1
Alle wegen leiden naar
Rome 3 -‐ 6 november 2013 brochure en programma interparochiale bedevaart
St.-Machariusparochie Laarne
St.-Annaparochie Wetteren-ten-Ede
St.-Martinusparochie Massemen
St.-Martinusparochie Westrem
H.-Hartparochie Kwatrecht
2
3
Eerste dag, 3 november 2013 10.45 u : Samenkomst aan de kerk van Laarne
11.00 u : Vertrek met bus naar luchthaven Zaventem
12.00 u : Zaventem inchecken
14.20 u : Vertrek naar Rome
16.20 u : Aankomst Rome Fiumicino.
Bagage ophalen
Vervoer naar Domus Internationalis Paulus VI (casa del clero)
Via della Scrofa n° 70, Roma
Tel.: 0039 0 6698619
18.00 u : Inchecken aan balie van de Casa del Clero
19.15 u : Cena (avondmaal)
Daarna kleine avondwandeling naar het Pantheon en de Piazza Navona.
Buona Notte!
4
Tweede dag, 4 november 2013 7.00-‐9.00 u : ontbijt
10.00 u : Vertrek richting Hop-‐on Hop-‐off bus Tour Rome: Vaticaan opstappen, Trevifontein, Santa Maria Maggiore, eten, Sint-‐Jan-‐van Lateranen, Colosseum, Forum Romanum , Circo Massimo. Terug aan Vaticaan afstappen en te voet naar Engelenburcht; terug naar de Casa del Clero.
18.00-‐18.00 u : terug in Casa
19.30 u : Aperitief en vertrek te voet naar restaurant
Te voet: enkele afstanden en tijdsduur:
v Via della Scrofa 70-‐> Pantheon (piazza della rotonda): 0,3 km -‐> 0,03 u v Pantheon (piazza della rotonda)-‐> Piazza Navona : 0,4 km -‐> 0,05 u v Piazza Navona-‐> Via della Scrofa 70-‐> 0,5 km -‐> 0,05 u v Via della Scrofa -‐> Vaticaan -‐> 1,5 km -‐> O,18 u v Santa Maria Maggiore -‐> San Giovanni in Laterano-‐> 1,2 km -‐> 0,14 u v Colosseo (piazzale del Colosseo) –> Forum Romanum (Pzza S. Maria Nuova) -‐>
0,7 km-‐>0,08 u v Forum Romanum -‐> Circo Massimo ( Via del C.M.) -‐> 1,4 km -‐> 0,17 u v Colosseo -‐> Circo Massimo -‐> 1 km -‐> 0,11u v Vaticaan-‐> Castel Sant’Angelo -‐> 1,6 km-‐> 0,05 u v Castel Sant’Angelo (Lungotevere Castello) -‐> Via della Scrofa 70 -‐> 0,8 km -‐> 0,10
u v Via della Scrofa -‐> Piazza di Spagna (Spaanse trappen, Trintà dei Monti)-‐>0,8km-‐
> 0,10 u v Via della Scrofa-‐> L’Eau Vive (via Monterone 85)-‐>0,3 km-‐> 0,03 u
5
Derde dag, 5 november 2013 7.00 u : te voet naar Sint-‐Pietersbasiliek
8.00 u : Mis
8.30 u : Koffie + ontbijt in één van de borghi (toiletpause)
Italianen houden niet zo van de uitgebreide ontbijttafel. De espresso en cornetto worden staand aan de bar weggewerkt, vaak in minder dan tien minuten. Thuis is het niet anders: op tafel staat meestal niet meer dan een volle mokkapot koffie, een pak melk en een schaal koekjes of wat andere kleine zoetigheden. Maar…
‘Infuocato come l’inferno, nero come il diavolo, puro come un angelo, ma dolce come l’amore….cosí deve essere un vero caffè!!’ ‘Gloeiend heet als de hel, zwart als de duivel, zuiver als een engel, maar zoet als de liefde... zo moet een echte koffie zijn!!
9.30 u : Te voet naar entree Vaticaanse musea
10.00 u : Tickets
10.30 u : Rondgang in de Vaticaanse musea
12.30 u : Snack
14.00 u : bezoek aan St.-‐Jan van Lateranen met de pastoor
of vrij bezoek ( kan nog ingevuld worden na interesse voor…. )
Terug naar Casa del Clero
19.30 u: naar restaurant L’eau vive , Via Monterone 85 Roma (0039 0 668802101)
6
Vierde dag, 6 november 2013
8.00 u : Ontbijt
9.00 u : Vertrek te voet naar de Piazza di Spagna ( Spaanse trap, Via condotti, Trinità dei Monti, Villa Borghese, afhankelijk van de resterende tijd)
13.00 u : uitchecken aan balie (enkel de maaltijden en dranken betalen en sleutel afgeven).
14.00 u : Vertrek met vervoer naar Fiumicino luchthaven
15.00 u : Inchecken en een kleinigheid eten
17.00 u : Terugkeer naar Brussel
19.05 u : Aankomst Zaventem
Bagage ophalen en vertrek naar huis.
De hele dag door Rome slenteren kan soms best vermoeiend zijn. Zeker als je regelmatig de weg moet zoeken, alle bezienswaardigheden en musea wil bezoeken, de mooiste uitzichten wil zien, de lekkerste pasta’s wil eten, en en en… Voor iedereen die dit gevoel (al is het maar een klein beetje) herkent, schreef de Romeinse journaliste Simona Manna het boek E’ facile vincere lo stress a Roma se sai dove andare, oftewel: Het is makkelijk om stress te overwinnen in Rome als je weet waar je moet zijn……
7
Enkele van de vele bezienswaardigheden in Rome
Circus Maximus
-‐> grondplan circus Maximus
Grootste circus van de antieke wereld, gebouwd in opdracht van Julius Caesar. Hier werden hoofdzakelijk paardenrennen gehouden met strijdwagens met een eigen kleur (soms 24 per dag), maar ook gevechten met wilde dieren en veldslagen. In het midden liep een muur, de spina, waarrond de races plaatsvonden. Denk aan de scènes uit de filmklassieker Ben Hur. Rond de arena waren winkels, kramen, kroegen en bordelen gevestigd.
Santa Maria Maggiore
Santa Maria Maggiore
Deze basiliek is de grootste van de tachtig Mariakerken in Rome, vandaar de naam “Maggiore”, “De Meerdere” en één van de vier pauselijke basilieken (Sint-‐Pieter, Sint-‐Jan van Lateranen en Sint-‐Paulus-‐buiten-‐de-‐muren). De Basiliek van Santa Maria Maggiore heeft sinds 1929 de titel Basilica Majora en is daarmee in het bezit van de heilige stoel.
De Romaanse klokkentoren uit 1376 is met zijn vijfenzeventig meter hoog de hoogste van Rome . Naar oud gebruik worden nog om 21.30u (in de winter om 20.30u) de klokken geluid om verdwaalde reizigers een baken te geven waarop ze zich kunnen oriënteren bij hun zoektocht naar de kerk. Op het plein voor de kerk staat de enige van de acht overgebleven zuilen uit de basiliek van Constantijn op het Forum Romanum. Vroeger werden de trappen van de basiliek door de vrouwen op knieën beklommen om verlossing af te smeken van echtelijk geweld. We bevinden ons hier op de Esquilijnse heuvel, ooit de meest miserabele en ongezonde wijk van Rome waar slaven en dieren werden begraven tot Caius Maecenas er een paleis bouwde en de heuvel omvormde tot een stadsdeel met een aristocratisch karakter.
8
Het Colosseum
In de achtste eeuw zei de heilige Engelse monnik Beda Venerabilis: ‘Zolang het Colosseum bestaat, zal Rome bestaan. Wanneer het Colosseum vergaat , zal Rome vergaan en wanneer Rome ten onder gaat, gaat de wereld ten onder.’ Het was ook hij die dit bouwwerk, het indrukwekkendste en belangrijkste uit de Romeinse Oudheid, als eerste in geschrifte ‘Colosseum’ noemde. Oorspronkelijk heette het ‘Amfitheater der Flaviërs’. In 72 na Christus werden 12000 joodse dwangarbeiders aan het werk gezet om dit amfitheater te bouwen. Hier ligt ook de oorsprong van de uitdrukking ‘brood en spelen’. Daarmee wilde men de Romeinen van hun problemen afleiden door ze te eten te geven en te verstrooien met gladiatorengevechten, gevechten met wilde dieren en zeeslagen. Bij felle zon of regen kon het Colosseum worden overdekt met een reusachtig zeildoek. Binnenin zouden verstuivingsmachines gestaan hebben om de lucht te verfrissen met geparfumeerd water. In de zesde eeuw werden de spelen afgeschaft en geraakte het Colosseum vervuild. Het werd ook getroffen door aardbevingen maar alleen de buitenkant had daarvan te lijden, want naar verluidt zitten de fundamenten even diep als het gebouw hoog is. Later roofde men marmer, steen en ijzer uit het Colosseum om andere gebouwen mee op te trekken, vandaar het ontbreken van de buitenste galerij langs de zuidzijde.
Trevifontein
De beroemdste fontein van Rome ( twintig meter breed en zesentwintig meter hoog). De fontein is gebouwd in opdracht van Paus Clemens XII. Dit meesterwerk werd getekend door Bernini maar pas ruim vijftig jaar later uitgevoerd door Salvi. Bernini zelf heeft de fontein nooit gezien. Vroeger kwamen er drie wegen samen op de plek waar de fontein gebouwd werd. Trevi betekent drie wegen, vandaar de naam Trevifontein . Iedere dag stort zich hier tachtig miljoen liter water in het bekken. De fontein dient op haar beurt als watervoorziening voor andere fonteinen. In het fonteindecor ziet men de zeegod Oceanus uitgebeeld op een reusachtige schelp. Onder de bezoekers bestaat het geloof dat men Rome zal terugzien wanneer men een muntstuk in de fontein gooit. Per jaar worden er zo’n negenduizend kilo muntstukken in de fontein gegooid met een totale waarde van ca 90.000 €, dat besteed wordt aan het onderhoud van de fontein.
9
De Spaanse trappen
Dit wellicht mooiste en beroemdste trappencomplex ter wereld ligt aan de Piazza di Spagna en werd in de 18de eeuw gebouwd door Francesco de Sanctis en Alessandro Specchi. De Spaanse Trappen bestaan uit tien maal twaalf treden en hebben drie terrassen, een verwijzing naar de Trinità dei Monti, (Drievuldigheid van de bergen), de kerk bovenaan de trap, die de nationale kerk van de Fransen is en ook Frans bezit. De trappen van de Trinità worden door de Franse staat voor een symbolisch bedrag verhuurd aan de stad Rome. In de omgeving bevindt zich de Via Condotti met het beroemdste koffiehuis van Rome, het ANTICO CAFFÈ GRECO. Aan de Via Condotti nr. 68 bevindt zich de kleinste soevereine staat ter wereld, het hoofdhuis (Palazzo Malta) van de orde der MALTEZER RIDDERS die ook wel hospitaalridders of johannieters worden genoemd. Deze zijn niet onderworpen aan het gezag van het Vaticaan en houden zich bezig met sociaal werk. De ridders vormden een elitaire orde aangezien ze minstens twee eeuwen adeldom en zestien voorvaderen moesten kunnen aantonen. In de jaren '90 van de 20e eeuw werd ten slotte besloten om ook personen toe te laten die niet van adel zijn. Deze wens kwam namelijk vanuit de Verenigde Staten waar men officieel geen adeldom kent. Ze hebben eigen nummerborden met daarin de initialen S.M.O.M., ( Sovereign Military Order of Malta) ze geven zelf paspoorten uit, postzegels en munten. Deze soevereine staat bezit geen grondgebied, enkel dit hoofdhuis ( het Palazzo Malta), het paleis boven het forum van Augustus , de kerk Santa Maria del Priorato aan de Piazza dei Cavalieri di Malta op de Aventijn, het pleintje met het ‘sleutelgat’.
Piazza Navona
Dit zeer levendige, verkeersvrije plein is wellicht het mooiste van Rome.De naam is een verbastering van’ agonale’ via ‘in agone’ tot Navona, een plein waar wedstrijden werden gehouden.Opvallend zijn de ‘vierstromenfontein’, (die de vier toen bekende werelddelen uitbeelden) de Sant’Agnesekerk waar een mooie legende aan verbonden is.(Uitleg ter plaatse)
10
Sint-Jan van Lateranen
de sedia stercoraria of meststoel
Deze basiliek is nog altijd de kathedraal (< cathedra= bisschopsstoel) en de titelkerk van de paus, die immers bisschop van Rome is. Volgens een bul van paus Gregorius XI is de kerk ’omnium urbis et orbis ecclesiarum mater et caput’ (de moeder en het hoofd van alle kerken van de stad en van de wereld). Denk aan de zegen bvb met Pasen door de Paus: ”urbis et orbis”. Tot 1870 begaf elke nieuwe paus zich van de Sint-‐Pieter naar de Sint-‐Jan om zijn kerk in bezit te nemen. Nu gebeurt dat met auto’s en wordt de kerk ook aan een vervanger overgelaten. In vroegere tijden stond in de voorhal van de kerk een soort porfieren toiletstoel , de sedia stercoraria, ook wel de ‘mesthoop’ of ‘meststoel’ genoemd waarop de nieuwe paus diende plaats te nemen om er zich van bewust te blijven dat hij, ondanks zijn hoge functie, een mens bleef. Ook ontstond het gebruik dat de jongste aanwezige geestelijke ‘door aanraking’ diende na te gaan of de paus wel degelijk van mannelijke ‘kunne’ was en daarvoor moest hij op een andere , roodmarmeren stoel plaatsnemen. Na de proef kwam de officiële mededeling ‘testiculos habet et bene pendentes’ ( ‘hij heeft testikels en ze hangen goed’). Tegenstanders wijzen er echter op dat het ritueel rond de ‘drekstoel’ pas vanaf de elfde eeuw aantoonbaar is en een geheel andere betekenis had. De naam zou verwijzen naar wat er gezongen werd tijdens de plechtigheid, “De stercore elevat pauperem ut sedeat cum principibus” (God is degene die jou verheft uit de drek, die jou laat zitten bij de vorsten). De kersverse Paus werd er zo nadrukkelijk op gewezen dat hij ook maar een eenvoudig mens was inclusief gebreken en behoeften. Een Franse dichter dichtte hierover het volgende:‘ De vaste wet die hier voortaan geldt, is dat er geen paus wordt aangesteld hoezeer hij ook belezen is of gezien, voordat men al zijn vingers heeft geteld en daarbij verder gekomen is dan tien.’ Toen alles in orde was riep de kardinaal: ‘Het is een man!’ waarop de aanwezige geestelijken antwoordden: ‘ Deo gratias’ (God zij dank)De ‘drekstoel’ is al geruime tijd niet meer in gebruik . Dit gebruik werd afgeschaft in de zestiende eeuw omdat in werkelijkheid de talrijke minnaressen en kinderen van de pausen voldoende waarborg waren voor hun mannelijkheid. Rechtover de kerk ligt het Lateraans paleis waar in 1929 het Verdrag van Lateranen werd gesloten tussen Mussolini en Pius IX, waarbij Vaticaanstad een soevereine staat werd.
11
Het Pantheon
Pantheon koepel Pantheon
Wie Rome bezoekt zonder het Pantheon te hebben gezien, keert terug als een ezel, luidt een Romeins gezegde. Het Pantheon is het best bewaarde overblijfsel uit de Romeinse oudheid. Het betekent een gebouw gewijd ’aan alle goden’; een andere vertaling kan zijn ‘het geheel goddelijke’. Het huidige gebouw is een wederopbouw van Hadrianus , het oorspronkelijke pantheon was kleiner. Oorspronkelijk was het een tempel, nu is het een katholieke kerk. De doorsnee en de hoogte van het pantheon zijn precies gelijk. In de vloer bevinden zich afwateringen om het regenwater dat door de koepel naar binnen valt te verwijderen. De met brons beklede houten deuren zijn de oorspronkelijke uit de oudheid. De koepel was inspiratiebron voor de koepel van de Sint-‐Pietersbasiliek in Rome en de domkoepel in Firenze. De opening in de koepel is de enige lichtbron. Op Pinksteren tijdens de mis, worden onder het zingen van de “Veni Creator” massa’s rozenblaadjes door de brandweer langs het gat in de koepel de kerk ingelaten; deze staan symbool voor de “vurige tongen”.
Castel Sant’Angelo
‘Engelenburcht’ is de populaire naam voor Mausoleum van Hadrianus. Gebouwd in tweede eeuw na Christus. De burcht heeft vijf verdiepingen en is 50 meter hoog .Deze burcht was een strategisch punt. In de 13de eeuw werd ze door een gang verbonden met Sint-‐Pieter en later werd er bovenop de muur van de burcht een zestienhonderd meter lange vluchtgang aangelegd, de passetto, die eveneens in het Vaticaan eindigt. Het laatste stuk van de gang werd afgesloten met een ophaalbrug in de burcht, die werd opgetrokken zodra de paus in veiligheid was, zodat mogelijke indringers plots voor een duizelingwekkende diepte kwamen te staan. De Engelenburcht dankt zijn naam aan de aarstengel Michaël die bovenop de burcht staat.
12
Het Vaticaan
Plattegrond van de necropolis onder Sint-‐Pietersbasiliek. Sixtijnse kapel
De Vaticaanse staat bestaat alleen om een tastbare vorm te geven aan de soevereiniteit van de paus. Pas sinds 1947 is die onafhankelijkheid opgenomen in de Italiaanse grondwet. Voor het Sint-‐Pietersplein geeft een dikke witte streep de grens van de staat aan. De paus is behalve hoofd van de kerk ook de wereldlijke leider van de Vaticaanse staat en een absoluut soeverein regerend staatshoofd. Het Vaticaan heeft verschillende universiteiten, beschikt over eigen posterijen, munten telefoonkaarten, een eigen station, een eigen apotheek, een eigen radiostation, een eigen euromunt en een eigen nationale hymne, een eigen vlag, eigen nummerborden enz.
De Sint-‐Pietersbasiliek is de meest imponerende en grootste kerk ter wereld, en biedt plaats aan zestigduizend mensen. Hier zullen we onze ogen de kost geven, evenals in de Vaticaanse musea met als uitschieter de Sixtijnse kapel. De Vaticaanse necropolis, ook bekend als de Scavi, ligt onder de Sint-‐Pietersbasiliek in Vaticaanstad. De necropolis (een necropolis of necropool ,van het Griekse woord nekropolis dat letterlijk betekent "stad van de doden" of "dodenstad" is een grote begraafplaats) ontstond vanaf de 1e eeuw langs de Via Cornelia die over de Vaticaanse heuvel in westelijke richting liep. Volgens de overlevering werd hier Petrus begraven, nadat hij in het naastgelegen Circus van Nero was gekruisigd.Deze necropolis zullen we ook bezoeken. Ondanks de verscheidene perioden van de christenvervolgingen, werd zijn graf op deze plaats altijd vereerd door het groeiende aantal christenen. Zij kwamen als pelgrims naar het graf om te bidden. Velen wilden ook in de buurt van Petrus' graftombe begraven worden, zodat er in de loop der tijd een grote necropolis ontstond.
13
Vlamingen aan het werk in Rome
• Het beeld van de aartsengel Michaël, het vijfde reeds, is het werk van de Vlaming Pieter Verschaffelt.
• Twee van de taferelen op de oostelijke muur van de Sixtijnse kapel werden gemaakt door Matteo da Lecce en de Mechelse schilder Hendrik van den Broeck.
• De Brusselse beeldhouwer François Duquesnoy hielp mee aan het uitwerken van het beroemde weelderige baldakijn in verguld brons in de Sint-‐Pieterskerk. François' vader ontwierp niks minder dan ons nationale symbool Manneken Pis, maar zijn zoon maakte vooral naam in Frankrijk en Italië. In Parijs stond François Duquesnoy bekend als François Flamand; in Rome noemden ze hem Il Fiammingo. Duquesnoy maakte trouwens ook het beeld van Sint-‐Andreas, dat aanleunt tegen één van de vier pijlers waarop Michelangelo's koepel rust.
• In de schaduw van de Sint-‐Pietersbasiliek ligt een fraaie barokkerk, de Chiesa Santa Maria delle Grazie alle Fornaci aan het gelijknamige plein. Het contrast met de pompeuze en immer drukke Sint-‐Pietersbasiliek kan niet groter zijn. Binnenin bevindt zich het prachtig altaarstuk 'Madonna van de Dankbaarheid', een juweeltje van de hand van de Vlaming Gilles Hallet.
• De Vaticaanse Musea gaan bijvoorbeeld prat op tien Vlaamse wandtapijten, terwijl de Capitolijnse Musea verschillende werken van Rubens bezitten. Ook in de wereldberoemde Galleria Borghese is de Vlaamse schilderkunst sterk aanwezig.
• De kerk Il Gesù werd gebouwd in opdracht van Ignatius van Loyola en de meeste jezuïetenkerken zijn op dit model gebaseerd. De kerk heeft geen zijbeuken zodat de aandacht volledig is gericht op het altaar. De decoratie van de Kapel van het Heilig Hart werd grotendeels verzorgd door de Vlamingen Maarten Pepijn en Paul Bril. Die laatste gold, samen met zijn broer Matthijs, als een van de meest getalenteerde frescoschilders van zijn generatie.
14
Tips van een Vlaming in Rome Wouter Vercruysse is de enige Vlaamse officiële stadsgids in Rome en kent de stad dus als geen ander. Hij woont er al acht jaar en is ondertussen ook getrouwd met een rasechte Romeinse. Ze hebben een dochtertje van drie. Zijn tips voor wie er alleen tussenuit wil:
• Mijn favoriete restaurantje is... "L'Archeologia op de Via Appia Antica. Je eet hier fantastisch lekker, in een mooi kader. De wijnkelder ligt in een deel van de catacomben."
• Mijn favoriete terras is.... "Het dakterras van de Engelenburcht, voor het schitterende uitzicht. Als je hier zit met een drankje, heb je het gevoel dat je de stad kan aanraken. Je moet wel betalen om de burcht zelf binnen te mogen."
• Mijn favoriete museum is... "De Galleria Borghese. Met een van de meest verfijnde kunstcollecties ter wereld is die echt fantastisch, vind ik. Er komt geen massa volk, omdat er maar 300 mensen per twee uur worden binnengelaten.
• Op deze plek vind je de Romeinen zelf... "De dagelijkse markt in de Testacciowijk. Nog erg authentiek."
• Zo bespaar je geld… "Elke laatste zondag van de maand kan je gratis naar het Vaticaans Museum. En je kan ook besparen door je koffie aan de bar te drinken in plaats van aan een tafeltje. Dat scheelt algauw de helft."
• De mooiste wandeling loopt langs... "Trastevere, een oude wijk met smalle straatjes en ontelbaar veel bars en restaurants. Je ziet er veel toeristen, maar ook de Italianen komen hier graag. En als je daar bent, loop dan zeker ook eens door de Joodse wijk."
• In Rome moet je altijd... "Op je hoede zijn voor zakkenrollers. Vorige week probeerde er nog eentje mijn gsm uit mijn heuptasje te stelen."
• In Rome moet je nooit.... "Eten in restaurants die vol toeristen zitten. Je krijgt er vaak diepvriespizza, flauwe pasta en een slechte service. Het is veel beter de zijstraatjes in te gaan of te kijken waar er veel locals zitten."
15
• Hier ontsnap je aan de drukte... "Vlak bij het centrum zijn een aantal stadsparken, zoals de Villa Borghese en Villa Pamphilli. Mooi is ook de Gianicoloheuvel bij zonsondergang. Je hebt er een panoramisch uitzicht op de stad en op de koepel van de Sint-‐Pieter."
En tenslotte uit een wijnland nog enkele wijze woorden over wijn:
Il buon vino non vuole frasca: ‘Goede wijn behoeft geen krans’ – goede wijn (en andere goede producten) hebben geen aanbeveling / reclame nodig
Se il vino bevuto alla sera ti farà male, ribevilo al mattino dopo e ti farà da medicina: ‘Als de wijn die je ‘s avonds hebt gedronken pijn doet, drink dan de ochtend erna opnieuw wijn en het is als een medicijn’ – Een kater van de vorige avond? Drink ’s ochtends gewoon weer een glaasje wijn en die kater verdwijnt als sneeuw voor de zon.
Il vino è il latte dei vecchi: ‘Wijn is de melk van ouderen’ – Wijn is voor oudere mensen wat melk is voor baby’s
Nella botte piccola, c’è il vino buono: ‘In het kleine wijnvat vind je goede wijn’ – de beste dingen komen in kleine hoeveelheden.
Non si può avere la botte piena, e la moglie ubriaca: ‘Men kan niet zowel een vol wijnvat als een dronken vrouw hebben’ – Je kunt in het leven niet alles hebben
16
GRAZIE PER LA VOSTRA GRADITA COMPAGNIA !
St.-‐Machariusparochie Laarne St.-‐Annaparochie Wetteren-‐ten-‐Ede St.-‐Martinusparochie Massemen St.-‐Martinusparochie Westrem H.-‐Hartparochie Kwatrecht
Pastoor-deken
Geert C. LEENKNEGT