektorze publicznym i prywatnym. W obliczu powszechnego w skali światowej problemu przemocy wobec kobiet, stanowiącego najgorszy przejaw nierówności płci, kluczowym zadaniem państw staje się również wzmocnienie środków ochrony prawnej oraz prowadzenie kampanii informacyjnych mających na celu walkę z przemocą wobec kobiet.
Jednakże, jak wskazują zebrane w raporcie dane poczyniony w tej mierze postęp, nie jest na tyle zadowalający, aby uznać, iż problem równego traktowania obu płci został rozwiązany. Niezbędna jest nie tylko zmiana polityk krajowych, ale również nieustanna walka z krzywdzącymi stereotypami oraz nieuzasadnionym, a zatem nieakceptowalnym, nierównym traktowaniem obu płci. Podejmowane przez państwa działania muszą być ukierunkowane na efektywne kampanie informacyjne, zwiększenie inwestycji publicznych w promowanie równości płci oraz ustanawianie odpowiednich środków ochrony prawnej.
Więcej informacji:
http://www.oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/the-pursuit-of-gender-equality_9789264281318-en
OECD (2017), The Pursuit of Gender Equality: An Uphill Battle, OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264281318-en
/WW/
Pu
blik
acj
e O
ECD
23
Współpraca rozwojowa
Aid for Trade
Ostatni raport z Cyklu Aid for Trade po raz pierwszy podejmuje temat
wspierania handlu i otwarcia możliwości włączania i uczestniczenia w nim przez
kraje rozwijające się dzięki wykorzystaniu technologii cyfrowej.
Photo:© OECD/WTO 2017
Od 2007 r., OECD wspólnie z WTO, publikuje corocznie raport Aid for Trade. Ta sztandarowa publikacja
prezentuje podejmowane przez państwa rozwinięte, wspólnie z krajami-biorcami pomocy rozwojowej,
działania włączające te państwa w globalną sieć handlu i mające dla nich pozytywne skutki rozwojowe.
Inicjatywa ta jest interesującym przykładem wzajemnych związków pomiędzy obszarem badawczo-
analitycznym a praktyką agend rządowych: Trade for Aid spełnia rolę instrumentu obniżającego koszty
wymiany handlowej. Według zebranych danych statystycznych, od chwili zainicjowania te akcji, około 300
mld USD zainwestowano w programy wspierające przepływ dóbr i usług między lokalnymi, regionalnymi
i globalnymi rynkami, z których skorzystało 146 krajów rozwijających się.
Podstawową tezą raportu jest podkreślenie roli sektora usług wspomagających wymianę hadlową.
Oprócz tradycyjnych przepływów, w ostatnich latach, sieci cyfrowe oferujące nowe możliwości rynkowe,
stały się integralną częścią handlu globalnego. Tymczasem, wbrew obiegowemu przekonaniu, dla prawie
3,9 mld ludzi internet pozostaje nadal niedostępny. Nawet, jeśli szerokopasmowe połącznia internetowe
są teoretycznie dostępne dla ponad 50% populacji w krajach najsłabiej rozwiniętych (Least Developed
Countries), to ceny sprzętu i koszty stałych połączeń są nadal wysokie i niedostępne na większości
obszarów tych krajów. Dlatego, powszechny i będący w zasięgu finansowym, dostęp do internetu został
włączony do celów Agendy 2030 na rzecz Celów Zrównoważonego Rozwoju.
Ten podział na uczestników i wykluczonych z rynku cyfrowego wymaga mobilizacji dodatkowych środków
finansowych wspierających rozwój infrastruktury internetowej, usług w sferze cyfrowej oraz adekwatnego
systemu regulacyjnego.
W publikacji tej wskazano również, w jaki sposób sektor prywatny może być pomocny dla małych
i średnich przedsiębiorstw we włączaniu ich w obieg gospodarki globalnej, szczególnie w minimalizowaniu
negatywnych konsekwencji podziału dostępu do świadczeń cyfrowych.
Więcej informacji:
http://www.oecd-ilibrary.org/development/aid-for-trade-at-a-glance_22234411
OECD/WTO (2017), Aid for Trade at a Glance 2017: Promoting Trade, Inclusiveness and Connectivity for Sustainable Development, WTO, Geneva/OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/aid_glance-2017-en
/MŁ/
Pu
blik
acj
e O
ECD
24
STI
Cyfrowa transformacja
OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2017: The digital
transformation przedstawia około 200 wskaźników w dziedzinie nauki, technologii i przemysłu. Raport ukazuje, w jaki sposób transformacja cyfrowa wpływa na naukę, innowacje, gospodarkę oraz styl życia i pracy ludzi. Ma on na celu pomóc rządom w opracowywaniu skuteczniejszych polityk w zakresie nauki, innowacji i przemysłu w szybko zmieniającej się erze cyfryzacji.
Photo:© OECD 2017; Cover © Pykha Studio graphique, based on an image from Liu zishan/Shutterstock.com.
Wykresy i dane źródłowe w tej publikacji opierają się na najnowszych danych porównywalnych na poziomie międzynarodowym. Poniżej znajdują się kluczowe spostrzeżenia z raportu, ze szczególnym uwzględnieniem trendów w sferze cyfryzacji:
- szybki rozwój cyfryzacji, w tym nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych ICT oraz technologii sztucznej inteligencji (AI) mierzonej poprzez ilość opatentowanych innowacji - wzrost nakładów na wysokiej jakości badania naukowe stymuluje rozwój innowacji cyfrowych - zaawanasowane technologie w sektorze R&D należą do silnie skoncentrowanych branż - cyfryzacja dotyka w różnym stopniu poszczególne sektory gospodarki (np. usługi telekomunikacyjne zajmują wysoką pozycję pod względem cyfryzacji w stosunku do pozostałych sektorów) - skuteczne wykorzystywanie nowych technologii wymaga odpowiednich umiejętności (osoby pracujące w sektorze cyfrowym wykazują wyższy poziom umiejętności poznawczych) - użytkowanie technologii cyfrowych, w tym Internetu wzrasta, niemniej jednak nadal istnieją znaczące różnice wynikające z wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania - kobiety stanowią mniejszość w sektorze cyfryzacji (np. tylko 22% autorów badań naukowych to kobiety, poziom wynalazków opatentowanych przez kobiety wynosi 4%).
OECD na potrzeby Scorebordu przedstawia również dane dla Polski dotyczące cyfrowej transformacji w sektorze nauki, innowacji i gospodarki:
- w Polsce 73% osób w wieku 16-74 lat wykorzystywało Internet w 2016 r. (dane porównawcze z 2006 r. gdzie wskaźnik ten wynosił 40%); praktycznie wszystkie osoby (98%) w wieku 16-24 lat korzystały z Internetu w 2016 r.
Pu
blik
acj
e O
ECD
25
- W 2016 r. poziom korzystania z mobilnego Internetu szerokopasmowego w Polsce wynosił 79 abonamentów na 100 mieszkańców, podobnie jak we Francji, na Łotwie i na Słowacji, ale mimo to był niższy niż średnia dla OECD wynosząca 99 abonamentów
- udział badaczy pracujących w sektorze biznesu wzrósł w Polsce w latach 2005-2015 z 15% do 35%
- w 2015 r. w Polsce było zatrudnionych 5 badaczy na tysiąc osób w porównaniu do 28 krajów UE gdzie średnia ta wynosi 8
- wśród krajów OECD w 2016 r Polska ma najniższy udział (8,2%) przedsiębiorstw wykorzystujących cloud computing (tzw. przetwarzanie w chmurze - model przetwarzania danych oparty na użytkowaniu usług dostarczonych przez usługodawcę)
- w Polsce kobiety stanowiły 44% absolwentów szkół wyższych w dziedzinie nauk przyrodniczych, inżynierii i technologii informacyjno-komunikacyjnych ICT w 2015 r., co stanowi najwyższy udział w krajach OECD i znacznie powyżej średniej OECD wynoszącej 31%.
Więcej informacji:
http://www.oecd-ilibrary.org/science-and-technology/oecd-science-technology-and-industry-scoreboard-
2017_9789264268821-en
http://www.oecd.org/poland/sti-scoreboard-2017-poland.pdf
OECD (2017), OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2017: The digital transformation, OECD Publishing, Paris DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264268821-en
/EM/
26
Ekologia
Zazielenianie niebieskiej gospodarki w województwie Pomorskim
Raport został przygotowany przez Lokalny Program Rozwoju Gospodarczego i Zatrudnienia (LEED) w ramach Centrum Przedsiębiorczości oraz Turystyki Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).
Photo:© OECD 2017
Zarządzanie skutkami zmian klimatycznych to bezprecedensowe wyzwanie polityczne, które wpływa na każdy aspekt światowej gospodarki. Podczas gdy decydenci na poziomie krajowym coraz bardziej zmagają się z koordynowaniem reakcji międzynarodowej, na poziomie lokalnym odczuwa się prawdziwe efekty, w tym wpływ rosnącego poziomu mórz, bardziej niestabilne i ekstremalne zjawiska pogodowe oraz pogarszający się poziom zanieczyszczenia i jakość powietrza.
Pomorskie, jako obszar przybrzeżny Morza Bałtyckiego stoi przed wyjątkowymi możliwościami, ale też wyzwaniami związanymi z przejściem do zielonej gospodarki. Główny nacisk kładziony jest na rozwój niebieskiej gospodarki czyli zrównoważony rozwój oceanów i linii brzegowych otaczających region. W Polsce w związku ze zwiększonym naciskiem Europy na produkcję niskoemisyjną ewoluowała polityka, natomiast zarządzanie nią uległo rozdrobnieniu.
Raport ten przedstawia konkretne umiejętności niezbędne do wspierania zielonego wzrostu w województwie pomorskim oraz to, w jaki sposób rynek pracy i dedykowane programy mogą skuteczniej wspierać przechodzenie na niskoemisyjną gospodarkę. OECD w celu lepszego zrozumienia potrzeb pracodawców przeprowadziło wśród nich badanie, które pokazało, że firmy postrzegają zaawansowane umiejętności techniczne, a także umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i interpersonalne, co jest szczególnie ważne w kontekście przyjmowania bardziej ekologicznych praktyk w miejscu pracy. Z drugiej jednak strony napotykają szereg prawnych, społecznych i finansowych przeszkód.
Kluczowym zagadnieniem jest sformułowanie wizji sektorów gospodarki morskiej i ogólnej wizji rozwoju ekologicznych działań. Należy usprawnić zarządzanie i funkcjonowanie struktury decyzyjnej związanej z zarządzaniem wodą i wykorzystaniem zasobów wodnych w celu zminimalizowania obciążeń administracyjnych i biurokratycznych opóźnień związanych z wprowadzaniem ekologicznej gospodarki. W ramach tego działania należy ustanowić partnerstwo z innymi krajami OECD wykorzystując międzynarodowe mechanizmy zarządzania. Lokalni decydenci mogliby harmonizować zarządzanie i koordynację działań związanych z zasobami wodnymi, takimi jak dno morskie czy linia brzegowa Pomorza.
Badanie przeprowadzone w Pomorskiem wykazało, że większość firm nie uważa aby kwestie ochrony środowiska stanowiły zagrożenie czy wyzwanie dla ich działalności. Powinny zostać podjęte inicjatywy na rzecz wspierania przedsiębiorczości i innowacji w niebieskiej gospodarce
Wykorzystanie Europejskiego Funduszu Społecznego do wspierania zatrudnienia i rozwoju umiejętności daje Pomorskiemu możliwość wykorzystania funduszy europejskich do budowania umiejętności w zielonych sektorach. Fundusze te mogłyby również zostać wykorzystane do zwiększenia zdolności polskiej publicznej służby zatrudnienia do budowania umiejętności potrzebnych do zrównoważonej produkcji w przyszłości.
Więcej informacji:
http://www.oecd-ilibrary.org/employment/greening-the-blue-economy-in-pomorskie-
poland_9789264281509-en
OECD (2017), Greening the Blue Economy in Pomorskie, Poland, OECD Green Growth Studies, OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264281509-en
/PW/
Pu
blik
acj
e O
ECD
27
Warto wiedzieć …
Zasoby informacyjne OECD
Statystyczna baza danych OECD
Na podanej stronie dostępny jest katalog baz danych OECD oraz dane statystyczne uszeregowane wg tematyki, które można wykorzystywać również do porównywania poszczególnych rezultatów: https://data.oecd.org/home/
Katalog publikacji OECD w 2017 roku
W publikacjach OECD znajdują się analizy i dane porównawcze wykorzystywane do ustalenia przyszłych trendów i międzynarodowych standardów dotyczących m. in. zagadnień mających bezpośredni wpływ na życie ludzi. Zawarte w publikacjach informacje dotyczą następujących zakresów tematycznych: Ekonomia, Rolnictwo, Pomoc rozwojowa, Edukacja, Zatrudnienie, Energia, Finanse i Inwestycje, Zarządzanie publiczne, Przemysł i Usługi, Energia nuklearna, Nauka i Technologia, Kwestie społeczne, zdrowotne i migracyjne, Podatki, Handel, Transport, Rozwój regionalny. Wykaz publikacji w 2017 r. znajduje się na stronie: https://issuu.com/oecd.publishing/docs/cata_key_2017_maj_web?e=3055080/43182506
Księgarnia internetowa OECD
Księgarnia internetowa OECD oferuje szeroki dostęp do informacji o publikacjach OECD, Międzynarodowej Agencji Energii (IEA), Centrum Rozwoju OECD, Międzynarodowego Forum Transportu (ITF), Centrum Badań Naukowych i Innowacji (CERI). Księgarnia umożliwia również dostęp do katalogu publikacji i periodyków oraz baz danych OECD pod następującym adresem: www.oecd.org/bookshop
E-newsletter OECD
Biuletyn OECD w wersji elektronicznej zatytułowany What's New @ OECD wydawany jest raz w miesiącu. Poprzednie wydania dostępne są pod adresem: http://www.oecd.org/about/publishing/whatsnew.htm
Aby otrzymywać Biuletyn drogą elektroniczną konieczna jest rejestracja dostępna pod adresem: www.oecd.org/about/publishing/oecddirect.htm
OECD Observer
OECD Observer jest kwartalnikiem, który przedstawia w zwięzły i miarodajny sposób analizy kluczowych światowych problemów gospodarczych i społecznych. Na łamach OECD Observer znajdują się artykuły ekspertów OECD i innych gości podsumowujące najnowsze ustalenia w dziedzinie gospodarki światowej. Każde wydanie zawiera artykuły pogrupowane tematycznie, wykazy nowych publikacji i recenzje książek. W pakiecie OECD Observer znajduje się również roczne wydanie OECD Yearbook, zawierające informacje, w których położony jest nacisk na aktualne wyzwania oraz rozwiązania globalnych problemów gospodarczych, społecznych i środowiskowych. OECD Observer dostępny jest pod adresem: http://oecdobserver.org/
Inn
e in
form
acj
e
28
Warto wiedzieć …
OECD Blogs
OECD prowadzi blogi w kluczowych kwestiach, które dzisiaj mogą interesować
społeczeństwo. Na ich stronach znajdują się komentarze pracowników OECD i blogi
ekspertów mówiące o tematyce tak różnorodnej jak bezrobocie, emerytury, poprawa
edukacji i mierniki postępów w społeczeństwie. OECD zachęca do czynnego brania udziału
w tego typu dyskusjach.
Insights
Seria opracowań OECD Insights wyjaśnia w zrozumiały sposób ważne kwestie stojące przed społeczeństwem. Blog Insights nakreśla pierwsze spojrzenie i jest kontynuacją tych rozważań. http://oecdinsights.org/
Education Today
Blog OECD Educationtoday, który omawia istniejące i pojawiające się kwestie dotyczące edukacji, w tym wyniki międzynarodowych rezultatów studentów (PISA), umiejętności XXI wieku, rozwoju szkolnictwa wyższego i nauki. http://oecdeducationtoday.blogspot.com/
Ecoscope
Blog OECD Ecoscope omawia całą serię zagadnień, które znajdują się w centrum zainteresowanoń OECD, m.in. makroekonomicznych, strukturalnych i pomiaru dobrobytu. https://oecdecoscope.wordpress.com/
Development Matters
Blog OECD Development Matters stanowi platformę do otwartych i świadomych dyskusji na temat możliwości rozwoju i wyzwań stojących w tym temacie. https://oecd-development-matters.org/
ProgBlog
ProgBlog pochodzi z Globalnego Projektu mierzenia postępu społeczeństw (Global Project for Measuring the Progress of Societies and the Wikiprogress). http://theblogprogress.blogspot.com/
Skills and Work
Blog OECD Skills and Work dotyczący kwestii umiejętności i pracy to platforma OECD, która ma na celu dzielenie się analizą dotyczącą umiejętności pracowników, umiejętności korzystania z pracy oraz sposobu oceny i reagowania na zmieniające się potrzeby w zakresie umiejętności. https://oecdskillsandwork.wordpress.com/
Inn
e in
form
acj
e
29
Warto wiedzieć …
Przydatne adresy
Stałe Przedstawicielstwo RP przy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
• SP RP przy OECD - strona główna:
http://www.paryzoecd.msz.gov.pl/
• SP RP przy OECD - film „Polska i OECD”:
http://www.paryzoecd.msz.gov.pl/
https://www.youtube.com/watch?v=lOUCt7EflPQ
• SP RP przy OECD - film „Poland and OECD”:
http://parisoecd.mfa.gov.pl/en/
https://www.youtube.com/watch?v=x9b35tMeAv8
• SP RP przy OECD - Twitter:
https://twitter.com/PLPermRepOECD
OECD
• OECD - strona główna :
www.oecd.org
• OECD - Careers:
http://www.oecd.org/careers/
• OECD - YouTube :
www.youtube.com/oecd
• OECD - Facebook:
https://www.facebook.com/theOECD
• OECD - Twitter:
https://twitter.com/oecd
• OECD - Flickr:
https://www.flickr.com/photos/oecd
Inne agencje
• Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) - strona główna:
https://www.iea.org/
• Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (IAEA) - strona główna:
https://www.iaea.org/
• Centrum Rozwoju (DEV) - strona główna:
http://www.oecd.org/dev/
• Międzynarodowe Forum Transportu (ITF) - strona główna:
http://www.itf-oecd.org/
Inn
e in
form
acj
e
30
Warto wiedzieć …
OECD iLibrary
OECD iLibrary jest globalną bazą wiedzy zawierającą dane, informacje oraz publikacje OECD.
Według stanu na grudzień 2017 roku umieszczono w niej 11 690 e-booków, 59 460 rozdziałów,
5 560 dokumentów roboczych. OECD iLibrary w szczególności skierowana jest do środowisk
uniwersyteckich, ośrodków badawczych, parlamentów krajowych, organizacji pozarządowych oraz
do bibliotek.
Strona dostępna jest w dwóch wersjach językowych: angielskiej i francuskiej, jednakże dla niektórych
publikacji znajdują się także streszczenia w 25 wersjach językowych, w tym polskiej. Strona posiada
również szereg wyszukiwarek tematycznych, liczne katalogi oraz bazę danych statystycznych z 17
zakresów tematycznych. Dokumenty dostępne są w różnych formatach.
Dostęp do OECD iLibrary znajduje się pod następującym adresem:
www.oecd-ilibrary.org
Szczegółowy przewodnik korzystania z OECD iLibrary znajduje się w wersji polskiej i angielskiej pod
adresami:
http://assets.oecdcode.org/ilibraryres/OECD%20iLibrary_UserGuide%202016_PL.pdf
http://assets.oecdcode.org/ilibraryres/Gettngstarted_Polish_2012.pdf
http://assets.oecdcode.org/ilibraryres/user_guide_oecd-ilibrary_en.pdf
Informacje o sposobie korzystania z OECD iLibrary znajdują się na You Tube pod następującym
adresem:
https://www.youtube.com/user/OECDiLibrary
https://www.youtube.com/watch?v=nN5tNWvfDB4
Broszura ze szczegółowymi informacjami o OECD iLibrary znajduje się pod adresem:
https://issuu.com/oecd.publishing/docs/oecd_ilibrary_brochure_2017?e=3055080/41406163
Obecnie z OECD iLibrary korzysta ponad 2000 instytucji w przeszło 100 krajach. Ich lista dostępna
jest pod adresem:
http://www.oecd.org/about/publishing/oecdilibrarysubscribers-
abonnesaoecdilibrary.htm?utm_source=Adestra&utm_medium=email&utm_content=list%20by%20c
ountry&utm_campaign=What%27s%20New%2014%20February&utm_term=demo
Inn
e in
form
acj
e
31
Warto wiedzieć
OECD iLibrary
Inn
e in
form
acj
e
32
OECD 360°
Stałe Przedstawicielstwo RP
przy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
KONTAKT:
136, rue de Longchamp
75116 Paris
Tel. +33 (0)1 56 28 57 60
Fax. +33 (0)1 56 28 94 66
� Aby wejść na stronę internetową placówki: http://www.paryzoecd.msz.gov.pl � Aby skontaktować się z placówką: [email protected]
Jeżeli nie życzą sobie Państwo otrzymywać tego typu informacji, prosimy o e-maila zwrotnego pod wyżej
wymieniony adres z informacją „proszę o usunięcie mojego adresu z listy adresatów”