7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
1/53
1
SISTEM URINARIUS
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
2/53
2
SISTEM URINARIUS, TERDIRI :
1. REN
2. URETER
3. VESICA URINARIA4. URETHRA
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
3/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 3
REN
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
4/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 4
REN
o Organ produk! URINE
o "#r$#n%uk ka&ang po'ong
o Ukuran ( ) * ) T#$a' + 11 ) - ) 3 &
o "#ra% 12/ 0 1 gra
(ada an!%a '#$! r!ngan.
o 5a&!# an%#r!or '#$! 6ONVE6S
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
5/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 5
Struktur Luar
o (O*US 7 E8TREMITAS SU(ERIOR 7
CRANIA*IS
o (O*US 7 E8TREMITAS IN5ERIOR 7 CAUDA*ISo SINUS RENA*ISHI*US RENA*IS
9 A 7 V. R#na'! dan &a$ang2na, (#';! R#na'!,
Sara
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
6/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 6
Struktur Dalam
o CORTE8 RENA*IS
o MEDU**A RENA*IS
(ra! R#na'!
"a! (ra!d! (ap!''a R#na'!
M#du''ar Ra
o CA*>8 MINOR
o CA*>8 MA?OR
o (E*VIS RENA*IS 9+(>E*UM RENA*IS=
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
7/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 7
Struktur Dalam
o (ada pr!n!pna %ruk%ur ang uun REN a!%u
SISTEM SA*URAN
o S!%# a'uran %$ ada'a @aa% $anak
NE(HRONun!%
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
8/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 8
Struktur Dalam
o "#$#rapa Tu$u'u Co''#&%!;u $#ruara
$#n%uk (ap!''a R#na'! k# Ca') M!nor
o S%ruk%ur Cor%#) R#na'! d!$#n%uk7d!uun dar! :
T#ru%aa B'o#ru'u
S#d!k!% Tu$u'u Con%or%u pro) d!%
o S%ruk%ur M#du''a R#na'! d!$#n%uk7d!uun dar! :
S#$ag!an Tu$u'u &on%or%u pro) d!%
T#ru%aa Tu$u'u &o''#&%!;u
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
9/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 9
LETAK REN
o (ada ruang po%#r!or Ca;u a$do!n!
S(ATIUM RETRO(ERITONEA*E
o D!k!r! kanan Co'una V#r%#$ra'!
R#n S!n!%ra : '#;#' V#r%#$ra T120 *39 *14=
R#n D#)%ra : '#;#' ;#r%#$ra F r#nda
9 %#rdapa% H#par d!&ran!a' =
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
10/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 10
RELASI REN TERHADAP ORGAN SEKITARNYA
o REN DE8TRA
ANTERIORB'andu'a Suprar#na'! D#)%ra, H#par
5'#)ura Co'! D#)%ra, Duod#nu par d#nd#n.
(OSTERIORD!apraga, Co%a 8II,
.Tran;.a$d, .Guadra%u 'u$oru, .poa.
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
11/53
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
12/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 12
PEMBUNGKUS REN
dar! da'a k#'uar
CA(SU*A RENA*IS
COR(US ADI(OSUM (ERIRENA*IS
5ASCIA RENA*IS
COR(US ADI(OSUM (ARARENA*IS
(ERITONEUM (ARIETA*E9 ana d! ;#n%ra' =
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
13/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 13
FIKSASI REN
S%ruk%ur p#$ungku R#n
A V. R#na'!
S%ruk%ur #k!%ar R#n.
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
14/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 14
MOBILITAS REN
R#n dapa% $#rg#rak %urun .d 3 &
NE(HRO(TOSISR#n %urun dar!
po!! #aruna. R#n Mo$!'!.
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
15/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 15
VASCULARISASI REN
A V. RENA*IS (#r&a$angan A. RENA*IS
(ada S!nu R#na'! : A. R#na'!
A. S#g#n%a'!
Da'a R#n : A. In%#r'o$ar!
A. Ar&ua%a
A. In%#r'o$u'ar! d! B'o#ru'u
Ar%#r!o'# A
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
16/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 16
INNVERVASI RENALIS
(ARAS>M(ATHISN. VABUS
S>M(ATHISN. S(*ANCHNICUS MINOR 9T1 11=
N. S(*ANCHNICUS MINIMUS 9T12=
(#ranan5ung! Vaoo%or.
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
17/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 17
ALIRAN LYMPHE REN
6# N. *. (ARAAORTICI
9 + N.*. AORTICI *ATERA*IS =
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
18/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 18
BEBERAPA ANOMALI REN
1. Ag#n#!%!dak %#r$#n%uk R#n
2. E&%op!a R#na'!%!dak pada %#pa% nora'
3. Hor#o# 6!dn#R#n k! ka $#ra%u po'u &auda',
p% Tapa' 6uda4. Sup#rnu#r 6!dn#r#n F dar! 2
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
19/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 19
TRANSPLANTASI REN
o (ada ##orang d!$#r!kan 7 d!paang R#n dar! orang
'a!n
o "!aana :
D!'#%akkan Da'a7pada 5oa I'!a&a AV R#na'!na d!u$ungkan pada AV I'!a&a Coun!
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
20/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 20
URETER
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
21/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 21
URETER
o *anu%an (#';! R#na'! pada S!nu R#na'!
o "#ruara pada V#!&a Ur!nar!a
o Sua%u a'uran u&u'ar ang #p!%
o (anang 2/ 0 3 &.
o T#rd!r! : (ARS A"DOMINA*IS
(ARS (E*VINA
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
22/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 22
LETAK URETER
(ARS A"DOMINA*IS
o R#%rop#r!%on#a'
o k!r! kanan 7 #ua! uung2 pro&. Tran; V#r%#$ra#
*u$a'# I Vo VENTRA* . (oa N. B#!%o
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
23/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 23
LETAK URETER
(ARS (E*VINAMauk Ca;u p#';! dar! Ca;u a$do!n! #'a'u! ADITUS (E*VIS
o M#n!'ang A. I'!a&a Coun! SI? 9pada Ad!%u (#';!=
o T#r'#%ak pada d!nd!ng 'a%#ra' Ca;u (#';!o S#$#'u $#ruara pada udu% 'a%#ra'
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
24/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 24
PENYEMPITAN URETER
1. (#ra'!an (#';! R#na'! #nad! Ur#%#r
2. ak%u #n!'ang A. I'!a&a Coun!
3. ak%u auk k# V#!&a Ur!nar!a
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
25/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 25
VASCULARISASI URETER
(ARS A"DOMINA*IS
dar! Ca$ang 0 &a$ang : A. R#na'!
A. T#%!&u'ar! 7 A. O;ar!&a (ARS (E*VINA
dar! Ca$ang 0 &a$ang : A. I'!a&a Coun!
A. I'!a&a In%#rna
A. VESICA*IS IN5ERIOR
A. UTERINA 9 pada ANITA =
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
26/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 26
INNERVASI URETER
o (ARAS>M(ATHIS
dar! N. S(*ANCHNICUS (E*VICUS 9 S24=
!nn#r;a! #'uru ur#%#r (ar a$do!na'! dan
par p#';!na.
o S>M(ATHIS
dar! N. S(*ANCHNICUS MINIMUS 9 T12=
un%uk ur#%#r (ar a$do!na'! &ran!a'. dar! N. S(*ANCHNICUS *UM"A*IS 9 *12=
un%uk Ur#%#r (ar A$do!na'! &auda' par p#';!na.
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
27/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 27
ALIRAN LYMPHE URETER
(ARS A"DOMINA*IS
k# N. *. *UM"A*IS 9 + N.*. AORTICI =
(ARS (E*VINA
k# N.*. I*IACI INTERNI
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
28/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 28
BEBERAPA ANOMALI
1. E&%op!a Ur#%#r%!dak $#ruara pada V#!&a
Ur!nar!a, $!a $#ruara pada :o
*ak!2
ur#%ra par pro%a%!&a, ;#!&u'a #!na'!,du&%u d#
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
29/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 29
VESICA
URINARIA
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
30/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 30
VESICA URINARIA
o Sua%u kan%ong u&u'ar
o T#r'#%ak : dora' Sp! (u$!
da'a Ca;u p#';!
o S#$aga! R##r;o!r Ur!n#o "#n%uk $#arna $#r;ar!a!, #ua! d#ngan :
U!a S#)
Vo'u# Organ S#k!%arna
o "#r$#n%uk (>RAMIDA SISI TIBA TER"A*I6
o D!$ungku o'# 5ASCIA VESICA*IS
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
31/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 31
LETAK
o (ada org d#Kaada'a &a;u (#';!&u,
r#%ropu$!& 9po%#r!or SO( RSO(=
o "!'a $#r!!$!a na!k d R#g!o Hpoga%r!&u
9uprapu$!=o (ada anak2VU %#r'#%ak #'#Ka%! k# up#r!or
SO(
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
32/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 32
APEX
o (angka' dar! ur#%ra
o (ada 'ak!2%#r'#%ak B'andu'a (ro%a%a
o (ada Kan!%akon%ak dgn D!apraga (#';!
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
33/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 33
STRUKTUR LUAR, tr!a"at #a$%a& '
o A(E8 VESICAE 9 Sudu% An%#r!or =
o COR(US VESICAE9 an%ara Ap#) d#ngan 5undu =
o 5UNDUS VESICAE
o CO**UM VESICAE 9 Sudu% In
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
34/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 34
STRUKTUR LUAR, tr!a"at "rmukaa&'
5ACIES SU(ERIOR 9 1 =
5ACIES IN5ERIO*ATERA* 9 2 =
5ACIES (OSTERIOR 9 1 =
9 + 5undu V#!&a# 7 "a! V#!&a# =
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
35/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 35
FACIES POSTERIOR
(ada 'ak! 0 'ak!
"#radapan d#ngan V#!&u'a S#!na'!, Ur#%#r,
uara Ur#%#r, du&%u d#
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
36/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 36
FACIES SUPERIOR
p#rukaan ang $#$a
$#radapan d#ngan !n%#%!nu %#nu#,
&o'on !go!d, kadang2 &a#&u '#%ak
r#nda
pada Kan!%a %#rdapa% pu'a 5undu U%#r!
dan Corpu u%#r! $ag!an &ran!a'.
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
37/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 37
PERITONEUM !&$a& VESICA URINARIA
"ag!an VESICA Ur!nar!a ang d!%u%up! p#r!%on#u,
Ada'a :o S#'uru 5a&!# Sup#r!or
o 5a&!# In
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
38/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 38
STRUKTUR SUPPORT VESICA URINARIA
*IBAMENTUM UM"I*ICA*E MEDIUM
S!a Ura&u
Dar! Ap#)U$!'!&u
*IBAMENTUM UM"I*ICA*E MEDIA*E "#r!! !a A. U$!'!&a'!
Dar! V#!&a Ur!nar!a k# U$!'!&u
*IBAMENTUM (U"OVESICA*E
(#n#$a'an 5a&!a (#';!
Dar! Sp! (u$!Co''u V#!&a#
Organ (#';! #k!%arna
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
39/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 39
STRUKTUR DALAM
O%!u Ur#%ra# In%#rnu 9 pd &o''u ;#!&a# =
O%!u Ur#%#r!
('!&a !n%#rur#%#r!&a
Tr!gonu VESICAE *IEUTADI
U;u'a V#!&a# 9 pada Co''u V#!&a# =
Mu&oana $#r'!pa%'!pa%, 6ECUA*I
pada Tr!gonu V#!&a#
'!&!n
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
40/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 40
LAIN ( LAIN
(ada $ag!an In
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
41/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 41
VASCULARISASI VESICA URINARIA
"#raa' dar! :
A. VESICA*IS SU(ERIOR
A. VESICA*IS IN5ERIOR
Ca$ang A. UTERINA 9 pada Kan!%a =
A'!ran V#na Mu'a! dar! (*E8US VENOSUS VESICA*ISV. VESICA*IS
SU( IN5V. I'!a&a !n%#rna
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
42/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 42
INNERVASI ) SISTEM LYMPHE
(arapa%! N. S(*ANCHNICUS
(E*VICUS 9S24=
A
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
43/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 43
PROSES MICTIO
R#gangan VU #n!ngka% 9o'# !!=
#nor! parapa%!&ornu po% #d.
Sp. S24k#d :1. (d org d#Kaa :
o 6# Cor%#) #nor!%ra&%u &or%!&op!na'!&ornu
an%. #d. Sp. S24!n!$!!
o 6# &ornu 'a% an% #d. Sp. S24
6on%rak! M. D#%ruor V#!&a# VU
R#'a)a! M. Sp!n&%#r Ur#%ra# !n%#rnu #)%#rnu
2. (ada anakanak%!dak k# Cor%#) C#r#$r!
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
44/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 44
ANOMALI
1. Hourg'a "'add#rp% a pa!r, dua uun kan%ong
2. 5!%u'a
3. D!;#r%!&u'a
4. E)%ropV#!&a Ur!nar!a %#r'#%ak d! 'uar 7 d! d#pan
d!nd!ng A$do#n
/. M#ga'o$'add#r
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
45/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 45
URETHRA
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
46/53
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
47/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 47
URETHRA FEMININA
*#$! p#nd#k 9 4 & = dar! pr!a, #d!k!%#'#ngkung
T#r'#%ak d!da'a 9 #n#$u = d!apraga p#';!
d!apraga UB
"#ruaraORI5ICIUM URETHRA
E8TERNUMpada VESTI"U*UM VABINAE
d!an%#r!or Sup#r!or O%!u Vag!na#
Uung Cran!a'na pada &o''u V#!&a#
OSTIUM URETHRAE INTERNUM
D!nd!ng dora'na %#rdapa% CRISTA URETHRA*IS
T#rdapa% B'andu'a Ur#%ra'!
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
48/53
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
49/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 49
URETHRA MASCULINA
panang 2 &.
T#rd!r! 3 $ag!an dar! &ran!a' k# &auda'
(ARS (ROSTATICA
(ARS MEM"RANACEA
(ARS S(ONBIOSA
T!dak 'uru
#p#r%! uru< @S
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
50/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 50
PARS PROSTATICA
panang 3 &
M#n#$u 7 %#r'#%ak da'a B'andu'a (ro%a%
%#r'#%ak V#r%!ka'
*u#n $#ar
CRISTA URETHRA*IS
CO**ICU*US SEMINA*IS
9 pada CRISTA URETHRA*IS =
UTRICU*US (ROSTATICUS 9 pada Co''!&u'u S#!na'!, d! 'a%
ada uara Du&%u Ea&u'a%or!u=
SINUS (ROSTATICUS
9uara du&%u pro%a%!&u=
Pada dinding dorsal
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
51/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 51
PARS MEMBRANACEA
pa'!ng p#nd#k 9 2 & = #p!% 'u#nna.
'anu%an k# &auda' (ar (ro%a%!&a
M#n#$u 7 %#r'#%ak da'a d!apraga (#';! UB d!k#'!'!ng! M. Sp!n&%#r Ur#%ra# E)%#rnu 7
M#$ranaa
"#ruara B'andu'a "u'$our#%ra'! 9+ B'andu'a
CoKp#r! = %#r'#%ak d!po%#r!or 'a%#ra'na
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
52/53
sist.uri/prwt/fkuh/jil/des.05 52
PARS SPONGIOSA
pa'!ng panang 9 1/ & =
T#r'#%ak da'a "u'$u Spong!ou dan Corpu Spong!ou
(#n! 9 g'an p#n! =
*u#nna pa'!ng $#ar
*anu%an par #$ranaa k# &auda' M#'#$ar pada $ag!an pro)!a'na 9 pd $u'$u p#n! =
5oa INTRA"U*"ARIS dan d!%a'na 9 pada B'an (#n! =
5OSSA NAVICU*ARIS
(ada 5oa In%ra$u'$ar! $#ruara B'andu'a "u'$o ur#%ra'! T#rdapa% B'andu'a Ur#%ra'!
Uung d!%a' 7 uara pada B'an (#n!
ORI5ICIUM URETHRAE E8TERNUM
7/26/2019 Sistem Urinarius Jil 09
53/53
sist uri/prwt/fkuh/jil/des 05 53
BEBERAPA ANOMALI
Uuna pada 'ak!'ak!
Da'a $#n%uk :
1. Dup'!ka! ur#%ra
2. 6#'a!nan uara :o Ep!pad!a
o Hpopad!a
3. D!;#r%!&u'a